Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

(pl+corpora)

  • 101 levo

    1. lēvo (laevo), āvī, ātum, āre (lēvis), glatt machen, polieren, glätten, levare ac radere tigna, Lucr.: lev. corpus, Cic. fr.: corpora, Plin.: cubilia tectorio levata, Varro: magni levatique mensarum orbes, Sen.: homines vulsi levatique, Quint.: übtr., in Schriften, nimis aspera sano levabit cultu, Hor. ep. 2, 2, 123. – Partic. Perf. im Compar. adjekt., quae levatiora levioraque sunt, Gell. 17, 8, 15.
    ————————
    2. levo, āvī, ātum, āre (2. levis), (durch Heben, Unterstützen) erleichtern, heben, auf-, wegheben, weg-, abnehmen, I) eig.: 1) im allg.: membra cubito, unterstützen, Ov.: piscem arundine extra aquam, Plin.: se de caespite, sich aufrichten, -erheben, Ov.: u. so membra gramine od. humo, Ov.: u. se attollere ac levare, Liv.: paulumque levatus, sich erhebend, Ov.: se (alis), sich emporschwingen, auffliegen (v. Vögeln), Liv., Colum. u.a.: superpositum capiti decus, Liv.: alci vincula, abnehmen, Ov.: ictum dextrā, abwenden, Hor. – v. lebl. Subjj., per hiemem, quae altius levat Alpes, der den Schnee auf den Alpen höher auftürmt, Flor. 3, 3, 11. – 2) prägn.: a) erheben = bekommen, tributum, Ulp. dig. 50, 15, 4. § 2. – b) die Anker lichten, in See stechen, transfretemus ad stagnum; et levaverunt, Itala Luc. 8, 22. – II) übtr.: 1) etw. erleichtern, mindern, ihm abhelfen, es heben (Ggstz. augere), a) übh.: morbum mulieri, Plaut.: caliginem (v. Heilmitteln), Plin.: inopiam, Caes.: alci metum, Cic.: luctum, curam, sollicitudinem, Cic.: calamitatem innocentium, Cic.: angoris et doloris tui levandi causā, Cic.: dolorem consolando, Cic.: omen, erträglicher, weniger schrecklich machen, Verg.: apertis horreis frugum pretia, Tac. – b) prägn., jmd. einer Sache entheben, von etw. erleichtern, -befreien, jmdm. etw. abnehmen, alqm
    ————
    fasce, Verg.: stipites onere, Curt.: alqm hoc onere (bildl.), Cic.: alqm supplicio aut exsilio, Cic.: alqm molestiā valde, Cic.: alqm metu, Cic.: alqm magnā curā, Cic.: aegrum ex praecipiti, Hor.: se aere alieno, losmachen, Cic.: se vitā aereo ense, Varro fr.: levari morbo, Cic.: levata omni sollicitudine mens, Tac. – mit obj. Genet., alqm omnium laborum, Plaut. rud. 247: alqm irae, Pacuv. tr. 306 (s. Ribbeck Coroll. p. XLVI). – 2) aufrichten, stärken, erquicken, erheitern, qui salutari levat arte fessos corporis artus, Hor.: quicumque et cantus corpora fessa levant, Tibull.: arma deponere ac levare corpora, Curt.: me levarat tuus adventus, Cic.: rore et matutino frigore corpora levabantur, Curt.: levatur animus exercendo, fühlt sich erleichtert, Cic.: levari alcis luctu, sich ergötzen an usw., Ov. – 3) unterstützen, viros auxilio, Verg. Aen. 2, 452; 4, 538. – 4) (an Geltung, Kraft, Ansehen) vermindern, schwächen, verkleinern, fidem, Hor.: auctoritatem, Cic.: regis facinus, die Schuld an der T. mildern, Liv. – Archaist. Futur. exakt. levasso, Enn. ann. 335.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > levo

  • 102 atomos

    ătŏmus, a, um, adj., = atomos.
    I.
    Uncut, not to be cut, indivisible:

    Graeci (tus) stagonian et atomum tali modo appellant,

    Plin. 12, 14, 32, § 62.—Far more freq.,
    II.
    Subst.: ătŏmus ( - ŏs), i, f., = hê atomos, an indivisible element.
    A.
    Of matter, an atom, of which particles, acc. to the doctrine of Democritus, all things are composed (the distinction between an atom, an ultimate particle of matter, and a molecule, the ultimate combination of matter, was of course unknown to the ancients;

    syn.: corpora, corpora parva, corpora minuta, corpuscula, Lucr., Cic.): atomi, id est corpora individua propter soliditatem,

    Cic. Fin. 1, 6, 17; id. Tusc. 1, 18, 42; id. N. D. 1, 20, 54; id. Fat. 11, 24; id. N. D. 1, 24, 66; id. Ac. 1, 2, 6 al.; Vitr. 2, 2; Lact. de Ira Dei, 10 (where, as in Vitr. 2, 2, acc. to several editt., it stands as masc.); Isid. Orig. 13, 2, 1 sqq.—
    B.
    Of time: in atomo, after the Gr. en atomôi, in a moment, in the twinkling of an eye, Tert. Res. Carn. 42 and 51; id. adv. Marc. 3, 24; so in the Gr. Test. 1 Cor. 15, 52, but rendered in momento by the Vulg.

    Lewis & Short latin dictionary > atomos

  • 103 atomus

    ătŏmus, a, um, adj., = atomos.
    I.
    Uncut, not to be cut, indivisible:

    Graeci (tus) stagonian et atomum tali modo appellant,

    Plin. 12, 14, 32, § 62.—Far more freq.,
    II.
    Subst.: ătŏmus ( - ŏs), i, f., = hê atomos, an indivisible element.
    A.
    Of matter, an atom, of which particles, acc. to the doctrine of Democritus, all things are composed (the distinction between an atom, an ultimate particle of matter, and a molecule, the ultimate combination of matter, was of course unknown to the ancients;

    syn.: corpora, corpora parva, corpora minuta, corpuscula, Lucr., Cic.): atomi, id est corpora individua propter soliditatem,

    Cic. Fin. 1, 6, 17; id. Tusc. 1, 18, 42; id. N. D. 1, 20, 54; id. Fat. 11, 24; id. N. D. 1, 24, 66; id. Ac. 1, 2, 6 al.; Vitr. 2, 2; Lact. de Ira Dei, 10 (where, as in Vitr. 2, 2, acc. to several editt., it stands as masc.); Isid. Orig. 13, 2, 1 sqq.—
    B.
    Of time: in atomo, after the Gr. en atomôi, in a moment, in the twinkling of an eye, Tert. Res. Carn. 42 and 51; id. adv. Marc. 3, 24; so in the Gr. Test. 1 Cor. 15, 52, but rendered in momento by the Vulg.

    Lewis & Short latin dictionary > atomus

  • 104 jungo

    jungo, nxi, nctum, 3, v. a. [Sanscr. jug, junagmi, to unite; juk, joined; Goth. juk; O. H. Germ. joh, joch; Gr. zug, zeugnumi, zugos, zugon], to join or unite together, connect, attach, fasten, yoke, harness.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    With acc.:

    Narcissum et florem anethi,

    Verg. E. 2, 48:

    pontes et propugnacula,

    id. A. 9, 170:

    nemoris carentia sensu robora,

    Claud. B. G. 17:

    gradus,

    to close the ranks, Sil. 4, 372:

    montes,

    to heap up, Val. Fl. 1, 198:

    ostia,

    to shut, Juv. 9, 105; cf.:

    junctas quatere fenestras,

    Hor. C. 1, 25, 1:

    oscula,

    to exchange, Ov. M. 2, 357; cf. id. Am. 2, 5, 59; Petr. 67:

    da jungere dextram,

    to clasp, Verg. A. 6, 697:

    cur dextrae jungere dextram non datur,

    id. ib. 1, 408; cf.:

    quas junximus hospitio dextras,

    id. ib. 3, 83;

    11, 165: duos sinus,

    Plin. 5, 29, 31, § 116:

    juncto ponte milites transmittit,

    Tac. A. 1, 49.—So with abl. of means or manner:

    Ticinum ponte,

    to span, Liv. 21, 45, 1:

    amnem ponte,

    Plin. 5, 24, 21, § 86:

    ratibus flumen,

    to bridge, Liv. 21, 47, 2; cf.:

    qui biduo vix locum rate jungendo flumini inventum tradunt,

    id. 21, 47, 6:

    eo omnia vallo et fossa,

    id. 38, 4, 6:

    plumbum nigrum albo,

    Plin. 33, 5, 30, § 94; cf.:

    nam calamus cera jungitur,

    Tib. 2, 5, 32:

    illos defendit numerus junctaeque umbone phalanges,

    Juv. 2, 46:

    erga juncta est mihi foedere dextra,

    Verg. A. 8, 169:

    Pompei acies junxerat in seriem nexis umbonibus arma,

    Luc. 7, 453. —
    2.
    With dat. of indir. object:

    hoc opus ad turrim hostium admovent, ut aedificio jungatur,

    Caes. B. C. 2, 10 fin.:

    humano capiti cervicem equinam,

    Hor. A. P. 2:

    mortua corpora vivis,

    Verg. A. 8, 485; cf.:

    his tignis contraria duo juncta,

    Caes. B. G. 3, 17, 5:

    se Romanis,

    Liv. 24, 49, 1:

    exercitum sibi,

    Vell. 2, 80, 1:

    socia arma Rutulis,

    Liv. 1, 2, 3:

    victores Germani juncturi se Pannoniis,

    Suet. Tib. 17:

    cervicem meam amplexui,

    Petr. 86 dub. (Büch., vinxit amplexu):

    dextra dextrae jungitur,

    Ov. M. 6, 447; cf. Verg. A. 1, 408 supra:

    aeri aes plumbo fit uti jungatur ab albo,

    Lucr. 6, 1079:

    juncta est vena arteriis,

    Cels. 2, 10:

    Comius incensum calcaribus equum jungit equo Quadrati,

    drives against, Hirt. B. C. 8, 48.—
    3.
    With inter se:

    tigna bina inter se,

    Caes. B. G. 3, 17, 3:

    maxime autem corpora inter se juncta permanent, cum, etc.,

    Cic. N. D. 2, 45, 115:

    disparibus calamis inter se junctis,

    Ov. M. 1, 712:

    saltus duo alti inter se juncti,

    Liv. 9, 2, 7.—
    4.
    With cum:

    cum Bruto Cassioque vires suas,

    Vell. 2, 65, 1:

    legiones se cum Caesare juncturae,

    id. 2, 110, 1:

    erat cum pede pes junctus,

    Ov. M. 9, 44:

    lecto mecum junctus in uno,

    id. H. 13, 117:

    digitis medio cum pollice junctis,

    id. F. 5, 433:

    lingua cum subjecta parte juncta est,

    Cels. 7, 12, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To harness, yoke, attach.
    (α).
    Of animals: angues ingentes alites juncti jugo, Pac. ap. Cic. Inv. 1, 19, 27 (Trag. v. 397 Rib.):

    junge pares,

    i. e. in pairs, Verg. G. 3, 169; Grat. Cyneg. 263:

    nec jungere tauros norant,

    Verg. A. 8, 316:

    currus et quatuor equos,

    id. G. 3, 114:

    grypes equis,

    id. E. 8, 27 Forbig.:

    curru jungit Halaesus Equos,

    id. A. 7, 724:

    leones ad currum,

    Plin. 8, 16, 21, § 54:

    mulis e proximo pistrino ad vehiculum junctis,

    Suet. Caes. 31.—
    (β).
    Of a vehicle (rare):

    reda equis juncta,

    Cic. Att. 6, 1, 25:

    neve (mulier) juncto vehiculo veheretur,

    Liv. 34, 1, 3:

    juncta vehicula, pleraque onusta, mille admodum capiuntur,

    id. 42, 65, 3. —
    2.
    Of wounds, etc., to join, bring together, unite, heal:

    ego vulnera doctum jungere Etiona petam,

    Stat. Th. 10, 733:

    parotidas suppuratas,

    Scrib. Comp. 206:

    oras (tumoris),

    Cels. 7, 17, 1:

    oras vulneris,

    id. 5, 4, 23 al. —
    3.
    Of lands, territories, etc.:

    juncta pharetratis Sarmatis ora Getis,

    adjoining, Ov. Tr. 4, 10, 110; cf.:

    juncta Aquilonibus Arctos,

    id. M. 2, 132:

    quibus (campis) junctae paludes erant,

    Front. Strat. 2, 5, 6; Vell. 2, 110, 4:

    fundos Apuliae,

    to add, join to, Petr. 77:

    longos jungere fines agrorum,

    Luc. 1, 167.—
    4.
    To connect in time, cause to follow immediately:

    cum diei noctem pervigilem junxisset,

    Just. 12, 13, 7:

    somnum morti,

    Petr. 79:

    vidit hic annus Ventidium consularem praetextam jungentem praetoriae,

    Vell. 2, 65, 3:

    nulla natio tam mature consino belli bellum junxit,

    id. 2, 110, 5:

    junge, puer, cyathos, atque enumerare labora,

    Stat. S. 1, 5, 10:

    laborem difficilius est repetere quam jungere,

    to resume than to continue, Plin. Ep. 4, 9, 10.—So of pronunciation:

    si jungas (opp. interpunctis quibusdam),

    Quint. 9, 4, 108.—
    5.
    Milit. t. t., of troops, an army, etc., to join, unite:

    cum juncti essent,

    Liv. 25, 35; 25, 37:

    exercitum Pompei sibi,

    Vell. 2, 80, 1:

    junctis exercitious,

    Vell. 2, 113, 1:

    cum collegae se junxisset,

    Front. Strat. 1, 1, 9; so,

    exercitum,

    id. ib. 1, 2, 9:

    Ajacem naves suas Atheniensibus junxisse,

    Quint. 5, 11, 40.—
    6.
    To add, give in addition:

    commoda praeterea jungentur multa caducis,

    Juv. 9, 89.—
    7.
    In mal. part.:

    corpora,

    Ov. M. 10, 464:

    turpia corpora,

    id. H. 9, 134: tu mihi juncta toro, id. F. 3, 511; id. R. Am. 408:

    si jungitur ulla Ursidio,

    Juv. 6, 41; 6, 448; cf.

    Venerem,

    Tib. 1, 9, 76; Ov. H. 353; id. R. Am. 407.
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., of abstract things, to bring together, join, unite:

    cum hominibus nostris consuetudines, amicitias, res rationesque jungebat,

    Cic. Deiot. 9, 27:

    omnem naturam, quae non solitaria sit... sed cum alio juncta atque conexa, etc.,

    id. N. D. 2, 11, 29:

    an virtus et voluptas inter se jungi copularique possint,

    id. de Or. 1, 51, 122:

    sapientiam junctam habere eloquentiae,

    id. ib. 3, 35, 142:

    indignationem conquestioni,

    id. Inv. 2, 11, 36:

    insignis improbitas et scelere juncta,

    id. de Or. 2, 58, 237:

    plura crimina junguntur,

    are combined, Quint. 4, 4, 5.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of persons, to join, unite, bring together, associate, in love, marriage, relationship, etc.:

    cum impari,

    Liv. 1, 46:

    cum pare,

    Ov. F. 4, 98:

    alicujus filiam secum matrimonio,

    Curt. 5, 3, 12:

    si tibi legitimis pactam junctamque tabellis non es amaturus,

    Juv. 6, 200:

    juncta puella viro,

    Ov. A. A. 1, 682; id. Tr. 2, 284. —Of animals, etc.:

    Appulis jungentur capreae lupis,

    Hor. C. 1, 33, 8:

    variis albae junguntur columbac,

    Ov. H. 15, 37:

    unaque nos sibi operā amicos junget,

    Ter. Hec. 5, 2, 32:

    ut quos certus amor junxit,

    Ov. M. 4, 156:

    amicos,

    Hor. S. 1, 3, 54:

    Geminum mecum tua in me beneficia junxerunt,

    Plin. Ep. 10, 26, 1:

    puer puero junctus amicitia,

    Ov. P. 4, 3, 12.—Esp., of a treaty, alliance, etc.:

    si populus Romanus foedere jungeretur regi,

    Liv. 26, 24; Just. 15, 4, 24. —
    2.
    Of things, to make by joining, enter into:

    pacem cum Aenea, deinde adfinitatem,

    Liv. 1, 1:

    nova foedera,

    id. 7, 30:

    cum Hispanis amicitiam,

    Just. 43, 5, 3:

    societatem cum eo metu potentiae ejus,

    id. 22, 2, 6:

    foedus cum eo amicitiamque,

    Liv. 24, 48; 23, 33:

    juncta societas Hannibali,

    id. 24, 6:

    foedera,

    id. 7, 30:

    jungendae societatis gratia,

    Just. 20, 4, 2.—
    3.
    Of words, etc., to join, unite.
    (α).
    Esp., gram. t. t.: verba jungere, to make by joining, to compound:

    jungitur verbum ex corrupto et integro, ut malevolus,

    Quint. 1, 5, 68:

    in jungendo aut in derivando,

    id. 8, 3, 31; so,

    juncta verba,

    Cic. Or. 56, 186; id. Part. Or. 15, 53.—
    (β).
    To connect so as to sound agreeably:

    quantum interest... verba eadem qua compositione vel in textu jungantur vel in fine claudantur,

    Quint. 9, 4, 15.—Hence, P. a.: junc-tus, a, um, joined, united, connected, associated:

    in opere male juncto,

    Quint. 12, 9, 17.— Comp.:

    causa fuit propior et cum exitu junctior,

    Cic. Fat. 16, 36.— Sup.:

    junctissimus illi comes,

    most attached, Ov. M. 5, 69:

    principum prosperis et alii fruantur: adversae ad junctissimos pertineant,

    their nearest of kin, Tac. H. 4, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > jungo

  • 105 deficio

    dē-ficio, fēcī, fectum, ere (de u. facio), eig. wegmachen, I) intr. oder refl., sich weg-, fortmachen, u. zwar: A) eine Verbindung trennend = sich losmachen, abtrünnig od. untreu werden, a) im polit. Sinne (Ggstz. in fide manere, ad officium redire), defecerat Samus, descierat Hellespontus, Nep.: ne cuncta Gallia deficeret, Caes.: ut civitates eius insulae, quae semel in amicitiam nostram venissent, numquam postea deficerent, Cic. – ne civitas eorum impulsu (auf ihren Antrieb) deficeret, Caes.: iam nonnullae insulae propter acerbitatem imperii defecerant, Nep: – ne Apulia omnis ad (bei) praesentem terrorem deficeret, Liv.: ne illi ad spem amicitiae Romanorum (bei der Aussicht auf die Fr. der R.) deficerent, Liv. – m. ab u. Abl., selten m. bl. Abl.von wem? deficientes a fide societatis Lacedaemonii, Iustin.: qui (Tissaphernes) ab amicitia regis defecerat, Nep.: ceteri qui unā cum illo a re publica defecerunt, Cic.: consules a senatu, a re publica, a bonis omnibus defecerant, Cic.: numquam isti populi, nisi cum deerit ad quem desciscant, ab nobis non deficient, Liv.: animadvertit non modo Romae sed ubique cotidie magnam multitudinem deficere a cultu idolorum et ad religionem novam damnatā vetustate transire, Lact. – illis legibus (von den G.) populus Romanus prior non deficiet (wird nicht abgehen); si prior defexit publico consilio dolo malo, tum etc., alte Eidesformel b. Liv. 1, 24, 7 sq. – m. ad u. Akk., defecere ad Poenos hi populi, Liv.: post victoriam maior pars Asiae ad eum defecit, Iustin.: qui primus a patribus ad plebem defecisset, Liv.: Athenienses et Thebanos ab eo ad Persas defecisse, Iustin. – b) moral. od. intellektuell: si a virtute defeceris, Cic.: ut a me ipse deficerem (mir selbst untreu würde), Cic.: si plane a nobis deficis (von unserer Ansicht), Cic.: si utilitas ab amicitia defecerit, Cic.

