-
1 tenue
tĕnŭis, e (in the poets also as dissyl. tēnuis, and hence sometimes written ten-vis, Lucr. 1, 875; 2, 232; 3, 232 al.; cf.I.tenuia and tenuius, trisyl.,
id. 4, 66; 4, 808; 3, 243, v. Carey, Lat. Prosody, § 47), adj. [root in Sanscr. tanu; ten., Gr. teinô; prop. stretched out, drawn out; v. teneo; hence], thin, fine, close, etc. (syn.: gracilis, exilis).Lit.1.Of texture, fine, thin:2.subtemen,
Plaut. Merc. 3, 1, 20:vestes,
Tib. 2, 3, 53:vestes,
Ov. A. A. 3, 707:amictus,
id. M. 4, 104:togae,
Hor. Ep. 1, 14, 32:toga filo tenuissima,
Ov. A. A. 3, 445:tunicae,
id. F. 2, 319:natura oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit,
Cic. N. D. 2, 57, 142:pellis,
Ov. A. A. 3, 77:arietes tenuioris velleris,
Col. 7, 2, 5.—Of substance, thin, rare, fine:3.tenue caelum (opp. crassum),
Cic. Fat. 4, 7; so,tenue purumque caelum,
id. Div. 1, 57, 130: aër, rare (with purus), id. N. D. 2, 16, 42; cf.:aethereus locus tenuissimus est,
id. ib. 2, 15, 42:capilli,
Ov. Am. 1, 14, 5:comae,
Tib. 1, 9, 68:rima,
Ov. M. 4, 65:vinum,
thin, watery, Plin. 14, 9, 11, § 80; 15, 28, 33, § 110; 23, 1, 22, § 39:aqua,
clear, Ov. F. 2, 250; cf.sanguis (opp. crassus),
Plin. 11, 38, 90, § 221:agmen (militum),
Liv. 25, 23, 16:acies,
Tac. A. 1, 64; cf.pluviae,
Verg. G. 1, 92.—Of form, slim, thin, lank, slender, fine:4.penna,
Hor. C. 2, 20, 1:cauda (piscis),
Ov. M. 4, 726:acus,
id. Am. 3, 7, 30:tabellae,
Mart. 14, 3, 1:nitedula,
thin, lank, meagre, Hor. Ep. 1, 7, 29; cf.:canes macie tenues,
Nemes. Cyn. 137:Gellius,
Cat. 89, 1:Thais,
Mart. 11, 101, 1:umbra (defuncti),
Tib. 3, 2, 9; cf.:animae (defunctorum),
Ov. M. 14, 411; id. F. 2, 565. —Of sounds, weak, thin: vox, Pompon. ap. Macr. S. 6, 4, 12 (Com. Rel. v. 59 Rib.); Quint. 11, 3, 32. —B.Transf., in gen., little, slight, trifling, poor, mean, etc.:II.oppidum tenue sane,
Cic. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf.:magnae quondam urbis tenue vestigium,
Plin. 3, 4, 5, § 32:murus,
Cic. Rep. 4, 4, 4:amnis,
Plin. 3, 5, 9, § 53:aqua,
shallow, Liv. 1, 4, 6; Ov. F. 2, 250; Quint. 12, 2, 11:rivulus,
Cic. Rep. 2, 19, 34:sulcus,
Verg. G. 1, 68:foramen,
Plin. 16, 36, 66, § 165:intervallum,
id. 31, 2, 2, § 4:insignis tenui fronte Lycoris,
Hor. C. 1, 33, 5:tenuem victum antefert copioso,
Cic. Tusc. 3, 20, 49; so,victus,
id. Fin. 2, 28, 90; id. Lael. 23, 86; Hor. S. 2, 2, 53:mensa,
id. C. 2, 16, 14:cibus,
Phaedr. 4, 13, 7:tenuissimum patrimonium,
Auct. Her. 4, 38, 50:opes,
Cic. Quint. 1, 2:res (familiaris),
Hor. Ep. 1, 20, 20; cf.census,
id. ib. 1, 7, 56:honores,
Nep. Milt. 6, 2:praeda,
Caes. B. G. 6, 35:tenuissimum lumen,
Cic. N. D. 2, 19, 50:pumex,
i. e. light, Prop. 3 (4), 1, 8. — Transf., of poor persons:tenuis (opp. locuples),
Cic. Off. 2, 20, 70:servus sit an liber, pecuniosus an tenuis,
id. Inv. 1, 25, 35:fortunae constitui tenuiorum videbantur,
id. Sest. 48, 103; cf.:locupletissimi cujusque census extenuarant, tenuissimi auxerant,
id. Verr. 2, 2, 55, § 138:tenuis et obaeratus,
Suet. Caes. 46:Regulus,
Plin. Ep. 2, 20, 13.—With gen.:tenuis opum,
Sil. 6, 19.—Trop.A.Fine, nice, delicate, subtle, exact (syn.:B.elegans, subtilis): tenuis et acuta distinctio,
Cic. Ac. 2, 14, 43; cf.:tenues autem differentias (praecepta) habent,
Sen. Ep. 94, 35:(oratores) tenues, acuti,
Cic. Or. 5, 20; so,orator,
id. ib. 24, 81; Quint. 12, 10, 21:aures,
Lucr. 4, 913:cura,
Ov. P. 4, 6, 37:Athenae,
elegant, Mart. 6, 64, 17:rationes latiore specie, non ad tenue limatae,
Cic. Ac. 2, 20, 66:textum dicendi,
Quint. 10, 1, 64.— Subst.: tĕnŭe, is, n., that which is subtle (opp. comprehensibile), Lact. 7, 4, 12.—Transf. (acc. to I. B.), weak, trifling, insignificant, mean, low:2.cum tenuissimā valetudine esset,
weak, feeble, delicate, Caes. B. G. 5, 40:tenuis atque infirmus animus,
id. B. C. 1, 32:ingenium (opp. forte),
Quint. 10, 2, 19:tenuis et angusta ingeni vena,
id. 6, 2, 3: tenuis exsanguisque sermo, Cic. de Or. 1, 13, 57; Quint. 8, 3, 18:in ininimis tenuissimisque rebus labi,
Cic. de Or. 1, 37, 169:tenuissimarum rerum jura,
id. Caecin. 12, 34:artificium perquam tenue et leve,
id. de Or. 1, 28, 129:grammatica, ars tenuis ac jejuna,
Quint. 1, 4, 5:inanis et tenuis spes,
Cic. Rosc. Com. 14, 43; cf.:spes tenuior,
id. Att. 3, 19, 2:suspitio,
id. Caecin. 15, 43:causa tenuis et inops,
id. Fam. 9, 12, 2:curae,
Verg. G. 1, 177:gloria,
id. ib. 4, 6:damnum,
Tac. A. 12, 39:negotia paulo ad dicendum tenuiora,
Quint. 12, 9, 8:nec sua plus debet tenui Verona Catullo,
i. e. to the author of trifling, amorous lays, Mart. 10, 103, 5; v. tenuo, II. —Esp., of rank, standing, etc., low, inferior, common:1.tenuiores,
