Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

С английского на:
Латинский
С латинского на:
Все языки
Английский
Немецкий
Русский
Французский

post+id+locorum

Толкование Перевод

1 locum

lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
I.
Lit.
A.
In gen.:
adsedistis in festivo loco,
i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:
locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,
id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.
3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,
Cic. Att. 8, 16, 2:
Galli qui ea loca incolerent,
Caes. B. G. 2, 4:
locorum situm naturam regionis nosse,
Liv. 22, 38:
Romae per omnes locos,
Sall. J. 32:
facere alicui locum in turba,
Ov. A. A. 2, 210:
ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,
Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:
ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,
id. Fam. 3, 8, 2:
ex inferiore loco,
to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,
loco deicere,
Hor. Ep. 2, 2, 30:
loco cedere,
to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
B.
In partic.
1.
A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:
Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,
room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—
Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,
Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
2.
So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:
locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,
Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:
loca lautia,
App. M. 3, p. 140, 30.—
3.
A piece or part of an estate:
stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,
Dig. 50, 16, 60:
locus certus ex fundo possideri potest,
ib. 41, 2, 26.—
4.
A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;
ita hic lepidust locus,
Plaut. Rud. 1, 4, 35:
nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,
id. Aul. 4, 6, 7:
non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,
Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:
numina vicinorum odit uterque locus,
Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:
locus Pherae,
Plin. 4, 5, 6, § 13:
locus Buprasium, Hyrmine,
id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:
quos locos adiisti,
Plaut. Trin. 4, 2, 86:
locos tenere,
Liv. 5, 35, 1:
occupare,
Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:
loca haec circiter,
Plaut. Cist. 4, 2, 8:
venisse in illa loca,
Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
5.
In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):
tum loca sorte legunt,
Verg. A. 5, 132:
loca jussa tenere,
id. ib. 10, 238:
loca servare,
Amm. 25, 6, 14.—
6.
Loci and loca, of parts of the body:
loci nervosi,
Cels. 5, 26, 26.—Esp.:
muliebres,
Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:
si ea lotio locos fovebit,
Cato, R. R. 157, 11:
cum in locis semen insederit,
Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:
genitalia,
Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;
in males,
Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
7.
Communis locus,
(α).
The place of the dead:
qui nunc abierunt hinc in communem locum,
Plaut. Cas. prol. 19.—
(β).
A public place:
Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
8.
A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
II.
Trop.
A.
A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
1.
In gen.:
cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,
Cic. Div. 2, 1, 2:
Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,
id. Fin. 1, 2, 6:
hic locus, de natura usuque verborum,
id. Or. 48, 162:
philosophiae noti et tractati loci,
id. ib. 33, 118:
ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,
id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
2.
Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:
cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,
Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:
traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,
id. Or. 35; so sing.:
itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,
id. Top. 2.—
3.
Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:
pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,
Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:
vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,
Quint. 2, 4, 30:
locus, for communis locus,
id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
B.
A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §
99): locos quosdam transferam,
Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:
locos Lucreti plurimos sectare,
Gell. 1, 21, 7;
but rarely loca: loca jam recitata,
Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
C.
Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:
et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,
Ter. Heaut. 2, 1, 6:
avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,
Cic. Quint. 16, 53:
de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,
to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:
dare suspicioni locum,
id. Cael. 4, 9:
dare locum dubitationis,
id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:
qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?
Cic. Off. 3, 33, 117:
in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?
id. de Or. 2, 54, 219; so,
locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,
Dig. 9, 2, 27; cf.:
huic edicto locus est,
ib. 37, 10, 6; cf.:
meritis vacat hic tibi locus,
Verg. A. 11, 179:
cum defendendi negandive non est locus,
Quint. 5, 13, 8:
quaerendi,
id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:
in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,
Cic. Or. 1, 4:
si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,
id. Planc. 33, 82:
maledicto nihil loci est,
id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:
vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,
id. Quint. 15, 49; so,
nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,
id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:
nactus locum resecandae libidinis,
id. Att. 1, 18, 2:
valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,
id. ib. 9, 7, 6.—
D.
In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:
si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,
position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:
tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,
id. Poen. 5, 4, 8:
in uxoris loco habere,
Ter. Heaut. 1, 1, 52:
in liberūm loco esse,
Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:
is si eo loco esset, negavit se facturum,
id. Fam. 4, 4, 4:
eodem loco esse,
Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:
parentis loco esse,
Cic. Div. in Caecil. 19, 61:
hostium loco esse,
Liv. 2, 4, 7:
fratris loco esse,
Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:
nec vero hic locus est, ut, etc.,
not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:
posuisti loco versus Attianos,
Cic. Fam. 9, 16, 4:
epistolae non in loco redditae,
id. ib. 11, 16, 1:
dulce est desipere in loco,
Hor. C. 4, 12, 28; so,
locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?
Quint. 12, 10, 23:
quo res summa loco?
in what condition? Verg. A. 2, 322:
quo sit fortuna loco,
id. ib. 9, 723:
quo sit Romana loco res,
Hor. Ep. 1, 12, 25:
quo tua sit fortuna loco,
Stat. Th. 7, 558:
missis nuntiis, quo loco res essent,
Liv. 2, 47, 5:
primo loco,
in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:
quo loci for quo loco,
Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:
eo loci for eo loco,
id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:
eodem loci,
Suet. Calig. 53:
ubi loci,
Plaut. Merc. 5, 4, 26:
ibidem loci,
id. Cist. 3, 1, 53:
interea loci for interea,
meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:
postea loci,
after that, afterwards, Sall. J. 102:
ubicumque locorum,
Hor. Ep. 1, 3, 34:
adhuc locorum,
hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:
ad id locorum,
to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:
post id locorum,
after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:
inde loci,
since then, Lucr. 5, 437.—
E.
Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:
summus locus civitatis,
Cic. Clu. 55, 150:
tua dignitas suum locum obtinebit,
id. Fam. 3, 9, 2:
quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?
id. Phil. 2, 29, 71:
res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,
id. Sest. 31, 68:
Socrates voluptatem nullo loco numerat,
id. Fin. 2, 28, 90:
codem loco habere, quo, etc.,
id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:
indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,
Liv. 42, 37, 8:
sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,
Quint. 10, 5, 6:
erat ordine proximus locus,
id. 7, 3, 36:
humili loco,
id. 4, 2, 2.— Plur. loca:
ut patricii recuperarent duo consularia loca,
Liv. 10, 15, 8:
quinque augurum loca,
id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:
omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,
id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:
Vesta loca prima tenet,
Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:
infimo loco natus,
Cic. Fl. 11, 24:
esse summo loco natus,
id. Planc. 25, 60:
Tanaquil summo loco nata,
Liv. 1, 34.—
F.
Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:
criminis loco putant esse, quod vivam,
Cic. Fam. 7, 3, 6:
haec filium suum sibi praemii loco deposcit,
id. Inv. 2, 49, 144.

Lewis & Short latin dictionary > locum
2 locus

lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
I.
Lit.
A.
In gen.:
adsedistis in festivo loco,
i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:
locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,
id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.
3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,
Cic. Att. 8, 16, 2:
Galli qui ea loca incolerent,
Caes. B. G. 2, 4:
locorum situm naturam regionis nosse,
Liv. 22, 38:
Romae per omnes locos,
Sall. J. 32:
facere alicui locum in turba,
Ov. A. A. 2, 210:
ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,
Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:
ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,
id. Fam. 3, 8, 2:
ex inferiore loco,
to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,
loco deicere,
Hor. Ep. 2, 2, 30:
loco cedere,
to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
B.
In partic.
1.
A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:
Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,
room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—
Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,
Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
2.
So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:
locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,
Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:
loca lautia,
App. M. 3, p. 140, 30.—
3.
A piece or part of an estate:
stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,
Dig. 50, 16, 60:
locus certus ex fundo possideri potest,
ib. 41, 2, 26.—
4.
A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;
ita hic lepidust locus,
Plaut. Rud. 1, 4, 35:
nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,
id. Aul. 4, 6, 7:
non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,
Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:
numina vicinorum odit uterque locus,
Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:
locus Pherae,
Plin. 4, 5, 6, § 13:
locus Buprasium, Hyrmine,
id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:
quos locos adiisti,
Plaut. Trin. 4, 2, 86:
locos tenere,
Liv. 5, 35, 1:
occupare,
Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:
loca haec circiter,
Plaut. Cist. 4, 2, 8:
venisse in illa loca,
Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
5.
In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):
tum loca sorte legunt,
Verg. A. 5, 132:
loca jussa tenere,
id. ib. 10, 238:
loca servare,
Amm. 25, 6, 14.—
6.
Loci and loca, of parts of the body:
loci nervosi,
Cels. 5, 26, 26.—Esp.:
muliebres,
Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:
si ea lotio locos fovebit,
Cato, R. R. 157, 11:
cum in locis semen insederit,
Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:
genitalia,
Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;
in males,
Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
7.
Communis locus,
(α).
The place of the dead:
qui nunc abierunt hinc in communem locum,
Plaut. Cas. prol. 19.—
(β).
A public place:
Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
8.
A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
II.
Trop.
A.
A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
1.
In gen.:
cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,
Cic. Div. 2, 1, 2:
Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,
id. Fin. 1, 2, 6:
hic locus, de natura usuque verborum,
id. Or. 48, 162:
philosophiae noti et tractati loci,
id. ib. 33, 118:
ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,
id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
2.
Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:
cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,
Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:
traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,
id. Or. 35; so sing.:
itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,
id. Top. 2.—
3.
Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:
pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,
Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:
vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,
Quint. 2, 4, 30:
locus, for communis locus,
id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
B.
A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §
99): locos quosdam transferam,
Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:
locos Lucreti plurimos sectare,
Gell. 1, 21, 7;
but rarely loca: loca jam recitata,
Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
C.
Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:
et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,
Ter. Heaut. 2, 1, 6:
avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,
Cic. Quint. 16, 53:
de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,
to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:
dare suspicioni locum,
id. Cael. 4, 9:
dare locum dubitationis,
id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:
qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?
Cic. Off. 3, 33, 117:
in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?
id. de Or. 2, 54, 219; so,
locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,
Dig. 9, 2, 27; cf.:
huic edicto locus est,
ib. 37, 10, 6; cf.:
meritis vacat hic tibi locus,
Verg. A. 11, 179:
cum defendendi negandive non est locus,
Quint. 5, 13, 8:
quaerendi,
id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:
in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,
Cic. Or. 1, 4:
si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,
id. Planc. 33, 82:
maledicto nihil loci est,
id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:
vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,
id. Quint. 15, 49; so,
nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,
id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:
nactus locum resecandae libidinis,
id. Att. 1, 18, 2:
valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,
id. ib. 9, 7, 6.—
D.
In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:
si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,
position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:
tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,
id. Poen. 5, 4, 8:
in uxoris loco habere,
Ter. Heaut. 1, 1, 52:
in liberūm loco esse,
Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:
is si eo loco esset, negavit se facturum,
id. Fam. 4, 4, 4:
eodem loco esse,
Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:
parentis loco esse,
Cic. Div. in Caecil. 19, 61:
hostium loco esse,
Liv. 2, 4, 7:
fratris loco esse,
Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:
nec vero hic locus est, ut, etc.,
not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:
posuisti loco versus Attianos,
Cic. Fam. 9, 16, 4:
epistolae non in loco redditae,
id. ib. 11, 16, 1:
dulce est desipere in loco,
Hor. C. 4, 12, 28; so,
locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?
Quint. 12, 10, 23:
quo res summa loco?
in what condition? Verg. A. 2, 322:
quo sit fortuna loco,
id. ib. 9, 723:
quo sit Romana loco res,
Hor. Ep. 1, 12, 25:
quo tua sit fortuna loco,
Stat. Th. 7, 558:
missis nuntiis, quo loco res essent,
Liv. 2, 47, 5:
primo loco,
in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:
quo loci for quo loco,
Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:
eo loci for eo loco,
id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:
eodem loci,
Suet. Calig. 53:
ubi loci,
Plaut. Merc. 5, 4, 26:
ibidem loci,
id. Cist. 3, 1, 53:
interea loci for interea,
meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:
postea loci,
after that, afterwards, Sall. J. 102:
ubicumque locorum,
Hor. Ep. 1, 3, 34:
adhuc locorum,
hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:
ad id locorum,
to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:
post id locorum,
after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:
inde loci,
since then, Lucr. 5, 437.—
E.
Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:
summus locus civitatis,
Cic. Clu. 55, 150:
tua dignitas suum locum obtinebit,
id. Fam. 3, 9, 2:
quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?
id. Phil. 2, 29, 71:
res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,
id. Sest. 31, 68:
Socrates voluptatem nullo loco numerat,
id. Fin. 2, 28, 90:
codem loco habere, quo, etc.,
id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:
indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,
Liv. 42, 37, 8:
sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,
Quint. 10, 5, 6:
erat ordine proximus locus,
id. 7, 3, 36:
humili loco,
id. 4, 2, 2.— Plur. loca:
ut patricii recuperarent duo consularia loca,
Liv. 10, 15, 8:
quinque augurum loca,
id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:
omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,
id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:
Vesta loca prima tenet,
Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:
infimo loco natus,
Cic. Fl. 11, 24:
esse summo loco natus,
id. Planc. 25, 60:
Tanaquil summo loco nata,
Liv. 1, 34.—
F.
Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:
criminis loco putant esse, quod vivam,
Cic. Fam. 7, 3, 6:
haec filium suum sibi praemii loco deposcit,
id. Inv. 2, 49, 144.

Lewis & Short latin dictionary > locus
3 locus

locus ī, m (plur. loci, single places; loca, n, places connected, a region), a place, spot: coacto in unum locum exercitu, Cs.: locorum situm nosse, L.: Romae per omnīs locos, S.: loci communes, public places, parks: de loco superiore dicere, i. e. from the judicial bench: Celsior ipse loco (i. e. celsiore loco), O.: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti, i. e. orations and conversations: ex inferiore loco, i. e. before a judge: primus aedium, a dwelling on the ground-floor, N.—An appointed place, station, post, position: loco movere, drive from a post, T.: loco deicere, H.: loco cedere, give way, S.: legio locum non tenuit, Cs.: loca senatoria secernere a populo, L.: loca iussa tenere, V.—Place, room: ut locus in foro daretur amicis: locum sibi fecit, O.: non erat his locus, right place, H.—A lodging, quarters: locus inde lautiaque legatis praeberi iussa, L.—A place, spot, locality, region, country: non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco: est locus, Hesperiam dicunt, V.: locos tenere, L.: occupare, S.: venisse in illa loca: ea loca incolere, that region, Cs.—Fig., place, position, degree, rank, order, office: summo loco natus, Cs.: infimo loco natus: legationis princeps locus, head, Cs.: tua dignitas suum locum obtinebit: voluptatem nullo loco numerat: qui locum tenuit virtute secundum, V.: de locis contendere, i. e. precedence, Cs.: signiferos loco movit, degraded, Cs.: duo consularia loca, L.: omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset, L.—Place, position, situation, condition, relation, state: in eum iam res rediit locum, ut, etc., T.: Peiore res loco non potis est esse, T.: Quo res summa loco? In what state? V.: missis nuntiis, quo loco res essent, L.: primo loco, first in order, Iu.: se (eos) eodem loco quo Helvetios habiturum, would treat as, etc., Cs.: parentis loco esse: reliquos obsidum loco ducere, Cs.: criminis loco esse, quod vivam, serves for: in uxoris loco habere, T.: in liberūm loco esse: se in hostium habiturum loco, qui, etc., Cs.: nescire quo loci esset, in what condition: erat causa in eo iam loci, ut, etc., in such a condition.—A topic, matter, subject, point, head, division: tractat locos ab Aristotele ante tractatos: hic locus, de naturā usuque verborum: ex quattuor locis in quos divisimus, etc.: locos quosdam transferam, shall make some extracts: speciosa locis Fabula, quotable passages, H.: loca iam recitata, H.—In rhet.: loci communes, passages of a general import (see communis).—Of time: interea loci, meanwhile, T.: postea loci, afterwards, S.: ad id locorum, till then, S.—In abl, at the right time, seasonably, appropriately, suitably: posuisti loco versūs: et properare loco et cessare, H.: Dulce est desipere in loco, H.— A fitting place, room, opportunity, cause, occasion, place, time: et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus, T.: probandae virtutis, Cs.: aliquid loci rationi dedisses: Interpellandi locus hic erat, H.: nec vero hic locus est, ut, etc., the proper occasion: Est locus in volnus, room for injury, O.: meritis vacat hic tibi locus, opportunity for services, V.: in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.: vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit, i. e. renders impossible: resecandae libidinis: si est nunc ullus gaudendi locus.
* * *
I
loci N M

place, territory/locality/neighborhood/region; position/point; aim point; site; part of the body; female genitals (pl.); grounds of proof
II
loci N M

seat, rank, position; soldier's post; quarters; category; book passage, topic; part of the body; female genitals (pl.); grounds of proof

Latin-English dictionary > locus
4 locuples

lŏcū̆ples, ētis (ū, Mart. 5, 36, 6; gen. locupletium and locupletum; abl. sing. locuplete, usu. of a person, Cic. Verr. 2, 4, 12, § 29; id. Att. 12, 43, 2; Tac. H. 1, 46;
rarely of a thing,
Hor. S. 2, 6, 102; Pers. 3, 74:
locupleti, of things,
Cic. Verr. 2, 4, 1, § 1; id. de Or. 3, 48, 185; Sen. Contr. 2, 9, 4;
rarely of a person,
Cic. Verr. 2, 4, 21, § 46; Macrob. S. 5, 18, 14; v. Neue, Formenl. 2, p. 49 sq.), adj. [locus-plenus], rich in lands, substantial, opulent (syn.: dives, abundans, copiosus).
I.
Lit.:
quod tum erat res in pecore et locorum possessionibus: ex quo pecuniosi et locupletes vocabantur,
Cic. Rep. 2, 9, 16; cf.:
(P. Nigidius) locupletem dictum ait ex compositis vocibus, qui pleraque loca, hoc est, qui multas possessiones teneret,
Gell. 10, 5: locupletes locorum multorum domini, Paul. ex Fest. p. 119 Müll.—
So too, locupletem a locorum copia,
Quint. 5, 10, 55:
locupletes dicebant loci, hoc est agri plenos,
Plin. 18, 3, 3, § 11:
unum genus est eorum, qui magno in aere alieno, majores etiam possessiones habent: horum hominum species est honestissima, sunt enim locupletes,
Cic. Cat. 2, 8;
rarely of things: neque minus locuples ad eos hereditas perveniat,
Gai. Inst. 1, 192.—
B.
Transf., in gen., rich, wealthy, opulent:
de ornatu ut locupletes simus scitis,
Plaut. Rud. 2, 1, 4:
egebat? immo locuples erat,
Cic. Rosc. Com. 8, 22:
mulier copiosa plane et locuples,
id. Div. in Caecil. 17, 55.—As subst.:
Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,
the rich, Cic. Rep. 3, 9 fin.:
ut suffragia non in multitudinis, sed in locupletium potestate essent,
id. ib. 2, 22, 39.—So fem.:
locuples quae nupsit avaro,
Juv. 6, 141:
locuples et referta domus,
id. de Or. 1, 35, 161:
in locuplete penu,
Pers. 3, 74:
locupletem optare podagram,
i. e. characteristic of the rich, Juv. 13, 96. —With abl.:
praedā locuples,
Sall. J. 84:
locuples frugibus annus,
Hor. Ep. 2, 1, 137:
mancipiis locuples,
id. ib. 1, 6, 39.—With gen.:
pecuniae,
App. M. 8, p. 202, 12:
locuples aquila,
i. e. the lucrative post of centurion, Juv. 14, 197.—With in and abl. in thesauris, Vulg. Jer. 51, 13.— Comp.:
locupletior negotiator,
Quint. 1, 12, 17.— Sup.:
urbs locupletissima,
Cic. Rep. 1, 14:
locupletissimae urbes,
Caes. B. C. 3, 31.—
II.
Trop.
A.
Well stored or provided, richly supplied, rich:
Lyslas oratione locuples, rebus ipsis jejunior,
Cic. Fin. 5, 5, 13; id. N. D. 1, 40, 112:
Latinam linguam non modo non inopem, sed locupletiorem etiam esse quam Graecam,
id. Fin. 1, 3, 10.—
B.
Transf., that is able to answer for a thing, that is a good surety, responsible, trustworthy, reliable, safe, sure:
reus,
that can fulfil his engagement, Liv. 9, 9: auctor, testis, a sufficient surety, a credible witness:
Pythagoras et Plato locupletissimi auctores, jubent,
Cic. Div. 2, 58, 119; cf.:
quem enim auctorem de illo (Socrate) locupletiorem Platone laudare possumus?
id. Rep. 1, 10, 16:
locuples auctor Thucydides,
id. Brut. 12, 47; id. Div. 1, 19, 37:
accedit etiam testis locuples, Posidonius,
id. Off. 3, 2, 10:
tabellarius,
a trusty, safe letter-carrier, id. Q. Fr. 3, 9, 6.—Hence, adv.: lŏcū̆plētē, richly, amply (postclass.).
1.
Lit., sup.:
locupletissime mu neratus,
Spart. Hadr. 3:
dotata filia,
Aur. Vict. Epit. 9.—
2.
Trop., in comp., Front. ad Anton. Imp. 1, 3 Mai.