    B) abnehmend, schwindend sich wegmachen od. wegbleiben, abnehmen, abfallen, ausgehen, ausbleiben, aufhören, a) dem Umfange, der Größe, Höhe nach, v. Monde, abnehmen (Ggstz. crescere), eadem autem, quae crescente lunā gliscunt, deficiente contra defiunt, Gell. 20, 8, 5. – v. Sonne u. Tag, untergehen, sich neigen, erlöschen, quā venit (deus = sol) exoriens, quā deficit, Prop.: ubi dies deficit, ibi noctem agunt, Mela: die iam deficiente, Petron. – v. Sonne u. Mond, sich verfinstern, quod navigantibus eis sol defecerat (eine Sonnenfinsternis eingetreten war), Iustin.: solem lunae oppositu solere deficere, Cic.: luna interpositu interiectuque terrae repente deficit, Cic.: serenā nocte subito candens et plena luna deficit, Cic.: sol deficiens, Cic.: luna deficiens, Curt.: rationes veras solis et lunae deficientium scire, Gell. – v. Feuer u. Licht, ab-, ausgehen, erlöschen, ubi ignem deficere extremum videbat, Verg. Aen. 9, 352 (verschieden von Verg. Aen. 2, 505, s. no. b): quoties defecerat lumen, renovabat, Petron. 111, 4. – v. Gewässern, abnehmen, zurücktreten, sich verlieren (Ggstz. crescere, increscere, exuberare, exaestuare), fons meridie semper deficit; mox increscens ad medium noctis exuberat, ab eo rursus sensim deficit, Plin.: stagnum incertae altitudinis, utcumque exaestuat aut deficit mare, flutet od. ebbet, Liv. – v. Quellen u. Flüssen, ausbleiben, versiegen, deficiunt laesi carmine (durch Zauberspruch) fontis aquae, Ov.: Euphrates nusquam manifesto exitu effluit, ut alii amnes, sed deficit, Mela. – v. der Welt, untergehen (Ggstz. nasci), s. Quint. 5, 10, 79. – v. Befestigungswerken, weichen, nachgeben, Curt. 4, 4 (19), 12.

    b) der Ausdehnung in die Länge nach, aufhören, quā deficit ignis (wohin das Feuer nicht gedrungen ist), Verg. Aen. 2, 505 (verschieden von Verg. Aen. 9, 352, s. oben no. a): quoniam talis semper figura mucrone deficiat, Plin.: gestatio buxo aut rore marino, ubi deficit buxus, ambitur, Plin. ep. – bes. v. Örtl., deficiunt silvae, Ov.: ultima pars aulae deficientis erat, Mart.: in deficiente iam porticu, Petron.

    c) der Menge, Zahl, dem Inhalte nach, abnehmen, auf die Neige gehen, nicht (mehr) ausreichen, ausgehen, mangeln, fehlen, α) übh. (Ggstz. crescere, superare): non materia, non frumentum deficere poterat, Caes.: fructus (al. frons) ex arboribus deficiebat, Caes.: postquam inter arenas radices quoque et herbae defecerant, Sen.: pabulo circa deficiente, Plin.: aqua etiam defecerat, Curt.: cum eius generis (an derart Leuten) copia deficeret, Caes.: non deficiente crumenā (mit hinreichenden Mitteln), Hor. ep. 1, 4, 11: deficiente crumenā et crescente, Iuven. 11, 38: utrum superans an deficiens materia (Körpersäfte) laeserit, Cels.: si vel superans aliquid vel deficiens (ein Übermaß od. ein Mangel) adversam valetudinem creet, Cels.: si lacrimae deficient, Ov. – v. Abstr., nec vero levitatis Atheniensium exempla deficiunt, Cic.: deficit non voluntas, sed spes, Cic.: quod mihi consuevit in ceteris causis esse adiumento, id quoque in hac causa deficit, Cic. – v. Pers., cum esset Demosthenes, multi oratores magni et clari fuerunt et ante fuerant nec postea defecerunt, Cic. or. 6: Pygmaei, minutum genus, et quod pro satis frugibus contra grues dimicando defecit (ausgegangen ist), Mela 3, 8, 8 (3. § 81). – Insbes. als jurist. t. t., α) v. Rechtsfällen = wegfallen, in Wegfall kommen, keine Anwendung finden, nicht stattfinden od. -haben, nicht eintreten, zB. deficit actio, ICt.: deficit interdictum, ICt. – β) prägn., v. Pers., in Vermögensverfall kommen, verarmen, bankrott-, zahlungsunfähig werden, nisi principales debitores defecerint, Callistr. dig. 49, 14, 3. § 8: deficit Matho, Iuven. 7, 129 (vgl. unten no. II defici facultatibus, Ulp. dig. 23, 3, 33 in.).

    d) der Zeitdauer nach, nicht ausreichen, zu kurz sein, dies deficiat, si velim numerare, quibus bonis male evenerit, Cic.: dies deficiat, si velim paupertatis causam defendere, Cic. (vgl. no. II, a, wo dies iam me deficiet, si etc.): si tempus anni ad bellum gerendum deficeret, Caes.: utque solebamus consumere longa loquendo tempora, sermoni (al. sermonem) deficiente die, Ov. trist. 5, 13, 27 sq.

    e) der Reihenfolge nach aufhören, erlöschen, remotus iam deficientis affinitatis gradus, Plin. pan. 39, 6: progenies Caesarum in Nerone defecit, Suet. Galb. 1.

    f) der intensiven Stärke, inneren Kraft, dem Grade nach abnehmen, ausgehen, auf die Neige gehen, erlahmen, ermatten, erlöschen, in Verfall kommen, dahinschwinden, sinken, erschöpft (entkräftet, abgespannt, geschwächt, gelähmt) sein od. sich fühlen, die Kraft (Kräfte) verlieren, von Kräften kommen,α) v. sächl. Subjj., u. zwar v. Körper, v. Gliedern, Körperkräften u. dgl., deficiunt corpora, Quint.: in ipso gelu deficientia corpora, Curt.: inclinatum ac deficiens caput, Curt.: id membrum, quod deficit, das gelähmte Glied, Cels.: membra deficere coeperunt, Curt.: me tenuit moriens deficiente manu, Ov.: deficiunt ad coepta manus, Ov.: quorundam adversus hostes deficit manus, Sen. rhet. – anima deficit, es tritt Ohnmacht ein, Cels.: deficientibus animis, indem die Besinnung ausging, Liv.: antequam ultimus spiritus deficeret, Curt. – ne vires deficiant, utique eo die cibum assumere debet (aeger), Cels.: quamvis consenuerint vires atque defecerint, Cic. – v. der Stimme u. Rede, vox iam deficere coeperat, Curt.: credo, si meis horis in accusando uti voluissem, vererer, ne mihi crimina non suppeterent, ne oratio deesset, ne vox viresque deficerent, Cic.: deficiente oratione, da ihm die Worte ausgingen, Liv.: deflere dicitur ore suam deficiente necem (v. Schwan), Ov. – v. physischen Zuständen, itaque et animantes, cum calor defecerit, tum interire, Cic. de nat. deor. 3, 15. – v. polit. Zuständen, bellum ibi aliquando defecit, Flor. 4, 2, 6: deficiente cotidie regis maiestate, täglich (an Ansehen) abnahm, sank, Iustin. 3, 1, 1. – v. Rechtszuständen, si cautio medio tempore defecerit, wenn die bestellte Kaution in Verfall gekommen ist (= wegen Zahlungsunfähigkeit des Schuldners nicht erfüllt werden kann), Papin. dig. 35, 1, 73. – v. geistigen u. gemütlichen Zuständen, noli ergo mirari, si pictura deficit, wenn die Malerkunst (in ihren Leistungen) sinkt (herunterkommt), Petron.: deficit ars animique cadunt, Ov.: nisi memoria (das Gedächtnis) forte defecerit, Cic.: utcumque defecere mores (Zucht u. Sitte), Hor.: cur deficiat animus (Mut)? Quint.: u. so primum animi, deinde corpora deficere coeperunt, Curt. – m. Dat. wem? mihi iam toto hic furor non deficit anno, hört auf, Prop. 1, 1, 7. – m. in u. Abl., ut id (odium) in me uno potius, quam in optimo quoque et in universa civitate deficeret, aufhörte (sich austobte), Cic. post red. ad Quir. 1; vgl. duo milia, in quibus occidendis defecerat rabies, Curt. 4, 4 (19), 17. – poet. m. folg. Infin. = nachlassen, aufhören zu usw., Lucr. 1, 1040. Caes. German. Arat. 260 (vgl. unten no. β). – β) v. persönl. Subjj.: is qui deficit, der Schwache, Cels.: lassus tam cito deficis viator, Mart.: medicus si deficere aegrum non intellegit, Sen.: deficiebat elephantus, Curt.: equus deficiens procubuit, Curt.: malle eum deficere quam desinere, daß ihm eher der Atem als die Rede ausgehe, Quint.: optimus virtutis finis est antequam deficias desinere, Sen. rhet.: nec tamen illi defecerunt (ermatteten [im Forschen]) neque nos studium exquirendi defatigati relinquemus, Cic.: Ggstz. incertum est an (filii) proficiant (gedeihen), an deficiant (schwächlich werden), Augustin. in psalm. 38, 19. – m. Abl. wodurch? womit? et simul lassitudine et procedente iam die fame etiam deficere, Liv.: quod multi Gallicis tot bellis defecerant, schwach, invalid geworden waren, Caes.: neque coniuncti Albicis (mit den Alb.) comminus pugnando deficiebant, ermatteten nicht durch den Nahkampf = ließen es nicht im N. an sich fehlen, Caes. – def. totā mente, ganz von Sinnen kom men, ganz die Besinnung verlieren, Ov.: def. animo, den Mut (die Hoffnung) sinken lassen, zB. animo deficiens, ohne Hoffnung u. Trost, Lucr.: ipse animo non defecerat tanto accepto incommodo, Caes.: sin a vobis deserar, tamen animo non deficiam, Cic.: consul nec animo defecit nec consilio, dem K. ging weder der Mut noch die Einsicht ab, Liv.: non tamen defecere animis Tyrii, Curt. – def. vitā, mit dem Leben auf die Neige kommen, verscheiden, Plaut. asin. 609. – def. sanguine et spiritu, an der Verblutung verscheiden, Val. Max. 3, 2. ext. 5. – m. folg. Infin., nachlassen, aufhören zu usw., Tibull. 4, 1, 191. Rutil. Lup. 2, 18 (vgl. oben no. α a. E.). – Prägn., αα) die Besinnung verlieren, in Ohnmacht fallen, animo linquuntur deficiuntque, Scrib.: deficit in thalamis, Val. Flacc. – ββ) den Halt verlieren, den Mut sinken lassen, kleinmütig werden (s. Heinse Ov. her. 19, 8. Duker Flor. 2, 2, 17. Burm. Ps. Quint. decl. 339), sed tamen quam diu vos eritis in spe, non deficiam, Cic.: ne unā plagā acceptā patres conscripti concĭderent, ne deficerent, Cic.: Turnus ut infractos adverso Marte Latinos defecisse videt, Verg.: deficit ingenti luctu rex ipse Latinus, Verg.: ne hi propter suorum paucitatem et hostium multitudinem metu (aus F.) deficerent, Auct. b. Afr.: nec defuerant qui ipsi Punici maris nomine ac terrore deficerent, Flor. – in duris (in Drangsalen) haud umquam defice, laß nicht den Mut sinken, Val. Flacc. 4, 35. – γγ) verscheiden, hinsterben, cum deficere eum amici viderent, Iustin.: paulatim defecit, Sen.: defecit prope lucem, Suet.: in ea voce defecit, Suet.: eo anno, quo ille defecit, Sulp. Sev.: voces (Äußerungen) deficientis, Tac.: momenta (Stadien) deficientis, Tac.

    g) als jurist. t. t., vom zur Erbschaft Berufenen, der sie aber nicht erwerben will od. kann, ausfallen, in Wegfall kommen, nicht in Betracht kommen, deficiente gradu nepotum, wenn die Abstufung der E. in Wegfall kommt, ICt.: is in parte quoque deficientis est heres, ICt.: deficientium partes accipere, ICt.

    II) v. tr.: a) act., jmd. verlassen = jmd. im Stiche lassen, sich jmdm. entziehen, von lebl. Subjj. auch jmdm. ausbleiben, ausgehen, auf die Neige gehen, dahinschwinden, jmdm. abgehen, gebrechen, für jmd. nicht ausreichen, α) v. Pers.: quoniam me Leontina civitas atque legatio propter eam quam dixi causam defecit, mihimet ineunda ratio est etc., Cic. Verr. 3, 110: genitor Phaëthontis (der Sonnengott) cum deficit orbem, sich der Welt entzieht (= sich verfinstert), Ov. met. 2, 382: Somnus (Schlaf als Gott) sollicitas deficit ante domos, Tibull. 3, 4, 20. – absol., dubiis ne defice rebus, laß (mich) nicht im Stiche, Verg. Aen. 6, 196. – β) v. lebl. Subjj.: αα) m. Acc. pers.: ipsos res frumentaria deficere coepit, Caes.: non eum defecit mare, sed commeatus, Mela: cum non solum vires, sed etiam tela nostros deficerent, Caes.: cum oppidanos iam tela, iam vires, iam ante omnia animus (Mut) deficeret, Liv.: frustra meae vitae subvenire conamini, quem iam sanguis viresque deficiunt, Caes.: cum me vires deficere coepissent, Cic.: deficient inopem venae te, ni cibus accedet, dir Armen versiegen die Adern (versiegt die Lebenskraft), Hor.: sectantem levia (Abglättung) nervi deficiunt animique (dichterischer Geist), Hor.: ii, quos discentes vita defecit, Cic.: me dies, vox, latera deficiant, si hoc nunc vociferari velim, Cic.: dies iam me deficiat, si, quae dici in eam sententiam possunt, coner expromere, Cic. (vgl. oben no. I, B, d): dies me citius defecerit quam nomina, Cic.: tempus te citius quam oratio deficeret, Cic.: tempus deficiet domestica narrantem, Val. Max.: neque est periculum, ne te de re publica disserentem deficiat oratio, Cic.: omnia colligo, ut novi scribam aliquid ad te; sed, ut vides, res me ipsa deficit, Cic.: ut eorum, quae didicerimus, memoria nos deficiat, Col.: si te deficient poscendi munera causae, Ov. – dolor (Unwille) me non deficit, Cic.: si quem illa praestantis ingenii vis forte deficiet, Cic.: animus si te non deficiet aequus, Hor.: prudentia numquam deficit oratorem, Cic.: ea me solacia deficiunt, Cic.: cum motus omnis animi, tamquam ventus, hominem defecerat (sich gelegt hatte), flaccescebat oratio, Cic. – m. Abl. wodurch? nostros vires lassitudine deficiebant, Caes. – m. in (in, bei) u. Abl., vox eum defecit in illo loco: ›Si sciens fallo‹, Cic.: nec supersumus pugnae nisi in quibus trucidandis et ferrum et vires hostem defecerunt (den Dienst versagten), Liv.: si me in mea querimonia... non modo vires, sed etiam vita deficiat, mir ausginge, Cic.: Fonteium in hac causa deficerent omnia, Cic. – m. ad u. Akk. Gerund., quia consulem ad regendum equum vires deficiebant, Liv. – poet. m. folg. Infin., nec me deficiet nautas rogitare citatos, ich werde nicht nachlassen (nimmer ruhen), Prop. 1, 8, 23. – ββ) m. Acc. rei: ne deficiant animum, Varro: linguam defecerat umor (Speichel), Ov.: noctes lentus non deficit umor (Tau), Verg.

