Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

prīmus

  • 1 primus

    prīmus, a, um, adj. sup. [obsol. prep. pri (prei); whence also prior, priscus; cf.: privus, privo, etc., and v. pro], the first, first (properly only when three or more are referred to. The first, as opp. to the second, is prior;

    but primus is rarely used for prior,

    Cic. Sest. 19, 44 al.).
    I.
    In gen.:

    qui primus vulnus dicitur obligavisse,

    Cic. N. D. 3, 22, 57:

    primus sentio mala nostra: primus rescisco omnia: Primus porro obnuntio,

    Ter. Ad. 4, 2, 7:

    verum primum: verum igitur et extremum,

    Cic. Off. 3, 6, 27:

    primae litterae,

    id. Att. 9, 6, 5:

    primus inter homines nobilissimos,

    id. Sest. 3, 6:

    primi ex omnibus philosophis,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    primus Graeciae in Thraciam introiit,

    Nep. Alcib. 7, 4:

    primus de mille fuisses,

    Ov. H. 17, 105:

    in primis,

    among the first, in the foremost ranks, Nep. Paus. 5, 3:

    in primis stetit,

    id. Epam. 10, 3:

    in primis pugnantes,

    Sall. C. 60, 6: leonem primus, aut in primis ferire, id. J. 6, 1: utque pedum primis infans vestigia plantis institerat (= ut primum, etc., poet.), Verg. A. 11, 573:

    primus post eos quos poëtae tradiderunt movisse aliqua circa rhetoricen Empedocles dicitur (= secundus or proximus ab iis),

    Quint. 3, 1, 8.—
    II.
    In partic.
    A.
    In time or place, first, fore, foremost, the first part; sometimes to be translated, the end, extremity, etc.:

    in primā provinciā,

    at the entrance of the province, Cic. Fam. 3, 6, 2:

    digitus,

    the tip of the finger, Cat. 2, 3:

    dentes,

    the front teeth, Plin. 19, 2, 11, § 35:

    ranis prima lingua cohaeret,

    the end of the tongue, id. 11, 37, 65, § 172:

    primā statim nocte,

    at the beginning of the night, Col. 10, 190:

    sol,

    i. e. the rising sun, Verg. A. 6, 255:

    luna,

    i. e. the new moon, Plin. 2, 13, 10, § 56.—With quisque, the first possible, the very first:

    primo quoque tempore,

    at the very first opportunity, Cic. Fam. 13, 57, 1:

    primo quoque die,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    me tibi primum quidque concedente,

    id. Ac. 2, 16, 49:

    fluit voluptas et prima quaeque avolat,

    id. Fin. 2, 32, 106.— Subst.: prīma, ōrum, n., the first part, the beginning:

    quod bellum, si prima satis prospera fuissent,

    Liv. 8, 3.—Of the first principles or elements of things, Lucr. 4, 186:

    prima consiliorum (for prima consilia),

    Tac. H. 2, 11: a primo, from the beginning, at first:

    multum improbiores sunt quam a primo credidi,

    Plaut. Most. 3, 2, 139; Ter. Phorm. 4, 2, 14; 4, 3, 37:

    in illā pro Ctesiphonte oratione submissius a primo: deinde pressius,

    Cic. Or. 8, 26:

    suam vim retinere a primo ad extremum,

    id. Fin. 4, 13, 32:

    hoc a primo cogitavit,

    id. Att. 8, 11, 2; id. Phil. 2, 30, 75 Halm ad loc.:

    id a primo rectissime dicitur,

    id. Fin. 3, 9, 32 Madv. ad loc.: in primo, in front, before, in the beginning, first:

    equites in primo late ire jubet,

    in the van, Sall. J. 68, 4:

    qui numerus in primo viget, jacet in extremo,

    Cic. Or. 64, 215. —
    B.
    First in rank or station, chief, principal, most excellent, eminent, distinguished, noble (cf.:

    princeps, primores): evocat ad se Massiliensium quindecim primos,

    Caes. B. C. 1, 35:

    sui municipii facile primus,

    Cic. Rosc. Am. 6, 15:

    homo,

    id. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    primis urbis placuisse,

    Hor. Ep. 1, 20, 23:

    juvenum primi,

    Verg. A. 9, 785:

    est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt Nec sunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    quia sum apud te primus,

