Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

tĕnŭe

  • 1 tenue

    tĕnŭis, e (in the poets also as dissyl. tēnuis, and hence sometimes written ten-vis, Lucr. 1, 875; 2, 232; 3, 232 al.; cf.

    tenuia and tenuius, trisyl.,

    id. 4, 66; 4, 808; 3, 243, v. Carey, Lat. Prosody, § 47), adj. [root in Sanscr. tanu; ten., Gr. teinô; prop. stretched out, drawn out; v. teneo; hence], thin, fine, close, etc. (syn.: gracilis, exilis).
    I.
    Lit.
    1.
    Of texture, fine, thin:

    subtemen,

    Plaut. Merc. 3, 1, 20:

    vestes,

    Tib. 2, 3, 53:

    vestes,

    Ov. A. A. 3, 707:

    amictus,

    id. M. 4, 104:

    togae,

    Hor. Ep. 1, 14, 32:

    toga filo tenuissima,

    Ov. A. A. 3, 445:

    tunicae,

    id. F. 2, 319:

    natura oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    pellis,

    Ov. A. A. 3, 77:

    arietes tenuioris velleris,

    Col. 7, 2, 5.—
    2.
    Of substance, thin, rare, fine:

    tenue caelum (opp. crassum),

    Cic. Fat. 4, 7; so,

    tenue purumque caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: aër, rare (with purus), id. N. D. 2, 16, 42; cf.:

    aethereus locus tenuissimus est,

    id. ib. 2, 15, 42:

    capilli,

    Ov. Am. 1, 14, 5:

    comae,

    Tib. 1, 9, 68:

    rima,

    Ov. M. 4, 65:

    vinum,

    thin, watery, Plin. 14, 9, 11, § 80; 15, 28, 33, § 110; 23, 1, 22, § 39:

    aqua,

    clear, Ov. F. 2, 250; cf.

    sanguis (opp. crassus),

    Plin. 11, 38, 90, § 221:

    agmen (militum),

    Liv. 25, 23, 16:

    acies,

    Tac. A. 1, 64; cf.

    pluviae,

    Verg. G. 1, 92.—
    3.
    Of form, slim, thin, lank, slender, fine:

    penna,

    Hor. C. 2, 20, 1:

    cauda (piscis),

    Ov. M. 4, 726:

    acus,

    id. Am. 3, 7, 30:

    tabellae,

    Mart. 14, 3, 1:

    nitedula,

    thin, lank, meagre, Hor. Ep. 1, 7, 29; cf.:

    canes macie tenues,

    Nemes. Cyn. 137:

    Gellius,

    Cat. 89, 1:

    Thais,

    Mart. 11, 101, 1:

    umbra (defuncti),

    Tib. 3, 2, 9; cf.:

    animae (defunctorum),

    Ov. M. 14, 411; id. F. 2, 565. —
    4.
    Of sounds, weak, thin: vox, Pompon. ap. Macr. S. 6, 4, 12 (Com. Rel. v. 59 Rib.); Quint. 11, 3, 32. —
    B.
    Transf., in gen., little, slight, trifling, poor, mean, etc.:

    oppidum tenue sane,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf.:

    magnae quondam urbis tenue vestigium,

    Plin. 3, 4, 5, § 32:

    murus,

    Cic. Rep. 4, 4, 4:

    amnis,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    aqua,

    shallow, Liv. 1, 4, 6; Ov. F. 2, 250; Quint. 12, 2, 11:

    rivulus,

    Cic. Rep. 2, 19, 34:

    sulcus,

    Verg. G. 1, 68:

    foramen,

    Plin. 16, 36, 66, § 165:

    intervallum,

    id. 31, 2, 2, § 4:

    insignis tenui fronte Lycoris,

    Hor. C. 1, 33, 5:

    tenuem victum antefert copioso,

    Cic. Tusc. 3, 20, 49; so,

    victus,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. Lael. 23, 86; Hor. S. 2, 2, 53:

    mensa,

    id. C. 2, 16, 14:

    cibus,

    Phaedr. 4, 13, 7:

    tenuissimum patrimonium,

    Auct. Her. 4, 38, 50:

    opes,

    Cic. Quint. 1, 2:

    res (familiaris),

    Hor. Ep. 1, 20, 20; cf.

    census,

    id. ib. 1, 7, 56:

    honores,

    Nep. Milt. 6, 2:

    praeda,

    Caes. B. G. 6, 35:

    tenuissimum lumen,

    Cic. N. D. 2, 19, 50:

    pumex,

    i. e. light, Prop. 3 (4), 1, 8. — Transf., of poor persons:

    tenuis (opp. locuples),

    Cic. Off. 2, 20, 70:

    servus sit an liber, pecuniosus an tenuis,

    id. Inv. 1, 25, 35:

    fortunae constitui tenuiorum videbantur,

    id. Sest. 48, 103; cf.:

    locupletissimi cujusque census extenuarant, tenuissimi auxerant,

    id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

    tenuis et obaeratus,

    Suet. Caes. 46:

    Regulus,

    Plin. Ep. 2, 20, 13.—With gen.:

    tenuis opum,

    Sil. 6, 19.—
    II.
    Trop.
    A.
    Fine, nice, delicate, subtle, exact (syn.:

    elegans, subtilis): tenuis et acuta distinctio,

    Cic. Ac. 2, 14, 43; cf.:

    tenues autem differentias (praecepta) habent,

    Sen. Ep. 94, 35:

    (oratores) tenues, acuti,

    Cic. Or. 5, 20; so,

    orator,

    id. ib. 24, 81; Quint. 12, 10, 21:

    aures,

    Lucr. 4, 913:

    cura,

    Ov. P. 4, 6, 37:

    Athenae,

    elegant, Mart. 6, 64, 17:

    rationes latiore specie, non ad tenue limatae,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    textum dicendi,

    Quint. 10, 1, 64.— Subst.: tĕnŭe, is, n., that which is subtle (opp. comprehensibile), Lact. 7, 4, 12.—
    B.
    Transf. (acc. to I. B.), weak, trifling, insignificant, mean, low:

    cum tenuissimā valetudine esset,

    weak, feeble, delicate, Caes. B. G. 5, 40:

    tenuis atque infirmus animus,

    id. B. C. 1, 32:

    ingenium (opp. forte),

    Quint. 10, 2, 19:

    tenuis et angusta ingeni vena,

    id. 6, 2, 3: tenuis exsanguisque sermo, Cic. de Or. 1, 13, 57; Quint. 8, 3, 18:

    in ininimis tenuissimisque rebus labi,

    Cic. de Or. 1, 37, 169:

    tenuissimarum rerum jura,

    id. Caecin. 12, 34:

    artificium perquam tenue et leve,

    id. de Or. 1, 28, 129:

    grammatica, ars tenuis ac jejuna,

    Quint. 1, 4, 5:

    inanis et tenuis spes,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43; cf.:

    spes tenuior,

    id. Att. 3, 19, 2:

    suspitio,

    id. Caecin. 15, 43:

    causa tenuis et inops,

    id. Fam. 9, 12, 2:

    curae,

    Verg. G. 1, 177:

    gloria,

    id. ib. 4, 6:

    damnum,

    Tac. A. 12, 39:

    negotia paulo ad dicendum tenuiora,

    Quint. 12, 9, 8:

    nec sua plus debet tenui Verona Catullo,

    i. e. to the author of trifling, amorous lays, Mart. 10, 103, 5; v. tenuo, II. —
    2.
    Esp., of rank, standing, etc., low, inferior, common:

    tenuiores,

    men of lower rank, the lower orders, Cic. Leg. 3, 10, 24; cf.:

    tenuis L. Virginius unusque de multis,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    tenuissimus quisque,

    id. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    homines,

    id. Mur. 34, 70; cf.:

    commoti animi tenuiorum,

    id. ib. 23, 47:

    si obscuri erunt aut tenues,

    id. Part. Or. 34, 117:

    qui tenuioris ordinis essent,

    id. Leg. 3, 13, 30:

    adulescentes tenui loco orti,

    Liv. 2, 3, 2. — Hence, adv.: tĕnŭĭter.
    1.
    Lit.
    a.
    Thinly:

    alutae tenuiter confectae,

    Caes. B. G. 3, 13.—
    b.
    Indifferently, poorly: Da. Quid rei gerit? Ge. Sic, tenuiter. Da. Non multum habet, Quod det, etc., Ter. Phorm. 1, 2, 95.—
    2.
    Trop.
    a.
    Finely, acutely, exactly, subtilely:

    tenuiter disserere,

    Cic. Or. 14, 46:

    tenuiter multa, multa sublimiter tenere,

    Plin. Ep. 4, 27, 1:

    scribere (with argute),

    id. ib. 6, 21, 4:

    tenuiter et argute multa disserit,

    Gell. 6, 2, 6.— Comp.:

    illae (argumentationes) tenuius et acutius et subtilius tractantur,

    Cic. Inv. 2, 16, 51.—
    b.
    Lightly, slightly, superficially:

    mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor,

    Cic. Verr. 2, 2, 65, § 157; Auct. Her. 3, 8, 15; 4, 36, 48.— Sup.:

    tenuissime aestimare,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35.