    b) pass.: α) deficitur alqs od. alqd ab alqa re od. bl. alqā re, es wird jmd. od. eine Sache von etw. verlassen, im Stiche gelassen, es geht mit etw. bei jmd. auf die Neige, es verläßt jmd. etw., es bleibt od. geht jmdm. etw. aus, es ist jmd. ohne etw., es geht jmdm. od. einer Sache etw. ab, es mangelt od. gebricht jmdm. od. einer Sache an etw. (dah. Ggstz. abundat alqs od. alqd alqā re), teils v. pers. Subjj., defici a viribus, Caes.: deficior prudens artis ab arte mea, Ov.: quae (mulier) neque peperit neque gravida est, si lac habet, a menstruis defecta est, bei ihr ist die Regel ausgeblieben, Cels. – defici pecuniā, clientium turbā, nobilitate et avorum proavorumque serie, Sen.: defici non gressu modo, sed et visu, Suet.: defici copiā pabuli frumentique, Hirt. b. G.: lacte defici (v. einer Hündin), Col.: animo defici, die Besinnung verlieren, ohnmächtig werden, Curt.: auxilio defici, in einen hilflosen Zustand geraten, Scrib.: defici facultatibus, in Vermögensverfallkommen, verarmen, Ulp. dig. 23, 3, 33 in. (vgl. oben no. I, B, c aus Iuven. 7, 129): non defici extemporali facultate, Suet.: tempore deficiar, tragicos si persequar ignes, Ov.: mulier abundat audaciā, consilio et ratione deficitur, Cic. – m. folg. Satz m. quominus u. Konj., si memoriā deficitur, quo minus agnoscat cuiusque progeniem, Col. 7, 9, 12. – Partiz. Perf., aquā ciboque defecti, Quint.: defectus pilis, nur noch dünn behaart, Phaedr.: defectus aetatis viribus et acie oculorum, Val. Max.: defectus senio, Col.: defectus annis et desertus viribus, mit den Jahren auf der Neige, Phaedr.: u. Superl., defectissimus annis et viribus, Col. 1. prooem. § 12. – ohne Abl., colluvies defectae fidei, Apul. met. 5, 24: defectae senectutis homo, ein altersschwacher, Ulp. dig.: Plur. subst., dēfectī, ōrum, m., Schwache, Plin. 2, 28. – teils von sächl. u. abstr. Subjj., Mysiam Libyamque aiunt abundare frumentis; nec tamen Apulos Campanosque agros opimis defici segetibus, Mela: haec amoenitas deficitur aquā salienti, Plin. ep.: ut defunctorum voluntates, etiamsi iure deficerentur, quasi perfectas tuerer, Plin. ep. – m. folg. ut u. Konj., multorum crudelitas et ambitio et luxuria, ut paria pessimis audeat, fortunae favore deficitur, Sen. ep. 42, 4. – u. Partiz. Perf., defectum corpore caput, vom Rumpfe getrennter, Plin. pan.: defecta vigore cervix, Ov.: sanguine defecti artus, verbluteten, Ov.: sol defectus lumine, Tibull.: ars nec exemplis pauperior nec oratione defectior, ermangelnder, Apul. de deo Socr. prol. p. 111 H. (p. 4, 17 G.). – β) absol., prägn., teils = an Substanz abfallen, si non terrestri cibo membra corporis alantur, deficientur (so schwinden sie zusammen), Vitr. 8. praef. § 2: teils = die Kräfte (den Atem) verlieren, ermattet-, erschöpft werden, in quo non modo defici (den Atem verlieren), sed etiam laborare (zu stocken) turpe est, Cic. Brut. 34: non usque adeo defectum (esse) Germanicum, fühle sich entkräftet, Tac. ann. 2, 70: teils deficior = es gebricht mir an Befähigung dazu, uti si quid de his rebus et artibus iudicare et probare opus fuerit ne deficiatur, Vitr. 1, 1, 16. – u. Partiz. defectus, α) als jurist. t. t., vom Schuldner im Stiche gelassen, defecta nomina, nicht mehr einzutreibende Schuldforderungen, Paul. dig. 22, 1, 11. § 1. – β) mangelhaft, currus (weil ihm die Vorstecknägel vor den Rädern fehlen), Hyg. fab. 84. – γ) abgeschwächt, schwach, im Kompar., in tumidis (speculis videntur) omnia defectiora, at contra in cavis auctiora, Apul. apol. 16. – insbes., physisch geschwächt, schwach (bes. auch altersschwach), ermattet, erschöpft (s. Heinse Ov. fast. 3, 674), v. Pers., quod sibi defectis illa tulisset opem, Ov.: sidera obscura attributa defectis, den Altersschwachen, Plin.: v. Körper usw. u. v. menschl. Zuständen, defectum corpus, Tac.: homo defectae senectutis, ICt.: def. amor, Ov. – / defexit altlat. = defecerit, alte Eidesformel bei Liv. 1, 24, 8.

    lateinisch-deutsches > deficio

  • 106 defungor

    dē-fungor, fūnctus sum, fungī, mit etw. (einer Verrichtung oder Verpflichtung, bes. einer lästigen, unangenehmen) völlig fertig werden, weg-, davon- od. durchkommen, nichts mehr zu schaffen haben, von etwas loskommen, einer Sache sich entheben, etwas loswerden, einer Sache sich entledigen, ledig-, quitt werden, etwas durchmachen, etw. überstehen (vgl. Gronov u. Ruhnken Ter. eun. prol. 15. Korte Cic. ep. 8, 1, 10), a) übh.: α) m. Abl. mater.: bello Punico, Liv.: suo bello, mit ihrem Kr. = ihrerseits mit dem Kr. f. w., Liv.: defunctum bello barbiton, der Liebeshändel ledig, Hor.: defungi quam primum certamine cupere, Liv.: haudquaquam pari defungendum esse certamine, Liv.: def. omni populari concitatione (demagogische Umtriebe), Cic.: curā, Liv.: defunctus honoribus, der alle Ehrenstellen durchlaufen hat, Cic.: def. regis imperio, Liv.: defunctus laboribus, Hor. u. Ov.: defunctum esse fatalibus malis, Suet.: defunctā civitate plurimorum morbis, perpaucis funeribus, Liv.: defuncta morbis corpora, Liv.: iam defunctum esse periculis, Cic.: o tandem magnis pelagi defuncte periclis, Verg.: defungi proelio festinare, Liv.: def. responso (oraculi), erfüllen, Iustin.: ebenso somnio, Iustin.: permenso defunctus tempore lucis, Tibull.: u. so nisi quae terris semota suisque temporibus defuncta videt, was der Erde entrückt ist und seine Zeit erfüllt hat, Hor. – β) m. Abl. instr.: nequaquam pari defunctum esse caede, Liv.: vicisse Romanos defunctos consulis fato, indem sie quitt seien durch des Konsuls Tod (= alles überstanden, nichts mehr zu fürchten hätten von den Göttern, die durch des Konsuls Tod gesühnt wären), Liv.: def. hoc mendacio, Cael. in Cic. ep.: turpius putare parvo defungi (mit wenigem sich zu begnügen) quam totum abnuere, Iustin.: def. levi poenā, unius poenā, Liv., unā poenā, Sen. rhet.: parco victu, sich begnügen mit usw., Curt. – zugl. m. pro u. Abl., def. tribus decumis pro una, Cic.: pro tuis beneficiis tam vili munere defungor orationis (finde ich mich ab mit usw.), Planc. in Cic. ep. – zugl. m. adversus u. Akk., quare et medico et praeceptori quiddam debeo nec adversus illos mercede defungor, ihnen gegenüber mit dem bloßen Lohne loskomme, Sen. de ben. 6, 16, 1. – γ) m. in u. Abl., cupio misera in hac re iam defungier, Ter. Phorm. 1021. – δ) im Zshg. absol.: defunctus iam sum, nihil est quod dicat mihi, Ter.: me quoque, qui toties merui sub amore puellae, defunctum placide vivere tempus erat, Ov.: eos existimare defunctos se esse satisque poenarum dedisse, hätten die Sache abgetan, seien quitt, Liv.: defunctos vulgo ferebant, quod inter fatalia vates cecinissent, man sei darüber hinaus, was usw., Liv.: ubi (carinae) defunctae (nachdem sie es [= die Gefahren] überstanden) finem portusque tenebunt Ausonios olim, Verg. – unpers., utinam hic sit modo defunctum! Ter. adelph. 507 sq. – b) vom Überstehen des (mühevollen) Erdenlebens u. des Todes, α) m. Abl. mat.: vitā def., Sen., Curt. u. Gell. (vgl. defuncta corpora vitā magnanimûm heroum, Verg.): non suā morte def., keines natürlichen Todes sterben, Suet.: ante oculos regis egregiā morte def., Curt.: ne simplici quidem morte def., nicht einmal eines einfachen Todes sterben, Curt.: honestā morte def., ehrenvoll sterben, Curt.: id ego defunctum terrā (der E. enthoben) caelestibus oris accipiam, Ov. – β) absol. = es überstanden haben = hingeschieden, gestorben sein, defuncta (est) virgo Vestalis Laelia, Tac.: dicitur prius esse defunctus, Quint.: defuncto Augusto, Tac.: ibi defunctum esse, Flor.: defuncti proelio duces, Flor.: illo mense (in jenem M.) defunctum esse, Suet.: cito ac nullo cruciatu defunctum esse, Suet.: defunctum esse languore (an Entkräftung), Ps. Quint. decl. – oft Partiz. dēfūnctus, a, um, hingeschieden, tot (Ggstz. vivus), patrem defunctum pro rostris laudare, Suet.: defunctae matri honores maximos tribuere (Ggstz. praecipua officia vivae praestare), Suet.: saepe mihi dices vivae bene, saepe rogabis, ut mea defunctae molliter ossa cubent, Ov.: peractis quae mos erat praestare defunctis, Sen.: si nullus defunctis sensus superest, Sen.: revocare defunctos, Plin.: def. corpus, Leichnam, Leiche, Curt.: u. so def. corpora, Plin. – subst., dēfūnctus, ī, m., der Hingeschiedene, Tote, defuncti filius, Quint.: defuncti calvaria, Scrib.: defunctos excitare, Quint. – / Parag. Infin. defungier, Ter. Phorm. 1021.

    lateinisch-deutsches > defungor

  • 107 do [2]

    2. do, dedī, datum, dare (altind. dádā-ti, er gibt, griech. δίδωμι), I) geben, reichen (Ggstz. accipere, annehmen, empfangen, reddere, zurück-, abgeben, remittere, zurück-, dagegenschicken, adimere, nehmen, ferre, davontragen, auferre, mit sich nehmen, entziehen, detrahere, entziehen, eripere, entreißen, poscere, fordern), I) alqd: A) eig.: I) die Hand od. mit der Hand geben, reichen, hergeben, herreichen, hingeben, hinreichen, darreichen, überreichen, schenken, dare (alci) manum, Ov. u. Quint.: dare dextram, Nep. (vgl. dextra unter dexter): alci primum digitum, Catull.: alci assem, Phaedr.: (alci) librum, Hor. u. Nep.: poculum veneni, Cic.: frumentum plebi, Vell.: alci triremem, Nep.: populo Romano hunc vestitum atque arma, Cic.: (alci) viaticum, Plaut. u. Plin. ep.: alci vinum, Verg. – m. Ang. von wo? u. dgl., ut quodcumque opus esset sciret unde daret et meminisset atque annotaret quid et quando et cui dedisset, Col. 12, 3, 4: pretium dedit. Cui dedit? per quem dedit? unde aut quantum dedit? Cic. Rosc. Am. 74: de pane tuo da esurienti et de vestimentis tuis nudis, Ambros. de Tob. 4. – m. Ang. auf welchem Wege? alci per fenestras gladium, Nep. Dion. 9, 6. – m. Ang. wofür? praemium pro pietate, Cic.: cum praemia mihi tanta pro hac industria sint data, Cic. – m. Ang. als was? durch Acc., dextram fidei suae pignus, Curt. 8, 12 (43), 10: pabula utilitatis eorum praemia (als B.) causā, Lucr. 5, 867: merces mihi gloria detur, Ov. fast. 3, 389: od. durch Partiz. Fut. Pass., alci librum ad alqm perferendum dare, Cic. ad Att. 2, 1, 1: saepe ferenda dedit blandis sua verba tabellis, gab zu bestellen, Ov. met. 14, 707. – m. Ang. zu welchem Zweck? fruges in (zur) segetem, Acc. tr. 672. Hyg. fab. 2. – quid do m. folg. ne u. Konj., was gäbe ich darum, daß usw., Sen. contr. 9 (3), 26. § 11 u. 12. Insbes.: a) Geschenke od. Mitgift od. als (zum) Geschenk od. zur Mitgift geben, bescheren, überreichen, schenken, dare donum, Ter. u. Cic.: alci dona, Plaut.: dona amicis ceterisque pro cuiusque merito, Curt.: (alci) munus, Verg. u.a.: dotes, Nep.: paulum des crebro, Nov. com. fr.: ut haberet quod statim daret, Nep.: si suum munus qui dedissent (die Geber) adimere vellent, Liv. – m. Ang. als was? alci canem munus (als G.), Ov.: alqd (alci) dotem (als M.), Komik. – mit Ang. zu welchem Zweck? maestas munus in (zu) exsequias, Tibull. 2, 4, 44. – m. Ang. wozu? durch Dat., alci alqd dono, Ter. u. Nep.: muneri alqd, Nep. u. Quint.: doti alci alqd, Nep. – quod praesens tamquam in manus datur iucundius est, Geschenke, die uns gleichsam bar in die Hand gedrückt werden, Cic. de off. 2, 60. – absol., illos qui dant, eos derides, Plaut.: prior ad dandum qui est, Ter. – Partiz. subst., α) dāns, antis, m., der Geber, Hor. ep. 2, 1, 246. – β) datum, ī, n., die Gabe, das Geschenk, Sing. bei Augustin. solil. 18, 5 (Liv. 22, 10, 3 Glossem); Plur. bei Plaut. asin. 166 u. Pseud. 306. Ov. met. 6, 463. Prop. 3, 15, 6.

    b) den Göttern, Manen od. übh. jmdm. ein Weihgeschenk, Opfer u. dgl. geben, bringen, darbringen, weihen, opfern, α) den Göttern, munera, Ov.: Apollini donum, Nep.: Apollini signa inaurata, Liv.: alci templum, Ov.: alci victimam, porcam, Ov.: alci piaculum porco, Macr.: sacra piaculaque apud lucum Dianae per pontifices, Tac.: more Romano suovetaurilia, Tac.: exta deo, Ov.: exta perperam, Liv.: tus, Ov.: tura, Tibull.: divis tura benignis, Hor.: tura focis vinumque, Ov.: Oceano libamenta, Iustin. – β) den Manen u. Toten, inferias manibus, Ov. u. Suet. (vgl. inferiae): germanae iusta ante suae, Ov. – γ) jmdm.: alci lacrimam od. lacrimas, Ov.: o quantum patriae sanguinis ille dedit! Ov.

    c) Briefe usw. jmdm. geben, u. zwar; α) jmdm. (zur Bestellung) geben, einhändigen, mitgeben, litteras od. epistulam alci, Cic.: alci litteras ad alqm, Cic.: datis iam epistulis diem commutare, Cic.: erit cotidie cui des, du wirst ja täglich Gelegenheit finden, Cic. – β) jmdm. geben = an jmd. abgeben, jmdm. einhändigen, alci litteras, Cic.: epistulam accubanti in convivio, Nep. – γ) (v. Briefschreiber) an jmd. geben, senden, absenden, tres epistulae eodem abs te datae tempore, Cic.: litteras ex Trebulano a Pontio, Cic.: litteras Trallibus (zu T., von T. aus), Cic.: ut quo dem (wir: wohin ich adressiere) posthac litteras sciam, Cic.: litteras publicas sine subscriptione ad alqm dare, Suet.: ante lucem V III. Kal. litteras ad alqm, Cic.: discedens dabo ad te aliquid, Cic.: data pridie Kal. Decembr., Cic.: datum VI. Id. Ian., Cic.

    d) Geld usw. (u. übtr. Strafe) geben, beitragen, zahlen, bezahlen, auszahlen, entrichten, für jmd. od. etw. ausgeben, α) eig.: symbolam, Ter.: aes u. aera, Hor. u. Ov.: pecuniam, Cic.: decies centena huic parco, Hor.: quantum quisque daret, Nep.: huic aliquid paulum prae manu, Ter.: dic, quid vis dari tibi in manum? Ter. – mit Ang. als was? alci magnam pecuniam mutuam, Cic. ad Att. 11, 3, 3: huic salarium (als B.) de nostro privato aerario annuos frumenti modios tria milia, Treb. Poll. Claud. 14, 3. – m. Ang. woher? pecuniam a se, Plaut, trin. 182 (vgl. im folg. aus Monum. Anc.): omnia ex sua re familiari, Nep. Att. 7, 1. – m. Ang. wofür? pecuniam pro praediis a se, Monum. Anc. col. I, 1, 19. p. LXVIII ed. Momms.: quantum pro Caesaris ipse avolsa cervice daret, Lucan. 8, 11: cogitans et in pontibus pro transitu dari, Passierzoll gegeben werde, Sen. de const. sap. 14, 2. – m. Ang. wozu? durch Dat., dare milia terna macello, Hor. sat. 2, 4, 76. – Partiz. subst, data, ōrum, n., die Ausgaben (Ggstz. accepta, die Einnahmen), ut par sit ratio acceptorum et datorum, Cic. de amic. 58. – β) übtr., Strafe usw. geben, dare poenas, Str. leiden, bestraft werden (Ggstz. poenas accipere, büßen lassen, bestrafen), Cic. u.a. (s. poenadas Nähere): d. damnum, s. damnum: pretium pro noxa, Liv. Andr. fr.: Novio Prisco et Glitio Gallo data exsilia, traf das Los der v., Tac.: daturos quod Lars Tolumnius dedisset responderi iussit. Liv.

    e) einen Stoff spenden, liefern, volucres mella daturae, Ov. fast. 5, 271: nec scombris tunicas (Hüllen zum Einpacken) dabis molestas, Mart. 4, 86, 8: u. so et laxas scombris saepe dabunt (Volusi annales) tunicas, Catull. 95, 8: im Bilde, materiam dare invidiae, Cic. Phil. 11, 21: materiam omnem sermonem eorum, qui de te detrahere vellent, Statium dedisse, Cic. ad Q. fr. 1, 2. 3.

    f) als publiz. t.t., dem Richter die Stimmtäfelchen einhändigen, an die Richter austeilen, tabellam dare de alqo, Cic.: alci dare in iudicando litteram salutarem od. tristem (ein Stimmtäfelchen mit A = absolvo, od. mit C = condemno), Cic.: tabellae ministrabantur ita, ut nulla daretur UTI ROGAS, Cic.

    g) als t.t. des Brettspiels, dare calculum, einen Stein ziehen (Ggstz. reducere, zurückziehen), Cic. Hortens. fr. 60 M. Quint. 11, 2, 88.

    h) eine Klageschrift abgeben, einreichen, dare libellum, s. libellus.

    i) (v. Reiter, Wagenlenker) die Zügel schießen lassen (Ggstz. premere), dare lora, Verg.: frena, Ov.: laxas habenas, die Z. verhängen, Verg.

    k) Speisen auf die Tafel geben, setzen, aufsetzen, austragen lassen, vorsetzen, partem ceteram (carnium) mensis, Ov.: alci turdum, Hor.: semesi lardi frusta, Hor.: absol., quid dem? quid non dem? renuis tu, quod iubet aster, Hor.: ›sume, catelle‹, negat; si non des, optat, Hor.

    l) Nahrung usw. od. zur Nahrung usw. reichen, α) übh., alimenta lactis puero, Ov.: u. (übtr.) ali menta igni, Curt.: de mensa sua ossa, Phaedr. – m. Ang. wozu? durch Dat., alqd esui dare, Plin.: potioni dare aquam, Cels. – m. Infin., dare bibere, Plaut. u. Cato: bibere da usque plenis cantharis, Plaut. – β) Arznei usw. reichen, geben, eingeben, beibringen, pueris absinthia taetra, Lucr.: abrotonum aegro, Hor.: aliquid potionis, Plaut.: alci potionem, Cels. u. Quint., potiones, Scrib.: alci medicamentum, Cels. u.a.: patri soporem, Nep.: alci venenum, Curt. u.a. (vgl. venenum).