    I am the first in your favor, id. ib. 1, 2, 10:

    primus humani generis,

    Sil. 17, 255:

    urbem Italiae primam,

    Petr. 116:

    praedium,

    Cato, R. R. 1:

    suavia prima habere,

    to give the first place to, think the most of, Ter. Heaut. 5, 2, 9:

    otium atque divitiae, quae prima mortales putant,

    Sall. C. 36, 4:

    cura,

    a chief part, Plin. 5, 25, 21, § 88.—Also, most conspicuous, chief, in a bad sense:

    peccatores, quorum primus ego sum,

    Vulg. 1 Tim. 1, 15:

    primas partes, or primas agere,

    to play the first part, to occupy the first rank, Ter. Phorm. prol. 27:

    primas in causis agebat Hortensius,

    Cic. Brut. 90, 308; 47: primas dare, to give the first place, ascribe the greatest importance to a thing:

    actioni primas dedisse Demosthenes dicitur, cum rogaretur, quid in dicendo esset primum: huic secundas, huic tertias,

    Cic. de Or. 3, 56, 213: primas deferre, to transfer the first or principal part:

    amoris erga me tibi primas defero,

    i. e. I assign to you the first rank among those who love me, id. Att. 1, 17, 5: primas concedere, to yield the first place:

    si Allienus tibi primas in dicendo partes concesserit,

    id. Div. in Caecil. 15, 49:

    primas tenere,

    to play the first part, be the best, id. Brut. 95, 327: cum primis, and in primis (also written in one word, impri-mis), with or among the first, chiefly, especially, principally, particularly:

    homo domi suae cum primis locuples,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

    in primis lautus eques,

    Nep. Att. 13, 1:

    oppidum in primis Siciliae clarum,

    Cic. Verr. 2, 2, 35, § 86:

    homo in primis improbissimus,

    id. ib. 2, 3, 27, §

    68: vir magnus in primis,

    id. N. D. 1, 43, 120:

    in primis hoc a se animadversum esse dicebat,

    id. de Or. 3, 5, 17:

    in primis nobis sermo de te fuit,

    id. Att. 5, 1, 3:

    in primis... dein,

    first, in the first place, Sall. J. 26, 3. —Hence, adv., primo and primum; also, ante- and post-class. and very rare, prime and primiter (the form primo is usually limited to that which is strictly first in time; primum in enumerations of contemporary facts, things, or arguments, where the order is at the speaker's choice; cf. Krebs, Antibarb. p. 920 sq.).
    A. 1.
    In gen.:

    aedes primo ruere rebamur,

    Plaut. Am. 5, 1, 42:

    neque credebam primo mihimet Sosiae,

    id. ib. 2, 1, 50; Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

    primo non accredidit,

    Nep. Dat. 3, 4:

    Themistocles solus primo profectus est,

    id. Them. 6, 5:

    contemptus est primo a tyrannis,

    id. Thras. 2, 2; id. Ham. 2, 2.—
    2.
    With dein, deinde, inde, post, postea, mox, denique, nunc:

    primo Stoicorum more agamus, deinde nostro instituto vagabimur,

    Cic. Tusc. 3, 6, 13:

    primo pecuniae, dein imperii cupido crevit,

    Sall. C. 10, 3:

    primo... deinde... tum... tum,

    Cic. Fin. 1, 16, 50:

    primo... deinde,

    Liv. 1, 27; Curt. 3, 12, 6; 4, 16, 21; 9, 10, 11:

    primo abstinentiā utendum: deinde danda, etc.,

    Cels. 5, 26, 34:

    primo... inde,... hinc,

    Liv. 30, 11, 6:

    haec primo paulatim crescere: post, etc.,

    Sall. C. 10, 6:

    dissuadente primo Vercingetorige, post concedente,

    Caes. B. G. 7, 15:

    primo... postea... postremo, etc.,

    Liv. 26, 39:

    primo... mox,

    id. 1, 50:

    primo... mox deinde,

    Just. 1, 3:

    primo negitare, denique saepius fatigatus, etc.,

    Sall. J. 111, 2:

    neque illi credebam primo, nunc vero palam est,

    Ter. Hec. 4, 4, 91.—
    3.
    (Mostly post-Aug. for primum.) With iterum, rursus, secundo:

    primo... iterum,

    Liv. 2, 51:

    primo... rursus,

    Suet. Aug. 17:

    primo... secundo,

    Phaedr. 4, 10, 16.—
    B. 1.
    In enumerations, with a foll. deinde, tum:

    Caesar primum suo, deinde omnium e conspectu remotis equis,

    Caes. B. G. 1, 25:

    primum... deinde... deinde,

    Cic. Verr. 2, 2, 58, § 143:

    primum... deinde... tum... postremo,

    id. N. D. 2, 1, 3:

    primum... deinde... praeterea... postremo,

    id. Div. 2, 56, 116:

    primum... tum... deinde... post... tum... deinde....,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Font. 14, 31; cf.:

    primum... secundo loco... deinde... tum,

    id. Leg. 1, 13, 35; id. Inv. 2, 27, 79; Curt. 3, 6, 16; 8, 10, 9; Liv. 1, 28; Nep. Them. 2, 3; id. Epam. 1, 3:

    primum... subinde,

    Hor. Ep. 1, 8, 15:

    primum... mox,

    id. ib. 2, 2, 93.—
    2.
    Without other adverbs.
    (α).
    In gen.:

    quaerenda pecunia primum est,

    Hor. Ep. 1, 1, 53:

    te Quicumque primum Produxit,

    id. C. 2, 13, 2; id. S. 2, 3, 41.—
    (β).
    Strengthened with omnium, first of all, Plaut. Truc. 4, 3, 13:

    primum omnium ego ipse vigilo,

    Cic. Cat. 2, 9, 19.—
    3.
    With ut, ubi, simulac, cum.
    (α).
    Ut primum, ubi primum, simul ac primum, cum primum, as soon as ever, as soon as:

    ut primum potestas data est augendae dignitatis tuae, etc.,

    Cic. Fam. 10, 13, 1:

    ubi primum potuit, istum reliquit,

    id. Verr. 2, 2, 20, § 48:

    simul ac primum niti possunt, etc.,

    id. N. D. 2, 48, 124:

    tum affuerat, cum primum dati sunt judices,

    id. Verr. 2, 2, 23, § 57.—
    (β).
    Nunc primum, now first, now for the first time (cf.: nunc demum, now at last):

    post illa nunc primum audio, Quid illo sit factum,

    Ter. And. 5, 4, 33.—
    (γ).
    With dum (also by Plaut. joined in one word, pri-mumdum), in the first place, first (anteclass.):

    primum dum, si falso insimulas, etc. Iterum si id verum est, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 3, 26:

    omnium primumdum haed aedes jam face occlusae sicut,

    id. Most. 2, 1, 53; 1, 2, 39; id. Capt. 1, 2, 57:

    primum dum omnium male dictitatur tibi vulgo in sermonibus,

    id. Trin. 1, 2, 61.—
    (δ).
    With adv. or other expression of time, for the first time:

    hodie primum ire in ganeum,

    Plaut. As. 5, 2, 37:

    quo die primum convocati su mus,

    Cic. Phil. 5, 11, 30.—
    * C.
    prīmē, es pecially: fabula prime proba, Naev. ap. Charis. p. 188 P.; cf. Prisc. p. 603 P.—
    D.
    prīmĭter, at first, first of all (ante- and post-class.): eripis primiter dapes, Pompon. ap. Non. 154, 26; Inscr. (of the beginning of the third century of Christ) Lab. Epigr. Lat. Scop. in Egitto.

    Lewis & Short latin dictionary > primus

  • 2 prīmus

        prīmus adj. sup.    [PRO-], the first, first: Primus sentio mala nostra, T.: primae litterae: primus Graecae civitatis in Thraciam introiit, N.: primus de mille fuisses, O.— Plur m. as subst: in primis stetit, among the foremost, N.: in primis pugnantes, in the van, S.: Utque pedum primis infans vestigia plantis Institerat (i. e. ut primum), V.—In time or place, first, fore, foremost: in primā provinciā, at the entrance of the province: sol, i. e. the rising sun, V.—With quisque, the first possible, the very first: primo quoque tempore, at the very first opportunity: me tibi primum quidque concedente.—As subst n., sing. and plur, the first part, beginning: quod bellum, si prima satis prospera fuissent, L.: utinam a primo ita tibi esset visum, from the first: equites in primo late ire iubet, in the van, S.: qui numerus in primo viget, iacet in extremo, first part.—Fig., of rank or merit, first, chief, principal, excellent, eminent, distinguished, noble: evocat ad se Massiliā quindecim primos, Cs.: sui municipi facile primus: primis urbis placuisse, H.: iuvenum primi, V.: apud te primus, first in your favor, T.: otium atque divitiae, quae prima mortales putant, S.: primas partīs qui aget, plays the leading part, T.: si Allienus tibi primas in dicendo partes concesserit.— Plur f. as subst. (only acc; sc. partīs), the first rank, lead, highest place: actioni primas dedisse Demosthenes dicitur, ascribed supreme importance: amoris erga me tibi primas defero, i. e. the first place among those who love me.—Plur. abl. as subst., in the phrases, in primis, cum primis, among the first, with the foremost, eminently, chiefly, especially, principally, particularly: vir fortis in primis: oppidum in primis Siciliae clarum: homo in primis improbissimus: in primis... deinde, in the first place, S.: homo cum primis locuples.
    * * *
    I
    prima, primum ADJ
    first, foremost/best, chief, principal; nearest/next
    II
    chiefs (pl.), nobles