    Lewis & Short latin dictionary > tenue

  • 2 tenuis

    tĕnŭis, e (in the poets also as dissyl. tēnuis, and hence sometimes written ten-vis, Lucr. 1, 875; 2, 232; 3, 232 al.; cf.

    tenuia and tenuius, trisyl.,

    id. 4, 66; 4, 808; 3, 243, v. Carey, Lat. Prosody, § 47), adj. [root in Sanscr. tanu; ten., Gr. teinô; prop. stretched out, drawn out; v. teneo; hence], thin, fine, close, etc. (syn.: gracilis, exilis).
    I.
    Lit.
    1.
    Of texture, fine, thin:

    subtemen,

    Plaut. Merc. 3, 1, 20:

    vestes,

    Tib. 2, 3, 53:

    vestes,

    Ov. A. A. 3, 707:

    amictus,

    id. M. 4, 104:

    togae,

    Hor. Ep. 1, 14, 32:

    toga filo tenuissima,

    Ov. A. A. 3, 445:

    tunicae,

    id. F. 2, 319:

    natura oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    pellis,

    Ov. A. A. 3, 77:

    arietes tenuioris velleris,

    Col. 7, 2, 5.—
    2.
    Of substance, thin, rare, fine:

    tenue caelum (opp. crassum),

    Cic. Fat. 4, 7; so,

    tenue purumque caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: aër, rare (with purus), id. N. D. 2, 16, 42; cf.:

    aethereus locus tenuissimus est,

    id. ib. 2, 15, 42:

    capilli,

    Ov. Am. 1, 14, 5:

    comae,

    Tib. 1, 9, 68:

    rima,

    Ov. M. 4, 65:

    vinum,

    thin, watery, Plin. 14, 9, 11, § 80; 15, 28, 33, § 110; 23, 1, 22, § 39:

    aqua,

    clear, Ov. F. 2, 250; cf.

    sanguis (opp. crassus),

    Plin. 11, 38, 90, § 221:

    agmen (militum),

    Liv. 25, 23, 16:

    acies,

    Tac. A. 1, 64; cf.

    pluviae,

    Verg. G. 1, 92.—
    3.
    Of form, slim, thin, lank, slender, fine:

    penna,

    Hor. C. 2, 20, 1:

    cauda (piscis),

    Ov. M. 4, 726:

    acus,

    id. Am. 3, 7, 30:

    tabellae,

    Mart. 14, 3, 1:

    nitedula,

    thin, lank, meagre, Hor. Ep. 1, 7, 29; cf.:

    canes macie tenues,

    Nemes. Cyn. 137:

    Gellius,

    Cat. 89, 1:

    Thais,

    Mart. 11, 101, 1:

    umbra (defuncti),

    Tib. 3, 2, 9; cf.:

    animae (defunctorum),

    Ov. M. 14, 411; id. F. 2, 565. —
    4.
    Of sounds, weak, thin: vox, Pompon. ap. Macr. S. 6, 4, 12 (Com. Rel. v. 59 Rib.); Quint. 11, 3, 32. —
    B.
    Transf., in gen., little, slight, trifling, poor, mean, etc.:

    oppidum tenue sane,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf.:

    magnae quondam urbis tenue vestigium,

    Plin. 3, 4, 5, § 32:

    murus,

    Cic. Rep. 4, 4, 4:

    amnis,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    aqua,

    shallow, Liv. 1, 4, 6; Ov. F. 2, 250; Quint. 12, 2, 11:

    rivulus,

    Cic. Rep. 2, 19, 34:

    sulcus,

    Verg. G. 1, 68:

    foramen,

    Plin. 16, 36, 66, § 165:

    intervallum,

    id. 31, 2, 2, § 4:

    insignis tenui fronte Lycoris,

    Hor. C. 1, 33, 5:

    tenuem victum antefert copioso,

    Cic. Tusc. 3, 20, 49; so,

    victus,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. Lael. 23, 86; Hor. S. 2, 2, 53:

    mensa,

    id. C. 2, 16, 14:

    cibus,

    Phaedr. 4, 13, 7:

    tenuissimum patrimonium,

    Auct. Her. 4, 38, 50:

    opes,

    Cic. Quint. 1, 2:

    res (familiaris),

    Hor. Ep. 1, 20, 20; cf.

    census,

    id. ib. 1, 7, 56:

    honores,

    Nep. Milt. 6, 2:

    praeda,

    Caes. B. G. 6, 35:

    tenuissimum lumen,

    Cic. N. D. 2, 19, 50:

    pumex,

    i. e. light, Prop. 3 (4), 1, 8. — Transf., of poor persons:

    tenuis (opp. locuples),

    Cic. Off. 2, 20, 70:

    servus sit an liber, pecuniosus an tenuis,

    id. Inv. 1, 25, 35:

    fortunae constitui tenuiorum videbantur,

    id. Sest. 48, 103; cf.:

    locupletissimi cujusque census extenuarant, tenuissimi auxerant,

    id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

    tenuis et obaeratus,

    Suet. Caes. 46:

    Regulus,

    Plin. Ep. 2, 20, 13.—With gen.:

    tenuis opum,

    Sil. 6, 19.—
    II.
    Trop.
    A.
    Fine, nice, delicate, subtle, exact (syn.:

    elegans, subtilis): tenuis et acuta distinctio,

    Cic. Ac. 2, 14, 43; cf.:

    tenues autem differentias (praecepta) habent,

    Sen. Ep. 94, 35:

    (oratores) tenues, acuti,

    Cic. Or. 5, 20; so,

    orator,

    id. ib. 24, 81; Quint. 12, 10, 21:

    aures,

    Lucr. 4, 913:

    cura,

    Ov. P. 4, 6, 37:

    Athenae,

    elegant, Mart. 6, 64, 17:

    rationes latiore specie, non ad tenue limatae,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    textum dicendi,

    Quint. 10, 1, 64.— Subst.: tĕnŭe, is, n., that which is subtle (opp. comprehensibile), Lact. 7, 4, 12.—
    B.
    Transf. (acc. to I. B.), weak, trifling, insignificant, mean, low:

    cum tenuissimā valetudine esset,

    weak, feeble, delicate, Caes. B. G. 5, 40:

    tenuis atque infirmus animus,

    id. B. C. 1, 32:

    ingenium (opp. forte),

    Quint. 10, 2, 19:

    tenuis et angusta ingeni vena,

    id. 6, 2, 3: tenuis exsanguisque sermo, Cic. de Or. 1, 13, 57; Quint. 8, 3, 18:

    in ininimis tenuissimisque rebus labi,

    Cic. de Or. 1, 37, 169:

    tenuissimarum rerum jura,

    id. Caecin. 12, 34:

    artificium perquam tenue et leve,

    id. de Or. 1, 28, 129:

    grammatica, ars tenuis ac jejuna,

    Quint. 1, 4, 5:

    inanis et tenuis spes,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43; cf.:

    spes tenuior,

    id. Att. 3, 19, 2:

    suspitio,

    id. Caecin. 15, 43:

    causa tenuis et inops,

    id. Fam. 9, 12, 2:

    curae,

    Verg. G. 1, 177:

    gloria,

    id. ib. 4, 6:

    damnum,

    Tac. A. 12, 39:

    negotia paulo ad dicendum tenuiora,

    Quint. 12, 9, 8:

    nec sua plus debet tenui Verona Catullo,

    i. e. to the author of trifling, amorous lays, Mart. 10, 103, 5; v. tenuo, II. —
    2.
    Esp., of rank, standing, etc., low, inferior, common:

    tenuiores,

    men of lower rank, the lower orders, Cic. Leg. 3, 10, 24; cf.:

    tenuis L. Virginius unusque de multis,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    tenuissimus quisque,

    id. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    homines,

    id. Mur. 34, 70; cf.:

    commoti animi tenuiorum,

    id. ib. 23, 47:

    si obscuri erunt aut tenues,

    id. Part. Or. 34, 117:

    qui tenuioris ordinis essent,

    id. Leg. 3, 13, 30:

    adulescentes tenui loco orti,

    Liv. 2, 3, 2. — Hence, adv.: tĕnŭĭter.
    1.
    Lit.
    a.
    Thinly:

    alutae tenuiter confectae,

    Caes. B. G. 3, 13.—
    b.
    Indifferently, poorly: Da. Quid rei gerit? Ge. Sic, tenuiter. Da. Non multum habet, Quod det, etc., Ter. Phorm. 1, 2, 95.—
    2.
    Trop.
    a.
    Finely, acutely, exactly, subtilely:

    tenuiter disserere,

    Cic. Or. 14, 46:

    tenuiter multa, multa sublimiter tenere,

    Plin. Ep. 4, 27, 1:

    scribere (with argute),

    id. ib. 6, 21, 4:

    tenuiter et argute multa disserit,

    Gell. 6, 2, 6.— Comp.:

    illae (argumentationes) tenuius et acutius et subtilius tractantur,

    Cic. Inv. 2, 16, 51.—
    b.
    Lightly, slightly, superficially:

    mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor,

    Cic. Verr. 2, 2, 65, § 157; Auct. Her. 3, 8, 15; 4, 36, 48.— Sup.:

    tenuissime aestimare,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35.