    m) eine Mahlzeit, Festlichkeit geben, anstellen, veranstalten, alci cenam, Komik., Cic. u.a.: alci epulum, Cic. u.a. (dah. dans epulum, der Gastgeber, Sen.): alci epulas, Tac.: (alci) prandium, Cic. u.a.: nataliciam in hortis, Cic.: exsequias, Ov.: ludos, Suet.: munus (gladiatorium), s. mūnus: fabulam, zur Aufführung bringen, Ter. u. Cic.: so auch Menandri Phasma, Ter.

    n) einen Schlag geben, Wunden beibringen (Ggstz. accipere, ferre), dare alci alapam, Vulg., colaphum, Spart.: (alci) vulnus, vulnera, Ov. u.a. (vgl. vulnus).

    o) etw. einer Sache übergeben, überlassen, preisgeben, corpus quieti, Acc. fr.: ventis colla comasque, Verg.: undis latus (v. Schiffe), Verg.: boum caesorum membra palato, Ov.: telo pectus inermum, Verg. – bes. vela dare ventis, die Segel den Winden überlassen, preisgeben, Verg. u.a.: ebenso dare classem ventis, Pacat. pan. – u. vela od. lintea dare (die Segel richten) m. Advv. u. dgl., s. 1. vēlumu. linteum.

    p) wohin geben, bringen, legen, tun, werfen, α) m. Advv., scripta foras, herausgeben, Cic. ep.: alqd praeceps (bildl. = in Gefahr bringen, famam), Tac.: retro capillos, Ov.: iugulum retro, Cels.: arida circum nutrimenta, Verg.: d. pessum, s. 1. pessum. – β) m. Dat., bald = auf etw. od. in etw. werfen, vagae arenae ossibus particulam, Hor.: ignibus ista, Prop. – bald = in etw. legen, corpus tumulo, Ov.: urnae ossa, Pers. – bald = etw. an od. um etw. legen, einer Sache anlegen, brachia collo, Verg.: brachia nitidis virginibus, Hor.: alci rei frenos (bildl.), Liv. 34, 2, 13: posti florida serta, Tibull.: septena fila lyrae, Ov.: picta carinae vela (poet. = die Segel aufhissen), Ov. – γ) m. Praepp.: αα) m. in od. m. circum od. m. super u. Akk., funera in altos rogos, Ov.: in fluvios gelidos ardentia morbo membra, tauchen, Lucr.: pleraque secum in profundum, stürzen lassen, Curt.: in aurem castoreum cum aceto, Cels.: id in suam sedem, in seine gehörige Lage, Cels.: Tyrias circum illota toralia vestes, breiten um usw., Hor.: alteram fasciam ab altera parte super caput, führen, Cels.: u. so a (von) sinistro (iugulo) ad (bis zu) dextram alam rursusque sub ala sana (unter der gef. A. durch) fasciam d., Cels. – ββ) m. ad u. Akk., ad intortos brachia funes, ausstrecken nach usw., Ov. met. 3, 679.

    q) m. prädik. Acc. des Adi. = etw. so u. so geben, stellen, saepe dabis nudum latus, Tibull. 1, 4, 52.

    2) ein Zeichen (Kennzeichen, Merkmal) mit der Hand, mit einem Blasinstr. od. sonstwie geben, s. sīgnum, indicium, nota.

    3) die Kehle, den Nacken, den Rücken geben, hinreichen, reichen, hinhalten, iugulum (alci), Cic.: alci cervices, Cic.: cervicem ad ictum alcis, Vell.: cervices crudelitati nefariae, bildl. = sich fügen od. schmiegen unter usw., Cic.: terga verberibus, Pacat. pan. 30, 5. – insbes., als milit. t.t. u. übtr., terga dare, den Rücken wenden, fliehen, s. tergum.

    4) den Mund, einen Kuß geben, dare (alci) oscula, Ov. (vgl. osculum): alci basium, Petron., basia mille, Catull.: alci savium, Komik, u. Cic.

    B) übtr.: 1) geben, gewähren, verleihen, bestimmen, erweisen, a) übh.: α) im guten Sinne: da, nate, petenti, quod etc., Verg.: quod petis a nobis, obrutus ille dabit, Ov.: dare alci somnum (v. der Arbeit), Ov.: (alci) quietem, Cic. u. Curt.: requiem terrae, Ov.: tres horas exercitui ad quietem, Caes.: alci vitam, Cic.: his lacrimis vitam, schenken, Verg.: dare beneficia (Ggstz. reddere od. accipere), Cic. u. Sall.: merita (Ggstz. accipere), Cic.: alci civitatem (das Bürgerrecht), Vell.: nomen alci, Hor., alci rei, Liv. (vgl. nomen): alci cognomen pingui, Hor.: alci od. facto impunitatem, Iustin.: servis libertatem, Iustin.: honores, Hor.: alci caelestes honores, Curt.: alci od. huic consilio palmam, Cic. u. Ter.: alci pro tantis meritis honoris coronam, Nep.: alci caelum, Ov. u. Curt., aditum ad caelum, Cic.: alci victoriam, s. victōria: hanc gratiam, Ter.: alci multa solacia, Cic.: alci laetitiam, Cic.: soli et lunae divinitatem, Cic.: precibus eventum vestris, Liv.: mobilibus decorem naturis, Hor.: famam rebus, Pacat. pan.: novum his erroribus orbem, Tibull.: alci veniam, s. venia. – datum hoc nostro generi est, ut etc., es ist Bestimmung unseres G., daß usw., Liv. 10, 28, 13. – m. folg. Infin., est cui cognomen corvus habere dedit, Prop. 3, 11, 64: mihi multa vetustas scire dedit, Ov. met. 14, 696: u. so auch Lucan. 6, 775. Pers. 5, 104. – Partiz. subst., dāns, antis, m., der Geber (Ggstz. accipiens, der Empfänger), si summa petantur, et dantem et accipientem praegravatura, Liv. 35, 42, 14. – β) im üblen Sinne, jmdm. etw. bescheren, einbrocken, heimgeben (s. Brix Plaut, capt. 463. Lorenz Plaut. Pseud. 151. p. 94, b. Spengel Plaut. truc. 2, 8, 4), observa quid dabo, Plaut.: specta quid dedero, Plaut.: sic datur, da hast du deinen Lohn! Plaut.; od. so wird's gelohnt! da haben wir's! Plaut.

    b) insbes.: α) v. den Göttern: quod boni di mihi danunt, Plaut.: dato quae precamur tempore sacro, Hor.: si di dare cuncta potestis, Ov.: hoc tantum boni, quod vobis a dis immortalibus oblatum et datum est, Cic.: d. alci augurium, Ov.: nobis victoriam, Liv.: alci mentem, ut faciat huic insidias, Cic. – m. folg. Infin., di tibi dent captā classem reducere (al. deducere) Troiā, Hor. sat. 2, 3, 191: u. so Lucr. 3, 1028. Verg. Aen. 1, 79 u.ö. Ov. met. 1, 486 u.ö. Plin. ep. 6, 16, 3. – m. folg. ut u. Konj., quod nostrae aetati dii dederunt, ut videremus, Liv. 1, 19, 3: u. so Liv. 1, 54, 5; 30, 12, 12. – m. folg. ne u. Konj., da femina ne sim, Ov. met. 12, 202: u. so ibid. 12, 206.

    β) v. Schicksal usw., Cinarae breves annos fata dederunt, Hor.: ea fato quodam data nobis sors est, ut etc., Liv.: principatum fato dari, Suet.: quotiens fortuna contra daret, Tac. – m. folg. Infin., si vivere nobis fata diu dederint, Ov. met. 7, 692: u. so ibid. 14, 843. Sil. 13, 144: v. der Parze, Hor. carm. 2, 16, 39. – m. folg. ut u. Konj., quod mihi si tantum fata dedissent, ut etc., Prop. 2, 1, 17: u. so Plin. ep. 8, 18, 5. – absol., si fors dedit, Calp.: sat patriae Priamoque datum est, ist geschehen für usw., Verg.

    γ) v. der Natur, verleihen, oculos natura nobis ad motus animorum declarandos dedit, Cic.: illis maiorem natura modum dedit, his breve pondus, Hor.: leges, quae naturā sunt omnibus datae, Quint.: noli affectare quod tibi non est datum, Phaedr.: quod paucis datum est, Plin.: pennis non homini datis, Hor. – m. folg. Infin., varieque datum sit membra movere, Lucr. 4, 875: si modo senescere datum est, Plin. ep. 3, 1, 1; vgl. Hor. ep. 1, 1, 32.

    2) ein Geschäft, einen Auftrag, ein Amt usw. jmdm. geben, übergeben, zuteilen, erteilen, übertragen, überweisen, a) ein Geschäft, einen Auftrag, dare alci negotium, s. negōtium; alci mandata, s. mandātum. – u. bl. dare alci m. folg. Infin., datum (es wurde der Auftrag gegeben) posthac C. Cassio deducere iuvenem ripam ad Euphratis, Tac. ann. 12, 11. – b) ein Amt usw., dare alci potestatem, imperium, legationem u. dgl., s. potestāsusw.: dare alci fasces, Cic. u. Hor.: alci summam imperii, Nep.: alci provinciam, Cic.: alci Cappadociam, Nep.: alci regnum, Eutr.: alci diadema, Curt.

    3) einen Ort, eine Zeit usw. jmdm. anweisen, zuweisen, bestimmen, alci sedem inter inferos, Suet.: alci locum in theatro, Suet.: alci locum in theatro inter viatores tribunicios, Tac.: eum locum colloquio, Liv.: media acies Ubiis Lingonibusque data, Tac.: mille pedes in fronte, trecentos in agrum, Hor.: requiem modumque voce remis, gebieten, Ov.: detur nobis locus, hora, custodes, Hor.: nuptiis hanc diem, Pacuv. fr.: relicum noctis utrimque quieti datum, Liv.

    4) etw. bieten, α) darbieten, praeclare convenit, aut da melius, Cic.: accipio quod datur, Cic. – β) anheimgeben, ultionem privato odio magis quam publicae vindictae, Vell. 2, 7, 6.

    5) Zeit, Studium usw. einer Sache widmen, auf etw. verwenden, α) m. Dat.: corpori omne tempus, Cic.: agris tempus, Pacat. pan.: lucis partem ultimam mensae, Ov.: noctem somno, Ov.: prima tempora illis, Ov.: aestivos menses reliquos rei militari, hibernos iurisdictioni, Cic.: reliquam partem diei tribunali, Plin. ep.: studiis annos septem. Hor.: iis artibus a primis temporibus aetatis studium suum, Cic.: ingenium illustre altioribus studiis, Tac.: u. insbes., operam dare m. Dat. (wem?), s. opera. – β) m. ad od. in u. Akk., aliquid temporis ad ludum aetatis, Cic.: plus in hoc studii, Quint.

    6) einräumen = zugeben, zugestehen, das Zugeständnis machen, willfahren, nachlassen, a) übh.: id gratiae, Liv.: id misericordiae, Cic.: id precibus Artabani, Tac.: hoc precibus meis, Curt.: consanguinitati hoc, ut etc., Liv.: aliquid famae, Hor.: multa famae, Sen.: quantum autem consuetudini famaeque dandum sit, id curent vivi, Cic.: nihil neque gratiae dari neque de iure patriae decīdi posse, Iustin.: m. folg. ut u. Konj., dabat et famae (auch der öffentlichen Meinung tat er es zuliebe), ut etc., Tac. ann. 1, 7. – b) als philos t.t., einräumen, zugeben, zugestehen, si das hoc, Hor.: da supremum tempus, nimm das äußerste Lebensziel an, Cic.: id quoque damus et libenter quidem, Cic.: quem tibi hoc daturum putas? Cic.: quae dederam supra relego (nehme ich zurück), Pers. – m. folg. Acc. u. Infin., Cic. Acad. 2, 50; de fin. 2, 86; Verr. 3, 218. Lucr. 3, 539. Hor. sat. 1, 4, 39. – m. folg. ut u. Konj., da nunc, ut crimine manifesto prematur dux bonus, Quint. 12, 1, 43. – c) als publiz. t.t., v. Behörden, bewilligen, zugestehen, überlassen, gewähren, anordnen, dare alci senatum, Sall. u.a.: alci contionem, Cic.: iudicium iniuriarum, actionem rei, Cic.: alci pacem, Liv. u.a.: foedus et amicitiam, Sall.: alci indutias, Liv. (s. indūtiaedas Nähere). – bes. v. Prätor, dessen Vefugnis ist do (ich gewähre, näml. Klagen, Rechte), dico (ich spreche, näml. das Urteil), addico (ich spreche zu, näml. das Eigentum), Varro LL. 6, 30. Macr. sat. 1, 16, 14. – d) obszön, leisten, quod nec das et fers saepe, facis facinus, Catull. 110, 4: quando notum est, et quid ille tibi et quid illi tute dederis, Cic. fr. bei Suet. Caes. 49, 3: absol., nulla est poscendi, nulla est reverentia dandi, Prop. 3, 13, 13.

    7) einräumen = gestatten, zugestehen, bewilligen, überlassen, lassen, dare locum, spatium, viam, aditum, accessum, ascensum u. dgl., dare otium, tempus u. dgl., dare copiam, potestatem, facultatem, occasionem, optionem u. dgl., dare usum, usuram, s. alle diese Substst. – dah. dare m. Infin., da mihi fallere, Hor. ep. 1, 16, 61: u. so Iuven. 14, 30. Amm. 16, 12, 11. – dare (alci) m. ut u. Konj., Cic. Acad. 1, 24; ad Att. 14, 13. litt. A. § 3. Liv. 41, 8, 9. Tac. ann. 3, 69. – m. bl. Konj., Orest. tr. 15. – u. datur, es wird od. ist verstattet, erlaubt, man darf, man kann, m. Infin., Verg. Aen. 1, 409. (u.a. Dichter). Quint. 10, 7, 22. Plin. ep. 1, 10, 5. Tac. ann. 3, 67: m. folg. ut u. Konj., Tac. ann. 2, 53 u.a.: m. folg. ne u. Konj., Tac. ann. 3, 23. – absol., coëant in foedera dextrae, quā datur, Verg.: in quantum praeumbrante imperatoris fastigio datur, clarus, Tac. ann. 14, 47 in.

    8) alci m. prädik. Dat. (zu), zu od. als etw. anrechnen, in den Redensarten laudi, vitio, crimini dare od. dari, s. 1. laus, vitium, crīmen.

    9) einem Zustande aussetzen, preisgeben, überlassen, anheimgeben, dare alqd exitio, Lucr.: summas arces Italûm excidio, Verg.: urbem excidio ac ruinis, Liv.: captum oppidum praedae, Liv.: alia oblivioni aut neglegentiae, Liv. – m. in u. Akk., in praedas stantem urbem, Sil. 1, 455.

    10) m. in od. ad u. Akk., a) in eine Lage usw. bringen, stellen, alqd in conspectum, zur Schau stellen, Curt.: alqd in medium, der Öffentlichkeit übergeben, verraten, Lucr.: alqd ad populi partes, der Teilnahme des V. eröffnen, Cic. – b) in einen Zustand versetzen, in splendorem bullas has foribus nostris, Plaut. asin. 426.

    11) m. prädik. Partiz. Perf. od. Gerundivum, übergeben, darbieten, überlassen, lassen, Caere intactum inviolatumque crimine belli hospitio Vestalium cultisque diis darent, Liv. 7, 20, 7. – d. vineas colendas, Eutr.: diripiendam urbem, Cic.: laceranda suae viscera matri, Ov.: id alci cogitandum, zu bedenken geben, Cic.: tantas res alci scribendas, Cic.: librum ipsi legendum, Nep.: omnia in medium discenda, allen zum Lernen darbieten, Ov.

    II) alqm (auch corpus, membra, animum): A) eig.: 1) im allg., geben, überweisen, hanc mi in manum dat, sie legt unsere Hände ineinander, Ter. Andr. 297: alqm dare mancipio, s. mancipium.

    2) wohin bringen, infans aliorsum (anderswohin, aus dem Hause) datus, Gell. 12, 1, 22: alqm in hanc domum, Ter. eun. 365: hostem in medium, in die Mitte nehmen, einschließen, Lucan. 7, 366. – od. wohin stecken, m. Dat., catenis fatale monstrum, Hor. carm. 1, 37, 20: mollibus ora capistris, Verg. georg. 3, 188: m. in u. Akt., alqm in caveam, Plaut. capt. 124. – od. wo hinein tauchen, in fluvios gelidos ardentia morbo membra, Lucr. 6, 1171. – od. wohin strecken, stürzen, maerore dari in lectum, Lucr.: u. dare alqm ad terram, Plaut. u. Suet.: alqm in terram, Lucr.: alqm praecipitem ad terram, Liv.: u. bl. dare alqm praecipitem, zu Falle bringen, Ter., od. aus dem Hause werfen, Ter. (vgl. bildl., postea ambitione praeceps datus est, kam zu Falle, Sall. Iug. 63, 6): eoque ictu me ad casum dari, zum Falle gebracht werden, Acc. fr.

    3) jmd. (einem) in irgend einer Eigenschaft geben, a) geben = beigeben, stellen, vatem, Hor.: duos collegas, Nep.: alci uxorem, s. uxor: comites, Curt.: duces itineris de captivis, Curt.: obsides (alci), Caes.: milites, Eutr.: nullum militem dare posse, Liv.: dare arbitrum, Cic.: iudicem, praedem, testem, vadem, s. iūdex, 1. praes, 1. tēstis, 1. vas: alci custodem et paedagogum, Sen.: alci tutorem, Eutr.: alci successorem, Suet.: alqm alci in consilium, Nep.: dabo, cui credas, Tac. – m. dopp. Acc. (jmd. als od. zu usw.), alqm comitem, Curt.: Phrygias catervas comites, Lucr.: alqm arbitrum inter etc., Cic.: libertinum militem, Vell.: obsidem filium, Eutr.: alqm alci coheredem, Suet.: alqm alci successorem, Suet. u. Iustin.: alqm vicarium, Traian. in Plin. ep. – im Passiv m. dopp. Nom., Hadrianus decemvir litibus iudicandis datus, Spart.: u. im Abl. absol. m. dopp. Abl., dato adiutore Pharnabazo, Nep. Con. 4, 2. – b) geben, verleihen, übergeben, anvertrauen, alci cognatos (v. der Natur), Hor.: natam od. filiam genero, Verg. u. Ov.: infantem nutrici, Ov.: alqm grammatico, Capit.: u. poet., fidibus divos puerosque deorum, Hor. – m. dopp. Acc. (jmd. als od. zu), alci alqm virum (zum M. = zum Gatten), Ter.: alqm alci socerum, Ov.: nobilem virginem servo suo pelicem, Curt. – m. 1. Supin., dare alqam alci nuptum, eine an jmd. verheiraten, Komik., Nep. u.a. (s. Drak. Liv. 1, 49, 9). – u. alqm alci m. Gerundiv, dilaceranda feris dabor alitibusque, Catull.: datur mihi custodiendus, Afran. fr.: exsulibusne datur ducenda (wird hingegeben, um sie als Frau heimzuführen) Teucris? Verg. – zugl. m. dopp. Acc., equites pignora (als U.) pacis custodiendos Luceriam, Liv. 9, 15, 7.