Lewis & Short latin dictionary > locuples
5 tum

tum, adv. demonstr., of time [pronom. demonstr. stems to-, ta-; Gr. to, seen in ita, tam, etc.; cf. quom or cum], then.
I.
Absol.
A.
Referring to a time previously specified.
1.
To a definite past time.
(α).
To a period of time in which something was or happened (opp. later periods) = illis temporibus:
is dictu'st ollis popularibus olim Qui tum vivebant homines,
Enn. Ann. v. 308 Vahl.:
quod tum erat res in pecore et locorum possessionibus, i. e. Romuli temporibus,
Cic. Rep. 2, 9, 16:
cum illi male dicerent, quod tum fieri licebat, i. e. Periclis temporibus,
id. de Or. 3, 34, 138:
erat omnino tum mos ut faciles essent in suum cuique tribuendo,
id. Brut. 21, 85; cf. id. Tusc. 1, 46, 111:
vastae tum in his locis solitudines erant,
Liv. 1, 4, 6; 2, 6, 8; 3, 29, 3; 4, 6, 12; 42, 62, 11;
44, 9, 4: ut tum erant tempora,
Nep. Att. 1, 2; 12, 3; Liv. 1, 3, 3; 1, 8, 4; 2, 7, 4; 2, 9, 8; 2, 50, 2; 2, 63, 6;
39, 6, 7 and 9.—With illis temporibus: nam jam tum illis temporibus fortius... loquebantur quam pugnabant,
Nep. Thras. 2, 4.—
(β).
Referring to a point of time, then, at that time:
insigneita fere tum milia militum octo Duxit,
Enn. Ann. v. 336 Vahl.: ut jacui exsurgo;
ardere censui aedis: ita tum confulgebant,
Plaut. Am. 5, 1, 15:
jam duo restabant fata tum,
id. Bacch. 4, 9, 35; id. Cist. 1, 3, 14: quot eras annos gnatus tum, quom, etc.? Me Septuennis, nam tum dentes mihi cadebant primulum, id. Men. 5, 9, 56; id. Merc. prol. 66; id. Most. 1, 2, 49; id. Am. 2, 1, 56; Ter. And. 1, 1, 82: sic igitur tum se levis ac diffusilis aether... undique flexit. Lucr. 5, 467; 5, 837; 5, 911; 5, 432;
5, 942: atque huic anno proximus Sulla consule et Pompejo fuit. Tum P. Sulpicii in tribunatu, cottidie contionantis, totum genus dicendi cognovimus,
Cic. Brut. 89, 306; id. Ac. 2, 22, 69:
scribit Eudemum Pheras venisse, quae erat urbs in Thessalia tum admodum nobilis,
id. Div. 1, 25, 53; id. Rep. 2, 37, 63:
hi tum in Asia rhetorum principes,
id. Brut. 91, 316; id. Sest. 11, 26; id. Planc. 37, 90; id. Quint. 61, 170; id. Fam. 9, 21, 2:
hoc tum veritus Caesar Pharum prehendit,
Caes. B. C. 3, 112:
eodem anno a Campanis Cumae, quam Graeci tum urbem tenebant, capiuntur,
Liv. 4, 44, 13; 1, 7, 14; 2, 9, 5;
2, 37, 7: praetores tum duos Latium habebat,
id. 8, 3, 9:
Aemilius, cujus tum fasces erant, dictatorem dixit,
id. 8, 12, 13; 5, 8, 4; 22, 46, 6;
1, 7, 12: tum Athenis perpetui archontes esse desierunt,
Vell. 1, 8, 3:
tum Cimbri et Teutoni transcendere Rhenum,
id. 2, 8, 3; Val. Max. 1, 5, 3; Tac. H. 4, 49; 3, 57:
non timido, non ignavo cessare tum licuit,
Curt. 3, 11, 5:
Archiae, qui tum maximum magistratum Thebis obtinebat,
Nep. Pelop. 3, 2; id. Phoc. 3, 3.—With in eo tempore: eum quem virile secus tum in eo tempore habebat, Asell. ap. Gell. 2, 13, 5.—Repeated by anaphora:
quae nox omnium temporum conjurationis acerrima fuit. Tum Catilinae dies exeundi, tum ceteris manendi condicio, tum descriptio... constituta est, tum tuus pater, etc.,
Cic. Sull. 18, 52; cf. Lucr. 5, 1377; 5, 1399.—
(γ).
Esp., referring to a former state, implying that it no longer exists:
quaesivit ex lege illa Cornelia quae tum erat,
Cic. Clu. 20, 55:
cum sententias Oppianicus, quae tum erat potestas, palam ferri velle dixisset,
id. ib. 27, 75:
Caere, opulento tum oppido,
Liv. 1, 2, 3; 3, 52, 3:
praetores aerarii (nam tum a praetoribus tractabatur aerarium), etc.,
Tac. H. 4, 9.—
(δ).
Expressly opposed to present time (hodie, nunc, hoc tempore, etc.; class. and very freq.; but in post-Aug. writers tunc is regularly used): prius non is eras qui eras;
nunc is factu's qui tum non eras,
Plaut. Trin. 4, 2, 138:
tu nunc tibi Id laudi ducis quod tum fecisti inopia?
Ter. Ad. 1, 2, 25; id. Hec. 3, 3, 48:
quae tabula, tum imperio tuo revulsa, nunc a me tamen reportata est,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112:
tum imperator populi Romani deos patrios reportabat, nunc praetor ejusdem populi eosdem illos deos... auferebat,
id. ib. 2, 4, 35, § 77; cf. id. ib. 2, 4, 35, § 78; 2, 5, 20, § 51; id. Clu. 31, 86; id. Planc. 9, 22; id. Quint. 22, 71; id. Phil. 14, 8, 21; id. Leg. 2, 22, 57; Caes. B. C. 3, 17; Liv. 5, 3, 5; 6, 15, 11; 10, 9, 6.—
(ε).
Opposed to another time specified:
itaque tum eos exire jussit. Post autem e provincia litteras ad conlegium misit, se, etc.,
Cic. N. D. 2, 4, 11:
itaque ut tum carere rege, sic pulso Tarquinio nomen regis audire non poterat,
id. Rep. 2, 30, 53; id. Mil. 21, 55:
sicut legatorum antea, ita tum novorum colonorum caede imbutis armis,
Liv. 4, 31, 7; 39, 22, 10; 9, 36, 1; 2, 52, 7; 4, 2, 10; 4, 57, 11;
21, 17, 1: et tum sicca, prius celeberrima fontibus, Ide,
Ov. M. 2, 218; Verg. A. 11, 33; Nep. Arist. 2, 3; id. Ham. 11, 7.—
(ζ).
In the historians in applying general statements or truths to the state of affairs spoken of: communi enim fit vitio naturae ut invisis atque incognitis rebus... vehementius exterreamur;
ut tum accidit,
Caes. B. C. 2, 4; 3, 68; id. B. G. 7, 3; 2, 6; id. B. C. 1, 80:
foedera alia aliis legibus, ceterum eodem modo omnia fiunt. Tum ita factum accepimus,
Liv. 1, 24, 4; 1, 32, 14; 21, 31, 12.—
(η).
Denoting coincidence or inner connection with an action before mentioned = a temporal clause (tum = cum hoc fieret), then, on that occasion:
quis tum non ingemuit?
Cic. Vatin. 13, 31:
ne tum quidem hominum venustatem et facetias perspicere potuisti? i. e. cum coronam auream imponebant,
id. Fl. 31, 76: apud imperitos tum illa dicta sunt;
nunc agendum est subtilius,
id. Fin. 4, 27, 74:
itaque tum Stajenus condemnatus est,
i. e. in that trial, id. Clu. 36, 101; id. Sen. 7, 22:
M. Porcius Cato qui, asper ingenio, tum lenem mitemque senatorem egit,
Liv. 45, 25; Val. Max. 8, 3, 3:
sed tum supplicia dis... decernuntur,
Tac. A. 3, 64; 3, 72:
Graecia tum potuit Priamo quoque flenda videri,
Ov. M. 14, 474.—
With the occasion referred to specified in the same clause: Manlius... ex petulanti scurra in discordiis civitatis ad eam columnam tum suffragiis populi pervenerat,
Cic. Clu. 13, 39:
emisti tum in naufragio hujus urbis... tum, inquam, emisti ut, etc.,
id. Prov. Cons. 4, 7.—Repeated by anaphora: et Capitolinis injecit sedibus ignes. Tum statua Nattae, tum simulacra deorum, Romulusque et Remus cum altrice belua vi fulminis icti conciderunt, Cic. Div. 2, 20, 45;
so repeated seven times,
id. Rep. 1, 40, 62.—
(θ).
Redundant, the time of the action being clear without it (esp. in Cic.):
atque hoc tum judicio facto... tamen Avitus Oppianicum reum statim non facit,
Cic. Clu. 20, 56:
itaque tum ille inopia et necessitate coactus ad Caepasios confugit,
id. ib. 20, 57; id. Brut. 23, 90; 39, 145; 43, 161; cf. id. Sull. 18, 51, where tum redundant occurs six times successively.—
2.
In oblique discourse, referring to the time of the speaker, = nunc in direct discourse:
quando autem se, si tum non sint, pares hostibus fore?
if they were not now so, Liv. 3, 62, 1:
(dixit Sempronius)... nec tum agrum plebi, sed sibi invidiam quaeri,
id. 4, 44, 9; 4, 57, 4:
moenia eos tum transcendere non Italiae modo, sed etiam urbis Romanae,
id. 21, 35, 9; 5, 21, 7 (in this use nunc is also freq.).—
3.
Referring to indefinite time.
(α).
Then, at such a time of the year, day, etc., at such a season:
tum denique tauros in gregem redigo (after Lyra rises),
Varr. R. R. 2, 5, 12; 1, 35 fin.; Col. 11, 2, 87.—
(β).
With the force of an indefinite temporal clause, at such a time, in such circumstances, i. e. when such a thing happens as has happened:
qui (porci) a partu decimo die habentur puri, ab eo appellantur sacres, quod tum ad sacrificium idonei habentur primum,
Varr. R. R. 2, 4, 16; 2, 7, 13:
deinde cibum sequitur somnus... quia plurima tum se corpora conturbant (i. e. cum cibum ceperunt),
Lucr. 4, 957; 3, 599; 4, 892; 4, 919;
4, 1030: quam regionem cum superavit animus... finem altius se efferendi facit. Tum enim sui similem et levitatem et calorem adeptus... nullam in partem movetur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43; 1, 31, 75; 3, 23, 55; 4, 24, 54; Tac. Dial. 7.—
(γ).
With the force of a conditional clause, then, in this instance, if so: immo res omnis relictas habeo prae quod tu velis. Ph. Tum tu igitur, qua causa missus es ad portum, id expedi (i. e. si ita est), Plaut. Stich. 2, 2, 39; id. Most. 5, 1, 55; id. As. 1, 1, 93; 2, 2, 64; 3, 3, 36; id. Aul. 3, 6, 31; id. Capt. 3, 4, 108; 4, 2, 78: non potitus essem;
fuisset tum illos mi aegre aliquot dies,
Ter. Phorm. 1, 3, 7; id. Eun. 2, 2, 50; 5, 1, 23; id. Hec. 3, 5, 12:
ego C. Caesaris laudibus desim, quas, etc.? Tum hercule me confitear non judicium aliquod habuisse,
Cic. Planc. 39, 93: scribant aliquid Isocrateo more...;
tum illos existimabo non desperatione formidavisse genus hoc,
id. Or. 70, 235; id. Font. 21, 49 (17, 39); id. Tusc. 1, 35, 85; id. Fam. 9, 8, 2; Ov. H. 18 (19), 81: vellem tam ferax saeculum haberemus...;
tum ego te primus hortarer, etc.,
Plin. Ep. 4, 15, 8.—
4.
Referring to future time.
(α).
To a definite time before mentioned:
ut sit satius perdere Quam aut nunc manere tam diu, aut tum persequi,
i. e. after my future return, Ter. Ad. 2, 2, 27:
jam nunc mente prospicio quae tum studia hominum, qui concursus futuri sint,
Cic. Div. in Caecin. 13, 42; id. Verr. 1, 13, 37; 1, 10, 30; id. Prov. Cons. 7, 17; id. Marcell. 9, 30:
tum meae... Vocis accedet bona pars,
Hor. C. 4, 2, 45.—
(β).
With the force of a conditional clause (cf. 3. b, supra), then, in this instance, if so: specta, tum scies. Plaut. Bacch. 4, 9, 100; cf.:
quom videbis, tum scies,
id. ib. 1, 2, 37: tuom incendes genus;
Tum igitur aquae erit tibi cupido, etc.,
id. Trin. 3, 2, 50; id. Curc. 2, 3, 17:
confer sudantes, ructantes, refertos epulis... tum intelleges, etc.,
Cic. Tusc. 5, 34, 100; id. Planc. 18, 45; id. Phil. 2, 45, 115:
agedum, dictatorem creemus... Pulset tum mihi lictorem qui sciet, etc.,
Liv. 2, 29, 12; Cic. Phil. 10, 3, 6; id. Or. 23, 78; 71, 235; Liv. 4, 22, 11; 5, 16, 10; 9, 11, 4.—
B.
Referring to a time subsequent to a time mentioned, then, thereupon.
1.
Simple sequence in time.
(α).
Time proper (only of an immediate sequence;
otherwise deinde, postea, etc., are used): tum cum corde suo divum pater atque hominum rex Effatur, etc.,
Enn. Ann. 179:
dico ei quo pactod eam viderim erilem nostram filiam sustollere. Extimuit tum illa,
Plaut. Cist. 2, 3, 9; id. Bacch. 3, 3, 29; id. As. 4, 1, 58: tum ille egens forte adplicat Primum ad Chrysidis patrem se. Ter. And. 5, 4, 21; id. Eun. 3, 1, 17; Cato, R. R. 48 (49); 135 (136); so id. ib. 112 (113): equos quinto anno... amittere binos (dentes);
tum renascentes eis sexto anno impleri,
Varr. R. R. 2, 7, 2 sq.: collo [p. 1909] cari jussit hominem in aureo lecto, abacosque complures ornavit... Tum ad mensam eximia forma pueros jussit consistere, eosque, etc., Cic. Tusc. 5, 21, 61:
dixerat hoc ille, cum puer nuntiavit venire ad eum Laelium... Tum Scipio e cubiculo est egressus, etc.,
id. Rep. 1, 12, 18; id. Div. 2, 66, 135; id. Clu. 14, 40; id. Cat. 3, 5, 10; id. Ac. 2, 5, 13; id. Div. 1, 35, 77:
hostes suos ab oppugnatione reduxerunt. Tum suo more conclamaverunt ut, etc.,
Caes. B. G. 5, 26; cf. id. ib. 7, 64; 5, 43 fin.;
5, 48: adsurgentem ibi regem cuspide ad terram adfixit. Tum spolia caputque abscisum spiculo gerens... hostes fudit,
Liv. 4, 19, 5; 5, 21, 1; 1, 26, 9; 1, 18, 10; 1, 20, 1; 1, 22, 6; 1, 28, 4; 1, 28, 9; 2, 24, 4;
3, 8, 11, etc.: tum Caesar cum exercitu Thessaliam petit,
Vell. 2, 52, 1; Val. Max. 5, 1, 3; Curt. 4, 3, 7; Tac. A. 3, 28; 11, 35; id. H. 4, 84; Ov. M. 2, 122; 4, 80; 7, 121; 10, 481; 14, 386; Flor. 1, 13, 12; Gell. 1, 19, 5; 1, 23, 5.—
(β).
In partic., foll. by an abl. absol.:
tum, prope jam perculsis aliis tribunis, A. Verginius Caesoni capitis diem dicit,
Liv. 3, 11, 9; 8, 32, 1; 10, 29, 12:
tum omni spe perdita, Meherdates dolo ejus vincitur, traditurque victori,
Tac. A. 12, 15; 12, 16:
tum, ferro extracto, confestim exanimatus est,
Nep. Epam. 9, 4.—
(γ).
Implying a connection between two events, hence, under these circumstances, accordingly, thereupon:
at pater omnipotens ira tum percitus acri... Phaethonta... Deturbavit in terram,
Lucr. 5, 399:
madefactum iri Graeciam sanguine... tum neque te ipsum non esse commotum, Marcumque Varronem et M. Catonem... vehementer esse perterritos,
Cic. Div. 1, 32, 68; cf. id. ib. 1, 34, 76; Caes. B. G. 4, 25; cf. id. ib. 5, 49; 5, 51;
7, 59: quippe quibus nec domi spes prolis, nec cum finitimis conubia essent. Tum ex consilio patrum Romulus legatos circa vicinas gentes misit,
Liv. 1, 9, 2; 3, 26, 1; 3, 31, 7; 4, 45, 7.—
2.
Enumeration of a series of events; the co-ordinate clauses introduced by tum... tum, or primum (primo)... deinde... tum, etc.
(α).
Succession of time proper:
ducem Hannibali unum e concilio datum (a Jove), tum ei ducem illum praecepisse ne respiceret, illum autem respexisse, tum visam beluam vastam, etc.,
Cic. Div. 1, 24, 49; 1, 27, 57; 2, 28, 58 sq.:
primo... deinde... tum... tum,
id. Fin. 1, 16, 50; 5, 23, 65; id. Tusc. 5, 2, 5:
primum... deinde... tum... postremo,
id. N. D. 2, 1, 3; 3, 3, 6: primum colonos inde Romanos expulit: inde in Latinam viam transgressus, etc., inde Lavinium recepit; tum deinceps Corbionem, Vitelliam;
postremum, etc.,
Liv. 2, 39, 4:
primi consules sub jugum missi, tum ut quisque gradu proximus erat, tum deinceps singulae legiones,
id. 9, 6, 1:
primo... deinde... tum... tum,
id. 21, 22, 8; id. praef. 9; 3, 28, 8: 5, 39, 7;
23, 23, 6: deinde... deinde... Tum... post quas, etc.,
Curt. 3, 3, 24: primum... deinde... deinde... tum... postea, Masur. Gabin. ap. Gell. 5, 13, 5; Gai. Inst. 4, 60.—
(β).
So in partic.: tum (also hic, et;
not deinde or postea), to denote the succession of speakers in dialogue: immo duas dabo, inquit adulescens... Tum senex ille: Si vis, inquit, quattuor sane dato,
Plaut. Stich. 4, 1, 46 dub.:
tum Piso... inquit, etc. Tum Quintus... inquit, etc. Hic ego... inquam, etc. Tum ille... inquit, etc. Tum Piso... inquit, etc. Et ille ridens... inquit, etc. Tum Piso exorsus est, etc.,
Cic. Fin. 5, 1, 2 sqq.:
tum Atticus... inquit, etc. Tum ille... inquit, etc. Tum Brutus, etc. Tum ille, etc. Tum Atticus, etc. Tum Pomponius... inquit, etc.,
id. Brut. 3, 11 sqq., and through the whole treatise; cf. id. Ac. 1, 2, 4; 1, 3, 9; 1, 4, 13; 1, 12, 43 and 44; 2, 19, 63; id. N. D. 1, 6, 15 sqq.; id. Rep. 1, 13, 19 sqq.; Liv. 7, 10, 2 sqq.; 23, 12, 8; Tac. Dial. 3; 15; 25; 42; Gell. 3, 1, 11 sqq.; 18, 1, 9 sqq.; Ov. M. 14, 594.—
(γ).
Transf., of sequence or succession of thought, passing into mere co-ordination (v. C. 2. b, g), then... again... furthermore:
qui mi in cursu obstiterit, faxo vitae is obstiterit suae. Prius edico ne quis, etc. Tum pistores scrofipasci qui, etc. Tum piscatores.... Tum lanii autem qui, etc.,
Plaut. Capt. 4, 2, 28; 4, 2, 34; 4, 2, 39: (res familiaris) primum bene parta sit, tum quam plurimis se utilem praebeat, deinde augeatur ratione, diligentia, etc., Cic. Off. 1, 26, 92; id. Ac. 2, 47, 146; id. Tusc. 1, 28, 68 sq.; 5, 40, 117; id. Ac. 2, 10, 30; id. de Or. 1, 42, 190; id. Cat. 4, 3, 5; id. Agr. 1, 2, 5; id. Clu. 2, 6; Liv. 3, 26, 11.—
C.
Hence, as co-ordinating conjunction, introducing an additional assertion, or thought.
1.
Alone, = praeterea, and then, besides, also, moreover, on the other hand (freq. in ante-class. style and in Cic.;
rare in Livy and post-Aug. prose): argenti aurique advexit multum, lanam purpuramque multam... tum Babylonica peristromata, etc.,
Plaut. Stich. 2, 3, 54; id. Rud. 2, 4, 10; id. Bacch. 4, 3, 71; 4, 8, 17; id. Ps. 3, 2, 78; id. Aul. 1, 2, 6; 1, 3, 16; id. Men. 5, 5, 41; id. Mil. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 15; 4, 2, 3; Ter. And. 1, 5, 27; 1, 2, 21; 2, 3, 7; id. Eun. prol. 4; 5, 6, 15; id. Heaut. 2, 1, 16; Lucr. 4, 680; cf. id. 1, 494; 4, 1152:
magnum ingenium L. Luculli, magnumque optimarum artium studium, tum omnis ab eo percepta doctrina... caruit omnino rebus urbanis,
Cic. Ac. 2, 1, 1; 2, 14, 43; id. Div. 1, 24, 50; 1, 42, 94; id. de Or. 1, 46, 201; id. Off. 1, 6, 19; id. Fin. 1, 6, 21; 2, 16, 53; id. Leg. 1, 5, 17; 1, 9, 26; id. Rab. Post. 14, 40; id. Phil. 13, 12, 26:
altera ex parte Bellovaci instabant, alteram Camulogenus tenebat: tum legiones a praesidio interclusas maximum flumen distinebat,
Caes. B. G. 7, 59; id. B. C. 3, 49: naves convenerunt duae Punicae quinqueremes;
duae ab Heraclea triremes... tum quinque Rhodiae quadriremes,
Liv. 42, 56, 6; 1, 40, 4; Sen. Vit. Beat. 3, 4; Just. 5, 10, 3.—Sometimes connecting two terms of the same clause, with the force of cum... tum (v. infra, 3. d.):
quot me censes homines jam deverberasse, hospites tum civis?
Ter. Phorm. 2, 2, 14:
faciendum est igitur nobis ut... veteranorum, tum legionis Martiae quartaeque consensus... confirmetur,
Cic. Phil. 3, 3, 7; Liv. 28, 43, 1 (in co-ordination often with etiam, autem, and sometimes with praeterea and porro; v. III. infra).—
2.
Tum as correlative of a preceding tum.
(α).
With an added assertion or thought: ita est haec hominum natio: voluptarii atque potatores, Tum sycophantae... plurimi In urbe habitant;
tum meretrices mulieres Nusquam perhibentur blandiores gentium,
Plaut. Men. 2, 1, 35; id. Ep. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 100; 3, 1, 102.—
(β).
Tum... tum = nunc... nunc (modo... modo), sometimes... sometimes, now... now, at one time... at another (freq. in Cic., not in Caes., rare in Liv., and very rare in postAug. writers):
tum huc, tum illuc inretitos impedit piscis,
Plaut. Truc. 1, 1, 17:
tum hoc mihi probabilius, tum illud videtur,
Cic. Ac. 2, 43, 134:
mihi... tum hoc tum illud probabilius videtur,
id. Off. 3, 7, 33; so id. Am. 4, 13; id. Sen. 13, 45; id. Top. 7, 31; id. N. D. 2, 19, 49:
(alvus) tum restringitur, tum relaxatur,
id. ib. 2, 54, 136; id. Rep. 3, 13 (14), 23; id. Leg. 2, 7, 16; id. Or. 63, 212; id. Sen. 3, 7; id. Inv. 1, 37, 66:
dictator tum appellare tum adhortari milites,
Liv. 8, 39, 4; Suet. Ner. 1; Gell. 1, 11, 15.—Tum may be repeated several times:
plerique propter voluptatem tum in morbos graves, tum in damna, tum in dedecora incurrunt,
Cic. Fin. 1, 14, 47; 3, 7, 26;
so three times,
id. N. D. 1, 12, 29; 1, 14, 37; 1, 15, 39; id. Inv. 1, 52, 98; id. Or. 3, 45, 177; id. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 2, 17, 43; id. Top. 25, 96;
four times,
id. N. D. 1, 43, 120; 2, 20, 52; 2, 39, 101; id. Verr. 2, 4, 34, § 75;
five times,
id. N. D. 2, 5, 14; id. Inv. 1, 13, 17; 1, 41, 76; id. Verr. 2, 5, 36, § 94;
six times,
id. ib. 1, 53, 120;
seven times,
Quint. 9, 4, 133;
nine times,
Cic. N. D. 2, 50, 51.—And in chronological order (to be distinguished from the instances B. 2. a and g):
Atheniensium (rem publicam constituerunt) tum Theseus, tum Draco, tum Solo, tum Clisthenes, tum multi alii,
at different times, successively, Cic. Rep. 2, 1, 2.—
(γ).
Preceded or followed by other co-ordinate words (alias, modo, aliquando, aut... aut, nunc... nunc):
ex quo intellegitur qualis ille sit quem tum moderatum, alias modestum, tum temperantem, alias constantem continentemque dicimus,
Cic. Tusc. 4, 16, 36:
tum... tum... aliquando,
id. Div. 2, 2, 6:
tum... tum... aut... aut,
id. Or. 61, 204:
modo... tum autem,
id. N. D. 2, 40, 142:
nunc... nunc... tum... tum,
Flor. 1, 17, 5.—
(δ).
Tum... tum = et... et, both... and, not only... but also, partly... partly, without regard to time, the second term being frequently strengthened by etiam (mostly post-Aug.):
Milo Compsam oppugnans, ictusque lapide tum Clodio, tum patriae, quam armis petebat, poenas dedit,
Vell. 2, 68, 3:
Muciam et Fulviam, tum a patre, tum a viro utramque inclitam,
Val. Max. 9, 1, 8:
Caesar Pompejo tum proprias, tum etiam filiae lacrimas reddidit,
id. 5, 1, 10; Quint. 7, 3, 18; Sen. Q. N. 4, 2, 28; id. Clem. 1, 19, 2; Front. Aquaed. 1; Tac. A. 12, 33; Suet. Tit. 3; Nep. praef. 8;
and with etiam,
Val. Max. 2, 2, 8; 5, 9, 1; 7, 6 prooem.; Nep. Them. 2, 3.—
3.
As correlative with a preceding cum, introducing particular after a universal or a stronger or more important assertion after a weaker or less important.
a.
Connecting complete sentences with different predicates, cum... tum = as... so, while... (tum being not translated; ante-class. cum always with indic.; class. with subj. or indic.):
quom antehac te amavi, et mihi amicam esse crevi... tum id mihi hodie aperuisti,
Plaut. Cist. 1, 1, 2; id. Truc. 4, 1, 6:
quom id mihi placebat, tum uno ore omnes omnia Bona dicere,
Ter. And. 1, 1, 69; id. Phorm. 1, 4, 10:
quae cum res tota ficta sit pueriliter, tum ne efficit quidem quod vult,
Cic. Fin. 1, 6, 19; id. Tusc. 5, 39, 13; id. Fam. 13, 16, 1; and so with subj., id. N. D. 1, 1, 1; id. Off. 3, 2, 5; id. Lael. 7, 23; id. Brut. 39, 145; 11, 250:
cum omnium rerum simulatio est vitiosa, tum amicitiae repugnat maxime,
id. Lael. 25, 91; id. Div. 2, 27, 58; and so with indic., id. Planc. 33, 80; id. Tull. 4, 8; id. Div. in Caecil. 20, 65; id. Sest. 1, 2; id. Fam. 16, 4, 4:
haec cum merito ejus fieri intellegebat, tum magni interesse arbitrabatur, etc.,
Caes. B. G. 5, 4; 3, 16; id. B. C. 1, 58; Liv. 3, 34, 1; 4, 53, 4.—
b.
Clauses with the same predicate, which is placed after the first clause (always with indic.):
nam mihi, cum multa eximie divineque videntur Athenae tuae peperisse, tum nihil melius illis mysteriis quibus, etc.,
Cic. Leg. 2, 14, 36; id. Tusc. 4, 18, 42; id. Phil. 2, 5, 12; Liv. 4, 46, 10; 6, 38, 10.—
c.
Clauses with a common predicate placed before both co-ordinate terms, cum... tum = not only, but also; as... so especially:
visa est Arcesilae cum vera sententia, tum honesta et digna sapiente,
Cic. Ac. 2, 24, 77; id. Fin. 1, 16, 51; 2, 35, 119; 3, 1, 3:
movit patres conscriptos cum causa tum auctor,
Liv. 9, 10, 1; 4, 57, 2; Suet. Ner. 46 init. —
d.
With a common predicate after both co-ordinate terms:
quom virum tum uxorem, di vos perdant,
Plaut. Men. 4, 2, 103:
luxuria cum omni aetati turpis tum senectuti foedissima est,
Cic. Off. 1, 34, 123; id. Clu. 59, 161; id. Verr. 2, 1, 34, § 86; id. N. D. 1, 21, 57; id. Deiot. 9, 26; id. Clu. 16, 46:
concitatos animos flecti quam frangi putabat cum tutius tum facilius esse,
Liv. 2, 23, 15; 6, 9, 8; 1, 57, 1; 10, 26, 13; Tac. Dial. 5.—With tum several times repeated:
quem pater moriens cum tutoribus et propinquis, tum legibus, tum aequitati magistratuum, tum judiciis vestris commendatum putavit,
Cic. Verr. 2, 1, 58, § 151; cf. esp. id. Planc. 40, 95. —
e.
Tum, in this construction, is freq. strengthened,
(α).
By vero:
cum haec sunt videnda, tum vero illud est hominis magni, etc.,
in particular, Cic. Clu. 58, 159; id. Mur. 27, 55; id. Phil. 3, 5, 12; 7, 3, 9; cf. id. Or. 1, 23, 106; 3, 16, 60; Liv. 34, 39, 9; Quint. 12, 1, 25.—
(β).
By maxime, above all, most of all, especially, chiefly:
cum omnibus in rebus temeritas in adsentando turpis est, tum in eo loco maxime in quo ju dicandum est quantum, etc.,
Cic. Div. 1, 4, 7; id. Tusc. 4, 1, 1; 5, 12, 36; id. Rosc. Am. 25, 69:
cum infamia atque indignitas rei impediebat, tum maxime quod, etc.,
Caes. B. G. 7, 56; Sall. J. 43, 5; Liv. 1, 8, 2; Suet. Claud. 30; Quint. 6, 1, 29.—
(γ).
By praecipue, especially, chiefly, above all:
cum omnium sociorum provinciarumque rationem diligenter habere debetis, tum praecipue Siciliae,
Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2; id. Fam. 13, 11, 3:
fortuna quae plurimum potest cum in reliquis rebus, tum praecipue in bello,
Caes. B. C. 3, 68; Liv. 22, 43, 11; 1, 40, 3; Quint. 1, 1, 29; 1, 10, 13; 5, 10, 106; Plin. Ep. 4, 3, 2.—
(δ).
By inprimis, chiefly, principally:
cum multa non probo, tum illud inprimis quod, etc.,
Cic. Fin. 1, 6, 18; id. Fam. 12, 22, 3.—
(ε).
By cumprimis, chiefly, principally: quapropter bene cum superis de rebus habenda Nobis est ratio... tum cumprimis Unde anima atque animi constet [p. 1910] natura videndum, Lucr. 1, 131.—
(ζ).
By certe, especially, at least, assuredly:
at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis,
Cic. Fin. 4, 5, 13; id. Fam. 7, 4; cf. Quint. 2, 1, 10.—
(η).
By nimirum, assuredly, undoubtedly:
cum plurimas... commoditates amicitia contineat, tum illa nimirum praestat omnibus quod, etc.,
Cic. Am. 7, 23. —
(θ).
By etiam, besides, as well:
cum omnes omnibus ex terris homines improbos audacesque collegerat, tum etiam multos fortes viros et bonos... tenebat,
Cic. Cael. 6, 14; id. Ac. 2, 10, 31; id. Tusc. 1, 1, 2:
quos tu cum memoriter, tum etiam erga nos amice et benevole collegisti,
id. Fin. 1, 10, 34; id. Verr. 2, 3, 23, § 56:
cum sua virtute, tum etiam alienis vitiis,
id. Leg. 23, 67; id. Fin. 2, 12, 38; id. N. D. 2, 37, 95; id. de Or. 3, 60, 225; Liv. 1, 21, 2; 7, 23, 6; 7, 32, 10; Val. Max. 7, 2, 3; 3, 2, 10; 9, 6, 3; Quint. 9, 1, 20; 9, 4, 143.—
(ι).
By quoque, also, besides, as well:
cum potestas major, tum vir quoque potestati par hostes trans Anienem submovere,
Liv. 4, 17, 11; 1, 22, 2; cf. Quint. 12, 10, 72.—
(κ).
By et, also, besides, too:
cujus mortem cum luctus civitatis, tum et dictaturae undecim insignem fecere,
Just. 19, 1, 7.—
(λ).
By praeterea, moreover, besides:
dicimus C. Verrem cum multa libidinose fecerit, tum praeterea quadringentiens sestertium ex Sicilia abstulisse,
Cic. Verr. 1, 18, 56.
II.
Tum as correlative of dependent clauses (freq. in ante - class. writings and Cic., rare in post-Aug. writings).
A.
With temporal clauses, introduced by cum, = at the time when, at a time when.
1.
Referring to definite past time.
a.
Tum as antecedent of cum:
jam tum cum primum jussit me ad se arcessier, Roget quis, Quid tibi cum illa?
Ter. Eun. 3, 3, 4; id. Heaut. 2, 3, 21:
qui (Hercules) tum dolore frangebatur cum immortalitatem ipsa morte quaerebat,
Cic. Tusc. 2, 8, 20:
bene apud majores nostros senatus tum cum florebat imperium decrevit ut, etc.,
id. Div. 1, 41, 91; id. Phil. 2, 44, 114; id. Div. 1, 17, 30; id. Verr. 2, 2, 66, § 160; id. Clu. 33, 89; id. Verr. 1, 2, 5; id. Brut. 2, 7; 23, 89; id. Off. 3, 27, 100; id. Agr. 2, 24, 64; id. Phil. 2, 39, 100; 3, 4, 11:
tum mittendos legatos fuisse cum Perseus Graecas urbes obsideret,
Liv. 45, 3, 7:
tum cum Vipereos sparsi... dentes,
Ov. M. 4, 572; id. H. 3, 23; Val. Max. 6, 1, 12.—After pluperf.:
nam tum cum in Asia res magnas permulti amiserant scimus Romae solutione impedita fidem concidisse,
Cic. Imp. Pomp. 7, 19; Val. Max. 3, 6, 1; 2, 8, 15 fin. —Tum inserted in the temporal clause:
cum Davo egomet vidi jurgantem ancillam... quom ibi me adesse neuter tum praesenserat,
Ter. And. 5, 1, 20.—
b.
Tum, introducing the apodosis of the temporal clause (generally not transl. in Engl.).
(α).
Of coincident events, cum... tum = while: quom genui tum morituros scivi, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. Rel. v. 361 Vahl.); Ter. Phorm. 3, 2, 18:
cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,
Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Agr. 2, 11, 26; id. Cael. 26, 63; id. Phil. 3, 5, 13:
cum pavida mulier nullam opem videret, tum Tarquinius fateri amorem, orare, etc.,
Liv. 1, 58, 3; 5, 11, 4. —
(β).
Tum = deinde, usu. after a pluperf.:
id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam Samnitium castra cepit,
Cic. Div. 1, 33, 72; id. Brut. 92, 319; id. Ac. 2, 3, 9; 2, 3, 15; id. Fin. 1, 8, 26; id. Tusc. 4, 20, 45; id. Div. 1, 25, 53; 2, 2, 7; id. Rep. 2, 25, 47; Liv. 21, 11, 8; cf. id. 1, 26, 7; 23, 22, 4.—Inserted in the apodosis:
cum jam humanae opes egestae a Veis essent, amoliri tum deum dona,
Liv. 5, 22, 3.—
2.
Referring to definite present time:
quem esse negas, eundem esse dicis. Cum enim miserum esse dicis, tum eum qui non sit, dicis esse,
Cic. Tusc. 1, 6, 12.—
3.
Referring to indefinite time.
a.
As antecedent of the clause, = at the time when, at a time when, whenever: hominum inmortalis est infamia;
etiam tum vivit quom esse credas mortuam,
Plaut. Pers. 3, 1, 28; id. As. 1, 3, 55; id. Merc. 3, 2, 7; Cato, R. R. 31:
nec sibi enim quisquam tum se vitamque requirit Cum pariter mens et corpus sopita quiescunt,
Lucr. 3, 919; 4, 444; 4, 455;
4, 1166: omnis praedictio mali tum probatur cum ad praedictionem cautio adjungitur,
Cic. Div. 2, 25, 54; id. Fin. 2, 32, 104; id. N. D. 2, 3, 9: tum cum sine pondere suci Mobilibus ventis arida facta volant, Ov. H. 5, 109; Cic. Ac. 1, 12, 44; 2, 27, 88; id. Fin. 4, 8, 20; id. Tusc. 3, 9, 20; 5, 26, 73; id. N. D. 1, 4, 9; id. Off. 1, 27, 93.—Tum maxime... cum plurimum = eo magis quo magis:
eam (partem animi) tum maxime vigere cum plurimum absit a corpore,
Cic. Div. 1, 32, 70; so, cum maxime... tum maxime; v. b. a foll.—
b.
Tum introducing the apodosis.
(α).
As coincident:
quom amamus, tum perimus,
Plaut. Truc. 1, 2, 94:
ulmus, cum folia cadunt, tum iterum tempestiva est,
Cato, R. R. 17; so id. ib. 155 (156):
cum ea quae quasi involuta fuerunt, aperti sunt, tum inventa dicuntur,
Cic. Ac. 2, 8, 26; id. Fin. 5, 10, 29; 1, 17, 57; id. N. D. 2, 52, 129; 1, 19, 49; id. Imp. Pomp. 6, 15.—Cum maxime... tum maxime = quo magis eo magis:
nam quom pugnabant maxume, ego tum fugiebam maxume,
Plaut. Am. 1, 1, 45:
quamobrem omnes, cum secundae res sunt maxume, tum maxume Meditari secum oportet, etc.,
Cic. Tusc. 3, 14, 30 poet. —
(β).
As subsequent:
ad legionem quom itum, adminiculum eis danunt tum jam aliquem cognatum suum,
Plaut. Most. 1, 2, 47:
eo cum accessit ratio argumentique conclusio... tum et perceptio eorum omnium apparet,
Cic. Ac. 2, 10, 30; 2, 41, 128; id. Fin. 5, 9, 24; 1, 20, 69; 5, 15, 41; id. Tusc. 1, 4, 8; 1, 24, 58; 3, 2, 3; id. N. D. 2, 48, 123; id. Div. 2, 19, 44.—
4.
Referring to future time.
(α).
Tum as antecedent of cum:
quom mi haec dicentur dicta, tum tu, furcifer, quasi mus in medio pariete vorsabere,
Plaut. Cas. 1, 51; id. Bacch. 3, 4, 20:
non committam ut tum haec res judicetur cum haec frequentia Roma discesserit,
Cic. Verr. 1, 18, 54; id. Agr. 2, 17, 44; 2, 25, 67; id. Fin. 4, 22, 62; id. Tusc. 1, 20, 46; Liv. 23, 13, 4; 41, 10, 7; Ov. M. 2, 651; id. H. 15, 293; Nep. Them. 6, 5.—
(β).
Tum introducing the apodosis:
quom videbis, tum scies,
Plaut. Bacch. 1, 2, 37; 4, 6, 30:
de quo cum perpauca dixero, tum ad jus civile veniam,
Cic. Leg. 1, 12, 34; id. Clu. 2, 6; 4, 9; Liv. 3, 56, 10.—
B.
With temporal clause, introduced by ubi.
1.
Tum as antecedent of the clause (very rare):
vitem novellam resecare tum erit tempus ubi valebit,
Cato, R. R. 33:
tum tu igitur demum id adulescenti aurum dabis, ubi erit locata virgo in matrimonium?
Plaut. Trin. 3, 3, 52.—
2.
Tum introducing the apodosis.
(α).
Referring to definite past time (tum always = deinde):
ubi eorum dolorem majorem quam ceterorum cognovi, tum meum animum in illos, tum mei consilii causam proposui, tum eos hortatus sum, etc.,
Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140; Sall. J. 94, 3:
ubi illuxit, et Romanis Punica et Gallica arma cognita, tum dubitationem exemere,
Liv. 25, 10, 5; 1, 9, 10; 4, 57, 3; 9, 43, 16; 21, 25, 12; 23, 11, 4.—
(β).
Referring to indefinite time:
post ubi tempust promissa jam perfici, Tum coacti necessario se aperiunt,
Ter. And. 4, 1, 8: Cato, R. R. 3 init.; 17:
ubi jam morbi se flexit causa... Tum quasi vaccillans primum consurgit,
Lucr. 3, 503; 6, 129; 6, 526.—
(γ).
Referring to future time:
otium ubi erit, tum tibi operam ludo et deliciae dabo,
Plaut. Rud. 2, 4, 13; id. Stich. 4, 2, 14:
ubi tu voles, Ubi tempus erit, sat habet si tum recipitur,
Ter. Eun. 3, 2, 32; Plaut. Truc. 4, 4, 18; id. Bacch. 4, 3, 72; id. Pers. 4, 7, 19; id. Cas. 3, 2, 27:
ut ubi id interrogando argumentis firmavero, tum testes ad crimen accommodem,
Cic. Verr. 1, 18, 55:
ubi haerere jam aciem videris, tum terrorem equestrem infer,
Liv. 6, 12, 10; 22, 55, 8.—
C.
With a temporal clause introduced by postquam.
1.
Tum as antecedent of the clause (very rare):
Flaminius qui ne quieto quidem hoste ipse quieturus erat, tum vero postquam res sociorum ante oculos prope suos ferri vidit, suum id dedecus ratus, etc.,
Liv. 22, 3, 7; Val. Max. 3, 8, 1 (v. infra, III. A. 2. a. b).—
2.
Tum introducing the apodosis (always = deinde).
(α).
Referring to definite past time:
posteaquam e portu piratae exierunt, tum coeperunt quaerere homines, etc.,
Cic. Verr. 2, 5, 38, § 100; Sall. J. 106, 6; 84, 1; id. Cat. 51, 40 (al. tunc):
postquam satis virium collectum videbat, tum ex suis unum sciscitatum Romam ad patrem misit,
Liv. 1, 54, 5; 3, 66, 5; 6, 13, 4; 22, 48, 4; 25, 10, 6; Gell. 5, 3, 6.—
(β).
Referring to indefinite time: postquam vero commoditas quaedam... dicendi copiam consecuta est, tum ingenio freta malitia pervertere urbes adsuevit, Cic. Inv. 1, 2, 3.—
D.
With a temporal clause introduced by ut.
1.
Tum as antecedent of the clause (very rare):
tum vero ingentem gemitum dat Ut spolia, ut currus, utque ipsum corpus amici... conspexit,
Verg. A. 1, 485; cf. id. ib. 12, 218.—
2.
Tum introducing the apodosis.
(α).
Of definite past time:
nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi, puto, prae timore hic excidisse Cistellam,
Plaut. Cist. 4, 2, 46:
sed ut intellectum est quantam vim haberet accurata... oratio, tum etiam magistri dicendi multi subito exstiterunt,
Cic. Brut. 8, 30; id. Phil. 9, 4, 9; Liv. 24, 44, 10; id. 21, 54, 9; 23, 34, 6.—
(β).
Referring to future time:
neque ut quaeque res delata ad nos erit, tum denique scrutari locos debemus,
Cic. de Or. 2, 34, 146:
traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum, si eam Romanus rite emisisset, victoriam de Vejentibus dari (= si quando),
Liv. 5, 15, 11 Weissenb. ad loc.—
E.
With a temporal clause introduced by quando.
1.
Tum as antecedent of the clause.
(α).
Of definite past time:
auctoritatem senatus exstare sentio, tum, quando Alexandro mortuo, legatos Tyrum misimus,
Cic. Agr. 2, 16, 41.—
(β).
Of future time:
at scire tum memento quando id quod voles habebis,
Plaut. Capt. 2, 1, 41; id. Mil. 3, 1, 213; id. Most. 3, 1, 136; id. Men. 5, 7, 57:
utinam tum essem natus quando Romani dona accipere coepissent,
Cic. Off. 2, 21, 75.—
2.
Tum introducing the apodosis.
(α).
Of indefinite time (quando = whenever):
quando esurio tum crepant (intestina),
Plaut. Men. 5, 5, 27; id. Truc. 1, 1, 15; id. Ps. 4, 7, 85:
quando mulier dotem marito dabat, tum quae ex suis bonis retinebat reciperare dicebatur,
Gell. 17, 6, 6; 7 (6), 14, 4.—
(β).
Of future time:
at tu, quando habebis, tum dato,
Plaut. Men. 3, 3, 23:
quando ab eadem parte sol eodemque tempore iterum defecerit, tum signis omnibus ad principium revocatis, expletum annum habeto,
Cic. Rep. 6, 22, 24:
quando mihi usus venerit, tum quaeram ex te atque discam,
Gell. 6 (7), 17, 4.—
F.
In the apodosis after simul ac:
an simul ac nubes successere, ipse in eas tum Descendit (Juppiter), prope ut hinc teli determinet ictus?
Lucr. 6, 402.—
G.
With a temporal clause introduced by dum.
1.
Tum as antecedent:
sanctius visum est nomen Augusti, ut scilicet jam tum dum colit terras, ipso numine ac titulo consecretur,
Flor. 2, 33, 66 (4, 12, 66).—
2.
Tum introducing the apodosis:
dum habeat, tum amet,
Plaut. Truc. 2, 1, 23:
dum se glomerant... tum pondere turris Procubuit,
Verg. A. 9, 540.—
H.
As antecedent of quamdiu:
qui cum tibi amicus non modo tum fuerit quamdiu tecum in provincia fuerit, verum etiam nunc sit cum, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 24, § 58.—
K.
Denoting a logical consequence after quando and cum:
quando ergo erga te benignus fui... tum te mihi benigne itidem addecet... referre gratiam,
Plaut. Rud. 5, 3, 35:
cum magnus numerus deesset, tum iste homo nefarius in eorum locum... substituere coepit cives Romanos,
Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72.—
L.
After relative clauses denoting time: qua tempestate Paris Helenam innuptis junxit nuptiis, Ego tum gravida expletis jam fere ad pariendum mensibus, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 58, 219 (Trag. Rel. p. 246 Rib.).—
M.
With conditional clauses.
1.
With a conditional clause introduced by si, sin, ni (not nisi).
(α).
Tum as antecedent of clause:
tum pol ego interii, homo si ille abiit,
Plaut. Ps. 4, 1, 6; id. Men. 2, 2, 71; Ter. Heaut. 4, 3, 40:
si tenuis causa est, tum etiam argumentandi tenue filum,
Cic. Or. 36, 124; id. Rep. 1, 40, 62; 2, 9, 15; id. Fin. 1, 19, 63; id. N. D. 1, 6, 13; id. Verr. 2, 3, 47, § 112:
tum vero ego nequiquam Capitolium servaverim si civem in servitutem duci videam,
Liv. 6, 14, 4; 3, 9, 11; 6, 14, 4; 7, 34, 14; Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14; Gell. 2, 12, 1 sq.; 4, 13, 1; 14, 2, 21.—
(β).
Tum introducing the apodosis:
si triduum hoc hic erimus, tum arbores in te cadent,
Plaut. Men. 2, 3, 30; id. Rud. 5, 2, 59; 3, 4, 49; id. As. 1, 3, 89; id. Rud. 1, 3, 13; id. Ps. 4, 1, 1; 4, 1, 48 (39); Ter. Eun. 2, 3, 64; 3, 1, 17; id. Phorm. 1, 3, 19; Cato, R. R. 26; cf. id. ib. 27:
quod si, ut spero, cepero, tum vero litteras publice mittam,
Cic. Fam. 2, 10, 3; id. Div. 1, 44, 100; cf. id. Ac. 2, 10, 32; id. Fin. 2, 4, 79; id. N. D. 3, 36, 87; id. Rep. 1, 43, 66: id. [p. 1911] Rosc. Am. 49, 142:
si dimicandum erit, tum tu in novissimos te recipito,
Liv. 7, 40, 13; 8, 10, 12; Hor. S. 1, 2, 97; Ov. M. 7, 32.—
Esp., denoting the consequences of perjury in ancient formulas of oaths: si ego injuste illos homines dedier mihi exposco, tum patriae compotem me numquam siris esse,
Liv. 1, 32, 7; 1, 24, 8; 22, 53, 11; hence, quid si falles? Me. Tum Mercurius Sosiae iratus siet, Plaut. Am. 1, 1, 239; 3, 2, 52; id. Aul. 4, 10, 50; cf. also Liv. 3, 64, 10.—
2.
With a condition contrary to fact.
(α).
Tum, antecedent of clause:
tum esset ostentum, si anguem vectis circumplicavisset,
Cic. Div. 2, 28, 62; id. Verr. 2, 2, 68, § 164:
tum id audirem si tibi soli viveres,
id. Marcell. 8, 25; id. Fin. 4, 13, 33; id. Div. 2, 35, 73.—
(β).
Tum introducing the apodosis:
si quidem me amaret, tum istuc prodesset,
Ter. Eun. 3, 1, 56:
quodsi omnia nobis quae ad victum pertinent. suppeditarentur, tum optimo quisque ingenio, totum se in cognitione et scientia collocaret,
Cic. Off. 1, 44, 158. —
N.
After an abl. absol.
1.
With perfect participles (= postquam or cum... tum), mostly with denique, vero, demum.
(α).
Referring to definite past time:
ut morte ejus nuntiata tum denique bellum confectum arbitraretur,
Cic. Mur. 16, 34:
sed confecto proelio tum vero cerneres quanta vis animi fuisset in exercitu Catilinae,
Sall. C. 61, 1:
ita rebus divinis peractis tum de bello deque republica dictator rettulit,
Liv. 22, 11, 1; 2, 29, 1; 2, 29, 3; 3, 56, 1; 5, 50, 8; Plin. 11, 20, 22, § 68.—
(β).
Referring to indefinite time:
hisce omnibus rebus consideratis, tum denique id quod primum est dicendum, postremum soleo cogitare, quo utar exordio,
Cic. Or. 2, 77, 315.—
(γ).
Referring to future time (the abl. absol. = a fut. perf.):
ita prope XL. diebus interpositis tum denique se responsuros esse arbitrantur,
Cic. Verr. 1, 10, 31; 1, 18, 54; id. Fin. 4, 13, 32; id. Scaur. Fragm. 10, 22.—
2.
With pres. participles (post-class.):
tacentibus cunctis, tum ipse (dixit), etc.,
Just. 12, 15, 6.
III.
Particular connections.
A.
With other particles of time.
1.
Jam tum, already at that time, i. e. earlier than might be anticipated:
jam tum erat suspitio Dolo malo haec fieri,
Ter. Eun. 3, 3, 8; cf. id. ib. 4, 4, 58; id. Phorm. 5, 8, 34:
quippe etenim jam tum divom mortalia saecla Egregias animo facies vigilante videbant,
Lucr. 5, 1169; 5, 1037:
ut mihi jam tum divinasse ille (Romulus) videatur hanc urbem sedem aliquando summo esse imperio praebituram,
Cic. Rep. 2, 5, 10; 2, 7, 12; id. Div. 2, 57, 118; id. Tusc. 4, 2, 4:
jam tum in Palatio monte Lupercal hoc fuisse ludicrum ferunt,
Liv. 1, 5, 1; 1, 7, 16; 1, 41, 7; 10, 21, 14;
24, 49, 1: ut jam tum qualis futurus esset ostenderet,
Suet. Dom. 1; Curt. 4, 6, 29.—
2.
Tum demum and tum denique, then only, then at length, then at last, not till then, i. e. later than might be expected, implying delayed action.
a.
Tum demum.
(α).
In gen.:
adversisque in rebus noscere qui sit. Nam verae voces tum demum pectore ab imo Eiciuntur,
Lucr. 3, 58:
tum demum Liscus, oratione Caesaris adductus, quod antea tacuerat proponit,
Caes. B. G. 1, 17; 5, 33; Sall. J. 46, 1:
nec ante in campum degressi sunt quam, etc. Tum demum castra Etruscorum pro moenibus Fidenarum posita,
Liv. 4, 17, 12; 45, 12, 6; 2, 20, 11; 5, 39, 2; 23, 19, 15 et saep.; Val. Max. 1, 6, 10; 1, 7, 4; Curt. 3, 12, 12; Tac. A. 3, 18; 3, 47.—
(β).
In partic., referring to clauses introduced by cum, ubi, si, or abl. absol. (v. II. A. B. L. M.), denoting absolute restriction to the terms of the clause:
imo etiam ubi expolivero, magis hoc tum demum dices,
Plaut. Poen. 1, 1, 60:
tum demum mihi procax Academia videbitur si aut consenserint omnes, aut, etc.,
Cic. N. D. 1, 6, 13:
cum is Casilini eo die mansurum dixisset, tum demum cognitus est error,
Liv. 22, 13, 8; Vell. 2, 115, 4; Val. Max. 3, 8, 1 fin.; 7, 2, 4; Curt. 3, 11, 6; Plin. Ep. 8, 20, 7.—
(γ).
Sometimes = nunc demum (anteclass.): victus es, Chaline. St. Tum nos demum vivere. Olympio. Gaudeo, Plaut. Cas. 2, 6, 65.—
b.
Tum denique.
(α).
In gen.:
tum denique tauros in gregem redigo,
Varr. R. R. 2, 5:
injecta glaeba tumulus is (locus) ubi humatus est vocatur, ac tum denique multa religiosa jura complectitur,
Cic. Leg. 2, 22, 57; id. Fin. 3, 22, 76; id. Tusc. 3, 26, 61: nequiquam temptati ut tum denique desisterent impediendo bello, Liv. 4, 55, 5; Ov. M. 4, 519; 7, 857; 10, 664.—
(β).
Referring to clauses with cum, etc. (v. II. A. B. L. M.):
tum denique homines nostra intellegimus bona quom quae in potestate habuimus ea amisimus,
Plaut. Capt. 1, 2, 33:
quo cum venerimus, tum denique vivemus,
Cic. Tusc. 1, 31, 75; 3, 31, 75; id. Leg. 2, 4, 10; id. Rep. 1, 6, 11; so,
tum denique si,
id. Fam. 14, 2, 3; id. Q. Fr. 1, 1, 10, § 29; id. Verr. 2, 2, 1, § 1:
indicandum primum fuisse, dein petendum praesidium, postremo ni impetraretur, tum denique querendum,
Liv. 23, 43, 2; Cato ap. Plin. 17, 18, 29, § 126 (for tum vero denique after ut, Cic. Phil. 9, 4, 9, v. II. D. 2. a).—
3.
Tum primum (rarely primo), then for the first time:
tum genus humanum primum mollescere coepit,
Lucr. 5, 1014:
ludorum gratia quos tum primum anniversarios in circo facere constituisset,
Cic. Rep. 2, 7, 12; id. Sen. 21, 78; Caes. B. G. 7, 11:
ponte sublicio tum primum in Tiberi facto,
Liv. 1, 33, 6; 2, 41, 3; 39, 22, 2; 2, 20, 6; 39, 49, 4; Vell. 2, 37, 5; Tac. A. 2, 27; id. H. 4, 57; Curt. 3, 12, 26. —
4.
With deinde, hic, postea, with consecutive force emphatic.
a.
Deinde tum (very rare):
primum ea quae sumus acturi cogitare debemus, deinde tum dicere ac facere,
Varr. L. L. 6, 6, 62.—
b.
Tum deinde.
(α).
= tum demum or tum denique, then at length, not till then, then only:
nonne optime patronus occurrat prius conviciis luxuriae, etc., tum deinde narret de bonis Pallae? etc.,
Quint. 4, 2, 27; 12, 10, 11:
emam, aedificabo, credam, exigam, honores geram: tum deinde lassam senectutem in otium referam,
Sen. Ep. 101, 4; Plin. 16, 44, 95, § 251.—So corresp. with cum:
quas cum solus pertulisset, tum deinde comitia collegae subrogando habuit,
Liv. 2, 8, 3 (Weissenb. demum, by conj.); Col. R. R. 1, 6, 13. —
(β).
= an emphatic deinde: nam praetermisit quod in prima parte sumere debuit;
tum deinde eodem ipso quod omiserat quasi proposito ad confirmandum aliud utitur,
Gell. 2, 8, 3; 13, 24 (23), 1; Just. 2, 1, 19.—
c.
With hic:
hic tum repente Pacilius quidam accedit, ait, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94:
hic ego tum ad respondendum surrexi,
id. Clu. 18, 51; 27, 73:
hic tum injectus est hominibus scrupulus,
id. ib. 28, 76; id. Sest. 11, 25.—
d.
Tum postea:
tum postea complorantibus nostris, dies quidem tandem inluxit,
Gell. 19, 1, 3; so id. 14, 3, 10 (for quid tum postea, v. D. 1.).—
5.
With interim:
unum, alterum, tertium annum Sassia quiescebat... Tum interim, Q. Hortensio, Q. Metello coss.... despondet ei filiam suam,
Cic. Clu. 64, 179.—
B.
With particles of emphasis.
1.
Tum vero (sometimes tum enimvero or enimvero tum), then indeed, at that crisis, then if not before, etc., or merely = emphatic then, denoting either coincidence or sequence of action.
(α).
In gen.:
discedit a Melino Cluentia. Tum vero illa egregia mater palam exsultare... coepit,
Cic. Clu. 5, 14; 22, 61; id. Agr. 1, 1, 3; id. Verr. 2, 5, 41, § 107:
semper equidem magno cum metu incipio dicere... tum vero ita sum perturbatus ut, etc.,
id. Clu. 18, 51:
tum vero dubitandum non existimavit quin ad eos proficisceretur,
Caes. B. G. 2, 8; 5, 37; id. B. C. 1, 82; 2, 42:
Aruns Tarquinius et Tullia minor... junguntur nuptiis. Tum vero in dies infestior Tulli senectus... coepit esse,
Liv. 1, 47, 1; 2, 22, 6; 4, 49, 13; 10, 19, 12; 21, 45, 9; 21, 58, 5; Ov. M. 2, 227; 7, 685; Curt. 4, 13, 1; 3, 11, 5; Tac. Agr. 37.—And in enumerations:
deinde... post autem... tum vero ipsam veterem Karthaginem vendunt,
Cic. Agr. 1, 2, 5.—
(β).
As correlative of temporal or conditional clauses, and after abl. absol.:
quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit ne tum vero sustineri nec in urbe seditio, nec in castris posset,
Liv. 5, 7, 4; Sall. J. 94, 3:
tum vero... si,
Cic. Fin. 1, 19, 63; Liv. 6, 14, 4 (v. II. M. 1. a, b).—With cum, Liv. 32, 12, 1:
quae postquam frustra temptata rogumque parari... vidit, Tum vero gemitus... Edidit,
Ov. M. 2, 621; Sall. J. 106, 6; 84, 1; id. Cat. 51, 40; v. C. 1. b. (so, tum vero denique after ut, Cic. Phil. 9, 4, 9; v. II. D. 2. and M. 1.).—
2.
Tum quidem, at that time, thereupon, then at least (usu. opposed to a later time): dixit sibi in somnis visum esse, etc. Et tum quidem incolumis exercitum liberavit; post triennium autem devovit se, etc., Cic. Div. 1, 24, 51; so,
actum quidem,
id. Fl. 25, 59; id. Lael. 11, 39:
et tum quidem ab Dio Perseus in interiora regni recepit se... post dies paucos, etc.,
Liv. 42, 39, 1; 1, 57, 10; 3, 2, 10;
7, 17, 3.—Often in resuming the narrative after a digression: ac tum quidem regem... filium appellat,
Curt. 4, 7, 25.—Merely emphatic:
Duillio Cornelioque coss. etiam mari congredi ausus est. Tum quidem ipsa velocitas classis comparatae victoriae auspicium fuit,
Flor. 1, 18 (2, 2), 7; so id. 1, 22 (2, 6), 20; 1, 40 (3, 5), 12.—With cum, Tac. Dial. 11.—
3.
Ne tum quidem, not even then:
num quis horum miser hodie? Ne tum quidem, post spiritum extremum,
Cic. Tusc. 1, 37, 89; id. Div. 1, 26, 55; id. Verr. 2, 2, 40, § 98:
ubi ne tum quidem eos prodire intellexit,
Caes. B. G. 1, 50; 7, 53; Tac. H. 5, 21; Curt. 3, 2, 18.—With cum:
ille vere ne tum quidem miser cum ab Oroete in crucem actus est,
Cic. Fin. 5, 30, 92; so id. Tusc. 5, 20, 57; id. Verr. 2, 5, 23, § 59; Liv. praef. 12; 39, 39, 11.—
4.
Tum maxime (sometimes tum cummaxime).
(α).
Especially at that time, chiefly then: illi sumposia, nos convivia quod tum maxime simul vivitur, Cic. Fam. 9, 24, 35; id. Leg. 2, 11, 26.—With cum:
quae quidem vis tum maxime cognita est cum... M. Cato, legem suadens, in Galbam multa dixit,
Cic. Brut. 23, 89; id. Sest. 21, 47; id. Par. 4, 1, 29.—
(β).
Just then, just at that moment (not ante-Aug.):
regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti,
Liv. 43, 20, 3; 1, 10, 1:
per totam aciem vulgatum est, castra amissa esse, et tum cummaxime ardere,
id. 40, 32, 1; so,
tum cummaxime,
id. 43, 7, 8:
corpus enim suum a caupone trucidatum tum maxime plaustro ad portam ferri,
Val. Max. 1, 7, ext. 10; 2, 10, 2; 3, 2, 2 fin.; Curt. 3, 4, 14; 6, 6, 10; Plin. 2, 63, 63, § 154; Quint. 2, 15, 30; 2, 61, 31; Suet. Caes. 65; id. Calig. 53.—So with cum:
et quod tum maxime Abydum oppugnaret cum rex ab Attalo et Rhodiis ultro se bello lacessitum diceret,
Liv. 31, 18, 2; Sen. Ira, 1, 15, 2.—
(γ).
Strengthening the co-ordinate tum after cum, so especially; v. I. C. 3. e. b (for cum maxime... tum maxime and tum maxime... cum plurimum, v. II. A. 3. a. b.).—
5.
Tum potissimum = tum maxime, just then (rare):
C. Caesar... tum potissimum acie commissa impeditos religione hostes vicit,
Front. Strat. 2, 1, 16.—
6.
Etiam tum.
(α).
Even then:
etiam tum vivit cum esse credas mortuam,
Plaut. Pers. 3, 1, 28:
totum se Servilio etiam tum tradidit,
even then, at so late a time, Cic. Sest. 62, 130:
etiam tum cum verisimile erit,
id. Rosc. Am. 20, 57.— So with cum, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; id. Dom. 13, 23; id. Sest. 38, 81.—
(β).
Still, as yet (also as one word; cf. etiamtum, and v. the foll. additional passages), Cic. Verr. 2, 4, 19, § 41; id. Fin. 3, 14, 48; id. Rep. 2, 12, 24; id. Arch. 3, 5; id. de Or. 2, 3, 12; id. Brut. 20, 80; id. Off. 2, 14, 47; Caes. B. C. 3, 93; Liv. 5, 40, 10; Val. Max. 9, 6, 3; Tac. A. 3, 72; Suet. Claud. 27 fin.; id. Dom. 22.—
And with a negation, = nondum: ipsa ego non longos etiam tum scissa capillos,
not yet long, Ov. H. 8, 79.—
7.
Tum etiam.
(α).
Followed by si or cum, even if, even when:
atque equidem filium Tum etiam si nolit, cogam,
Ter. Ad. 5, 3, 65:
qui tum etiam cum... circumfusi erant caligine,
Cic. Tusc. 1, 19, 45.—
(β).
Then also, then too, besides:
tum etiam illud cogitatote, sic vivere Cornelium ut, etc.,
Cic. Balb. 28, 65; id. N. D. 1, 16, 43; so id. Leg. 1, 13, 35; id. Fin. 2, 16, 53; Col. 12 praef.—
8.
Tum quoque.
(α).
Also then, then likewise, then as before, then as on another occasion mentioned before: ceu lapidem si Percutiat lapis aut ferrum;
nam tum quoque lumen Exsilit,
Lucr. 6, 162:
tum quoque homini plus tribui quam nescio cui necessitati,
Cic. Prov. Cons. 11, 28:
tum quoque multis milibus Latinorum in civitatem acceptis,
Liv. 1, 33, 5; 2, 52, 2; 21, 22, 4; Caes. B. C. 3, 37; Ov. M. 14, 369.—
(β).
Even then, = etiam tum (rare):
et tamen tum quoque se absentes triumphare credunt,
Liv. 45, 38, 13; 39, 41, 3; 39, 47, 11; Ov. H. 17 (18), 190.—
(γ).
In orat. obliq. (v. I. A. 2.), even now:
quod si Romani tum quoque aequa aspernarentur,
Liv. 42, 62, 7. —
(δ).
= sic quoque, even under the circumstances, even as it was, etc. (v. sic, V. 3.): ut si effugium patuisset in publicum, impleturae urbem tumultu fuerint. Tum quoque [p. 1912] aliquotiens integro corpore evaserunt, Liv. 24, 26, 13; 40, 16, 6; 43, 4, 1;
9, 13, 9: tum quoque, amputata dextra, navem sinistra comprehendit,
Just. 2, 9, 18.—
9.
Tum ipsum = eo ipso tempore, at the very time, just then, even then (only in Cic. in four passages; cf.:
nunc ipsum): tota igitur ratio talium largitionum vitiosa est, temporibus necessaria, et tum ipsum... moderanda est,
Cic. Off. 2, 17, 60:
quem quidem cum sua voluntate ex patria Karthaginem revertisset, tum ipsum cum vigiliis et fame cruciaretur, clamat virtus beatiorem fuisse quam Thorium,
id. Fin. 2, 20, 65 Madv. ad loc.:
tum ipsum cum immolare velis extorum fieri mutatio potest,
id. Div. 1, 52, 118:
ita (oratores), non injuria, quotienscunque dicerent, id quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere,
id. Or. 1, 27, 123.—
C.
Tum with co-ordinating particles.
1.
Tum autem.
(α).
= praeterea, and then, besides (v. I. C. 1.): turpilucricupidum te vocant cives tui;
tum autem sunt alii qui te volturium vocant,
Plaut. Trin. 1, 2, 64:
oves scabrae sunt... Tum autem Surorum nemo exstat qui ibi sex menses vixerit,
id. ib. 2, 4, 141; id. Mil. 4, 2, 13; id. Pers. 4, 2, 3; id. Poen. 5, 5, 34; 5, 7, 22; Ter. And. 1, 5, 34; id. Eun. 5, 9, 7; id. Hec. 2, 1, 14; 3, 2, 10:
tum autem qui non ipso honesto movemur... callidi sumus, non boni,
Cic. Leg. 1, 14, 41; id. Or. 1, 58, 247; 2, 19, 80.—
(β).
= tum... tum:
visne igitur inter hos populos inambulantes, tum autem residentes quaeramus eisdem de rebus?
Cic. Leg. 1, 5, 15.—
(γ).
= eo tempore, with autem as connective:
tum illic autem Lemnius... uxorem duxit, etc.,
Plaut. Cist. 1, 3, 25:
tum autem ex omnibus montibus nives proluit,
Caes. B. C. 1, 48.—
(δ).
But in this instance:
uxori emunda ancilla'st: tum autem pluscula Supellectile opus est,
Ter. Phorm. 4, 3, 60; 5, 7, 25 sq.—
2.
For tum etiam, v. B. 7. b.—
3.
Tum praeterea:
nam tui similis est probe. Tum praeterea talem, nisi tu, nulla pareret filium,
Ter. Heaut. 5, 3, 20; so id. Ad. 3, 2, 47; id. Phorm. 3, 2, 33; Cic. Verr. 1, 18, 56 (v. I. C. 3. e. l).—
4.
Tum porro:
tum porro venti magnam quoque tollere partem Umoris possunt,
Lucr. 6, 623; 4, 829 (827).—
D.
Quid tum?
1.
In dialogue, what then? what next? what further? novi ego hos pugnos meos. Ca. Quid tum? Th. Quid tum? Rogitas? Hisce ego, si tu me inritaveris, placidum te hodie reddam, Plaut. Curc. 5, 3, 49; so id. As. 2, 2, 83; Ter. Eun. 2, 2, 47; 3, 5, 66; id. Phorm. 3, 3, 8.—And strengthened:
quid tum postea?
Plaut. Trin. 3, 3, 41; id. As. 2, 2, 68; 2, 2, 79; Ter. Eun. 2, 3, 78; 4, 2, 9; 4, 7, 23; id. Ad. 4, 5, 15; id. Hec. 4, 1, 36: videsne abundare me otio? A. Quid tum? Cic. Tusc. 2, 11, 26.—
2.
In imitation of a dialogue:
at mulctantur bonis exsules. Quid tum? Parumne multa de toleranda paupertate dicuntur?
Cic. Tusc. 5, 37, 107; so id. Quint. 22, 72; 27, 84; id. Verr. 2, 4, 59, § 132; id. Dom. 47, 123; id. Dejot. 7, 22; id. Phil. 1, 10, 26; Hor. S. 2, 3, 230.—
3.
As emphatic co-ordinative in quoting the different items of a document, law, etc.: quive in senatu sententiam dixit, dixerit. Quid tum? Qui eorum coiit, coierit, etc., what next? i. e. and then, listen! Cic. Clu. 54, 148; so id. Agr. 1, 5, 16; 3, 3, 11; id. Mur. 12, 26; id. Fl. 23, 55.—
E.
Tum temporis = eo tempore (post class. and rare; cf.:
tunc temporis): postera die civitas principem suum, ac tum temporis consulem in foro expectabat,
Just. 31, 2, 6.