    Lewis & Short latin dictionary > tenuis

  • 3 tenvis

    tĕnŭis, e (in the poets also as dissyl. tēnuis, and hence sometimes written ten-vis, Lucr. 1, 875; 2, 232; 3, 232 al.; cf.

    tenuia and tenuius, trisyl.,

    id. 4, 66; 4, 808; 3, 243, v. Carey, Lat. Prosody, § 47), adj. [root in Sanscr. tanu; ten., Gr. teinô; prop. stretched out, drawn out; v. teneo; hence], thin, fine, close, etc. (syn.: gracilis, exilis).
    I.
    Lit.
    1.
    Of texture, fine, thin:

    subtemen,

    Plaut. Merc. 3, 1, 20:

    vestes,

    Tib. 2, 3, 53:

    vestes,

    Ov. A. A. 3, 707:

    amictus,

    id. M. 4, 104:

    togae,

    Hor. Ep. 1, 14, 32:

    toga filo tenuissima,

    Ov. A. A. 3, 445:

    tunicae,

    id. F. 2, 319:

    natura oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    pellis,

    Ov. A. A. 3, 77:

    arietes tenuioris velleris,

    Col. 7, 2, 5.—
    2.
    Of substance, thin, rare, fine:

    tenue caelum (opp. crassum),

    Cic. Fat. 4, 7; so,

    tenue purumque caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: aër, rare (with purus), id. N. D. 2, 16, 42; cf.:

    aethereus locus tenuissimus est,

    id. ib. 2, 15, 42:

    capilli,

    Ov. Am. 1, 14, 5:

    comae,

    Tib. 1, 9, 68:

    rima,

    Ov. M. 4, 65:

    vinum,

    thin, watery, Plin. 14, 9, 11, § 80; 15, 28, 33, § 110; 23, 1, 22, § 39:

    aqua,

    clear, Ov. F. 2, 250; cf.

    sanguis (opp. crassus),

    Plin. 11, 38, 90, § 221:

    agmen (militum),

    Liv. 25, 23, 16:

    acies,

    Tac. A. 1, 64; cf.

    pluviae,

    Verg. G. 1, 92.—
    3.
    Of form, slim, thin, lank, slender, fine:

    penna,

    Hor. C. 2, 20, 1:

    cauda (piscis),

    Ov. M. 4, 726:

    acus,

    id. Am. 3, 7, 30:

    tabellae,

    Mart. 14, 3, 1:

    nitedula,

    thin, lank, meagre, Hor. Ep. 1, 7, 29; cf.:

    canes macie tenues,

    Nemes. Cyn. 137:

    Gellius,

    Cat. 89, 1:

    Thais,

    Mart. 11, 101, 1:

    umbra (defuncti),

    Tib. 3, 2, 9; cf.:

    animae (defunctorum),

    Ov. M. 14, 411; id. F. 2, 565. —
    4.
    Of sounds, weak, thin: vox, Pompon. ap. Macr. S. 6, 4, 12 (Com. Rel. v. 59 Rib.); Quint. 11, 3, 32. —
    B.
    Transf., in gen., little, slight, trifling, poor, mean, etc.:

    oppidum tenue sane,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf.:

    magnae quondam urbis tenue vestigium,

    Plin. 3, 4, 5, § 32:

    murus,

    Cic. Rep. 4, 4, 4:

    amnis,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    aqua,

    shallow, Liv. 1, 4, 6; Ov. F. 2, 250; Quint. 12, 2, 11:

    rivulus,

    Cic. Rep. 2, 19, 34:

    sulcus,

    Verg. G. 1, 68:

    foramen,

    Plin. 16, 36, 66, § 165:

    intervallum,

    id. 31, 2, 2, § 4:

    insignis tenui fronte Lycoris,

    Hor. C. 1, 33, 5:

    tenuem victum antefert copioso,

    Cic. Tusc. 3, 20, 49; so,

    victus,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. Lael. 23, 86; Hor. S. 2, 2, 53:

    mensa,

    id. C. 2, 16, 14:

    cibus,

    Phaedr. 4, 13, 7:

    tenuissimum patrimonium,

    Auct. Her. 4, 38, 50:

    opes,

    Cic. Quint. 1, 2:

    res (familiaris),

    Hor. Ep. 1, 20, 20; cf.

    census,

    id. ib. 1, 7, 56:

    honores,

    Nep. Milt. 6, 2:

    praeda,

    Caes. B. G. 6, 35:

    tenuissimum lumen,

    Cic. N. D. 2, 19, 50:

    pumex,

    i. e. light, Prop. 3 (4), 1, 8. — Transf., of poor persons:

    tenuis (opp. locuples),

    Cic. Off. 2, 20, 70:

    servus sit an liber, pecuniosus an tenuis,

    id. Inv. 1, 25, 35:

    fortunae constitui tenuiorum videbantur,

    id. Sest. 48, 103; cf.:

    locupletissimi cujusque census extenuarant, tenuissimi auxerant,

    id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

    tenuis et obaeratus,

    Suet. Caes. 46:

    Regulus,

    Plin. Ep. 2, 20, 13.—With gen.:

    tenuis opum,

    Sil. 6, 19.—
    II.
    Trop.
    A.
    Fine, nice, delicate, subtle, exact (syn.:

    elegans, subtilis): tenuis et acuta distinctio,

    Cic. Ac. 2, 14, 43; cf.:

    tenues autem differentias (praecepta) habent,

    Sen. Ep. 94, 35:

    (oratores) tenues, acuti,

    Cic. Or. 5, 20; so,

    orator,

    id. ib. 24, 81; Quint. 12, 10, 21:

    aures,

    Lucr. 4, 913:

    cura,

    Ov. P. 4, 6, 37:

    Athenae,

    elegant, Mart. 6, 64, 17:

    rationes latiore specie, non ad tenue limatae,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    textum dicendi,

    Quint. 10, 1, 64.— Subst.: tĕnŭe, is, n., that which is subtle (opp. comprehensibile), Lact. 7, 4, 12.—
    B.
    Transf. (acc. to I. B.), weak, trifling, insignificant, mean, low:

    cum tenuissimā valetudine esset,

    weak, feeble, delicate, Caes. B. G. 5, 40:

    tenuis atque infirmus animus,

    id. B. C. 1, 32:

    ingenium (opp. forte),

    Quint. 10, 2, 19:

    tenuis et angusta ingeni vena,

    id. 6, 2, 3: tenuis exsanguisque sermo, Cic. de Or. 1, 13, 57; Quint. 8, 3, 18:

    in ininimis tenuissimisque rebus labi,

    Cic. de Or. 1, 37, 169:

    tenuissimarum rerum jura,

    id. Caecin. 12, 34:

    artificium perquam tenue et leve,

    id. de Or. 1, 28, 129:

    grammatica, ars tenuis ac jejuna,

    Quint. 1, 4, 5:

    inanis et tenuis spes,

    Cic. Rosc. Com. 14, 43; cf.:

    spes tenuior,

    id. Att. 3, 19, 2:

    suspitio,

    id. Caecin. 15, 43:

    causa tenuis et inops,

    id. Fam. 9, 12, 2:

    curae,

    Verg. G. 1, 177:

    gloria,

    id. ib. 4, 6:

    damnum,

    Tac. A. 12, 39:

    negotia paulo ad dicendum tenuiora,

    Quint. 12, 9, 8:

    nec sua plus debet tenui Verona Catullo,

    i. e. to the author of trifling, amorous lays, Mart. 10, 103, 5; v. tenuo, II. —
    2.
    Esp., of rank, standing, etc., low, inferior, common:

    tenuiores,

    men of lower rank, the lower orders, Cic. Leg. 3, 10, 24; cf.:

    tenuis L. Virginius unusque de multis,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    tenuissimus quisque,

    id. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    homines,

    id. Mur. 34, 70; cf.:

    commoti animi tenuiorum,

    id. ib. 23, 47:

    si obscuri erunt aut tenues,

    id. Part. Or. 34, 117:

    qui tenuioris ordinis essent,

    id. Leg. 3, 13, 30:

    adulescentes tenui loco orti,

    Liv. 2, 3, 2. — Hence, adv.: tĕnŭĭter.
    1.
    Lit.
    a.
    Thinly:

    alutae tenuiter confectae,

    Caes. B. G. 3, 13.—
    b.
    Indifferently, poorly: Da. Quid rei gerit? Ge. Sic, tenuiter. Da. Non multum habet, Quod det, etc., Ter. Phorm. 1, 2, 95.—
    2.
    Trop.
    a.
    Finely, acutely, exactly, subtilely:

    tenuiter disserere,

    Cic. Or. 14, 46:

    tenuiter multa, multa sublimiter tenere,

    Plin. Ep. 4, 27, 1:

    scribere (with argute),

    id. ib. 6, 21, 4:

    tenuiter et argute multa disserit,

    Gell. 6, 2, 6.— Comp.:

    illae (argumentationes) tenuius et acutius et subtilius tractantur,

    Cic. Inv. 2, 16, 51.—
    b.
    Lightly, slightly, superficially:

    mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor,

    Cic. Verr. 2, 2, 65, § 157; Auct. Her. 3, 8, 15; 4, 36, 48.— Sup.:

    tenuissime aestimare,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35.