    4) jmdm. geben = über jmd. setzen, an die Spitze stellen von usw., Albanis regem, Eutr.: Orienti Caesarem, Eutr.: principem Romanae rei publicae, Spart. – m. dopp. Acc. (jmd. als od. zu), alqm tribunum quintae legioni, Treb. Poll.: trecentos exsules iudices rectoresque civitati, Iustin.: im Passiv mit dopp. Nom., leviter armatis dux (als A.) datus est Mullinus, Curt. B) übtr.: 1) in ein Verhältnis, eine Lage geben, hingeben, illam sine dote in tantas divitias (in ein so reiches Haus), Plaut.: filiam in sortem, der Losung unterwerfen, zum Losen stellen, Suet.: alqm in adoptionem, zur A. entlassen, Quint.: in adoptionem od. in familiam alcis dari, von jmd. adoptiert werden, Vell.: alqm aut vivum aut mortuum in potestatem, Liv.: alqam in matrimonium, zur Frau geben od. geben wollen (anbieten), Caes. u. Liv.: alqm in omnem memoriam, dem ewigen G. übergeben, Sen.

    2) jmd. in eine schlimme Lage bringen, alqm in praeceps (Gefahr), Liv.

    3) jmd. in einen andern äußern od. innern Zustand versetzen (s. Brix Plaut. capt. 959), alqm in ruborem dare totum, Plaut.: alqm in timorem, Plaut.: animum in luctus, in Tr. versenken, Ov.: alqm ad languorem, Komik.

    4) jmd. einem Zustande überlassen, placido sua corpora somno, Ov. met. 6, 489: caput et ceterum truncum sepulturae, begraben, Suet. Galb. 20, 2.

    5) jmd. einem Zustande aussetzen, preisgeben, im Passiv = anheimfallen, alqm tormentis, Capit.: alqm exitio, Lucr. u. Ov.: alqm morti, Hor.: catervatim morbo mortique dari, Lucr.: alqm neci, Acc. fr. u. Verg.: alqm leto, Enn. fr., Pacuv. fr., Ov. u.a. ( leto datus auch Cic. de legg. 2, 22 im archaist. Gesetzstil): fortia corpora leto, Verg. – m. ad u. Akk., alqm ad iniurias alcis, Cic.

    6) jmd. in einen Zustand nötigen, hostes in fugam, zur Fl. nötigen, in die Fl. schlagen, Caes.: Sestum incolentes in deditionem, zur Üb. zwingen, Liv.

    III) dare se (u. im Passiv dari), v. Pers.u.v. Lebl., A) eig.: 1) sich in den Bereich jmds. od. einer Örtl. begeben, sich jmdm. od. wo zeigen, det mihi se, käme er nur in meinen Bereich, mir zu nahe, Ov. met. 12, 12, 594: mi ipsum iam dudum optabam te dari, daß ich dich antreffe, Ter. heaut. 758: dare populo se et coronae, Cic. Verr. 3, 49: da te urbi, da te curiae, zeige dich in der St., zeige dich in der K., Vopisc. Florian. 16 (6), 5: non aequo dare se campo, sich nicht in das Blachfeld wagen, sich nicht zum Kampfe stellen, Verg. Aen. 9, 56: spumantem dari votis optat aprum, in seinen Jagdbereich komme, anlaufe, Verg. Aen. 4, 158. – mit in u. Akk., se in medias acies, mitten hinein in das Heer treten, Verg. Aen. 12, 227. – m. prädik. Acc., da mihi te talem, zeige dich (erscheine mir) als solcher, Ov. met. 3, 295.

    2) sich dem Feinde ergeben, dare se ultro, Amm. 15, 2, 60: sponte se propriā, Amm. 17, 2, 3.

    3) sich wohin begeben, werfen, stürzen, m. Advv., se intro, Cic. Caecin. 13: se super (sc. in ignem), Verg. Aen. 4, 606: exinde se ilico protenam, Plaut. Curc. 363: dari alci obviam, begegnen, Ter. adelph. 311: v. Lebl., hāc se foras, Lucr. 1, 1105 (1113). – m. Dat., pedibus se protinam, sich auf die Beine machen (Fersengeld geben), Naev. com. 35. – sese fluvio, Verg. Aen. 11, 565: u. (im Bilde) se civilibus fluctibus, Nep. Att. 6, 1. – m. Praepp., sese in pedes, sich auf die Beine machen (Fersengeld geben), Plaut.: se in viam, Cic.: e scopulo se in pontum, Ov.: se iactu aequor in altum, Verg.: v. Lebl., dabit se in tormenta vita beata, wird mit auf die Folter gehen, Cic. Tusc. 5, 80. – zugl. m. prädik. Nom. od. Acc., praeceps saltu sese dedit in fluvium, Verg.: semet ipsi in pelagus ex certa rupe praecipites dant, Mela: quo nunc me praecipitem darem, Ter.: hic se praecipitem tecto dedit, Hor.: dare se (alci) obvium, jmdm. entgegenkommen, -treten, Liv. 1, 16, 6, u. in den Wurf kommen = einfallen (v. Versen), Macr. 5, 3, 1: u. so (v. leb. Wesen) obvium dari, entgegen-, in den Wurf kommen, Liv. 26, 27, 12.

    4) sich einer Sache hingeben, α) tätig, v. Pers., an etw. teilnehmen, dare se convivio, Suet. Caes. 31: se haec in bella, Verg. Aen. 12, 633. – β) passiv, v. Schiffen, vento dare se, vor dem W. fahren, Caes. b.G. 3, 13, 9.

    B) übtr.: dare se, 1) sich fügen, sich hingeben, da modo te, Ov. her. 15, 57 R. (16, 161): dent modo se superi, seien mir gnädig, Sil. 3, 150: si se dant, wenn sie sich fügen, d.i. empfänglich sind, Cic. de or. 2, 187.

    2) sich zeigen, sich finden, sich darbieten, sich einstellen, v. Lebl., quocumque tempore se dabunt vires, Verg. Aen. 4, 627: an nesciebas, quam eius modi homini raro tempus se daret? sich die Gelegenheit uns bietet, Plaut. Bacch. 676: uni se ex Sabinis fors dare visa est privato consilio imperii recuperandi, Liv. 1, 45, 3.

    3) sich jmdm. hingeben, ergeben, sich an jmd. anschließen, jmdm. zu Willen sein, sich in jmds. Willen fügen, se alci, Komik., Cic. u.a.: se regibus, Cic.: se legionibus, Tac. – m. prädik. Acc. des Gerundiv, demus nos huic excolendos (zur Ausbildung), Cic. Tusc. 4, 84. 4) sich einer Lage, einem Zustande hingeben, überlassen, dare se somno, Cic.: se quieti, Caes. u. Plin. ep.: iterum se quieti et somno, Val. Max. (dah. im Passiv quieti datus, eingeschlummert, Arnob. 2, 21): se fugae, sich auf die Fl. begeben, Cic.: se gemitui, Cic. – m. in u. Akk., sese in fugam, Fersengeld geben, Cic. Verr. 4, 95: se in casum irrevocabilem, Liv.: se rempublicamque in casus, Tac. – m. ad u. Akt., se ad lenitatem, Milde eintreten lassen, Cic. ep. 13, 1, 4.

    5) sich in etw., bes. in ein Verhältnis einlassen, in etw. eintreten, treten, dare se in sermonem, Comic. fr. bei Cic.: familiariter se in eorum sermonem insinuare ac dare, Cic.: dare se in consuetudinem sic, ut etc., Cic.: bene penitus in istius familiaritatem sese dare, Cic.: u. dare alci se in adoptionem, sich von jmd. adoptieren lassen, Suet.

    6) sich einer Sache ergeben, hingeben, widmen, sich an etw. machen, sich auf etw. legen, α) m. Dat., se labori et itineribus, Cic.: se duritiae, Nep.: se rei familiari vitaeque rusticae, Cic.: se voluptatibus, Turpil. fr. u. Cic.: se iucunditati, Cic.: se historiae, Cic.: se philosophiae, Capit.: se huic generi litterarum, Cic.: se auctoritati senatus, das A. des S. zu sördern suchen, Cic.: mit prädik. Acc. eines Adi., se totos libidinibus, Cic. Tusc. 1, 72: des Gerundivi, non se luxu neque inertiae corrumpendum dare, Sall. Iug. 6, 1. – β) m. in u. Akk., in eam exercitationem ita se studiose, ut etc., Cic. Tusc. 1, 7. – γ) m. ad u. Akk., se ad συντάξεις, Cic. ad Att. 15, 14, 1. – bes. m. ad u. Akk. des Gerundii u. Gerundivi, se ad docendum, Cic.: se ad ius respondendum, Cic.: se ad defendendos homines, Cic.: se non modo ad legendos libros, sed etiam ad totam philosophiam pertractandam, Cic.

    7) dare se m. prädik. Acc., α) eines Subst., sich hergeben zu usw., temeritatis me omnium potius socium (zum G.) quam unius prudentiae dedi, Liv. 6, 24, 9. – β) eines Adi., sich so u. so zeigen, dare se facilem, Ter.: se alci hilarum, Plaut.: se alci placidum, Ov.

    8) dare se m. Adv., a) v. Pers., sich so u. so geben, -halten, -benehmen, mirum ni ego me turpiter hodie hic dabo, mich blamiere, Ter. eun. 230: usque quaque, inquis, se Domitii male dant, bringen uns Unglück, Cael. in Cic. ep. 8, 15, 2. – b) v. Lebl., sich so u. so machen, sich so u. so gestalten, ut se initia dederint perscribat, Cic. ad Att. 3, 23, 5: omnibus nobis ut res dant sese, ita etc., Ter. Hec. 380: ita dat se res, ut operam dabit, Enn. fr. scen. 269: eaque ferme se dedēre melius consultoribus quam etc., *Afran. com. 332: multa adeo gelidā melius se nocte dedēre, macht sich (wird getan) vorteilhafter, Verg. georg. 1, 287: omnibus feliciter hic locus se dedit, kam glücklich zustatten, Sen. ep. 79, 5: negotia ingentia nec se dant facile et etc., Sen. de ira 3, 7, 1.

    II) von sich geben, A) eig.: 1) aus sich hervorgeben, castum cruorem, vergießen, Ov.: u. so lacrimas, Tr. vergießen, weinen, Ov.: ore colores, strahlen lassen, Verg.: v. Lebl., ara dabat fumos, ließ aufsteigen, Ov.

    2) Töne od. Worte von sich geben, a) Töne von sich geben, hören-, verlauten-, vernehmen lassen, sonum, Verg.: sonitum, Lucr. u. Ov.: fragorem, Ov.: balatus, Hyg.; mugitum, mugitus, Ov.: plausum, Cic. u. Hor.: clamorem, Verg.: cantus, Verg.: Phrygios modos, Ov.: gemitum u. gemitus, Ov.: sibila vibratā linguā, Ov.: felices cantus ore sonante, Tibull.

    b) Worte von sich geben, hören-, vernehmen lassen, lingua vix tales icto dedit aëre voces, hauchte kaum hörbar solcherlei Worte, Ov.: talia dicta dabat (dedit), er ließ sich also vernehmen, Verg. u. Ov.: u. so haec dicta dabat, Liv.

    3) in Worten von sich geben, a) angeben, anzeigen, mitteilen, nennen, sagen, berichten, erzählen, ipsa quod res dedit ac docuit nos, Lucr.: cum auctoribus hoc dedi, quibus dignius credi est, Liv.: unum da mihi ex oratoribus illis, qui dicat etc., Cic. – m. dopp. Acc., qualem te fama dabat videmus, Val. Flacc. 5, 506. – m. folg. inoir. Fragesatz, da, si grave non est, quae prima iratum ventrem placaverit esca, Hor.: sed tamen iste qui deus sit, da nobis, Verg.: da, dea, quem sciter, Ov.: nunc quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo, Ter.: immo etiam dabo, quo (damit du) magis credas, Ter.: m. Acc. u. mit indir. Fragesatz, dabis igitur tribunatum (das Jahr des Tr.) et, si poteris, Tubulus quo crimine (sc. accusatus fuerit), Cic. ad Att. 12, 5, 3. – datur mit folg. Nom. u. Infin., Aeneas eripuisse datur, Ov. fast. 6, 434 M. (Riese ferunt): quis tot templa, tot aras promeruisse datur, Stat. silv. 3, 3, 80; u. so auch Stat. Theb. 7, 315; 11, 572. Claud. rapt. Pros. 3, 337.

    b) mündlich verbreiten, hic primo sensim temptantium animos sermo per totam civitatem est datus, Liv. 2, 2, 4: sceleris data fama per urbes finitimas, Stat. Theb. 3, 10: inde dato passim varias rumore per urbes, Stat. Ach. 2, 352.

    c) mündlich geben, erteilen, lehren, dare alci consilium, Ter., Cic. u.a. (s. cōnsiliumno. II, b, S. 1531): dare (alci) responsum, Cic., Hor. u.a.: dare (alci) praecepta, Cic. u.a. (s. praeceptumdas Nähere): alci haec promissa, Catull.: dare testimonium, s. testimonium: dare legem, leges, s. lēx: dare ius, iura, s. 1. iūs: alci fidem, s. 1. fidēs(= Wort, Versprechen, sicheres Geleit; versch. alci rei fidem dare, Glauben verschaffen, bestätigen, s. 1. fidēs= Glaubwürdigkeit). – dah. als t.t., α) ein Orakel, eine Weissagung geben, abgeben, erteilen, sortem, Ov. u. Suet.: oracula, Spart.: data dictio erat, caveret etc., Liv.: prägn., data fata, das (durch das Orakel) verheißene Geschick, Verg. Aen. 1, 382. – β) als jurist. t.t., dare alci diem, Frist geben, Plin. ep. 3, 9, 32. – dare litem secundum alqm, den Prozeß zugunsten jmds. entscheiden, Cic. u. Liv.: u. so bl. dare secundum alqm, zugunsten jmds. entscheiden, Sen. rhet. u.a. – γ) als geschäftl. t.t., dare rationem, Rechnung ablegen, Plaut. u. Cic.: übtr., dare rationem alcis rei, von etwas Rechenschaft geben, Plaut. u. Cornif. rhet.

    d) als milit. u. publiz. t.t., anmelden, melden, nomen dare, sich melden, v. Soldaten zum Kriegsdienst, Cic. u.a., von neuen Kolonisten, Plaut, u. Liv., u. zu andern Diensten, Tac. (s. nōmendas Nähere).

    4) schaffend hervorbringen, a) erzeugen, α) v. leb. Wesen, αα) leb. Wesen: geminam partu prolem, Verg.: fetus, Tibull.: liberos, Catull.: progeniem vitiosiorem, Hor.: Augustos multos de se daturum, Treb. Poll. – ββ) lebl. Objj., entstehen lassen, non fumum ex fulgore, sed ex fumo lucem, Hor. de art. poët. 143. – β) v. Lebl., hervorbringen, erzeugen, entstehen lassen, aus sich liefern, quod sol atque imbres dederant, Lucr.: tellus dedit ferarum ingentia corpora partu, Lucr.: terra fabas tantum duraque farra dabat, Ov.: cum segetes occat tibi mox frumenta daturas, Hor.: quercus singulos ramos a frutice dedit (trieb), Suet.

    b) machen, bilden, α) im engern Sinne: cuneum, Verg.: sinum in medio, Liv.: gremium (v. der Erde), Mela: locum, Platz machen (Raum geben), Ov.: viam, einen Weg bahnen, Platz machen, Plaut., alci, Liv. u. Curt. – β) im weitern Sinne, umschreibend, αα) m. Objj., die den Begriff einer Bewegung enthalten, machen, tun, si quid proprio dat corpore motus, Lucr.: nullos audet dare corpore motus, wagt nicht sich zu rühren, Ov.: haud indecoros motus more Tusco dabant, Liv.: longos dat corpore tortus, krümmt sich in langen Windungen, Verg.: amplexus od. complexus d., umarmen, auch alci (jmd.), Ov.: dare saltum, Ov., dare undique saltus, Ov., in aëra saltus, Ov.: dare fugam, die Flucht ergreifen, Verg.: cursum in medios, eilen, stürmen, Verg.: impetum, Liv., impetum od. impetus in alqm, Liv.: impressionem, Liv. – ββ) m. Partiz. Perf. (f. Brix Plaut. capt. 342. Spengel Ter. Andr. 683), alqd effectum dare, Plaut.: perfectum hoc negotium, Plaut.: iam hoc tibi inventum dabo, Ter.: sic stratas legiones Latinorum dabo, quemadmodum etc., will so niederstrecken, Liv. 8, 6, 6: te mea dextra bello defensum dabit, wird dir Schutz gewähren im Kr., Verg. Aen. 12, 437: hanc mactatam victimam legatorum manibus dabo, will ich fällen als Sühnopfer für usw., Liv. 4, 19, 3. – γγ) m. Gerundiv, ego mecum hostium legiones mactandas Telluri et diis manibus dabo, will zum Sühnopfer für die T. usw. machen, Liv. 10, 28, 13. – δδ) m. prädik. Adi., anni multi me dubiam danunt, Plaut. Epid. 544: cautumque dabant exempla sequentem, Claud. IV. cons. Hon. 77. – alterum geminata victoria ferocem in certamen tertium dabat, Liv. 1, 25, 11.

    B) übtr.: 1) von sich geben, ablegen, geben, documentum dare m. folg. Akk. u. Infin., Liv.: documenta dare m. folg. indir. Fragesatz, Cic. u. Liv.: documenta sui dare, Curt.. legis in se documenta dare, Iustin.: u. so dare exemplum, ex-perimenfcum, specimen, w.s. – 2) geben, schaffen, verschaffen, beibringen, einflößen, animos (Mut), Ov.: spiritus, Liv.: vires, s. vīs: spem, s. spēs: suspicionem, s. 2. suspīcio: eo sibi minus dubitationis dari, quod etc., er könne sich um so weniger bedenken, sei vollkommen entschieden, Caes. – 3) bringen, bereiten, machen, verursachen, veranlassen, alci tussim, Catull.: risus, risus iocosque, Stoff geben zu usw., Hor.: sonitum, ein Geräusch erregen, Verg.: alci somnum, Hor.: alci curas, Cornif. rhet.: damnum, malum, ruinam, stragem u. dgl., w.s.: funera, Verg.: alci dolorem, Cic.: proelio od. bello finem, ein Ende machen, Eutr.: finem animae, ein Ende bereiten, Iuven..: causam bello, Veranlassung zum Kr. geben, Eutr. – 4) machen, bewirken, m. Infin., dat posse moveri, Ov. met. 11, 177: sed haec vetusta dent recordari, quemadmodum etc., Mamert. pan. Iulian. 19, 3.