men of lower rank, the lower orders, Cic. Leg. 3, 10, 24; cf.:tenuis L. Virginius unusque de multis,
id. Fin. 2, 20, 66:tenuissimus quisque,
id. Verr. 2, 1, 47, § 123:homines,
id. Mur. 34, 70; cf.:commoti animi tenuiorum,
id. ib. 23, 47:si obscuri erunt aut tenues,
id. Part. Or. 34, 117:qui tenuioris ordinis essent,
id. Leg. 3, 13, 30:adulescentes tenui loco orti,
Liv. 2, 3, 2. — Hence, adv.: tĕnŭĭter.Lit.a.Thinly:b.alutae tenuiter confectae,
Caes. B. G. 3, 13.—Indifferently, poorly: Da. Quid rei gerit? Ge. Sic, tenuiter. Da. Non multum habet, Quod det, etc., Ter. Phorm. 1, 2, 95.—2.Trop.a.Finely, acutely, exactly, subtilely:b.tenuiter disserere,
Cic. Or. 14, 46:tenuiter multa, multa sublimiter tenere,
Plin. Ep. 4, 27, 1:scribere (with argute),
id. ib. 6, 21, 4:tenuiter et argute multa disserit,
Gell. 6, 2, 6.— Comp.:illae (argumentationes) tenuius et acutius et subtilius tractantur,
Cic. Inv. 2, 16, 51.—Lightly, slightly, superficially:mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor,
Cic. Verr. 2, 2, 65, § 157; Auct. Her. 3, 8, 15; 4, 36, 48.— Sup.:tenuissime aestimare,
Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35. -
2 tenuis
tĕnŭis, e (in the poets also as dissyl. tēnuis, and hence sometimes written ten-vis, Lucr. 1, 875; 2, 232; 3, 232 al.; cf.I.tenuia and tenuius, trisyl.,
id. 4, 66; 4, 808; 3, 243, v. Carey, Lat. Prosody, § 47), adj. [root in Sanscr. tanu; ten., Gr. teinô; prop. stretched out, drawn out; v. teneo; hence], thin, fine, close, etc. (syn.: gracilis, exilis).Lit.1.Of texture, fine, thin:2.subtemen,
Plaut. Merc. 3, 1, 20:vestes,
Tib. 2, 3, 53:vestes,
Ov. A. A. 3, 707:amictus,
id. M. 4, 104:togae,
Hor. Ep. 1, 14, 32:toga filo tenuissima,
Ov. A. A. 3, 445:tunicae,
id. F. 2, 319:natura oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit,
Cic. N. D. 2, 57, 142:pellis,
Ov. A. A. 3, 77:arietes tenuioris velleris,
Col. 7, 2, 5.—Of substance, thin, rare, fine:3.tenue caelum (opp. crassum),
Cic. Fat. 4, 7; so,tenue purumque caelum,
id. Div. 1, 57, 130: aër, rare (with purus), id. N. D. 2, 16, 42; cf.:aethereus locus tenuissimus est,
id. ib. 2, 15, 42:capilli,
Ov. Am. 1, 14, 5:comae,
Tib. 1, 9, 68:rima,
Ov. M. 4, 65:vinum,
thin, watery, Plin. 14, 9, 11, § 80; 15, 28, 33, § 110; 23, 1, 22, § 39:aqua,
clear, Ov. F. 2, 250; cf.sanguis (opp. crassus),
Plin. 11, 38, 90, § 221:agmen (militum),
Liv. 25, 23, 16:acies,
Tac. A. 1, 64; cf.pluviae,
Verg. G. 1, 92.—Of form, slim, thin, lank, slender, fine:4.penna,
Hor. C. 2, 20, 1:cauda (piscis),
Ov. M. 4, 726:acus,
id. Am. 3, 7, 30:tabellae,
Mart. 14, 3, 1:nitedula,
thin, lank, meagre, Hor. Ep. 1, 7, 29; cf.:canes macie tenues,
Nemes. Cyn. 137:Gellius,
Cat. 89, 1:Thais,
Mart. 11, 101, 1:umbra (defuncti),
Tib. 3, 2, 9; cf.:animae (defunctorum),
Ov. M. 14, 411; id. F. 2, 565. —Of sounds, weak, thin: vox, Pompon. ap. Macr. S. 6, 4, 12 (Com. Rel. v. 59 Rib.); Quint. 11, 3, 32. —B.Transf., in gen., little, slight, trifling, poor, mean, etc.:II.oppidum tenue sane,
Cic. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf.:magnae quondam urbis tenue vestigium,
Plin. 3, 4, 5, § 32:murus,
Cic. Rep. 4, 4, 4:amnis,
Plin. 3, 5, 9, § 53:aqua,
shallow, Liv. 1, 4, 6; Ov. F. 2, 250; Quint. 12, 2, 11:rivulus,
Cic. Rep. 2, 19, 34:sulcus,
Verg. G. 1, 68:foramen,
Plin. 16, 36, 66, § 165:intervallum,
id. 31, 2, 2, § 4:insignis tenui fronte Lycoris,
Hor. C. 1, 33, 5:tenuem victum antefert copioso,
Cic. Tusc. 3, 20, 49; so,victus,
id. Fin. 2, 28, 90; id. Lael. 23, 86; Hor. S. 2, 2, 53:mensa,
id. C. 2, 16, 14:cibus,
Phaedr. 4, 13, 7:tenuissimum patrimonium,
Auct. Her. 4, 38, 50:opes,
Cic. Quint. 1, 2:res (familiaris),
Hor. Ep. 1, 20, 20; cf.census,
id. ib. 1, 7, 56:honores,
Nep. Milt. 6, 2:praeda,
Caes. B. G. 6, 35:tenuissimum lumen,
Cic. N. D. 2, 19, 50:pumex,
i. e. light, Prop. 3 (4), 1, 8. — Transf., of poor persons:tenuis (opp. locuples),
Cic. Off. 2, 20, 70:servus sit an liber, pecuniosus an tenuis,
id. Inv. 1, 25, 35:fortunae constitui tenuiorum videbantur,
id. Sest. 48, 103; cf.:locupletissimi cujusque census extenuarant, tenuissimi auxerant,
id. Verr. 2, 2, 55, § 138:tenuis et obaeratus,
Suet. Caes. 46:Regulus,
Plin. Ep. 2, 20, 13.—With gen.:tenuis opum,
Sil. 6, 19.—Trop.A.Fine, nice, delicate, subtle, exact (syn.:B.elegans, subtilis): tenuis et acuta distinctio,
Cic. Ac. 2, 14, 43; cf.:tenues autem differentias (praecepta) habent,
Sen. Ep. 94, 35:(oratores) tenues, acuti,
Cic. Or. 5, 20; so,orator,
id. ib. 24, 81; Quint. 12, 10, 21:aures,
Lucr. 4, 913:cura,
Ov. P. 4, 6, 37:Athenae,
elegant, Mart. 6, 64, 17:rationes latiore specie, non ad tenue limatae,