Lewis & Short latin dictionary > tum
6 Alius

1.
Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):
postquam belligerant Aetoli cum Aleis,
Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.
2.
ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:
alis rare,
Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:
alid more freq.,
Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:
aliae,
Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:
ali,
Lucr. 6, 1226:
alio,
Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:
aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.
I.
A.. In gen.:
eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,
Naev. Bell. Pun. 1, 16:
alios multos,
Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:
plures alios,
ib. ib. 12, 5:
cum aliis pluribus,
ib. Act. 15, 35:
an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?
Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:
dum aliud aliquid flagiti conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:
nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 244:
nec quisquam alius affuit,
id. ib. 1, 1, 269:
panem vel aliud quidquam,
Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:
quidquid aliud dare,
Vulg. Lev. 22, 25:
ALIS NE POTESTO,
Inscr. Orell. 2488:
datum Mi esse ab dis aliis,
Plaut. Am. prol. 12:
adulescentulo in alio occupato amore,
Ter. And. 5, 1, 10:
aut aliae cujus desiderium insideat rei,
Lucr. 3, 918:
ne quam aliam quaerat copiam,
Ter. Heaut. 5, 1, 54:
nisi quid pater ait aliud,
id. And. 5, 4, 47:
si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,
Cic. Off. 1, 10, 33:
quodcumque alid auget,
Lucr. 5, 257:
Est alius quidam, parasitaster paululus,
Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:
tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,
Cic. Or. 71, 237:
L. Aemilius alius vir erat,
Liv. 44, 18:
Genus ecce aliud discriminis audi,
Juv. 12, 24:
alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,
Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:
nemo alius,
Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:
alius nemo,
Cic. Quinct. 76:
plus alimenti est in pane quam in ullo alio,
Cels. 2, 18:
aliud esse causae suspicamur,
Cic. Fl. 39:
Anne aliud tunc praefecti?
Juv. 4, 78:
estne viris reliqui aliud,
Sall. Fragm. 187, 19:
aliud auxilii,
Tac. A. 5, 8:
aliud subsidii,
id. ib. 12, 46:
alia honorum,
id. ib. 1, 9:
alia sumptuum,
id. ib. 15, 15:
sunt alia quae magis timeam,
Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:
haec aliaque,
Tac. H. 3, 51 al. —
Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?
Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):
ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,
Cic. Phil. 6, 6:
utar post alio, si invenero melius,
something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,
si in aliud tempus differetur,
Caes. B C. 1, 86:
an alium exspectamus?
Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:
siti magis quam alia re accenditur,
Sall. J. 89, 5:
neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,
Caes. B. C. 1, 85:
neque creatura alia poterit nos separare,
Vulg. Rom. 8, 39.
► Instances of the rare gen.
alius:
alius generis bestiae,
Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:
alius ingenii,
Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:
alius ordinis,
Amm. 30, 5, 10:
artificis aliusve,
Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:
alius coloris,
Non. p. 450:
nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,
Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—
B.
In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.
(α).
With atque, ac, or et:
illi sunt alio ingenio atque tu,
Plaut. Ps. 4, 7, 35:
alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?
Ter. And. 3, 3, 13:
potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,
Cic. Or. 71, 237:
longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,
id. Att. 11, 10:
res alio modo est ac putatur,
id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:
qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,
Caes. B. G. 3, 28:
non alius essem atque nunc sum,
Cic. Fam. 1, 9:
longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,
Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:
alia atque antea sentiret,
id. Hann. 2, 2:
lux longe alia est solis et lychnorum,
is very different, Cic. Cael. 28.—
(β).
With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):
amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,
nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:
neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,
id. Fam. 7, 13:
erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,
id. de Or. 2, 12:
Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?
id. Phil. 8, 3:
nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,
id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:
quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?
id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:
pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,
Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:
Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,
id. Lys. 1, 4:
neque aliud huic defuit quam generosa stirps,
id. Eum. 1, 2:
Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,
Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;
Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,
Cic. Sest. 6, 13:
ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,
id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:
et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,
id. 2, 63; 31, 24:
sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,
id. 2, 29:
ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,
Suet. Caes. 20:
mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,
id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:
quid aliud quam ad bellum vocabantur?
Flor. 3, 23 med.; so,
Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?
Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:
te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2:
quod alium quam se cooptassent,
Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:
Quid te aliud sollicitat?
id. ib. 1, 2, 82:
Quid aliud tibi vis?
id. Heaut. 2, 3, 90:
Numquid vis aliud?
id. Eun. 1, 2, 111:
Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,
Juv. 12, 48:
Quid enim est aliud Antonius?
Cic. Phil. 2, 70:
Quid est aliud furere?
id. Pis. 47:
Quid est alia sinistra liberalitas?
Cat. 29, 15 al. —
(γ).
With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):
qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,
other than, Plaut. Poen. prol. 22:
quod est aliud melle,
Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:
neve putes alium sapiente bonoque beatum,
Hor. Ep. 1, 16, 20:
alius Lysippo,
id. ib. 2, 1, 240:
accusator alius Sejano,
Phaedr. 3, prol. 41.—
(δ).
With praeter:
nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 249:
nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,
Cic. Off. 2, 2, 5:
non est alius praeter eum,
Vulg. Marc. 12, 32:
rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?
Cic. de Or. 2, 69:
Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?
id. Clu. 62:
nec jam tela alia habebant praeter gladios,
Liv. 38, 21, 5.—
(ε).
With extra (eccl. Lat.):
neque est alius extra te,
Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—
(ζ).
With absque (eccl. Lat.):
non est alius Deus absque te,
Vulg. 1 Par. 17, 20.—
(η).
With praeterquam:
cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,
Liv. 3, 40.
II.
Esp.
A.
In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:
quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?
Cic. Phil. 2, 111:
latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,
id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:
alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,
Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:
cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,
Cic. Fam. 15, 4, 8:
proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,
id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;
immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,
id. Tusc. 5, 13, 38:
principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,
Nep. Pelop. 1, 4:
nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,
Verg. E. 1, 65:
alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,
Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:
Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,
Caes. B. G. 1, 8:
Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,
Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:
castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,
Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:
alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,
Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;
alius autem pecuniam],
id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:
Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,
Juv. 14, 321:
Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,
Plin. Pan. 72:
aliud est male dicere, aliud accusare,
Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:
aliud est servum esse, aliud servire,
id. 5, 10, 60 al.:
jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,
Liv. 1, 12; cf. infra, e.—
B.
Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.
Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?
one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:
fallacia alia aliam trudit,
Ter. And. 4, 4, 40:
fecerunt alii quidem alia quam multa,
Cic. Phil. 3, 20, 6:
signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,
some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:
alius in alia est re magis utilis,
id. Sex. Rosc. 111:
alius ex alia parte,
id. Verr. 1, 66:
dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,
Verg. G. 1, 276:
ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,
Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:
ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,
id. Q. Fr. 3, 1, 7:
habes Sardos venales, alium alio nequiorem,
one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un a
l'autre,
Caes. B. G. 2, 26 Herz.:
legiones aliae alia in parte resistunt,
id. ib. 2, 22:
alius alia causa illata,
id. ib. 1, 39:
cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,
Suet. Vesp. 6:
alius alii subsidium ferunt,
Caes. B. G. 2, 26:
alius alio more viventes,
each in a different way, Sall. C. 6, 2:
alius alii tanti facinoris conscii,
id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:
alii autem aliud clamabant,
Vulg. Act. 19, 32:
illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,
now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:
aliter ab aliis digeruntur,
id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:
equites alii alia dilapsi sunt,
some in this way, some in that, Liv. 44, 43:
cum alii alio mitterentur,
id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:
jussit alios alibi fodere,
Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—
C.
Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:
ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,
Ter. Heaut. 3, 3, 37:
aliud ex alio succurrit mihi,
Cic. Fragm. C. 12:
alid ex alio reficit natura,
Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:
ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,
Cic. Tusc. 5, 24, 69:
alias ex aliis nectendo moras,
Liv. 7, 39:
aliam ex alia prolem,
Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:
nos alia ex aliis in fata vocamur,
id. A. 3, 494:
quae impie per biennium alia super alia es ausus,
Liv. 3, 56; 23, 36:
aliud super aliud scelus,
id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:
deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,
Sall. J. 63, 5.—
D.
Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:
eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,
Cic. Or. 22, 72:
alio atque alio loco requiescere,
in different places, Sall. J. 72, 2:
inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,
Liv. 8, 23:
aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,
Sen. Ep. 32, 2:
cum alia atque alia appetendo loca munirent,
Liv. 1, 8:
milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,
id. 2, 2:
luna alio atque alio loco exoritur,
Plin. 2, 10:
febres aliae aliaeque subinde oriuntur,
Cels. 3, 3:
cancer aliis aliisque signis discernitur,
id. 5, 26:
aliis atque aliis causis,
Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:
saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,
id. ib. 36, 2:
aliis post aliis minitari,
id. ib. 55, 8.—
E.
Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:
nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,
Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):
alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,
id. ib. 3, 3, 13:
Huic aliud mercedis erit,
Verg. E. 6, 26:
longe alia mihi mens est,
Sall. C. 52, 2:
Vos aliam potatis aquam,
Juv. 5, 52:
lectus non alius cuiquam,
id. 8, 178:
ensesque recondit mors alia,
Stat. Th. 7, 806:
ostensus est in alia effigie,
Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:
alium fecisti me, alius ad te veneram,
Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:
homines alii facti sunt,
Cic. Fam. 11, 12:
mutaberis in virum alium,
Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;
qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,
Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:
frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,
Cic. Fam. 10, 12:
de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,
id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:
discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,
Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—
F.
Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:
Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,
Caes. B. G. 1, 41:
inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,
Liv. 7, 26:
vulgus aliud trucidatum,
id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:
legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,
Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:
cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,
id. ib. 6, 33 al.—
G.
Like alter, one of two, the other of two:
huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,
Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;
magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,
Sall. C. 54, 1 Kritz:
duo Romani super alium alius corruerunt,
one upon the other, Liv. 1, 25, 5:
ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,
each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:
marique alio Nicopolim ingressus,
Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,
alias partes fovere,
the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:
Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,
Caes. B. G. 1, 1 Herz.:
classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,
Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):
ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,
a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:
alius Nero,
Suet. Tit. 7.—
H.
A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:
mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,
than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:
facinus, quo non fortius ausit alis,
Cat. 66, 28:
Fama malum qua non aliud velocius ullum,
Verg. A. 4, 174:
quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,
Sall. J. 2, 4:
quo non aliud atrocius visum,
Tac. A. 6, 24:
(Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,
Sall. J. 96, 3:
neque majus aliud neque praestabilius invenias,
id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:
non alia ante Romana pugna atrocior fuit,
id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.
A.
ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).
1.
In gen.
a.
Of place:
fortasse tu profectus alio fueras,
Ter. Eun. 2, 2, 49:
ut ab Norba alio traducerentur,
Liv. 32, 2:
translatos alio maerebis amores,
Hor. Epod. 15, 23:
decurrens alio,
id. S. 2, 1, 32:
nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,
id. ib. 2, 2, 55.—With quo:
Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,
to some other place, Cic. Att. 9, 17:
si quando Romam aliove quo mitterent legatos,
Liv. 38, 30. —
b.
Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):
illi suum animum alio conferunt,
Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:
ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,
id. Eun. 3, 1, 60 Don.:
hi narrata ferunt alio,
Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:
sed, si placet, sermonem alio transferamus,
id. de Or. 1, 29, 133:
quoniam alio properare tempus monet,
Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—
c.
Of purpose or design:
appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,
for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:
hoc longe alio spectabat,
looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—
2.
a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:
hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,
Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:
nihil alio atque alio spargitur,
Sen. Brev. Vit. 11, 2.—
b.
Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:
et ceteri quidem alius alio,
Cic. Off. 3, 20, 80:
aliud alio dissipavit,
id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:
quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,
Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—
c.
Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;
in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,
for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:
quo alio nisi ad nos confugerent?
Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—
B.
ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—
C.
ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).
1.
Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.
a.
At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.
Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,
Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):
sed alias jocabimur,
Cic. Fam. 7, 13, 2:
sed plura scribemus alias,
id. ib. 7, 6:
et alias et in consulatus petitione vinci,
id. Planc. 18:
nil oriturum alias,
Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:
recte secusne, alias viderimus,
Cic. Ac. 2, 44, 135:
Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,
Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;
nunc, etc.,
Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:
gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,
Curt. 4, 3, 18:
alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,
id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;
as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,
Cic. Att. 4, 2, 2:
consilio numquam alias dato,
Hor. C. 3, 5, 45:
numquam ante alias,
Liv. 2, 22, 7:
non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,
id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:
si quando umquam ante alias,
id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):
Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,
Suet. Aug. 75.—
b.
Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:
Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,
Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:
nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,
id. Fin. 2, 27, 87:
contentius alias, alias summissius,
id. de Or. 3, 55, 212:
cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,
Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:
nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,
Cic. Sen. 15, 51:
geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,
id. de Or. 3, 54, 206:
hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,
Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:
illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,
Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—
c.
Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:
et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,
Cic. Inv. 2, 13, 45:
alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,
id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):
illi alias aliud iisdem de rebus judicant,
id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:
(deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,
id. Red. in Sen. 30:
ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,
id. Div. 2, 54, 111.—
d.
Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;
also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,
Cic. Tusc. 4, 4, 7:
fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,
id. ib. 5, 4, 11:
quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,
id. Ac. 2, 3, 9:
quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,
id. de Or. 1, 9, 38:
cum saepe alias, tum apud centumviros,
id. Brut. 39, 144:
cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,
id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:
neque tum solum, sed saepe alias,
Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:
nunc tamen libentius quam saepe alias,
Symm. Ep. 1, 90.—So,
e.
Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—
f.
Raro alias, rarely at other times, on other occasions:
ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,
Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—
g.
Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):
non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,
never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:
non alias militi familiarior dux fuit,
Liv. 7, 33; 45, 7:
non alias majore mole concursum,
Tac. A. 2, 46; 4. 69;
11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,
id. Agr. 5:
haud alias intentior populus plus vocis permisit,
id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—
2.
Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):
Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,
Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:
sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,
Macr. S. 5, 19.—
3.
Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:
in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,
Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—
4.
Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):
non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 73:
debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,
by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—
5.
Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —
D.
ălĭtĕr, adv. [alis; v. alius init. ], otherwise, in another manner, allôs.
1.
With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.
a.
With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:
sed aliter atque ostenderam facio,
Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:
aliter ac nos vellemus,
Cic. Mil. 9, 23:
de quo tu aliter sentias atque ego,
id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:
si aliter nos faciant quam aequum est,
Plaut. Stich. 1, 1, 42:
si aliter quippiam coacti faciant quam libere,
Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:
Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?
id. Rep. 1, 4, 7.—
b.
Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:
Non aliter quam si ruat omnis Karthago,
Verg. A. 4, 669:
dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,
Ov. Tr. 1, 3, 73:
nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,
Liv. 23, 4; 21, 63, 9:
illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,
id. 3, 51, 12:
nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,
Tac. A. 1, 6; 1, 49:
Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,
Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:
non aliter quam cum, etc.,
Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:
nec scripsi aliter ac si, etc.,
Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:
Non aliter quam qui lembum subigit,
Verg. G. 1, 201:
non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,
Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:
neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,
id. 5, 8, 1:
patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,
Juv. 7, 220:
successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,
Tac. A. 6, 30.—
* c.
Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:
cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,
Mel. 1, 9, 6.—
d.
Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:
qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,
Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —
e.
Non aliter quam ut, on no other condition than that:
neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,
Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—
2.
Without a comparative clause expressed.
a.
In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:
vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,
though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:
tu si aliter existimes, nihil errabis,
Cic. Fam. 3, 7, 16:
ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,
in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:
Si quis aliter docet,
Vulg. 1 Tim. 6, 3:
quae aliter se habent,
ib. ib. 5, 25:
Quippe aliter tunc vivebant homines,
Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:
non fuit faciendum aliter,
Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:
Ergo non aliter poterit dormire?
Juv. 3, 281:
aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,
Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:
haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),
Verg. A. 9, 65:
haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,
id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:
non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,
Hor. Epod. 14, 10:
neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,
id. C. 1, 18, 4:
neque exercitum Romanum aliter transmissurum,
Tac. H. 5, 19:
nec aliter expiari potest,
Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;
Fieri aliter non potest,
Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;
fieri non potuit aliter,
Cic. Att. 6, 6.—
b.
Esp.
(α).
Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:
verum aliter evenire multo intellegit,
Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):
amplis cornibus et nigris potius quam aliter,
Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:
dis aliter visum,
Verg. A. 2, 428:
sin aliter tibi videtur,
Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:
neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,
Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—
(β).
Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:
sed longe aliter est amicus atque amator,
Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;
ego isti nihilo sum aliter ac fui,
Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—
(γ).
For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:
jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),
Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:
si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,
Nep. Them. 7 fin.:
aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
Sall. C. 29, 3 Kritz:
aliter non viribus ullis Vincere poteris,
Verg. A. 6, 147:
veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,
Tac. H. 4, 59:
quoniam aliter non possem,
Vulg. Sap. 8, 21.—
(δ).
Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:
aliter utimur propriis, aliter commodatis,
Tac. Or. 32:
Aliter catuli longe olent, aliter sues,
Plaut. Ep. 4, 2, 9:
aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,
id. Ac. 2, 47, 143:
idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,
Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—
(ε).
With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):
quoniam aliter ab aliis digeruntur,
Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:
hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,
Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—
(ζ).
Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):
non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,
Plin. 37, 2, 10, § 28:
idque non aliter clarius intellegi potest,
id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276.

Lewis & Short latin dictionary > Alius
7 alius

1.
Ālĭus (better Ālĕus), a, um, adj., = Elius (v. Alis and Elis), Elian; subst., a native of Elis, a town in Achaia (only a few times in Plaut. Capt.):
postquam belligerant Aetoli cum Aleis,
Plaut. Capt. prol. 24; 27; 2, 2, 30.
2.
ălĭus, a, ud, adj. and subst. (old form, alis, alid, after the analogy of quis, quid:
alis rare,
Cat. 66, 28; Sall. ap. Charis, 2, p. 133; Inscr. Orell. 2488:
alid more freq.,
Lucr. 1, 263; 5, 257; 5, 1305; 5, 1456; Cat. 29, 15; cf. Prisc. 13, p. 959.— Gen. sing. masc.: alius, rare, and not used by Tac.; for which alterius is com. used (v. alter); also alii, Cato and Licin. ap. Prisc. 194 P.; Varr. R. R. 1, 2.— Fem. gen.:
aliae,
Lucr. 3, 918; Cic. Div. 2, 13, 30; Liv. 24, 27, 8; Gell. 2, 28, 1; Capito ap. Gell. 4, 10, 8.— Masc. dat.:
ali,
Lucr. 6, 1226:
alio,
Plaut. Stich. 1, 2, 13. — Fem. dat.:
aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 207; Gell. 9, 4, 8) [cf. allos; Osc. allo ( nom. sing. fem.); Goth. alis; Erse, aile; O. H. Germ. alles, elles ( conj.); Engl. else], another, [p. 90] other (i. e. of many, whereas alter is one of two, v. exceptt. under II. G.); freq. with the indef. pronn. aliquis, quis, aliqui, qui, quidam, and the interrog. quis, qui, etc.
I.
A.. In gen.:
eorum sectam sequuntur multi mortales... multi alii ex Troja strenui viri,
Naev. Bell. Pun. 1, 16:
alios multos,
Vulg. Matt. 15, 30; ib. Marc. 7, 4:
plures alios,
ib. ib. 12, 5:
cum aliis pluribus,
ib. Act. 15, 35:
an ita dissolvit, ut omnes alii dissolverunt?
Cic. Font. 1; Tac. H. 5, 5:
dum aliud aliquid flagiti conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:
nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 244:
nec quisquam alius affuit,
id. ib. 1, 1, 269:
panem vel aliud quidquam,
Vulg. 2 Reg. 3, 35. utrum hanc actionem habebis an aliam quampiam; Cic. Caecin. 37:
quidquid aliud dare,
Vulg. Lev. 22, 25:
ALIS NE POTESTO,
Inscr. Orell. 2488:
datum Mi esse ab dis aliis,
Plaut. Am. prol. 12:
adulescentulo in alio occupato amore,
Ter. And. 5, 1, 10:
aut aliae cujus desiderium insideat rei,
Lucr. 3, 918:
ne quam aliam quaerat copiam,
Ter. Heaut. 5, 1, 54:
nisi quid pater ait aliud,
id. And. 5, 4, 47:
si verum est, Q. Fabium Labeonem seu quem alium arbitrum a senatu datum, etc.,
Cic. Off. 1, 10, 33:
quodcumque alid auget,
Lucr. 5, 257:
Est alius quidam, parasitaster paululus,
Ter. Ad. 5. 2, 4; so Vulg. Luc. 22, 59:
tuo (judicio) stabis, si aliud quoddam est tuum,
Cic. Or. 71, 237:
L. Aemilius alius vir erat,
Liv. 44, 18:
Genus ecce aliud discriminis audi,
Juv. 12, 24:
alius, ne condemnaretur, pecuniam dedit,
Cic. Verr. 5, 117; Tac. Agr. 39:
nemo alius,
Cic. Pis. 94; Vulg. Joan. 15, 24:
alius nemo,
Cic. Quinct. 76:
plus alimenti est in pane quam in ullo alio,
Cels. 2, 18:
aliud esse causae suspicamur,
Cic. Fl. 39:
Anne aliud tunc praefecti?
Juv. 4, 78:
estne viris reliqui aliud,
Sall. Fragm. 187, 19:
aliud auxilii,
Tac. A. 5, 8:
aliud subsidii,
id. ib. 12, 46:
alia honorum,
id. ib. 1, 9:
alia sumptuum,
id. ib. 15, 15:
sunt alia quae magis timeam,
Cic. Phil. 5, 29: Facete is quidem, sicut alia, many other things, id. Fin. 1, 3, 7 Madv.:
haec aliaque,
Tac. H. 3, 51 al. —
Hence, alio die, t. t. of the soothsayer, when he wished the Comitia postponed to another day, on the pretence of unfavorable omens: quid gravius quam rem susceptam dirimi, si unus augur alio die dixerit?
Cic. Leg. 2, 12, 31; id. Phil. 2, 33, 83 and 84 Wernsd. Perh. there is a reference to the same thing in Plaut. Poen. 2, 52: ita res divina mihi fuit: res serias omnes extollo ex hoc die in alium diem.—With aliquis, quisquam, or ullus implied (cf. aliqui, V. B., and aliquis, II. B.):
ut, etiam si aliud melius fuit, tamen legatorum reditum exspectetis,
Cic. Phil. 6, 6:
utar post alio, si invenero melius,
something else, id. Tusc. 1, 7, 14; so,
si in aliud tempus differetur,
Caes. B C. 1, 86:
an alium exspectamus?
Vulg. Matt. 11, 3; ib. Marc. 4, 36:
siti magis quam alia re accenditur,
Sall. J. 89, 5:
neque sex legiones alia de causa missas in Hispaniam,
Caes. B. C. 1, 85:
neque creatura alia poterit nos separare,
Vulg. Rom. 8, 39.
► Instances of the rare gen.
alius:
alius generis bestiae,
Cic. N. D. 2, 48, 123; Varr. L. L. 9, 40, 67 dub.:
alius ingenii,
Liv. 1, 56, 7 Madv. by conj.:
alius ordinis,
Amm. 30, 5, 10:
artificis aliusve,
Front. Controv. Agr. 2, 40, 27:
alius coloris,
Non. p. 450:
nomine vel ejus pro quo... aut alius qui, etc.,
Dig. 39, 2, 24, § 6; v. aliusmodi.—
B.
In comparisons, with atque, ac, or et, more rarely with nisi and quam; with the latter, in good class. authors, only when preceded by a neg. clause, or by an interrog. implying a neg.; cf. Ruhnk. ad Ter. And. 3, 3, 13; instead of quam, the comp. abl. or praeter, and similar words, sometimes appear, other than, different from, etc.
(α).
With atque, ac, or et:
illi sunt alio ingenio atque tu,
Plaut. Ps. 4, 7, 35:
alium esse censes nunc me atque olim quom dabam?
Ter. And. 3, 3, 13:
potest non solum aliud mihi ac tibi, sed mihi ipsi aliud alias videri,
Cic. Or. 71, 237:
longe alia nobis ac tu scripseras nuntiantur,
id. Att. 11, 10:
res alio modo est ac putatur,
id. Inv. 2, 6, 21 B. and K.:
qui longe alia ratione ac reliqui Galli bellum gerere coeperunt,
Caes. B. G. 3, 28:
non alius essem atque nunc sum,
Cic. Fam. 1, 9:
longe aliam esse navigationem in concluso mari atque in vastissimo atque apertissimo Oceano perspiciebant,
Caes. B. G. 3, 9: aliud (se) esse facturum ac pronunciasset, Nep. Ages. 3, 4:
alia atque antea sentiret,
id. Hann. 2, 2:
lux longe alia est solis et lychnorum,
is very different, Cic. Cael. 28.—
(β).
With nisi or quam (the latter is suspicious in Cic.; cf. Ochsn. Eclog. 252; Orell. ad Cic. Tusc. 1, 31, 75):
amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,
nothing else than, only, Cic. Lael. 27, 100:
neque ulla fuit causa intermissionis epistularum nisi quod, etc.,
id. Fam. 7, 13:
erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,
id. de Or. 2, 12:
Quid est aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut, etc.?
id. Phil. 8, 3:
nihil aliud agerem, nisi eum, qui accusatus esset, defenderem,
id. Sull. 12; id. Att. 5, 10:
quid est aliud Gigantum modo bellare cum dis nisi naturae repugnare?
id. Sen. 2, 5; id. Sex. Rosc. 19, 54; id. Rosc. Am. 5, 13; id. Leg. 1, 8, 25:
pinaster nihil aliud est quam pinus silvestris,
Plin. 16, 10; Nep. Arist. 2, 2; id. Paus. 1, 4:
Lysander nihil aliud molitus est quam ut omnes civitates in sua teneret potestate,
id. Lys. 1, 4:
neque aliud huic defuit quam generosa stirps,
id. Eum. 1, 2:
Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod Illi marmoreum caput est, etc.,
Juv. 8, 54.—Hence, nihil aliud nisi or quam, = ouden allo ê, followed by finite verb, nothing else than, nothing but, only (after these words, fecit, factum est may be supplied, or the phraseology changed to nulla alia re facta; cf. Matth. Gr. 903; Hoogev. ad Vig. p. 475;
Kuhn. Gr. Gr. II. p. 825): tribunatus P. Sestii nihil aliud nisi meum nomen causamque sustinuit,
Cic. Sest. 6, 13:
ut nihil aliud nisi de hoste ac de laude cogitet,
id. Imp. Pomp. 22, 64; Liv. 2, 8:
et hostes quidem nihil aliud (i. e. nulla alia re facta) quam perfusis vano timore Romanis citato agmine abeunt,
id. 2, 63; 31, 24:
sed ab lictore nihil aliud quam prehendere prohibito, cum conversus in Patres impetus esset,
id. 2, 29:
ut domo abditus nihil aliud quam per edicta obnuntiaret,
Suet. Caes. 20:
mox nihil aliud quam vectabatur et deambulabat,
id. Aug. 83.—So, quid aliud quam? what other thing than? what else than? quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, Liv. 4, 3:
quid aliud quam ad bellum vocabantur?
Flor. 3, 23 med.; so,
Quid Tullius? Anne aliud quam sidus?
Juv. 7, 199.—In affirmative-clauses rare, and only post-Aug.:
te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2:
quod alium quam se cooptassent,
Suet. Ner. 2 al. —So, with the simple interrogative, quis alius? quid aliud? Qui, malum, alii? Ter. Eun. 4, 7, 10:
Quid te aliud sollicitat?
id. ib. 1, 2, 82:
Quid aliud tibi vis?
id. Heaut. 2, 3, 90:
Numquid vis aliud?
id. Eun. 1, 2, 111:
Sed quis nunc alius audet praeferre? etc.,
Juv. 12, 48:
Quid enim est aliud Antonius?
Cic. Phil. 2, 70:
Quid est aliud furere?
id. Pis. 47:
Quid est alia sinistra liberalitas?
Cat. 29, 15 al. —
(γ).
With comp. abl. (cf. in Gr. alla tôn dikaiôn, Xen. Mem. 4, 4, 25):
qui quaerit alia his, malum videtur quaerere,
other than, Plaut. Poen. prol. 22:
quod est aliud melle,
Varr. R. R. 3, 16: nec quidquam aliud libertate communi quaesisse, nothing else but, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2:
neve putes alium sapiente bonoque beatum,
Hor. Ep. 1, 16, 20:
alius Lysippo,
id. ib. 2, 1, 240:
accusator alius Sejano,
Phaedr. 3, prol. 41.—
(δ).
With praeter:
nec nobis praeter me alius quisquam est servos Sosia,
Plaut. Am. 1, 1, 249:
nec quidquam aliud est philosophia praeter studium sapientiae,
Cic. Off. 2, 2, 5:
non est alius praeter eum,
Vulg. Marc. 12, 32:
rogavit numquid aliud ferret praeter arcam?
Cic. de Or. 2, 69:
Num quid igitur aliud in illis judiciis versatum est praeter hasce insidias?
id. Clu. 62:
nec jam tela alia habebant praeter gladios,
Liv. 38, 21, 5.—
(ε).
With extra (eccl. Lat.):
neque est alius extra te,
Vulg. 1 Reg. 2. 2; ib. Soph. 2, 15.—
(ζ).
With absque (eccl. Lat.):
non est alius Deus absque te,
Vulg. 1 Par. 17, 20.—
(η).
With praeterquam:
cum aliud, praeterquam de quo retulissent, decemviri dicere prohiberent,
Liv. 3, 40.
II.
Esp.
A.
In distributive-clauses repeated even several times, and also interchanged with non nulli, quidam, ceteri, pars, partim, etc., the one... the other; plur., some... others:
quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures?
Cic. Phil. 2, 111:
latera tegentes alios, alios praegredientes amicos,
id. ib. 13, 4: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Caes. B. G. 3, 25; id. B. C. 1, 55:
alii experimentorum notitiam necessariam esse contendunt, alii non satis potentem usum esse proponunt, Cels. prooem.: quae minus tuta erant, alia fossis, alia vallis, alia turribus muniebat,
Liv. 32, 5; so Vulg. Matt. 13, 5 sqq.; ib. 1 Cor. 12, 10; Cels. 3, 3, enumerating the different kinds of fever, repeats aliae seventeen times:
cum aliis Q. Frater legatus, aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anneius legatus etc.,
Cic. Fam. 15, 4, 8:
proferebant alii purpuram, tus alii, gemmas alii, vina non nulli Graeca,
id. Verr. 2, 5, 56, § 146: alias bestias nantes, alias volucres, serpentes quasdam, quasdam esse gradientes; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas;
immanes alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas,
id. Tusc. 5, 13, 38:
principes partim interfecerant, alios in exsilium ejecerant,
Nep. Pelop. 1, 4:
nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus,
Verg. E. 1, 65:
alii superstantes proeliarentur, pars occulti muros subruerent,
Tac. H. 4, 23.—Sometimes alius is omitted in one clause:
Helvetii ea spe dejecti navibus junctis, alii vadis Rhodani, etc.,
Caes. B. G. 1, 8:
Veientes ignari in partem praedae suae vocatos deos, alios votis ex urbe sua evocatos, etc.,
Liv. 5, 21; Plin. 2, 43, 44, § 114:
castra metari placuit, ut opus et alii proelium inciperent,
Tac. A. 1, 63.—Also with aliquis:
alia sunt tamquam sibi nata, ut oculi, ut aures: aliqua etiam ceterorum membrorum usum adjuvant,
Cic. Fin. 3, 19, 63: [putat aliquis esse voluptatem bonum;
alius autem pecuniam],
id. Tusc. 5, 28, 60 B. and K.; cf. Goer. ad Cic. Ac. 2, 10, 20.—Sometimes aliud... aliud designate merely a distinction between two objects contrasted, one thing... another:
Numquam aliud natura, aliud sapientia dicit,
Juv. 14, 321:
Fuit tempus, quo alia adversa, alia secunda principi,
Plin. Pan. 72:
aliud est male dicere, aliud accusare,
Cic. Cael. 3; id. Lig. 16; Quint. 10, 1, 53:
aliud est servum esse, aliud servire,
id. 5, 10, 60 al.:
jam sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,
Liv. 1, 12; cf. infra, e.—
B.
Alius repeated in another case, or with its derivatives, aliter, alias, alio, alibi, aliunde, etc. (but never with its derivatives in Tac.), in imitation of the Greek (cf. L. and S. s. v. allos, and Ochsn. Eclog. 110): simul alis alid aliunde rumitant inter se, Naev. ap. Fest. pp. 135 and 225; cf.
Bothe, Fragm. Comic. p. 25: alius alium percontamur, cuja est navis?
one another, Plaut. Stich. 2, 2, 46:
fallacia alia aliam trudit,
Ter. And. 4, 4, 40:
fecerunt alii quidem alia quam multa,
Cic. Phil. 3, 20, 6:
signa et ornamenta alia alio in loco intuebantur,
some in one place and some in another, id. Verr. 2. 1, 22:
alius in alia est re magis utilis,
id. Sex. Rosc. 111:
alius ex alia parte,
id. Verr. 1, 66:
dies alios alio dedit ordine Luna felicis operum,
Verg. G. 1, 276:
ut ipsi inter se alii aliis prodesse possent,
Cic. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 1, 12, 33:
ideo multa conjecta sunt, aliud alio tempore,
id. Q. Fr. 3, 1, 7:
habes Sardos venales, alium alio nequiorem,
one worse than another, id. Fam. 7, 24: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Fr., l'un a
l'autre,
Caes. B. G. 2, 26 Herz.:
legiones aliae alia in parte resistunt,
id. ib. 2, 22:
alius alia causa illata,
id. ib. 1, 39:
cum ceteros alii alium alia de causa improbarent,
Suet. Vesp. 6:
alius alii subsidium ferunt,
Caes. B. G. 2, 26:
alius alio more viventes,
each in a different way, Sall. C. 6, 2:
alius alii tanti facinoris conscii,
id. ib. 22, 2; so id. ib. 52, 28; id. J. 53, 8; Curt. 10, 5, 16; Just. 15, 2:
alii autem aliud clamabant,
Vulg. Act. 19, 32:
illi alias aliud iisdem de rebus sentiunt,
now this, now that, Cic. de Or. 2, 7 fin.:
aliter ab aliis digeruntur,
id. ib. 2, 19; Vulg. 3 Reg. 22, 20:
equites alii alia dilapsi sunt,
some in this way, some in that, Liv. 44, 43:
cum alii alio mitterentur,
id. 7, 39: Alis alibi stantes, omnes tamen adversis volneribus conciderunt, Sall. ap. Charis. 2, p. 133:
jussit alios alibi fodere,
Liv. 44, 33; Vulg. Sap. 18, 18.—
C.
Alius ex alio, super alium, post alium, one after another; so often of the connection between ideas:
ut aliud ex alio incidit, occurrit, etc.,
Ter. Heaut. 3, 3, 37:
aliud ex alio succurrit mihi,
Cic. Fragm. C. 12:
alid ex alio reficit natura,
Lucr. 1, 263; 5, 1305; 5, 1456: sed, [p. 91] ut aliud ex alio, mihi non est dubium, quin, etc., Cic. Att. 16, 14, Plin. Pan. 18, 1:
ex alio in aliud vicissitudo atque mutatio,
Cic. Tusc. 5, 24, 69:
alias ex aliis nectendo moras,
Liv. 7, 39:
aliam ex alia prolem,
Verg. G. 3, 65; id. Cir. 364:
nos alia ex aliis in fata vocamur,
id. A. 3, 494:
quae impie per biennium alia super alia es ausus,
Liv. 3, 56; 23, 36:
aliud super aliud scelus,
id. 30, 26; Plin. Ep. 7, 8; Suet. Ner. 49:
deinde ab eo magistratu alium post alium sibi peperit,
Sall. J. 63, 5.—
D.
Alius atque alius or alius aliusque, the one and the other; now this, now that; different:
eadem res saepe aut probatur aut reicitur, alio atque alio elata verbo,
Cic. Or. 22, 72:
alio atque alio loco requiescere,
in different places, Sall. J. 72, 2:
inchoata res aliis atque aliis de causis dilata erat,
Liv. 8, 23:
aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,
Sen. Ep. 32, 2:
cum alia atque alia appetendo loca munirent,
Liv. 1, 8:
milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant,
id. 2, 2:
luna alio atque alio loco exoritur,
Plin. 2, 10:
febres aliae aliaeque subinde oriuntur,
Cels. 3, 3:
cancer aliis aliisque signis discernitur,
id. 5, 26:
aliis atque aliis causis,
Suet. Aug. 97.—In Sall. also alius deinde alius or alius post alius:
saepe tentantes agros alia deinde alia loca petiverant, J. 18, 7: alias deinde alias morae causas facere,
id. ib. 36, 2:
aliis post aliis minitari,
id. ib. 55, 8.—
E.
Of another kind or nature, i. e. different; hence, alium facere, to make different, to change, transform; and alium fleri, to become different, to be wholly changed:
nunc haec dies aliam vitam affert, alios mores postulat,
Ter. And. 1, 2, 18 (aliam vitam pro diversam, contrariam, Don.):
alium nunc censes esse me atque olim cum dabam,
id. ib. 3, 3, 13:
Huic aliud mercedis erit,
Verg. E. 6, 26:
longe alia mihi mens est,
Sall. C. 52, 2:
Vos aliam potatis aquam,
Juv. 5, 52:
lectus non alius cuiquam,
id. 8, 178:
ensesque recondit mors alia,
Stat. Th. 7, 806:
ostensus est in alia effigie,
Vulg. Marc. 16, 12; ib. Rom. 7, 23; ib. Gal. 1, 6; ib. Jac. 2, 25:
alium fecisti me, alius ad te veneram,
Plaut. Trin. 1, 2, 123: alius nunc fieri volo, id. Poen. prol. fin.:
homines alii facti sunt,
Cic. Fam. 11, 12:
mutaberis in virum alium,
Vulg. 1 Reg. 10, 6; cf. supra, II. A. fin. —Hence, in alia omnia ire, transire, or discedere, sc. vota, to differ from the thing proposed; and in gen., to reject or oppose it, to go over to the opposite side: qui hoc censetis, illuc transite;
qui alia omnia, in hanc partem: his verbis praeit ominis videlicet causa, ne dicat: qui non censetis,
Fest. p. 221; Plin. Ep. 8, 14, 19:
frequens eum senatus reliquit et in alia omnia discessit,
Cic. Fam. 10, 12:
de tribus legatis frequentes ierunt in alia omnia,
id. ib. 1, 2 Manut.: cum prima M. Marcelli sententia pronunciata esset, frequens senatus in alia omnia iit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:
discessionem faciente Marcello, senatus frequens in alia omnia transiit,
Hirt. B. G. 8, 53: aliud or alias res agere, v. ago, II. 7.—
F.
Of that which remains of a whole, = reliquus, ceteri, the rest, the remainder:
Divitiaco ex aliis Gallis maximam fidem habebat,
Caes. B. G. 1, 41:
inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit,
Liv. 7, 26:
vulgus aliud trucidatum,
id. 7, 19; 2, 23; so id. 24, 1:
legiones in testudinem glomerabantur et alii tela incutiebant,
Tac. H. 3, 31; id. A. 1, 30; 3, 42:
cum alios incessus hostis clausisset, unum reliquum aestas impediret,
id. ib. 6, 33 al.—
G.
Like alter, one of two, the other of two:
huic fuerunt filii nati duo, alium servus surpuit, etc.,
Plaut. Capt. prol. 8; cf. id. ib. arg. 2 and 9: eis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere;
magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii,
Sall. C. 54, 1 Kritz:
duo Romani super alium alius corruerunt,
one upon the other, Liv. 1, 25, 5:
ita duo deinceps reges, alius alia via, civitatem auxerunt,
each in a different way, id. 1, 21, 6; 24, 27:
marique alio Nicopolim ingressus,
Tac. A. 5, 10 ( Ionio, Halm); so,
alias partes fovere,
the other side, id. H. 1, 8.—Also in the enumeration of the parts of any thing:
Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam Celtae,
Caes. B. G. 1, 1 Herz.:
classium item duo genera sunt: unum liburnarum, aliud lusoriarum,
Veg. 2, 1 (cf. in Gr. meinantes de tautên tên hêmeran, têi allêi eporeuonto, Xen. Anab. 3, 4, 1; and so the Vulg.: Alia die profecti, the next day, Act. 21, 8).—Hence, alius with a proper name used as an appell. (cf. alter):
ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,
a second Ariovistus, Tac. H. 4, 73 fin.:
alius Nero,
Suet. Tit. 7.—
H.
A peculiar enhancement of the idea is produced by alius with a neg. and the comp.:
mulier, qua mulier alia nulla est pulchrior,
than whom no other woman is more beautiful, to whom no other woman is equal in beauty, Plaut. Merc. 1, 1, 100:
facinus, quo non fortius ausit alis,
Cat. 66, 28:
Fama malum qua non aliud velocius ullum,
Verg. A. 4, 174:
quo neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est,
Sall. J. 2, 4:
quo non aliud atrocius visum,
Tac. A. 6, 24:
(Sulla) neque consilio neque manu priorem alium pati,
Sall. J. 96, 3:
neque majus aliud neque praestabilius invenias,
id. ib. 1, 2; Liv. 1, 24:
non alia ante Romana pugna atrocior fuit,
id. 1, 27; 2, 31; Tac. A. 6, 7 al.; cf. under aliter, 2. b. z.—Hence the advv.
A.
ălĭō, adv. (an old dat. form, designating direction to a place; cf.: eo, quo), elsewhither (arch.), elsewhere, to another place, person, or thing, allose (class., esp. among poets; but not found in Lucr. or Juv.).
1.
In gen.
a.
Of place:
fortasse tu profectus alio fueras,
Ter. Eun. 2, 2, 49:
ut ab Norba alio traducerentur,
Liv. 32, 2:
translatos alio maerebis amores,
Hor. Epod. 15, 23:
decurrens alio,
id. S. 2, 1, 32:
nam frustra vitium vitaveris illud, Si te alio pravum detorseris,
id. ib. 2, 2, 55.—With quo:
Arpinumne mihi eundum sit, an quo alio,
to some other place, Cic. Att. 9, 17:
si quando Romam aliove quo mitterent legatos,
Liv. 38, 30. —
b.
Of persons or things (cf. alias, alibi, alicunde, etc.):
illi suum animum alio conferunt,
Ter. Heaut. 2, 4, 10 (cf. Plaut. Merc. 2, 2, 62:
ne ad illam me animum adjecisse sentiat): ne quando iratus tu alio conferas,
id. Eun. 3, 1, 60 Don.:
hi narrata ferunt alio,
Ov. M. 12, 57: tamen vocat me alio ( to another subject) jam dudum tacita vestra exspectatio, Cic. Clu. 23, 63; id. Verr. 2, 1, 53, § 139:
sed, si placet, sermonem alio transferamus,
id. de Or. 1, 29, 133:
quoniam alio properare tempus monet,
Sall. J. 19, 2; so Tac. A. 1, 18 al.—
c.
Of purpose or design:
appellet haec desideria naturae: cupiditatis nomen servet alio,
for another purpose, Cic. Fin. 2, 9, 27:
hoc longe alio spectabat,
looked quite elsewhere, had a far different design, Nep. Them. 6, 3.—
2.
a.. Alio... alio, in one way... in another; hither... thither, = huc... illuc:
hic (i. e. in ea re) alio res familiaris, alio ducit humanitas,
Cic. Off. 3, 23, 89: alio atque alio, in one way and another:
nihil alio atque alio spargitur,
Sen. Brev. Vit. 11, 2.—
b.
Alius alio, each in a different way, one in one way, another in another:
et ceteri quidem alius alio,
Cic. Off. 3, 20, 80:
aliud alio dissipavit,
id. Div. 1, 34, 76; so Liv. 2, 54, 9; 7, 39.—So, aliunde alio, from one place to another:
quassatione terrae aliunde alio (aquae) transferuntur,
Sen. Q. N. 3, 11, 1; cf. aliunde.—
c.
Like alius or aliter with a negative and the particles of comparison quam or atque;
in questions with nisi: plebem nusquam alio natam quam ad serviendum,
for nothing but, Liv. 7, 18, 7: non alio datam summam quam in emptionem, etc., * Suet. Aug. 98 Ruhnk.:
quo alio nisi ad nos confugerent?
Liv. 39, 36, 11; cf. Hand, Turs. I. pp. 232-234.—
B.
ălĭā, adv. (sc. via), in another way, in a different manner (in the whole ante-class. and class. per. dub.); for in Plaut. Rud. prol. 10, aliuta has been proposed; in Lucr. 6, 986, Lachm. reads alio; in Liv. 21, 56, 2, Weissenb. alibi; and in id. 44, 43, 2, via may be supplied from the preced. context; certain only in Don. ad Ter. Hec. 1, 2, 5; cf. Hand, Turs. I. p. 219.—
C.
ălĭās, adv. (acc. to Prisc. 1014 P., and Corss. Ausspr. I. p. 769, an acc. form like foras; but acc. to Herz. ad Caes. B. G. 5, 57, and Hab. Syn. 79, old gen. like paterfamili as, Alcmen as, etc. In the ante-class. per. rare; only once in Plaut., twice in Ter., twice in Varro; in the class. per. most freq. in Cic., but only three times in his orations; also in Plin.).
1.
Of time, at a time other than the present, whether it be in the past or (more freq.) in the future.
a.
At another time, at other times, on another occasion (alias: temporis adverbium, quod Graeci allote, aliter allôs, Capitol. Orth. 2242 P.; cf.
Herz. and Hab., as cited above): alias ut uti possim causa hac integra,
Ter. Hec. 1, 2, 4; so id. And. 3, 2, 49 (alias = alio tempore, Don.):
sed alias jocabimur,
Cic. Fam. 7, 13, 2:
sed plura scribemus alias,
id. ib. 7, 6:
et alias et in consulatus petitione vinci,
id. Planc. 18:
nil oriturum alias,
Hor. Ep. 2, 1, 17.—In the future, freq. in contrast with nunc, in praesentia, tum, hactenus:
recte secusne, alias viderimus,
Cic. Ac. 2, 44, 135:
Hactenus haec: alias justum sit necne poema, Nunc, etc.,
Hor. S. 1, 4, 63: sed haec alias pluribus;
nunc, etc.,
Cic. Div. 2, 2 fin.; Liv. 44, 36 fin.: quare placeat, alias ostendemus; in praesentia, etc., Auct. ad Her. 3, 16, 28.—In the past:
gubernatores alias imperare soliti, tum metu mortis jussa exsequebantur,
Curt. 4, 3, 18:
alias bellare inter se solitos, tunc periculi societas junxerat,
id. 9, 4, 15.—Freq. with advv. of time;
as numquam, umquam, and the like: si umquam in dicendo fuimus aliquid, aut etiam si numquam alias fuimus, tum profecto, etc.,
Cic. Att. 4, 2, 2:
consilio numquam alias dato,
Hor. C. 3, 5, 45:
numquam ante alias,
Liv. 2, 22, 7:
non umquam alias ante tantus terror senatum invasit,
id. 2, 9, 5; 1, 28, 4:
si quando umquam ante alias,
id. 32, 5 (where the four advv. of time are to be taken together):
Saturnalibus et si quando alias libuisset, modo munera dividebat,
Suet. Aug. 75.—
b.
Alias... alias, as in Gr. allote... allote; allote men... allote de, at one time... at another; once... another time; sometimes... sometimes; now... now:
Alias me poscit pro illa triginta minas, Alias talentum magnum,
Plaut. Curc. 1, 1, 63; so Varr. L. L. 8, § 76 Mull.; id. R. R. 2, 1, 15; Cic. Verr. 1, 46, 120:
nec potest quisquam alias beatus esse, alias miser,
id. Fin. 2, 27, 87:
contentius alias, alias summissius,
id. de Or. 3, 55, 212:
cum alias bellum inferrent, alias inlatum defenderent,
Caes. B. G. 2, 29; so id. ib. 5, 57 al.; it occurs four times in successive clauses in Cic. Inv. 1, 52, 99.—Sometimes plerumque, saepe, aliquando, interdum stand in corresponding clauses:
nec umquam sine usura reddit (terra), quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum foenore,
Cic. Sen. 15, 51:
geminatio verborum habet interdum vim, leporem alias,
id. de Or. 3, 54, 206:
hoc alias fastidio, alias contumacia, saepius imbecillitate, evenit,
Plin. 16, 32, 58, § 134; 7, 15, 13, § 63.—Sometimes one alias is omitted:
illi eruptione tentata alias cuniculis ad aggerem actis, etc.,
Caes. B. G. 3, 21; Plin. 26, 3, 7, § 13.—
c.
Alias aliter, alias alius, etc. (cf. alius), at one time in one way... at another in another; now so... now otherwise; now this... now that:
et alias aliter haec in utramque partem causae solent convenire,
Cic. Inv. 2, 13, 45:
alii enim sunt, alias nostrique familiares fere demortui,
id. Att. 16, 11 (Madv. interprets this of time):
illi alias aliud iisdem de rebus judicant,
id. de Or. 2, 7, 30; id. Or. 59, 200:
(deos) non semper eosdem atque alias alios solemus venerari,
id. Red. in Sen. 30:
ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur,
id. Div. 2, 54, 111.—
d.
Saepe alias or alias saepe... nunc, nuper, quondam, etc.;
also: cum saepe alias... tum, etc. (very common in Cic.): quod cum saepe alias tum nuper, etc.,
Cic. Tusc. 4, 4, 7:
fecimus et alias saepe et nuper in Tusculano,
id. ib. 5, 4, 11:
quibus de rebus et alias saepe... et quondam in Hortensii villa,
id. Ac. 2, 3, 9:
quorum pater et saepe alias et maxime censor saluti rei publicae fuit,
id. de Or. 1, 9, 38:
cum saepe alias, tum apud centumviros,
id. Brut. 39, 144:
cum saepe alias, tum Pyrrhi bello,
id. Off. 3, 22, 86; 3, 11, 47:
neque tum solum, sed saepe alias,
Nep. Hann. 11, 7.—In comparative sentences rare:
nunc tamen libentius quam saepe alias,
Symm. Ep. 1, 90.—So,
e.
Semper alias, always at other times or in other cases (apparently only post-Aug.): et super cenam autem et semper alias communissimus, multa joco transigebat. Suet. Vesp. 22; id. Tib. 18; Gell. 15, 1.—
f.
Raro alias, rarely at other times, on other occasions:
ut raro alias quisquam tanto favore est auditus,
Liv. 45, 20; 3, 69; Tac. H. 1, 89.—
g.
Non alias, at no other time, never, = numquam (a choice poet. expression, often imitated by [p. 92] the histt.):
non alias caelo ceciderunt plura sereno Fulgura,
never at any other time did so much lightning fall from a clear sky, Verg. G. 1, 487:
non alias militi familiarior dux fuit,
Liv. 7, 33; 45, 7:
non alias majore mole concursum,
Tac. A. 2, 46; 4. 69;
11, 31: non sane alias exercitatior Britannia fuit,
id. Agr. 5:
haud alias intentior populus plus vocis permisit,
id. A. 3, 11, and 15, 46; Suet. Tit. 8; Flor. 3, 6.—
2.
Of place, at another place, elsewhere; or in respect of other things, in other circumstances, otherwise (only post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 3, 7):
Idaeus rubus appellatus est, quoniam in Ida, non alias, nascitur,
Plin. 24, 14, 75, § 123 (Jan, alius): nusquam alias tam torrens fretum, * Just. 4, 1, 9:
sicut vir alias doctissimus Cornutus existimat,
Macr. S. 5, 19.—
3.
Alias for alioqui (only post-Aug.), to indicate that something is in a different condition in one instance, not in others, except that, for the rest, otherwise:
in Silaro non virgulta modo immersa, verum et folia lapidescunt, alias salubri potu ejus aquae,
Plin. 2, 103, 106, § 224; so id. 18, 6, 7, § 37; 19, 8, 48, § 163; 25, 2, 6, § 16 al.—
4.
Non alias quam, for no other reason, on no other condition, in no other circumstances than, not other than; and non alias nisi, on no other condition, not otherwise, except (prob. taken from the lang. of common life):
non alias magis indoluisse Caesarem ferunt quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 73:
debilitatum vulnere jacuisse non alias quam simulatione mortis tutiorem,
by nothing safer than by feigning death, Curt. 8, 1, 24; 8, 14, 16; Dig. 29, 7, 6, § 2: non alias ( on no other condition) existet heres ex substitutione nisi, etc., ib. 28, 6, 8; 23, 3, 37, 23, 3, 29.—
5.
Alias like aliter, in another manner; flrst in the Lat. of the jurists (cf. Suet. Tib. 71 Oud.; Liv. 21, 56, 2 Drak.; Ter. And. 3, 2, 49 Ruhnk.), Dig. 33, 8, 8, § 8; cf. Hand, Turs. I. pp. 219-227. —
D.
ălĭtĕr, adv. [alis; v. alius init. ], otherwise, in another manner, allôs.
1.
With comparative-clause expressed; constr. both affirm. and neg. without distinction.
a.
With atque, ac, quam, and rarely ut, otherwise than, different from what, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 23:
sed aliter atque ostenderam facio,
Cic. Fam. 2, 3, 4; Ter. Ad. 4, 3, 6:
aliter ac nos vellemus,
Cic. Mil. 9, 23:
de quo tu aliter sentias atque ego,
id. Fin. 4, 22, 60; id. Att. 6, 3:
si aliter nos faciant quam aequum est,
Plaut. Stich. 1, 1, 42:
si aliter quippiam coacti faciant quam libere,
Cic. Rab. Post. 11, 29; id. Verr. 2, 1, 19, § 24; id. Inv. 2, 22, 66:
Sed si aliter ut dixi accidisset, qui possem queri?
id. Rep. 1, 4, 7.—
b.
Non (or haud) aliter, not otherwise (per litoten), = just as; with quam si, ac si, quam cum, quam, exactly, just as if:
Non aliter quam si ruat omnis Karthago,
Verg. A. 4, 669:
dividor haud aliter quam si mea membra relinquam,
Ov. Tr. 1, 3, 73:
nihil in senatu actum aliter quam si, etc.,
Liv. 23, 4; 21, 63, 9:
illi negabant se aliter ituros quam si, etc.,
id. 3, 51, 12:
nec aliter quam si mihi tradatur, etc., Quint. prooem. 5: ut non aliter ratio constet quam si uni reddatur,
Tac. A. 1, 6; 1, 49:
Non aliter quam si fecisset Juno maritum Insanum,
Juv. 6, 619; Suet. Aug. 40:
non aliter quam cum, etc.,
Ov. F. 2, 209; so id. M. 2, 623; 4, 348; 6, 516 al.:
nec scripsi aliter ac si, etc.,
Cic. Att. 13, 51; Suet. Oth. 6; Col. 2, 14 (15), 8:
Non aliter quam qui lembum subigit,
Verg. G. 1, 201:
non aliter praeformidat quam qui ferrum medici, priusquam curetur, aspexit,
Quint. 4, 5, 5; so id. 4, 5, 22; 2, 5, 11:
neque aliter quam ii, qui traduntur, etc.,
id. 5, 8, 1:
patere inde aliquid decrescere, non aliter quam Institor hibernae tegetis,
Juv. 7, 220:
successorem non aliter quam indicium mortis accepturum,
Tac. A. 6, 30.—
* c.
Aliter ab aliquo (analog. to alius with the abl., and alienus with ab), differently from any one:
cultores regionum multo aliter a ceteris agunt,
Mel. 1, 9, 6.—
d.
Non ali ter nisi, by no other means, on no other condition, not otherwise, except:
qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi etc.,
Cic. Fat. 20, 48; id. Fam. 1, 9: non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14; so Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 14, 18; Liv. 35, 39; 45, 11; 38; Tac. Or. 32; Just. 12, 14, 7; Suet. Ner. 36; Dig. 37, 9, 6; 48, 18, 9. —
e.
Non aliter quam ut, on no other condition than that:
neque aliter poterit palos, ad quos perducitur, pertingere, quam ut diffluat,
Col. Arb. 7, 5; so Suet. Tib. 15; 24; id. Galb. 8; Curt. 9, 5, 23.—
2.
Without a comparative clause expressed.
a.
In gen., otherwise, in another manner, in other respects; and in the poets: haud aliter (per litoten), just so:
vale atque salve, etsi aliter ut dicam meres,
though you deserve that I speak differently, Plaut. Capt. 3, 5, 86 Brix:
tu si aliter existimes, nihil errabis,
Cic. Fam. 3, 7, 16:
ut eadem ab utrisque dicantur, aliter dicuntur,
in a different sense, Plin. Pan. 72, 7:
Si quis aliter docet,
Vulg. 1 Tim. 6, 3:
quae aliter se habent,
ib. ib. 5, 25:
Quippe aliter tunc vivebant homines,
Juv. 6, 11: quod uterque nostrum his etiam ex studiis notus, quibus aliter ignotus est, otherwise, i. e. personally, unknown, Plin. Ep. 9, 23, 3.—With negatives:
non fuit faciendum aliter,
Cic. Att. 6, 9; Tac. A. 15, 68:
Ergo non aliter poterit dormire?
Juv. 3, 281:
aliter haud facile eos ad tantum negotium impelli posse,
Sall. C. 44, 1; Curt. 8, 10, 27:
haud aliter Rutulo muros et castra tuenti Ignescunt irae (the comparison of the wolf precedes),
Verg. A. 9, 65:
haud aliter (i. e. like a wild beast) juvenis medios moriturus in hostes Irruit,
id. ib. 9, 554 al.; Ov. M. 8, 473; 9, 642:
non aliter (i. e. than I) Samio dicunt arsisse Bathyllo Anacreonta Teium,
Hor. Epod. 14, 10:
neque Mordaces aliter (i. e. than by means of wine) diffugiunt sollicitudines,
id. C. 1, 18, 4:
neque exercitum Romanum aliter transmissurum,
Tac. H. 5, 19:
nec aliter expiari potest,
Vulg. Num. 35, 33. —So, fieri aliter non potest or fieri non potest aliter (not fieri non aliter potest): nihil agis;
Fieri aliter non potest,
Ter. Ad. 5, 8, 13: assentior;
fieri non potuit aliter,
Cic. Att. 6, 6.—
b.
Esp.
(α).
Pregn., otherwise, in the contrary manner: Pe. Servos Epidicus dixit mihi. Ph. Quid si servo aliter visum est? i. e. if he does not speak the truth? Plaut. Ep. 4, 2, 29:
verum aliter evenire multo intellegit,
Ter. And. prol. 4 (aliter autem contra significat, Don.):
amplis cornibus et nigris potius quam aliter,
Varr. R. R. 1, 20, 1: ne aliter quid eveniat, providere de cet, otherwise than harmoniously, Sall. J. 10, 7:
dis aliter visum,
Verg. A. 2, 428:
sin aliter tibi videtur,
Vulg. Num. 11, 15: adversi... saevaque circuitu curvantem bracchia longo Scorpion atque aliter ( in the opposite direction) curvantem bracchia Cancrum, Ov. M. 2, 83: aliterque ( and in the opposite course) secante jam pelagus rostro, Luc. 8, 197.—Hence, qui aliter fecerit, who will not do that:
neu quis de his postea ad senatum referat, neve cum populo agat: qui aliter fecerit, etc.,
Sall. C. 51, 43; Just. 6, 6, 1; cf. Brisson. de Form. p. 200, and de Verb. Signif. p. 66.—
(β).
Aliter esse, to be of a different nature, differently constituted or disposed:
sed longe aliter est amicus atque amator,
Plaut. Truc. 1, 2, 70: ego hunc esse aliter credidi: iste me fefellit;
ego isti nihilo sum aliter ac fui,
Ter. Phorm. 3, 2, 44; id. Ad. 3, 4, 46; Cic. Rosc. Am. 47, 137.—
(γ).
For alioqui (q. v. II. C.), otherwise, else, in any other case:
jus enim semper est quaesitum aequabile: neque enim aliter esset jus (and just after: nam aliter justitia non esset),
Cic. Off. 2, 12, 42; 1, 39, 139; id. Lael. 20, 74:
si suos legatos recipere vellent, quos Athenas miserant, se remitterent, aliter illos numquam in patriam essent recepturi,
Nep. Them. 7 fin.:
aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
Sall. C. 29, 3 Kritz:
aliter non viribus ullis Vincere poteris,
Verg. A. 6, 147:
veniam ostentantes, si praesentia sequerentur: aliter nihil spei,
Tac. H. 4, 59:
quoniam aliter non possem,
Vulg. Sap. 8, 21.—
(δ).
Like alius (q. v. II. A.) repeated even several times in a distributive manner, in one way... in another: sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias. Cic. Off. 3, 17, 68; so id. ib. 1, 12, 38; id. Lael. 24, 89; id. Fam. 15, 21, 6:
aliter utimur propriis, aliter commodatis,
Tac. Or. 32:
Aliter catuli longe olent, aliter sues,
Plaut. Ep. 4, 2, 9:
aliter Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet,
id. Ac. 2, 47, 143:
idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit,
Quint. 3, 8, 49: Et aliter acutis morbis medendum, aliter vetustis; aliter increscentibus, aliter subsistentibus, aliter jam ad sanitatem inclinatis, Cels. prooem. p. 10.—
(ε).
With alius or its derivatives, one in one way, another in another (v. alius, II. B.):
quoniam aliter ab aliis digeruntur,
Cic. de Or. 2, 19, 79; id. Att. 7, 8; Liv. 2, 21; so id. 39, 53:
hoc ex locorum occasione aliter alibi decernitur,
Plin. 18, 5, 6, § 30; so id. 25, 4, 10, § 29.—
(ζ).
Non aliter, analog. to non alius (v. alius, II. H.) with a comp. (only in Plin.):
non aliter utilius id fieri putare quam, etc.,
Plin. 37, 2, 10, § 28:
idque non aliter clarius intellegi potest,
id. 37, 4, 15, § 59; so id. 22, 22, 36, § 78; 24, 11, 50, § 85; 28, 9, 41, § 148; cf. Hand, Turs. I. pp. 267-276.