    / Nbf. dano, ere, wov. danunt, Naev. b. Pun. 4. fr. 4. Plaut, capt. 819 u.ö. Caecil. com. 176. Corp. inscr. Lat. 1, 1175; vgl. Paul. ex Fest. 68, 12. Non. 97, 14. – Archaist. Konj. Präs. duas, duat, Plaut. – archaist. Konj. Präs. duim, duis, duit, duint, Trag. u. Comic. vett., Cato u.a.; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 311 u. 312 u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 224 u. 225 u. (für Terenz) Spengel Ter. Andr. 666. – Archaist. Imperat. duitor, XII tabb. bei Plin. 21, 7 D. (wo Schöll XII tabb. X, 7 arduitur). – Synkop. Formen dan = dasne, Plaut. asin. 671 u. truc. 373: datin = datisne. Plaut. Curc. 311; truc. 631: dabin = dabisne, Plaut. Bacch. 883; Pseud. 536 u. 1078. – Apokop. Form dedistin = dedistine, Plaut. Curc. 345; trin. 127 u. 129 – Archaist. Infin. Präs. Pass. darei, Corp. inscr. Lat. 1, 205 sq. u.ö. – Parag. Infin. Präs. Pass. darier, Lex vet. bei Fest. 189 (a), 14. – Nach Diom. 379, 25 ist. Pers. Präs. Pass. dor selten, nach Macr. de diff. 23, 8 gar nicht gebräuchlich.

    lateinisch-deutsches > do [2]

  • 108 levo [2]

    2. levo, āvī, ātum, āre (2. levis), (durch Heben, Unterstützen) erleichtern, heben, auf-, wegheben, weg-, abnehmen, I) eig.: 1) im allg.: membra cubito, unterstützen, Ov.: piscem arundine extra aquam, Plin.: se de caespite, sich aufrichten, -erheben, Ov.: u. so membra gramine od. humo, Ov.: u. se attollere ac levare, Liv.: paulumque levatus, sich erhebend, Ov.: se (alis), sich emporschwingen, auffliegen (v. Vögeln), Liv., Colum. u.a.: superpositum capiti decus, Liv.: alci vincula, abnehmen, Ov.: ictum dextrā, abwenden, Hor. – v. lebl. Subjj., per hiemem, quae altius levat Alpes, der den Schnee auf den Alpen höher auftürmt, Flor. 3, 3, 11. – 2) prägn.: a) erheben = bekommen, tributum, Ulp. dig. 50, 15, 4. § 2. – b) die Anker lichten, in See stechen, transfretemus ad stagnum; et levaverunt, Itala Luc. 8, 22. – II) übtr.: 1) etw. erleichtern, mindern, ihm abhelfen, es heben (Ggstz. augere), a) übh.: morbum mulieri, Plaut.: caliginem (v. Heilmitteln), Plin.: inopiam, Caes.: alci metum, Cic.: luctum, curam, sollicitudinem, Cic.: calamitatem innocentium, Cic.: angoris et doloris tui levandi causā, Cic.: dolorem consolando, Cic.: omen, erträglicher, weniger schrecklich machen, Verg.: apertis horreis frugum pretia, Tac. – b) prägn., jmd. einer Sache entheben, von etw. erleichtern, -befreien, jmdm. etw. abnehmen, alqm fasce, Verg.: stipites onere, Curt.: alqm hoc onere (bildl.), Cic.: alqm supplicio aut exsilio, Cic.: alqm molestiā valde, Cic.: alqm metu, Cic.: alqm magnā curā, Cic.: aegrum ex praecipiti, Hor.: se aere alieno, losmachen, Cic.: se vitā aereo ense, Varro fr.: levari morbo, Cic.: levata omni sollicitudine mens, Tac. – mit obj. Genet., alqm omnium laborum, Plaut. rud. 247: alqm irae, Pacuv. tr. 306 (s. Ribbeck Coroll. p. XLVI). – 2) aufrichten, stärken, erquicken, erheitern, qui salutari levat arte fessos corporis artus, Hor.: quicumque et cantus corpora fessa levant, Tibull.: arma deponere ac levare corpora, Curt.: me levarat tuus adventus, Cic.: rore et matutino frigore corpora levabantur, Curt.: levatur animus exercendo, fühlt sich erleichtert, Cic.: levari alcis luctu, sich ergötzen an usw., Ov. – 3) unterstützen, viros auxilio, Verg. Aen. 2, 452; 4, 538. – 4) (an Geltung, Kraft, Ansehen) vermindern, schwächen, verkleinern, fidem, Hor.: auctoritatem, Cic.: regis facinus, die Schuld an der T. mildern, Liv. – / Archaist. Futur. exakt. levasso, Enn. ann. 335.

    lateinisch-deutsches > levo [2]

  • 109 pronus

    prōnus, a, um (prō), vorwärts geneigt, sich vorwärts neigend, vorwärts hangend, schräg, I) eig. u. übtr.: A) aai.: a) v. leb. Wesen, puerum imponere equo pronum in ventrem, postea sedentem, Varro: pronus pendens in verbera, vorhangend zum Schlage, Verg.: pr. in baculum, sich bückend auf usw., Apul.: pecora, quae natura prona finxit, Sall.: pronis (armentis) directa in humum cornua officiunt, Mela. – poet., v. schnell Enteilenden, vorwärts geneigt, uterque carcere pronus emicat, Ov.: leporem pronum catulo sectari, Ov. – b) v. Gliedern des Leibes und deren Lage, Bewegung usw. (Ggstz. supinus), manus, Quint.: cubitus, Plin.: prona supinaque corpora iacēre, Pacat. pan.: exanimata naufragiis corpora supina iacebant aut prona, Amm.: omne animal, ut vult, ita utitur motu sui corporis prono, obliquo, supino, Cic. – c) v. a. lebl. Ggstdn.: ilex, Sall.: pr. atque vergentes ampullae, Plin. ep. – poet., crateres, umgestürzte, Stat.: cunus, abwärtsstürzende, Ov.: u. so amnis, herabstürzend, Verg. – d) übtr.: α) v. Örtl.: αα) nach einer Richtung sich absenkend, Anxur fuit urbs prona in paludes, Liv. 4, 59, 4. – poet., abschüssig, via, Ov. met. 2, 67. – ββ) nach einer Himmelsgegend usw. sich hinneigend, liegend, gelegen, solum pr. orienti, Colum.: campus ad solem pr., Colum. – β) v. Gestirnen, sich zum Untergange neigend, Orion, Hor.: sidera, Prop.: dies, Stat. – γ) v. der Zeit, enteilend, menses, Hor. carm. 4, 6, 39. – B) subst. prōnum, ī, n., a) übh.: nihil proni habere, nichts, was nach untenhin zieht, Cic. Tusc. 1, 42. – b) v. Örtl. = der Abhang, qui per pronum (bergab) eunt, resupinant corpora, qui in arduum (bergauf), incumbunt, Sen. ep. 123, 14: per prona voluti, Sil. 15, 235: Plur. m. Genet., montium prona, Curt. 5, 3 (12), 18: prona montis, Curt. 7, 11 (41), 3. – II) übtr.: A) dem Sinne usw. nach geneigt, 1) im allg., zu etwas Gutem od. Schlechtem geneigt, aufgelegt, pr. ad poëticam, Suet.: pr. ad novas res, Tac.: pronus ad decertandum, Tac.: pr. ad cuiusque necem, Suet.: omnes ad peccandum generaliter proni, Oros.: mens ad credendum prona, Aur. Vict.: ad indulgentias pronissimus fuit, Capit. Anton. Pius 10, 8. – pr. in arma, Tac.: pr. in libidines, Suet.: pr. in obsequium, Hor.: in hoc consilium pronior erat animus regis, Liv.: nonne hinc apparet, in quid velut pondere suo proclivis et prona sit vitiosa natura? Augustin. de civ. dei 22, 22, 2. p. 605, 8 D2. – pronio. es offensioni aures, Tac. – mens prona ruendi in ferrum, Lucan. 1, 461. – 2) insbes., geneigt, günstig, gewogen, pr. alci, Vell. u. Suet. – pr. in alqm, Tac.: favore in Pisonem pronior, Tac.: prona sententia, Val. Flacc.: pronis auribus accipi, williges Gehör finden, Tac.: pronis animis audiri, Tac.: pronior fortuna, Vell. – B) meton., leicht, ohne Schwie rigkeit, omnia virtuti prona, Sall.: omnia prona victoribus, Tac.: iter ad honores pronum, Plin. ep.: id pronius ad fidem est, ist weit glaubhafter, Liv.: pronum est m. Infin., Tac. Agr. 1. Lucan. 6, 606. Stat. silv. 5, 3, 141. Iuven. 9, 4: u. so pronius est m. Infin., Solin. 30, 26.

    lateinisch-deutsches > pronus

  • 110 tabes

    tābēs, is, f. (tabeo), I) das allmähliche Vergehen einer Sache durch Schmelzen, Fäulnis, Krankheit usw., das Schmelzen, die Fäulnis, Verwesung, die Zersetzung, das Schwinden, 1) im allg.: nivis, Sen.: liquescentis nivis, Liv.: arboris, Plin.: corporis, Lact.: tabes cadavera absumebat, Liv.: corpora tabe vetustas abstulerit, Ov.: corpora in tabem iam resoluta, Augustin.: oculorum tabe notus, bekannt als einer, dem das Augenlicht vergangen ist, Tac.: si terra in tabem facilis est, sich leicht zersetzt, Sen. – 2) insbes.: a) die Auszehrung (Abzehrung) eines Menschen oder Tieres, es geschehe durch Krankheit od. Kummer, die Schwindsucht, Cic. u. Liv.: tabes corporis, Lact. u. Soran.: tabe interire, Aur. Vict.: multorum mensum (= mensium) tabe mortuus, Liv.: ad ultimam tabem corpus alcis redigere (v. der Liebe), Val. Max.: übtr., lentae velut tabis senio, durch den Mißmut über dieses schleichende Verderben, Liv. – b) eine sich ausbreitende Krankheit, die Pest, tabes orta per Aegyptum, Tac.: legiones velut tabe infectae, Tac.: tanta vis avaritiae in animos eorum, velut tabes, invaserat, Sall.: übtr., tabes fenoris crescentis, die Pest der täglich wachsenden Schuldenlast, Liv.: fori, Prozeßpest, Tac. – II) meton., a) die zergehende, zerschmelzende Flüssigkeit, Jauche, corpora in tabem resolvit, Plin.: nivis, Liv.: sanguinis, Liv.: funesta veneni, Ov.: arte nefandā submota est capiti tabes, wurde dem H. aller Saft entzogen, Lucan. – b) der verlegene Stoff, tabes mercium, verlegene Ware, Plin. 34, 108. – / Abl. Sing. gew. tabe; doch viell. auch tabī, Pacuv. 274 (codd. tali); vgl. Ribbeck Coroll. p. XLV. – Abl. tābē gemessen, Lucr. 1, 806.

    lateinisch-deutsches > tabes

  • 111 corpus

    noun
    , pl. corpora Sammlung, die; Korpus, das
    * * *
    cor·pus
    <pl - pora or -es>
    [ˈkɔ:pəs, pl -pə, AM ˈkɔ:r-, pl -pɚə]
    n
    1. LIT (collection) Korpus nt, Sammlung f; (complete works) Gesamtwerk nt
    2. (in linguistics) Korpus nt
    3. (main body) Großteil m
    4. LAW Gesetzessammlung f, Korpus nt
    * * *
    ['kɔːpəs]
    n
    1) (= collection) Korpus m; (of opinions) Paket nt
    2) (= main body) Großteil m
    3) (FIN) Stammkapital nt
    * * *
    corpus [ˈkɔː(r)pəs] pl corpora [-pərə] s
    1. Korpus n, Sammlung f:
    2. Groß-, Hauptteil m, besonders WIRTSCH Stammkapital n (Ggs Zinsen und Ertrag)
    3. obs
    a) academic.ru/16294/corpse">corpse
    b) ZOOL Kadaver m
    * * *
    noun
    , pl. corpora Sammlung, die; Korpus, das

    English-german dictionary > corpus

  • 112 Corpus delicti

    das Corpus delicti
    corpus delicti
    * * *
    Cọr|pus De|lịc|ti ['kɔrpʊs de'lɪkti]
    nt - -, Co\#rpora -
    ['kɔrpora] corpus delicti; (hum) culprit (inf)
    * * *
    Cor·pus De·lic·tiRR, Cor·pus de·lic·tiALT
    <- -, Corpora ->
    [ˈkɔrpʊs deˈlɪkti]
    nt
    1. JUR (Tatwerkzeug) [material] evidence [of a crime]
    das \Corpus Delicti vorlegen to present the evidence
    2. (hum: Beweisstück) evidence
    * * *
    das; Corpus delicti Corpus delicti, Corpora delicti
    1) (Rechtsspr.) weapon [used]
    2) (meist scherzh.): (Beweisstück) piece of incriminating evidence
    * * *
    das; Corpus delicti Corpus delicti, Corpora delicti
    1) (Rechtsspr.) weapon [used]
    2) (meist scherzh.): (Beweisstück) piece of incriminating evidence

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > Corpus delicti

  • 113 detrunco

    dētrunco, āvi, ātum, āre - tr. - [st1]1 [-] retrancher du tronc, tailler.    - arboribus dejectis detruncatisque, Liv. 21, 37, 2: les arbres ayant été jetés à bas et ébranchés.    - superiorem partem detruncare, Col. 5, 6, 13: couper la cime. [st1]2 [-] fig. couper, mutiler, décapiter.    - detruncare alam regis apium, Plin. 11, 54: couper une aile à la reine des abeilles.    - detruncata corpora, Liv. 31, 34, 4: corps mutilés.    - hos Marcius quasi detruncaverat, Flor. 4, 12, 11: Marcius les avait pour ainsi dire décapités.
    * * *
    dētrunco, āvi, ātum, āre - tr. - [st1]1 [-] retrancher du tronc, tailler.    - arboribus dejectis detruncatisque, Liv. 21, 37, 2: les arbres ayant été jetés à bas et ébranchés.    - superiorem partem detruncare, Col. 5, 6, 13: couper la cime. [st1]2 [-] fig. couper, mutiler, décapiter.    - detruncare alam regis apium, Plin. 11, 54: couper une aile à la reine des abeilles.    - detruncata corpora, Liv. 31, 34, 4: corps mutilés.    - hos Marcius quasi detruncaverat, Flor. 4, 12, 11: Marcius les avait pour ainsi dire décapités.
    * * *
        Detrunco, detruncas, detruncare: vt Detruncare arborem. Liu. Couper les branches d'un arbre, et faire qu'il n'y demeure que le tronc, Tronquer, Esbrancher.
    \
        Detruncare alam regi apum. Plin. Rongner l'aile.
    \
        Caput detruncat. Ouid. Il trenche la teste.
    \
        Detruncare corpora. Liu. Mutiler et en couper quelque partie.
    \
        Manu prensum aliquem detruncare. Valer. Flac. Luy couper la teste, Ou luy couper bras et jambes.
    \
        Vitem. Colum. Tailler la vigne.

    Dictionarium latinogallicum > detrunco

  • 114 fluidus

    fluidus, a, um [st2]1 [-] qui coule, fluide, liquide; dégouttant de. [st2]2 [-] lâche, mou, efféminé, languissant. [st2]3 [-] lâche, pendant, flottant.    - fluidus cruor, Virg.: sang qui coule.    - fluidus liquor, Virg.: humeur fluide.    - quid tam contrarium est quam terrenum fluido? Col. 8, 16, 1: quoi de plus opposé que la terre et l'eau?    - fluida alvus, Ser. Samm. 29: ventre relâché.    - fluidus humano sanguine victus, Ov.: aliment tout dégouttant de sang humain.    - fluida vestis: vêtement qui flotte, vêtement ample.    - fluida humus, Sen.: terrain mouvant.    - fluidae frondes, Lucr.: feuilles tendres.    - fluida Gallorum corpora, Liv.: les corps flasques des Gaulois.    - fluidi lacerti, Ov. M. 15, 231: bras sans vigueur.    - fluidus calor, Ov.: chaleur qui abat.
    * * *
    fluidus, a, um [st2]1 [-] qui coule, fluide, liquide; dégouttant de. [st2]2 [-] lâche, mou, efféminé, languissant. [st2]3 [-] lâche, pendant, flottant.    - fluidus cruor, Virg.: sang qui coule.    - fluidus liquor, Virg.: humeur fluide.    - quid tam contrarium est quam terrenum fluido? Col. 8, 16, 1: quoi de plus opposé que la terre et l'eau?    - fluida alvus, Ser. Samm. 29: ventre relâché.    - fluidus humano sanguine victus, Ov.: aliment tout dégouttant de sang humain.    - fluida vestis: vêtement qui flotte, vêtement ample.    - fluida humus, Sen.: terrain mouvant.    - fluidae frondes, Lucr.: feuilles tendres.    - fluida Gallorum corpora, Liv.: les corps flasques des Gaulois.    - fluidi lacerti, Ov. M. 15, 231: bras sans vigueur.    - fluidus calor, Ov.: chaleur qui abat.
    * * *
        Fluidus, pen. corr. Adiectiuum. Plin. Qui n'est point ferme et se menuise tout, Coulant.
    \
        Caro fluida. Plin. Molle.
    \
        Fluidus. Ouid. Flache, Lasche, Failli, Mol.
    \
        Mollia et fluida corpora. Liu. Mols à la peine et travail.