Cic. Ac. 2, 20, 66:textum dicendi,
Quint. 10, 1, 64.— Subst.: tĕnŭe, is, n., that which is subtle (opp. comprehensibile), Lact. 7, 4, 12.—Transf. (acc. to I. B.), weak, trifling, insignificant, mean, low:2.cum tenuissimā valetudine esset,
weak, feeble, delicate, Caes. B. G. 5, 40:tenuis atque infirmus animus,
id. B. C. 1, 32:ingenium (opp. forte),
Quint. 10, 2, 19:tenuis et angusta ingeni vena,
id. 6, 2, 3: tenuis exsanguisque sermo, Cic. de Or. 1, 13, 57; Quint. 8, 3, 18:in ininimis tenuissimisque rebus labi,
Cic. de Or. 1, 37, 169:tenuissimarum rerum jura,
id. Caecin. 12, 34:artificium perquam tenue et leve,
id. de Or. 1, 28, 129:grammatica, ars tenuis ac jejuna,
Quint. 1, 4, 5:inanis et tenuis spes,
Cic. Rosc. Com. 14, 43; cf.:spes tenuior,
id. Att. 3, 19, 2:suspitio,
id. Caecin. 15, 43:causa tenuis et inops,
id. Fam. 9, 12, 2:curae,
Verg. G. 1, 177:gloria,
id. ib. 4, 6:damnum,
Tac. A. 12, 39:negotia paulo ad dicendum tenuiora,
Quint. 12, 9, 8:nec sua plus debet tenui Verona Catullo,
i. e. to the author of trifling, amorous lays, Mart. 10, 103, 5; v. tenuo, II. —Esp., of rank, standing, etc., low, inferior, common:1.tenuiores,
men of lower rank, the lower orders, Cic. Leg. 3, 10, 24; cf.:tenuis L. Virginius unusque de multis,
id. Fin. 2, 20, 66:tenuissimus quisque,
id. Verr. 2, 1, 47, § 123:homines,
id. Mur. 34, 70; cf.:commoti animi tenuiorum,
id. ib. 23, 47:si obscuri erunt aut tenues,
id. Part. Or. 34, 117:qui tenuioris ordinis essent,
id. Leg. 3, 13, 30:adulescentes tenui loco orti,
Liv. 2, 3, 2. — Hence, adv.: tĕnŭĭter.Lit.a.Thinly:b.alutae tenuiter confectae,
Caes. B. G. 3, 13.—Indifferently, poorly: Da. Quid rei gerit? Ge. Sic, tenuiter. Da. Non multum habet, Quod det, etc., Ter. Phorm. 1, 2, 95.—2.Trop.a.Finely, acutely, exactly, subtilely:b.tenuiter disserere,
Cic. Or. 14, 46:tenuiter multa, multa sublimiter tenere,
Plin. Ep. 4, 27, 1:scribere (with argute),
id. ib. 6, 21, 4:tenuiter et argute multa disserit,
Gell. 6, 2, 6.— Comp.:illae (argumentationes) tenuius et acutius et subtilius tractantur,
Cic. Inv. 2, 16, 51.—Lightly, slightly, superficially:mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor,
Cic. Verr. 2, 2, 65, § 157; Auct. Her. 3, 8, 15; 4, 36, 48.— Sup.:tenuissime aestimare,
Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35. -
3 tenvis
tĕnŭis, e (in the poets also as dissyl. tēnuis, and hence sometimes written ten-vis, Lucr. 1, 875; 2, 232; 3, 232 al.; cf.I.tenuia and tenuius, trisyl.,
id. 4, 66; 4, 808; 3, 243, v. Carey, Lat. Prosody, § 47), adj. [root in Sanscr. tanu; ten., Gr. teinô; prop. stretched out, drawn out; v. teneo; hence], thin, fine, close, etc. (syn.: gracilis, exilis).Lit.1.Of texture, fine, thin:2.subtemen,
Plaut. Merc. 3, 1, 20:vestes,
Tib. 2, 3, 53:vestes,
Ov. A. A. 3, 707:amictus,
id. M. 4, 104:togae,
Hor. Ep. 1, 14, 32:toga filo tenuissima,
Ov. A. A. 3, 445:tunicae,
id. F. 2, 319:natura oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit,
Cic. N. D. 2, 57, 142:pellis,
Ov. A. A. 3, 77:arietes tenuioris velleris,
Col. 7, 2, 5.—Of substance, thin, rare, fine:3.tenue caelum (opp. crassum),
Cic. Fat. 4, 7; so,tenue purumque caelum,
id. Div. 1, 57, 130: aër, rare (with purus), id. N. D. 2, 16, 42; cf.:aethereus locus tenuissimus est,
id. ib. 2, 15, 42:capilli,
Ov. Am. 1, 14, 5:comae,
Tib. 1, 9, 68:rima,
Ov. M. 4, 65:vinum,
thin, watery, Plin. 14, 9, 11, § 80; 15, 28, 33, § 110; 23, 1, 22, § 39:aqua,
clear, Ov. F. 2, 250; cf.sanguis (opp. crassus),
Plin. 11, 38, 90, § 221:agmen (militum),
Liv. 25, 23, 16:acies,
Tac. A. 1, 64; cf.pluviae,
Verg. G. 1, 92.—Of form, slim, thin, lank, slender, fine:4.penna,
Hor. C. 2, 20, 1:cauda (piscis),
Ov. M. 4, 726:acus,
id. Am. 3, 7, 30:tabellae,
Mart. 14, 3, 1:nitedula,
thin, lank, meagre, Hor. Ep. 1, 7, 29; cf.:canes macie tenues,
Nemes. Cyn. 137:Gellius,
Cat. 89, 1:Thais,
Mart. 11, 101, 1:umbra (defuncti),
Tib. 3, 2, 9; cf.:animae (defunctorum),
Ov. M. 14, 411; id. F. 2, 565. —Of sounds, weak, thin: vox, Pompon. ap. Macr. S. 6, 4, 12 (Com. Rel. v. 59 Rib.); Quint. 11, 3, 32. —B.Transf., in gen., little, slight, trifling, poor, mean, etc.:II.oppidum tenue sane,
Cic. Verr. 2, 2, 22, § 53; cf.:magnae quondam urbis tenue vestigium,
Plin. 3, 4, 5, § 32:murus,
Cic. Rep. 4, 4, 4:amnis,
Plin. 3, 5, 9, § 53:aqua,
shallow, Liv. 1, 4, 6; Ov. F. 2, 250; Quint. 12, 2, 11:rivulus,
Cic. Rep. 2, 19, 34:sulcus,
Verg. G. 1, 68:foramen,
Plin. 16, 36, 66, § 165:intervallum,
id. 31, 2, 2, § 4:insignis tenui fronte Lycoris,
Hor. C. 1, 33, 5:tenuem victum antefert copioso,
Cic. Tusc. 3, 20, 49; so,victus,
id. Fin. 2, 28, 90; id. Lael. 23, 86; Hor. S. 2, 2, 53:mensa,