Lewis & Short latin dictionary > alius
8 sua

sŭus, a, um (old form sos, sa, sum; dat. plur. sis, Enn. ap. Fest. p. 301 Mull.; acc. sas. id. ib. p. 325 ib.; cf. Paul. ex Fest. p. 47; Schol. Pers. 1, 108; sing. sam for suam, Fest. p. 47 Mull.;
so for suo, C. I. L. 5, 2007. In ante-class. verse su- with the following vowel freq. forms one syllable,
Plaut. Merc. 1, 1, 48; id. Ps. 1, 3, 5; Ter. And. 1, 1, 68; Lucr. 1, 1022; v. Neue, Formenl. 2, 189 sqq.), pron. poss., 3 d pers. [root SVA-; Sanscr. sva, own; cf. sui; Gr. seWo-, whence sphe, etc., and he; cf. heos], of or belonging to himself, herself, etc.; his own, her own, etc.; his, her, its, their; one ' s; hers, theirs.
I.
Ordinary possessive use his, etc. (cf. the similar use of the pers. pron. sui, q. v.).
A.
With antecedent in the same sentence.
1.
The antecedent a subject-nominative, expressed or understood.
(α).
His:
Caesar copias suas divisit,
Caes. B. C. 3, 97:
ille in sua sententia perseverat,
id. ib. 1, 72:
tantam habebat suarum rerum fiduciam,
id. ib. 2, 37:
cum sceleris sui socios Romae reliquisset,
Cic. Cat. 3, 1, 3:
cur ego non ignoscam si anteposuit suam salutem meae?
id. Pis. 32, 79; id. Phil. 2, 18, 45; id. Mil. 10, 27; id. Fam. 15, 14, 1:
Hanno praefecturam ejus (i.e. Muttinis) filio suo (Hannonis) dedit,
Liv. 26, 40, 7:
imperat princeps civibus suis,
Sen. Clem. 1, 16, 2:
nemo rem suam emit,
id. Ben. 7, 4, 8.—
(β).
Her:
mea Glycerium suos parentes repperit,
Ter. And. 5, 6, 5:
utinam haec ignoraret suum patrem,
id. Phorm. 5, 6, 34:
si nunc facere volt era officium suom,
Plaut. Cas. 2, 8, 72:
ne eadem mulier cum suo conjuge honestissimum adulescentem oppressisse videatur,
Cic. Cael. 32, 78:
si omnibus suis copiis excellentem virum res publica armasset,
id. Phil. 13, 16, 32.—
(γ).
Its:
omne animal, simul et ortum est, et se ipsum et omnes partes suas diligit,
Cic. Fin. 2, 11, 33:
cum mea domus ardore suo deflagrationem Italiae toti minaretur,
id. Planc. 40, 95.—
(δ).
Their: (legiones) si consulem suum reliquerunt, vituperandae sunt Cic. Phil. 5, 2, 4:
mittent aliquem de suo numero,
id. ib. 11, 10, 25:
rationem illi sententiae suae non fere reddebant,
id. Tusc. 1, 17, 38:
qui agellos suos redimere a piratis solebant,
id. Verr. 2, 3, 37, § 85:
edicunt ut ad suum vestitum senatores redirent,
id. Sest. 14, 32:
suis finibus eos prohibent,
Caes. B. G. 1, 1: Allobrogibus sese persuasuros existimabant ut per suos (Allobrogum) fines eos (Helvetios) ire paterentur, id. id. 1, 6;
and distributively: ac naves onerariae LXIII. in portu expugnatae, quaedam cum suis oneribus, frumento, armis, aere, etc.,
some with their several cargoes, Liv. 26, 47, 9.—
2.
With a subject-clause as antecedent:
id sua sponte apparebat tuta celeribus consiliis praepositurum,
was selfevident, Liv. 22, 38, 13:
ad id quod sua sponte satis collectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,
id. 3, 62, 1:
secutum tamen sua sponte est ut vilior ob ea regi Hannibal et suspectior fieret,
id. 35, 14, 4. —
3.
With subject-acc. as antecedent:
hanc dicam Athenis advenisse cum aliquo amatore suo, Plant. Mil. 2, 2, 86: doceo gratissimum esse in sua tribu Plancium,
Cic. Planc. 19, 47:
cupio eum suae causae confidere,
id. Sest. 64, 135:
suspicari debuit (Milo), eum (Clodium) ad villam suam (Clodii) deversurum,
id. Mil. 19, 51: Medeam praedicant in fuga fratris sui membra dissipavisse, id. Imp. Pomp. 9, 22:
(dixit) Caesarem pro sua dignitate debere et studium et iracundiam suam reipublicae dimittere,
Caes. B. C. 1, 8.—
4.
With object-acc. as antecedent.
(α).
Suus being an adjunct of the subject (generally rendered in Engl. by a pass. constr.):
hunc pater suus de templo deduxit,
he was taken from the temple by his father, Cic. Inv. 2, 17, 52:
hunc sui cives e civitate ejecerunt,
id. Sest. 68, 142:
Alexandrum uxor sua... occidit,
id. Inv. 2, 49, 144:
illum ulciscentur mores sui,
id. Att. 9, 12, 2:
quodsi quem natura sua... forte deficiet,
id. Or. 1, 14:
utrumque regem sua multitudo consalutaverat,
Liv. 1, 7, 1:
quas (urbes) sua virtus ac dii juvent, magnas sibi opes facere,
id. 1, 9, 3; 1, 7, 15; 6, 33, 5:
quos nec sua conscientia impulerit, nec, etc.,
id. 26, 33, 3; 25, 14, 7:
consulem C. Marium servus suus interemit,
Val. Max. 6, 8, 2:
quis non Vedium Pollionem pejus oderat quam servi sui?
Sen. Clem. 1, 18, 2:
sera dies sit qua illum gens sua caelo adserat,
id. Cons. Poll. 12 (31), 5.—With the antecedent understood from the principal sentence:
ita forma simili pueri ut mater sua internoscere (sc. eos) non posset,
Plaut. Men. prol. 19; and with suus as adjunct both of the subject and of the antecedent: jubet salvere suos vir uxorem suam, id. merc. 4, 3, 11. —
(β).
With impers. verbs:
sunt homines, quos libidinis infamiaeque suae neque pudeat neque taedeat,
Cic. Verr. 1, 12, 35:
video fore ut inimicos tuos poeniteat intemperantiae suae,
id. Fam. 3, 10, 1:
si Caesarem beneficii sui poeniteret,
id. Lig. 10, 29; so id. Agr. 2, 11, 26:
jam ne nobilitatis quidem suae plebejos poenitere,
Liv. 10, 7, 8:
militem jam minus virtutis poenitere suae,
id. 22, 12, 10.—
(γ).
As adjunct of other members of the sentence:
ad parentes suos ducas Silenium,
Plaut. Cist. 2, 3, 86. nam is illius filiam conicit in navem clam matrem suam (i.e. filiae), id. Mil. 2, 1, 34:
eosdem ad quaestoris sui aut imperatoris, aut commilitonum suorum pericula impulistis,
Cic. Phil. 13, 17, 34:
totum enim ex sua patria sustulisti,
id. Verr. 2, 5, 49, § 127; id. Or. 3, 32, 126: quem (Hammonium) tibi etiam suo nomine ( on his own account) commendo... itaque peto a te ut ejus procuratorem et ipsum suo nomine diligas, id. Fam. 13, 21, 2:
Caesar Fabium in sua remittit hiberna,
Caes. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 24:
introire ad Ciceronem, et domi suae imparatum confodere,
Sall. C. 28, 1:
suis flammis delete Fidenas,
i. e. the flames kindled by the Fidenates, Liv. 4, 33, 5:
suo igni involvit hostes,
Tac. A. 14, 30:
quid Caesarem in sua fata inmisit?
Sen. Ep. 94, 65; id. Q. N. 1, praef. 7; cf.
with antecedent supplied from preceding sentence: non destiti rogare et petere (sc. Brutum) mea causa, suadere et hortari sua,
Cic. Att. 6, 2, 7.—
5.
With dat. as antecedent.
(α).
As adjunct of subject (cf. 4. supra):
suus rex reginae placet,
a queen likes her own king, Plaut. Stich. 1, 2, 76:
ei nunc alia ducenda'st domum, sua cognata Lemniensis,
id. Cist. 1, 1, 101:
Autronio nonne sodales, non collegae sui... defuerunt?
Cic. Sull. 2, 7:
si ceteris facta sua recte prosunt,
id. Cat. 3, 12, 27:
cui non magistri sui atque doctores, cui non... locus ipse... in mente versetur?
id. Planc. 33, 81:
haec omnia plane... Siculis erepta sunt: primum suae leges, etc.,
id. Verr. 2, 2, 13, § 33:
Romanis multitudo sua auxit animum,
Liv. 21, 50, 4:
sicuti populo Romano sua fortuna labet,
id. 42, 50, 7:
Lanuvinis sacra sua reddita,
id. 8, 14, 2:
vilitas sua illis detrahit pretium,
Sen. Ben. 4, 29, 2:
nemo est cui felicitas sua satisfaciat,
id. Ep. 115, 17:
labor illi suus restitutus est,
id. Brev. Vit. 20, 3:
magnitudo sua singulis constat,
id. Q. N. 1, 1, 10:
tantum sapienti sua, quantum Dec omnis aetas patet,
id. Ep. 53, 11. —
With antecedent supplied from principal sentence: mater quod suasit sua Adulescens mulier fecit, i.e. ei,
Ter. Hec. 4, 4, 38.—
(β).
Of other words:
regique Thebano regnum stabilivit suum,
Plaut. Am. 1, 1, 40:
mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam,
id. Ps. 1, 3, 5:
ego Metello non irascor, neque ei suam vacationem eripio,
Cic. Verr. 2, 2, 68, § 164:
desinant insidiari domui suae consuli,
id. Cat. 1, 13, 32:
quibus ea res honori fuerit a suis civibus,
id. Mil. 35, 96: Scipio suas res Syracusanis restituit, Liv. [p. 1824] 29, 1, 17:
nos non suas (leges Lacedaemoniis arbitror) ademisse, sed nostras leges dedisse,
id. 39, 37, 6:
Graccho et Tuditano provinciae Lucani et Galliae cum suis exercitibus prorogatae,
id. 25, 3, 5.—
6.
With gen., abl., or object of a prep. as antecedent:
nec illius animi aciem praestringit splendor sui nominis,
Cic. Rab. Post. 16, 43:
nolite a sacris patriis Junonis Sospitae domesticum et suum consulem avellere,
id. Mur. 41, 90:
quamvis tu magna mihi scripseris de Bruti adventu ad suas legiones,
id. Att. 14, 13, 12:
suae legis ad scriptum ipsam quoque sententiam adjungere,
the meaning of their law to which they refer, id. Inv. 2, 49, 147:
cum ambitio alterius suam primum apud eos majestatem solvisset,
Liv. 22, 42, 12:
nunc causam instituendorum ludorum ab origine sua repetam,
Val. Max. 2, 4, 4:
Jubam in regno suo non locorum notitia adjuvet, non popularium pro rege suo virtus,
Sen. Ep. 71, 10; id. Ben. 7, 6, 3; id. Clem. 1, 3, 4.—Esp. with cujusque as antecedent:
in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,
Cic. Off. 1, 33, 119 (v. II. D. 2. infra).— Abl.:
operam dare ut sua lex ipso scripto videatur niti,
Cic. Inv. 2, 49, 147 (cf. supra):
(Caesar reperiebat) ad Galbam propter justitiam prudentiamque suam totius belli summam deferri,
Caes. B. G. 2, 4:
credere, ad suum concilium a Jove deos advocari,
Sen. Q. N. 2, 42, 1.—
7.
With predic. nom. as antecedent:
sapientissimi artis suae professores sunt a quibus et propria studia verecunde et aliena callide administrantur,
Val. Max. 8, 12, 1.—
8.
With appositive noun.
(α).
With gram. subject as antecedent:
hoc Anaximandro, populari ac sodali suo, non persuasit,
Cic. Ac. 2, 37, 118:
vidit fortissimum virum, inimicissimum suum,
id. Mil. 9, 25:
(hic) fuit in Creta contubernalis Saturnini, propinqui sui,
id. Planc. 11, 27:
ut non per L. Crassum, adfinem suum... causam illam defenderit,
id. Balb. 21, 49:
ne cum hoc T. Broccho, avunculo, ne cum ejus filio, consobrino suo, ne nobiscum vivat,
id. Lig. 4, 11:
Caesar mittit ad eum A. Clodium, suum atque illius familiarem,
Caes. B. C. 3, 57.—
(β).
With object as antecedent:
Dicaearchum cum Aristoxeno, aequali et condiscipulo suo, omittamus,
Cic. Tusc. 1, 18, 41:
tres fratres optimos, non solum sibi ipsos, neque nobis, necessariis suis, sed etiam rei publicae condonavit,
id. Lig. 12, 36:
Varroni, quem, sui generis hominem,... vulgus extrahere ad consulatum nitebatur,
Liv. 22, 34, 2.—
(γ).
With appositive noun as antecedent:
si P. Scipionem, clarissimum virum, majorumque suorum simillimum res publica tenere potuisset,
Cic. Phil. 13, 14, 29:
M. Fabi Ambusti, potentis viri cum inter sui corporis homines, tum ad plebem, etc.,
Liv. 6, 34, 5:
C. vero Fabricii, et Q. Aemilii Papi, principum saeculi sui, domibus argentum fuisse confitear oportet,
Val. Max. 4, 4, 3.—
9.
In participial clauses.
(α).
The antecedent being the logical subject of the participle, and other than the principal subject:
credamus igitur Panaetio, a Platone suo dissentienti ( = qui dissentiebat),
Cic. Tusc. 1, 32, 79:
ea Sex. Roscium, expulsum ex suis bonis, recepit domum,
id. Rosc. Am. 10, 27:
diffidentemque rebus suis confirmavit,
id. Imp. Pomp. 9, 23:
Dejotarum ad me venientem cum omnibus copiis suis, certiorem feci, etc.,
id. Fam. 15, 4, 7; id. Cat. 4, 9, 18: si hominis et suis et populi Romani ornamentis amplissimi ( being greatly distinguished) causam repudiassem, id. Mur. 4, 8:
stupentes tribunos et suam jam vicem magis anxios quam, etc., liberavit consensus populi Romani,
Liv. 8, 35, 1; 22, 42, 8:
manet in folio scripta querela suo ( = quam scripsit),
Ov. F. 5, 224; cf. in abl. absol.:
et ipsis (hostibus) regressis in castra sua,
Liv. 22, 60, 9:
quibus (speculis) si unum ostenderis hominem, populus adparet, unaquaque parte faciem exprimente sua,
Sen. Q. N. 1, 5, 5.—
(β).
The logical subject of the participle, being also the principal subject:
sic a suis legionibus condemnatus irrupit in Galliam,
Cic. Phil. 10, 10, 21:
hunc agrum patres nostri, acceptum a majoribus suis ( = quem acceperant), perdiderunt,
id. Agr. 2, 31, 84:
ut in suis ordinibus dispositi dispersos adorirentur,
Caes. B. C. 3, 92: Appius, odium in se aliorum suo in eos metiens odio, haud ignaro, inquit, imminet fortuna, Liv. 3, 54, 3:
ipsa capit Condita in pharetra ( = quae condiderat) tela minora sua,
Ov. F. 2, 326; cf. in abl. absol.:
Sopater, expositis suis difficultatibus ( = cum exposuisset, etc.): Timarchidem... perducit,
Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:
Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,
Caes. B. G. 1, 25:
Campani, audita sua pariter sociorumque clade, legatos ad Hannibalem miserunt,
Liv. 25, 15, 1:
(Appius) deposito suo magistratu... domum est reductus,
id. 4, 24, 7; 3, 35, 9; 9, 10, 13; 9, 41, 9.—
(γ).
The antecedent being the principal subject, not the logical subject of the participle:
M. Papirius dicitur Gallo, barbam suam (i.e. Papirii) permulcenti,... iram movisse,
Liv. 5, 41, 9: cum Gracchus, verecundia deserendi socios, implorantis fidem suam populique Romani, substitisset. id. 23, 36, 8; cf. in abl. absol.:
si sine maximo dedecore, tam impeditis suis rebus, potuisset emori,
Cic. Rab. Post. 10, 29; id. Mil. 14, 38; id. Planc. 21, 51; id. Clu. 14, 42:
ita (consul) proelio uno accidit Vestinorum res, haudquaquam tamen incruento milite suo (consulis),
Liv. 8, 29, 12; cf.
with antecedent to be supplied: Campani, cum, robore juventutis suae acciso, nulla (sc. eis) propinqua spes esset, etc.,
id. 7, 29, 7.—
10.
In gerund. construction. ( a) With subject as antecedent:
mihi ipsa Roma ad complectendum conservatorem suum progredi visa est,
Cic. Pis. 22, 52.—
(β).
With object, the logical subjects of the gerund as antecedent:
cur iis persequendi juris sui... adimis potestatem?
Cic. Div. in Caecil. 6, 21:
si senatui doloris sui de me declarandi potestas esset erepta,
id. Sest. 23, 51:
nec tribunis plebis (spatium datur) sui periculi deprecandi,
Caes. B. C. 1, 5.—
(γ).
With antecedent dependent on the gerund:
eamque rem illi putant a suum cuique tribuendo appellatam,
Cic. Leg. 1, 6, 19.—
11.
As adjunct of a noun dependent on a subjectinf., with its logical subject as antecedent:
magnum Miloni fuit, conficere illam pestem nulla sua invidia?
Cic. Mil. 15, 40:
neque enim fuit Gabinii, remittere tantum de suo nec regis, imponere tantum plus suis,
his claim, id. Rab. Post. 11, 31:
Piso, cui fructum pietatis suae neque ex me neque a populo Romano ferre licuit,
id. Sest. 31, 68:
ei cujus magis intersit, vel sua, vel rei publicae causa vivere,
id. Off. 3, 23, 90:
sapientis est consilium explicare suum de maximis rebus,
id. Or. 2, 81, 333; id. Mil. 15, 41.—With logical subject understood:
totam Italiam suis colonis ut complere (sc. eis) liceat, permittitur,
Cic. Agr. 2, 13, 34:
maximum (sc. eis) solacium erit, propinquorum eodem monumento declarari, et virtutem suorum, et populi Romani pietatem,
id. Phil. 14, 13, 35.
B.
Without gram. antec., one ' s, one ' s own.
1.
Dependent on subject-inff.:
ejusdem animi est, posteris suis amplitudinem nobis quam non acceperit tradere, et memoriam prope intermortuam generis sui, virtute renovare,
Cic. Mur. 7, 16:
siquidem atrocius est, patriae parentem quam suum occidere,
id. Phil. 2, 13, 31:
miliens perire est melius quam in sua civitate sine armorum praesidio non posse vivere,
id. ib. 2, 44, 112: quanto est honestius, alienis injuriis quam suis commoveri, one ' s own, id. Verr. 2, 3, 72, § 169:
contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae,
id. Par. 6, 51:
ut non liceat sui commodi causa nocere alteri,
id. Off. 3, 5, 23:
detrahere de altero sui commodi causa,
id. ib. 3, 5, 24:
suis exemplis melius est uti,
Auct. Her. 4, 1, 2:
levius est sua decreta tollere quam aliorum,
Liv. 3, 21. 5; 39, 5, 2;
29, 37, 11: satius est vitae suae rationes quam frumenti publici nosse,
Sen. Brev. Vit. 18, 3:
quanto satius est sua mala exstinguere quam aliena posteris tradere?
id. Q. N. 3, praef. 5:
cum initia beneficiorum suorum spectare, tum etiam exitus decet,
id. Ben. 2, 14, 2; 3, 1, 5:
Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit,
Plin. 1, prooem. § 16.—With 1 st pers. plur., as indef. antecedent: cum possimus ab Ennio sumere... exemplum, videtur esse arrogantia illa relinquere, et ad sua devenire, to one ' s own = to our own, Auct. Her. 4, 1, 2.—
2.
Without a subject-inf.:
omnia torquenda sunt ad commodum suae causae... sua diligenter narrando,
Cic. Inv. 1, 21, 30: ut in ceteris habenda ratio non sua (al. sui) solum, sed etiam aliorum, id. Off. 1, 39, 139:
erat Dareo mite ac tractabile ingenium, nisi suam naturam plerumque fortuna corrumperet (suam not referring to Dareo),
Curt. 3, 2, 17 MSS. (Foss, mansuetam). — With 1 st pers. plur., as indef. antecedent (cf. 1. supra):
non erit ista amicitia sed mercatura quaedam utilitatum suarum,
Cic. N. D. 1, 44, 122; cf.: pro suo possidere, II. A. 2. a. g; and Cic. Off. 2, 21, 73, II. A. 2. b. a; cf. also II. B. 1. a; II. B. 5. c.; II. B. 7. b.; II. C. 8. b. b infra.
C.
With antec. in a previous sentence. Here ejus, eorum, earum are used for his, her, their, unless the clause is oblique in regard to the antecedent, i. e. the antecedent is conceived as the author of the statement.
1.
In clauses dependent on a verbum sentiendi or dicendi, expressed or understood, referring to the grammatical or logical subject of the verb.
a.
In infinitive clauses:
(Clodius) Caesaris potentiam suam potentiam esse dicebat,
Cic. Mil. 32, 88:
(Caelius) a sua (causa) putat ejus (i.e. Ascitii) esse sejunctam,
id. Cael. 10, 24:
ipsos certo scio non negare ad haec bona Chrysogonum accessisse impulsu suo (referring to ipsos),
id. Rosc. Am. 37, 107:
hostes viderunt,... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire,
Caes. B. C. 2, 16:
docent, sui judicii rem non esse,
id. ib. 1, 13.—The reference of suus may be ambiguous, esp. if an infinitive is dependent on another:
hoc Verrem dicere ajebant, te... opera sua consulem factum, i.e. Verris, though grammatically it might refer to the subj. of aiebant,
Cic. Verr. 1, 10, 29:
(Ariovistus) dixit neminem secum sine sua pernicie contendisse,
Caes. B. G. 1, 36; cf. the context with, in all, eleven reflexive pronouns referring to four different antecedents (populus Romanus, Ariovistus, Caesar, nemo); cf.
also: occurrebat ei, mancam praeturam suam futuram consule Milone,
Cic. Mil. 9, 25; 32, 88; Liv. 3, 42, 2.—
b.
Suus in a clause dependent on inf.:
scio equidem, ut, qui argentum afferret atque expressam imaginem suam (i.e. militis) huc ad nos, cum eo ajebat velle mitti mulierem,
Plaut. Ps. 2, 2, 55:
isti bonorum emptores arbitrantur, vos hic sedere qui excipiatis eos qui de suis (i.e. emptorum) manibus effugerint,
Cic. Rosc. Am. 52, 151:
Siculi venisse tempus ajebant ut commoda sua defenderem,
id. Div. in Caecil. 1, 3:
ut tunc tandem sentiret recuperanda esse quae prius sua culpa amissa forent,
Liv. 44, 8, 4. —
Ambiguous: velle Pompejum se Caesari purgatum, ne ea quae reipublicae causa egerit (Pompejus) in suam (i.e. Caesaris) contumeliam vertat (where suam might be referred to Pompejus),
Caes. B. C. 1, 8.—
c.
In oblique clauses introduced by ut or ne, or clauses subordinate to such:
Cassius constituit ut ludi absente te fierent suo nomine,
Cic. Att. 15, 11, 2:
postulat ut ad hanc suam praedam tam nefariam adjutores vos profiteamini,
id. Rosc. Am. 2, 6:
Nasidius eos magnopere hortatur ut rursus cum Bruti classe, additis suis (i.e. Nasidii) auxiliis confligant,
Caes. B. C. 2, 3:
(regem) denuntiasse sibi ut triduo regni sui decederent finibus,
Liv. 42, 25, 12:
Sabinae mulieres, hinc patres, hinc viros orantes, ne parricidio macularent partus suos (i.e. mulierum),
id. 1, 13, 2:
Patron praecepit suis ut arma induerent, ad omne imperium suum parati,
Curt. 5, 11, 1.—With reflex. pron., referring to a different antecedent:
ad hanc (Laidem) Demosthenes clanculum adit, et ut sibi copiam sui faceret, petit,
Gell. 1, 8, 5. —
d.
In subordinate clauses introduced by quin or quod:
(Dejotarus) non recusat quin id suum facinus judices,
Cic. Deiot. 15, 43; so id. ib. 4, 15;
16, 45: parietes hujus curiae tibi gratias agere gestiunt, quod futura sit illa auctoritas in his majorum suorum et suis sedibus,
id. Marcell. 3, 10:
quidni gauderet quod iram suam nemo sentiret?
Sen. Troad. 3, 13:
querenti quod uxor sua e fico se suspendisset,
Quint. 6, 3, 88;
and with intentional ambiguity: cum Proculejus quereretur de filio quod is mortem suam expectaret,
id. 9, 3, 68. —
e.
In interrogative clauses:
si, quod officii sui sit, non occurrit animo, nihil umquam omnino aget,
Cic. Ac. 2, 8, 25:
ut non auderet iterum dicere quot milia fundus suus abesset ab urbe,
id. Caecin. 10, [p. 1825] 28:
donec sciat unisquisque quid sui, quid alieni sit,
Liv. 6, 27, 8:
rex ignarus, quae cum Hannibale legatis suis convenisset, quaeque legati ejus ad se allaturi fuissent,
id. 23, 39, 2:
postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset,
id. 43, 19, 5. —
2.
In a virtually oblique clause.
a.
In final clause, introduced by ut, ne, or rel., referring to the subject of the purpose:
me a portu praemisit domum, ut haec nuntiem uxori suae,
Plaut. Am. 1, 1, 41:
quasi Appius ille Caecus viam muniverit, non qua populus uteretur, sed ubi impune sui posteri latrocinarentur, i. e. Appii,
Cic. Mil. 7, 17:
quae gens ad Caesarem legatos mise. rat, ut suis omnibus facultatibus uteretur,
Caes. B. C. 3, 80:
inde castra movent, ne qua vis sociis suis ab Romano exercitu inferri possit,
Liv. 43, 23, 5:
(Romani) Albam a fundamentis proruerunt, ne memoria originum suarum exstaret,
id. 26, 13, 16:
oppidani nuntios Romam, qui certiorem de suo casu senatum facerent, misere,
id. 6, 33, 7; cf.:
tanto intervallo ab hostibus consedit, ut nec adventus suus propinquitate nimia nosci posset, et, etc.,
Liv. 10, 20, 7:
Datames locum delegit talem ut non multum obesse multitudo hostium suae paucitati posset,
Nep. Dat. 7, 3:
quid si gubernator a diis procellas petat ut gratior ars sua periculo fiat?
Sen. Ben. 6, 25, 4. —
b.
In other dependent clauses represented as conceived by an antecedent in the principal sentence:
Sulla, si sibi suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium requisivit ( = negavit se defendi velle, si, etc.),
Cic. Sull. 5, 15:
Paetus omnes libros quos frater suus reliquisset mihi donavit ( = dixit se donare libros quos, etc.),
id. Att. 2, 1, 12:
non enim a te emit, sed, priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit ( = potitus est, ne, etc.),
id. Phil. 2, 37, 96:
Africanus, si sua res ageretur, testimonium non diceret,
id. Rosc. Am. 36, 3:
ille ipse (Pompejus) proposuit epistulam illam, in qua est Pro tuis rebus gestis amplissimis. Amplioribusne quam suis, quam Africani?
id. Att. 8, 9, 2:
spiritus dabat (Manlio) quod... vinculorum suorum invidiam dictator fugisset,
Liv. 6, 18, 4:
(Numa) Camenis eum lucum sacravit, quod earum ibi concilia cum conjuge sua Egeria essent,
id. 1, 21, 3:
adulescens deos omnis invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis pro suo animo atque illius erga se esset,
id. 26, 50, 4 (cf. D. 1. a. infra).
D.
In the place of ejus.
1.
In clauses virtually oblique, but with indicative, being conceived by the antecedent (hence suus, not ejus), but asserted as fact by the author (hence indicative, not subjunctive):
Cicero tibi mandat ut Aristodemo idem respondeas, quod de fratre suo (Ciceronis) respondisti,
Cic. Att. 2, 7, 4:
oriundi ab Sabinis, ne, quia post Tatii mortem ab sua parte non erat regnatum, imperium amitterent, sui corporis creari regem volebant,
Liv. 1, 17, 2:
C. Caesar villam pulcherrimam, quia mater sua aliquando in illa custodita erat, diruit,
Sen. Ira, 3, 21, 5:
Philemonem, a manu servum, qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte punivit,
Suet. Caes. 74; cf.:
quomodo excandescunt si quid e juba sua decisum est,
Sen. Brev. Vit. 12, 3.—
2.
To avoid ambiguity:
petunt rationes illius (Catilinae) ut orbetur consilio res publica, ut minuatur contra suum (i.e. Catilinae) furorem imperatorum copia (instead of ejus, which might be referred to res publica),
Cic. Mur. 39, 83:
equites a cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, incurrisse ab lateribus ferunt,
Liv. 1, 37, 3.—
3.
Colloquially and in epistolary style suus is used emphatically instead of ejus, with the meaning own, peculiar: deinde ille actutum subferret suus servus poenas Sosia, his own slave (opp. Mercury, who personates Sosias), Plaut. Am. 3, 4, 19: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant, their own magistrates ( = ipsorum), Cic. Att. 6, 2, 5:
in quibus (litteris Bruti) unum alienum summa sua prudentia (est), ut spectem ludos suos,
his peculiar prudence, id. ib. 15, 26, 1; so,
quod quidem ille (Nero) decernebat, quorumdam dolo ad omina sui exitus vertebatur,
Tac. A. 16, 24; cf. II. A. 1. b and g; II. A. 2. a. b; II. B. 3.—
4.
Without particular emphasis (mostly ante- and post-class. and poet.):
tum erit tempestiva cum semen suum maturum erit,
Cato, R. R. 31:
vitis si macra erit, sarmenta sua concidito minute,
id. ib. 37:
qui sic purgatus erit, diuturna valetudine utatur, neque ullus morbus veniet, nisi sua culpa,
id. ib. 157:
Cimon in eandem invidiam incidit quam pater suus,
Nep. Cim. 3, 1:
id qua ratione consecutus sit (Lysander) latet. Non enim virtute sui exercitus factum est, etc.,
id. Lys. 1, 2:
ipse sub Esquiliis, ubi erat regia sua, Concidit,
Ov. F. 6, 601:
quodque suus conjux riguo collegerat horto, Truncat olus foliis,
id. M. 8, 646; so id. ib. 15, 819.
II.
In partic.
A.
As substt.
1.
sui, suorum, m., his, their (etc.) friends, soldiers, fellow-beings, equals, adherents, followers, partisans, posterity, slaves, family, etc., of persons in any near connection with the antecedent.
(α).
(Corresp. to the regular usage, I. A. B. C.) Cupio abducere ut reddam (i.e. eam) suis, to her family, friends, Ter. Eun. 1, 2, 77; cf. id. ib. 1, 2, 66:
cum animus societatem caritatis coierit cum suis, omnesque natura conjunctos suos duxerit,
fellow-beings, Cic. Leg. 1, 23, 60:
mulier ingeniosa praecepit suis omnia Caelio pollicerentur,
her slaves, id. Cael. 25, 62:
quo facilius et nostras domos obire, et ipse a suis coli possit,
his friends, id. ib. 7, 18:
qua gratiam beneficii vestri cum suorum laude conjungant,
their family, id. Agr. 2, 1, 1:
vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset,
to his posterity, id. Phil. 3, 6, 16:
cum divisurum se urbem palam suis polliceretur,
his partisans, id. ib. 13, 9, 19:
Caesar, cohortatus suos, proelium commisit,
Caes. B. G. 1, 25; so,
Curio exercitum reduxit, suis omnibus praeter Fabium incolumibus,
id. B. C. 2, 35:
Caesar receptui suorum timens,
id. ib. 3, 46:
certior ab suis factus est, praeclusas esse portas,
id. ib. 2, 20:
omnium suorum consensu, Curio bellum ducere parabat,
id. ib. 2, 37: so,
Pompejus suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare,
id. ib. 3, 86:
Caesar Brundisium ad suos severius scripsit,
to his officers, id. ib. 3, 25:
naviculam conscendit cum paucis suis,
a few of his followers, id. ib. 3, 104:
multum cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem loqueretur,
id. ib. 1, 19:
nupsit Melino, adulescenti inprimis inter suos et honesto et nobili,
his equals, associates, Cic. Clu. 5, 11:
rex raptim a suis in equum impositus fugit,
his suite, Liv. 41, 4, 7:
subsidio suorum proelium restituere,
comrades, id. 21, 52, 10:
feras bestias... ad opem suis ferendam avertas,
their young, id. 26, 13, 12:
abstulit sibi in suos potestatem,
his slaves, Sen. Ira, 3, 12, 6:
Besso et Nabarzani nuntiaverant sui regem... interemptum esse,
their fellow - conspirators, Curt. 5, 12, 14. — Very rarely sing.:
ut bona mens suis omnibus fuerit. Si quem libido abripuit, illorum eum, cum quibus conjuravit, non suum judicet esse,
Liv. 39, 16, 5.—
(β).
Irregular use (acc. to I. D.): sui = ejus amici, etc. (freq.;
the absolute use of ejus in this sense being inadmissible): quasi vero quisquam dormiat? ne sui quidem hoc velint, non modo ipse (sui = ejus amici, liberi),
Cic. Tusc. 1, 38, 92:
is (annus) ejus omnem spem... morte pervertit. Fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, etc.,
id. Or. 3, 2, 8:
quadrigas, quia per suos ( = ipsius milites) agendae erant, in prima acie locaverat rex,
Liv. 37, 41, 8:
auctoritatem Pisistrati qui inter suos ( = ejus cives) maxima erat,
id. 37, 12:
quo cum multitudine adversariorum sui superarentur, ipse fuit superior, etc.,
Nep. Hann. 8, 4; v. g.—
(γ).
Without antecedent (cf. I. B. supra): quoties necesse est fallere aut falli a suis, by one ' s friends, Sen. Phoen. 493.—
(δ).
Sing.: sŭa, suae. f., a sweetheart, mistress (rare): illam suam suas res sibi habere jussit. Cic. Phil. 2, 28. 69:
cedo quid hic faciet sua?
Ter. Heaut. 2, 3, 92.—
2.
sŭum, i, n., and more freq. sŭa, suorum, n. plur., = one ' s property.
a.
Sing.
(α).
Lit.:
nec suom adimerem alteri,
his property, his own, Plaut. Trin. 2, 2, 38 (34):
nunc si ille salvos revenit, reddam suom sibi (v. D. 3. a. infra),
id. ib. 1, 2, 119:
illum studeo quam facillime ad suum pervenire,
Cic. Fam. 13, 26, 4:
populi Romani hanc esse consuetudinem ut socios sui nihil deperdere velit,
Caes. B. G. 1, 43; cf. Cic. Rab. Post. 11, 3, I. A. 11. supra:
nec donare illi de suo dicimur,
Sen. Ben. 7, 4, 2; so esp. with quisque; v. infra — Hence, de suo = per se, or sua sponte;
(stellae) quae per igneos tractus labentia inde splendorem trahant caloremque, non de suo clara,
Sen. Q. N. 7, 1, 6. —
(β).
Trop.:
meum mihi placebat, illi suum (of a literary essay),
Cic. Att. 14, 20, 3: suom quemque decet, his own manners, etc., Plaut. Stich. 5, 4, 11; so, expendere oportet quid quisque habeat sui ( what peculiarities) nec velle experiri quam se aliena deceant;
id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,
Cic. Off. 1, 31, 113.—
(γ).
Jurid. term: aliquid pro suo possidere, to possess in the belief of one ' s legal right:
pro suo possessio tale est, cum dominium nobis acquiri putamus. Et ea causa possidemus ex qua acquiritur, et praeterea pro suo,
Dig. 41, 10, 1;
so without an antecedent, and referring to a first person: item re donata, pro donato et pro suo possideo,
ib. 41, 10, 1; v. the whole tit. ib. 42, 10 (Pro suo); cf. ib. 23, 3, 67; cf. C., infra fin.;
similarly: usucapere pro suo = acquire dominion by a possession pro suo, Fragm. Vat. 111: res pro suo, quod justam causam possidendi habet, usucapit,
id. ib. 260; Dig. 41, 3, 27. —
b.
Plur.
(α).
One ' s property:
Roscius tibi omnia sua praeter animam tradidit,
Cic. Rosc. Am. 50, 146:
qui etiam hostibus externis victis sua saepissime reddiderunt,
id. Agr. 1, 6, 19:
tu autem vicinis tuis Massiliensibus sua reddis,
id. Att. 14, 14, 6:
Remi legatos miserunt qui dicerent se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,
Caes. B. G. 2, 3, 2; 1, 11, 2; 2, 13, 2:
ipsi milites alveos informes quibus se suaque transveherent, faciebant,
their baggage, Liv. 21, 26, 9:
docere eos qui sua permisere fortunae,
Sen. Q. N. 3, praef. 7; so without an antecedent, one ' s own property (cf. I. B. 2. supra):
hanc ob causam maxime ut sua tenerentur res publicae constitutae sunt,
Cic. Off. 2, 21, 73;
rarely = eorum res: quod vero etiam sua reddiderint (i.e. Gallis),
Liv. 39, 55, 3. —
(β).
One ' s own affairs:
aliena ut melius videant et dijudicent Quam sua,
Ter. Heaut. 3, 1, 96:
cognoscunt... immobile agmen et sua quemque molientem,
Liv. 10, 20, 8:
omnia ei hostium non secus quam sua nota erant,
id. 22, 41, 5:
aliena cum suis perdidit,
Sen. Ben. 7, 16, 3.— Absol., referring to a noun fem.: sua (finxit) C. Cassius ( = suas persuasiones; cf.
the context),
Quint. 6, 3, 90.
B.
Predicative uses: suum esse, facere, fieri, putare, etc., like a gen. poss., to be, etc., the property, or under the dominion, control, power of the antecedent.
1.
Of property in things.
(α).
Corporeal:
scripsit causam dicere Prius aurum quare sit suum,
Ter. Eun. prol. 11:
nihil erat cujusquam quod non hoc anno suum fore putabat (Clodius),
Cic. Mil. 32, 87:
quia suum cujusque fit, eorum quae natura fuerant communia quod cuique obtigit, id quisque teneat,
id. Off. 1, 7, 21:
Juba suam esse praedicans praedam,
Caes. B. C. 3, 84:
gratum sibi populum facturum, si omnes res Neapolitanorum suas duxissent,
Liv. 22, 32, 8: libros esse dicimus Ciceronis;
eosdem Dorus librarius suos vocat,
Sen. Ben. 7, 6, 1:
cum enim istarum personarum nihil suum esse possit,
since these persons can own nothing, Gai. Inst. 2, 96; cf. Dig. 1, 7, 15 pr.—Virtually predicative:
referas ad eos qui suam rem nullam habent ( = rem quae sua sit),
nothing of their own, Cic. Phil. 2, 6, 15:
qui in potestate nostra est, nihil suum habere potest,