    Lewis & Short latin dictionary > tenvis

  • 4 tenuis

        tenuis e, adj. with comp. tenuior and sup. tenuissimus    [2 TA-], drawn out, meagre, slim, thin, lank, slender: Pinna, H.: acus, fine, O.: avena, V.: animae (defunctorum), O.—Of texture, thin, fine, close: vestes, O.: togae, H.: toga filo tenuissima, O.: natura oculos membranis tenuissimis saepsit.—Of substance, thin, rare, fine, slight: caelum: athereus locus tenuissimus est: agmen (militum), L.— Little, slight, trifling, inconsiderable, insignificant, poor, mean: oppidum: aqua, shallow, L.: tenuem fontibus adfer aquam, i. e. a little water, O.: sulcus, V.: Insignis tenui fronte Lycoris, low, H.: semita, narrow, V.: cibus, Ph.: opes: census, H.: praeda, Cs.: tenuissimum lumen: ventus, a breeze, V.—Of persons, poor: servus sit an liber, pecuniosus an tenuis.— Plur m. as subst: tenuīs praemio, stultos errore permovit: fortunae constitui tenuiorum videbantur: cuiusque censum tenuissimi auxerant.—Fig., fine, nice, delicate, subtle, exact: distinctio: cura, O.: rationes non ad tenue elimatae.— Weak, trifling, insignificant, mean, poor, slight: tenuissima valetudo, delicate, Cs.: sermo: in tenuissimis rebus labi: artificium: spes tenuior: curae, V.— Low in rank, mean, inferior, common: tenuiores, the lower orders: tenuis L. Virginius unusque de multis: tenuissimus quisque: adulescentes tenui loco orti, L.
    * * *
    tenue, tenuior -or -us, tenuissimus -a -um ADJ
    thin, fine; delicate; slight, little, unimportant; weak, feeble

    Latin-English dictionary > tenuis

  • 5 artificium

        artificium ī, n    [artifex], a profession, trade, employment, art: tenue: opera atque artificia, Cs. —Theory, system: de iure.—Skill, knowledge, ingenuity: singulare: gubernatoris, Cs.—Art, craft, cunning, artifice, trick: alqm artificio pervertere: vicisse artificio, Cs.: simulationis. — A work of art: artifici cupidus: haec opera atque artificia.
    * * *
    art/craft/trade; skill/talent/craftsmanship; art work; method/trick; technology

    Latin-English dictionary > artificium

  • 6 discrīmen

        discrīmen inis, n    [dis- + 2 CER-], that which parts, an intervening space, interval, distance, division, separation: cum (maria) pertenui discrimine separarentur: discrimina costis spina dabat, parted, V.: finem atque initium lucis exiguo discrimine internoscas, Ta. — Poet.: Fossarumque morae, leti discrimina parva, i. e. the brink of death, V.: tenue leti, V.—Fig., a distinction, difference, discrimination: hoc inter gratiosos civīs atque fortīs: sine discrimine armatos inermīs caedunt, L.: Discrimen obscurum solutis Crinibus, i. e. of sex, H.: sui alienique, L.: divinarum humanarumque rerum, L.—Poet.: septem discrimina vocum, the seven intervals (of the scale), V.: parvi discriminis umbrae, slightly varying (of color), O.— A decisive point, turning - point, critical moment, determination, decision: res in id discrimen adducta est: in discrimine est humanum genus, utrum, etc., L.: belli, Cu.: haec haud in magno ponam discrimine, regard as of great moment, L.—Poet.: discrimine aperto, the test, O.— A decisive moment, crisis, peril, risk, danger, hazard: in ipso discrimine periculi, L.: in summo rem esse discrimine, Cs.: salus sociorum summum in discrimen vocatur: in veteris fortunae discrimen adducitur: patriae: res p. in discrimen committenda, L.: quae multa vides discrimine tali, V.: discrimine vitae Coniugium pe tere, O.: ire obviam discrimini, Ta.— A decisive battle: vehemens, Cu.
    * * *
    crisis, separating line, division; distinction, difference

    Latin-English dictionary > discrīmen

  • 7 ē-līmō

        ē-līmō āvī, ātus, āre,    to file off, polish, finish: catenas, O. — Fig.: rationes ad tenue elimatae, minutely.

    Latin-English dictionary > ē-līmō

  • 8 fīlum

        fīlum ī, n    a thread, string: Caeca regens filo vestigia, V.: deducens pollice filum, O.: Candelae, wick, Iu.: tineae, O.: sororum trium, the thread of fate, H., V., O.—Prov.: Omnia sunt hominum tenui pendentia filo, i. e. are precarious, O.—A fillet of wool (on a priest's cap), priest's fillet: capite velato filo, L.—A string, cord, filament, fibre: lyrae, O.: croci, i. e. stamen, O.: Fila sectivi porri, shreds, Iu.—Fig., of speech, texture, sort, quality, nature, style: munusculum crasso filo, of coarse texture: argumentandi tenue: tenui deducta poëmata filo, H.: orationis tuae.
    * * *
    thread, string, filament, fiber; texture, style, nature

    Latin-English dictionary > fīlum

  • 9 prae-tendō

        prae-tendō dī, tus, ere,    to stretch forth, reach out, extend, present: hastas dextris, V.: fumos manu, i. e. fumigate, V.: praetenta Tela, presented, O.: coniugis taedas, i. e. assume to be your husband, V.—To spread before, draw over: vestem ocellis, holds before, O.: morti muros, i. e. skulk from death behind walls, V.: decreto sermonem, prefix, L.— Pass, to stretch out before, lie opposite, extend in front: tenue praetentum litus esse, a narrow stretch of shore, L.: praetentaque Syrtibus arva, V.—Fig., to hold out as an excuse, offer as a pretext, allege, pretend, simulate: hominis doctissimi nomen tuis barbaris moribus, shelter under the name: culpae splendida verba tuae, O.: legem postulationi suae, L.: deorum numen praetenditur sceleribus, L.: honesta nomina, Ta.

    Latin-English dictionary > prae-tendō

  • 10 quam-libet or quam-lubet

        quam-libet or quam-lubet adv.,    at pleasure, according to inclination: Quamlibet lambe otio, Ph.—As much as one will, however much, to any extent, in any degree: quodvis quamlibet tenue munusculum: ignotae manūs, however strange, O.

    Latin-English dictionary > quam-libet or quam-lubet

  • 11 argentum

    argentum, i, n. [argêeis, argês, Dor. argas, white, like Tarentum, from Taras, Doed. Syn. III. p. 193; prop. white metal; cf. Sanscr. arǵunas = bright; raǵatam = silver; hence], silver, whose mineralogical description is found in Plin. 33, 6, 31, § 95.
    I.
    A.. Lit.:

    argenti metalla,

    Plin. 33, 6, 33, § 101:

    argenti aerisque metalla,

    Vulg. Exod. 35, 24:

    argenti vena,

    Plin. 33, 6, 31, § 95: argenti fodina, v. argenti-fodina;

    argenti scoria,

    id. 3, 6, 5, § 105:

    spuma argenti,

    id. 33, 6, 35, § 106:

    argenti duae differentiae (sunt),

    id. 33, 10, 44, § 127:

    argentum candidum, rufum, nigrum,

    id. ib.:

    argentum infectum,

    unwrought silver, Liv. 26, 47; Dig. 34, 2, 19:

    argenti montes,

    Plaut. Mil. 4, 2, 73: argentum purum, Foedus ap. Gell. 6, 5:

    argento circumcludere cornua,

    Caes. B. G. 6, 28:

    Concisum argentum in titulos faciesque minutas,

    Juv. 14, 291:

    quod usquam est Auri atque argenti,

    id. 8, 123:

    argentum et aurum,

    Tac. G. 5; id. A. 2, 60, id. H. 4, 53; Vulg. Gen. 24, 35:

    aurum argentumque,

    Tac. H. 2. 82:

    aurum et argentum,

    Vulg. Gen. 13, 2.—
    B.
    Meton.
    1.
    Wrought silver, things made of silver; silver-plate, silver-work:

    tu argentum eluito,

    Plaut. Ps. 1, 2, 29:

    nec domus argento fulget auroque renidet,

    Lucr. 2, 27; so,

    ridet argento domus,

    Hor. C. 4, 11, 6:

    argenti quod erat solis fulgebat in armis,

    Juv. 11, 109:

    argentumque expositum in aedibus,

    Cic. Verr. 2, 4, 15:

    navis plena argenti facti atque signati,

    full of wrought and stamped silver, id. ib. 2, 5, 25; so Liv. 34, 25 and 26:

    argentum caelatum,

    Cic. Verr. 4, 23, 52; id. Tusc. 5, 21, 61:

    apponitur cena in argento puro et antiquo,

    Plin. Ep. 3, 1, 9:

    argentum et marmor vetus aeraque et artīs Suspice,

    Hor. Ep. 1, 6, 17; so id. ib. 1, 16, 76; 2, 2, 181; id. S. 1, 4, 28:

    argenti vascula puri,

    Juv. 9, 141; 10, 19:

    vasa omnia ex argento,

    Vulg. Num. 7, 85; ib. Act. 17, 29:

    leve argentum,

    Juv. 14, 62:

    argentum paternum,

    id. 6, 355:

    argentum vetus,

    id. 1, 76:

    argentum mittere,

    id. 12, 43:

    Empturus pueros, argentum, murrina, villas,

    id. 7, 133 et saep.—
    2.
    Silver as weighed out for money, or money coined from silver, silver, silver money; and, as the most current coin, for money in gen.:

    appendit pecuniam, quadringentos siclos argenti,

    Vulg. Gen. 23, 16: Ratio quidem hercle adparet; argentum oichetai, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sq. (quoted by Cic., Pis. 25 fin.):

    expetere,

    id. Cist. 4, 2, 73:

    adnumerare,

    Ter. Ad. 3, 3, 15; so id. Heaut. 4, 4, 15; id. Ad. 3, 3, 56; 4, 4, 20; 5, 9, 20 al.:

    argenti sitis famesque,

    Hor. Ep. 1, 18, 23; id. S. 1, 1, 86:

    quis audet Argento praeferre caput,

    Juv. 12, 49:

    tenue argentum venaeque secundae,

    id. 9, 31:

    hic modium argenti,

    id. 3, 220:

    venter Argenti gravis capax,

    id. 11, 41:

    Argentum et aurum non est mihi,

    Vulg. Act. 3, 6; 20, 35 et saep.—
    II.
    Argentum vivum, quicksilver, Plin. 33, 6, 32, § 100; Vitr. 7, 8, 1 sqq.; so,

    argentum liquidum,

    Isid. Orig. 16, 19, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > argentum

  • 12 cael

    1.
    caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

    caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

    Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.
    2.
    caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

    ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

    Ov. M. 1, 5; cf.:

    quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

    Lucr. 2, 1097:

    boat caelum fremitu virum,

    Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

    quicquid deorum in caelo regit,

    Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

    lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

    Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

    so also, e caelo ictus,

    Cic. Div. 1, 10, 16.—
    2.
    Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—
    3.
    In the lang. of augury:

    de caelo servare,

    to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

    de caelo fieri, of celestial signs,

    to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—
    4.
    Prov.:

    quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

    Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

    decidere de caelo,

    Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—
    5.
    Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—
    6.
    In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—
    II.
    Meton.
    A.
    Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

    cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

    to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

    hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

    Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

    caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

    Hor. Ep. 1, 11, 27.—
    B.
    The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

    in hoc caelo, qui dicitur aër,

    Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

    caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    pingue et concretum caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

    caell intemperies,

    Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

    Col. prooem. 1' intemperantia,

    id. ib. 3:

    spiritus,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    gravitas,

    id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

    varium caeli morem praediscere,

    Verg. G. 1, 51:

    varietas et mutatio,

    Col. 11, 2, 1:

    qualitas,

    Quint. 5, 9, 15:

    caeli solique clementia,

    Flor. 3, 3, 13:

    subita mutatio,

    id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

    bonum,

    Cato, R. R. 1, 2:

    tenue,

    Cic. Fat. 4, 7:

    salubre,

    id. Div. 1, 57, 130:

    serenum,

    Verg. G. 1, 260:

    palustre,

    Liv. 22, 2, 11:

    austerum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    foedum imbribus ac nebulis,

    Tac. Agr. 12:

    atrox,

    Flor. 3, 2, 2 et saep.:

    hibernum,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    austrinum,

    id. 16, 26, 46, § 109:

    Italum,

    Hor. C. 2, 7, 4:

    Sabinum,

    id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

    quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

    id. ib. 1, 15, 1. —
    C.
    Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

    eodem die albescente caelo,

    Dig. 28, 2, 25, § 1:

    vesperascente caelo,

    in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—
    D.
    Height:

    mons in caelum attollitur,

    toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

    Verg.: aequata machina caelo,

    Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

    falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

    Verg. A. 6, 896.—
    E.
    Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

    cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51:

    ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

    id. ib. 1, 29, 71.—
    F.
    Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

    Caesar in caelum fertur,

    Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

    Pisonem ferebat in caelum,

    praised, id. ib. 16, 7, 5:

    te summis laudibus ad caelum extulerunt,

    id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

    omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

    extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

    caelo tenus extollere aliquid,

    Just. 12, 6, 2:

    in caelo ponere aliquem,

    id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

    Catonem caelo aequavit,

    Tac. A. 4, 34:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

    recludere caelum,

    id. ib. 3, 2, 22;

    the opp.: collegam de caelo detraxisti,

    deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

    digito caelum attingere,

    to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

    caelum accepisse fatebor,

    Ov. M. 14, 844:

    tunc tangam vertice caelum,

    Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

    caelum merere,

    Sen. Suas. 1 init.
    G.
    In gen., a vault, arch, covering:

    caelum camerarum,

    the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

    capitis,

    Plin. 11, 37, 49, § 134.

    Lewis & Short latin dictionary > cael

  • 13 caeli

    1.
    caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

    caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

    Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.
    2.
    caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

    ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

    Ov. M. 1, 5; cf.:

    quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

    Lucr. 2, 1097:

    boat caelum fremitu virum,

    Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

    quicquid deorum in caelo regit,

    Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

    lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

    Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

    so also, e caelo ictus,

    Cic. Div. 1, 10, 16.—
    2.
    Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—
    3.
    In the lang. of augury:

    de caelo servare,

    to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

    de caelo fieri, of celestial signs,

    to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—
    4.
    Prov.:

    quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

    Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

    decidere de caelo,

    Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—
    5.
    Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—
    6.
    In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—
    II.
    Meton.
    A.
    Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

    cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

    to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

    hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

    Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

    caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

    Hor. Ep. 1, 11, 27.—
    B.
    The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

    in hoc caelo, qui dicitur aër,

    Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

    caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    pingue et concretum caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

    caell intemperies,

    Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

    Col. prooem. 1' intemperantia,

    id. ib. 3:

    spiritus,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    gravitas,

    id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

    varium caeli morem praediscere,

    Verg. G. 1, 51:

    varietas et mutatio,

    Col. 11, 2, 1:

    qualitas,

    Quint. 5, 9, 15:

    caeli solique clementia,

    Flor. 3, 3, 13:

    subita mutatio,

    id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

    bonum,

    Cato, R. R. 1, 2:

    tenue,

    Cic. Fat. 4, 7:

    salubre,

    id. Div. 1, 57, 130:

    serenum,

    Verg. G. 1, 260:

    palustre,

    Liv. 22, 2, 11:

    austerum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    foedum imbribus ac nebulis,

    Tac. Agr. 12:

    atrox,

    Flor. 3, 2, 2 et saep.:

    hibernum,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    austrinum,

    id. 16, 26, 46, § 109:

    Italum,

    Hor. C. 2, 7, 4:

    Sabinum,

    id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

    quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

    id. ib. 1, 15, 1. —
    C.
    Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

    eodem die albescente caelo,

    Dig. 28, 2, 25, § 1:

    vesperascente caelo,

    in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—
    D.
    Height:

    mons in caelum attollitur,

    toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

    Verg.: aequata machina caelo,

    Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

    falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

    Verg. A. 6, 896.—
    E.
    Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

    cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51:

    ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

    id. ib. 1, 29, 71.—
    F.
    Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

    Caesar in caelum fertur,

    Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

    Pisonem ferebat in caelum,

    praised, id. ib. 16, 7, 5:

    te summis laudibus ad caelum extulerunt,

    id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

    omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

    extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

    caelo tenus extollere aliquid,

    Just. 12, 6, 2:

    in caelo ponere aliquem,

    id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

    Catonem caelo aequavit,

    Tac. A. 4, 34:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

    recludere caelum,

    id. ib. 3, 2, 22;

    the opp.: collegam de caelo detraxisti,

    deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

    digito caelum attingere,

    to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

    caelum accepisse fatebor,

    Ov. M. 14, 844:

    tunc tangam vertice caelum,

    Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

    caelum merere,

    Sen. Suas. 1 init.
    G.
    In gen., a vault, arch, covering:

    caelum camerarum,

    the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

    capitis,

    Plin. 11, 37, 49, § 134.