id. C. 2, 16, 14:cibus,
Phaedr. 4, 13, 7:tenuissimum patrimonium,
Auct. Her. 4, 38, 50:opes,
Cic. Quint. 1, 2:res (familiaris),
Hor. Ep. 1, 20, 20; cf.census,
id. ib. 1, 7, 56:honores,
Nep. Milt. 6, 2:praeda,
Caes. B. G. 6, 35:tenuissimum lumen,
Cic. N. D. 2, 19, 50:pumex,
i. e. light, Prop. 3 (4), 1, 8. — Transf., of poor persons:tenuis (opp. locuples),
Cic. Off. 2, 20, 70:servus sit an liber, pecuniosus an tenuis,
id. Inv. 1, 25, 35:fortunae constitui tenuiorum videbantur,
id. Sest. 48, 103; cf.:locupletissimi cujusque census extenuarant, tenuissimi auxerant,
id. Verr. 2, 2, 55, § 138:tenuis et obaeratus,
Suet. Caes. 46:Regulus,
Plin. Ep. 2, 20, 13.—With gen.:tenuis opum,
Sil. 6, 19.—Trop.A.Fine, nice, delicate, subtle, exact (syn.:B.elegans, subtilis): tenuis et acuta distinctio,
Cic. Ac. 2, 14, 43; cf.:tenues autem differentias (praecepta) habent,
Sen. Ep. 94, 35:(oratores) tenues, acuti,
Cic. Or. 5, 20; so,orator,
id. ib. 24, 81; Quint. 12, 10, 21:aures,
Lucr. 4, 913:cura,
Ov. P. 4, 6, 37:Athenae,
elegant, Mart. 6, 64, 17:rationes latiore specie, non ad tenue limatae,
Cic. Ac. 2, 20, 66:textum dicendi,
Quint. 10, 1, 64.— Subst.: tĕnŭe, is, n., that which is subtle (opp. comprehensibile), Lact. 7, 4, 12.—Transf. (acc. to I. B.), weak, trifling, insignificant, mean, low:2.cum tenuissimā valetudine esset,
weak, feeble, delicate, Caes. B. G. 5, 40:tenuis atque infirmus animus,
id. B. C. 1, 32:ingenium (opp. forte),
Quint. 10, 2, 19:tenuis et angusta ingeni vena,
id. 6, 2, 3: tenuis exsanguisque sermo, Cic. de Or. 1, 13, 57; Quint. 8, 3, 18:in ininimis tenuissimisque rebus labi,
Cic. de Or. 1, 37, 169:tenuissimarum rerum jura,
id. Caecin. 12, 34:artificium perquam tenue et leve,
id. de Or. 1, 28, 129:grammatica, ars tenuis ac jejuna,
Quint. 1, 4, 5:inanis et tenuis spes,
Cic. Rosc. Com. 14, 43; cf.:spes tenuior,
id. Att. 3, 19, 2:suspitio,
id. Caecin. 15, 43:causa tenuis et inops,
id. Fam. 9, 12, 2:curae,
Verg. G. 1, 177:gloria,
id. ib. 4, 6:damnum,
Tac. A. 12, 39:negotia paulo ad dicendum tenuiora,
Quint. 12, 9, 8:nec sua plus debet tenui Verona Catullo,
i. e. to the author of trifling, amorous lays, Mart. 10, 103, 5; v. tenuo, II. —Esp., of rank, standing, etc., low, inferior, common:1.tenuiores,
men of lower rank, the lower orders, Cic. Leg. 3, 10, 24; cf.:tenuis L. Virginius unusque de multis,
id. Fin. 2, 20, 66:tenuissimus quisque,
id. Verr. 2, 1, 47, § 123:homines,
id. Mur. 34, 70; cf.:commoti animi tenuiorum,
id. ib. 23, 47:si obscuri erunt aut tenues,
id. Part. Or. 34, 117:qui tenuioris ordinis essent,
id. Leg. 3, 13, 30:adulescentes tenui loco orti,
Liv. 2, 3, 2. — Hence, adv.: tĕnŭĭter.Lit.a.Thinly:b.alutae tenuiter confectae,
Caes. B. G. 3, 13.—Indifferently, poorly: Da. Quid rei gerit? Ge. Sic, tenuiter. Da. Non multum habet, Quod det, etc., Ter. Phorm. 1, 2, 95.—2.Trop.a.Finely, acutely, exactly, subtilely:b.tenuiter disserere,
Cic. Or. 14, 46:tenuiter multa, multa sublimiter tenere,
Plin. Ep. 4, 27, 1:scribere (with argute),
id. ib. 6, 21, 4:tenuiter et argute multa disserit,
Gell. 6, 2, 6.— Comp.:illae (argumentationes) tenuius et acutius et subtilius tractantur,
Cic. Inv. 2, 16, 51.—Lightly, slightly, superficially:mihi nimium tenuiter Siculorum erga te voluntatis argumenta colligere videor,
Cic. Verr. 2, 2, 65, § 157; Auct. Her. 3, 8, 15; 4, 36, 48.— Sup.:tenuissime aestimare,
Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35. -
4 tenuis
tenuis e, adj. with comp. tenuior and sup. tenuissimus [2 TA-], drawn out, meagre, slim, thin, lank, slender: Pinna, H.: acus, fine, O.: avena, V.: animae (defunctorum), O.—Of texture, thin, fine, close: vestes, O.: togae, H.: toga filo tenuissima, O.: natura oculos membranis tenuissimis saepsit.—Of substance, thin, rare, fine, slight: caelum: athereus locus tenuissimus est: agmen (militum), L.— Little, slight, trifling, inconsiderable, insignificant, poor, mean: oppidum: aqua, shallow, L.: tenuem fontibus adfer aquam, i. e. a little water, O.: sulcus, V.: Insignis tenui fronte Lycoris, low, H.: semita, narrow, V.: cibus, Ph.: opes: census, H.: praeda, Cs.: tenuissimum lumen: ventus, a breeze, V.—Of persons, poor: servus sit an liber, pecuniosus an tenuis.— Plur m. as subst: tenuīs praemio, stultos errore permovit: fortunae constitui tenuiorum videbantur: cuiusque censum tenuissimi auxerant.—Fig., fine, nice, delicate, subtle, exact: distinctio: cura, O.: rationes non ad tenue elimatae.— Weak, trifling, insignificant, mean, poor, slight: tenuissima valetudo, delicate, Cs.: sermo: in tenuissimis rebus labi: artificium: spes tenuior: curae, V.— Low in rank, mean, inferior, common: tenuiores, the lower orders: tenuis L. Virginius unusque de multis: tenuissimus quisque: adulescentes tenui loco orti, L.* * *tenue, tenuior -or -us, tenuissimus -a -um ADJthin, fine; delicate; slight, little, unimportant; weak, feeble -