Gai. Inst. 2, 84. — ( b) Of literary works:
quae convenere in Andriam ex Perinthia Fatetur transtulisse, atque usum pro suis ( = quasi sua essent),
Ter. And. prol. 14:
potest autem... quae tum audiet... ingenue pro suis dicere,
his own thoughts, Quint. 12, 3, 3.—
(γ).
Of a country or people:
suum facere = suae dicionis facere: commemorat ut (Caesar) magnam partem Italiae beneficio atque auctoritate eorum suam fecerit,
Caes. B. C. 2, 32:
in quam (Asiam) jam ex parte suam fecerit,
Liv. 44, 24, 4:
crudelissima ac superbissima gens sua omnia suique arbitrii facit,
id. 21, 44, 5.—
(δ).
Trop.:
omnia sua putavit quae vos vestra esse velletis,
Cic. Phil. 11, 12, 27:
non meminit, illum exercitum senatus populique Romani esse, non suum,
id. ib. 13, 6, 4: [p. 1826] probavit, non rempublicam suam esse, sed se reipublicae, Sen. Clem. 1, 19, 8;
so of incorporeal things: hi si velint scire quam brevis eorum vita sit, cogitent ex quota parte sua sit,
how much of it is their own, id. Brev. Vit. 19, 3; so, suum facere, to appropriate:
prudentis est, id quod in quoque optimum est, si possit, suum facere,
Quint. 10, 2, 26:
quaeremus quomodo animus (hanc virtutem) usu suam faciat,
Sen. Clem. 1, 3, 1.—
2.
Of persons.
(α).
Under a master ' s or father ' s control:
ut lege caverent, ne quis quem civitatis mutandae causa suum faceret, neve alienaret,
make any one his slave, Liv. 41, 8, 12: quid eam tum? suamne esse ajebat, his daughter, i.e. in his power? Ter. And. 5, 4, 29:
eduxit mater pro sua ( = quasi sua esset),
id. Eun. 1, 2, 76.—
(β).
Reflexively = sui juris, independent, one ' s own master or mistress, not subject to another ' s control, under one ' s own control (v. sui juris, infra):
ancilla, quae mea fuit hodie, sua nunc est,
Plaut. Pers. 4, 3, 3.—
(γ).
Of moral power over others: suus = devoted to one:
hice hoc munere arbitrantur Suam Thaidem esse,
Ter. Eun. 2, 2, 38:
eos hic fecit suos Paulo sumptu,
id. Ad. 5, 4, 21:
sed istunc exora, ut (mulierem) suam esse adsimulet,
to be friendly to him, id. Heaut. 2, 3, 117:
cum Antonio sic agens ut perspiciat, si in eo negotio nobis satisfecerit, totum me futurum suum,
Cic. Att. 14, 1 a, 2:
Alpheus... utebatur populo sane suo,
devoted to him, id. Quint. 7, 29.— Poet.: vota suos habuere deos, the vows (inst. of the persons uttering them) had the gods on their side, Ov. M. 4, 373. —
(δ).
Of power over one's self, etc.:
nam qui sciet ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is poterit eruere, semperque esse in disputando suus,
self-possessed, Cic. Fin. 4, 4, 10:
inaestimabile bonum est suum fieri,
selfcontrol, Sen. Ep. 75, 18:
(furiosus) qui suus non est,
Dig. 42, 4, 7, § 9:
vix sua, vix sanae virgo Niseia compos Mentis erat,
Ov. M. 8, 35. —
3.
Suum est, as impers. predicate: = ejus est, characteristic of, peculiar to one (very rare):
dixit antea, sed suum illud est, nihil ut affirmet,
Cic. Tusc. 1, 42, 99.
C.
Attributive usages, almost always (except in Seneca) with suus before its noun.
1.
The property, relations, affairs, etc., of one opposed to those of another, own.
a.
Opposition expressed:
nihil de suo casu, multa de vestro querebatur,
Cic. Balb. 8, 21:
sua sibi propiora pericula quam mea loquebantur,
id. Sest. 18, 40:
suasque et imperatoris laudes canentes,
Liv. 45, 38, 12:
damnatione collegae et sua,
id. 22, 35, 3:
Senecae fratris morte pavidum et pro sua incolumitate pavidum,
Tac. A. 14, 73:
velut pro Vitellio conquerentes suum dolorem proferebant,
id. H. 3, 37;
opp. alienus: ut suo potius tempore mercatorem admitterent, quam celerius alieno,
at a time convenient to themselves, Varr. R. R. 3, 16, 11. —Without antecedent, opp. externus:
(Platoni) duo placet esse motus, unum suum, alterum externum, esse autem divinius quod ipsum ex se sua sponte moveatur, etc.,
Cic. N. D. 2, 12, 32. —
b.
Implied:
voluptatem suis se finibus tenere jubeamus,
within the limits assigned to it, Cic. Fin. 3, 1, 1:
cum vobis immortale monumentum suis paene manibus senatus... exstruxerit,
id. Phil. 14, 12, 33:
superiores (amnes) in Italia, hic (Rhodanus) trans Alpes, hospitales suas tantum, nec largiores quam intulere aquas vehentes,
Plin. 2, 103, 106, § 224: colligitur aqua ex imbribus;
ex suo fonte nativa est,
Sen. Q. N. 3, 3:
pennas ambo non habuere suas (non suas = alienas),
Ov. Tr. 3, 4, 24. —
c.
In particular phrases. ( a) Sua sponte and suo Marte, of one ' s own accord, by one ' s self, without the suggestion, influence, aid, etc., of others:
Caesar bellum contra Antonium sua sponte suscepit,
Cic. Phil. 8, 2, 5:
sua sponte ad Caesarem in jus adierunt,
Caes. B. C. 1, 87.—So of things, = per se, by or of itself, for itself, for its own sake:
jus et omne honestum sua sponte expetendum (cf. in the context: per se igitur jus est expetendum),
Cic. Leg. 1, 18, 48: justitium sua sponte inceptum priusquam indiceretur, by itself, i. e. without a decree, Liv. 9, 7, 8; so,
sortes sua sponte attenuatas,
id. 22, 1, 11 (cf. id. 22, 38, 13; 35, 14, 4, I. A. 2., supra): rex enim ipse, sua sponte, nullis commentariis Caesaris, simul atque audivit ejus interitum suo Marte res suas recuperavit, Cic. Phil. 2, 37, 95.—
(β).
Suus locus, in milit. lang., one ' s own ground, position, or lines:
restitit suo loco Romana acies (opp. to the advance of the enemy),
Liv. 22, 16, 2.—So figuratively:
et staturas suo loco leges,
Sen. Ben. 2, 20, 2:
aciem instruxit primum suis locis, pauloque a castris Pompeji longius,
Caes. B. C. 3, 84 (cf.: suo loco, 7. b. g, infra).—
(γ).
For suo jure v. 3. infra.—
(δ).
Sua Venus = one's own Venus, i. e. good luck (v. Venus): ille non est mihi par virtutibus, nec officiis;
sed habuit suam Venerem,
Sen. Ben. 2, 28, 2. —
2.
Of private relations (opp. to public):
ut in suis rebus, ita in re publica luxuriosus nepos,
Cic. Agr. 2, 18, 48:
deinde ut communibus pro communibus utatur, privatis ut suis,
id. Off. 1, 7, 20:
quod oppidum Labienus sua pecunia exaedificaverat,
Caes. B. C. 1, 15:
militibus agros ex suis possessionibus pollicetur,
i. e. his private property, id. ib. 1, 17; Sen. Ben. 7, 6, 3. —
3.
Of just rights or claims:
imperatori senatuique honos suus redditus,
due to them, Liv. 3, 10, 3:
neque inpedimento fuit, quominus religionibus suus tenor suaque observatio redderetur,
Val. Max. 1, 1, 8:
quibus omnibus debetur suus decor,
Quint. 11, 1, 41. —
So distributively: is mensibus suis dimisit legionem,
in the month in which each soldier was entitled to his discharge, Liv. 40, 41, 8. — Esp.: suo jure (so, meo, nostro, tuo, etc., jure), by his own right:
Tullus Hostilius qui suo jure in porta nomen inscripsit,
Cic. Phil. 13, 12, 26:
earum rerum hic A. Licinius fructum a me repetere prope suo jure debet,
id. Arch. 1, 1; id. Marcell. 2, 6; id. Phil. 2, 25, 62; id. Balb. 8, 21:
numquam illum res publica suo jure esset ulta,
by its unquestionable right, id. Mil. 33, 88. —
4.
Of that to which one is exclusively devoted:
huic quaestioni suum diem dabimus,
a day for its exclusive discussion, Sen. Ep. 94, 52:
homini autem suum bonum ratio est,
his exclusive good, id. ib. 76, 10:
in majorem me quaestionem vocas, cui suus locus, suus dies dandus est,
id. Q. N. 2, 46, 1. —
With proprius: mentio inlata apud senatum est, rem suo proprio magistratu egere,
that the business needed a particular officer exclusively for itself, Liv. 4, 8, 4:
et Hannibalem suo proprio occupandum bello,
id. 27, 38, 7; cf.:
dissupasset hostes, ni suo proprio eum proelio equites Volscorum exceptum tenuissent,
in which they alone fought, id. 3, 70, 4:
mare habet suas venas quibus impletur,
by which it alone is fed, Sen. Q. N. 3, 14, 3. —
5.
According to one ' s liking, of one ' s own choice.
a.
Of persons, devoted to one, friendly, dear:
Milone occiso (Clodius) habuisset suos consules,
after his own heart, Cic. Mil. 33, 89:
collegit ipse se contra suum Clodium,
his dear Clodius, id. Pis. 12, 27 (cf.: suum facere, habere, II. B. 2. g).—
b.
Of things, favorable.
(α).
Of place: neque Jugurtham nisi... suo loco pugnam facere, on his own ground, i. e. chosen by him, favorable, Sall. J. 61, 1:
hic magna auxilia expectabant et suis locis bellum in hiemem ducere cogitabant,
Caes. B. C. 1, 61; cf.:
numquam nostris locis laboravimus,
Liv. 9, 19, 15.—
(β).
Of time:
cum Perseus suo maxime tempore et alieno hostibus incipere bellum posset,
Liv. 42, 43, 3; v. 7. b, infra. —
c.
Of circumstances: sua occasio, a favorable opportunity; sometimes without antecedent:
neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti des,
Liv. 22, 39, 21:
tantum abfuit ut ex incommodo alieno sua occasio peteretur,
id. 4, 58, 2:
aestuque suo Locros trajecit,
a favorable tide, id. 23, 41, 11:
ignoranti quem portum petat nullus suus ventus est,
Sen. Ep. 71, 3:
orba suis essent etiamnunc lintea ventis,
Ov. M. 13, 195:
aut ille Ventis iturus non suis,
Hor. Epod. 9, 30. —
6.
Of persons or things, peculiar, particular:
quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua,
Cic. Tusc. 1, 29, 70:
omnis enim motus animi suum quendam a natura habet vultum,
id. de Or. 3, 57, 316:
geometrae et musici... more quodam loquuntur suo. Ipsae rhetorum artes verbis in docendo quasi privatis utuntur ac suis,
id. Fin. 3, 1, 4:
sensus omnis habet suum finem,
its peculiar limits, Quint. 9, 4, 61: animus cum suum ambitum complevit et finibus se suis cinxit, consummatum est summum bonum, Sen. Vit. Beat. 9, 3: est etiam in nominibus ( nouns) diverso collocatis sua gratia, their peculiar elegance, Quint. 9, 3, 86:
ibi non bello aperto, sed suis artibus, fraude et insidiis, est paene circumventus,
Liv. 21, 34, 1:
nec Hannibalem fefellit, suis se artibus peti,
id. 22, 16, 5:
adversus hostem non virtute tantum, sed suis (i. e. hostis) etiam pugnare consiliis oportebat,
Flor. 2, 6, 26:
liberam Minucii temeritatem se suo modo expleturum,
Liv. 22, 28, 2:
equites ovantes sui moris carmine,
id. 10, 26, 11:
exsultans cum sui moris tripudiis,
id. 21, 42, 3:
tripudiantes suo more,
id. 23, 26, 9.—So, suo Marte, referring to the style of fighting peculiar to the different arms:
equitem suo alienoque Marte pugnare,
that the cavalry were fighting both in their own style and in that of the other arms, Liv. 3, 62, 9; cf.: suo Marte, 1, c. a, supra.—And distributively ( = suus quisque):
suos autem haec operum genera ut auctores, sic etiam amatores habent,
Quint. 12, 10, 2:
illa vero fatidica fulmina ex alto et ex suis venire sideribus,
Plin. 2, 43, 43, § 113; cf.:
quae quidem planiora suis exemplis reddentur,
Val. Max. 3, 4 prooem.—
7.
Proper, right.
a.
Referring to one's ordinary or normal condition:
quod certe non fecisset, si suum numerum naves habuissent,
their regular complement, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133. — So poet.:
flecte ratem! numerum non habet illa suum,
its full number, Ov. H. 10, 36:
novus exercitus consulibus est decretus: binae legiones cum suo equitatu,
Liv. 40, 36, 6:
cum suo justo equitatu,
id. 21, 17, 8:
totam (disciplinam) in suum statum redegit,
Val. Max. 2, 7, 2:
tranquilla mente et vultu suo,
with the ordinary expression of his face, Sen. Clem. 2, 6, 2:
media pars aeris ab his (ignibus) submota, in frigore suo manet. Natura enim aeris gelida est,
id. Q. N. 2, 10, 4:
cornuaque in patriis non sua vidit aquis,
not natural to her, Ov. H. 14, 90. —
So, non suus, of ingrafted branches and their fruit: miraturque (arbos) novas frondis et non sua poma,
Verg. G. 2, 82. —
b.
Of time, proper, regular, etc. (cf. 5. b, supra).
(α).
The regular time ( = stato tempore):
signum quod semper tempore exoritur suo,
Plaut. Rud. prol. 4:
cum et recte et suo tempore pepererit,
Ter. Hec. 4, 1, 16: aestas suo tempore incanduit...;
tam solstitium quam aequinoctium suos dies retulit,
Sen. Q. N. 3, 16, 3:
omnes venti vicibus suis spirant majore ex parte,
Plin. 2, 47, 48, § 128. —
(β).
The right or proper time:
salictum suo tempore caedito,
Cato, R. R. 33:
cessit e vita suo magis quam suorum civium tempore,
the right time for himself, Cic. Brut. 1, 4; so,
exstingui homini suo tempore optabile est,
id. Sen. 23, 85:
Scandilius dicit se suo tempore rediturum,
id. Verr. 2, 3, 60, § 139:
si Ardeates sua tempora exspectare velint,
Liv. 4, 7, 6:
Chrysippus dicit, illum... opperiri debere suum tempus, ad quod velut dato signo prosiliat,
Sen. Ben. 2, 25, 3:
quam multi exercitus tempore suo victorem hostem pepulerunt!
Liv. 44, 39, 4. — Without antecedent: sed suo tempore totius sceleris hujus fons aperietur. Cic. Phil. 14, 6, 15; cf.:
de ordine laudis, etc., praecipiemus suo tempore,
Quint. 2, 4, 21. —
(γ).
Suo loco = at the proper place:
quae erant prudentiae propria suo loco dicta sunt,
Cic. Off. 1, 40, 143:
quod reddetur suo loco,
Quint. 11, 1, 16:
ut suo loco dicetur,
Plin. 2, 90, 102, § 221:
inscripta quae suis locis reddam,
id. 1, prooem. § 27; Sen. Ben. 2, 20, 2; cf. 1, c. b; 4. supra. —
(δ).
Suited, appropriate, adapted to one:
in eodem fundo suum quidquid conseri oportet,
Cato, R. R. 7:
siquidem hanc vendidero pretio suo,
at a suitable price, Plaut. Pers. 4, 4, 30:
in partes suas digerenda causa,
Quint. 11, 1, 6:
confundetur quidquid in suas partes natura digessit,
Sen. Q. N. 3, 29, 8. — Poet.: haec ego dumque queror, lacrimae sua verba sequuntur, Deque meis oculis in tua membra cadunt, appropriate, i. e. tristia, Ov. H. 14, 67.—Without antecedent: suum quidquid genus talearum serito, any fit kind, i. e. suited to the ground, Cato, R. R. 48. —
8.
Own, with the notion of independence of, or dependence on others (cf. B. 2. g d).
a.
Of political independence: pacem condicionibus his fecerunt ut Capuae suae leges, sui magistratus essent, her own laws, i. e. not subject to Carthage, Liv. 23, 7, 2: liberos [p. 1827] eos ac suis legibus victuros, id. 25, 23, 4. —
Esp. in the phrases suae potestatis or in sua potestate esse, suo jure uti, sui juris esse: Puteolos, qui nunc in sua potestate sunt, suo jure, libertate aequa utuntur, totos occupabunt,
Cic. Agr. 2, 31, 86:
Rhegini potestatis suae ad ultimum remanserunt,
retained their self-government, Liv. 23, 30, 9:
urbem ne quam formulae sui juris facerent,
id. 38, 9, 10. —
b.
Of paternal authority.
(α).
Free from the power of the paterfamilias; in the phrases sui juris esse, suae potestatis esse, to be independent:
quaedam personae sui juris sunt, quaedam alieno juri sunt subjectae, Gai,
Inst. 1, 48:
sui juris sunt familiarum suarum principes, id est pater familiae, itemque mater familiae,
Ulp. Fragm. 4, 1:
liberi parentum potestate liberantur emancipatione. Sed filius quidem ter manumissus sui juris fit, ceteri autem liberi una manumissione sui juris fiunt,
id. ib. 10, 1:
morte patris filius et filia sui juris fiunt,
id. ib. 10, 2:
patres familiarum sunt qui sunt suae potestatis,
Dig. 1, 6, 4:
si modo defunctus testator suae potestatis mortis tempore fuerit,
Gai. Inst. 2, 147. —
With indef. reference: si sui juris sumus,
Dig. 46, 2, 20; cf.:
pro suo possideo, 2. a. supra.—Attributively: sui juris arrogatio feminae,
Cod. Just. 8, 47, 8:
homo sui juris,
ib. 10, § 5.— Trop.:
sapiens numquam semiliber erit: integrae semper libertatis et sui juris,
Sen. Brev. Vit. 5, 3:
non illarum coitu fieri cometen, sed proprium et sui juris esse,
id. Q. N. 7, 12, 2: nullique sunt tam feri et sui juris adfectus, ut non disciplina perdomentur, id. Ira, 2, 12, 3. —
(β).
Subject to paternal authority, in the phrases suus heres, sui liberi; suus heres, an heir who had been in the paternal power of the deceased:
CVI SVVS HERES NON SIT, XII. Tab. fr. 5, 4.—In the jurists without antecedent: sui et necessarii heredes sunt velut filius filiave, nepos neptisve ex filia, deinceps ceteri qui modo in potestate morientis fuerunt,
Gai. Inst. 2, 156:
(emancipati liberi) non sunt sui heredes,
ib. 2, 135:
alia facta est juris interpretatio inter suos heredes,
ib. 3, 15:
datur patrono adversus suos heredes bonorum possessio (where patrono is not the antecedent of suos),
ib. 3, 41:
sui heredes vel instituendi sunt vel exheredandi,
Ulp. Fragm. 22, 14:
accrescunt suis quidem heredibus in partem virilem, extraneis autem in partem dimidiam,
id. ib. 22, 17. —
Sui liberi, children in paternal power: de suis et legitimis liberis,
Cod. Just. 6, 55 inscr.
D.
In particular connections.
1.
With ipse, his own, etc. (cf. Zumpt, Gram. § 696).
a.
Ipse agreeing with the antecedent of suus, the antecedent being,
(α).
A subjectnom.:
(ingenium ejus) valet ipsum suis viribus,
by its own strength, Cic. Cael. 19, 45:
legio Martia non ipsa suis decretis hostem judicavit Antonium?
by its own resolutions, id. Phil. 4, 2, 5:
ruit ipse suis cladibus,
id. ib. 14, 3, 8:
si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,
id. de Or. 2, 2, 8:
qui se ipse sua gravitate et castimonia defenderet,
id. Cael. 5, 11:
quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,
Caes. B. G. 1, 3:
suamet ipsae fraude omnes interierunt,
Liv. 8, 18, 9; 39, 49, 3:
ut saeviret ipse in suum sanguinem effecerunt,
id. 40, 5, 1:
respicerent suum ipsi exercitum,
id. 42, 52, 10; 21, 31, 12; 22, 38, 3; 6, 19, 6.—
(β).
A subject-acc.:
sunt qui dicant eam sua ipsam peremptam mercede,
Liv. 1, 11, 9:
(tribuniciam potestatem) suis ipsam viribus dissolvi,
id. 2, 44, 2.—
(γ).
An object in dat. or acc.:
sic ut ipsis consistendi in suis munitionibus locus non esset,
Caes. B. C. 2, 6:
tribuni (hostem) intra suamet ipsum moenia compulere,
Liv. 6, 36, 4:
alios sua ipsos invidia opportunos interemit,
id. 1, 54, 8; 22, 14, 13.—Suus as adjunct of subject (rare):
aliquando sua praesidia in ipsos consurrexerunt,
their own garrisons revolted against them, Sen. Clem. 1, 26, 1.—
b.
With gen. of ipse, strengthening the possessive notion (cf. 4.;
post-Aug. and very rare, but freq. in modern Lat.): aves (foetus suos) libero caelo suaeque ipsorum fiduciae permittunt,
Quint. 2, 6, 7 (but tuus ipsius occurs in Cic.:
tuo ipsius studio,
Cic. Mur. 4, 9:
tuam ipsius amicitiam,
id. Verr. 2, 3, 4, § 7).—
c.
Both suus and ipse agreeing with the governing noun (very rare; not in Cic. or Caes.): quae tamen in ipso cursu suo dissipata est (= ipsa in cursu suo), in its very course, Sen. Q. N. 1, 1, 3 dub.:
suamet ipsa scelera,
Sall. C. 23, 2 (Dietsch ex conj. ipse):
suismet ipsis corporibus,
Liv. 2, 19, 5 MSS. (Weissenb. ex conj. ipsi):
a suismet ipsis praesidiis,
id. 8, 25, 6 MSS. (Weissenb. ipsi).—
2.
With quisque, distributively, each ( every one)... his own; in prose quisque is generally preceded by suus.
a.
Quisque and suus in different cases.
(α).
Quisque as subjectnom.:
sentit enim vim quisque suam quoad possit abuti,
Lucr. 5, 1033:
suo quisque loco cubet,
Cato, R. R. 5:
suum quisque noscat ingenium,
Cic. Off. 1, 31, 114:
ad suam quisque (me disciplinam) rapiet,
id. Ac. 2, 36, 114:
quod suos quisque servos in tali re facere voluisset,
id. Mil. 10, 29:
cum suo quisque auxilio uteretur,
Caes. B. C. 1, 51:
celeriter ad suos quisque ordines redit,
id. ib. 3, 37.—In apposition with plur. subj. (freq. in Liv.):
nunc alii sensus quo pacto quisque suam rem Sentiat,
Lucr. 4, 522:
ut omnes cives Romani in suis quisque centuriis prima luce adessent,
that all the Roman citizens should be present, each in his own centuria, Liv. 1, 44, 1:
hinc senatus, hinc plebs, suum quisque intuentes ducem constiterant,
id. 6, 15, 3:
ut (trigemini) pro sua quisque patria dimicent,
id. 1, 24, 2:
stabant compositi suis quisque ordinibus,
id. 44, 38, 11:
(consules) in suas quisque provincias proficiscuntur,
id. 25, 12, 2; 25, 26, 13:
in suo quaeque (stella) motu naturam suam exercent,
Plin. 2, 39, 39, § 106.—With abl. absol.:
omnes, velut dis auctoribus in spem suam quisque acceptis, proelium una voce poscunt,
Liv. 21, 45, 9 Weissenb. ad loc.:
relictis suis quisque stationibus... concurrerunt,
id. 32, 24, 4; 4, 44, 10; 39, 49, 3; 2, 38, 6.—
(β).
With acc. of quisque as subj.:
fabrum esse suae quemque fortunae, App. Claud. ap. Ps.-Sall. Ep. ad Caes. Rep. c. l.: sui quemque juris et retinendi et dimittendi esse dominum,
Cic. Balb. 13, 31:
recipere se in domos suas quemque jussit,
Liv. 25, 10, 9; and (ungrammatically) nom., as apposition to a subj.-acc.:
se non modo suam quisque patriam, sed totam Siciliam relicturos,
id. 26, 29, 3 MSS. (Weissenb. ex conj. quosque).—
(γ).
As adjunct of the subject-nom., with a case of quisque as object, attribut. gen., etc.:
sua cujusque animantis natura est,
Cic. Fin. 5, 9, 25:
sua quemque fraus, suum facinus, suum scelus, etc., de sanitate ac mente deturbat,
id. Pis. 20, 46:
sua quemque fraus et suus terror maxime vexat,
id. Rosc. Am. 24, 67:
suum cuique incommodum ferendum est,
id. Off. 3, 6, 30:
ut solidum suum cuique solvatur,
id. Rab. Post. 17, 46:
ne suus cuique domi hostis esset,
Liv. 3, 16, 3:
ut sua cuique respublica in manu esset,
id. 26, 8, 11:
animus suus cuique ordinem pugnandi dabat,
id. 22, 5, 8:
tentorium suum cuique militi domus ac penates sunt,
id. 44, 39, 5:
suus cuique (stellae) color est,
Plin. 2, 18, 16, § 79:
trahit sua quemque voluptas,
Verg. E. 2, 65:
stat sua cuique dies,
id. A. 10, 467.—
(δ).
As predicate-nom. (v. II. B.):
opinionem, quae sua cuique conjectanti esse potest,
Liv. 6, 12, 3.—
(ε).
As adjunct of subj.-acc.:
suum cuique honorem et gradum redditum gaudeo,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:
scientiam autem suam cujusque artis esse,
id. Fin. 5, 9, 26.—
(ζ).
As adjunct of an object, with a case of quisque as object or attribut. gen.: suam cuique sponsam, mihi meam: suum cuique amorem, mihi meum, Atil. Fragm. inc. 1: suom cuique per me uti atque frui licet, Cato ap. Gell. 13, 24 (23), 1:
ut suo quemque appellem nomine,
Plaut. Ps. 1, 2, 52:
placet Stoicis suo quamque rem nomine appellare,
Cic. Fam. 9, 22, 1:
ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,
id. Off. 1, 33, 119:
justitia quae suum cuique distribuit,
id. N. D. 3, 15, 38:
in tribuendo suum cuique,
id. Off. 1, 5, 14:
Turnus sui cuique periculi recens erat documentum,
Liv. 1, 52, 4:
in trimatu suo cuique dimidiam esse mensuram futurae certum esse,
Plin. 7, 15, 16, § 73:
certa cuique rerum suarum possessio,
Vell. 2, 89, 4; cf.: qua re suum unicuique studium suaque omnibus delectatio relinquatur, Ps.-Cic. Cons. 26, 93.—With quemque in apposition with acc. plur.:
Camillus vidit intentos opifices suo quemque operi,
Liv. 6, 25, 9; so cujusque in appos. with gen. plur.: trium clarissimorum suae cujusque gentis virorum mors, id. 39, 52, 7; and cuique with dat. plur.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poet. ap. Nep. Att. 11, 6 (where Lachm. ad Lucr. 2, 372, reads quique, ex conj.; cf. b. b, infra).—
b.
Attraction of suus and quisque as adjuncts of nouns.
(α).
Attraction of suus:
ut nemo sit nostrum quin in sensibus sui cujusque generis judicium requirat acrius (= suum cujusque generis judicium),
Cic. Ac. 2, 7, 19:
quas tamen inter omnes (voces) est suo quoque in genere (vox) mediocris ( = inter omnes voces est mediocris vox, sua quoque in genere),
id. de Or. 3, 57, 216:
eo concilia suae cujusque regionis indici jussit (= sua cujusque regionis concilia),
Liv. 45, 29, 10:
equites suae cuique parti post principia collocat (= equites suos cuique parti),
id. 3, 22, 6:
cum motibus armorum et corporum suae cuique genti assuetis,
id. 25, 17, 5:
legiones deducebantur cum tribunis et centurionibus et sui cujusque ordinis militibus (= suis cujusque),
Tac. A. 14, 27:
quae sui cujusque sunt ingenii,
Quint. 7, 10, 10 Halm (al. sua):
sui cujusque ingenii poma vel semina gerunt (= sua cujusque),
Col. 3, 1;
and by a double attraction: has (cohortes) subsidiariae ternae et aliae totidem suae cujusque legionis subsequebantur (= has cohortes... totidem cujusque legionis, suam quaeque legionem, subsequebantur),
Caes. B. C. 1, 83. —
(β).
Attraction of quisque:
tanta ibi copia venustatum in suo quique loco sita,
Plaut. Poen. 5, 4, 6 (al. quaeque):
quodvis frumentum non tamen omne Quique suo genere inter se simile esse videbis,
Lucr. 2, 372 Lachm. and Munro ad loc.:
cum verba debeant sui cujusque generis copulari,
Varr. L. L. 10, 48:
in sensibus sui cujusque generis judicium,
Cic. Ac. 2, 7, 19:
haec igitur proclivitas ad suum quodque genus aegrotatio dicatur,
id. Tusc. 4, 12, 28:
separatim greges sui cujusque generis nocte remeabant (= greges sui quisque generis),
Liv. 24, 3, 5:
ut sui cujusque mensis acciperet (frumentum),
Suet. Aug. 40;
and quisque both attracted and in its own case: quia cujusque partis naturae et in corpore et in animo sua quaeque vis sit (where either cujusque or quaeque is redundant),
Cic. Fin. 5, 17, 46; v. Madv. ad loc.; Cato, R. R. 23 fin.;
so esp. in the phrases suo quoque tempore, anno, die, loco, etc.: pecunia, quae in stipendium Romanis suo quoque anno penderetur, deerat (= suo quaeque anno),
each instalment in the year when due, Liv. 33, 46, 9 Weissenb. ad loc.:
suo quoque loco,
Varr. R. R. 1, 7, 2; 1, 22, 6:
opera quae suis quibusque temporibus anni vilicum exsequi oporteret,
Col. 11, 3:
suo quoque tempore,
Vitr. 2, 9, 4:
nisi sua quaque die usurae exsolverentur (= sua quaeque die),
Dig. 22, 1, 12 init.; 13, 7, 8, § 3:
ut opera rustica suo quoque tempore faciat,
ib. 19, 2, 25, § 3 (al. quaeque)—
c.
In the order quisque... suus.
(α).
In relative clauses, comparative clauses with ut, and interrogative clauses introduced by quid, etc., where quisque immediately follows the relative, etc.:
ut quisque suom volt esse, ita est,
Ter. Ad. 3, 3, 45; cf.
with sibi,
Cic. Leg. 1, 18, 49; id. Lael. 9, 30:
expendere oportere quid quisque habeat sui... nec velle experiri quam se aliena deceant. Id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,
id. Off. 1, 31, 113:
neque solum quid in senatu quisque civitatis suae dicerent ignorabant, sed, etc.,
Liv. 32, 19, 9:
gratius id fore laetiusque quod quisque sua manu ex hoste captum rettulerit,
id. 5, 20, 8; 6, 25, 10; cf.:
in quibus cum multa sint quae sua quisque dicere velit, nihil est quod quisque suum possit dicere,
Sen. Vit. Beat. 23, 1.—
(β).
If the emphasis is not on suus, but (for quisque, when emphatic, unusquisque is used) on some other word:
in civitates quemque suas... dimisit,
Liv. 21, 48, 2:
in patriam quisque suam remissus est,
Just. 33, 2, 8:
in vestigio quemque suo vidit,
Liv. 28, 22, 15; cf.:
hospitibus quisque suis scribebant,
id. 33, 45, 6:
pro facultatibus quisque suis,
id. 42, 53, 3; cf.:
respiciendae sunt cuique facultates suae,
Sen. Ben. 2, 15, 3:
praecipitat quisque vitam suam et futuri desiderio laborat,
id. Brev. Vit. 7, 5; id. Ben. 7, 5, 1:
tunc praeceps quisque se proripit et penates suos deserit,
id. Q. N. 6, 1, 5; 5, 18, 8:
summum quisque causae suae judicem facit,
Plin. 1, prooem. § 10: aestimatione nocturnae [p. 1828] quietis, dimidio quisque spatio vitae suae vivit, id. 7, 50, 51, § 167.—
(γ).
Poets adopt the order quisque suus when the metre requires it, Verg. A. 6, 743:
oscula quisque suae matri tulerunt,
Ov. F. 2, 715. —
(δ).
When suus and quisque belong to different clauses:
atque earum quaeque, suum tenens munus... manet in lege naturae,
Cic. Tusc. 5, 13, 38. —
d.
Suus uterque, or uterque suus, distributively of two subjects:
suas uterque legiones reducit in castra,
Caes. B. C. 1, 40; 2, 28:
ideo quod uterque suam legem confirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 49, 142:
cum sui utrosque adhortarentur,
Liv. 1, 25, 1:
ad utrumque ducem sui redierunt,
id. 21, 29, 5:
utraque (lex) sua via it,
Sen. Ben. 6, 6, 1; cf.
uterque, in apposit.: nec ipsi tam inter se acriter contenderunt, quam studia excitaverant uterque sui corporis hominum,
Liv. 26, 48, 6.—
3.
With sibi.
(α).
Sibi with pronom. force (cf. sui, IV. C. fin.):
reddam suum sibi,
Plaut. Trin. 1, 2, 119 ( = ei; but referred to b, infra, by Brix ad loc.); cf.:
suam rem sibi salvam sistam,
id. Poen. 5, 2, 123:
idem lege sibi sua curationem petet,
for himself, Cic. Agr. 2, 9, 22 (cf. id. Phil. 2, 37, 96;
I. B. 2. b. supra): ut vindicare sibi suum fulgorem possint,
Sen. Q. N. 1, 1, 11; cf.
the formula of divorce: tuas res tibi habeto,
Dig. 24, 2, 2.—Hence, illam suam suas res sibi habere jussit, Cic. Phil. 2, 28, 69.—
(β).
With sibi redundant, to strengthen suus (anteand post-class. and colloq.):
quo pacto serviat suo sibi patri,
Plaut. Capt. prol. 5:
eum necabam ilico per cerebrum pinna sua sibi, quasi turturem,
id. Poen. 2, 40; v. sui, IV. C. and the passages there cited.—
4.
With gen. agreeing with the subject of suus:
quas cum solus pertulisset ut sua unius in his gratia esset,
that the credit of it should belong to him alone, Liv. 2, 8, 3:
qui de sua unius sententia omnia gerat,
id. 44, 22, 11; cf.:
unam Aegyptus in hoc spem habet suam,
Sen. Q. N. 4, 2, 2.—For suus ipsius, etc., v. D. 1. b. supra.—
5.
With demonstr., rel., or indef. pronn. and adjj., of his, hers, etc.:
postulat ut ad hanc suam praedam adjutores vos profiteamini,
to this booty of his, Cic. Rosc. Am. 2, 6:
Sestius cum illo exercitu suo,
id. Sest. 5, 12:
qua gravitate sua,
id. ib. 61, 129:
suam rem publicam illam defenderunt,
that republic of theirs, id. ib. 67, 141:
in istum civem suum,
against this citizen of theirs, id. Balb. 18, 41:
cum illo suo pari,
id. Pis. 8, 18:
te nulla sua calamitate civitas satiare potest?
id. Phil. 8, 6, 19:
dubitatis igitur, quin vos M. Laterensis ad suam spem aliquam delegerit,
for some hope of his, id. Planc. 16, 39:
non tam sua ulla spe quam militum impetu tractus,
by any hope of his, Liv. 25, 21, 5:
nullo suo merito,
from no fault of theirs, id. 26, 29, 4:
ipse arcano cum paucis familiaribus suis colloquitur,
with a few of his friends, Caes. B. C. 1, 19.—
6.
With descriptive adjj.
(α).
Standing before the adj. and noun (so most freq.):
suorum improbissimorum sermonum domicilium,
Cic. Pis. 31, 76:
causam sui dementissimi consilii,
id. Phil. 2, 22, 53:
suam insatiabilem crudelitatem,
id. ib. 11, 3, 8:
suis amplissimis fortunis,
id. ib. 13, 8, 16:
suum pristinum morem,
id. Pis. 12, 27:
suis lenissimis postulatis,
Caes. B. C. 1, 5: simili ratione Pompeius in suis veteribus castris consedit (suis emphatic; cf. b, infra), id. ib. 3, 76.—
(β).
Between the adj. and noun (less emphatic):
pro eximiis suis beneficiis,
Cic. Prov. Cons. 4, 7:
propter summam suam humanitatem,
id. Fam. 15, 14, 1:
ex praeteritis suis officiis,
Caes. B. C. 3, 60:
Caesar in veteribus suis castris consedit,
id. ib. 3, 76.—
(γ).
After adj. and noun:
veterem amicum suum excepit,
Cic. Rab. Post. 16, 43:
in illo ardenti tribunatu suo,
id. Sest. 54, 116.—
7.
Objectively for the pers. pron. (rare):
neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur ( = sibi illatae),
Sall. C. 51, 11; so,
neglectam ab Scipione et nimis leviter latam suam injuriam ratus,
Liv. 29, 9, 9:
ipsae enim leges te a cognitione sua judicio publico reppulerunt ( = a se cognoscendo),
Cic. Balb. 14, 32:
suam invidiam tali morte quaesitam ( = quaesitum esse ab eo ut homines se inviderent),
Tac. A. 3, 16; so,
nulla sua invidia,
Cic. Mil. 15, 40.—
8.
Abl. fem. sua, with refert or interest, for gen. of the pers. pron.: neminem esse qui quomodo se habeat nihil sua censeat interesse, Cic. Fin. 5, 10, 30:
si scit sua nihil interesse utrum anima per os, an per jugulum exeat,
Sen. Ep. 76, 33; v. intersum, III.—
9.
Strengthened by the suffix - pte or -met.
(α).
By - pte (not used with ipse) affixed to the forms sua, suo, and (ante-class.) suum:
quom illa osculata esset suumpte amicum,
Plaut. Mil. 2, 4, 38:
ut terrena suopte nutu et suo pondere in terram ferantur,
Cic. Tusc. 1, 17, 40:
ferri suopte pondere,
id. N. D. 1, 25, 69:
suapte natura,
id. Fat. 18, 42:
suapte vi et natura,
id. ib. 19, 43; id. Fin. 1, 16, 54; 5, 22, 61:
suopte ingenio,
Liv. 25, 18; so id. 1, 25, 1; 1, 18, 4:
suapte manu,
Cic. Or. 3, 3, 10:
locus suapte natura infestus,
Liv. 44, 6, 9; so,
suapte natura,
id. 4, 22, 4:
flumina suapte natura vasta,
Sen. Q. N. 3, 27, 8; so id. Ben. 4, 17, 2:
sponte suapte,
Varr. L. L. 6, 7, § 70.—
(β).
With - met, almost always followed by ipse (in all forms of suus except suus, suum, suae, and suorum):
suomet ipsi more,
Sall. J. 31, 6:
suomet ipsi instrumento,
Liv. 22, 14, 13:
suomet ipsi metu,
Tac. H. 3, 16 fin.:
suamet ipsum pecunia,
Sall. J. 8, 2:
suamet ipsae fraude,
Liv. 8, 18, 9:
intra suamet ipsum moenia,
id. 6, 36, 4:
suismet ipsi praesidiis,
id. 8, 25, 6:
suismet ipsis corporibus,
id. 2, 19, 5:
suosmet ipsi cives,
id. 2, 9, 5:
suasmet ipse spes,
Tac. A. 3, 66 fin. —Without ipse:
populum suimet sanguinis mercede,
Sall. H. Fragm. 1, 41, 25 Dietsch:
magna pars suismet aut proxumorum telis obtruncabantur,
id. ib. 2, 52 ib.