    Lewis & Short latin dictionary > caeli

  • 14 caelum

    1.
    caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

    caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

    Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.
    2.
    caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

    ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

    Ov. M. 1, 5; cf.:

    quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

    Lucr. 2, 1097:

    boat caelum fremitu virum,

    Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

    quicquid deorum in caelo regit,

    Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

    lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

    Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

    so also, e caelo ictus,

    Cic. Div. 1, 10, 16.—
    2.
    Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—
    3.
    In the lang. of augury:

    de caelo servare,

    to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

    de caelo fieri, of celestial signs,

    to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—
    4.
    Prov.:

    quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

    Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

    decidere de caelo,

    Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—
    5.
    Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—
    6.
    In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—
    II.
    Meton.
    A.
    Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

    cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

    to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

    hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

    Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

    caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

    Hor. Ep. 1, 11, 27.—
    B.
    The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

    in hoc caelo, qui dicitur aër,

    Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

    caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    pingue et concretum caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

    caell intemperies,

    Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

    Col. prooem. 1' intemperantia,

    id. ib. 3:

    spiritus,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    gravitas,

    id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

    varium caeli morem praediscere,

    Verg. G. 1, 51:

    varietas et mutatio,

    Col. 11, 2, 1:

    qualitas,

    Quint. 5, 9, 15:

    caeli solique clementia,

    Flor. 3, 3, 13:

    subita mutatio,

    id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

    bonum,

    Cato, R. R. 1, 2:

    tenue,

    Cic. Fat. 4, 7:

    salubre,

    id. Div. 1, 57, 130:

    serenum,

    Verg. G. 1, 260:

    palustre,

    Liv. 22, 2, 11:

    austerum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    foedum imbribus ac nebulis,

    Tac. Agr. 12:

    atrox,

    Flor. 3, 2, 2 et saep.:

    hibernum,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    austrinum,

    id. 16, 26, 46, § 109:

    Italum,

    Hor. C. 2, 7, 4:

    Sabinum,

    id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

    quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

    id. ib. 1, 15, 1. —
    C.
    Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

    eodem die albescente caelo,

    Dig. 28, 2, 25, § 1:

    vesperascente caelo,

    in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—
    D.
    Height:

    mons in caelum attollitur,

    toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

    Verg.: aequata machina caelo,

    Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

    falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

    Verg. A. 6, 896.—
    E.
    Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

    cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51:

    ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

    id. ib. 1, 29, 71.—
    F.
    Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

    Caesar in caelum fertur,

    Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

    Pisonem ferebat in caelum,

    praised, id. ib. 16, 7, 5:

    te summis laudibus ad caelum extulerunt,

    id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

    omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

    extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

    caelo tenus extollere aliquid,

    Just. 12, 6, 2:

    in caelo ponere aliquem,

    id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

    Catonem caelo aequavit,

    Tac. A. 4, 34:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

    recludere caelum,

    id. ib. 3, 2, 22;

    the opp.: collegam de caelo detraxisti,

    deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

    digito caelum attingere,

    to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

    caelum accepisse fatebor,

    Ov. M. 14, 844:

    tunc tangam vertice caelum,

    Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

    caelum merere,

    Sen. Suas. 1 init.
    G.
    In gen., a vault, arch, covering:

    caelum camerarum,

    the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

    capitis,

    Plin. 11, 37, 49, § 134.

    Lewis & Short latin dictionary > caelum

  • 15 celum

    1.
    caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

    caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

    Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.
    2.
    caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

    ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

    Ov. M. 1, 5; cf.:

    quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

    Lucr. 2, 1097:

    boat caelum fremitu virum,

    Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

    quicquid deorum in caelo regit,

    Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

    lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

    Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

    so also, e caelo ictus,

    Cic. Div. 1, 10, 16.—
    2.
    Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—
    3.
    In the lang. of augury:

    de caelo servare,

    to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

    de caelo fieri, of celestial signs,

    to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—
    4.
    Prov.:

    quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

    Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

    decidere de caelo,

    Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—
    5.
    Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—
    6.
    In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—
    II.
    Meton.
    A.
    Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

    cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

    to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

    hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

    Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

    caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

    Hor. Ep. 1, 11, 27.—
    B.
    The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

    in hoc caelo, qui dicitur aër,

    Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

    caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    pingue et concretum caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

    caell intemperies,

    Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

    Col. prooem. 1' intemperantia,

    id. ib. 3:

    spiritus,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    gravitas,

    id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

    varium caeli morem praediscere,

    Verg. G. 1, 51:

    varietas et mutatio,

    Col. 11, 2, 1:

    qualitas,

    Quint. 5, 9, 15:

    caeli solique clementia,

    Flor. 3, 3, 13:

    subita mutatio,

    id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

    bonum,

    Cato, R. R. 1, 2:

    tenue,

    Cic. Fat. 4, 7:

    salubre,

    id. Div. 1, 57, 130:

    serenum,

    Verg. G. 1, 260:

    palustre,

    Liv. 22, 2, 11:

    austerum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    foedum imbribus ac nebulis,

    Tac. Agr. 12:

    atrox,

    Flor. 3, 2, 2 et saep.:

    hibernum,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    austrinum,

    id. 16, 26, 46, § 109:

    Italum,

    Hor. C. 2, 7, 4:

    Sabinum,

    id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

    quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

    id. ib. 1, 15, 1. —
    C.
    Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

    eodem die albescente caelo,

    Dig. 28, 2, 25, § 1:

    vesperascente caelo,

    in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—
    D.
    Height:

    mons in caelum attollitur,

    toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

    Verg.: aequata machina caelo,

    Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

    falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

    Verg. A. 6, 896.—
    E.
    Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

    cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51:

    ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

    id. ib. 1, 29, 71.—
    F.
    Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

    Caesar in caelum fertur,

    Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

    Pisonem ferebat in caelum,

    praised, id. ib. 16, 7, 5:

    te summis laudibus ad caelum extulerunt,

    id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

    omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

    extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

    caelo tenus extollere aliquid,

    Just. 12, 6, 2:

    in caelo ponere aliquem,

    id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

    Catonem caelo aequavit,

    Tac. A. 4, 34:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

    recludere caelum,

    id. ib. 3, 2, 22;

    the opp.: collegam de caelo detraxisti,

    deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

    digito caelum attingere,

    to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

    caelum accepisse fatebor,

    Ov. M. 14, 844:

    tunc tangam vertice caelum,

    Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

    caelum merere,

    Sen. Suas. 1 init.
    G.
    In gen., a vault, arch, covering:

    caelum camerarum,

    the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

    capitis,

    Plin. 11, 37, 49, § 134.

    Lewis & Short latin dictionary > celum

  • 16 coelum

    1.
    caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

    caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

    Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.
    2.
    caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

    ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

    Ov. M. 1, 5; cf.:

    quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

    Lucr. 2, 1097:

    boat caelum fremitu virum,

    Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

    quicquid deorum in caelo regit,

    Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

    lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

    Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

    so also, e caelo ictus,

    Cic. Div. 1, 10, 16.—
    2.
    Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—
    3.
    In the lang. of augury:

    de caelo servare,

    to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

    de caelo fieri, of celestial signs,

    to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—
    4.
    Prov.:

    quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

    Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

    decidere de caelo,

    Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—
    5.
    Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—
    6.
    In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—
    II.
    Meton.
    A.
    Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

    cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

    to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

    hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

    Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

    caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

    Hor. Ep. 1, 11, 27.—
    B.
    The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

    in hoc caelo, qui dicitur aër,

    Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

    caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    pingue et concretum caelum,

    id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

    caell intemperies,

    Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

    Col. prooem. 1' intemperantia,

    id. ib. 3:

    spiritus,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    gravitas,

    id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

    varium caeli morem praediscere,

    Verg. G. 1, 51:

    varietas et mutatio,

    Col. 11, 2, 1:

    qualitas,

    Quint. 5, 9, 15:

    caeli solique clementia,

    Flor. 3, 3, 13:

    subita mutatio,

    id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

    bonum,

    Cato, R. R. 1, 2:

    tenue,

    Cic. Fat. 4, 7:

    salubre,

    id. Div. 1, 57, 130:

    serenum,

    Verg. G. 1, 260:

    palustre,

    Liv. 22, 2, 11:

    austerum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    foedum imbribus ac nebulis,