5 artificium
artificium ī, n [artifex], a profession, trade, employment, art: tenue: opera atque artificia, Cs. —Theory, system: de iure.—Skill, knowledge, ingenuity: singulare: gubernatoris, Cs.—Art, craft, cunning, artifice, trick: alqm artificio pervertere: vicisse artificio, Cs.: simulationis. — A work of art: artifici cupidus: haec opera atque artificia.* * *art/craft/trade; skill/talent/craftsmanship; art work; method/trick; technology -
6 discrīmen
discrīmen inis, n [dis- + 2 CER-], that which parts, an intervening space, interval, distance, division, separation: cum (maria) pertenui discrimine separarentur: discrimina costis spina dabat, parted, V.: finem atque initium lucis exiguo discrimine internoscas, Ta. — Poet.: Fossarumque morae, leti discrimina parva, i. e. the brink of death, V.: tenue leti, V.—Fig., a distinction, difference, discrimination: hoc inter gratiosos civīs atque fortīs: sine discrimine armatos inermīs caedunt, L.: Discrimen obscurum solutis Crinibus, i. e. of sex, H.: sui alienique, L.: divinarum humanarumque rerum, L.—Poet.: septem discrimina vocum, the seven intervals (of the scale), V.: parvi discriminis umbrae, slightly varying (of color), O.— A decisive point, turning - point, critical moment, determination, decision: res in id discrimen adducta est: in discrimine est humanum genus, utrum, etc., L.: belli, Cu.: haec haud in magno ponam discrimine, regard as of great moment, L.—Poet.: discrimine aperto, the test, O.— A decisive moment, crisis, peril, risk, danger, hazard: in ipso discrimine periculi, L.: in summo rem esse discrimine, Cs.: salus sociorum summum in discrimen vocatur: in veteris fortunae discrimen adducitur: patriae: res p. in discrimen committenda, L.: quae multa vides discrimine tali, V.: discrimine vitae Coniugium pe tere, O.: ire obviam discrimini, Ta.— A decisive battle: vehemens, Cu.* * *crisis, separating line, division; distinction, difference -
7 ē-līmō
ē-līmō āvī, ātus, āre, to file off, polish, finish: catenas, O. — Fig.: rationes ad tenue elimatae, minutely. -
8 fīlum
fīlum ī, n a thread, string: Caeca regens filo vestigia, V.: deducens pollice filum, O.: Candelae, wick, Iu.: tineae, O.: sororum trium, the thread of fate, H., V., O.—Prov.: Omnia sunt hominum tenui pendentia filo, i. e. are precarious, O.—A fillet of wool (on a priest's cap), priest's fillet: capite velato filo, L.—A string, cord, filament, fibre: lyrae, O.: croci, i. e. stamen, O.: Fila sectivi porri, shreds, Iu.—Fig., of speech, texture, sort, quality, nature, style: munusculum crasso filo, of coarse texture: argumentandi tenue: tenui deducta poëmata filo, H.: orationis tuae.* * *thread, string, filament, fiber; texture, style, nature -
9 prae-tendō
prae-tendō dī, tus, ere, to stretch forth, reach out, extend, present: hastas dextris, V.: fumos manu, i. e. fumigate, V.: praetenta Tela, presented, O.: coniugis taedas, i. e. assume to be your husband, V.—To spread before, draw over: vestem ocellis, holds before, O.: morti muros, i. e. skulk from death behind walls, V.: decreto sermonem, prefix, L.— Pass, to stretch out before, lie opposite, extend in front: tenue praetentum litus esse, a narrow stretch of shore, L.: praetentaque Syrtibus arva, V.—Fig., to hold out as an excuse, offer as a pretext, allege, pretend, simulate: hominis doctissimi nomen tuis barbaris moribus, shelter under the name: culpae splendida verba tuae, O.: legem postulationi suae, L.: deorum numen praetenditur sceleribus, L.: honesta nomina, Ta. -
10 quam-libet or quam-lubet
quam-libet or quam-lubet adv., at pleasure, according to inclination: Quamlibet lambe otio, Ph.—As much as one will, however much, to any extent, in any degree: quodvis quamlibet tenue munusculum: ignotae manūs, however strange, O. -
11 argentum
argentum, i, n. [argêeis, argês, Dor. argas, white, like Tarentum, from Taras, Doed. Syn. III. p. 193; prop. white metal; cf. Sanscr. arǵunas = bright; raǵatam = silver; hence], silver, whose mineralogical description is found in Plin. 33, 6, 31, § 95.I.A.. Lit.:B.argenti metalla,
Plin. 33, 6, 33, § 101:argenti aerisque metalla,
Vulg. Exod. 35, 24:argenti vena,
Plin. 33, 6, 31, § 95: argenti fodina, v. argenti-fodina;argenti scoria,
id. 3, 6, 5, § 105:spuma argenti,
id. 33, 6, 35, § 106:argenti duae differentiae (sunt),