Lewis & Short latin dictionary > sua
9 suum

sŭus, a, um (old form sos, sa, sum; dat. plur. sis, Enn. ap. Fest. p. 301 Mull.; acc. sas. id. ib. p. 325 ib.; cf. Paul. ex Fest. p. 47; Schol. Pers. 1, 108; sing. sam for suam, Fest. p. 47 Mull.;
so for suo, C. I. L. 5, 2007. In ante-class. verse su- with the following vowel freq. forms one syllable,
Plaut. Merc. 1, 1, 48; id. Ps. 1, 3, 5; Ter. And. 1, 1, 68; Lucr. 1, 1022; v. Neue, Formenl. 2, 189 sqq.), pron. poss., 3 d pers. [root SVA-; Sanscr. sva, own; cf. sui; Gr. seWo-, whence sphe, etc., and he; cf. heos], of or belonging to himself, herself, etc.; his own, her own, etc.; his, her, its, their; one ' s; hers, theirs.
I.
Ordinary possessive use his, etc. (cf. the similar use of the pers. pron. sui, q. v.).
A.
With antecedent in the same sentence.
1.
The antecedent a subject-nominative, expressed or understood.
(α).
His:
Caesar copias suas divisit,
Caes. B. C. 3, 97:
ille in sua sententia perseverat,
id. ib. 1, 72:
tantam habebat suarum rerum fiduciam,
id. ib. 2, 37:
cum sceleris sui socios Romae reliquisset,
Cic. Cat. 3, 1, 3:
cur ego non ignoscam si anteposuit suam salutem meae?
id. Pis. 32, 79; id. Phil. 2, 18, 45; id. Mil. 10, 27; id. Fam. 15, 14, 1:
Hanno praefecturam ejus (i.e. Muttinis) filio suo (Hannonis) dedit,
Liv. 26, 40, 7:
imperat princeps civibus suis,
Sen. Clem. 1, 16, 2:
nemo rem suam emit,
id. Ben. 7, 4, 8.—
(β).
Her:
mea Glycerium suos parentes repperit,
Ter. And. 5, 6, 5:
utinam haec ignoraret suum patrem,
id. Phorm. 5, 6, 34:
si nunc facere volt era officium suom,
Plaut. Cas. 2, 8, 72:
ne eadem mulier cum suo conjuge honestissimum adulescentem oppressisse videatur,
Cic. Cael. 32, 78:
si omnibus suis copiis excellentem virum res publica armasset,
id. Phil. 13, 16, 32.—
(γ).
Its:
omne animal, simul et ortum est, et se ipsum et omnes partes suas diligit,
Cic. Fin. 2, 11, 33:
cum mea domus ardore suo deflagrationem Italiae toti minaretur,
id. Planc. 40, 95.—
(δ).
Their: (legiones) si consulem suum reliquerunt, vituperandae sunt Cic. Phil. 5, 2, 4:
mittent aliquem de suo numero,
id. ib. 11, 10, 25:
rationem illi sententiae suae non fere reddebant,
id. Tusc. 1, 17, 38:
qui agellos suos redimere a piratis solebant,
id. Verr. 2, 3, 37, § 85:
edicunt ut ad suum vestitum senatores redirent,
id. Sest. 14, 32:
suis finibus eos prohibent,
Caes. B. G. 1, 1: Allobrogibus sese persuasuros existimabant ut per suos (Allobrogum) fines eos (Helvetios) ire paterentur, id. id. 1, 6;
and distributively: ac naves onerariae LXIII. in portu expugnatae, quaedam cum suis oneribus, frumento, armis, aere, etc.,
some with their several cargoes, Liv. 26, 47, 9.—
2.
With a subject-clause as antecedent:
id sua sponte apparebat tuta celeribus consiliis praepositurum,
was selfevident, Liv. 22, 38, 13:
ad id quod sua sponte satis collectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,
id. 3, 62, 1:
secutum tamen sua sponte est ut vilior ob ea regi Hannibal et suspectior fieret,
id. 35, 14, 4. —
3.
With subject-acc. as antecedent:
hanc dicam Athenis advenisse cum aliquo amatore suo, Plant. Mil. 2, 2, 86: doceo gratissimum esse in sua tribu Plancium,
Cic. Planc. 19, 47:
cupio eum suae causae confidere,
id. Sest. 64, 135:
suspicari debuit (Milo), eum (Clodium) ad villam suam (Clodii) deversurum,
id. Mil. 19, 51: Medeam praedicant in fuga fratris sui membra dissipavisse, id. Imp. Pomp. 9, 22:
(dixit) Caesarem pro sua dignitate debere et studium et iracundiam suam reipublicae dimittere,
Caes. B. C. 1, 8.—
4.
With object-acc. as antecedent.
(α).
Suus being an adjunct of the subject (generally rendered in Engl. by a pass. constr.):
hunc pater suus de templo deduxit,
he was taken from the temple by his father, Cic. Inv. 2, 17, 52:
hunc sui cives e civitate ejecerunt,
id. Sest. 68, 142:
Alexandrum uxor sua... occidit,
id. Inv. 2, 49, 144:
illum ulciscentur mores sui,
id. Att. 9, 12, 2:
quodsi quem natura sua... forte deficiet,
id. Or. 1, 14:
utrumque regem sua multitudo consalutaverat,
Liv. 1, 7, 1:
quas (urbes) sua virtus ac dii juvent, magnas sibi opes facere,
id. 1, 9, 3; 1, 7, 15; 6, 33, 5:
quos nec sua conscientia impulerit, nec, etc.,
id. 26, 33, 3; 25, 14, 7:
consulem C. Marium servus suus interemit,
Val. Max. 6, 8, 2:
quis non Vedium Pollionem pejus oderat quam servi sui?
Sen. Clem. 1, 18, 2:
sera dies sit qua illum gens sua caelo adserat,
id. Cons. Poll. 12 (31), 5.—With the antecedent understood from the principal sentence:
ita forma simili pueri ut mater sua internoscere (sc. eos) non posset,
Plaut. Men. prol. 19; and with suus as adjunct both of the subject and of the antecedent: jubet salvere suos vir uxorem suam, id. merc. 4, 3, 11. —
(β).
With impers. verbs:
sunt homines, quos libidinis infamiaeque suae neque pudeat neque taedeat,
Cic. Verr. 1, 12, 35:
video fore ut inimicos tuos poeniteat intemperantiae suae,
id. Fam. 3, 10, 1:
si Caesarem beneficii sui poeniteret,
id. Lig. 10, 29; so id. Agr. 2, 11, 26:
jam ne nobilitatis quidem suae plebejos poenitere,
Liv. 10, 7, 8:
militem jam minus virtutis poenitere suae,
id. 22, 12, 10.—
(γ).
As adjunct of other members of the sentence:
ad parentes suos ducas Silenium,
Plaut. Cist. 2, 3, 86. nam is illius filiam conicit in navem clam matrem suam (i.e. filiae), id. Mil. 2, 1, 34:
eosdem ad quaestoris sui aut imperatoris, aut commilitonum suorum pericula impulistis,
Cic. Phil. 13, 17, 34:
totum enim ex sua patria sustulisti,
id. Verr. 2, 5, 49, § 127; id. Or. 3, 32, 126: quem (Hammonium) tibi etiam suo nomine ( on his own account) commendo... itaque peto a te ut ejus procuratorem et ipsum suo nomine diligas, id. Fam. 13, 21, 2:
Caesar Fabium in sua remittit hiberna,
Caes. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 24:
introire ad Ciceronem, et domi suae imparatum confodere,
Sall. C. 28, 1:
suis flammis delete Fidenas,
i. e. the flames kindled by the Fidenates, Liv. 4, 33, 5:
suo igni involvit hostes,
Tac. A. 14, 30:
quid Caesarem in sua fata inmisit?
Sen. Ep. 94, 65; id. Q. N. 1, praef. 7; cf.
with antecedent supplied from preceding sentence: non destiti rogare et petere (sc. Brutum) mea causa, suadere et hortari sua,
Cic. Att. 6, 2, 7.—
5.
With dat. as antecedent.
(α).
As adjunct of subject (cf. 4. supra):
suus rex reginae placet,
a queen likes her own king, Plaut. Stich. 1, 2, 76:
ei nunc alia ducenda'st domum, sua cognata Lemniensis,
id. Cist. 1, 1, 101:
Autronio nonne sodales, non collegae sui... defuerunt?
Cic. Sull. 2, 7:
si ceteris facta sua recte prosunt,
id. Cat. 3, 12, 27:
cui non magistri sui atque doctores, cui non... locus ipse... in mente versetur?
id. Planc. 33, 81:
haec omnia plane... Siculis erepta sunt: primum suae leges, etc.,
id. Verr. 2, 2, 13, § 33:
Romanis multitudo sua auxit animum,
Liv. 21, 50, 4:
sicuti populo Romano sua fortuna labet,
id. 42, 50, 7:
Lanuvinis sacra sua reddita,
id. 8, 14, 2:
vilitas sua illis detrahit pretium,
Sen. Ben. 4, 29, 2:
nemo est cui felicitas sua satisfaciat,
id. Ep. 115, 17:
labor illi suus restitutus est,
id. Brev. Vit. 20, 3:
magnitudo sua singulis constat,
id. Q. N. 1, 1, 10:
tantum sapienti sua, quantum Dec omnis aetas patet,
id. Ep. 53, 11. —
With antecedent supplied from principal sentence: mater quod suasit sua Adulescens mulier fecit, i.e. ei,
Ter. Hec. 4, 4, 38.—
(β).
Of other words:
regique Thebano regnum stabilivit suum,
Plaut. Am. 1, 1, 40:
mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam,
id. Ps. 1, 3, 5:
ego Metello non irascor, neque ei suam vacationem eripio,
Cic. Verr. 2, 2, 68, § 164:
desinant insidiari domui suae consuli,
id. Cat. 1, 13, 32:
quibus ea res honori fuerit a suis civibus,
id. Mil. 35, 96: Scipio suas res Syracusanis restituit, Liv. [p. 1824] 29, 1, 17:
nos non suas (leges Lacedaemoniis arbitror) ademisse, sed nostras leges dedisse,
id. 39, 37, 6:
Graccho et Tuditano provinciae Lucani et Galliae cum suis exercitibus prorogatae,
id. 25, 3, 5.—
6.
With gen., abl., or object of a prep. as antecedent:
nec illius animi aciem praestringit splendor sui nominis,
Cic. Rab. Post. 16, 43:
nolite a sacris patriis Junonis Sospitae domesticum et suum consulem avellere,
id. Mur. 41, 90:
quamvis tu magna mihi scripseris de Bruti adventu ad suas legiones,
id. Att. 14, 13, 12:
suae legis ad scriptum ipsam quoque sententiam adjungere,
the meaning of their law to which they refer, id. Inv. 2, 49, 147:
cum ambitio alterius suam primum apud eos majestatem solvisset,
Liv. 22, 42, 12:
nunc causam instituendorum ludorum ab origine sua repetam,
Val. Max. 2, 4, 4:
Jubam in regno suo non locorum notitia adjuvet, non popularium pro rege suo virtus,
Sen. Ep. 71, 10; id. Ben. 7, 6, 3; id. Clem. 1, 3, 4.—Esp. with cujusque as antecedent:
in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,
Cic. Off. 1, 33, 119 (v. II. D. 2. infra).— Abl.:
operam dare ut sua lex ipso scripto videatur niti,
Cic. Inv. 2, 49, 147 (cf. supra):
(Caesar reperiebat) ad Galbam propter justitiam prudentiamque suam totius belli summam deferri,
Caes. B. G. 2, 4:
credere, ad suum concilium a Jove deos advocari,
Sen. Q. N. 2, 42, 1.—
7.
With predic. nom. as antecedent:
sapientissimi artis suae professores sunt a quibus et propria studia verecunde et aliena callide administrantur,
Val. Max. 8, 12, 1.—
8.
With appositive noun.
(α).
With gram. subject as antecedent:
hoc Anaximandro, populari ac sodali suo, non persuasit,
Cic. Ac. 2, 37, 118:
vidit fortissimum virum, inimicissimum suum,
id. Mil. 9, 25:
(hic) fuit in Creta contubernalis Saturnini, propinqui sui,
id. Planc. 11, 27:
ut non per L. Crassum, adfinem suum... causam illam defenderit,
id. Balb. 21, 49:
ne cum hoc T. Broccho, avunculo, ne cum ejus filio, consobrino suo, ne nobiscum vivat,
id. Lig. 4, 11:
Caesar mittit ad eum A. Clodium, suum atque illius familiarem,
Caes. B. C. 3, 57.—
(β).
With object as antecedent:
Dicaearchum cum Aristoxeno, aequali et condiscipulo suo, omittamus,
Cic. Tusc. 1, 18, 41:
tres fratres optimos, non solum sibi ipsos, neque nobis, necessariis suis, sed etiam rei publicae condonavit,
id. Lig. 12, 36:
Varroni, quem, sui generis hominem,... vulgus extrahere ad consulatum nitebatur,
Liv. 22, 34, 2.—
(γ).
With appositive noun as antecedent:
si P. Scipionem, clarissimum virum, majorumque suorum simillimum res publica tenere potuisset,
Cic. Phil. 13, 14, 29:
M. Fabi Ambusti, potentis viri cum inter sui corporis homines, tum ad plebem, etc.,
Liv. 6, 34, 5:
C. vero Fabricii, et Q. Aemilii Papi, principum saeculi sui, domibus argentum fuisse confitear oportet,
Val. Max. 4, 4, 3.—
9.
In participial clauses.
(α).
The antecedent being the logical subject of the participle, and other than the principal subject:
credamus igitur Panaetio, a Platone suo dissentienti ( = qui dissentiebat),
Cic. Tusc. 1, 32, 79:
ea Sex. Roscium, expulsum ex suis bonis, recepit domum,
id. Rosc. Am. 10, 27:
diffidentemque rebus suis confirmavit,
id. Imp. Pomp. 9, 23:
Dejotarum ad me venientem cum omnibus copiis suis, certiorem feci, etc.,
id. Fam. 15, 4, 7; id. Cat. 4, 9, 18: si hominis et suis et populi Romani ornamentis amplissimi ( being greatly distinguished) causam repudiassem, id. Mur. 4, 8:
stupentes tribunos et suam jam vicem magis anxios quam, etc., liberavit consensus populi Romani,
Liv. 8, 35, 1; 22, 42, 8:
manet in folio scripta querela suo ( = quam scripsit),
Ov. F. 5, 224; cf. in abl. absol.:
et ipsis (hostibus) regressis in castra sua,
Liv. 22, 60, 9:
quibus (speculis) si unum ostenderis hominem, populus adparet, unaquaque parte faciem exprimente sua,
Sen. Q. N. 1, 5, 5.—
(β).
The logical subject of the participle, being also the principal subject:
sic a suis legionibus condemnatus irrupit in Galliam,
Cic. Phil. 10, 10, 21:
hunc agrum patres nostri, acceptum a majoribus suis ( = quem acceperant), perdiderunt,
id. Agr. 2, 31, 84:
ut in suis ordinibus dispositi dispersos adorirentur,
Caes. B. C. 3, 92: Appius, odium in se aliorum suo in eos metiens odio, haud ignaro, inquit, imminet fortuna, Liv. 3, 54, 3:
ipsa capit Condita in pharetra ( = quae condiderat) tela minora sua,
Ov. F. 2, 326; cf. in abl. absol.:
Sopater, expositis suis difficultatibus ( = cum exposuisset, etc.): Timarchidem... perducit,
Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:
Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,
Caes. B. G. 1, 25:
Campani, audita sua pariter sociorumque clade, legatos ad Hannibalem miserunt,
Liv. 25, 15, 1:
(Appius) deposito suo magistratu... domum est reductus,
id. 4, 24, 7; 3, 35, 9; 9, 10, 13; 9, 41, 9.—
(γ).
The antecedent being the principal subject, not the logical subject of the participle:
M. Papirius dicitur Gallo, barbam suam (i.e. Papirii) permulcenti,... iram movisse,
Liv. 5, 41, 9: cum Gracchus, verecundia deserendi socios, implorantis fidem suam populique Romani, substitisset. id. 23, 36, 8; cf. in abl. absol.:
si sine maximo dedecore, tam impeditis suis rebus, potuisset emori,
Cic. Rab. Post. 10, 29; id. Mil. 14, 38; id. Planc. 21, 51; id. Clu. 14, 42:
ita (consul) proelio uno accidit Vestinorum res, haudquaquam tamen incruento milite suo (consulis),
Liv. 8, 29, 12; cf.
with antecedent to be supplied: Campani, cum, robore juventutis suae acciso, nulla (sc. eis) propinqua spes esset, etc.,
id. 7, 29, 7.—
10.
In gerund. construction. ( a) With subject as antecedent:
mihi ipsa Roma ad complectendum conservatorem suum progredi visa est,
Cic. Pis. 22, 52.—
(β).
With object, the logical subjects of the gerund as antecedent:
cur iis persequendi juris sui... adimis potestatem?
Cic. Div. in Caecil. 6, 21:
si senatui doloris sui de me declarandi potestas esset erepta,
id. Sest. 23, 51:
nec tribunis plebis (spatium datur) sui periculi deprecandi,
Caes. B. C. 1, 5.—
(γ).
With antecedent dependent on the gerund:
eamque rem illi putant a suum cuique tribuendo appellatam,
Cic. Leg. 1, 6, 19.—
11.
As adjunct of a noun dependent on a subjectinf., with its logical subject as antecedent:
magnum Miloni fuit, conficere illam pestem nulla sua invidia?
Cic. Mil. 15, 40:
neque enim fuit Gabinii, remittere tantum de suo nec regis, imponere tantum plus suis,
his claim, id. Rab. Post. 11, 31:
Piso, cui fructum pietatis suae neque ex me neque a populo Romano ferre licuit,
id. Sest. 31, 68:
ei cujus magis intersit, vel sua, vel rei publicae causa vivere,
id. Off. 3, 23, 90:
sapientis est consilium explicare suum de maximis rebus,
id. Or. 2, 81, 333; id. Mil. 15, 41.—With logical subject understood:
totam Italiam suis colonis ut complere (sc. eis) liceat, permittitur,
Cic. Agr. 2, 13, 34:
maximum (sc. eis) solacium erit, propinquorum eodem monumento declarari, et virtutem suorum, et populi Romani pietatem,
id. Phil. 14, 13, 35.
B.
Without gram. antec., one ' s, one ' s own.
1.
Dependent on subject-inff.:
ejusdem animi est, posteris suis amplitudinem nobis quam non acceperit tradere, et memoriam prope intermortuam generis sui, virtute renovare,
Cic. Mur. 7, 16:
siquidem atrocius est, patriae parentem quam suum occidere,
id. Phil. 2, 13, 31:
miliens perire est melius quam in sua civitate sine armorum praesidio non posse vivere,
id. ib. 2, 44, 112: quanto est honestius, alienis injuriis quam suis commoveri, one ' s own, id. Verr. 2, 3, 72, § 169:
contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae,
id. Par. 6, 51:
ut non liceat sui commodi causa nocere alteri,
id. Off. 3, 5, 23:
detrahere de altero sui commodi causa,
id. ib. 3, 5, 24:
suis exemplis melius est uti,
Auct. Her. 4, 1, 2:
levius est sua decreta tollere quam aliorum,
Liv. 3, 21. 5; 39, 5, 2;
29, 37, 11: satius est vitae suae rationes quam frumenti publici nosse,
Sen. Brev. Vit. 18, 3:
quanto satius est sua mala exstinguere quam aliena posteris tradere?
id. Q. N. 3, praef. 5:
cum initia beneficiorum suorum spectare, tum etiam exitus decet,
id. Ben. 2, 14, 2; 3, 1, 5:
Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit,
Plin. 1, prooem. § 16.—With 1 st pers. plur., as indef. antecedent: cum possimus ab Ennio sumere... exemplum, videtur esse arrogantia illa relinquere, et ad sua devenire, to one ' s own = to our own, Auct. Her. 4, 1, 2.—
2.
Without a subject-inf.:
omnia torquenda sunt ad commodum suae causae... sua diligenter narrando,
Cic. Inv. 1, 21, 30: ut in ceteris habenda ratio non sua (al. sui) solum, sed etiam aliorum, id. Off. 1, 39, 139:
erat Dareo mite ac tractabile ingenium, nisi suam naturam plerumque fortuna corrumperet (suam not referring to Dareo),
Curt. 3, 2, 17 MSS. (Foss, mansuetam). — With 1 st pers. plur., as indef. antecedent (cf. 1. supra):
non erit ista amicitia sed mercatura quaedam utilitatum suarum,
Cic. N. D. 1, 44, 122; cf.: pro suo possidere, II. A. 2. a. g; and Cic. Off. 2, 21, 73, II. A. 2. b. a; cf. also II. B. 1. a; II. B. 5. c.; II. B. 7. b.; II. C. 8. b. b infra.
C.
With antec. in a previous sentence. Here ejus, eorum, earum are used for his, her, their, unless the clause is oblique in regard to the antecedent, i. e. the antecedent is conceived as the author of the statement.
1.
In clauses dependent on a verbum sentiendi or dicendi, expressed or understood, referring to the grammatical or logical subject of the verb.
a.
In infinitive clauses:
(Clodius) Caesaris potentiam suam potentiam esse dicebat,
Cic. Mil. 32, 88:
(Caelius) a sua (causa) putat ejus (i.e. Ascitii) esse sejunctam,
id. Cael. 10, 24:
ipsos certo scio non negare ad haec bona Chrysogonum accessisse impulsu suo (referring to ipsos),
id. Rosc. Am. 37, 107:
hostes viderunt,... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire,
Caes. B. C. 2, 16:
docent, sui judicii rem non esse,
id. ib. 1, 13.—The reference of suus may be ambiguous, esp. if an infinitive is dependent on another:
hoc Verrem dicere ajebant, te... opera sua consulem factum, i.e. Verris, though grammatically it might refer to the subj. of aiebant,
Cic. Verr. 1, 10, 29:
(Ariovistus) dixit neminem secum sine sua pernicie contendisse,
Caes. B. G. 1, 36; cf. the context with, in all, eleven reflexive pronouns referring to four different antecedents (populus Romanus, Ariovistus, Caesar, nemo); cf.
also: occurrebat ei, mancam praeturam suam futuram consule Milone,
Cic. Mil. 9, 25; 32, 88; Liv. 3, 42, 2.—
b.
Suus in a clause dependent on inf.:
scio equidem, ut, qui argentum afferret atque expressam imaginem suam (i.e. militis) huc ad nos, cum eo ajebat velle mitti mulierem,
Plaut. Ps. 2, 2, 55:
isti bonorum emptores arbitrantur, vos hic sedere qui excipiatis eos qui de suis (i.e. emptorum) manibus effugerint,
Cic. Rosc. Am. 52, 151:
Siculi venisse tempus ajebant ut commoda sua defenderem,
id. Div. in Caecil. 1, 3:
ut tunc tandem sentiret recuperanda esse quae prius sua culpa amissa forent,
Liv. 44, 8, 4. —
Ambiguous: velle Pompejum se Caesari purgatum, ne ea quae reipublicae causa egerit (Pompejus) in suam (i.e. Caesaris) contumeliam vertat (where suam might be referred to Pompejus),
Caes. B. C. 1, 8.—
c.
In oblique clauses introduced by ut or ne, or clauses subordinate to such:
Cassius constituit ut ludi absente te fierent suo nomine,
Cic. Att. 15, 11, 2:
postulat ut ad hanc suam praedam tam nefariam adjutores vos profiteamini,
id. Rosc. Am. 2, 6:
Nasidius eos magnopere hortatur ut rursus cum Bruti classe, additis suis (i.e. Nasidii) auxiliis confligant,
Caes. B. C. 2, 3:
(regem) denuntiasse sibi ut triduo regni sui decederent finibus,
Liv. 42, 25, 12:
Sabinae mulieres, hinc patres, hinc viros orantes, ne parricidio macularent partus suos (i.e. mulierum),
id. 1, 13, 2:
Patron praecepit suis ut arma induerent, ad omne imperium suum parati,
Curt. 5, 11, 1.—With reflex. pron., referring to a different antecedent:
ad hanc (Laidem) Demosthenes clanculum adit, et ut sibi copiam sui faceret, petit,
Gell. 1, 8, 5. —
d.
In subordinate clauses introduced by quin or quod:
(Dejotarus) non recusat quin id suum facinus judices,
Cic. Deiot. 15, 43; so id. ib. 4, 15;
16, 45: parietes hujus curiae tibi gratias agere gestiunt, quod futura sit illa auctoritas in his majorum suorum et suis sedibus,
id. Marcell. 3, 10:
quidni gauderet quod iram suam nemo sentiret?
Sen. Troad. 3, 13:
querenti quod uxor sua e fico se suspendisset,
Quint. 6, 3, 88;
and with intentional ambiguity: cum Proculejus quereretur de filio quod is mortem suam expectaret,
id. 9, 3, 68. —
e.
In interrogative clauses:
si, quod officii sui sit, non occurrit animo, nihil umquam omnino aget,
Cic. Ac. 2, 8, 25:
ut non auderet iterum dicere quot milia fundus suus abesset ab urbe,
id. Caecin. 10, [p. 1825] 28:
donec sciat unisquisque quid sui, quid alieni sit,
Liv. 6, 27, 8:
rex ignarus, quae cum Hannibale legatis suis convenisset, quaeque legati ejus ad se allaturi fuissent,
id. 23, 39, 2:
postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset,
id. 43, 19, 5. —
2.
In a virtually oblique clause.
a.
In final clause, introduced by ut, ne, or rel., referring to the subject of the purpose:
me a portu praemisit domum, ut haec nuntiem uxori suae,
Plaut. Am. 1, 1, 41:
quasi Appius ille Caecus viam muniverit, non qua populus uteretur, sed ubi impune sui posteri latrocinarentur, i. e. Appii,
Cic. Mil. 7, 17:
quae gens ad Caesarem legatos mise. rat, ut suis omnibus facultatibus uteretur,
Caes. B. C. 3, 80:
inde castra movent, ne qua vis sociis suis ab Romano exercitu inferri possit,
Liv. 43, 23, 5:
(Romani) Albam a fundamentis proruerunt, ne memoria originum suarum exstaret,
id. 26, 13, 16:
oppidani nuntios Romam, qui certiorem de suo casu senatum facerent, misere,
id. 6, 33, 7; cf.:
tanto intervallo ab hostibus consedit, ut nec adventus suus propinquitate nimia nosci posset, et, etc.,
Liv. 10, 20, 7:
Datames locum delegit talem ut non multum obesse multitudo hostium suae paucitati posset,
Nep. Dat. 7, 3:
quid si gubernator a diis procellas petat ut gratior ars sua periculo fiat?
Sen. Ben. 6, 25, 4. —
b.
In other dependent clauses represented as conceived by an antecedent in the principal sentence:
Sulla, si sibi suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium requisivit ( = negavit se defendi velle, si, etc.),
Cic. Sull. 5, 15:
Paetus omnes libros quos frater suus reliquisset mihi donavit ( = dixit se donare libros quos, etc.),
id. Att. 2, 1, 12:
non enim a te emit, sed, priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit ( = potitus est, ne, etc.),
id. Phil. 2, 37, 96:
Africanus, si sua res ageretur, testimonium non diceret,
id. Rosc. Am. 36, 3:
ille ipse (Pompejus) proposuit epistulam illam, in qua est Pro tuis rebus gestis amplissimis. Amplioribusne quam suis, quam Africani?
id. Att. 8, 9, 2:
spiritus dabat (Manlio) quod... vinculorum suorum invidiam dictator fugisset,
Liv. 6, 18, 4:
(Numa) Camenis eum lucum sacravit, quod earum ibi concilia cum conjuge sua Egeria essent,
id. 1, 21, 3:
adulescens deos omnis invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis pro suo animo atque illius erga se esset,
id. 26, 50, 4 (cf. D. 1. a. infra).
D.
In the place of ejus.
1.
In clauses virtually oblique, but with indicative, being conceived by the antecedent (hence suus, not ejus), but asserted as fact by the author (hence indicative, not subjunctive):
Cicero tibi mandat ut Aristodemo idem respondeas, quod de fratre suo (Ciceronis) respondisti,
Cic. Att. 2, 7, 4:
oriundi ab Sabinis, ne, quia post Tatii mortem ab sua parte non erat regnatum, imperium amitterent, sui corporis creari regem volebant,
Liv. 1, 17, 2:
C. Caesar villam pulcherrimam, quia mater sua aliquando in illa custodita erat, diruit,
Sen. Ira, 3, 21, 5:
Philemonem, a manu servum, qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte punivit,
Suet. Caes. 74; cf.:
quomodo excandescunt si quid e juba sua decisum est,
Sen. Brev. Vit. 12, 3.—
2.
To avoid ambiguity:
petunt rationes illius (Catilinae) ut orbetur consilio res publica, ut minuatur contra suum (i.e. Catilinae) furorem imperatorum copia (instead of ejus, which might be referred to res publica),
Cic. Mur. 39, 83:
equites a cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, incurrisse ab lateribus ferunt,
Liv. 1, 37, 3.—
3.
Colloquially and in epistolary style suus is used emphatically instead of ejus, with the meaning own, peculiar: deinde ille actutum subferret suus servus poenas Sosia, his own slave (opp. Mercury, who personates Sosias), Plaut. Am. 3, 4, 19: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant, their own magistrates ( = ipsorum), Cic. Att. 6, 2, 5:
in quibus (litteris Bruti) unum alienum summa sua prudentia (est), ut spectem ludos suos,
his peculiar prudence, id. ib. 15, 26, 1; so,
quod quidem ille (Nero) decernebat, quorumdam dolo ad omina sui exitus vertebatur,
Tac. A. 16, 24; cf. II. A. 1. b and g; II. A. 2. a. b; II. B. 3.—
4.
Without particular emphasis (mostly ante- and post-class. and poet.):
tum erit tempestiva cum semen suum maturum erit,
Cato, R. R. 31:
vitis si macra erit, sarmenta sua concidito minute,
id. ib. 37:
qui sic purgatus erit, diuturna valetudine utatur, neque ullus morbus veniet, nisi sua culpa,
id. ib. 157:
Cimon in eandem invidiam incidit quam pater suus,
Nep. Cim. 3, 1:
id qua ratione consecutus sit (Lysander) latet. Non enim virtute sui exercitus factum est, etc.,
id. Lys. 1, 2:
ipse sub Esquiliis, ubi erat regia sua, Concidit,
Ov. F. 6, 601:
quodque suus conjux riguo collegerat horto, Truncat olus foliis,
id. M. 8, 646; so id. ib. 15, 819.
II.
In partic.
A.
As substt.
1.
sui, suorum, m., his, their (etc.) friends, soldiers, fellow-beings, equals, adherents, followers, partisans, posterity, slaves, family, etc., of persons in any near connection with the antecedent.
(α).
(Corresp. to the regular usage, I. A. B. C.) Cupio abducere ut reddam (i.e. eam) suis, to her family, friends, Ter. Eun. 1, 2, 77; cf. id. ib. 1, 2, 66:
cum animus societatem caritatis coierit cum suis, omnesque natura conjunctos suos duxerit,
fellow-beings, Cic. Leg. 1, 23, 60:
mulier ingeniosa praecepit suis omnia Caelio pollicerentur,
her slaves, id. Cael. 25, 62:
quo facilius et nostras domos obire, et ipse a suis coli possit,
his friends, id. ib. 7, 18:
qua gratiam beneficii vestri cum suorum laude conjungant,
their family, id. Agr. 2, 1, 1:
vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset,
to his posterity, id. Phil. 3, 6, 16:
cum divisurum se urbem palam suis polliceretur,
his partisans, id. ib. 13, 9, 19:
Caesar, cohortatus suos, proelium commisit,
Caes. B. G. 1, 25; so,
Curio exercitum reduxit, suis omnibus praeter Fabium incolumibus,
id. B. C. 2, 35:
Caesar receptui suorum timens,
id. ib. 3, 46:
certior ab suis factus est, praeclusas esse portas,
id. ib. 2, 20:
omnium suorum consensu, Curio bellum ducere parabat,
id. ib. 2, 37: so,
Pompejus suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare,
id. ib. 3, 86:
Caesar Brundisium ad suos severius scripsit,
to his officers, id. ib. 3, 25:
naviculam conscendit cum paucis suis,
a few of his followers, id. ib. 3, 104:
multum cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem loqueretur,
id. ib. 1, 19:
nupsit Melino, adulescenti inprimis inter suos et honesto et nobili,
his equals, associates, Cic. Clu. 5, 11:
rex raptim a suis in equum impositus fugit,
his suite, Liv. 41, 4, 7:
subsidio suorum proelium restituere,
comrades, id. 21, 52, 10:
feras bestias... ad opem suis ferendam avertas,
their young, id. 26, 13, 12:
abstulit sibi in suos potestatem,
his slaves, Sen. Ira, 3, 12, 6:
Besso et Nabarzani nuntiaverant sui regem... interemptum esse,
their fellow - conspirators, Curt. 5, 12, 14. — Very rarely sing.:
ut bona mens suis omnibus fuerit. Si quem libido abripuit, illorum eum, cum quibus conjuravit, non suum judicet esse,
Liv. 39, 16, 5.—
(β).
Irregular use (acc. to I. D.): sui = ejus amici, etc. (freq.;
the absolute use of ejus in this sense being inadmissible): quasi vero quisquam dormiat? ne sui quidem hoc velint, non modo ipse (sui = ejus amici, liberi),
Cic. Tusc. 1, 38, 92:
is (annus) ejus omnem spem... morte pervertit. Fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, etc.,
id. Or. 3, 2, 8:
quadrigas, quia per suos ( = ipsius milites) agendae erant, in prima acie locaverat rex,
Liv. 37, 41, 8:
auctoritatem Pisistrati qui inter suos ( = ejus cives) maxima erat,
id. 37, 12:
quo cum multitudine adversariorum sui superarentur, ipse fuit superior, etc.,
Nep. Hann. 8, 4; v. g.—
(γ).
Without antecedent (cf. I. B. supra): quoties necesse est fallere aut falli a suis, by one ' s friends, Sen. Phoen. 493.—
(δ).
Sing.: sŭa, suae. f., a sweetheart, mistress (rare): illam suam suas res sibi habere jussit. Cic. Phil. 2, 28. 69:
cedo quid hic faciet sua?
Ter. Heaut. 2, 3, 92.—
2.
sŭum, i, n., and more freq. sŭa, suorum, n. plur., = one ' s property.
a.
Sing.
(α).
Lit.:
nec suom adimerem alteri,
his property, his own, Plaut. Trin. 2, 2, 38 (34):
nunc si ille salvos revenit, reddam suom sibi (v. D. 3. a. infra),
id. ib. 1, 2, 119:
illum studeo quam facillime ad suum pervenire,
Cic. Fam. 13, 26, 4:
populi Romani hanc esse consuetudinem ut socios sui nihil deperdere velit,
Caes. B. G. 1, 43; cf. Cic. Rab. Post. 11, 3, I. A. 11. supra:
nec donare illi de suo dicimur,
Sen. Ben. 7, 4, 2; so esp. with quisque; v. infra — Hence, de suo = per se, or sua sponte;
(stellae) quae per igneos tractus labentia inde splendorem trahant caloremque, non de suo clara,
Sen. Q. N. 7, 1, 6. —
(β).
Trop.:
meum mihi placebat, illi suum (of a literary essay),
Cic. Att. 14, 20, 3: suom quemque decet, his own manners, etc., Plaut. Stich. 5, 4, 11; so, expendere oportet quid quisque habeat sui ( what peculiarities) nec velle experiri quam se aliena deceant;
id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,
Cic. Off. 1, 31, 113.—
(γ).
Jurid. term: aliquid pro suo possidere, to possess in the belief of one ' s legal right:
pro suo possessio tale est, cum dominium nobis acquiri putamus. Et ea causa possidemus ex qua acquiritur, et praeterea pro suo,
Dig. 41, 10, 1;
so without an antecedent, and referring to a first person: item re donata, pro donato et pro suo possideo,
ib. 41, 10, 1; v. the whole tit. ib. 42, 10 (Pro suo); cf. ib. 23, 3, 67; cf. C., infra fin.;
similarly: usucapere pro suo = acquire dominion by a possession pro suo, Fragm. Vat. 111: res pro suo, quod justam causam possidendi habet, usucapit,
id. ib. 260; Dig. 41, 3, 27. —
b.
Plur.
(α).
One ' s property:
Roscius tibi omnia sua praeter animam tradidit,
Cic. Rosc. Am. 50, 146:
qui etiam hostibus externis victis sua saepissime reddiderunt,
id. Agr. 1, 6, 19:
tu autem vicinis tuis Massiliensibus sua reddis,
id. Att. 14, 14, 6:
Remi legatos miserunt qui dicerent se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,
Caes. B. G. 2, 3, 2; 1, 11, 2; 2, 13, 2:
ipsi milites alveos informes quibus se suaque transveherent, faciebant,
their baggage, Liv. 21, 26, 9:
docere eos qui sua permisere fortunae,
Sen. Q. N. 3, praef. 7; so without an antecedent, one ' s own property (cf. I. B. 2. supra):
hanc ob causam maxime ut sua tenerentur res publicae constitutae sunt,
Cic. Off. 2, 21, 73;
rarely = eorum res: quod vero etiam sua reddiderint (i.e. Gallis),
Liv. 39, 55, 3. —
(β).
One ' s own affairs:
aliena ut melius videant et dijudicent Quam sua,
Ter. Heaut. 3, 1, 96:
cognoscunt... immobile agmen et sua quemque molientem,
Liv. 10, 20, 8:
omnia ei hostium non secus quam sua nota erant,
id. 22, 41, 5:
aliena cum suis perdidit,
Sen. Ben. 7, 16, 3.— Absol., referring to a noun fem.: sua (finxit) C. Cassius ( = suas persuasiones; cf.
the context),
Quint. 6, 3, 90.
B.
Predicative uses: suum esse, facere, fieri, putare, etc., like a gen. poss., to be, etc., the property, or under the dominion, control, power of the antecedent.
1.
Of property in things.
(α).
Corporeal:
scripsit causam dicere Prius aurum quare sit suum,
Ter. Eun. prol. 11:
nihil erat cujusquam quod non hoc anno suum fore putabat (Clodius),
Cic. Mil. 32, 87:
quia suum cujusque fit, eorum quae natura fuerant communia quod cuique obtigit, id quisque teneat,
id. Off. 1, 7, 21:
Juba suam esse praedicans praedam,
Caes. B. C. 3, 84:
gratum sibi populum facturum, si omnes res Neapolitanorum suas duxissent,
Liv. 22, 32, 8: libros esse dicimus Ciceronis;
eosdem Dorus librarius suos vocat,
Sen. Ben. 7, 6, 1:
cum enim istarum personarum nihil suum esse possit,
since these persons can own nothing, Gai. Inst. 2, 96; cf. Dig. 1, 7, 15 pr.—Virtually predicative:
referas ad eos qui suam rem nullam habent ( = rem quae sua sit),
nothing of their own, Cic. Phil. 2, 6, 15:
qui in potestate nostra est, nihil suum habere potest,
