-
41 seco
sĕco, cŭi, ctum ( part. fut. secaturus, Col. 5, 9, 2), 1, v. a. [root sak-, to cut; whence securis, sĕcula, serra (secra), segmen, sexus, saxum, etc.; cf. sīca, and Gr. keiô, keazô, schizô], to cut, cut off, cut up (class.; syn.: caedo, scindo).I.Lit.A.In gen.:B.leges duodecim tabularum, si plures forent, quibus rens esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt,
Gell. 20, 1, 48 sq.; cf.:et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant,
Tert. Apol. 4:cape cultrum, seca Digitum vel aurem,
Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq.:omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum,
Cic. N. D. 3, 12, 29: pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14; so,sectae herbae,
Hor. S. 2, 4, 67:gallinam,
to cut to pieces, Juv. 5, 124:placenta,
Mart. 3, 77, 3:alicui collum gladio suā dexterā,
Q. Cic. Petit. Cons. 3, 10:palatum,
to divide, Cels. 8, 1:tergora in frusta,
Verg. A. 1, 212: dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Homeric pristos elephas, Od. 18, 196), Verg. A. 3, 464:marmora,
Hor. C. 2, 18, 17: sectis nitebat marmoribus, Luc. 10, 114; so absol.:nec ideo ferrum secandi vim non perdidit,
Sen. Ben. 5, 5, 1:prave sectus unguis,
Hor. Ep. 1, 104:secti lapides,
Vulg. Exod. 20, 25. —In partic.1.Med. t. t., to cut surgically; to operate on; to cut off or out, amputate, excise, etc.:2.in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur,
Cic. Phil. 8, 5, 15; cf.:saevitia secandi,
Plin. 29, 1, 6, § 13; so,membra,
id. 26, 11, 69, § 112:vomicam,
Plaut. Pers. 2, 5, 13:varices Mario,
Cic. Tusc. 2, 15, 35 (for which, exciditur, Cels. 7, 31); cf. of the same: C. Marius cum secaretur, ut supra dixi, principio vetuit se alligari;nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,
was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22, 53:servum,
Just. Inst. 4, 3, 6.—To cut, castrate (very rare):C.puer avari sectus arte mangonis,
Mart. 9, 7, 4; so,sectus Gallus (corresp. to eviratus),
id. 5, 41, 3.—Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).1.To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, II.):2.ambo (postes) ab infimo tarmes secat,
the worms are gnawing them, they are wormeaten, Plaut. Most. 3, 2, 140:luctantis acuto ne secer ungui,
lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47; cf.:rigido sectas invenit ungue genas,
Ov. F. 6, 148:teneras plantas tibi (glacies),
Verg. E. 10, 49:corpora vepres,
id. G. 3, 444:crura (sentes),
Ov. M. 1, 509:pete ferro Corpus et intorto verbere terga seca,
cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22; so,sectus flagellis,
Hor. Epod. 4, 11:loris,
Mart. 10, 5, 14 al.:si quem podagra secat,
gnaws, torments, Cat. 71, 2;imitated by Martial: podagra cheragraque secatur Gaius,
Mart. 9, 92, 9.—Like the Gr. temnein, and our to cut, i. e.,a.To divide, cleave, separate ( poet. and in post-Aug. prose):b.quos (populos) secans interluit Allia,
Verg. A. 7, 717:medios Aethiopas (Nilus),
Plin. 5, 9, 10, § 53:medios agros (Tiberis),
Plin. Ep. 5, 6, 12:medium agmen (Turnus),
Verg. A. 10, 440:agrum (limes),
Plin. 18, 34, 77, § 331:caelum (zonae),
Ov. M. 1, 46:sectus orbis,
Hor. C. 3, 27, 75; cf.:in longas orbem qui secuere vias,
Ov. Am. 2, 16, 16.—With the idea of motion, to cut through, i. e. to run, sail, fly, swim, go, etc., through:II.delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant,
cut through, cleave, Verg. A.5, 595:aequor,
id. ib. 5, 218:pontum,
id. ib. 9, 103:aequor Puppe,
Ov. M. 11, 479:fretum puppe,
id. ib. 7, 1; cf.:vada nota (amnis),
id. ib. 1, 370:ales avis... geminis secat aëra pennis,
Cic. Arat. 48:aethera pennis (avis),
Verg. G. 1, 406; 1, 409:auras (cornus),
id. A. 12, 268:ventos (Cyllenia proles),
ib. ib. 4, 257:sub nubibus arcum (Iris),