    Latin-English dictionary > prīmus

  • 3 primus

    primus primus, a, um первый

    Латинско-русский словарь > primus

  • 4 primus

    primus primus, a, um главный

    Латинско-русский словарь > primus

  • 5 primus

    primus primus, a, um лучший

    Латинско-русский словарь > primus

  • 6 primus

    primus primus, a, um важнейший, высший

    Латинско-русский словарь > primus

  • 7 primus

    prīmus, a, um [superl. к prior ]
    1) передний (dentes PM; pedes O); ближайший ( dies VF); первый (liber C; initium L); передовой, головной, начальный, образующий начало
    prima urbs Sil — окраина города, предместье
    primis labris gustare aliquid погов. C — чуть хлебнуть чего-л., т. е. иметь очень поверхностное представление о чём-л.
    3) свежий, молодой (terra VF; tellus H)
    4) главный, лучший, виднейший, важнейший, высший (homines C, Cs; opera C)
    aliquid primum putare Ter, Sl — считать что-л. самым важным
    primae magnitudinis Pt — огромной величины, крупнейший
    5)
    p. quisque — каждый следующий, каждый по очереди, один за другим ( primum quidque explicemus C); первый попавшийся, любой
    primo quoque tempore C — при первой возможности, по какому-л. первому же поводу. — см. тж. primae и primum