    Dictionarium latinogallicum > fluidus

  • 115 fundo

    [st1]1 [-] fundo, āre, āvi, ātum: - tr. - a - établir solidement, affermir sur une base, fonder, bâtir, asseoir.    - mea puppis valida fundata carina, Ov. P. 4, 3, 5: mon vaisseau affermi sur une solide carène.    - in vertice sedes fundatur Veneri, Virg. En. 5, 759: sur le sommet on fonde un temple pour Vénus.    - urbis sedes saxo fundata vetusto, Virg. En. 8, 478: ville assise sur un antique rocher. b - poét. assujettir.    - dente tenaci ancora fundabat naves, Virg. En. 6, 4: l'ancre de sa dent mordante assujettissait les vaisseaux. c - asseoir solidement, fonder.    - accurate non modo fundata, verum etiam exstructa disciplina, Cic. Fin. 4, 1: doctrine, dont on soigne non seulement les bases, mais toute la construction.    - cf. Cic. R. Post. 1.    - nihil veritate fundatum, Cic. FI. 26: rien de fondé sur la vérité.    - pecunia fundata nitidis villis, Hor. Ep. 1, 15, 46: argent assis sur de bonnes métairies. d - affermir, consolider, établir solidement, constituer fortement.    - nostrum imperium fundare, Cic. Balb. 31: établir solidement notre puissance.    - cf. Cic. Cat. 4, 19; Par. 10. [st1]2 [-] fundo, ĕre, fūdi, fūsum: - tr. - a - verser, répandre.    - sanguinem e patera fundere, Cic. Div. 1, 46: répandre du sang d'une coupe.    - lacrimas fundere, Virg. En. 3, 348: verser des larmes.    - parumne fusum est Latini sanguinis? Hor. Epod. 7, 4: n'a-t-on pas assez répandu de sang latin?    - de rege sanguinem fundere, Curt. 10, 5, 13: répandre le sang pour le choix d'un roi.    - picem fundebant, Caes. BG. 7, 24, 4: (les assiégés) versaient de la poix.    - animam corpore fundere, Lucr. 3, 1033: exhaler son âme de son corps.    - multo vitam cum sanguine fudit, Virg. En. 2, 532: il exhala sa vie dans des flots de sang. b - passif au sens réfléchi: se répandre, s'épancher.    - Strymon in septem lacus funditur, Plin. 34, 5: le Strymon s'épanche en sept bassins.    - ingentibus procellis fusus imber, Liv. 6, 8, 7: la pluie s'épanchant en violentes bourrasques.    - sanguis in corporibus fusus, Cic. de Or. 2, 310: le sang qui se répand dans le corps.    - arteria, per quam vox funditur, Cic. Nat. 2, 149: canal par lequel la voix se répand (se transmet).    - cf. Cic. Tusc. 2, 56. c - fondre des métaux, couler; faire en fondant.    - aes fundere, Plin. 34, 5: fondre l'airain.    - vitrum fundere, Plin. 34, 148: faire du verre.    - Theodorus ipse se ex aere fudit, Plin. 34, 83: Théodore a coulé sa propre statue en bronze.    - glandes fundere, Auct. B. Afr. 20, 3: fondre des balles de plomb. d - méd. relâcher.    - Cels. pr. 11, 3. e - répandre, disperser.    - segetem in Tiberim fundere, Liv. 2, 5, 3: répandre les épis dans le Tibre. g - étendre à terre, jeter à terre, renverser.    - septem corpora humi fundere, Virg. En. 1, 192: abattre sur le sol les corps de sept animaux.    - per campos ferro quae fusa jacebant, Virg. En. 11, 102: (les corps des guerriers) qui gisaient couchés par le fer à travers la plaine.    - cf. Ov. M. 13, 86. h - bousculer, chasser d'un lieu, déloger; mettre en déroute, disperser.    - hostes de jugis funduntur, Liv. 9, 43, 20: les ennemis sont bousculés des sommets.    - cf. Liv. 6, 16, 2.    - hostium copias fundere, Cic. Arch. 21: mettre en déroute les troupes ennemies.    - cf. Cic. Mur. 20; Phil. 14, 27, etc. k - laisser se répandre, répandre, déployer, étendre.    - cum lumina fundunt radii per opaca domorum, Lucr. 2, 115: quand les rayons répandent leur lumière dans l'obscurité des demeures.    - luna se fundebat per fenestras, Virg. En. 3,152: la lune versait sa lumière par les fenêtres.    - poét. fusus in pectore barbam, Virg. En. 10, 838: ayant sa barbe étalée sur sa poitrine.    - vitis funditur, Cic. CM 52: la vigne s'étend.    - homines fusi per agros ac dispersi, Cic. Sest. 91: les hommes répandus dans les champs et dispersés.    - tela fundere, Val. Fl. 3, 243: faire pleuvoir les traits.    - sagittam fundere, Sil. 7, 647: faire pleuvoir les flèches.    - fundunt se carcere equi, Val. Fl. 1, 611: les chevaux se répandent impétueusement au dehors des barrières. m - répandre au dehors, laisser échapper de sa bouche.    - inanes sonos fundere, Cic. Tusc. 5, 73: émettre des sons vides; voces inanes Cic. Tusc. 3, 42: émettre des mots vides.    - cf. Cic. Nat. 1, 66.    - preces pectore ab imo fundere, Virg. En. 6, 55: adresser du fond du coeur une prière.    - cf. Virg. En 5, 842 II laisser couler les vers de source: Cic. de Or. 3, 194; Tusc. 1, 64 n - produire en abondance; faire naître; déverser, répandre autour de soi.    - natura flores, fruges fundit, Cic. Tusc. 5, 37: la nature produit avec prodigalité les fleurs, les moissons.    - cf. Cic. CM 51; Nat. 2, 156.    - ova fundunt fetum, Cic. Nat. 2, 129: les neufs éclosent.    - quem Maia fudit, Virg. En. 8, 139: que Maia mit au monde.    - opes fundere, Hor. Ep. 2, 2, 121: déverser ses richesses (comme le limon d'un fleuve). p - au fig. répandre, étendre, déployer.    - se latius fundet orator, Cic. Or. 125: l'orateur se donnera carrière.    - hanc famam latius fudit, Quint. 11, 2, 14: il a répandu au loin cette renommée.    - superstitio fusa per gentes, Cic. Div. 2, 148: la superstition répandue dans les nations.    - funditur numerose oratio, Cic. Or. 210: le discours se déploie sous une forme nombreuse.    - semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur, Cic. Fin. 5, 92: c'est toujours d'après ce qui renferme les traits les plus caractéristiques, d'après ce qui s'étend au plus grand nombre de parties qu'on donne un nom à un tout.
    * * *
    [st1]1 [-] fundo, āre, āvi, ātum: - tr. - a - établir solidement, affermir sur une base, fonder, bâtir, asseoir.    - mea puppis valida fundata carina, Ov. P. 4, 3, 5: mon vaisseau affermi sur une solide carène.    - in vertice sedes fundatur Veneri, Virg. En. 5, 759: sur le sommet on fonde un temple pour Vénus.    - urbis sedes saxo fundata vetusto, Virg. En. 8, 478: ville assise sur un antique rocher. b - poét. assujettir.    - dente tenaci ancora fundabat naves, Virg. En. 6, 4: l'ancre de sa dent mordante assujettissait les vaisseaux. c - asseoir solidement, fonder.    - accurate non modo fundata, verum etiam exstructa disciplina, Cic. Fin. 4, 1: doctrine, dont on soigne non seulement les bases, mais toute la construction.    - cf. Cic. R. Post. 1.    - nihil veritate fundatum, Cic. FI. 26: rien de fondé sur la vérité.    - pecunia fundata nitidis villis, Hor. Ep. 1, 15, 46: argent assis sur de bonnes métairies. d - affermir, consolider, établir solidement, constituer fortement.    - nostrum imperium fundare, Cic. Balb. 31: établir solidement notre puissance.    - cf. Cic. Cat. 4, 19; Par. 10. [st1]2 [-] fundo, ĕre, fūdi, fūsum: - tr. - a - verser, répandre.    - sanguinem e patera fundere, Cic. Div. 1, 46: répandre du sang d'une coupe.    - lacrimas fundere, Virg. En. 3, 348: verser des larmes.    - parumne fusum est Latini sanguinis? Hor. Epod. 7, 4: n'a-t-on pas assez répandu de sang latin?    - de rege sanguinem fundere, Curt. 10, 5, 13: répandre le sang pour le choix d'un roi.    - picem fundebant, Caes. BG. 7, 24, 4: (les assiégés) versaient de la poix.    - animam corpore fundere, Lucr. 3, 1033: exhaler son âme de son corps.    - multo vitam cum sanguine fudit, Virg. En. 2, 532: il exhala sa vie dans des flots de sang. b - passif au sens réfléchi: se répandre, s'épancher.    - Strymon in septem lacus funditur, Plin. 34, 5: le Strymon s'épanche en sept bassins.    - ingentibus procellis fusus imber, Liv. 6, 8, 7: la pluie s'épanchant en violentes bourrasques.    - sanguis in corporibus fusus, Cic. de Or. 2, 310: le sang qui se répand dans le corps.    - arteria, per quam vox funditur, Cic. Nat. 2, 149: canal par lequel la voix se répand (se transmet).    - cf. Cic. Tusc. 2, 56. c - fondre des métaux, couler; faire en fondant.    - aes fundere, Plin. 34, 5: fondre l'airain.    - vitrum fundere, Plin. 34, 148: faire du verre.    - Theodorus ipse se ex aere fudit, Plin. 34, 83: Théodore a coulé sa propre statue en bronze.    - glandes fundere, Auct. B. Afr. 20, 3: fondre des balles de plomb. d - méd. relâcher.    - Cels. pr. 11, 3. e - répandre, disperser.    - segetem in Tiberim fundere, Liv. 2, 5, 3: répandre les épis dans le Tibre. g - étendre à terre, jeter à terre, renverser.    - septem corpora humi fundere, Virg. En. 1, 192: abattre sur le sol les corps de sept animaux.    - per campos ferro quae fusa jacebant, Virg. En. 11, 102: (les corps des guerriers) qui gisaient couchés par le fer à travers la plaine.    - cf. Ov. M. 13, 86. h - bousculer, chasser d'un lieu, déloger; mettre en déroute, disperser.    - hostes de jugis funduntur, Liv. 9, 43, 20: les ennemis sont bousculés des sommets.    - cf. Liv. 6, 16, 2.    - hostium copias fundere, Cic. Arch. 21: mettre en déroute les troupes ennemies.    - cf. Cic. Mur. 20; Phil. 14, 27, etc. k - laisser se répandre, répandre, déployer, étendre.    - cum lumina fundunt radii per opaca domorum, Lucr. 2, 115: quand les rayons répandent leur lumière dans l'obscurité des demeures.    - luna se fundebat per fenestras, Virg. En. 3,152: la lune versait sa lumière par les fenêtres.    - poét. fusus in pectore barbam, Virg. En. 10, 838: ayant sa barbe étalée sur sa poitrine.    - vitis funditur, Cic. CM 52: la vigne s'étend.    - homines fusi per agros ac dispersi, Cic. Sest. 91: les hommes répandus dans les champs et dispersés.    - tela fundere, Val. Fl. 3, 243: faire pleuvoir les traits.    - sagittam fundere, Sil. 7, 647: faire pleuvoir les flèches.    - fundunt se carcere equi, Val. Fl. 1, 611: les chevaux se répandent impétueusement au dehors des barrières. m - répandre au dehors, laisser échapper de sa bouche.    - inanes sonos fundere, Cic. Tusc. 5, 73: émettre des sons vides; voces inanes Cic. Tusc. 3, 42: émettre des mots vides.    - cf. Cic. Nat. 1, 66.    - preces pectore ab imo fundere, Virg. En. 6, 55: adresser du fond du coeur une prière.    - cf. Virg. En 5, 842 II laisser couler les vers de source: Cic. de Or. 3, 194; Tusc. 1, 64 n - produire en abondance; faire naître; déverser, répandre autour de soi.    - natura flores, fruges fundit, Cic. Tusc. 5, 37: la nature produit avec prodigalité les fleurs, les moissons.    - cf. Cic. CM 51; Nat. 2, 156.    - ova fundunt fetum, Cic. Nat. 2, 129: les neufs éclosent.    - quem Maia fudit, Virg. En. 8, 139: que Maia mit au monde.    - opes fundere, Hor. Ep. 2, 2, 121: déverser ses richesses (comme le limon d'un fleuve). p - au fig. répandre, étendre, déployer.    - se latius fundet orator, Cic. Or. 125: l'orateur se donnera carrière.    - hanc famam latius fudit, Quint. 11, 2, 14: il a répandu au loin cette renommée.    - superstitio fusa per gentes, Cic. Div. 2, 148: la superstition répandue dans les nations.    - funditur numerose oratio, Cic. Or. 210: le discours se déploie sous une forme nombreuse.    - semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur, Cic. Fin. 5, 92: c'est toujours d'après ce qui renferme les traits les plus caractéristiques, d'après ce qui s'étend au plus grand nombre de parties qu'on donne un nom à un tout.
    * * *
    I.
        Fundo, fundis, fudi, fusum, fundere. Fondre.
    \
        Fundere ex aere imaginem. Pli. Faire de fonte, Faire d'arain fondu.
    \
        Fundi et dilatari. Cic. S'eslargir et estendre, Se dilater.
    \
        Fusus in corpore humor et calor. Cic. Espandu, Espars.
    \
        Fusa per gentes superstitio. Cic. Espandue.
    \
        Fundere flores. Virgil. Bailler en abondance.
    \
        Fundit frugem spicae ordine structam. Cic. Met hors, Produit, Jecte en abondance.
    \
        Fundere lachrymas. Pli. Plourer à grosses larmes, Respandre beaucoup de larmes, Plourer fondeement, ou fondamment.
    \
        Fundit ex sese pastus varios terra. Cic. Produit abondamment.
    \
        Fundere corpora humi. Virgil. Ruer par terre, Estendre.
    \
        Fusus humi toto corpore. Martial. Couché contre terre tout de son long et estendue.
    \
        Fundere exercitum. Liu. Desfaire et desconfire une armee.
    \
        Fusa in fugam primo concursu acies. Liu. Desconficte et mise en fuite.
    \
        Fusi fugatique inimici. Liu. Espars et mis en fuite.
    \
        Talia fundebat lachrymans. Virgil. Il proferoit et disoit telles parolles.
    \
        Fundere verba. Terent. Dire parolles perdues, ou Ne cesser de parler, Parler beaucoup.
    \
        Fundere verba poetarum more. Cic. Dire parolles à la volee.
    \
        Sagittam. Sil. Tirer une fleiche.
    \
        Vrinam. Plin. Pisser.
    \
        Fundere in Tyberim. Liu. Jecter dedens le Tybre en abondance.
    \
        Funditur in Rhenum fluuius. Plin. Tombe et se respand dedens le Rhin.
    \
        Funditur latissime. Cic. Il s'espand largement.
    \
        Fundi in latitudinem. Plin. S'espandre en largeur, S'eslargir.
    \
        Fundere. Virgil. Verser quelque liqueur en un vaisseau.
    II.
        Fundo, fundas, fundare. Virgil. Fonder.
    \
        Fundata legibus ciuitas: cui opponitur Euersa. Pli. iunior. Establie par loix.
    \
        Fundare nauem. Plaut. Bastir et edifier.
    \
        Anchora fundabat naues. Virg. Tenoit fermes et stables.
    \
        Fundatissima familia. Cic. Bonne maison. B.

    Dictionarium latinogallicum > fundo

  • 116 genitalis

    gĕnĭtālis, e [st1]1 [-] génital, sexuel.    - partes genitales (corporis), Lucr. 4, 1044: les parties génitales.    - genitalia membra, Ov. Am. 2, 3, 3: les parties génitales.    - genitalia, ium, n. Apul. Quint.: les parties sexuelles.    - genitale (s.-ent. membrum): parties génitales. [st1]2 [-] qui engendre, qui produit, fécond.    - genitalia corpora, Lucr. 1, 58, etc: les éléments générateurs (atomes).    - genitales partes trunci, Col. 3, 6, 1: les parties du tronc qui produisent.    - genitales menses, Gell. 3, 16, 4: les mois de la gestation, où la naissance est possible.    - genitales dii, Enn. An. 119: les douze grands dieux [créateurs de tous les autres]. [st1]3 [-] de naissance, natal.    - Genitalis, f.: surnom de Diane. --- Hor. Saec. 16.    - genitalis dies (= dies natalis): anniversaire.    - genitale solum, Vell. 2, 15, 1: lieu de naissance, pays natal. --- Stat. S. 2, 3, 62; Prud. Cath. 10; Amm. 27, 5.
    * * *
    gĕnĭtālis, e [st1]1 [-] génital, sexuel.    - partes genitales (corporis), Lucr. 4, 1044: les parties génitales.    - genitalia membra, Ov. Am. 2, 3, 3: les parties génitales.    - genitalia, ium, n. Apul. Quint.: les parties sexuelles.    - genitale (s.-ent. membrum): parties génitales. [st1]2 [-] qui engendre, qui produit, fécond.    - genitalia corpora, Lucr. 1, 58, etc: les éléments générateurs (atomes).    - genitales partes trunci, Col. 3, 6, 1: les parties du tronc qui produisent.    - genitales menses, Gell. 3, 16, 4: les mois de la gestation, où la naissance est possible.    - genitales dii, Enn. An. 119: les douze grands dieux [créateurs de tous les autres]. [st1]3 [-] de naissance, natal.    - Genitalis, f.: surnom de Diane. --- Hor. Saec. 16.    - genitalis dies (= dies natalis): anniversaire.    - genitale solum, Vell. 2, 15, 1: lieu de naissance, pays natal. --- Stat. S. 2, 3, 62; Prud. Cath. 10; Amm. 27, 5.
    * * *
        Genitalis, et hoc genitale, penul. prod. vt Genitale solum, Le pays où on est engendré ou né.
    \
        Genitalis hora. Plin. L'heure et le temps que la femelle demande le masle.
    \
        Arua genitalia. Ouid. Esquels on a esté engendré.
    \
        Corpora quatuor genitalia. Ouid. Les quatre elements dont toutes choses sont engendrees.
    \
        Mundus genitalis. Silius. Auquel se font les generations et engendrements.
    \
        Genitalia semina. Virg. Semence dont s'engendre quelque chose.
    \
        Tempus genitale. Ouid. Le jour de la nativité.
    \
        Genitales partes trunci. Colum. Qui ont vertu d'engendrer et produire.

    Dictionarium latinogallicum > genitalis

  • 117 hamatus

    hāmātus, a, um [hamus] [st1]1 [-] qui a des crochets, crochu.    - hamata corpora, Cic. Ac. 2, 121: atomes crochus. [st1]2 [-] piquant (qui a une pointe recourbée), épineux.    - hamati ungues, Ov. M. 12, 563: griffes acérées.    - hamata munera, Plin. Ep. 9, 30, 2: présents intéressés (qui cachent des hamaçons).
    * * *
    hāmātus, a, um [hamus] [st1]1 [-] qui a des crochets, crochu.    - hamata corpora, Cic. Ac. 2, 121: atomes crochus. [st1]2 [-] piquant (qui a une pointe recourbée), épineux.    - hamati ungues, Ov. M. 12, 563: griffes acérées.    - hamata munera, Plin. Ep. 9, 30, 2: présents intéressés (qui cachent des hamaçons).
    * * *
        Hamatus, pen. prod. Adiectiuum. Cic. Garni d'hamessons.
    \
        Hamata inter se et perplicata corpora. Lucr. Entr'accrochez et s'entretenants, Accrochez l'un à l'autre.
    \
        Arundo hamata. Ouid. Fleiche garnie d'un fer à raillon, ou à oreilles, ou à barbillons.
    \
        Hamata munera. Plin. iunior. Dons qui en attirent d'autres.
    \
        Sagittae hamatae. Ouid. Fleiches garnies ou ferrees de fers à raillon, ou à oreilles, ou à barbillons.
    \
        Sentibus hamatis implet praecordia. Ouid. De soing et soulci.
    \
        Vngues hamati. Ouid. Crochuz.