    Tac. Agr. 12:

    atrox,

    Flor. 3, 2, 2 et saep.:

    hibernum,

    Plin. 2, 47, 47, § 122:

    austrinum,

    id. 16, 26, 46, § 109:

    Italum,

    Hor. C. 2, 7, 4:

    Sabinum,

    id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

    quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

    id. ib. 1, 15, 1. —
    C.
    Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

    eodem die albescente caelo,

    Dig. 28, 2, 25, § 1:

    vesperascente caelo,

    in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—
    D.
    Height:

    mons in caelum attollitur,

    toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

    Verg.: aequata machina caelo,

    Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

    falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

    Verg. A. 6, 896.—
    E.
    Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

    cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51:

    ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

    id. ib. 1, 29, 71.—
    F.
    Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

    Caesar in caelum fertur,

    Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

    Pisonem ferebat in caelum,

    praised, id. ib. 16, 7, 5:

    te summis laudibus ad caelum extulerunt,

    id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

    omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

    extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

    caelo tenus extollere aliquid,

    Just. 12, 6, 2:

    in caelo ponere aliquem,

    id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

    Catonem caelo aequavit,

    Tac. A. 4, 34:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

    recludere caelum,

    id. ib. 3, 2, 22;

    the opp.: collegam de caelo detraxisti,

    deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

    digito caelum attingere,

    to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

    caelum accepisse fatebor,

    Ov. M. 14, 844:

    tunc tangam vertice caelum,

    Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

    caelum merere,

    Sen. Suas. 1 init.
    G.
    In gen., a vault, arch, covering:

    caelum camerarum,

    the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

    capitis,

    Plin. 11, 37, 49, § 134.

    Lewis & Short latin dictionary > coelum

  • 17 Crassus

    1.
    crassus, a, um, adj. [Sanscr. kart-, to spin; cf.: crates, cartilago, etc.]; as opp. to flowing, thin, lean, delicate, etc., solid, thick, dense, fat, gross, etc. (freq. and class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.:

    semina (opp. liquida),

    Lucr. 4, 1259; cf.:

    crassius semen,

    id. 4, 1244:

    corpus,

    id. 6, 857:

    unguentum,

    Hor. A. P. 375:

    paludes,

    Verg. G. 2, 110:

    cruor,

    id. A. 5, 469:

    aquae,

    greatly swollen, Ov. Am. 3, 6, 8:

    ager,

    Varr. R. R. 1, 24, 1; Cic. Fl. 29, 71; cf.:

    terga (agri),

    Verg. G. 2, 236:

    homo,

    Ter. Hec. 3, 4, 26:

    turdi,

    Mart. 2, 40:

    toga,

    Hor. S. 1, 3, 15; cf.

    filum,

    Cic. Fam. 9, 12, 2; Ov. H. 9, 77:

    restis,

    Plaut. Pers. 5, 2, 38:

    digiti crassi tres, as a measure,

    Cato, R. R. 40, 4.—
    B.
    Esp., of the atmosphere, thick, dense, heavy:

    aër crassus et concretus,

    Cic. Tusc. 1, 18, 42; cf.:

    crassissimus aër,

    id. N. D. 2, 6, 17:

    caelum Thebis (opp. tenue Athenis),

    id. Fat. 4, 7:

    Baeotum in crasso jurares aëre natum,

    Hor. Ep. 2, 1, 244; Juv. 10, 50: caligo nubis, Lucr. [p. 478] 6, 461; cf.:

    caliginis aër Crassior,

    id. 4, 350 al.:

    vitrum crassiore visu,

    less transparent, Plin. 36, 26, 67, § 196.—
    II.
    Trop. (rare;

    not in Cic.): crassum infortunium,

    i. e. a sound beating, Plaut. Rud. 3, 5, 53: senes, stupid, dull, Varr. ap. Non. p. 86, 24:

    Ofellus Rusticus abnormis sapiens crassāque Minervā,

    i. e. dull, stolid, Hor. S. 2, 2, 3; cf.:

    crassiore ut vocant Musa,

    Quint. 1, 10, 28:

    turba,

    uncultivated, Mart. 9, 23:

    neglegentia,

    stupid, clumsy, Dig. 22, 6, 6: crassiora nomina, more rude or barbarous, Mart. 12, 18, 12; cf. Gell. 13, 20, 15.—Hence, adv.: crassē (rare; not in Cic.), thickly.
    1.
    Lit.:

    picare vasa,

    Col. 12, 44, 5; cf.

    oblinere,

    Scrib. Comp. 46.—
    2.
    Grossly, rudely:

    crasse illepideve compositum poëma (the figure taken from a coarse web),

    Hor. Ep. 2, 1, 76.—Of precious stones, not clearly, dimly ( comp.), Plin. 37, 7, 31, § 106; 37, 8, 36, § 114.—Hence of the indistinct understanding of any thing, not clearly, confusedly:

    crasse et summatim et obscure intellegere aliquid,

    Sen. Ep. 121, 11.
    2.
    Crassus, i, m., a family name in the gens Licinia. The most distinguished were,
    I.
    L. Licinius Crassus, a celebrated orator, a contemporary of Cicero, Cic. Brut. 38, 143; id. Off. 1, 30, 108 et saep.; cf. id. Brut. prol. pp. 68-77 Ellendt.—
    II.
    M. Licinius Crassus, the triumvir.—Hence, Crassĭānus, a, um, adj., of or belonging to the triumvir Crassus:

    exercitūs clades (in the war with the Parthians),

    Vell. 2, 82, 2; cf.:

    Crassiana clades,

    Plin. 6, 16, 18, § 47; Flor. 4, 9, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Crassus

  • 18 crassus

    1.
    crassus, a, um, adj. [Sanscr. kart-, to spin; cf.: crates, cartilago, etc.]; as opp. to flowing, thin, lean, delicate, etc., solid, thick, dense, fat, gross, etc. (freq. and class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.:

    semina (opp. liquida),

    Lucr. 4, 1259; cf.:

    crassius semen,

    id. 4, 1244:

    corpus,

    id. 6, 857:

    unguentum,

    Hor. A. P. 375:

    paludes,

    Verg. G. 2, 110:

    cruor,

    id. A. 5, 469:

    aquae,

    greatly swollen, Ov. Am. 3, 6, 8:

    ager,

    Varr. R. R. 1, 24, 1; Cic. Fl. 29, 71; cf.:

    terga (agri),

    Verg. G. 2, 236:

    homo,

    Ter. Hec. 3, 4, 26:

    turdi,

    Mart. 2, 40:

    toga,

    Hor. S. 1, 3, 15; cf.

    filum,

    Cic. Fam. 9, 12, 2; Ov. H. 9, 77:

    restis,

    Plaut. Pers. 5, 2, 38:

    digiti crassi tres, as a measure,

    Cato, R. R. 40, 4.—
    B.
    Esp., of the atmosphere, thick, dense, heavy:

    aër crassus et concretus,

    Cic. Tusc. 1, 18, 42; cf.:

    crassissimus aër,

    id. N. D. 2, 6, 17:

    caelum Thebis (opp. tenue Athenis),

    id. Fat. 4, 7:

    Baeotum in crasso jurares aëre natum,

    Hor. Ep. 2, 1, 244; Juv. 10, 50: caligo nubis, Lucr. [p. 478] 6, 461; cf.:

    caliginis aër Crassior,

    id. 4, 350 al.:

    vitrum crassiore visu,

    less transparent, Plin. 36, 26, 67, § 196.—
    II.
    Trop. (rare;

    not in Cic.): crassum infortunium,

    i. e. a sound beating, Plaut. Rud. 3, 5, 53: senes, stupid, dull, Varr. ap. Non. p. 86, 24:

    Ofellus Rusticus abnormis sapiens crassāque Minervā,

    i. e. dull, stolid, Hor. S. 2, 2, 3; cf.:

    crassiore ut vocant Musa,

    Quint. 1, 10, 28:

    turba,

    uncultivated, Mart. 9, 23:

    neglegentia,

    stupid, clumsy, Dig. 22, 6, 6: crassiora nomina, more rude or barbarous, Mart. 12, 18, 12; cf. Gell. 13, 20, 15.—Hence, adv.: crassē (rare; not in Cic.), thickly.
    1.
    Lit.:

    picare vasa,

    Col. 12, 44, 5; cf.

    oblinere,

    Scrib. Comp. 46.—
    2.
    Grossly, rudely:

    crasse illepideve compositum poëma (the figure taken from a coarse web),

    Hor. Ep. 2, 1, 76.—Of precious stones, not clearly, dimly ( comp.), Plin. 37, 7, 31, § 106; 37, 8, 36, § 114.—Hence of the indistinct understanding of any thing, not clearly, confusedly:

    crasse et summatim et obscure intellegere aliquid,

    Sen. Ep. 121, 11.
    2.
    Crassus, i, m., a family name in the gens Licinia. The most distinguished were,
    I.
    L. Licinius Crassus, a celebrated orator, a contemporary of Cicero, Cic. Brut. 38, 143; id. Off. 1, 30, 108 et saep.; cf. id. Brut. prol. pp. 68-77 Ellendt.—
    II.
    M. Licinius Crassus, the triumvir.—Hence, Crassĭānus, a, um, adj., of or belonging to the triumvir Crassus:

    exercitūs clades (in the war with the Parthians),

    Vell. 2, 82, 2; cf.:

    Crassiana clades,

    Plin. 6, 16, 18, § 47; Flor. 4, 9, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > crassus

  • 19 deductus

    1.
    dēductus, a, um, P. a.
    A.
    Drawn inwards, bent inwards (only post-Aug.), said of the nose:

    nasum et a summo eminentiorem et ab imo deductiorem,

    Suet. Aug. 79:

    nasus deductus,

    Lampr. Diadum. 3.—
    B.
    (Acc. to no. II. B. 3.) Slender, weak (ante-class., and once in Verg.): deducta tunc voce leo, with a weak, subdued voice, Lucil. ap. Non. 289, 16: deducta voce, Afran. and Cornificius ap. Macr. Sat. 6, 4: carmen, a humble strain, opp. to canere reges et proelia, Verg. E. 6, 5 ( tenue translatio a lana, quae deducitur in tenuitatem, Serv.); cf. also Macr. Sat. 6, 4, and Quint. 8, 2, 9.
    In Cic.
    Leg. 2, 20, 50, deductio, not deducta, is the true reading.

    Lewis & Short latin dictionary > deductus

  • 20 filum

    fīlum, i. n. (also filus, i, m., acc. to Arn. 1, 36 dub., plur. heterocl., fili, Luc. 6, 460) [for figlum, v. figo], a thread of any thing woven (of linen or woolen cloth, a cobweb, etc.).
    I.
    Lit., Varr. L. L. 5, § 113 Müll.; Enn. ap. Non. 116, 6 (Ann. v. 259 ed. Vahl.); Verg. A. 6, 30; Ov. A. A. 3, 445; id. M. 4, 36; Mart. 6, 3, 5; Cels. 7, 16:

    lumen candelae cujus tempero filum,

    wick, Juv. 3, 287:

    tenuia aranei,

    a web, Lucr. 3, 383:

    tineae,

    Ov. M. 15, 372.— Poet., of the thread of life spun by the Fates:

    sororum fila trium,

    Hor. C. 2, 3, 16; Verg. A. 10, 815; Ov. M. 2, 654; id. Tr. 5, 10, 45; Sil. 4, 28; Mart. 10, 5, 10 al.— Prov.: pendere filo (tenui), to hang by a thread, for to be in great danger: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. ap. Macr. S. 1, 4, § 18 (Ann. v. 153 ed. Vahl.):

    omnia sunt hominum tenui pendentia filo,

    Ov. P. 4, 3, 35; Val. Max. 6, 4, 1.—
    2.
    In partic., the fillet of wool wound round the upper part of the flamen's cap, similar to the stemma of the Greeks; hence, in gen., a priest's fillet: APICVLVM, filum, quo flamines velatum apicem gerunt, Paul. ex Fest. p. 23 Müll.:

    legatus capite velato filo (lanae velamen est), Audi, Juppiter, inquit, etc.,

    Liv. 1, 32, 6:

    filo velatus,

    Tib. 1, 5, 15.—
    B.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    Of any thing slender and drawn out like a thread, a string, cord, filament, fibre:

    tractat inauratae consona fila lyrae,

    the strings, Ov. Am. 1, 8, 60; so,

    lyrae,

    id. M. 5, 118:

    sonantia,

    id. ib. 10, 89:

    croci,

    i. e. the stamen, id. F. 1, 342:

    foliorum exilitas usque in fila attenuata,

    Plin. 21, 6, 16, § 30; 11, 15, 15, § 39. —
    2.
    Plur., shreds, slices, remnants:

    fila sectivi porri,

    Juv. 14, 133:

    porris fila resecta suis,

    Mart. 11, 52:

    fila Tarentini graviter redolentia porri edisti,

    id. 13, 18.—
    3.
    I. q. crassitudo, the density, compactness, compact shape, or, in gen., contour, form, shape of an object:

    forma quoque hinc solis debet filumque videri,

    Lucr. 5, 571, v. Lachm. ad h. 1.; cf. id. 5, 581; 2, 341; 4, 88:

    mulieris,

    Plaut. Merc. 4, 4, 15:

    corporis,

    Varr. L. L. 10, § 4 Müll.; Gell. 1, 9, 2; Amm. 14, 11, 28:

    forma atque filo virginali,

    id. 14, 4, 2:

    ingeniosus est et bono filo,

    Petr. 46.—
    II.
    Trop. (cf. the preced. no.), of speech, texture, sort, quality, nature, style (class.):

    ego hospiti veteri et amico munusculum mittere (volui) levidense, crasso filo, cujusmodi ipsius solent esse munera,

    i. e. of coarse texture, Cic. Fam. 9, 12, 2; cf.:

    argumentandi tenue filum,

    id. Or. 36, 124:

    tenui deducta poëmata filo,

    Hor. Ep. 2, 1, 225; cf.:

    gracili connectere carmina filo, Col. poët. 10, 227: paulo uberiore filo,

    Cic. de Or. 2, 22, 93:

    orationis,

    id. ib. 3, 26, 103:

    aliud quoddam filum orationis tuae (= oratio uberior),

    id. Lael. 7, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > filum

См. также в других словарях:

  • tenue — [ t(ə)ny ] n. f. • 1156 « tenure »; de tenir 1 ♦ (XVIe) Vx Continuité, durée, suite. « Une tenue incroyable dans les idées » (Diderot). Tout d une tenue; d une seule tenue : sans interruption. ♢ (1690) Mus. Émission prolongée d un son. « La tenue …   Encyclopédie Universelle

  • tenue — adjetivo 1. (antepuesto / pospuesto) Que tiene poca intensidad o fuerza: color tenue, luz tenue. Una tenue brisa me acariciaba el pelo. 2. (antepuesto/ pospuesto) Que tiene poco espesor o densidad: Un humo tenue, apenas perceptible, iba… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Tenue — (frz., spr. nüh), Haltung; Anzug, Kleidung; en grande tenue, im Gala , Paradeanzug …   Kleines Konversations-Lexikon

  • tênue — adj. 2 g. 1. Pouco espesso, pouco denso. 2. Sutil; leve, ligeiro. 3. Delgado, frágil. 4. Muito pequeno. 5.  [Figurado] Fraco, débil. 6. Que é de pouco valor ou importância; fútil.   ‣ Etimologia: latim tenuis, e   ♦ Grafia em Portugal: ténue …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • ténue — adj. 2 g. 1. Pouco espesso, pouco denso. 2. Sutil; leve, ligeiro. 3. Delgado, frágil. 4. Muito pequeno. 5.  [Figurado] Fraco, débil. 6. Que é de pouco valor ou importância; fútil.   ‣ Etimologia: latim tenuis, e   ♦ Grafia no Brasil: tênue …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • tenue — (Del lat. tenŭis). 1. adj. Delicado, delgado y débil. 2. De poca sustancia, valor o importancia. 3. Dicho del estilo: sencillo. ☛ V. letra tenue …   Diccionario de la lengua española

  • Tenue — (fr., spr. T nü), 1) Haltung, Führung; 2) Anstand; 3) Kleidung, bes. 4) der Anzug einer Truppe, wie er für bestimmte Arten des Dienstes befohlen wird. Es wird ausgerückt in großer T. (Grande t.) zu Paraden etc., in kleiner T. (Petite t.) zum… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Tenue — (franz., spr. tönǖ ), Haltung, Führung; Kleidung; en (grande) t., im Paradeanzug, in Gala; petite t., Dienst , Interimsuniform …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • tenue — / tɛnwe/ agg. [dal lat. tenuis, che ha la stessa radice di tendĕre tendere ]. 1. [di cosa, che è di limitato spessore o intensità: un t. stelo ; un t. velo ] ▶◀ (non com.) esiguo, esile, fine, fino, sottile. ◀▶ doppio, spesso. 2. (estens.) a. [di …   Enciclopedia Italiana

  • tenue — (te nue) s. f. 1°   Tenue de la plume, manière de tenir la plume. 2°   Assiette ferme d un homme à cheval. Il n a point de tenue à cheval.    Cette selle n a point de tenue, il n est pas aisé de se tenir ferme sur cette selle. 3°   Terme de… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • TENUE — s. f. Il se dit Du temps pendant lequel certaines assemblées se tiennent. Pendant la tenue des états. Durant la tenue du concile. À la dernière tenue des assises.   Il signifie aussi, Assiette ferme d un homme à cheval. C est un homme qui n a… …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»