Gai. Inst. 2, 84. — ( b) Of literary works:
quae convenere in Andriam ex Perinthia Fatetur transtulisse, atque usum pro suis ( = quasi sua essent),
Ter. And. prol. 14:
potest autem... quae tum audiet... ingenue pro suis dicere,
his own thoughts, Quint. 12, 3, 3.—
(γ).
Of a country or people:
suum facere = suae dicionis facere: commemorat ut (Caesar) magnam partem Italiae beneficio atque auctoritate eorum suam fecerit,
Caes. B. C. 2, 32:
in quam (Asiam) jam ex parte suam fecerit,
Liv. 44, 24, 4:
crudelissima ac superbissima gens sua omnia suique arbitrii facit,
id. 21, 44, 5.—
(δ).
Trop.:
omnia sua putavit quae vos vestra esse velletis,
Cic. Phil. 11, 12, 27:
non meminit, illum exercitum senatus populique Romani esse, non suum,
id. ib. 13, 6, 4: [p. 1826] probavit, non rempublicam suam esse, sed se reipublicae, Sen. Clem. 1, 19, 8;
so of incorporeal things: hi si velint scire quam brevis eorum vita sit, cogitent ex quota parte sua sit,
how much of it is their own, id. Brev. Vit. 19, 3; so, suum facere, to appropriate:
prudentis est, id quod in quoque optimum est, si possit, suum facere,
Quint. 10, 2, 26:
quaeremus quomodo animus (hanc virtutem) usu suam faciat,
Sen. Clem. 1, 3, 1.—
2.
Of persons.
(α).
Under a master ' s or father ' s control:
ut lege caverent, ne quis quem civitatis mutandae causa suum faceret, neve alienaret,
make any one his slave, Liv. 41, 8, 12: quid eam tum? suamne esse ajebat, his daughter, i.e. in his power? Ter. And. 5, 4, 29:
eduxit mater pro sua ( = quasi sua esset),
id. Eun. 1, 2, 76.—
(β).
Reflexively = sui juris, independent, one ' s own master or mistress, not subject to another ' s control, under one ' s own control (v. sui juris, infra):
ancilla, quae mea fuit hodie, sua nunc est,
Plaut. Pers. 4, 3, 3.—
(γ).
Of moral power over others: suus = devoted to one:
hice hoc munere arbitrantur Suam Thaidem esse,
Ter. Eun. 2, 2, 38:
eos hic fecit suos Paulo sumptu,
id. Ad. 5, 4, 21:
sed istunc exora, ut (mulierem) suam esse adsimulet,
to be friendly to him, id. Heaut. 2, 3, 117:
cum Antonio sic agens ut perspiciat, si in eo negotio nobis satisfecerit, totum me futurum suum,
Cic. Att. 14, 1 a, 2:
Alpheus... utebatur populo sane suo,
devoted to him, id. Quint. 7, 29.— Poet.: vota suos habuere deos, the vows (inst. of the persons uttering them) had the gods on their side, Ov. M. 4, 373. —
(δ).
Of power over one's self, etc.:
nam qui sciet ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is poterit eruere, semperque esse in disputando suus,
self-possessed, Cic. Fin. 4, 4, 10:
inaestimabile bonum est suum fieri,
selfcontrol, Sen. Ep. 75, 18:
(furiosus) qui suus non est,
Dig. 42, 4, 7, § 9:
vix sua, vix sanae virgo Niseia compos Mentis erat,
Ov. M. 8, 35. —
3.
Suum est, as impers. predicate: = ejus est, characteristic of, peculiar to one (very rare):
dixit antea, sed suum illud est, nihil ut affirmet,
Cic. Tusc. 1, 42, 99.
C.
Attributive usages, almost always (except in Seneca) with suus before its noun.
1.
The property, relations, affairs, etc., of one opposed to those of another, own.
a.
Opposition expressed:
nihil de suo casu, multa de vestro querebatur,
Cic. Balb. 8, 21:
sua sibi propiora pericula quam mea loquebantur,
id. Sest. 18, 40:
suasque et imperatoris laudes canentes,
Liv. 45, 38, 12:
damnatione collegae et sua,
id. 22, 35, 3:
Senecae fratris morte pavidum et pro sua incolumitate pavidum,
Tac. A. 14, 73:
velut pro Vitellio conquerentes suum dolorem proferebant,
id. H. 3, 37;
opp. alienus: ut suo potius tempore mercatorem admitterent, quam celerius alieno,
at a time convenient to themselves, Varr. R. R. 3, 16, 11. —Without antecedent, opp. externus:
(Platoni) duo placet esse motus, unum suum, alterum externum, esse autem divinius quod ipsum ex se sua sponte moveatur, etc.,
Cic. N. D. 2, 12, 32. —
b.
Implied:
voluptatem suis se finibus tenere jubeamus,
within the limits assigned to it, Cic. Fin. 3, 1, 1:
cum vobis immortale monumentum suis paene manibus senatus... exstruxerit,
id. Phil. 14, 12, 33:
superiores (amnes) in Italia, hic (Rhodanus) trans Alpes, hospitales suas tantum, nec largiores quam intulere aquas vehentes,
Plin. 2, 103, 106, § 224: colligitur aqua ex imbribus;
ex suo fonte nativa est,
Sen. Q. N. 3, 3:
pennas ambo non habuere suas (non suas = alienas),
Ov. Tr. 3, 4, 24. —
c.
In particular phrases. ( a) Sua sponte and suo Marte, of one ' s own accord, by one ' s self, without the suggestion, influence, aid, etc., of others:
Caesar bellum contra Antonium sua sponte suscepit,
Cic. Phil. 8, 2, 5:
sua sponte ad Caesarem in jus adierunt,
Caes. B. C. 1, 87.—So of things, = per se, by or of itself, for itself, for its own sake:
jus et omne honestum sua sponte expetendum (cf. in the context: per se igitur jus est expetendum),
Cic. Leg. 1, 18, 48: justitium sua sponte inceptum priusquam indiceretur, by itself, i. e. without a decree, Liv. 9, 7, 8; so,
sortes sua sponte attenuatas,
id. 22, 1, 11 (cf. id. 22, 38, 13; 35, 14, 4, I. A. 2., supra): rex enim ipse, sua sponte, nullis commentariis Caesaris, simul atque audivit ejus interitum suo Marte res suas recuperavit, Cic. Phil. 2, 37, 95.—
(β).
Suus locus, in milit. lang., one ' s own ground, position, or lines:
restitit suo loco Romana acies (opp. to the advance of the enemy),
Liv. 22, 16, 2.—So figuratively:
et staturas suo loco leges,
Sen. Ben. 2, 20, 2:
aciem instruxit primum suis locis, pauloque a castris Pompeji longius,
Caes. B. C. 3, 84 (cf.: suo loco, 7. b. g, infra).—
(γ).
For suo jure v. 3. infra.—
(δ).
Sua Venus = one's own Venus, i. e. good luck (v. Venus): ille non est mihi par virtutibus, nec officiis;
sed habuit suam Venerem,
Sen. Ben. 2, 28, 2. —
2.
Of private relations (opp. to public):
ut in suis rebus, ita in re publica luxuriosus nepos,
Cic. Agr. 2, 18, 48:
deinde ut communibus pro communibus utatur, privatis ut suis,
id. Off. 1, 7, 20:
quod oppidum Labienus sua pecunia exaedificaverat,
Caes. B. C. 1, 15:
militibus agros ex suis possessionibus pollicetur,
i. e. his private property, id. ib. 1, 17; Sen. Ben. 7, 6, 3. —
3.
Of just rights or claims:
imperatori senatuique honos suus redditus,
due to them, Liv. 3, 10, 3:
neque inpedimento fuit, quominus religionibus suus tenor suaque observatio redderetur,
Val. Max. 1, 1, 8:
quibus omnibus debetur suus decor,
Quint. 11, 1, 41. —
So distributively: is mensibus suis dimisit legionem,
in the month in which each soldier was entitled to his discharge, Liv. 40, 41, 8. — Esp.: suo jure (so, meo, nostro, tuo, etc., jure), by his own right:
Tullus Hostilius qui suo jure in porta nomen inscripsit,
Cic. Phil. 13, 12, 26:
earum rerum hic A. Licinius fructum a me repetere prope suo jure debet,
id. Arch. 1, 1; id. Marcell. 2, 6; id. Phil. 2, 25, 62; id. Balb. 8, 21:
numquam illum res publica suo jure esset ulta,
by its unquestionable right, id. Mil. 33, 88. —
4.
Of that to which one is exclusively devoted:
huic quaestioni suum diem dabimus,
a day for its exclusive discussion, Sen. Ep. 94, 52:
homini autem suum bonum ratio est,
his exclusive good, id. ib. 76, 10:
in majorem me quaestionem vocas, cui suus locus, suus dies dandus est,
id. Q. N. 2, 46, 1. —
With proprius: mentio inlata apud senatum est, rem suo proprio magistratu egere,
that the business needed a particular officer exclusively for itself, Liv. 4, 8, 4:
et Hannibalem suo proprio occupandum bello,
id. 27, 38, 7; cf.:
dissupasset hostes, ni suo proprio eum proelio equites Volscorum exceptum tenuissent,
in which they alone fought, id. 3, 70, 4:
mare habet suas venas quibus impletur,
by which it alone is fed, Sen. Q. N. 3, 14, 3. —
5.
According to one ' s liking, of one ' s own choice.
a.
Of persons, devoted to one, friendly, dear:
Milone occiso (Clodius) habuisset suos consules,
after his own heart, Cic. Mil. 33, 89:
collegit ipse se contra suum Clodium,
his dear Clodius, id. Pis. 12, 27 (cf.: suum facere, habere, II. B. 2. g).—
b.
Of things, favorable.
(α).
Of place: neque Jugurtham nisi... suo loco pugnam facere, on his own ground, i. e. chosen by him, favorable, Sall. J. 61, 1:
hic magna auxilia expectabant et suis locis bellum in hiemem ducere cogitabant,
Caes. B. C. 1, 61; cf.:
numquam nostris locis laboravimus,
Liv. 9, 19, 15.—
(β).
Of time:
cum Perseus suo maxime tempore et alieno hostibus incipere bellum posset,
Liv. 42, 43, 3; v. 7. b, infra. —
c.
Of circumstances: sua occasio, a favorable opportunity; sometimes without antecedent:
neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti des,
Liv. 22, 39, 21:
tantum abfuit ut ex incommodo alieno sua occasio peteretur,
id. 4, 58, 2:
aestuque suo Locros trajecit,
a favorable tide, id. 23, 41, 11:
ignoranti quem portum petat nullus suus ventus est,
Sen. Ep. 71, 3:
orba suis essent etiamnunc lintea ventis,
Ov. M. 13, 195:
aut ille Ventis iturus non suis,
Hor. Epod. 9, 30. —
6.
Of persons or things, peculiar, particular:
quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua,
Cic. Tusc. 1, 29, 70:
omnis enim motus animi suum quendam a natura habet vultum,
id. de Or. 3, 57, 316:
geometrae et musici... more quodam loquuntur suo. Ipsae rhetorum artes verbis in docendo quasi privatis utuntur ac suis,
id. Fin. 3, 1, 4:
sensus omnis habet suum finem,
its peculiar limits, Quint. 9, 4, 61: animus cum suum ambitum complevit et finibus se suis cinxit, consummatum est summum bonum, Sen. Vit. Beat. 9, 3: est etiam in nominibus ( nouns) diverso collocatis sua gratia, their peculiar elegance, Quint. 9, 3, 86:
ibi non bello aperto, sed suis artibus, fraude et insidiis, est paene circumventus,
Liv. 21, 34, 1:
nec Hannibalem fefellit, suis se artibus peti,
id. 22, 16, 5:
adversus hostem non virtute tantum, sed suis (i. e. hostis) etiam pugnare consiliis oportebat,
Flor. 2, 6, 26:
liberam Minucii temeritatem se suo modo expleturum,
Liv. 22, 28, 2:
equites ovantes sui moris carmine,
id. 10, 26, 11:
exsultans cum sui moris tripudiis,
id. 21, 42, 3:
tripudiantes suo more,
id. 23, 26, 9.—So, suo Marte, referring to the style of fighting peculiar to the different arms:
equitem suo alienoque Marte pugnare,
that the cavalry were fighting both in their own style and in that of the other arms, Liv. 3, 62, 9; cf.: suo Marte, 1, c. a, supra.—And distributively ( = suus quisque):
suos autem haec operum genera ut auctores, sic etiam amatores habent,
Quint. 12, 10, 2:
illa vero fatidica fulmina ex alto et ex suis venire sideribus,
Plin. 2, 43, 43, § 113; cf.:
quae quidem planiora suis exemplis reddentur,
Val. Max. 3, 4 prooem.—
7.
Proper, right.
a.
Referring to one's ordinary or normal condition:
quod certe non fecisset, si suum numerum naves habuissent,
their regular complement, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133. — So poet.:
flecte ratem! numerum non habet illa suum,
its full number, Ov. H. 10, 36:
novus exercitus consulibus est decretus: binae legiones cum suo equitatu,
Liv. 40, 36, 6:
cum suo justo equitatu,
id. 21, 17, 8:
totam (disciplinam) in suum statum redegit,
Val. Max. 2, 7, 2:
tranquilla mente et vultu suo,
with the ordinary expression of his face, Sen. Clem. 2, 6, 2:
media pars aeris ab his (ignibus) submota, in frigore suo manet. Natura enim aeris gelida est,
id. Q. N. 2, 10, 4:
cornuaque in patriis non sua vidit aquis,
not natural to her, Ov. H. 14, 90. —
So, non suus, of ingrafted branches and their fruit: miraturque (arbos) novas frondis et non sua poma,
Verg. G. 2, 82. —
b.
Of time, proper, regular, etc. (cf. 5. b, supra).
(α).
The regular time ( = stato tempore):
signum quod semper tempore exoritur suo,
Plaut. Rud. prol. 4:
cum et recte et suo tempore pepererit,
Ter. Hec. 4, 1, 16: aestas suo tempore incanduit...;
tam solstitium quam aequinoctium suos dies retulit,
Sen. Q. N. 3, 16, 3:
omnes venti vicibus suis spirant majore ex parte,
Plin. 2, 47, 48, § 128. —
(β).
The right or proper time:
salictum suo tempore caedito,
Cato, R. R. 33:
cessit e vita suo magis quam suorum civium tempore,
the right time for himself, Cic. Brut. 1, 4; so,
exstingui homini suo tempore optabile est,
id. Sen. 23, 85:
Scandilius dicit se suo tempore rediturum,
id. Verr. 2, 3, 60, § 139:
si Ardeates sua tempora exspectare velint,
Liv. 4, 7, 6:
Chrysippus dicit, illum... opperiri debere suum tempus, ad quod velut dato signo prosiliat,
Sen. Ben. 2, 25, 3:
quam multi exercitus tempore suo victorem hostem pepulerunt!
Liv. 44, 39, 4. — Without antecedent: sed suo tempore totius sceleris hujus fons aperietur. Cic. Phil. 14, 6, 15; cf.:
de ordine laudis, etc., praecipiemus suo tempore,
Quint. 2, 4, 21. —
(γ).
Suo loco = at the proper place:
quae erant prudentiae propria suo loco dicta sunt,
Cic. Off. 1, 40, 143:
quod reddetur suo loco,
Quint. 11, 1, 16:
ut suo loco dicetur,
Plin. 2, 90, 102, § 221:
inscripta quae suis locis reddam,
id. 1, prooem. § 27; Sen. Ben. 2, 20, 2; cf. 1, c. b; 4. supra. —
(δ).
Suited, appropriate, adapted to one:
in eodem fundo suum quidquid conseri oportet,
Cato, R. R. 7:
siquidem hanc vendidero pretio suo,
at a suitable price, Plaut. Pers. 4, 4, 30:
in partes suas digerenda causa,
Quint. 11, 1, 6:
confundetur quidquid in suas partes natura digessit,
Sen. Q. N. 3, 29, 8. — Poet.: haec ego dumque queror, lacrimae sua verba sequuntur, Deque meis oculis in tua membra cadunt, appropriate, i. e. tristia, Ov. H. 14, 67.—Without antecedent: suum quidquid genus talearum serito, any fit kind, i. e. suited to the ground, Cato, R. R. 48. —
8.
Own, with the notion of independence of, or dependence on others (cf. B. 2. g d).
a.
Of political independence: pacem condicionibus his fecerunt ut Capuae suae leges, sui magistratus essent, her own laws, i. e. not subject to Carthage, Liv. 23, 7, 2: liberos [p. 1827] eos ac suis legibus victuros, id. 25, 23, 4. —
Esp. in the phrases suae potestatis or in sua potestate esse, suo jure uti, sui juris esse: Puteolos, qui nunc in sua potestate sunt, suo jure, libertate aequa utuntur, totos occupabunt,
Cic. Agr. 2, 31, 86:
Rhegini potestatis suae ad ultimum remanserunt,
retained their self-government, Liv. 23, 30, 9:
urbem ne quam formulae sui juris facerent,
id. 38, 9, 10. —
b.
Of paternal authority.
(α).
Free from the power of the paterfamilias; in the phrases sui juris esse, suae potestatis esse, to be independent:
quaedam personae sui juris sunt, quaedam alieno juri sunt subjectae, Gai,
Inst. 1, 48:
sui juris sunt familiarum suarum principes, id est pater familiae, itemque mater familiae,
Ulp. Fragm. 4, 1:
liberi parentum potestate liberantur emancipatione. Sed filius quidem ter manumissus sui juris fit, ceteri autem liberi una manumissione sui juris fiunt,
id. ib. 10, 1:
morte patris filius et filia sui juris fiunt,
id. ib. 10, 2:
patres familiarum sunt qui sunt suae potestatis,
Dig. 1, 6, 4:
si modo defunctus testator suae potestatis mortis tempore fuerit,
Gai. Inst. 2, 147. —
With indef. reference: si sui juris sumus,
Dig. 46, 2, 20; cf.:
pro suo possideo, 2. a. supra.—Attributively: sui juris arrogatio feminae,
Cod. Just. 8, 47, 8:
homo sui juris,
ib. 10, § 5.— Trop.:
sapiens numquam semiliber erit: integrae semper libertatis et sui juris,
Sen. Brev. Vit. 5, 3:
non illarum coitu fieri cometen, sed proprium et sui juris esse,
id. Q. N. 7, 12, 2: nullique sunt tam feri et sui juris adfectus, ut non disciplina perdomentur, id. Ira, 2, 12, 3. —
(β).
Subject to paternal authority, in the phrases suus heres, sui liberi; suus heres, an heir who had been in the paternal power of the deceased:
CVI SVVS HERES NON SIT, XII. Tab. fr. 5, 4.—In the jurists without antecedent: sui et necessarii heredes sunt velut filius filiave, nepos neptisve ex filia, deinceps ceteri qui modo in potestate morientis fuerunt,
Gai. Inst. 2, 156:
(emancipati liberi) non sunt sui heredes,
ib. 2, 135:
alia facta est juris interpretatio inter suos heredes,
ib. 3, 15:
datur patrono adversus suos heredes bonorum possessio (where patrono is not the antecedent of suos),
ib. 3, 41:
sui heredes vel instituendi sunt vel exheredandi,
Ulp. Fragm. 22, 14:
accrescunt suis quidem heredibus in partem virilem, extraneis autem in partem dimidiam,
id. ib. 22, 17. —
Sui liberi, children in paternal power: de suis et legitimis liberis,
Cod. Just. 6, 55 inscr.
D.
In particular connections.
1.
With ipse, his own, etc. (cf. Zumpt, Gram. § 696).
a.
Ipse agreeing with the antecedent of suus, the antecedent being,
(α).
A subjectnom.:
(ingenium ejus) valet ipsum suis viribus,
by its own strength, Cic. Cael. 19, 45:
legio Martia non ipsa suis decretis hostem judicavit Antonium?
by its own resolutions, id. Phil. 4, 2, 5:
ruit ipse suis cladibus,
id. ib. 14, 3, 8:
si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,
id. de Or. 2, 2, 8:
qui se ipse sua gravitate et castimonia defenderet,
id. Cael. 5, 11:
quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,
Caes. B. G. 1, 3:
suamet ipsae fraude omnes interierunt,
Liv. 8, 18, 9; 39, 49, 3:
ut saeviret ipse in suum sanguinem effecerunt,
id. 40, 5, 1:
respicerent suum ipsi exercitum,
id. 42, 52, 10; 21, 31, 12; 22, 38, 3; 6, 19, 6.—
(β).
A subject-acc.:
sunt qui dicant eam sua ipsam peremptam mercede,
Liv. 1, 11, 9:
(tribuniciam potestatem) suis ipsam viribus dissolvi,
id. 2, 44, 2.—
(γ).
An object in dat. or acc.:
sic ut ipsis consistendi in suis munitionibus locus non esset,
Caes. B. C. 2, 6:
tribuni (hostem) intra suamet ipsum moenia compulere,
Liv. 6, 36, 4:
alios sua ipsos invidia opportunos interemit,
id. 1, 54, 8; 22, 14, 13.—Suus as adjunct of subject (rare):
aliquando sua praesidia in ipsos consurrexerunt,
their own garrisons revolted against them, Sen. Clem. 1, 26, 1.—
b.
With gen. of ipse, strengthening the possessive notion (cf. 4.;
post-Aug. and very rare, but freq. in modern Lat.): aves (foetus suos) libero caelo suaeque ipsorum fiduciae permittunt,
Quint. 2, 6, 7 (but tuus ipsius occurs in Cic.:
tuo ipsius studio,
Cic. Mur. 4, 9:
tuam ipsius amicitiam,
id. Verr. 2, 3, 4, § 7).—
c.
Both suus and ipse agreeing with the governing noun (very rare; not in Cic. or Caes.): quae tamen in ipso cursu suo dissipata est (= ipsa in cursu suo), in its very course, Sen. Q. N. 1, 1, 3 dub.:
suamet ipsa scelera,
Sall. C. 23, 2 (Dietsch ex conj. ipse):
suismet ipsis corporibus,
Liv. 2, 19, 5 MSS. (Weissenb. ex conj. ipsi):
a suismet ipsis praesidiis,
id. 8, 25, 6 MSS. (Weissenb. ipsi).—
2.
With quisque, distributively, each ( every one)... his own; in prose quisque is generally preceded by suus.
a.
Quisque and suus in different cases.
(α).
Quisque as subjectnom.:
sentit enim vim quisque suam quoad possit abuti,
Lucr. 5, 1033:
suo quisque loco cubet,
Cato, R. R. 5:
suum quisque noscat ingenium,
Cic. Off. 1, 31, 114:
ad suam quisque (me disciplinam) rapiet,
id. Ac. 2, 36, 114:
quod suos quisque servos in tali re facere voluisset,
id. Mil. 10, 29:
cum suo quisque auxilio uteretur,
Caes. B. C. 1, 51:
celeriter ad suos quisque ordines redit,
id. ib. 3, 37.—In apposition with plur. subj. (freq. in Liv.):
nunc alii sensus quo pacto quisque suam rem Sentiat,
Lucr. 4, 522:
ut omnes cives Romani in suis quisque centuriis prima luce adessent,
that all the Roman citizens should be present, each in his own centuria, Liv. 1, 44, 1:
hinc senatus, hinc plebs, suum quisque intuentes ducem constiterant,
id. 6, 15, 3:
ut (trigemini) pro sua quisque patria dimicent,
id. 1, 24, 2:
stabant compositi suis quisque ordinibus,
id. 44, 38, 11:
(consules) in suas quisque provincias proficiscuntur,
id. 25, 12, 2; 25, 26, 13:
in suo quaeque (stella) motu naturam suam exercent,
Plin. 2, 39, 39, § 106.—With abl. absol.:
omnes, velut dis auctoribus in spem suam quisque acceptis, proelium una voce poscunt,
Liv. 21, 45, 9 Weissenb. ad loc.:
relictis suis quisque stationibus... concurrerunt,
id. 32, 24, 4; 4, 44, 10; 39, 49, 3; 2, 38, 6.—
(β).
With acc. of quisque as subj.:
fabrum esse suae quemque fortunae, App. Claud. ap. Ps.-Sall. Ep. ad Caes. Rep. c. l.: sui quemque juris et retinendi et dimittendi esse dominum,
Cic. Balb. 13, 31:
recipere se in domos suas quemque jussit,
Liv. 25, 10, 9; and (ungrammatically) nom., as apposition to a subj.-acc.:
se non modo suam quisque patriam, sed totam Siciliam relicturos,
id. 26, 29, 3 MSS. (Weissenb. ex conj. quosque).—
(γ).
As adjunct of the subject-nom., with a case of quisque as object, attribut. gen., etc.:
sua cujusque animantis natura est,
Cic. Fin. 5, 9, 25:
sua quemque fraus, suum facinus, suum scelus, etc., de sanitate ac mente deturbat,
id. Pis. 20, 46:
sua quemque fraus et suus terror maxime vexat,
id. Rosc. Am. 24, 67:
suum cuique incommodum ferendum est,
id. Off. 3, 6, 30:
ut solidum suum cuique solvatur,
id. Rab. Post. 17, 46:
ne suus cuique domi hostis esset,
Liv. 3, 16, 3:
ut sua cuique respublica in manu esset,
id. 26, 8, 11:
animus suus cuique ordinem pugnandi dabat,
id. 22, 5, 8:
tentorium suum cuique militi domus ac penates sunt,
id. 44, 39, 5:
suus cuique (stellae) color est,
Plin. 2, 18, 16, § 79:
trahit sua quemque voluptas,
Verg. E. 2, 65:
stat sua cuique dies,
id. A. 10, 467.—
(δ).
As predicate-nom. (v. II. B.):
opinionem, quae sua cuique conjectanti esse potest,
Liv. 6, 12, 3.—
(ε).
As adjunct of subj.-acc.:
suum cuique honorem et gradum redditum gaudeo,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:
scientiam autem suam cujusque artis esse,
id. Fin. 5, 9, 26.—
(ζ).
As adjunct of an object, with a case of quisque as object or attribut. gen.: suam cuique sponsam, mihi meam: suum cuique amorem, mihi meum, Atil. Fragm. inc. 1: suom cuique per me uti atque frui licet, Cato ap. Gell. 13, 24 (23), 1:
ut suo quemque appellem nomine,
Plaut. Ps. 1, 2, 52:
placet Stoicis suo quamque rem nomine appellare,
Cic. Fam. 9, 22, 1:
ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,
id. Off. 1, 33, 119:
justitia quae suum cuique distribuit,
id. N. D. 3, 15, 38:
in tribuendo suum cuique,
id. Off. 1, 5, 14:
Turnus sui cuique periculi recens erat documentum,
Liv. 1, 52, 4:
in trimatu suo cuique dimidiam esse mensuram futurae certum esse,
Plin. 7, 15, 16, § 73:
certa cuique rerum suarum possessio,
Vell. 2, 89, 4; cf.: qua re suum unicuique studium suaque omnibus delectatio relinquatur, Ps.-Cic. Cons. 26, 93.—With quemque in apposition with acc. plur.:
Camillus vidit intentos opifices suo quemque operi,
Liv. 6, 25, 9; so cujusque in appos. with gen. plur.: trium clarissimorum suae cujusque gentis virorum mors, id. 39, 52, 7; and cuique with dat. plur.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poet. ap. Nep. Att. 11, 6 (where Lachm. ad Lucr. 2, 372, reads quique, ex conj.; cf. b. b, infra).—
b.
Attraction of suus and quisque as adjuncts of nouns.
(α).
Attraction of suus:
ut nemo sit nostrum quin in sensibus sui cujusque generis judicium requirat acrius (= suum cujusque generis judicium),
Cic. Ac. 2, 7, 19:
quas tamen inter omnes (voces) est suo quoque in genere (vox) mediocris ( = inter omnes voces est mediocris vox, sua quoque in genere),
id. de Or. 3, 57, 216:
eo concilia suae cujusque regionis indici jussit (= sua cujusque regionis concilia),
Liv. 45, 29, 10:
equites suae cuique parti post principia collocat (= equites suos cuique parti),
id. 3, 22, 6:
cum motibus armorum et corporum suae cuique genti assuetis,
id. 25, 17, 5:
legiones deducebantur cum tribunis et centurionibus et sui cujusque ordinis militibus (= suis cujusque),
Tac. A. 14, 27:
quae sui cujusque sunt ingenii,
Quint. 7, 10, 10 Halm (al. sua):
sui cujusque ingenii poma vel semina gerunt (= sua cujusque),
Col. 3, 1;
and by a double attraction: has (cohortes) subsidiariae ternae et aliae totidem suae cujusque legionis subsequebantur (= has cohortes... totidem cujusque legionis, suam quaeque legionem, subsequebantur),
Caes. B. C. 1, 83. —
(β).
Attraction of quisque:
tanta ibi copia venustatum in suo quique loco sita,
Plaut. Poen. 5, 4, 6 (al. quaeque):
quodvis frumentum non tamen omne Quique suo genere inter se simile esse videbis,
Lucr. 2, 372 Lachm. and Munro ad loc.:
cum verba debeant sui cujusque generis copulari,
Varr. L. L. 10, 48:
in sensibus sui cujusque generis judicium,
Cic. Ac. 2, 7, 19:
haec igitur proclivitas ad suum quodque genus aegrotatio dicatur,
id. Tusc. 4, 12, 28:
separatim greges sui cujusque generis nocte remeabant (= greges sui quisque generis),
Liv. 24, 3, 5:
ut sui cujusque mensis acciperet (frumentum),
Suet. Aug. 40;
and quisque both attracted and in its own case: quia cujusque partis naturae et in corpore et in animo sua quaeque vis sit (where either cujusque or quaeque is redundant),
Cic. Fin. 5, 17, 46; v. Madv. ad loc.; Cato, R. R. 23 fin.;
so esp. in the phrases suo quoque tempore, anno, die, loco, etc.: pecunia, quae in stipendium Romanis suo quoque anno penderetur, deerat (= suo quaeque anno),
each instalment in the year when due, Liv. 33, 46, 9 Weissenb. ad loc.:
suo quoque loco,
Varr. R. R. 1, 7, 2; 1, 22, 6:
opera quae suis quibusque temporibus anni vilicum exsequi oporteret,
Col. 11, 3:
suo quoque tempore,
Vitr. 2, 9, 4:
nisi sua quaque die usurae exsolverentur (= sua quaeque die),
Dig. 22, 1, 12 init.; 13, 7, 8, § 3:
ut opera rustica suo quoque tempore faciat,
ib. 19, 2, 25, § 3 (al. quaeque)—
c.
In the order quisque... suus.
(α).
In relative clauses, comparative clauses with ut, and interrogative clauses introduced by quid, etc., where quisque immediately follows the relative, etc.:
ut quisque suom volt esse, ita est,
Ter. Ad. 3, 3, 45; cf.
with sibi,
Cic. Leg. 1, 18, 49; id. Lael. 9, 30:
expendere oportere quid quisque habeat sui... nec velle experiri quam se aliena deceant. Id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,
id. Off. 1, 31, 113:
neque solum quid in senatu quisque civitatis suae dicerent ignorabant, sed, etc.,
Liv. 32, 19, 9:
gratius id fore laetiusque quod quisque sua manu ex hoste captum rettulerit,
id. 5, 20, 8; 6, 25, 10; cf.:
in quibus cum multa sint quae sua quisque dicere velit, nihil est quod quisque suum possit dicere,
Sen. Vit. Beat. 23, 1.—
(β).
If the emphasis is not on suus, but (for quisque, when emphatic, unusquisque is used) on some other word:
in civitates quemque suas... dimisit,
Liv. 21, 48, 2:
in patriam quisque suam remissus est,
Just. 33, 2, 8:
in vestigio quemque suo vidit,
Liv. 28, 22, 15; cf.:
hospitibus quisque suis scribebant,
id. 33, 45, 6:
pro facultatibus quisque suis,
id. 42, 53, 3; cf.:
respiciendae sunt cuique facultates suae,
Sen. Ben. 2, 15, 3:
praecipitat quisque vitam suam et futuri desiderio laborat,
id. Brev. Vit. 7, 5; id. Ben. 7, 5, 1:
tunc praeceps quisque se proripit et penates suos deserit,
id. Q. N. 6, 1, 5; 5, 18, 8:
summum quisque causae suae judicem facit,
Plin. 1, prooem. § 10: aestimatione nocturnae [p. 1828] quietis, dimidio quisque spatio vitae suae vivit, id. 7, 50, 51, § 167.—
(γ).
Poets adopt the order quisque suus when the metre requires it, Verg. A. 6, 743:
oscula quisque suae matri tulerunt,
Ov. F. 2, 715. —
(δ).
When suus and quisque belong to different clauses:
atque earum quaeque, suum tenens munus... manet in lege naturae,
Cic. Tusc. 5, 13, 38. —
d.
Suus uterque, or uterque suus, distributively of two subjects:
suas uterque legiones reducit in castra,
Caes. B. C. 1, 40; 2, 28:
ideo quod uterque suam legem confirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 49, 142:
cum sui utrosque adhortarentur,
Liv. 1, 25, 1:
ad utrumque ducem sui redierunt,
id. 21, 29, 5:
utraque (lex) sua via it,
Sen. Ben. 6, 6, 1; cf.
uterque, in apposit.: nec ipsi tam inter se acriter contenderunt, quam studia excitaverant uterque sui corporis hominum,
Liv. 26, 48, 6.—
3.
With sibi.
(α).
Sibi with pronom. force (cf. sui, IV. C. fin.):
reddam suum sibi,
Plaut. Trin. 1, 2, 119 ( = ei; but referred to b, infra, by Brix ad loc.); cf.:
suam rem sibi salvam sistam,
id. Poen. 5, 2, 123:
idem lege sibi sua curationem petet,
for himself, Cic. Agr. 2, 9, 22 (cf. id. Phil. 2, 37, 96;
I. B. 2. b. supra): ut vindicare sibi suum fulgorem possint,
Sen. Q. N. 1, 1, 11; cf.
the formula of divorce: tuas res tibi habeto,
Dig. 24, 2, 2.—Hence, illam suam suas res sibi habere jussit, Cic. Phil. 2, 28, 69.—
(β).
With sibi redundant, to strengthen suus (anteand post-class. and colloq.):
quo pacto serviat suo sibi patri,
Plaut. Capt. prol. 5:
eum necabam ilico per cerebrum pinna sua sibi, quasi turturem,
id. Poen. 2, 40; v. sui, IV. C. and the passages there cited.—
4.
With gen. agreeing with the subject of suus:
quas cum solus pertulisset ut sua unius in his gratia esset,
that the credit of it should belong to him alone, Liv. 2, 8, 3:
qui de sua unius sententia omnia gerat,
id. 44, 22, 11; cf.:
unam Aegyptus in hoc spem habet suam,
Sen. Q. N. 4, 2, 2.—For suus ipsius, etc., v. D. 1. b. supra.—
5.
With demonstr., rel., or indef. pronn. and adjj., of his, hers, etc.:
postulat ut ad hanc suam praedam adjutores vos profiteamini,
to this booty of his, Cic. Rosc. Am. 2, 6:
Sestius cum illo exercitu suo,
id. Sest. 5, 12:
qua gravitate sua,
id. ib. 61, 129:
suam rem publicam illam defenderunt,
that republic of theirs, id. ib. 67, 141:
in istum civem suum,
against this citizen of theirs, id. Balb. 18, 41:
cum illo suo pari,
id. Pis. 8, 18:
te nulla sua calamitate civitas satiare potest?
id. Phil. 8, 6, 19:
dubitatis igitur, quin vos M. Laterensis ad suam spem aliquam delegerit,
for some hope of his, id. Planc. 16, 39:
non tam sua ulla spe quam militum impetu tractus,
by any hope of his, Liv. 25, 21, 5:
nullo suo merito,
from no fault of theirs, id. 26, 29, 4:
ipse arcano cum paucis familiaribus suis colloquitur,
with a few of his friends, Caes. B. C. 1, 19.—
6.
With descriptive adjj.
(α).
Standing before the adj. and noun (so most freq.):
suorum improbissimorum sermonum domicilium,
Cic. Pis. 31, 76:
causam sui dementissimi consilii,
id. Phil. 2, 22, 53:
suam insatiabilem crudelitatem,
id. ib. 11, 3, 8:
suis amplissimis fortunis,
id. ib. 13, 8, 16:
suum pristinum morem,
id. Pis. 12, 27:
suis lenissimis postulatis,
Caes. B. C. 1, 5: simili ratione Pompeius in suis veteribus castris consedit (suis emphatic; cf. b, infra), id. ib. 3, 76.—
(β).
Between the adj. and noun (less emphatic):
pro eximiis suis beneficiis,
Cic. Prov. Cons. 4, 7:
propter summam suam humanitatem,
id. Fam. 15, 14, 1:
ex praeteritis suis officiis,
Caes. B. C. 3, 60:
Caesar in veteribus suis castris consedit,
id. ib. 3, 76.—
(γ).
After adj. and noun:
veterem amicum suum excepit,
Cic. Rab. Post. 16, 43:
in illo ardenti tribunatu suo,
id. Sest. 54, 116.—
7.
Objectively for the pers. pron. (rare):
neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur ( = sibi illatae),
Sall. C. 51, 11; so,
neglectam ab Scipione et nimis leviter latam suam injuriam ratus,
Liv. 29, 9, 9:
ipsae enim leges te a cognitione sua judicio publico reppulerunt ( = a se cognoscendo),
Cic. Balb. 14, 32:
suam invidiam tali morte quaesitam ( = quaesitum esse ab eo ut homines se inviderent),
Tac. A. 3, 16; so,
nulla sua invidia,
Cic. Mil. 15, 40.—
8.
Abl. fem. sua, with refert or interest, for gen. of the pers. pron.: neminem esse qui quomodo se habeat nihil sua censeat interesse, Cic. Fin. 5, 10, 30:
si scit sua nihil interesse utrum anima per os, an per jugulum exeat,
Sen. Ep. 76, 33; v. intersum, III.—
9.
Strengthened by the suffix - pte or -met.
(α).
By - pte (not used with ipse) affixed to the forms sua, suo, and (ante-class.) suum:
quom illa osculata esset suumpte amicum,
Plaut. Mil. 2, 4, 38:
ut terrena suopte nutu et suo pondere in terram ferantur,
Cic. Tusc. 1, 17, 40:
ferri suopte pondere,
id. N. D. 1, 25, 69:
suapte natura,
id. Fat. 18, 42:
suapte vi et natura,
id. ib. 19, 43; id. Fin. 1, 16, 54; 5, 22, 61:
suopte ingenio,
Liv. 25, 18; so id. 1, 25, 1; 1, 18, 4:
suapte manu,
Cic. Or. 3, 3, 10:
locus suapte natura infestus,
Liv. 44, 6, 9; so,
suapte natura,
id. 4, 22, 4:
flumina suapte natura vasta,
Sen. Q. N. 3, 27, 8; so id. Ben. 4, 17, 2:
sponte suapte,
Varr. L. L. 6, 7, § 70.—
(β).
With - met, almost always followed by ipse (in all forms of suus except suus, suum, suae, and suorum):
suomet ipsi more,
Sall. J. 31, 6:
suomet ipsi instrumento,
Liv. 22, 14, 13:
suomet ipsi metu,
Tac. H. 3, 16 fin.:
suamet ipsum pecunia,
Sall. J. 8, 2:
suamet ipsae fraude,
Liv. 8, 18, 9:
intra suamet ipsum moenia,
id. 6, 36, 4:
suismet ipsi praesidiis,
id. 8, 25, 6:
suismet ipsis corporibus,
id. 2, 19, 5:
suosmet ipsi cives,
id. 2, 9, 5:
suasmet ipse spes,
Tac. A. 3, 66 fin. —Without ipse:
populum suimet sanguinis mercede,
Sall. H. Fragm. 1, 41, 25 Dietsch:
magna pars suismet aut proxumorum telis obtruncabantur,
id. ib. 2, 52 ib.