    Dictionarium latinogallicum > hamatus

  • 118 indotatus

    indōtātus, a, um [st2]1 [-] sans dot. [st2]2 [-] sans ornement. [st2]3 [-] qui n'a pas reçu les derniers honneurs.    - indotata soror, Hor.: soeur sans dot. --- Ter. Ad. 4, 7, 11; id. Phorm. 1, 2, 70; 5, 7, 45.    - ars indotata, Cic.: art sans ornement.    - (corpora) dantur in altos indotata rogos, Ov. M. 7, 609: (les cadavres) sont jetés sur de grands bûchers sans avoir reçu les derniers honneurs.
    * * *
    indōtātus, a, um [st2]1 [-] sans dot. [st2]2 [-] sans ornement. [st2]3 [-] qui n'a pas reçu les derniers honneurs.    - indotata soror, Hor.: soeur sans dot. --- Ter. Ad. 4, 7, 11; id. Phorm. 1, 2, 70; 5, 7, 45.    - ars indotata, Cic.: art sans ornement.    - (corpora) dantur in altos indotata rogos, Ov. M. 7, 609: (les cadavres) sont jetés sur de grands bûchers sans avoir reçu les derniers honneurs.
    * * *
        Indotatus, indotata, indotatum, pen. pro. Dotato contrarium. Plaut. Terent. Qui n'ha nul dost, Qui n'est point doué.
    \
        Corpora indotata. Ouid. Ausquels on n'a fait aucuns honneurs de funerailles.

    Dictionarium latinogallicum > indotatus

  • 119 molior

    mōlĭor, īri, ītus sum [moles] - tr. et intr. - [st2]1 [-] mettre en mouvement, remuer avec peine, remuer avec effort. [st2]2 [-] se remuer, se mettre en mouvement, s'occuper de, travailler à, s'efforcer de, tâcher de. [st2]3 [-] entreprendre, préparer, ourdir, machiner, tramer, songer à. [st2]4 [-] faire avec effort, bâtir, construire. [st2]5 [-] provoquer, occasionner, causer, susciter.    - inf. présent - molirier = moliri, Lucr. 5.    - moliri ancoras, Liv.: lever l'ancre (avec peine).    - moliri montes de sede suâ, Liv.: déplacer des montagnes.    - moliri ferrum, Ov.: lancer le fer.    - moliri corpora ex somno, Liv.: chercher à arracher leur corps au sommeil.    - agam per me ipse et moliar, Cic. Fam. 6: j'agirai par moi-même et de toutes mes forces.    - moliri in insulam, Tac.: se diriger vers une île.    - moliri nulla opera, Cic.: ne rien faire.    - moliri locum, Virg.: fortifier une position.    - moliri iter, Virg.: se mettre en route, aller.    - Atarrhias clausum aditum domus moliebatur, Curt. 6: Atarrhias travaillait à forcer la porte qui se trouvait fermée.    - in demoliendo signo permulti homines moliebantur, Cic. Verr. 2, 4: un grand nombre d'hommes s'efforçaient de desceller la statue.    - quis igitur optimatium discordiam molitur? Cic. Har.: qui donc travaille à semer la discorde entre les grands?    - dum moliuntur... annus est, Ter. Heaut. 2: elles mettent un siècle à se déplacer.    - videmus cotidie perniciem rei publicae molientem, Cic.: nous le voyons tous les jours en train de méditer la ruine de la république.    - res novas moliri, Suet.: tenter de provoquer une révolution.    - moliri + inf.: s'efforcer de, entreprendre de.    - vos redire (Antonium) molientem reppulistis, Cic. Phil. 14: vous avez repoussé Antoine, qui s'efforçait de revenir.    - moliri ut: s'efforcer de.    - id molitur ut omnia perturbet, Cic.: il travaille à tout brouiller.    - gelidas moliri nives, Cic. Tusc. 1: chasser les neiges glaciales (en parl. de l'aquilon).    - moliri moram, Virg.: retarder.    - moliri morbos, Virg.: causer des maladies.    - moliri somnum, Cels.: provoquer le sommeil.
    * * *
    mōlĭor, īri, ītus sum [moles] - tr. et intr. - [st2]1 [-] mettre en mouvement, remuer avec peine, remuer avec effort. [st2]2 [-] se remuer, se mettre en mouvement, s'occuper de, travailler à, s'efforcer de, tâcher de. [st2]3 [-] entreprendre, préparer, ourdir, machiner, tramer, songer à. [st2]4 [-] faire avec effort, bâtir, construire. [st2]5 [-] provoquer, occasionner, causer, susciter.    - inf. présent - molirier = moliri, Lucr. 5.    - moliri ancoras, Liv.: lever l'ancre (avec peine).    - moliri montes de sede suâ, Liv.: déplacer des montagnes.    - moliri ferrum, Ov.: lancer le fer.    - moliri corpora ex somno, Liv.: chercher à arracher leur corps au sommeil.    - agam per me ipse et moliar, Cic. Fam. 6: j'agirai par moi-même et de toutes mes forces.    - moliri in insulam, Tac.: se diriger vers une île.    - moliri nulla opera, Cic.: ne rien faire.    - moliri locum, Virg.: fortifier une position.    - moliri iter, Virg.: se mettre en route, aller.    - Atarrhias clausum aditum domus moliebatur, Curt. 6: Atarrhias travaillait à forcer la porte qui se trouvait fermée.    - in demoliendo signo permulti homines moliebantur, Cic. Verr. 2, 4: un grand nombre d'hommes s'efforçaient de desceller la statue.    - quis igitur optimatium discordiam molitur? Cic. Har.: qui donc travaille à semer la discorde entre les grands?    - dum moliuntur... annus est, Ter. Heaut. 2: elles mettent un siècle à se déplacer.    - videmus cotidie perniciem rei publicae molientem, Cic.: nous le voyons tous les jours en train de méditer la ruine de la république.    - res novas moliri, Suet.: tenter de provoquer une révolution.    - moliri + inf.: s'efforcer de, entreprendre de.    - vos redire (Antonium) molientem reppulistis, Cic. Phil. 14: vous avez repoussé Antoine, qui s'efforçait de revenir.    - moliri ut: s'efforcer de.    - id molitur ut omnia perturbet, Cic.: il travaille à tout brouiller.    - gelidas moliri nives, Cic. Tusc. 1: chasser les neiges glaciales (en parl. de l'aquilon).    - moliri moram, Virg.: retarder.    - moliri morbos, Virg.: causer des maladies.    - moliri somnum, Cels.: provoquer le sommeil.
    * * *
        Molior, moliris, pen. prod. molitus sum, moliri. Remuer.
    \
        Num montes moliri sua sede paramus? Liu. Oster de leur place, Desplacer.
    \
        Moliri. Cic. Tascher et s'efforcer de faire quelque chose.
    \
        Dum moliuntur, dum comuntur, annus est. Terent. Ce pendant qu'elles taschent à s'accoustrer et attifer.
    \
        Moliri. Cicero. Faire.
    \
        Minoribus aratris moliuntur. Columel. Labourent.
    \
        Struere et moliri aliquid calamitatis alicui. Cic. Machiner, Brasser.
    \
        Amorem, odium in iudicum animis oratione moliri. Cic. Faire.
    \
        Arcem moliri. Virgil. Edifier, Bastir.
    \
        Sublime moliri atrium. Horat. Construire.
    \
        Bellum moliri. Columel. Faire guerre.
    \
        Classem moliri. Virgil. Edifier, Apprester.
    \
        Corpora moliri ex somno. Liu. Lever à peine.
    \
        Corruptelam iudicii moliri. Cic. S'efforcer de corrompre le jugement.
    \
        Dolos molitur apertos. Valer. Flac. Il forge et machine.
    \
        Fores moliri. Tacit. Tascher à rompre.
    \
        Fugam moliri. Colum. Virgil. Cercher le moyen de s'enfuir.
    \
        Fulmina molitur dextera. Virgil. Il jecte, Il darde.
    \
        Gressus moliri. Claud. Marcher, Cheminer.
    \
        Habenas moliri manu. Virgil. Gouverner.
    \
        Ignem moliri. Virgil. Jecter.
    \
        Inepte aliquid moliri. Horat. Commencer sottement et ineptement.
    \
        Insidias auibus moliri. Virg. Chasser, ou tendre aux oiseaulx.
    \
        Insidias filio moliri. Cic. L'espier et guetter.
    \
        Iter moliri. Virgil. Poursuivre son chemin.
    \
        Laborem moliri super sua laude. Virgil. Travailler et prendre peine pour acquerir honneur et louange.
    \
        Locum moliri. Virgil. Preparer, Accoustrer.
    \
        Moliri in aliquem locum. Tacit. Aller.
    \
        Moram moliri. Virgil. Retarder.
    \
        Naues moliri ab terra. Liu. Les reculer de terre.
    \
        Nuptias Domitii et Octauiae moliri. Tacit. Tascher à les marier ensemble.
    \
        Obices moliri. Liu. Tascher à rompre.
    \
        Opera moliri. Colum. Besongner.
    \
        Nihil enim agit, nullis occupationibus est implicatus, nulla opera molitur. Cic. Il ne s'applique à rien faire.
    \
        Periculum alicui moliri. Cic. Machiner, Brasser.
    \
        Terram moliri. Liu. Labourer.
    \
        Triumphos moliri. Ouid. Apprester.
    \
        Viam moliri. Virgil. Cercher le chemin à peine, ou Faire voye à difficulté.
    \
        Moliri, Passiuum. Lucil. Estre retenu et retardé.

    Dictionarium latinogallicum > molior

  • 120 seco

    [st1]1 [-] sĕco, āre, sĕcŭi, sectum: - tr. -    - parf. sĕcāvi (lat. vulgaire) -- Col. 5, 9, 2. part. fut. sĕcātūrus. a - couper, découper, mettre en tranches, en morceaux.    - pabulum secare, Caes. BG. 7, 14, 4: couper le fourrage.    - alicui collum secare, Q. Cic. Pet. 10: couper la tête à qqn.    - dona secto elephanto, Virg. En. 3, 464: des présents en ivoire découpé, façonné. b - couper, amputer.    - Cic. Phil. 8, 15; Tusc. 2, 35.    - cum varices secabantur Mario, dolebat; cum aestu magno ducebat agmen, laborabat, Cic. Tusc. 2: quand on l'opérait des varices, Marius souffrait; quand sous la grande chaleur il marchait à la tête de son armée, il se fatiguait.    - secare, Mart. 5, 41, 3 ; 9, 6, 4: mutiler, châtrer.    - au n. plur. secta, Plin. 31, 126: parties du corps opérées. c - entamer, déchirer, écorcher.    - hirsuti secuerunt corpora vepres, Virg. G. 3, 444: les buissons épineux ont écorché leur peau.    - cf. Hor. Ep 1, 19, 47; Ov. F. 6, 148.    - sectus flagellis, Hor. Epo. 4, 11: déchiré de coups de fouet.    - podagra secari, Mart. 9, 92, 9: être déchiré, tourmenté par la goutte.    - cf. Catul. 71, 2.    - secare, Pers. 1, 114: déchirer (dans des écrits). d - fendre, couper, passer à travers, fendre (la mer, l'air).    - Virg. En. 9, 103, etc. ; G. 1, 406.    - viam secare, Virg. En. 6, 899: se frayer un chemin.    - cf. Quint. 3, 1, 14.    - medium agmen secare, Virg. En. 10, 440: fendre le milieu des troupes. e - séparer, diviser.    - Virg. En. 7, 717; Plin. Ep. 5, 6, 12.    - sectus orbis, Hor. O. 3, 27, 75: une partie du monde. g - diviser, partager, morceler.    - secare causas in plura genera, Cic. de Or. 2, 117: établir trop de divisions dans les causes.    - cf. Quint. 8, 6, 13; 12, 2, 13.    - secare, Hor. Ep. 1, 16, 42; S. 1, 10, 15 ; trancher (un différend).    - spem secare, Virg. En. 10, 107, (cf. secare viam) s'ouvrir, se ménager une espérance, poursuivre une espérance. [st1]2 [-] sĕco, ĕre (arch.): c. sequo, sequor.    - multa secuntur incommoda huic deditos curae, Sen. Ep. 2: beaucoup d'ennuis atteignent ceux qui sont tout entiers à ce soin ( = se consacrent tout entier à ce soin (du corps).
    * * *
    [st1]1 [-] sĕco, āre, sĕcŭi, sectum: - tr. -    - parf. sĕcāvi (lat. vulgaire) -- Col. 5, 9, 2. part. fut. sĕcātūrus. a - couper, découper, mettre en tranches, en morceaux.    - pabulum secare, Caes. BG. 7, 14, 4: couper le fourrage.    - alicui collum secare, Q. Cic. Pet. 10: couper la tête à qqn.    - dona secto elephanto, Virg. En. 3, 464: des présents en ivoire découpé, façonné. b - couper, amputer.    - Cic. Phil. 8, 15; Tusc. 2, 35.    - cum varices secabantur Mario, dolebat; cum aestu magno ducebat agmen, laborabat, Cic. Tusc. 2: quand on l'opérait des varices, Marius souffrait; quand sous la grande chaleur il marchait à la tête de son armée, il se fatiguait.    - secare, Mart. 5, 41, 3 ; 9, 6, 4: mutiler, châtrer.    - au n. plur. secta, Plin. 31, 126: parties du corps opérées. c - entamer, déchirer, écorcher.    - hirsuti secuerunt corpora vepres, Virg. G. 3, 444: les buissons épineux ont écorché leur peau.    - cf. Hor. Ep 1, 19, 47; Ov. F. 6, 148.    - sectus flagellis, Hor. Epo. 4, 11: déchiré de coups de fouet.    - podagra secari, Mart. 9, 92, 9: être déchiré, tourmenté par la goutte.    - cf. Catul. 71, 2.    - secare, Pers. 1, 114: déchirer (dans des écrits). d - fendre, couper, passer à travers, fendre (la mer, l'air).    - Virg. En. 9, 103, etc. ; G. 1, 406.    - viam secare, Virg. En. 6, 899: se frayer un chemin.    - cf. Quint. 3, 1, 14.    - medium agmen secare, Virg. En. 10, 440: fendre le milieu des troupes. e - séparer, diviser.    - Virg. En. 7, 717; Plin. Ep. 5, 6, 12.    - sectus orbis, Hor. O. 3, 27, 75: une partie du monde. g - diviser, partager, morceler.    - secare causas in plura genera, Cic. de Or. 2, 117: établir trop de divisions dans les causes.    - cf. Quint. 8, 6, 13; 12, 2, 13.    - secare, Hor. Ep. 1, 16, 42; S. 1, 10, 15 ; trancher (un différend).    - spem secare, Virg. En. 10, 107, (cf. secare viam) s'ouvrir, se ménager une espérance, poursuivre une espérance. [st1]2 [-] sĕco, ĕre (arch.): c. sequo, sequor.    - multa secuntur incommoda huic deditos curae, Sen. Ep. 2: beaucoup d'ennuis atteignent ceux qui sont tout entiers à ce soin ( = se consacrent tout entier à ce soin (du corps).
    * * *
        Seco, secas, secui, sectum, secare. Columel. Couper, Trencher, Tailler, Scier.
    \
        Hirsuti vepres secant corpora. Virgil. Deschirement.
    \
        Membra alicuius secare. Ouid. Le chastrer, Luy couper, etc.
    \
        Pabulum secare. Caes. Faucher du foin.
    \
        AEthera pennis secare. Virgil. Fendre l'air, Voler en l'air.
    \
        Ventos secare. Virgil. Fendre le vent en volant.
    \
        Spem secare. Virgil. Suyvre une esperance, Avoir espoir.
    \
        Magnae lites secantur bono viro iudice. Horat. Sont departies et rompues.

    Dictionarium latinogallicum > seco

См. также в других словарях:

  • Corpora in Translation Studies — Gradually the translator’s workplace has changed over the last ten years ago. And today computer could be considered an important or even essential tool in translation. However the computer doesn’t substitute traditional tools such as monolingual …   Wikipedia

  • Corpora arenacea — Code TH H3.08.02.3.00007 Corpora arenacea (or brain sand) are calcified structures in the pineal gland and other areas of the brain such as the choroid plexus. Older organisms have numerous corpora arenacea, whose function, if any, is unknown.… …   Wikipedia

  • Corpora (journal) — Corpora   Discipline Linguistics …   Wikipedia

  • CORPORA ARENACEA — CORPORA ARENACEA, песчаные тельца (лат. corpus тело и arenaceus песочный), син. corpora psammosa, мелкие (около 20 ЪО /и) кругловатые образования, как бы песчинки, плотной консистенции, с концентрической слоистостью на разрезе. Внутренние слои их …   Большая медицинская энциклопедия

  • CORPORA GENICULATA — (коленчатые тела), образования, имеющие отношение к зрению и слуху и находящиеся в diencepha lon (промежуточном мозгу) в области meta thalamus. Имеются два С. g.: С. g. laterale и Рисунок 1. Ствол Мозга: 1 thalamus; 2 pulvi nar; 3 brach. quadrig …   Большая медицинская энциклопедия

  • corpora — pl of corpus Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • Corpora allata — Corpora allata, bei Insekten als paarige Gehirnanhänge hinter den Corpora cardiaca liegende Hormondrüsen, die unter dem Einfluss eines Neurohormons ⇒ Juvenilhormone produzieren …   Deutsch wörterbuch der biologie

  • Corpŏra — (lat.), Mehrzahl von Corpus, Körper, z.B. C. cavernosa (C. erectilia), schwellbare Gebilde mit bedeutender Venenentwickelung u. einer Vorrichtung, um das Blut eine Zeit lang in dem Gebilde zurückzuhalten, so Penis, Klitoris, kleine Schamlefzen u …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Corpŏra — (lat., Mehrzahl von corpus), Körper; c. aliena, Fremdkörper; c. candicantia und c. quadrigemina, s. Gehirn; c. cavernosa, Schwellkörper; c. oryzoidea, Reiskörperchen …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Corpŏra amylacĕa — (lat.), meist nur mikroskopisch wahrnehmbare, homogene oder konzentrisch geschichtete, matt glänzende Körperchen; sie treten im Gefolge lokaler Krankheiten in verschiedenen Organen und Neubildungen, besonders massenhaft bei der einfachen grauen… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Corpora — Corpŏra (lat.), Mehrzahl von Corpus (s.d.) …   Kleines Konversations-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»