id. 33, 10, 44, § 127:argentum candidum, rufum, nigrum,
id. ib.:argentum infectum,
unwrought silver, Liv. 26, 47; Dig. 34, 2, 19:argenti montes,
Plaut. Mil. 4, 2, 73: argentum purum, Foedus ap. Gell. 6, 5:argento circumcludere cornua,
Caes. B. G. 6, 28:Concisum argentum in titulos faciesque minutas,
Juv. 14, 291:quod usquam est Auri atque argenti,
id. 8, 123:argentum et aurum,
Tac. G. 5; id. A. 2, 60, id. H. 4, 53; Vulg. Gen. 24, 35:aurum argentumque,
Tac. H. 2. 82:aurum et argentum,
Vulg. Gen. 13, 2.—Meton.1.Wrought silver, things made of silver; silver-plate, silver-work:2.tu argentum eluito,
Plaut. Ps. 1, 2, 29:nec domus argento fulget auroque renidet,
Lucr. 2, 27; so,ridet argento domus,
Hor. C. 4, 11, 6:argenti quod erat solis fulgebat in armis,
Juv. 11, 109:argentumque expositum in aedibus,
Cic. Verr. 2, 4, 15:navis plena argenti facti atque signati,
full of wrought and stamped silver, id. ib. 2, 5, 25; so Liv. 34, 25 and 26:argentum caelatum,
Cic. Verr. 4, 23, 52; id. Tusc. 5, 21, 61:apponitur cena in argento puro et antiquo,
Plin. Ep. 3, 1, 9:argentum et marmor vetus aeraque et artīs Suspice,
Hor. Ep. 1, 6, 17; so id. ib. 1, 16, 76; 2, 2, 181; id. S. 1, 4, 28:argenti vascula puri,
Juv. 9, 141; 10, 19:vasa omnia ex argento,
Vulg. Num. 7, 85; ib. Act. 17, 29:leve argentum,
Juv. 14, 62:argentum paternum,
id. 6, 355:argentum vetus,
id. 1, 76:argentum mittere,
id. 12, 43:Empturus pueros, argentum, murrina, villas,
id. 7, 133 et saep.—Silver as weighed out for money, or money coined from silver, silver, silver money; and, as the most current coin, for money in gen.:II.appendit pecuniam, quadringentos siclos argenti,
Vulg. Gen. 23, 16: Ratio quidem hercle adparet; argentum oichetai, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sq. (quoted by Cic., Pis. 25 fin.):expetere,
id. Cist. 4, 2, 73:adnumerare,
Ter. Ad. 3, 3, 15; so id. Heaut. 4, 4, 15; id. Ad. 3, 3, 56; 4, 4, 20; 5, 9, 20 al.:argenti sitis famesque,
Hor. Ep. 1, 18, 23; id. S. 1, 1, 86:quis audet Argento praeferre caput,
Juv. 12, 49:tenue argentum venaeque secundae,
id. 9, 31:hic modium argenti,
id. 3, 220:venter Argenti gravis capax,
id. 11, 41:Argentum et aurum non est mihi,
Vulg. Act. 3, 6; 20, 35 et saep.—Argentum vivum, quicksilver, Plin. 33, 6, 32, § 100; Vitr. 7, 8, 1 sqq.; so,argentum liquidum,
Isid. Orig. 16, 19, 2. -
12 cael
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
13 caeli
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
14 caelum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
15 celum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
16 coelum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
17 Crassus
1.crassus, a, um, adj. [Sanscr. kart-, to spin; cf.: crates, cartilago, etc.]; as opp. to flowing, thin, lean, delicate, etc., solid, thick, dense, fat, gross, etc. (freq. and class. in prose and poetry).I.Lit.:B.semina (opp. liquida),
Lucr. 4, 1259; cf.:crassius semen,
id. 4, 1244:corpus,
id. 6, 857:unguentum,
Hor. A. P. 375:paludes,
Verg. G. 2, 110:cruor,
id. A. 5, 469:aquae,
greatly swollen, Ov. Am. 3, 6, 8:ager,
Varr. R. R. 1, 24, 1; Cic. Fl. 29, 71; cf.:terga (agri),
Verg. G. 2, 236:homo,
Ter. Hec. 3, 4, 26:turdi,
Mart. 2, 40:toga,
Hor. S. 1, 3, 15; cf.filum,
Cic. Fam. 9, 12, 2; Ov. H. 9, 77:restis,
Plaut. Pers. 5, 2, 38:digiti crassi tres, as a measure,
Cato, R. R. 40, 4.—Esp., of the atmosphere, thick, dense, heavy:II.aër crassus et concretus,
Cic. Tusc. 1, 18, 42; cf.:crassissimus aër,
id. N. D. 2, 6, 17:caelum Thebis (opp. tenue Athenis),
id. Fat. 4, 7:Baeotum in crasso jurares aëre natum,
Hor. Ep. 2, 1, 244; Juv. 10, 50: caligo nubis, Lucr. [p. 478] 6, 461; cf.:caliginis aër Crassior,
id. 4, 350 al.:vitrum crassiore visu,
less transparent, Plin. 36, 26, 67, § 196.—Trop. (rare;1.not in Cic.): crassum infortunium,
i. e. a sound beating, Plaut. Rud. 3, 5, 53: senes, stupid, dull, Varr. ap. Non. p. 86, 24:Ofellus Rusticus abnormis sapiens crassāque Minervā,
i. e. dull, stolid, Hor. S. 2, 2, 3; cf.:crassiore ut vocant Musa,
Quint. 1, 10, 28:turba,
uncultivated, Mart. 9, 23:neglegentia,
stupid, clumsy, Dig. 22, 6, 6: crassiora nomina, more rude or barbarous, Mart. 12, 18, 12; cf. Gell. 13, 20, 15.—Hence, adv.: crassē (rare; not in Cic.), thickly.Lit.:2.picare vasa,
Col. 12, 44, 5; cf.oblinere,
Scrib. Comp. 46.—Grossly, rudely:2.crasse illepideve compositum poëma (the figure taken from a coarse web),
Hor. Ep. 2, 1, 76.—Of precious stones, not clearly, dimly ( comp.), Plin. 37, 7, 31, § 106; 37, 8, 36, § 114.—Hence of the indistinct understanding of any thing, not clearly, confusedly:crasse et summatim et obscure intellegere aliquid,