    Латинско-русский словарь > primus

  • 8 primus

    [st1]1 [-] prīmus, a, um [pris, cf. pristinus, etc.], superl. correspondant au compar. prior.    - Lebaigue P. 997 et P. 998. a - le plus en avant, le plus avancé, le premier [entre plusieurs, au point de vue du lieu, de la chronologie, du classement, etc.].    - primus inter... Cic. Sest. 6; primus ex... Fin. 4, 17, le premier parmi...    - primae litterae... postremae, Cic. Att. 9, 6, 5: la première lettre (épître)... la dernière.    - prima luna, Plin. 2, 13, 10, § 56: la nouvelle lune.    - [attribut] is primus vulnus obligavit, Cic. Nat. 3, 57, c'est lui qui le premier banda une plaie.    - primus venisti... Cic. Fam. 13, 48: tu es le premier à être venu.    - spolia quae prima opima appellata erant, Liv. 4, 20: dépouilles qui, à l'origine, avaient été appelées opimes.    - in primis pugnare, Sall. C. 60, 6: combattre aux premiers rangs.    - in primis stare, Nep. Epam. 10, 3: se tenir dans les premiers, aux premiers rangs.    - primi, Caes. BG. 5, 43, 5: les premiers, ceux qui sont le plus en avant.    - [avec quisque]: non ut quidque dicendum primum est, ita primum animadvertendum videtur, Cic. Inv. 1, 19: ce n'est pas dans la mesure où chaque chose doit être dite avant les autres qu'il faut également s'en occuper avant les autres, l'ordre dans lequel on doit parler des choses n'est pas celui dans lequel on doit s'en occuper.    - fluit voluptas corporis et prima quaeque avolat, Cic. Fin. 2, 106: le plaisir physique est passager et le premier éprouvé est le premier à s'envoler.    - primum quidque videamus, Cic. Nat. 3. 7: voyons chaque point successivement.    - eorum ut quisque primus venerat, sub muro consistebat, Caes. BG. 7, 48: à mesure qu’ils arrivaient, ils prenaient position au pied de la muraille.    - primo quoque tempore, die, Cic. Fam. 13, 57, 1; Phil. 8, 33: à la première occasion, au premier jour, le plus tôt possible, incessamment.    - prima, ōrum, n. a) le premier rang: Cic. Or. 4 ; b) les éléments, atomes: Lucr. 4, 186 ; c) prima naturae Cic. Fin. 3, 31; 5, 45, ou prima naturalia, Cic. Fin. 2, 34 = πρῶτα κατὰ ϕύσιν des Stoïciens: les impulsions premières de la nature humaine et [p. ext.] les biens qui y correspondent ; d) prima consiliorum, Tac. H. 2, 11 = prima consilia: les premières décisions ; e) flos ad prima tenax, Virg. G. 2, 134: fleur tenace au premier chef.    - in primis (imprimis): avant tout, principalement, surtout.    - cum primis (cumprimis): parmi les premiers, au premier rang. b - le plus important, le principal.    - primus civitatis, Verr. 4, 15: le premier de la cité.    - primus homo, Cic. Verr. 4, 37: homme du premier rang, citoyen le plus important.    - otium atque divitiae, quae prima mortales putant, Sall. C. 36, 4: la paix et les richesses, biens que les mortels considèrent comme essentiels.    - primae partes ou primae seul: le premier rôle.    - primas agere, tenere, Cic. Br. 308 ; 327: jouer, tenir le premier rôle.    - primas deferre, Cic. Br. 84; dare, Cic. de Or. 3, 213; concedere, Cic. Caecil. 49; ferre, Cic. Br. 183: accorder, attribuer, concéder le premier rang, obtenir le premier rang. c - la première partie de, la partie antérieure de.    - prima ora, Virg. G. 3, 399: la partie antérieure de la bouche.    - in prima provincia, Cic. Fam. 3, 6, 2: à l'entrée de la province. d - le commencement de.    - prima luce, prima nocte: au commencement du jour, de la nuit. --- Caes. BG. 1, 22, 1; 1 27, 7.    - primo vere, Caes. BG. 6, 3, 4: au début du printemps.    - [d'où] a) prima [n. pl.] Liv. 8, 3: les commencements ; b) a primo, Cic. Or. 26: dès le commencement; a primo ad extremum, Cic. Fin. 4, 32: du début à la fin ; c) in primo, Cic. Or. 215: au commencement, ou Sall. J. 68, 4: en première ligne, cf. Liv. 25, 21, 6 ; d) in primum succedere, Liv. 10, 14, 17: venir prendre la place d'une troupe en première ligne. --- cf. Liv. 2, 20, 10 ; 2, 46, 7 ; e) v. primo. [st1]2 [-] Primus, i, m.: surnom chez les Cornelii, les Antonii.    - Tac. H. 3, 74 ; An. 14, 40.
    * * *
    [st1]1 [-] prīmus, a, um [pris, cf. pristinus, etc.], superl. correspondant au compar. prior.    - Lebaigue P. 997 et P. 998. a - le plus en avant, le plus avancé, le premier [entre plusieurs, au point de vue du lieu, de la chronologie, du classement, etc.].    - primus inter... Cic. Sest. 6; primus ex... Fin. 4, 17, le premier parmi...    - primae litterae... postremae, Cic. Att. 9, 6, 5: la première lettre (épître)... la dernière.    - prima luna, Plin. 2, 13, 10, § 56: la nouvelle lune.    - [attribut] is primus vulnus obligavit, Cic. Nat. 3, 57, c'est lui qui le premier banda une plaie.    - primus venisti... Cic. Fam. 13, 48: tu es le premier à être venu.    - spolia quae prima opima appellata erant, Liv. 4, 20: dépouilles qui, à l'origine, avaient été appelées opimes.    - in primis pugnare, Sall. C. 60, 6: combattre aux premiers rangs.    - in primis stare, Nep. Epam. 10, 3: se tenir dans les premiers, aux premiers rangs.    - primi, Caes. BG. 5, 43, 5: les premiers, ceux qui sont le plus en avant.    - [avec quisque]: non ut quidque dicendum primum est, ita primum animadvertendum videtur, Cic. Inv. 1, 19: ce n'est pas dans la mesure où chaque chose doit être dite avant les autres qu'il faut également s'en occuper avant les autres, l'ordre dans lequel on doit parler des choses n'est pas celui dans lequel on doit s'en occuper.    - fluit voluptas corporis et prima quaeque avolat, Cic. Fin. 2, 106: le plaisir physique est passager et le premier éprouvé est le premier à s'envoler.    - primum quidque videamus, Cic. Nat. 3. 7: voyons chaque point successivement.    - eorum ut quisque primus venerat, sub muro consistebat, Caes. BG. 7, 48: à mesure qu’ils arrivaient, ils prenaient position au pied de la muraille.    - primo quoque tempore, die, Cic. Fam. 13, 57, 1; Phil. 8, 33: à la première occasion, au premier jour, le plus tôt possible, incessamment.    - prima, ōrum, n. a) le premier rang: Cic. Or. 4 ; b) les éléments, atomes: Lucr. 4, 186 ; c) prima naturae Cic. Fin. 3, 31; 5, 45, ou prima naturalia, Cic. Fin. 2, 34 = πρῶτα κατὰ ϕύσιν des Stoïciens: les impulsions premières de la nature humaine et [p. ext.] les biens qui y correspondent ; d) prima consiliorum, Tac. H. 2, 11 = prima consilia: les premières décisions ; e) flos ad prima tenax, Virg. G. 2, 134: fleur tenace au premier chef.    - in primis (imprimis): avant tout, principalement, surtout.    - cum primis (cumprimis): parmi les premiers, au premier rang. b - le plus important, le principal.    - primus civitatis, Verr. 4, 15: le premier de la cité.    - primus homo, Cic. Verr. 4, 37: homme du premier rang, citoyen le plus important.    - otium atque divitiae, quae prima mortales putant, Sall. C. 36, 4: la paix et les richesses, biens que les mortels considèrent comme essentiels.    - primae partes ou primae seul: le premier rôle.    - primas agere, tenere, Cic. Br. 308 ; 327: jouer, tenir le premier rôle.    - primas deferre, Cic. Br. 84; dare, Cic. de Or. 3, 213; concedere, Cic. Caecil. 49; ferre, Cic. Br. 183: accorder, attribuer, concéder le premier rang, obtenir le premier rang. c - la première partie de, la partie antérieure de.    - prima ora, Virg. G. 3, 399: la partie antérieure de la bouche.    - in prima provincia, Cic. Fam. 3, 6, 2: à l'entrée de la province. d - le commencement de.    - prima luce, prima nocte: au commencement du jour, de la nuit. --- Caes. BG. 1, 22, 1; 1 27, 7.    - primo vere, Caes. BG. 6, 3, 4: au début du printemps.    - [d'où] a) prima [n. pl.] Liv. 8, 3: les commencements ; b) a primo, Cic. Or. 26: dès le commencement; a primo ad extremum, Cic. Fin. 4, 32: du début à la fin ; c) in primo, Cic. Or. 215: au commencement, ou Sall. J. 68, 4: en première ligne, cf. Liv. 25, 21, 6 ; d) in primum succedere, Liv. 10, 14, 17: venir prendre la place d'une troupe en première ligne. --- cf. Liv. 2, 20, 10 ; 2, 46, 7 ; e) v. primo. [st1]2 [-] Primus, i, m.: surnom chez les Cornelii, les Antonii.    - Tac. H. 3, 74 ; An. 14, 40.
    * * *
        Primus, Adiectiuum. Terent. Premier, Prime. hinc dicimus Primtemps, Prime verre, De prime face.
    \
        Genere et nobilitate sui municipii facile primus. Cic. Le plus grand personnage, et le plus noble de sa ville.
    \
        Quae tibi putaris prima, in experiundo repudies. Terent. Que tu auras estimé les principales et meilleures.
    \
        Praedium quod primum siet, si me rogabis, sic dicam, etc. Cato. Le meilleur.
    \
        Primus apud te est. Terent. Il ha plus de credit envers toy, que les autres, Tu l'aimes plus que touts les autres, et en tiens plus de compte.
    \
        Est genus hominum qui esse primos se omnium rerum volunt, nec sunt. Terent. Qui en toutes choses veulent estre estimez sur touts.
    \
        Primam dices, scio, si videris. Terent. Tu diras qu'il n'y a point sa pareille en beaulté.
    \
        Laus prima illis est. Plin. Elles sont les plus estimees et prisees.
    \
        Mihi responsum primus dedit ille petenti. Virg. Le premier.
    \
        Primo accessu. Liu. De prime arrivee, D'abordee.
    \
        Primo statim aduentu. Liu. Incontinent, Dés qu'il fut arrivé.
    \
        Aspectu primo. Liu. De prime face, De premiere apparence.
    \
        Barba prima. Seneca. La prime barbe.
    \
        Corpora prima. Lucret. Les quatre elements.
    \
        Primo quoque die. Columel. Le plus tost que faire se pourra.
    \
        Prima facie. Caius. De prime face.
    \
        Primo introitu. Plin. De prime entree.
    \
        Primis labris aliquid gustare. Cic. Gouster et taster seulement du bout des levres.
    \
        Prima lux. Sueton. Le fin matin.
    \
        Primo mane cum familia prodeundum est. Columella. Dés le fin matin.
    \
        Prima quaque occasione. Plin. iunior. Incontinent que l'opportunité et occasion si addonnera.
    \
        Prima specie. Liu. De prime face, De premiere apparence.
    \
        Consilia callida et audacia, prima specie laeta. Liu. D'entree, Du commencement.
    \
        Nominibus vterentur his quae prima specie admirationem, re explicata risum mouerent. Cicero. De prime face. ou Incontinent.
    \
        Primo quoque tempore. Liu. Cicero. Le plus tost que faire se pourra, Incontinent que le temps, opportunité et occasion si addonnera.
    \
        Primis tenebris mouit. Liu. Au commencement de la nuict.
    \
        Prima vespera. Sueton. Sur le vespre, Tout au commencement du vespre, ou de la vespree.
    \
        A primo. Cic. Du commencement.
    \
        Primas deferre alicui. Cic. Luy donner le premier lieu.