id. ib. 9, 15 et saep.— Secare viam (vias), the Gr. temnein hodon, to take one's way, to travel a road:ille viam secat ad naves,
Verg. A. 6, 899:hinc velut diversae secari coeperunt viae,
Quint. 3, 1, 14.—Trop. (acc. to I. C. 1. and 2.).* A. B.To divide (not freq. till after the Aug. per.):cum causas in plura genera secuerunt,
Cic. de Or. 2, 27, 117:haec in plures partes,
Quint. 8, 6, 13; cf.:scrupulose in partes sectā divisionis diligentiā,
id. 4, 5, 6:quae natura singularia sunt secant (corresp. to divido),
id. 4, 5, 25:sectae ad tenuitatem suam vires (just before: distinguendo. dividendo),
id. 12, 2, 13.—Hence, in Hor., like dirimo (II.), of disputes, to cut off, i.e. to decide them:quo multae magnaeque secantur judice lites,
Hor. Ep. 1, 16, 42: magnas res, to cure (as it were, by a light operation), id. S. 1, 10, 15.—And once in Verg.: secare spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam): quae cuique est fortuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Verg. A. 10, 107 (secat, sequitur, tenet, habet;ut: Ille viam secat ad naves,
id. ib. 6, 899: unde et sectas dicimus, habitus animorum et instituta philosophiae circa disciplinam, Serv.).
См. также в других словарях:
scindo — I cut … A glossary of provincial and local words used in England
дисцизия шейки матки — (discissio cervicis uteri; лат. discissio разрыв, от ди + scindo разрывать) см. Трахелотомия … Большой медицинский словарь
цедить — цежу, цеж жидкий, процеженный раствор овсяной муки , укр. цiдити, цiджу, блр. цудзiць, цуджу цедить, пить помногу , русск. цслав. цѣдити διυλίζειν, болг. цедя цежу , сербохорв. циjѐдити, ци̏jеди̑м – то же, словен. cediti, cedim, чеш. cediti,… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
цеп — род. п. а, диал. цепинка палка , оцеп колодезный журавль, шлагбаум , укр. цiп цеп , др. русск. цѣпъ, болг. цеп палка, которую прокладывают между нитями основы в ткацком станке , сербохорв. ци̏jеп цеп , словен. се̑р, чеш., слвц. сер, польск. серу… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
часть — ж., род. п. и, участь, счастье (см.), укр. часть, блр. часць, др. русск. часть доля, земельный участок, наследство , ст. слав. чѩсть μέρος (Остром., Супр.), болг. чест ж. часть, доля, счастье , сербохорв. че̑ст ж., чеш. čast, стар. čiest ж. часть … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
чистый — чист, чиста, чисто, чистить, чищу, укр. чистий, чистити, др. русск. чистъ, ст. слав. чистъ καθαρός (Остром., Клоц., Супр.), болг. чист, сербохорв. чи̏ст, чи̏ста, чи̏сто, словен. čìst, čista, чеш., слвц. čisty, польск. сzуstу, в. луж. čisty, н.… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
шест — I I, род. п. а ( е вместо ё по аналогии шестик; см. Соболевский, Лекции 64), диал. шост, севск. (Преобр.), блр. шост. Праслав. *šьstъ родственно лит. šiekštas ствол дерева, очищенный от корней, колода для пленных , лтш. siêkstа часть… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
Дисци́зия ше́йки ма́тки — (discissio cervicis uteri; лат. discissio разрыв, от Ди + scindo разрывать) см. Трахелотомия … Медицинская энциклопедия
Саентология — Эта статья является предметом процедуры посредничества. В настоящее время вокруг статьи происходит сложный конфликт участников, из за чего начата процедура посредничества. Просьба вносить свои правки в соответствии с принятыми решениями… … Википедия
Саентология/Temp1 — Версия 1 временная версия с целью разрешить войну правок Саентологический крест Саентологичекий символ Саентоло?гия (часто также «сайентология», от лат. scio и … Википедия
Саенто — Саентологический крест Саентологичекий символ Саентология (часто также «сайентология», от лат. scio и др. греч. logos «знание о знании»[1]) религиозно фил … Википедия