Sen. Ep. 121, 11.Crassus, i, m., a family name in the gens Licinia. The most distinguished were,I.L. Licinius Crassus, a celebrated orator, a contemporary of Cicero, Cic. Brut. 38, 143; id. Off. 1, 30, 108 et saep.; cf. id. Brut. prol. pp. 68-77 Ellendt.—II.M. Licinius Crassus, the triumvir.—Hence, Crassĭānus, a, um, adj., of or belonging to the triumvir Crassus:exercitūs clades (in the war with the Parthians),
Vell. 2, 82, 2; cf.:Crassiana clades,
Plin. 6, 16, 18, § 47; Flor. 4, 9, 7. -
18 crassus
1.crassus, a, um, adj. [Sanscr. kart-, to spin; cf.: crates, cartilago, etc.]; as opp. to flowing, thin, lean, delicate, etc., solid, thick, dense, fat, gross, etc. (freq. and class. in prose and poetry).I.Lit.:B.semina (opp. liquida),
Lucr. 4, 1259; cf.:crassius semen,
id. 4, 1244:corpus,
id. 6, 857:unguentum,
Hor. A. P. 375:paludes,
Verg. G. 2, 110:cruor,
id. A. 5, 469:aquae,
greatly swollen, Ov. Am. 3, 6, 8:ager,
Varr. R. R. 1, 24, 1; Cic. Fl. 29, 71; cf.:terga (agri),
Verg. G. 2, 236:homo,
Ter. Hec. 3, 4, 26:turdi,
Mart. 2, 40:toga,
Hor. S. 1, 3, 15; cf.filum,
Cic. Fam. 9, 12, 2; Ov. H. 9, 77:restis,
Plaut. Pers. 5, 2, 38:digiti crassi tres, as a measure,
Cato, R. R. 40, 4.—Esp., of the atmosphere, thick, dense, heavy:II.aër crassus et concretus,
Cic. Tusc. 1, 18, 42; cf.:crassissimus aër,
id. N. D. 2, 6, 17:caelum Thebis (opp. tenue Athenis),
id. Fat. 4, 7:Baeotum in crasso jurares aëre natum,
Hor. Ep. 2, 1, 244; Juv. 10, 50: caligo nubis, Lucr. [p. 478] 6, 461; cf.:caliginis aër Crassior,
id. 4, 350 al.:vitrum crassiore visu,
less transparent, Plin. 36, 26, 67, § 196.—Trop. (rare;1.not in Cic.): crassum infortunium,
i. e. a sound beating, Plaut. Rud. 3, 5, 53: senes, stupid, dull, Varr. ap. Non. p. 86, 24:Ofellus Rusticus abnormis sapiens crassāque Minervā,
i. e. dull, stolid, Hor. S. 2, 2, 3; cf.:crassiore ut vocant Musa,
Quint. 1, 10, 28:turba,
uncultivated, Mart. 9, 23:neglegentia,
stupid, clumsy, Dig. 22, 6, 6: crassiora nomina, more rude or barbarous, Mart. 12, 18, 12; cf. Gell. 13, 20, 15.—Hence, adv.: crassē (rare; not in Cic.), thickly.Lit.:2.picare vasa,
Col. 12, 44, 5; cf.oblinere,
Scrib. Comp. 46.—Grossly, rudely:2.crasse illepideve compositum poëma (the figure taken from a coarse web),
Hor. Ep. 2, 1, 76.—Of precious stones, not clearly, dimly ( comp.), Plin. 37, 7, 31, § 106; 37, 8, 36, § 114.—Hence of the indistinct understanding of any thing, not clearly, confusedly:crasse et summatim et obscure intellegere aliquid,
Sen. Ep. 121, 11.Crassus, i, m., a family name in the gens Licinia. The most distinguished were,I.L. Licinius Crassus, a celebrated orator, a contemporary of Cicero, Cic. Brut. 38, 143; id. Off. 1, 30, 108 et saep.; cf. id. Brut. prol. pp. 68-77 Ellendt.—II.M. Licinius Crassus, the triumvir.—Hence, Crassĭānus, a, um, adj., of or belonging to the triumvir Crassus:exercitūs clades (in the war with the Parthians),
Vell. 2, 82, 2; cf.:Crassiana clades,
Plin. 6, 16, 18, § 47; Flor. 4, 9, 7. -
19 deductus
1.dēductus, a, um, P. a.A.Drawn inwards, bent inwards (only post-Aug.), said of the nose:B.nasum et a summo eminentiorem et ab imo deductiorem,
Suet. Aug. 79:nasus deductus,
Lampr. Diadum. 3.—(Acc. to no. II. B. 3.) Slender, weak (ante-class., and once in Verg.): deducta tunc voce leo, with a weak, subdued voice, Lucil. ap. Non. 289, 16: deducta voce, Afran. and Cornificius ap. Macr. Sat. 6, 4: carmen, a humble strain, opp. to canere reges et proelia, Verg. E. 6, 5 ( tenue translatio a lana, quae deducitur in tenuitatem, Serv.); cf. also Macr. Sat. 6, 4, and Quint. 8, 2, 9.► In Cic.Leg. 2, 20, 50, deductio, not deducta, is the true reading. -
20 filum
fīlum, i. n. (also filus, i, m., acc. to Arn. 1, 36 dub., plur. heterocl., fili, Luc. 6, 460) [for figlum, v. figo], a thread of any thing woven (of linen or woolen cloth, a cobweb, etc.).I.Lit., Varr. L. L. 5, § 113 Müll.; Enn. ap. Non. 116, 6 (Ann. v. 259 ed. Vahl.); Verg. A. 6, 30; Ov. A. A. 3, 445; id. M. 4, 36; Mart. 6, 3, 5; Cels. 7, 16:2.lumen candelae cujus tempero filum,
wick, Juv. 3, 287:tenuia aranei,
a web, Lucr. 3, 383:tineae,
Ov. M. 15, 372.— Poet., of the thread of life spun by the Fates:sororum fila trium,
Hor. C. 2, 3, 16; Verg. A. 10, 815; Ov. M. 2, 654; id. Tr. 5, 10, 45; Sil. 4, 28; Mart. 10, 5, 10 al.— Prov.: pendere filo (tenui), to hang by a thread, for to be in great danger: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. ap. Macr. S. 1, 4, § 18 (Ann. v. 153 ed. Vahl.):omnia sunt hominum tenui pendentia filo,