    Dictionarium latinogallicum > primus

  • 9 primus

    (adi.) первый, primus - secundus - tertius gradus (см. s. 2 b. в);

    primae - secundae nuptiae (1. 77 § 9 D. 31);

    primus - posterior creditor (1. 15 D. 20, 6. 1. 2 pr. D. 38, 2);

    primae personae, прот. heredes (1. 23 pr. C. 1, 2. 1. 2 § 8 D. 50, 5. 1. 25 pr. D. 36, 1);

    a prima aetate (1. 68 pr. D. 35, 2);

    prima facie, по виду;

    primum s. primum s. primo (adv.) in primis, сперва, in primis - dein - tertio (1. 8 § 8 D. 2, 15), primo - post (1. 2 D. 1, 6. 1. 34. 37 D. 1, 3. 1. 39 eod. 1. 217 pr. D. 50, 16. Ulp. XXII. 4, XXIV. 18).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > primus

  • 10 primus

    -a/um adj A
    premier

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > primus

  • 11 primus

    a, um первый

    Латинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > primus

  • 12 primus

    ,a, um
    первый

    Latin-Russian dictionary > primus

  • 13 primus

    , prima, primum (m,f,n) (num. ord.)
      первый
      ♦ in primis прежде всего, во-первых

    Dictionary Latin-Russian new > primus

  • 14 Primus inter pares

    Первый среди равных.
    Формула, характеризующая положение монарха в феодальном государстве.
    "Император или король, по мнению помещика, был только первым между равными (primus inter pares), и эти равные имели полное право сопротивляться ему, если он своими распоряжениями нарушал их выгоды или затрагивал их дворянскую честь". Д. И. Писарев, Очерки из истории европейских народов
    Лишь события должны были их [ французов ] - а также и многих других - убедить (и по сей день еще продолжают убеждать), что интернациональное сотрудничество возможно только между равными и что даже primus inter pares нужен разве только при непосредственном действии. (Ф. Энгельс - Карлу Каутскому, 7.II 1882.)
    Выбранный в настоящем случае при участии самих работающих, заведующий лабораторией может быть только primus inter pares, а ни в коем случае не представителем "сильной власти" в таком свободном учреждении, как Шанявский университет. [ Народный университет, открытый в Москве в 1908 г. на средства, пожертвованные А. Л. Шанявским (1837-1905). - авт. ] (К. А. Тимирязев, Об организации лаборатории им. Лебедева.)
    Ни в Малом, ни в Художественном театре не может быть по существу их природ, по складу их организмов, по основам их зарождения и развития одинаковых взглядов на роль режиссера в деле спектакля: для Малого театра режиссер - равноправный член и primus inter pares в ряду главных актеров, для Художественного - вождь, идущий впереди. (А. И. Южин-Сумбатов, Вынужденное возражение.)
    Конечно, А. Куприн был и продолжает оставаться primus inter pares, первым между равными ему по таланту; но быть первым между вторыми не значит еще быть первым вообще. (Р. В. Иванов-Разумник, Калиф на час [ А. И. Куприн ].)
    Откуда берется эта резкость, которую мы иногда замечаем по отношению к Гете даже у самых замечательных умов? Быть может как раз потому, что Гете не мог быть никем, кроме primus inter pares, и стал тираном в республике умов, многие великие умы и смотрят на него с затаенной злобой. (Генрих Гейне, Немецкая литература Вольфганга Менцеля.)
    В - феодальные времена, когда король был не более, чем inter pares primus, как прекрасно выразился один из польских королей, из числа рядовых нормандских баронов и бретонских герцогов вышла целая когорта государей - королей самых могущественных держав. (Оноре Бальзак, Об Екатерине Медичи.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Primus inter pares

  • 15 primus ínter pares

       el primero entre sus iguales; el primero entre los dos de su misma categoría

    Locuciones latinas > primus ínter pares

  • 16 Prímus in órbe deós fecít timor

    Богов первым на земле создал страх.
    Стаций, "Фиваида", III, 661.
    Одно из наиболее ярких атеистических высказываний в античной литературе.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Prímus in órbe deós fecít timor