Ov. P. 4, 3, 35; Val. Max. 6, 4, 1.—In partic., the fillet of wool wound round the upper part of the flamen's cap, similar to the stemma of the Greeks; hence, in gen., a priest's fillet: APICVLVM, filum, quo flamines velatum apicem gerunt, Paul. ex Fest. p. 23 Müll.:B.legatus capite velato filo (lanae velamen est), Audi, Juppiter, inquit, etc.,
Liv. 1, 32, 6:filo velatus,
Tib. 1, 5, 15.—Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).1.Of any thing slender and drawn out like a thread, a string, cord, filament, fibre:2.tractat inauratae consona fila lyrae,
the strings, Ov. Am. 1, 8, 60; so,lyrae,
id. M. 5, 118:sonantia,
id. ib. 10, 89:croci,
i. e. the stamen, id. F. 1, 342:foliorum exilitas usque in fila attenuata,
Plin. 21, 6, 16, § 30; 11, 15, 15, § 39. —Plur., shreds, slices, remnants:3.fila sectivi porri,
Juv. 14, 133:porris fila resecta suis,
Mart. 11, 52:fila Tarentini graviter redolentia porri edisti,
id. 13, 18.—I. q. crassitudo, the density, compactness, compact shape, or, in gen., contour, form, shape of an object:II.forma quoque hinc solis debet filumque videri,
Lucr. 5, 571, v. Lachm. ad h. 1.; cf. id. 5, 581; 2, 341; 4, 88:mulieris,
Plaut. Merc. 4, 4, 15:corporis,
Varr. L. L. 10, § 4 Müll.; Gell. 1, 9, 2; Amm. 14, 11, 28:forma atque filo virginali,
id. 14, 4, 2:ingeniosus est et bono filo,
Petr. 46.—Trop. (cf. the preced. no.), of speech, texture, sort, quality, nature, style (class.):ego hospiti veteri et amico munusculum mittere (volui) levidense, crasso filo, cujusmodi ipsius solent esse munera,
i. e. of coarse texture, Cic. Fam. 9, 12, 2; cf.:argumentandi tenue filum,
id. Or. 36, 124:tenui deducta poëmata filo,
Hor. Ep. 2, 1, 225; cf.:gracili connectere carmina filo, Col. poët. 10, 227: paulo uberiore filo,
Cic. de Or. 2, 22, 93:orationis,
id. ib. 3, 26, 103:aliud quoddam filum orationis tuae (= oratio uberior),
id. Lael. 7, 25.
См. также в других словарях:
tenue — [ t(ə)ny ] n. f. • 1156 « tenure »; de tenir 1 ♦ (XVIe) Vx Continuité, durée, suite. « Une tenue incroyable dans les idées » (Diderot). Tout d une tenue; d une seule tenue : sans interruption. ♢ (1690) Mus. Émission prolongée d un son. « La tenue … Encyclopédie Universelle
tenue — adjetivo 1. (antepuesto / pospuesto) Que tiene poca intensidad o fuerza: color tenue, luz tenue. Una tenue brisa me acariciaba el pelo. 2. (antepuesto/ pospuesto) Que tiene poco espesor o densidad: Un humo tenue, apenas perceptible, iba… … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
Tenue — (frz., spr. nüh), Haltung; Anzug, Kleidung; en grande tenue, im Gala , Paradeanzug … Kleines Konversations-Lexikon
tênue — adj. 2 g. 1. Pouco espesso, pouco denso. 2. Sutil; leve, ligeiro. 3. Delgado, frágil. 4. Muito pequeno. 5. [Figurado] Fraco, débil. 6. Que é de pouco valor ou importância; fútil. ‣ Etimologia: latim tenuis, e ♦ Grafia em Portugal: ténue … Dicionário da Língua Portuguesa
ténue — adj. 2 g. 1. Pouco espesso, pouco denso. 2. Sutil; leve, ligeiro. 3. Delgado, frágil. 4. Muito pequeno. 5. [Figurado] Fraco, débil. 6. Que é de pouco valor ou importância; fútil. ‣ Etimologia: latim tenuis, e ♦ Grafia no Brasil: tênue … Dicionário da Língua Portuguesa
tenue — (Del lat. tenŭis). 1. adj. Delicado, delgado y débil. 2. De poca sustancia, valor o importancia. 3. Dicho del estilo: sencillo. ☛ V. letra tenue … Diccionario de la lengua española
Tenue — (fr., spr. T nü), 1) Haltung, Führung; 2) Anstand; 3) Kleidung, bes. 4) der Anzug einer Truppe, wie er für bestimmte Arten des Dienstes befohlen wird. Es wird ausgerückt in großer T. (Grande t.) zu Paraden etc., in kleiner T. (Petite t.) zum… … Pierer's Universal-Lexikon
Tenue — (franz., spr. tönǖ ), Haltung, Führung; Kleidung; en (grande) t., im Paradeanzug, in Gala; petite t., Dienst , Interimsuniform … Meyers Großes Konversations-Lexikon
tenue — / tɛnwe/ agg. [dal lat. tenuis, che ha la stessa radice di tendĕre tendere ]. 1. [di cosa, che è di limitato spessore o intensità: un t. stelo ; un t. velo ] ▶◀ (non com.) esiguo, esile, fine, fino, sottile. ◀▶ doppio, spesso. 2. (estens.) a. [di … Enciclopedia Italiana
tenue — (te nue) s. f. 1° Tenue de la plume, manière de tenir la plume. 2° Assiette ferme d un homme à cheval. Il n a point de tenue à cheval. Cette selle n a point de tenue, il n est pas aisé de se tenir ferme sur cette selle. 3° Terme de… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
TENUE — s. f. Il se dit Du temps pendant lequel certaines assemblées se tiennent. Pendant la tenue des états. Durant la tenue du concile. À la dernière tenue des assises. Il signifie aussi, Assiette ferme d un homme à cheval. C est un homme qui n a… … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)