  • 17 Primus inter pares

    первый среди равных

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Primus inter pares

  • 18 primus inter pares

    Латинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > primus inter pares

  • 19 Primus inter pares

    Latin Quotes (Latin to English) > Primus inter pares

  • 20 Qui sine peccāto est vestrum, primus in illam lapidem mittat

    Кто из вас без греха, пусть первым бросит в нее камень.
    Евангелие от Иоанна, 8.3-7: Adducunt autem scribae et phari-saei mulierem in adulterio deprehensam, et statuerunt eam in medio et dixerunt ei: Magister, haec mulier modo deprehensa est in adulterio. In lege autem Moyses mandavit nobis hujusmodi lapidare. Tu ergo quid dicis? Hoc autem dicebant tentantes eum, ut possent accusare eum. Jesus autem inclinans se deorsum digito scribebat in terra. Cum ergo perseverarent interrogantes eum, erexit se et dixit eis: Qui sine peccato est Vestrum, primus in illam la-pidem mittat. "Тут книжники и фарисеи привели к нему женщину и, поставив ее посреди, сказали ему: Учитель! эта женщина взята в прелюбодеянии. А Моисей в законе заповедал нам побивать таких камнями: Ты что скажешь? Говорили же это, искушая его, чтобы найти что-нибудь к обвинению его. Но Иисус, наклонившись низко, писал перстом на земле, не обращая на них внимания. Когда же продолжали спрашивать его, он, восклонившись, сказал им: Кто из вас без греха, первый брось на нее камень".
    Я храню у себя многозначительную фотографию, полученную мною от кого-то неизвестного ранним утром в день окончания дела, по которому подсудимые, уже после произнесения приговора, заявили, что "грех их", и просили разрешения вступить в брак. Фотография снята с картины, изображающей Христа, указывающего на плачущую у его ног блудницу, со словами "qui sine peccato est vestrum, primus m illam lapidem mittat". (А. Ф. Кони, Новый суд.)
    Петрашевец Ипполит Дебу вспоминал как их друг-литератор рассказывал на пятницах в Коломне "Историю одной женщины" - таков был подзаголовок романа [ роман Ф. М. Достоевского "Неточка Незванова". - авт. ], - притом гораздо полнее, чем она была напечатана: "Помню с каким живым человеческим чувством относился он тогда к тому общественному "проценту", олицетворением которого явилась у него впоследствии Сонечка Мармеладова (не без влияния, конечно, учения Фурье)". Очевидно с этой темой связан один из сохранившихся вариантов "Неточки Незвановой": " У тебя осталась моя гравюра "Христос и та женщина" Синьоля. [ Эмиль Синьоль - французский живописец XIX в., известный картинами на исторические темы. - авт. ] Там есть надпись: Qui sine peccato est vestrum, primus in illam lapidem mittat. Бедная, бедная моя! Ты ли та грешница?" (Л. П. Гроссман, Достоевский.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Qui sine peccāto est vestrum, primus in illam lapidem mittat

См. также в других словарях:

  • Prīmus — Primus (lateinisch „der Erste“) steht für: Name Marcus Antonius Primus (30/35–nach 81), römischer Politiker und Militär Primus von Alexandria († um 118), Bischof Bodo Primus (* 1938), deutscher Schauspieler und Synchronsprecher sprichwörtlich… …   Deutsch Wikipedia

  • PriMus — 1.1 unter Microsoft Windows 7 …   Deutsch Wikipedia

  • Primus — (lateinisch „der Erste“) steht für: Name Marcus Antonius Primus (30/35–nach 81), römischer Politiker und Militär Primus von Alexandria († um 118), Bischof Bodo Primus (* 1938), deutscher Schauspieler und Synchronsprecher Hubertus Primus (* 1955) …   Deutsch Wikipedia

  • Primus — may refer to: NOTOC Music, media and entertainment* Primus (band), a musical group * Primus ( Transformers ), an entity in the fictional Transformers universe * Primus (journal), a quarterly journal of undergraduate mathematics education * A… …   Wikipedia

  • Primus — Saltar a navegación, búsqueda Para la marca de estufas de gas, véase Primus (estufa). Primus Primus en Copenhague en 1998. De izquierda a derecha: Les …   Wikipedia Español

  • primus — PRÍMUS, primusuri, s.n. Un fel de lampă de gătit care foloseşte drept combustibil benzina sau petrolul lampant. – Din germ. Primus[kocher]. Trimis de ana zecheru, 03.03.2009. Sursa: DEX 98  prímus s. n., pl. prímusuri Trimis de siveco,… …   Dicționar Român

  • Primus — Sm Erster, Bester erw. fach. (16. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. prīmus, dem Superlativ von l. prior der erstere, vordere .    Ebenso nndl. primus, ne. primus, nfrz. premier, nschw. primus, nisl. prímus; prima, primär, Primadonna, Primiz;… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Primus — UK [ˈpraɪməs] / US or Primus stove UK / US Word forms Primus : singular Primus plural Primuses trademark British a small piece of equipment that produces a flame for cooking by burning oil, and that can be used outside …   English dictionary

  • Primus — Primus: Der Ausdruck für »der beste Schüler einer Klasse« wurde im 16. Jh. aus lat. primus »Vorderster, Erster« entlehnt, dem Superlativ zu dem stammverwandten Komparativ lat. prior »Ersterer; eher, früher; vorzüglicher« (↑ Prior, ↑ Priorität). – …   Das Herkunftswörterbuch

  • primus — prȋmus m DEFINICIJA kuhalo na špirit ili drugo prikladno gorivo (prenosivo i u upotrebi među planinarima i dr.) ETIMOLOGIJA engl. Primus stove, tvorničko ime proizvoda© …   Hrvatski jezični portal

  • Primuš — Prȉmuš DEFINICIJA ONOMASTIKA m. os. ime, reg. zast.; isto: Prȅmuš, usp. Prvan pr.: Prèmožić (Ivanec, Z Slavonija), Prȅmuš (260, Međimurje, S Hrvatska, Istra), Prȅmuž (270, Varaždin, Otočac, Zagorje), Prèmužaj (Varaždin), Prèmužak (100, Pregrada,… …   Hrvatski jezični portal

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»