Lewis & Short latin dictionary > suum
10 suus

sŭus, a, um (old form sos, sa, sum; dat. plur. sis, Enn. ap. Fest. p. 301 Mull.; acc. sas. id. ib. p. 325 ib.; cf. Paul. ex Fest. p. 47; Schol. Pers. 1, 108; sing. sam for suam, Fest. p. 47 Mull.;
so for suo, C. I. L. 5, 2007. In ante-class. verse su- with the following vowel freq. forms one syllable,
Plaut. Merc. 1, 1, 48; id. Ps. 1, 3, 5; Ter. And. 1, 1, 68; Lucr. 1, 1022; v. Neue, Formenl. 2, 189 sqq.), pron. poss., 3 d pers. [root SVA-; Sanscr. sva, own; cf. sui; Gr. seWo-, whence sphe, etc., and he; cf. heos], of or belonging to himself, herself, etc.; his own, her own, etc.; his, her, its, their; one ' s; hers, theirs.
I.
Ordinary possessive use his, etc. (cf. the similar use of the pers. pron. sui, q. v.).
A.
With antecedent in the same sentence.
1.
The antecedent a subject-nominative, expressed or understood.
(α).
His:
Caesar copias suas divisit,
Caes. B. C. 3, 97:
ille in sua sententia perseverat,
id. ib. 1, 72:
tantam habebat suarum rerum fiduciam,
id. ib. 2, 37:
cum sceleris sui socios Romae reliquisset,
Cic. Cat. 3, 1, 3:
cur ego non ignoscam si anteposuit suam salutem meae?
id. Pis. 32, 79; id. Phil. 2, 18, 45; id. Mil. 10, 27; id. Fam. 15, 14, 1:
Hanno praefecturam ejus (i.e. Muttinis) filio suo (Hannonis) dedit,
Liv. 26, 40, 7:
imperat princeps civibus suis,
Sen. Clem. 1, 16, 2:
nemo rem suam emit,
id. Ben. 7, 4, 8.—
(β).
Her:
mea Glycerium suos parentes repperit,
Ter. And. 5, 6, 5:
utinam haec ignoraret suum patrem,
id. Phorm. 5, 6, 34:
si nunc facere volt era officium suom,
Plaut. Cas. 2, 8, 72:
ne eadem mulier cum suo conjuge honestissimum adulescentem oppressisse videatur,
Cic. Cael. 32, 78:
si omnibus suis copiis excellentem virum res publica armasset,
id. Phil. 13, 16, 32.—
(γ).
Its:
omne animal, simul et ortum est, et se ipsum et omnes partes suas diligit,
Cic. Fin. 2, 11, 33:
cum mea domus ardore suo deflagrationem Italiae toti minaretur,
id. Planc. 40, 95.—
(δ).
Their: (legiones) si consulem suum reliquerunt, vituperandae sunt Cic. Phil. 5, 2, 4:
mittent aliquem de suo numero,
id. ib. 11, 10, 25:
rationem illi sententiae suae non fere reddebant,
id. Tusc. 1, 17, 38:
qui agellos suos redimere a piratis solebant,
id. Verr. 2, 3, 37, § 85:
edicunt ut ad suum vestitum senatores redirent,
id. Sest. 14, 32:
suis finibus eos prohibent,
Caes. B. G. 1, 1: Allobrogibus sese persuasuros existimabant ut per suos (Allobrogum) fines eos (Helvetios) ire paterentur, id. id. 1, 6;
and distributively: ac naves onerariae LXIII. in portu expugnatae, quaedam cum suis oneribus, frumento, armis, aere, etc.,
some with their several cargoes, Liv. 26, 47, 9.—
2.
With a subject-clause as antecedent:
id sua sponte apparebat tuta celeribus consiliis praepositurum,
was selfevident, Liv. 22, 38, 13:
ad id quod sua sponte satis collectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,
id. 3, 62, 1:
secutum tamen sua sponte est ut vilior ob ea regi Hannibal et suspectior fieret,
id. 35, 14, 4. —
3.
With subject-acc. as antecedent:
hanc dicam Athenis advenisse cum aliquo amatore suo, Plant. Mil. 2, 2, 86: doceo gratissimum esse in sua tribu Plancium,
Cic. Planc. 19, 47:
cupio eum suae causae confidere,
id. Sest. 64, 135:
suspicari debuit (Milo), eum (Clodium) ad villam suam (Clodii) deversurum,
id. Mil. 19, 51: Medeam praedicant in fuga fratris sui membra dissipavisse, id. Imp. Pomp. 9, 22:
(dixit) Caesarem pro sua dignitate debere et studium et iracundiam suam reipublicae dimittere,
Caes. B. C. 1, 8.—
4.
With object-acc. as antecedent.
(α).
Suus being an adjunct of the subject (generally rendered in Engl. by a pass. constr.):
hunc pater suus de templo deduxit,
he was taken from the temple by his father, Cic. Inv. 2, 17, 52:
hunc sui cives e civitate ejecerunt,
id. Sest. 68, 142:
Alexandrum uxor sua... occidit,
id. Inv. 2, 49, 144:
illum ulciscentur mores sui,
id. Att. 9, 12, 2:
quodsi quem natura sua... forte deficiet,
id. Or. 1, 14:
utrumque regem sua multitudo consalutaverat,
Liv. 1, 7, 1:
quas (urbes) sua virtus ac dii juvent, magnas sibi opes facere,
id. 1, 9, 3; 1, 7, 15; 6, 33, 5:
quos nec sua conscientia impulerit, nec, etc.,
id. 26, 33, 3; 25, 14, 7:
consulem C. Marium servus suus interemit,
Val. Max. 6, 8, 2:
quis non Vedium Pollionem pejus oderat quam servi sui?
Sen. Clem. 1, 18, 2:
sera dies sit qua illum gens sua caelo adserat,
id. Cons. Poll. 12 (31), 5.—With the antecedent understood from the principal sentence:
ita forma simili pueri ut mater sua internoscere (sc. eos) non posset,
Plaut. Men. prol. 19; and with suus as adjunct both of the subject and of the antecedent: jubet salvere suos vir uxorem suam, id. merc. 4, 3, 11. —
(β).
With impers. verbs:
sunt homines, quos libidinis infamiaeque suae neque pudeat neque taedeat,
Cic. Verr. 1, 12, 35:
video fore ut inimicos tuos poeniteat intemperantiae suae,
id. Fam. 3, 10, 1:
si Caesarem beneficii sui poeniteret,
id. Lig. 10, 29; so id. Agr. 2, 11, 26:
jam ne nobilitatis quidem suae plebejos poenitere,
Liv. 10, 7, 8:
militem jam minus virtutis poenitere suae,
id. 22, 12, 10.—
(γ).
As adjunct of other members of the sentence:
ad parentes suos ducas Silenium,
Plaut. Cist. 2, 3, 86. nam is illius filiam conicit in navem clam matrem suam (i.e. filiae), id. Mil. 2, 1, 34:
eosdem ad quaestoris sui aut imperatoris, aut commilitonum suorum pericula impulistis,
Cic. Phil. 13, 17, 34:
totum enim ex sua patria sustulisti,
id. Verr. 2, 5, 49, § 127; id. Or. 3, 32, 126: quem (Hammonium) tibi etiam suo nomine ( on his own account) commendo... itaque peto a te ut ejus procuratorem et ipsum suo nomine diligas, id. Fam. 13, 21, 2:
Caesar Fabium in sua remittit hiberna,
Caes. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 24:
introire ad Ciceronem, et domi suae imparatum confodere,
Sall. C. 28, 1:
suis flammis delete Fidenas,
i. e. the flames kindled by the Fidenates, Liv. 4, 33, 5:
suo igni involvit hostes,
Tac. A. 14, 30:
quid Caesarem in sua fata inmisit?
Sen. Ep. 94, 65; id. Q. N. 1, praef. 7; cf.
with antecedent supplied from preceding sentence: non destiti rogare et petere (sc. Brutum) mea causa, suadere et hortari sua,
Cic. Att. 6, 2, 7.—
5.
With dat. as antecedent.
(α).
As adjunct of subject (cf. 4. supra):
suus rex reginae placet,
a queen likes her own king, Plaut. Stich. 1, 2, 76:
ei nunc alia ducenda'st domum, sua cognata Lemniensis,
id. Cist. 1, 1, 101:
Autronio nonne sodales, non collegae sui... defuerunt?
Cic. Sull. 2, 7:
si ceteris facta sua recte prosunt,
id. Cat. 3, 12, 27:
cui non magistri sui atque doctores, cui non... locus ipse... in mente versetur?
id. Planc. 33, 81:
haec omnia plane... Siculis erepta sunt: primum suae leges, etc.,
id. Verr. 2, 2, 13, § 33:
Romanis multitudo sua auxit animum,
Liv. 21, 50, 4:
sicuti populo Romano sua fortuna labet,
id. 42, 50, 7:
Lanuvinis sacra sua reddita,
id. 8, 14, 2:
vilitas sua illis detrahit pretium,
Sen. Ben. 4, 29, 2:
nemo est cui felicitas sua satisfaciat,
id. Ep. 115, 17:
labor illi suus restitutus est,
id. Brev. Vit. 20, 3:
magnitudo sua singulis constat,
id. Q. N. 1, 1, 10:
tantum sapienti sua, quantum Dec omnis aetas patet,
id. Ep. 53, 11. —
With antecedent supplied from principal sentence: mater quod suasit sua Adulescens mulier fecit, i.e. ei,
Ter. Hec. 4, 4, 38.—
(β).
Of other words:
regique Thebano regnum stabilivit suum,
Plaut. Am. 1, 1, 40:
mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam,
id. Ps. 1, 3, 5:
ego Metello non irascor, neque ei suam vacationem eripio,
Cic. Verr. 2, 2, 68, § 164:
desinant insidiari domui suae consuli,
id. Cat. 1, 13, 32:
quibus ea res honori fuerit a suis civibus,
id. Mil. 35, 96: Scipio suas res Syracusanis restituit, Liv. [p. 1824] 29, 1, 17:
nos non suas (leges Lacedaemoniis arbitror) ademisse, sed nostras leges dedisse,
id. 39, 37, 6:
Graccho et Tuditano provinciae Lucani et Galliae cum suis exercitibus prorogatae,
id. 25, 3, 5.—
6.
With gen., abl., or object of a prep. as antecedent:
nec illius animi aciem praestringit splendor sui nominis,
Cic. Rab. Post. 16, 43:
nolite a sacris patriis Junonis Sospitae domesticum et suum consulem avellere,
id. Mur. 41, 90:
quamvis tu magna mihi scripseris de Bruti adventu ad suas legiones,
id. Att. 14, 13, 12:
suae legis ad scriptum ipsam quoque sententiam adjungere,
the meaning of their law to which they refer, id. Inv. 2, 49, 147:
cum ambitio alterius suam primum apud eos majestatem solvisset,
Liv. 22, 42, 12:
nunc causam instituendorum ludorum ab origine sua repetam,
Val. Max. 2, 4, 4:
Jubam in regno suo non locorum notitia adjuvet, non popularium pro rege suo virtus,
Sen. Ep. 71, 10; id. Ben. 7, 6, 3; id. Clem. 1, 3, 4.—Esp. with cujusque as antecedent:
in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,
Cic. Off. 1, 33, 119 (v. II. D. 2. infra).— Abl.:
operam dare ut sua lex ipso scripto videatur niti,
Cic. Inv. 2, 49, 147 (cf. supra):
(Caesar reperiebat) ad Galbam propter justitiam prudentiamque suam totius belli summam deferri,
Caes. B. G. 2, 4:
credere, ad suum concilium a Jove deos advocari,
Sen. Q. N. 2, 42, 1.—
7.
With predic. nom. as antecedent:
sapientissimi artis suae professores sunt a quibus et propria studia verecunde et aliena callide administrantur,
Val. Max. 8, 12, 1.—
8.
With appositive noun.
(α).
With gram. subject as antecedent:
hoc Anaximandro, populari ac sodali suo, non persuasit,
Cic. Ac. 2, 37, 118:
vidit fortissimum virum, inimicissimum suum,
id. Mil. 9, 25:
(hic) fuit in Creta contubernalis Saturnini, propinqui sui,
id. Planc. 11, 27:
ut non per L. Crassum, adfinem suum... causam illam defenderit,
id. Balb. 21, 49:
ne cum hoc T. Broccho, avunculo, ne cum ejus filio, consobrino suo, ne nobiscum vivat,
id. Lig. 4, 11:
Caesar mittit ad eum A. Clodium, suum atque illius familiarem,
Caes. B. C. 3, 57.—
(β).
With object as antecedent:
Dicaearchum cum Aristoxeno, aequali et condiscipulo suo, omittamus,
Cic. Tusc. 1, 18, 41:
tres fratres optimos, non solum sibi ipsos, neque nobis, necessariis suis, sed etiam rei publicae condonavit,
id. Lig. 12, 36:
Varroni, quem, sui generis hominem,... vulgus extrahere ad consulatum nitebatur,
Liv. 22, 34, 2.—
(γ).
With appositive noun as antecedent:
si P. Scipionem, clarissimum virum, majorumque suorum simillimum res publica tenere potuisset,
Cic. Phil. 13, 14, 29:
M. Fabi Ambusti, potentis viri cum inter sui corporis homines, tum ad plebem, etc.,
Liv. 6, 34, 5:
C. vero Fabricii, et Q. Aemilii Papi, principum saeculi sui, domibus argentum fuisse confitear oportet,
Val. Max. 4, 4, 3.—
9.
In participial clauses.
(α).
The antecedent being the logical subject of the participle, and other than the principal subject:
credamus igitur Panaetio, a Platone suo dissentienti ( = qui dissentiebat),
Cic. Tusc. 1, 32, 79:
ea Sex. Roscium, expulsum ex suis bonis, recepit domum,
id. Rosc. Am. 10, 27:
diffidentemque rebus suis confirmavit,
id. Imp. Pomp. 9, 23:
Dejotarum ad me venientem cum omnibus copiis suis, certiorem feci, etc.,
id. Fam. 15, 4, 7; id. Cat. 4, 9, 18: si hominis et suis et populi Romani ornamentis amplissimi ( being greatly distinguished) causam repudiassem, id. Mur. 4, 8:
stupentes tribunos et suam jam vicem magis anxios quam, etc., liberavit consensus populi Romani,
Liv. 8, 35, 1; 22, 42, 8:
manet in folio scripta querela suo ( = quam scripsit),
Ov. F. 5, 224; cf. in abl. absol.:
et ipsis (hostibus) regressis in castra sua,
Liv. 22, 60, 9:
quibus (speculis) si unum ostenderis hominem, populus adparet, unaquaque parte faciem exprimente sua,
Sen. Q. N. 1, 5, 5.—
(β).
The logical subject of the participle, being also the principal subject:
sic a suis legionibus condemnatus irrupit in Galliam,
Cic. Phil. 10, 10, 21:
hunc agrum patres nostri, acceptum a majoribus suis ( = quem acceperant), perdiderunt,
id. Agr. 2, 31, 84:
ut in suis ordinibus dispositi dispersos adorirentur,
Caes. B. C. 3, 92: Appius, odium in se aliorum suo in eos metiens odio, haud ignaro, inquit, imminet fortuna, Liv. 3, 54, 3:
ipsa capit Condita in pharetra ( = quae condiderat) tela minora sua,
Ov. F. 2, 326; cf. in abl. absol.:
Sopater, expositis suis difficultatibus ( = cum exposuisset, etc.): Timarchidem... perducit,
Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:
Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,
Caes. B. G. 1, 25:
Campani, audita sua pariter sociorumque clade, legatos ad Hannibalem miserunt,
Liv. 25, 15, 1:
(Appius) deposito suo magistratu... domum est reductus,
id. 4, 24, 7; 3, 35, 9; 9, 10, 13; 9, 41, 9.—
(γ).
The antecedent being the principal subject, not the logical subject of the participle:
M. Papirius dicitur Gallo, barbam suam (i.e. Papirii) permulcenti,... iram movisse,
Liv. 5, 41, 9: cum Gracchus, verecundia deserendi socios, implorantis fidem suam populique Romani, substitisset. id. 23, 36, 8; cf. in abl. absol.:
si sine maximo dedecore, tam impeditis suis rebus, potuisset emori,
Cic. Rab. Post. 10, 29; id. Mil. 14, 38; id. Planc. 21, 51; id. Clu. 14, 42:
ita (consul) proelio uno accidit Vestinorum res, haudquaquam tamen incruento milite suo (consulis),
Liv. 8, 29, 12; cf.
with antecedent to be supplied: Campani, cum, robore juventutis suae acciso, nulla (sc. eis) propinqua spes esset, etc.,
id. 7, 29, 7.—
10.
In gerund. construction. ( a) With subject as antecedent:
mihi ipsa Roma ad complectendum conservatorem suum progredi visa est,
Cic. Pis. 22, 52.—
(β).
With object, the logical subjects of the gerund as antecedent:
cur iis persequendi juris sui... adimis potestatem?
Cic. Div. in Caecil. 6, 21:
si senatui doloris sui de me declarandi potestas esset erepta,
id. Sest. 23, 51:
nec tribunis plebis (spatium datur) sui periculi deprecandi,
Caes. B. C. 1, 5.—
(γ).
With antecedent dependent on the gerund:
eamque rem illi putant a suum cuique tribuendo appellatam,
Cic. Leg. 1, 6, 19.—
11.
As adjunct of a noun dependent on a subjectinf., with its logical subject as antecedent:
magnum Miloni fuit, conficere illam pestem nulla sua invidia?
Cic. Mil. 15, 40:
neque enim fuit Gabinii, remittere tantum de suo nec regis, imponere tantum plus suis,
his claim, id. Rab. Post. 11, 31:
Piso, cui fructum pietatis suae neque ex me neque a populo Romano ferre licuit,
id. Sest. 31, 68:
ei cujus magis intersit, vel sua, vel rei publicae causa vivere,
id. Off. 3, 23, 90:
sapientis est consilium explicare suum de maximis rebus,
id. Or. 2, 81, 333; id. Mil. 15, 41.—With logical subject understood:
totam Italiam suis colonis ut complere (sc. eis) liceat, permittitur,
Cic. Agr. 2, 13, 34:
maximum (sc. eis) solacium erit, propinquorum eodem monumento declarari, et virtutem suorum, et populi Romani pietatem,
id. Phil. 14, 13, 35.
B.
Without gram. antec., one ' s, one ' s own.
1.
Dependent on subject-inff.:
ejusdem animi est, posteris suis amplitudinem nobis quam non acceperit tradere, et memoriam prope intermortuam generis sui, virtute renovare,
Cic. Mur. 7, 16:
siquidem atrocius est, patriae parentem quam suum occidere,
id. Phil. 2, 13, 31:
miliens perire est melius quam in sua civitate sine armorum praesidio non posse vivere,
id. ib. 2, 44, 112: quanto est honestius, alienis injuriis quam suis commoveri, one ' s own, id. Verr. 2, 3, 72, § 169:
contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae,
id. Par. 6, 51:
ut non liceat sui commodi causa nocere alteri,
id. Off. 3, 5, 23:
detrahere de altero sui commodi causa,
id. ib. 3, 5, 24:
suis exemplis melius est uti,
Auct. Her. 4, 1, 2:
levius est sua decreta tollere quam aliorum,
Liv. 3, 21. 5; 39, 5, 2;
29, 37, 11: satius est vitae suae rationes quam frumenti publici nosse,
Sen. Brev. Vit. 18, 3:
quanto satius est sua mala exstinguere quam aliena posteris tradere?
id. Q. N. 3, praef. 5:
cum initia beneficiorum suorum spectare, tum etiam exitus decet,
id. Ben. 2, 14, 2; 3, 1, 5:
Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit,
Plin. 1, prooem. § 16.—With 1 st pers. plur., as indef. antecedent: cum possimus ab Ennio sumere... exemplum, videtur esse arrogantia illa relinquere, et ad sua devenire, to one ' s own = to our own, Auct. Her. 4, 1, 2.—
2.
Without a subject-inf.:
omnia torquenda sunt ad commodum suae causae... sua diligenter narrando,
Cic. Inv. 1, 21, 30: ut in ceteris habenda ratio non sua (al. sui) solum, sed etiam aliorum, id. Off. 1, 39, 139:
erat Dareo mite ac tractabile ingenium, nisi suam naturam plerumque fortuna corrumperet (suam not referring to Dareo),
Curt. 3, 2, 17 MSS. (Foss, mansuetam). — With 1 st pers. plur., as indef. antecedent (cf. 1. supra):
non erit ista amicitia sed mercatura quaedam utilitatum suarum,
Cic. N. D. 1, 44, 122; cf.: pro suo possidere, II. A. 2. a. g; and Cic. Off. 2, 21, 73, II. A. 2. b. a; cf. also II. B. 1. a; II. B. 5. c.; II. B. 7. b.; II. C. 8. b. b infra.
C.
With antec. in a previous sentence. Here ejus, eorum, earum are used for his, her, their, unless the clause is oblique in regard to the antecedent, i. e. the antecedent is conceived as the author of the statement.
1.
In clauses dependent on a verbum sentiendi or dicendi, expressed or understood, referring to the grammatical or logical subject of the verb.
a.
In infinitive clauses:
(Clodius) Caesaris potentiam suam potentiam esse dicebat,
Cic. Mil. 32, 88:
(Caelius) a sua (causa) putat ejus (i.e. Ascitii) esse sejunctam,
id. Cael. 10, 24:
ipsos certo scio non negare ad haec bona Chrysogonum accessisse impulsu suo (referring to ipsos),
id. Rosc. Am. 37, 107:
hostes viderunt,... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire,
Caes. B. C. 2, 16:
docent, sui judicii rem non esse,
id. ib. 1, 13.—The reference of suus may be ambiguous, esp. if an infinitive is dependent on another:
hoc Verrem dicere ajebant, te... opera sua consulem factum, i.e. Verris, though grammatically it might refer to the subj. of aiebant,
Cic. Verr. 1, 10, 29:
(Ariovistus) dixit neminem secum sine sua pernicie contendisse,
Caes. B. G. 1, 36; cf. the context with, in all, eleven reflexive pronouns referring to four different antecedents (populus Romanus, Ariovistus, Caesar, nemo); cf.
also: occurrebat ei, mancam praeturam suam futuram consule Milone,
Cic. Mil. 9, 25; 32, 88; Liv. 3, 42, 2.—
b.
Suus in a clause dependent on inf.:
scio equidem, ut, qui argentum afferret atque expressam imaginem suam (i.e. militis) huc ad nos, cum eo ajebat velle mitti mulierem,
Plaut. Ps. 2, 2, 55:
isti bonorum emptores arbitrantur, vos hic sedere qui excipiatis eos qui de suis (i.e. emptorum) manibus effugerint,
Cic. Rosc. Am. 52, 151:
Siculi venisse tempus ajebant ut commoda sua defenderem,
id. Div. in Caecil. 1, 3:
ut tunc tandem sentiret recuperanda esse quae prius sua culpa amissa forent,
Liv. 44, 8, 4. —
Ambiguous: velle Pompejum se Caesari purgatum, ne ea quae reipublicae causa egerit (Pompejus) in suam (i.e. Caesaris) contumeliam vertat (where suam might be referred to Pompejus),
Caes. B. C. 1, 8.—
c.
In oblique clauses introduced by ut or ne, or clauses subordinate to such:
Cassius constituit ut ludi absente te fierent suo nomine,
Cic. Att. 15, 11, 2:
postulat ut ad hanc suam praedam tam nefariam adjutores vos profiteamini,
id. Rosc. Am. 2, 6:
Nasidius eos magnopere hortatur ut rursus cum Bruti classe, additis suis (i.e. Nasidii) auxiliis confligant,
Caes. B. C. 2, 3:
(regem) denuntiasse sibi ut triduo regni sui decederent finibus,
Liv. 42, 25, 12:
Sabinae mulieres, hinc patres, hinc viros orantes, ne parricidio macularent partus suos (i.e. mulierum),
id. 1, 13, 2:
Patron praecepit suis ut arma induerent, ad omne imperium suum parati,
Curt. 5, 11, 1.—With reflex. pron., referring to a different antecedent:
ad hanc (Laidem) Demosthenes clanculum adit, et ut sibi copiam sui faceret, petit,
Gell. 1, 8, 5. —
d.
In subordinate clauses introduced by quin or quod:
(Dejotarus) non recusat quin id suum facinus judices,
Cic. Deiot. 15, 43; so id. ib. 4, 15;
16, 45: parietes hujus curiae tibi gratias agere gestiunt, quod futura sit illa auctoritas in his majorum suorum et suis sedibus,
id. Marcell. 3, 10:
quidni gauderet quod iram suam nemo sentiret?
Sen. Troad. 3, 13:
querenti quod uxor sua e fico se suspendisset,
Quint. 6, 3, 88;
and with intentional ambiguity: cum Proculejus quereretur de filio quod is mortem suam expectaret,
id. 9, 3, 68. —
e.
In interrogative clauses:
si, quod officii sui sit, non occurrit animo, nihil umquam omnino aget,
Cic. Ac. 2, 8, 25:
ut non auderet iterum dicere quot milia fundus suus abesset ab urbe,
id. Caecin. 10, [p. 1825] 28:
donec sciat unisquisque quid sui, quid alieni sit,
Liv. 6, 27, 8:
rex ignarus, quae cum Hannibale legatis suis convenisset, quaeque legati ejus ad se allaturi fuissent,
id. 23, 39, 2:
postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset,
id. 43, 19, 5. —
2.
In a virtually oblique clause.
a.
In final clause, introduced by ut, ne, or rel., referring to the subject of the purpose:
me a portu praemisit domum, ut haec nuntiem uxori suae,
Plaut. Am. 1, 1, 41:
quasi Appius ille Caecus viam muniverit, non qua populus uteretur, sed ubi impune sui posteri latrocinarentur, i. e. Appii,
Cic. Mil. 7, 17:
quae gens ad Caesarem legatos mise. rat, ut suis omnibus facultatibus uteretur,
Caes. B. C. 3, 80:
inde castra movent, ne qua vis sociis suis ab Romano exercitu inferri possit,
Liv. 43, 23, 5:
(Romani) Albam a fundamentis proruerunt, ne memoria originum suarum exstaret,
id. 26, 13, 16:
oppidani nuntios Romam, qui certiorem de suo casu senatum facerent, misere,
id. 6, 33, 7; cf.:
tanto intervallo ab hostibus consedit, ut nec adventus suus propinquitate nimia nosci posset, et, etc.,
Liv. 10, 20, 7:
Datames locum delegit talem ut non multum obesse multitudo hostium suae paucitati posset,
Nep. Dat. 7, 3:
quid si gubernator a diis procellas petat ut gratior ars sua periculo fiat?
Sen. Ben. 6, 25, 4. —
b.
In other dependent clauses represented as conceived by an antecedent in the principal sentence:
Sulla, si sibi suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium requisivit ( = negavit se defendi velle, si, etc.),
Cic. Sull. 5, 15:
Paetus omnes libros quos frater suus reliquisset mihi donavit ( = dixit se donare libros quos, etc.),
id. Att. 2, 1, 12:
non enim a te emit, sed, priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit ( = potitus est, ne, etc.),
id. Phil. 2, 37, 96:
Africanus, si sua res ageretur, testimonium non diceret,
id. Rosc. Am. 36, 3:
ille ipse (Pompejus) proposuit epistulam illam, in qua est Pro tuis rebus gestis amplissimis. Amplioribusne quam suis, quam Africani?
id. Att. 8, 9, 2:
spiritus dabat (Manlio) quod... vinculorum suorum invidiam dictator fugisset,
Liv. 6, 18, 4:
(Numa) Camenis eum lucum sacravit, quod earum ibi concilia cum conjuge sua Egeria essent,
id. 1, 21, 3:
adulescens deos omnis invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis pro suo animo atque illius erga se esset,
id. 26, 50, 4 (cf. D. 1. a. infra).
D.
In the place of ejus.
1.
In clauses virtually oblique, but with indicative, being conceived by the antecedent (hence suus, not ejus), but asserted as fact by the author (hence indicative, not subjunctive):
Cicero tibi mandat ut Aristodemo idem respondeas, quod de fratre suo (Ciceronis) respondisti,
Cic. Att. 2, 7, 4:
oriundi ab Sabinis, ne, quia post Tatii mortem ab sua parte non erat regnatum, imperium amitterent, sui corporis creari regem volebant,
Liv. 1, 17, 2:
C. Caesar villam pulcherrimam, quia mater sua aliquando in illa custodita erat, diruit,
Sen. Ira, 3, 21, 5:
Philemonem, a manu servum, qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte punivit,
Suet. Caes. 74; cf.:
quomodo excandescunt si quid e juba sua decisum est,
Sen. Brev. Vit. 12, 3.—
2.
To avoid ambiguity:
petunt rationes illius (Catilinae) ut orbetur consilio res publica, ut minuatur contra suum (i.e. Catilinae) furorem imperatorum copia (instead of ejus, which might be referred to res publica),
Cic. Mur. 39, 83:
equites a cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, incurrisse ab lateribus ferunt,
Liv. 1, 37, 3.—
3.
Colloquially and in epistolary style suus is used emphatically instead of ejus, with the meaning own, peculiar: deinde ille actutum subferret suus servus poenas Sosia, his own slave (opp. Mercury, who personates Sosias), Plaut. Am. 3, 4, 19: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant, their own magistrates ( = ipsorum), Cic. Att. 6, 2, 5:
in quibus (litteris Bruti) unum alienum summa sua prudentia (est), ut spectem ludos suos,
his peculiar prudence, id. ib. 15, 26, 1; so,
quod quidem ille (Nero) decernebat, quorumdam dolo ad omina sui exitus vertebatur,
Tac. A. 16, 24; cf. II. A. 1. b and g; II. A. 2. a. b; II. B. 3.—
4.
Without particular emphasis (mostly ante- and post-class. and poet.):
tum erit tempestiva cum semen suum maturum erit,
Cato, R. R. 31:
vitis si macra erit, sarmenta sua concidito minute,
id. ib. 37:
qui sic purgatus erit, diuturna valetudine utatur, neque ullus morbus veniet, nisi sua culpa,
id. ib. 157:
Cimon in eandem invidiam incidit quam pater suus,
Nep. Cim. 3, 1:
id qua ratione consecutus sit (Lysander) latet. Non enim virtute sui exercitus factum est, etc.,
id. Lys. 1, 2:
ipse sub Esquiliis, ubi erat regia sua, Concidit,
Ov. F. 6, 601:
quodque suus conjux riguo collegerat horto, Truncat olus foliis,
id. M. 8, 646; so id. ib. 15, 819.
II.
In partic.
A.
As substt.
1.
sui, suorum, m., his, their (etc.) friends, soldiers, fellow-beings, equals, adherents, followers, partisans, posterity, slaves, family, etc., of persons in any near connection with the antecedent.
(α).
(Corresp. to the regular usage, I. A. B. C.) Cupio abducere ut reddam (i.e. eam) suis, to her family, friends, Ter. Eun. 1, 2, 77; cf. id. ib. 1, 2, 66:
cum animus societatem caritatis coierit cum suis, omnesque natura conjunctos suos duxerit,
fellow-beings, Cic. Leg. 1, 23, 60:
mulier ingeniosa praecepit suis omnia Caelio pollicerentur,
her slaves, id. Cael. 25, 62:
quo facilius et nostras domos obire, et ipse a suis coli possit,
his friends, id. ib. 7, 18:
qua gratiam beneficii vestri cum suorum laude conjungant,
their family, id. Agr. 2, 1, 1:
vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset,
to his posterity, id. Phil. 3, 6, 16:
cum divisurum se urbem palam suis polliceretur,
his partisans, id. ib. 13, 9, 19:
Caesar, cohortatus suos, proelium commisit,
Caes. B. G. 1, 25; so,
Curio exercitum reduxit, suis omnibus praeter Fabium incolumibus,
id. B. C. 2, 35:
Caesar receptui suorum timens,
id. ib. 3, 46:
certior ab suis factus est, praeclusas esse portas,
id. ib. 2, 20:
omnium suorum consensu, Curio bellum ducere parabat,
id. ib. 2, 37: so,
Pompejus suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare,
id. ib. 3, 86:
Caesar Brundisium ad suos severius scripsit,
to his officers, id. ib. 3, 25:
naviculam conscendit cum paucis suis,
a few of his followers, id. ib. 3, 104:
multum cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem loqueretur,
id. ib. 1, 19:
nupsit Melino, adulescenti inprimis inter suos et honesto et nobili,
his equals, associates, Cic. Clu. 5, 11:
rex raptim a suis in equum impositus fugit,
his suite, Liv. 41, 4, 7:
subsidio suorum proelium restituere,
comrades, id. 21, 52, 10:
feras bestias... ad opem suis ferendam avertas,
their young, id. 26, 13, 12:
abstulit sibi in suos potestatem,
his slaves, Sen. Ira, 3, 12, 6:
Besso et Nabarzani nuntiaverant sui regem... interemptum esse,
their fellow - conspirators, Curt. 5, 12, 14. — Very rarely sing.:
ut bona mens suis omnibus fuerit. Si quem libido abripuit, illorum eum, cum quibus conjuravit, non suum judicet esse,
Liv. 39, 16, 5.—
(β).
Irregular use (acc. to I. D.): sui = ejus amici, etc. (freq.;
the absolute use of ejus in this sense being inadmissible): quasi vero quisquam dormiat? ne sui quidem hoc velint, non modo ipse (sui = ejus amici, liberi),
Cic. Tusc. 1, 38, 92:
is (annus) ejus omnem spem... morte pervertit. Fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, etc.,
id. Or. 3, 2, 8:
quadrigas, quia per suos ( = ipsius milites) agendae erant, in prima acie locaverat rex,
Liv. 37, 41, 8:
auctoritatem Pisistrati qui inter suos ( = ejus cives) maxima erat,
id. 37, 12:
quo cum multitudine adversariorum sui superarentur, ipse fuit superior, etc.,
Nep. Hann. 8, 4; v. g.—
(γ).
Without antecedent (cf. I. B. supra): quoties necesse est fallere aut falli a suis, by one ' s friends, Sen. Phoen. 493.—
(δ).
Sing.: sŭa, suae. f., a sweetheart, mistress (rare): illam suam suas res sibi habere jussit. Cic. Phil. 2, 28. 69:
cedo quid hic faciet sua?
Ter. Heaut. 2, 3, 92.—
2.
sŭum, i, n., and more freq. sŭa, suorum, n. plur., = one ' s property.
a.
Sing.
(α).
Lit.:
nec suom adimerem alteri,
his property, his own, Plaut. Trin. 2, 2, 38 (34):
nunc si ille salvos revenit, reddam suom sibi (v. D. 3. a. infra),
id. ib. 1, 2, 119:
illum studeo quam facillime ad suum pervenire,
Cic. Fam. 13, 26, 4:
populi Romani hanc esse consuetudinem ut socios sui nihil deperdere velit,
Caes. B. G. 1, 43; cf. Cic. Rab. Post. 11, 3, I. A. 11. supra:
nec donare illi de suo dicimur,
Sen. Ben. 7, 4, 2; so esp. with quisque; v. infra — Hence, de suo = per se, or sua sponte;
(stellae) quae per igneos tractus labentia inde splendorem trahant caloremque, non de suo clara,
Sen. Q. N. 7, 1, 6. —
(β).
Trop.:
meum mihi placebat, illi suum (of a literary essay),
Cic. Att. 14, 20, 3: suom quemque decet, his own manners, etc., Plaut. Stich. 5, 4, 11; so, expendere oportet quid quisque habeat sui ( what peculiarities) nec velle experiri quam se aliena deceant;
id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,
Cic. Off. 1, 31, 113.—
(γ).
Jurid. term: aliquid pro suo possidere, to possess in the belief of one ' s legal right:
pro suo possessio tale est, cum dominium nobis acquiri putamus. Et ea causa possidemus ex qua acquiritur, et praeterea pro suo,
Dig. 41, 10, 1;
so without an antecedent, and referring to a first person: item re donata, pro donato et pro suo possideo,
ib. 41, 10, 1; v. the whole tit. ib. 42, 10 (Pro suo); cf. ib. 23, 3, 67; cf. C., infra fin.;
similarly: usucapere pro suo = acquire dominion by a possession pro suo, Fragm. Vat. 111: res pro suo, quod justam causam possidendi habet, usucapit,
id. ib. 260; Dig. 41, 3, 27. —
b.
Plur.
(α).
One ' s property:
Roscius tibi omnia sua praeter animam tradidit,
Cic. Rosc. Am. 50, 146:
qui etiam hostibus externis victis sua saepissime reddiderunt,
id. Agr. 1, 6, 19:
tu autem vicinis tuis Massiliensibus sua reddis,
id. Att. 14, 14, 6:
Remi legatos miserunt qui dicerent se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,
Caes. B. G. 2, 3, 2; 1, 11, 2; 2, 13, 2:
ipsi milites alveos informes quibus se suaque transveherent, faciebant,
their baggage, Liv. 21, 26, 9:
docere eos qui sua permisere fortunae,
Sen. Q. N. 3, praef. 7; so without an antecedent, one ' s own property (cf. I. B. 2. supra):
hanc ob causam maxime ut sua tenerentur res publicae constitutae sunt,
Cic. Off. 2, 21, 73;
rarely = eorum res: quod vero etiam sua reddiderint (i.e. Gallis),
Liv. 39, 55, 3. —
(β).
One ' s own affairs:
aliena ut melius videant et dijudicent Quam sua,
Ter. Heaut. 3, 1, 96:
cognoscunt... immobile agmen et sua quemque molientem,
Liv. 10, 20, 8:
omnia ei hostium non secus quam sua nota erant,
id. 22, 41, 5:
aliena cum suis perdidit,
Sen. Ben. 7, 16, 3.— Absol., referring to a noun fem.: sua (finxit) C. Cassius ( = suas persuasiones; cf.
the context),
Quint. 6, 3, 90.
B.
Predicative uses: suum esse, facere, fieri, putare, etc., like a gen. poss., to be, etc., the property, or under the dominion, control, power of the antecedent.
1.
Of property in things.
(α).
Corporeal:
scripsit causam dicere Prius aurum quare sit suum,
Ter. Eun. prol. 11:
nihil erat cujusquam quod non hoc anno suum fore putabat (Clodius),
Cic. Mil. 32, 87:
quia suum cujusque fit, eorum quae natura fuerant communia quod cuique obtigit, id quisque teneat,
id. Off. 1, 7, 21:
Juba suam esse praedicans praedam,
Caes. B. C. 3, 84:
gratum sibi populum facturum, si omnes res Neapolitanorum suas duxissent,
Liv. 22, 32, 8: libros esse dicimus Ciceronis;
eosdem Dorus librarius suos vocat,
Sen. Ben. 7, 6, 1:
cum enim istarum personarum nihil suum esse possit,
since these persons can own nothing, Gai. Inst. 2, 96; cf. Dig. 1, 7, 15 pr.—Virtually predicative:
referas ad eos qui suam rem nullam habent ( = rem quae sua sit),
nothing of their own, Cic. Phil. 2, 6, 15:
qui in potestate nostra est, nihil suum habere potest,
Gai. Inst. 2, 84. — ( b) Of literary works:
quae convenere in Andriam ex Perinthia Fatetur transtulisse, atque usum pro suis ( = quasi sua essent),
Ter. And. prol. 14:
potest autem... quae tum audiet... ingenue pro suis dicere,
his own thoughts, Quint. 12, 3, 3.—
(γ).
Of a country or people:
suum facere = suae dicionis facere: commemorat ut (Caesar) magnam partem Italiae beneficio atque auctoritate eorum suam fecerit,
Caes. B. C. 2, 32:
in quam (Asiam) jam ex parte suam fecerit,
Liv. 44, 24, 4:
crudelissima ac superbissima gens sua omnia suique arbitrii facit,
id. 21, 44, 5.—
(δ).
Trop.:
omnia sua putavit quae vos vestra esse velletis,
Cic. Phil. 11, 12, 27:
non meminit, illum exercitum senatus populique Romani esse, non suum,
id. ib. 13, 6, 4: [p. 1826] probavit, non rempublicam suam esse, sed se reipublicae, Sen. Clem. 1, 19, 8;
so of incorporeal things: hi si velint scire quam brevis eorum vita sit, cogitent ex quota parte sua sit,
how much of it is their own, id. Brev. Vit. 19, 3; so, suum facere, to appropriate:
prudentis est, id quod in quoque optimum est, si possit, suum facere,
Quint. 10, 2, 26:
quaeremus quomodo animus (hanc virtutem) usu suam faciat,
Sen. Clem. 1, 3, 1.—
2.
Of persons.
(α).
Under a master ' s or father ' s control:
ut lege caverent, ne quis quem civitatis mutandae causa suum faceret, neve alienaret,
make any one his slave, Liv. 41, 8, 12: quid eam tum? suamne esse ajebat, his daughter, i.e. in his power? Ter. And. 5, 4, 29:
eduxit mater pro sua ( = quasi sua esset),
id. Eun. 1, 2, 76.—
(β).
Reflexively = sui juris, independent, one ' s own master or mistress, not subject to another ' s control, under one ' s own control (v. sui juris, infra):
ancilla, quae mea fuit hodie, sua nunc est,
Plaut. Pers. 4, 3, 3.—
(γ).
Of moral power over others: suus = devoted to one:
hice hoc munere arbitrantur Suam Thaidem esse,
Ter. Eun. 2, 2, 38:
eos hic fecit suos Paulo sumptu,
id. Ad. 5, 4, 21:
sed istunc exora, ut (mulierem) suam esse adsimulet,
to be friendly to him, id. Heaut. 2, 3, 117:
cum Antonio sic agens ut perspiciat, si in eo negotio nobis satisfecerit, totum me futurum suum,
Cic. Att. 14, 1 a, 2:
Alpheus... utebatur populo sane suo,
devoted to him, id. Quint. 7, 29.— Poet.: vota suos habuere deos, the vows (inst. of the persons uttering them) had the gods on their side, Ov. M. 4, 373. —
(δ).
Of power over one's self, etc.:
nam qui sciet ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is poterit eruere, semperque esse in disputando suus,
self-possessed, Cic. Fin. 4, 4, 10:
inaestimabile bonum est suum fieri,
selfcontrol, Sen. Ep. 75, 18:
(furiosus) qui suus non est,
Dig. 42, 4, 7, § 9:
vix sua, vix sanae virgo Niseia compos Mentis erat,
Ov. M. 8, 35. —
3.
Suum est, as impers. predicate: = ejus est, characteristic of, peculiar to one (very rare):
dixit antea, sed suum illud est, nihil ut affirmet,
Cic. Tusc. 1, 42, 99.
C.
Attributive usages, almost always (except in Seneca) with suus before its noun.
1.
The property, relations, affairs, etc., of one opposed to those of another, own.
a.
Opposition expressed:
nihil de suo casu, multa de vestro querebatur,
Cic. Balb. 8, 21:
sua sibi propiora pericula quam mea loquebantur,
id. Sest. 18, 40:
suasque et imperatoris laudes canentes,
Liv. 45, 38, 12:
damnatione collegae et sua,
id. 22, 35, 3:
Senecae fratris morte pavidum et pro sua incolumitate pavidum,
Tac. A. 14, 73:
velut pro Vitellio conquerentes suum dolorem proferebant,
id. H. 3, 37;
opp. alienus: ut suo potius tempore mercatorem admitterent, quam celerius alieno,
at a time convenient to themselves, Varr. R. R. 3, 16, 11. —Without antecedent, opp. externus:
(Platoni) duo placet esse motus, unum suum, alterum externum, esse autem divinius quod ipsum ex se sua sponte moveatur, etc.,
Cic. N. D. 2, 12, 32. —
b.
Implied:
voluptatem suis se finibus tenere jubeamus,
within the limits assigned to it, Cic. Fin. 3, 1, 1:
cum vobis immortale monumentum suis paene manibus senatus... exstruxerit,
id. Phil. 14, 12, 33:
superiores (amnes) in Italia, hic (Rhodanus) trans Alpes, hospitales suas tantum, nec largiores quam intulere aquas vehentes,
Plin. 2, 103, 106, § 224: colligitur aqua ex imbribus;
ex suo fonte nativa est,
Sen. Q. N. 3, 3:
pennas ambo non habuere suas (non suas = alienas),
Ov. Tr. 3, 4, 24. —
c.
In particular phrases. ( a) Sua sponte and suo Marte, of one ' s own accord, by one ' s self, without the suggestion, influence, aid, etc., of others:
Caesar bellum contra Antonium sua sponte suscepit,
Cic. Phil. 8, 2, 5:
sua sponte ad Caesarem in jus adierunt,
Caes. B. C. 1, 87.—So of things, = per se, by or of itself, for itself, for its own sake:
jus et omne honestum sua sponte expetendum (cf. in the context: per se igitur jus est expetendum),
Cic. Leg. 1, 18, 48: justitium sua sponte inceptum priusquam indiceretur, by itself, i. e. without a decree, Liv. 9, 7, 8; so,
sortes sua sponte attenuatas,
id. 22, 1, 11 (cf. id. 22, 38, 13; 35, 14, 4, I. A. 2., supra): rex enim ipse, sua sponte, nullis commentariis Caesaris, simul atque audivit ejus interitum suo Marte res suas recuperavit, Cic. Phil. 2, 37, 95.—
(β).
Suus locus, in milit. lang., one ' s own ground, position, or lines:
restitit suo loco Romana acies (opp. to the advance of the enemy),
Liv. 22, 16, 2.—So figuratively:
et staturas suo loco leges,
Sen. Ben. 2, 20, 2:
aciem instruxit primum suis locis, pauloque a castris Pompeji longius,
Caes. B. C. 3, 84 (cf.: suo loco, 7. b. g, infra).—
(γ).
For suo jure v. 3. infra.—
(δ).
Sua Venus = one's own Venus, i. e. good luck (v. Venus): ille non est mihi par virtutibus, nec officiis;
sed habuit suam Venerem,
Sen. Ben. 2, 28, 2. —
2.
Of private relations (opp. to public):
ut in suis rebus, ita in re publica luxuriosus nepos,
Cic. Agr. 2, 18, 48:
deinde ut communibus pro communibus utatur, privatis ut suis,
id. Off. 1, 7, 20:
quod oppidum Labienus sua pecunia exaedificaverat,
Caes. B. C. 1, 15:
militibus agros ex suis possessionibus pollicetur,
i. e. his private property, id. ib. 1, 17; Sen. Ben. 7, 6, 3. —
3.
Of just rights or claims:
imperatori senatuique honos suus redditus,
due to them, Liv. 3, 10, 3:
neque inpedimento fuit, quominus religionibus suus tenor suaque observatio redderetur,
Val. Max. 1, 1, 8:
quibus omnibus debetur suus decor,
Quint. 11, 1, 41. —
So distributively: is mensibus suis dimisit legionem,
in the month in which each soldier was entitled to his discharge, Liv. 40, 41, 8. — Esp.: suo jure (so, meo, nostro, tuo, etc., jure), by his own right:
Tullus Hostilius qui suo jure in porta nomen inscripsit,
Cic. Phil. 13, 12, 26:
earum rerum hic A. Licinius fructum a me repetere prope suo jure debet,
id. Arch. 1, 1; id. Marcell. 2, 6; id. Phil. 2, 25, 62; id. Balb. 8, 21:
numquam illum res publica suo jure esset ulta,
by its unquestionable right, id. Mil. 33, 88. —
4.
Of that to which one is exclusively devoted:
huic quaestioni suum diem dabimus,
a day for its exclusive discussion, Sen. Ep. 94, 52:
homini autem suum bonum ratio est,
his exclusive good, id. ib. 76, 10:
in majorem me quaestionem vocas, cui suus locus, suus dies dandus est,
id. Q. N. 2, 46, 1. —
With proprius: mentio inlata apud senatum est, rem suo proprio magistratu egere,
that the business needed a particular officer exclusively for itself, Liv. 4, 8, 4:
et Hannibalem suo proprio occupandum bello,
id. 27, 38, 7; cf.:
dissupasset hostes, ni suo proprio eum proelio equites Volscorum exceptum tenuissent,
in which they alone fought, id. 3, 70, 4:
mare habet suas venas quibus impletur,
by which it alone is fed, Sen. Q. N. 3, 14, 3. —
5.
According to one ' s liking, of one ' s own choice.
a.
Of persons, devoted to one, friendly, dear:
Milone occiso (Clodius) habuisset suos consules,
after his own heart, Cic. Mil. 33, 89:
collegit ipse se contra suum Clodium,
his dear Clodius, id. Pis. 12, 27 (cf.: suum facere, habere, II. B. 2. g).—
b.
Of things, favorable.
(α).
Of place: neque Jugurtham nisi... suo loco pugnam facere, on his own ground, i. e. chosen by him, favorable, Sall. J. 61, 1:
hic magna auxilia expectabant et suis locis bellum in hiemem ducere cogitabant,
Caes. B. C. 1, 61; cf.:
numquam nostris locis laboravimus,
Liv. 9, 19, 15.—
(β).
Of time:
cum Perseus suo maxime tempore et alieno hostibus incipere bellum posset,
Liv. 42, 43, 3; v. 7. b, infra. —
c.
Of circumstances: sua occasio, a favorable opportunity; sometimes without antecedent:
neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti des,
Liv. 22, 39, 21:
tantum abfuit ut ex incommodo alieno sua occasio peteretur,
id. 4, 58, 2:
aestuque suo Locros trajecit,
a favorable tide, id. 23, 41, 11:
ignoranti quem portum petat nullus suus ventus est,
Sen. Ep. 71, 3:
orba suis essent etiamnunc lintea ventis,
Ov. M. 13, 195:
aut ille Ventis iturus non suis,
Hor. Epod. 9, 30. —
6.
Of persons or things, peculiar, particular:
quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua,
Cic. Tusc. 1, 29, 70:
omnis enim motus animi suum quendam a natura habet vultum,
id. de Or. 3, 57, 316:
geometrae et musici... more quodam loquuntur suo. Ipsae rhetorum artes verbis in docendo quasi privatis utuntur ac suis,
id. Fin. 3, 1, 4:
sensus omnis habet suum finem,
its peculiar limits, Quint. 9, 4, 61: animus cum suum ambitum complevit et finibus se suis cinxit, consummatum est summum bonum, Sen. Vit. Beat. 9, 3: est etiam in nominibus ( nouns) diverso collocatis sua gratia, their peculiar elegance, Quint. 9, 3, 86:
ibi non bello aperto, sed suis artibus, fraude et insidiis, est paene circumventus,
Liv. 21, 34, 1:
nec Hannibalem fefellit, suis se artibus peti,
id. 22, 16, 5:
adversus hostem non virtute tantum, sed suis (i. e. hostis) etiam pugnare consiliis oportebat,
Flor. 2, 6, 26:
liberam Minucii temeritatem se suo modo expleturum,
Liv. 22, 28, 2:
equites ovantes sui moris carmine,
id. 10, 26, 11:
exsultans cum sui moris tripudiis,
id. 21, 42, 3:
tripudiantes suo more,
id. 23, 26, 9.—So, suo Marte, referring to the style of fighting peculiar to the different arms:
equitem suo alienoque Marte pugnare,
that the cavalry were fighting both in their own style and in that of the other arms, Liv. 3, 62, 9; cf.: suo Marte, 1, c. a, supra.—And distributively ( = suus quisque):
suos autem haec operum genera ut auctores, sic etiam amatores habent,
Quint. 12, 10, 2:
illa vero fatidica fulmina ex alto et ex suis venire sideribus,
Plin. 2, 43, 43, § 113; cf.:
quae quidem planiora suis exemplis reddentur,
Val. Max. 3, 4 prooem.—
7.
Proper, right.
a.
Referring to one's ordinary or normal condition:
quod certe non fecisset, si suum numerum naves habuissent,
their regular complement, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133. — So poet.:
flecte ratem! numerum non habet illa suum,
its full number, Ov. H. 10, 36:
novus exercitus consulibus est decretus: binae legiones cum suo equitatu,
Liv. 40, 36, 6:
cum suo justo equitatu,
id. 21, 17, 8:
totam (disciplinam) in suum statum redegit,
Val. Max. 2, 7, 2:
tranquilla mente et vultu suo,
with the ordinary expression of his face, Sen. Clem. 2, 6, 2:
media pars aeris ab his (ignibus) submota, in frigore suo manet. Natura enim aeris gelida est,
id. Q. N. 2, 10, 4:
cornuaque in patriis non sua vidit aquis,
not natural to her, Ov. H. 14, 90. —
So, non suus, of ingrafted branches and their fruit: miraturque (arbos) novas frondis et non sua poma,
Verg. G. 2, 82. —
b.
Of time, proper, regular, etc. (cf. 5. b, supra).
(α).
The regular time ( = stato tempore):
signum quod semper tempore exoritur suo,
Plaut. Rud. prol. 4:
cum et recte et suo tempore pepererit,
Ter. Hec. 4, 1, 16: aestas suo tempore incanduit...;
tam solstitium quam aequinoctium suos dies retulit,
Sen. Q. N. 3, 16, 3:
omnes venti vicibus suis spirant majore ex parte,
Plin. 2, 47, 48, § 128. —
(β).
The right or proper time:
salictum suo tempore caedito,
Cato, R. R. 33:
cessit e vita suo magis quam suorum civium tempore,
the right time for himself, Cic. Brut. 1, 4; so,
exstingui homini suo tempore optabile est,
id. Sen. 23, 85:
Scandilius dicit se suo tempore rediturum,
id. Verr. 2, 3, 60, § 139:
si Ardeates sua tempora exspectare velint,
Liv. 4, 7, 6:
Chrysippus dicit, illum... opperiri debere suum tempus, ad quod velut dato signo prosiliat,
Sen. Ben. 2, 25, 3:
quam multi exercitus tempore suo victorem hostem pepulerunt!
Liv. 44, 39, 4. — Without antecedent: sed suo tempore totius sceleris hujus fons aperietur. Cic. Phil. 14, 6, 15; cf.:
de ordine laudis, etc., praecipiemus suo tempore,
Quint. 2, 4, 21. —
(γ).
Suo loco = at the proper place:
quae erant prudentiae propria suo loco dicta sunt,
Cic. Off. 1, 40, 143:
quod reddetur suo loco,
Quint. 11, 1, 16:
ut suo loco dicetur,
Plin. 2, 90, 102, § 221:
inscripta quae suis locis reddam,
id. 1, prooem. § 27; Sen. Ben. 2, 20, 2; cf. 1, c. b; 4. supra. —
(δ).
Suited, appropriate, adapted to one:
in eodem fundo suum quidquid conseri oportet,
Cato, R. R. 7:
siquidem hanc vendidero pretio suo,
at a suitable price, Plaut. Pers. 4, 4, 30:
in partes suas digerenda causa,
Quint. 11, 1, 6:
confundetur quidquid in suas partes natura digessit,
Sen. Q. N. 3, 29, 8. — Poet.: haec ego dumque queror, lacrimae sua verba sequuntur, Deque meis oculis in tua membra cadunt, appropriate, i. e. tristia, Ov. H. 14, 67.—Without antecedent: suum quidquid genus talearum serito, any fit kind, i. e. suited to the ground, Cato, R. R. 48. —
8.
Own, with the notion of independence of, or dependence on others (cf. B. 2. g d).
a.
Of political independence: pacem condicionibus his fecerunt ut Capuae suae leges, sui magistratus essent, her own laws, i. e. not subject to Carthage, Liv. 23, 7, 2: liberos [p. 1827] eos ac suis legibus victuros, id. 25, 23, 4. —
Esp. in the phrases suae potestatis or in sua potestate esse, suo jure uti, sui juris esse: Puteolos, qui nunc in sua potestate sunt, suo jure, libertate aequa utuntur, totos occupabunt,
Cic. Agr. 2, 31, 86:
Rhegini potestatis suae ad ultimum remanserunt,
retained their self-government, Liv. 23, 30, 9:
urbem ne quam formulae sui juris facerent,
id. 38, 9, 10. —
b.
Of paternal authority.
(α).
Free from the power of the paterfamilias; in the phrases sui juris esse, suae potestatis esse, to be independent:
quaedam personae sui juris sunt, quaedam alieno juri sunt subjectae, Gai,
Inst. 1, 48:
sui juris sunt familiarum suarum principes, id est pater familiae, itemque mater familiae,
Ulp. Fragm. 4, 1:
liberi parentum potestate liberantur emancipatione. Sed filius quidem ter manumissus sui juris fit, ceteri autem liberi una manumissione sui juris fiunt,
id. ib. 10, 1:
morte patris filius et filia sui juris fiunt,
id. ib. 10, 2:
patres familiarum sunt qui sunt suae potestatis,
Dig. 1, 6, 4:
si modo defunctus testator suae potestatis mortis tempore fuerit,
Gai. Inst. 2, 147. —
With indef. reference: si sui juris sumus,
Dig. 46, 2, 20; cf.:
pro suo possideo, 2. a. supra.—Attributively: sui juris arrogatio feminae,
Cod. Just. 8, 47, 8:
homo sui juris,
ib. 10, § 5.— Trop.:
sapiens numquam semiliber erit: integrae semper libertatis et sui juris,
Sen. Brev. Vit. 5, 3:
non illarum coitu fieri cometen, sed proprium et sui juris esse,
id. Q. N. 7, 12, 2: nullique sunt tam feri et sui juris adfectus, ut non disciplina perdomentur, id. Ira, 2, 12, 3. —
(β).
Subject to paternal authority, in the phrases suus heres, sui liberi; suus heres, an heir who had been in the paternal power of the deceased:
CVI SVVS HERES NON SIT, XII. Tab. fr. 5, 4.—In the jurists without antecedent: sui et necessarii heredes sunt velut filius filiave, nepos neptisve ex filia, deinceps ceteri qui modo in potestate morientis fuerunt,
Gai. Inst. 2, 156:
(emancipati liberi) non sunt sui heredes,
ib. 2, 135:
alia facta est juris interpretatio inter suos heredes,
ib. 3, 15:
datur patrono adversus suos heredes bonorum possessio (where patrono is not the antecedent of suos),
ib. 3, 41:
sui heredes vel instituendi sunt vel exheredandi,
Ulp. Fragm. 22, 14:
accrescunt suis quidem heredibus in partem virilem, extraneis autem in partem dimidiam,
id. ib. 22, 17. —
Sui liberi, children in paternal power: de suis et legitimis liberis,
Cod. Just. 6, 55 inscr.
D.
In particular connections.
1.
With ipse, his own, etc. (cf. Zumpt, Gram. § 696).
a.
Ipse agreeing with the antecedent of suus, the antecedent being,
(α).
A subjectnom.:
(ingenium ejus) valet ipsum suis viribus,
by its own strength, Cic. Cael. 19, 45:
legio Martia non ipsa suis decretis hostem judicavit Antonium?
by its own resolutions, id. Phil. 4, 2, 5:
ruit ipse suis cladibus,
id. ib. 14, 3, 8:
si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,
id. de Or. 2, 2, 8:
qui se ipse sua gravitate et castimonia defenderet,
id. Cael. 5, 11:
quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,
Caes. B. G. 1, 3:
suamet ipsae fraude omnes interierunt,
Liv. 8, 18, 9; 39, 49, 3:
ut saeviret ipse in suum sanguinem effecerunt,
id. 40, 5, 1:
respicerent suum ipsi exercitum,
id. 42, 52, 10; 21, 31, 12; 22, 38, 3; 6, 19, 6.—
(β).
A subject-acc.:
sunt qui dicant eam sua ipsam peremptam mercede,
Liv. 1, 11, 9:
(tribuniciam potestatem) suis ipsam viribus dissolvi,
id. 2, 44, 2.—
(γ).
An object in dat. or acc.:
sic ut ipsis consistendi in suis munitionibus locus non esset,
Caes. B. C. 2, 6:
tribuni (hostem) intra suamet ipsum moenia compulere,
Liv. 6, 36, 4:
alios sua ipsos invidia opportunos interemit,
id. 1, 54, 8; 22, 14, 13.—Suus as adjunct of subject (rare):
aliquando sua praesidia in ipsos consurrexerunt,
their own garrisons revolted against them, Sen. Clem. 1, 26, 1.—
b.
With gen. of ipse, strengthening the possessive notion (cf. 4.;
post-Aug. and very rare, but freq. in modern Lat.): aves (foetus suos) libero caelo suaeque ipsorum fiduciae permittunt,
Quint. 2, 6, 7 (but tuus ipsius occurs in Cic.:
tuo ipsius studio,
Cic. Mur. 4, 9:
tuam ipsius amicitiam,
id. Verr. 2, 3, 4, § 7).—
c.
Both suus and ipse agreeing with the governing noun (very rare; not in Cic. or Caes.): quae tamen in ipso cursu suo dissipata est (= ipsa in cursu suo), in its very course, Sen. Q. N. 1, 1, 3 dub.:
suamet ipsa scelera,
Sall. C. 23, 2 (Dietsch ex conj. ipse):
suismet ipsis corporibus,
Liv. 2, 19, 5 MSS. (Weissenb. ex conj. ipsi):
a suismet ipsis praesidiis,
id. 8, 25, 6 MSS. (Weissenb. ipsi).—
2.
With quisque, distributively, each ( every one)... his own; in prose quisque is generally preceded by suus.
a.
Quisque and suus in different cases.
(α).
Quisque as subjectnom.:
sentit enim vim quisque suam quoad possit abuti,
Lucr. 5, 1033:
suo quisque loco cubet,
Cato, R. R. 5:
suum quisque noscat ingenium,
Cic. Off. 1, 31, 114:
ad suam quisque (me disciplinam) rapiet,
id. Ac. 2, 36, 114:
quod suos quisque servos in tali re facere voluisset,
id. Mil. 10, 29:
cum suo quisque auxilio uteretur,
Caes. B. C. 1, 51:
celeriter ad suos quisque ordines redit,
id. ib. 3, 37.—In apposition with plur. subj. (freq. in Liv.):
nunc alii sensus quo pacto quisque suam rem Sentiat,
Lucr. 4, 522:
ut omnes cives Romani in suis quisque centuriis prima luce adessent,
that all the Roman citizens should be present, each in his own centuria, Liv. 1, 44, 1:
hinc senatus, hinc plebs, suum quisque intuentes ducem constiterant,
id. 6, 15, 3:
ut (trigemini) pro sua quisque patria dimicent,
id. 1, 24, 2:
stabant compositi suis quisque ordinibus,
id. 44, 38, 11:
(consules) in suas quisque provincias proficiscuntur,
id. 25, 12, 2; 25, 26, 13:
in suo quaeque (stella) motu naturam suam exercent,
Plin. 2, 39, 39, § 106.—With abl. absol.:
omnes, velut dis auctoribus in spem suam quisque acceptis, proelium una voce poscunt,
Liv. 21, 45, 9 Weissenb. ad loc.:
relictis suis quisque stationibus... concurrerunt,
id. 32, 24, 4; 4, 44, 10; 39, 49, 3; 2, 38, 6.—
(β).
With acc. of quisque as subj.:
fabrum esse suae quemque fortunae, App. Claud. ap. Ps.-Sall. Ep. ad Caes. Rep. c. l.: sui quemque juris et retinendi et dimittendi esse dominum,
Cic. Balb. 13, 31:
recipere se in domos suas quemque jussit,
Liv. 25, 10, 9; and (ungrammatically) nom., as apposition to a subj.-acc.:
se non modo suam quisque patriam, sed totam Siciliam relicturos,
id. 26, 29, 3 MSS. (Weissenb. ex conj. quosque).—
(γ).
As adjunct of the subject-nom., with a case of quisque as object, attribut. gen., etc.:
sua cujusque animantis natura est,
Cic. Fin. 5, 9, 25:
sua quemque fraus, suum facinus, suum scelus, etc., de sanitate ac mente deturbat,
id. Pis. 20, 46:
sua quemque fraus et suus terror maxime vexat,
id. Rosc. Am. 24, 67:
suum cuique incommodum ferendum est,
id. Off. 3, 6, 30:
ut solidum suum cuique solvatur,
id. Rab. Post. 17, 46:
ne suus cuique domi hostis esset,
Liv. 3, 16, 3:
ut sua cuique respublica in manu esset,
id. 26, 8, 11:
animus suus cuique ordinem pugnandi dabat,
id. 22, 5, 8:
tentorium suum cuique militi domus ac penates sunt,
id. 44, 39, 5:
suus cuique (stellae) color est,
Plin. 2, 18, 16, § 79:
trahit sua quemque voluptas,
Verg. E. 2, 65:
stat sua cuique dies,
id. A. 10, 467.—
(δ).
As predicate-nom. (v. II. B.):
opinionem, quae sua cuique conjectanti esse potest,
Liv. 6, 12, 3.—
(ε).
As adjunct of subj.-acc.:
suum cuique honorem et gradum redditum gaudeo,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:
scientiam autem suam cujusque artis esse,
id. Fin. 5, 9, 26.—
(ζ).
As adjunct of an object, with a case of quisque as object or attribut. gen.: suam cuique sponsam, mihi meam: suum cuique amorem, mihi meum, Atil. Fragm. inc. 1: suom cuique per me uti atque frui licet, Cato ap. Gell. 13, 24 (23), 1:
ut suo quemque appellem nomine,
Plaut. Ps. 1, 2, 52:
placet Stoicis suo quamque rem nomine appellare,
Cic. Fam. 9, 22, 1:
ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,
id. Off. 1, 33, 119:
justitia quae suum cuique distribuit,
id. N. D. 3, 15, 38:
in tribuendo suum cuique,
id. Off. 1, 5, 14:
Turnus sui cuique periculi recens erat documentum,
Liv. 1, 52, 4:
in trimatu suo cuique dimidiam esse mensuram futurae certum esse,
Plin. 7, 15, 16, § 73:
certa cuique rerum suarum possessio,
Vell. 2, 89, 4; cf.: qua re suum unicuique studium suaque omnibus delectatio relinquatur, Ps.-Cic. Cons. 26, 93.—With quemque in apposition with acc. plur.:
Camillus vidit intentos opifices suo quemque operi,
Liv. 6, 25, 9; so cujusque in appos. with gen. plur.: trium clarissimorum suae cujusque gentis virorum mors, id. 39, 52, 7; and cuique with dat. plur.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poet. ap. Nep. Att. 11, 6 (where Lachm. ad Lucr. 2, 372, reads quique, ex conj.; cf. b. b, infra).—
b.
Attraction of suus and quisque as adjuncts of nouns.
(α).
Attraction of suus:
ut nemo sit nostrum quin in sensibus sui cujusque generis judicium requirat acrius (= suum cujusque generis judicium),
Cic. Ac. 2, 7, 19:
quas tamen inter omnes (voces) est suo quoque in genere (vox) mediocris ( = inter omnes voces est mediocris vox, sua quoque in genere),
id. de Or. 3, 57, 216:
eo concilia suae cujusque regionis indici jussit (= sua cujusque regionis concilia),
Liv. 45, 29, 10:
equites suae cuique parti post principia collocat (= equites suos cuique parti),
id. 3, 22, 6:
cum motibus armorum et corporum suae cuique genti assuetis,
id. 25, 17, 5:
legiones deducebantur cum tribunis et centurionibus et sui cujusque ordinis militibus (= suis cujusque),
Tac. A. 14, 27:
quae sui cujusque sunt ingenii,
Quint. 7, 10, 10 Halm (al. sua):
sui cujusque ingenii poma vel semina gerunt (= sua cujusque),
Col. 3, 1;
and by a double attraction: has (cohortes) subsidiariae ternae et aliae totidem suae cujusque legionis subsequebantur (= has cohortes... totidem cujusque legionis, suam quaeque legionem, subsequebantur),
Caes. B. C. 1, 83. —
(β).
Attraction of quisque:
tanta ibi copia venustatum in suo quique loco sita,
Plaut. Poen. 5, 4, 6 (al. quaeque):
quodvis frumentum non tamen omne Quique suo genere inter se simile esse videbis,
Lucr. 2, 372 Lachm. and Munro ad loc.:
cum verba debeant sui cujusque generis copulari,
Varr. L. L. 10, 48:
in sensibus sui cujusque generis judicium,
Cic. Ac. 2, 7, 19:
haec igitur proclivitas ad suum quodque genus aegrotatio dicatur,
id. Tusc. 4, 12, 28:
separatim greges sui cujusque generis nocte remeabant (= greges sui quisque generis),
Liv. 24, 3, 5:
ut sui cujusque mensis acciperet (frumentum),
Suet. Aug. 40;
and quisque both attracted and in its own case: quia cujusque partis naturae et in corpore et in animo sua quaeque vis sit (where either cujusque or quaeque is redundant),
Cic. Fin. 5, 17, 46; v. Madv. ad loc.; Cato, R. R. 23 fin.;
so esp. in the phrases suo quoque tempore, anno, die, loco, etc.: pecunia, quae in stipendium Romanis suo quoque anno penderetur, deerat (= suo quaeque anno),
each instalment in the year when due, Liv. 33, 46, 9 Weissenb. ad loc.:
suo quoque loco,
Varr. R. R. 1, 7, 2; 1, 22, 6:
opera quae suis quibusque temporibus anni vilicum exsequi oporteret,
Col. 11, 3:
suo quoque tempore,
Vitr. 2, 9, 4:
nisi sua quaque die usurae exsolverentur (= sua quaeque die),
Dig. 22, 1, 12 init.; 13, 7, 8, § 3:
ut opera rustica suo quoque tempore faciat,
ib. 19, 2, 25, § 3 (al. quaeque)—
c.
In the order quisque... suus.
(α).
In relative clauses, comparative clauses with ut, and interrogative clauses introduced by quid, etc., where quisque immediately follows the relative, etc.:
ut quisque suom volt esse, ita est,
Ter. Ad. 3, 3, 45; cf.
with sibi,
Cic. Leg. 1, 18, 49; id. Lael. 9, 30:
expendere oportere quid quisque habeat sui... nec velle experiri quam se aliena deceant. Id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,
id. Off. 1, 31, 113:
neque solum quid in senatu quisque civitatis suae dicerent ignorabant, sed, etc.,
Liv. 32, 19, 9:
gratius id fore laetiusque quod quisque sua manu ex hoste captum rettulerit,
id. 5, 20, 8; 6, 25, 10; cf.:
in quibus cum multa sint quae sua quisque dicere velit, nihil est quod quisque suum possit dicere,
Sen. Vit. Beat. 23, 1.—
(β).
If the emphasis is not on suus, but (for quisque, when emphatic, unusquisque is used) on some other word:
in civitates quemque suas... dimisit,
Liv. 21, 48, 2:
in patriam quisque suam remissus est,
Just. 33, 2, 8:
in vestigio quemque suo vidit,
Liv. 28, 22, 15; cf.:
hospitibus quisque suis scribebant,
id. 33, 45, 6:
pro facultatibus quisque suis,
id. 42, 53, 3; cf.:
respiciendae sunt cuique facultates suae,
Sen. Ben. 2, 15, 3:
praecipitat quisque vitam suam et futuri desiderio laborat,
id. Brev. Vit. 7, 5; id. Ben. 7, 5, 1:
tunc praeceps quisque se proripit et penates suos deserit,
id. Q. N. 6, 1, 5; 5, 18, 8:
summum quisque causae suae judicem facit,
Plin. 1, prooem. § 10: aestimatione nocturnae [p. 1828] quietis, dimidio quisque spatio vitae suae vivit, id. 7, 50, 51, § 167.—
(γ).
Poets adopt the order quisque suus when the metre requires it, Verg. A. 6, 743:
oscula quisque suae matri tulerunt,
Ov. F. 2, 715. —
(δ).
When suus and quisque belong to different clauses:
atque earum quaeque, suum tenens munus... manet in lege naturae,
Cic. Tusc. 5, 13, 38. —
d.
Suus uterque, or uterque suus, distributively of two subjects:
suas uterque legiones reducit in castra,
Caes. B. C. 1, 40; 2, 28:
ideo quod uterque suam legem confirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 49, 142:
cum sui utrosque adhortarentur,
Liv. 1, 25, 1:
ad utrumque ducem sui redierunt,
id. 21, 29, 5:
utraque (lex) sua via it,
Sen. Ben. 6, 6, 1; cf.
uterque, in apposit.: nec ipsi tam inter se acriter contenderunt, quam studia excitaverant uterque sui corporis hominum,
Liv. 26, 48, 6.—
3.
With sibi.
(α).
Sibi with pronom. force (cf. sui, IV. C. fin.):
reddam suum sibi,
Plaut. Trin. 1, 2, 119 ( = ei; but referred to b, infra, by Brix ad loc.); cf.:
suam rem sibi salvam sistam,
id. Poen. 5, 2, 123:
idem lege sibi sua curationem petet,
for himself, Cic. Agr. 2, 9, 22 (cf. id. Phil. 2, 37, 96;
I. B. 2. b. supra): ut vindicare sibi suum fulgorem possint,
Sen. Q. N. 1, 1, 11; cf.
the formula of divorce: tuas res tibi habeto,
Dig. 24, 2, 2.—Hence, illam suam suas res sibi habere jussit, Cic. Phil. 2, 28, 69.—
(β).
With sibi redundant, to strengthen suus (anteand post-class. and colloq.):
quo pacto serviat suo sibi patri,
Plaut. Capt. prol. 5:
eum necabam ilico per cerebrum pinna sua sibi, quasi turturem,
id. Poen. 2, 40; v. sui, IV. C. and the passages there cited.—
4.
With gen. agreeing with the subject of suus:
quas cum solus pertulisset ut sua unius in his gratia esset,
that the credit of it should belong to him alone, Liv. 2, 8, 3:
qui de sua unius sententia omnia gerat,
id. 44, 22, 11; cf.:
unam Aegyptus in hoc spem habet suam,
Sen. Q. N. 4, 2, 2.—For suus ipsius, etc., v. D. 1. b. supra.—
5.
With demonstr., rel., or indef. pronn. and adjj., of his, hers, etc.:
postulat ut ad hanc suam praedam adjutores vos profiteamini,
to this booty of his, Cic. Rosc. Am. 2, 6:
Sestius cum illo exercitu suo,
id. Sest. 5, 12:
qua gravitate sua,
id. ib. 61, 129:
suam rem publicam illam defenderunt,
that republic of theirs, id. ib. 67, 141:
in istum civem suum,
against this citizen of theirs, id. Balb. 18, 41:
cum illo suo pari,
id. Pis. 8, 18:
te nulla sua calamitate civitas satiare potest?
id. Phil. 8, 6, 19:
dubitatis igitur, quin vos M. Laterensis ad suam spem aliquam delegerit,
for some hope of his, id. Planc. 16, 39:
non tam sua ulla spe quam militum impetu tractus,
by any hope of his, Liv. 25, 21, 5:
nullo suo merito,
from no fault of theirs, id. 26, 29, 4:
ipse arcano cum paucis familiaribus suis colloquitur,
with a few of his friends, Caes. B. C. 1, 19.—
6.
With descriptive adjj.
(α).
Standing before the adj. and noun (so most freq.):
suorum improbissimorum sermonum domicilium,
Cic. Pis. 31, 76:
causam sui dementissimi consilii,
id. Phil. 2, 22, 53:
suam insatiabilem crudelitatem,
id. ib. 11, 3, 8:
suis amplissimis fortunis,
id. ib. 13, 8, 16:
suum pristinum morem,
id. Pis. 12, 27:
suis lenissimis postulatis,
Caes. B. C. 1, 5: simili ratione Pompeius in suis veteribus castris consedit (suis emphatic; cf. b, infra), id. ib. 3, 76.—
(β).
Between the adj. and noun (less emphatic):
pro eximiis suis beneficiis,
Cic. Prov. Cons. 4, 7:
propter summam suam humanitatem,
id. Fam. 15, 14, 1:
ex praeteritis suis officiis,
Caes. B. C. 3, 60:
Caesar in veteribus suis castris consedit,
id. ib. 3, 76.—
(γ).
After adj. and noun:
veterem amicum suum excepit,
Cic. Rab. Post. 16, 43:
in illo ardenti tribunatu suo,
id. Sest. 54, 116.—
7.
Objectively for the pers. pron. (rare):
neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur ( = sibi illatae),
Sall. C. 51, 11; so,
neglectam ab Scipione et nimis leviter latam suam injuriam ratus,
Liv. 29, 9, 9:
ipsae enim leges te a cognitione sua judicio publico reppulerunt ( = a se cognoscendo),
Cic. Balb. 14, 32:
suam invidiam tali morte quaesitam ( = quaesitum esse ab eo ut homines se inviderent),
Tac. A. 3, 16; so,
nulla sua invidia,
Cic. Mil. 15, 40.—
8.
Abl. fem. sua, with refert or interest, for gen. of the pers. pron.: neminem esse qui quomodo se habeat nihil sua censeat interesse, Cic. Fin. 5, 10, 30:
si scit sua nihil interesse utrum anima per os, an per jugulum exeat,
Sen. Ep. 76, 33; v. intersum, III.—
9.
Strengthened by the suffix - pte or -met.
(α).
By - pte (not used with ipse) affixed to the forms sua, suo, and (ante-class.) suum:
quom illa osculata esset suumpte amicum,
Plaut. Mil. 2, 4, 38:
ut terrena suopte nutu et suo pondere in terram ferantur,
Cic. Tusc. 1, 17, 40:
ferri suopte pondere,
id. N. D. 1, 25, 69:
suapte natura,
id. Fat. 18, 42:
suapte vi et natura,
id. ib. 19, 43; id. Fin. 1, 16, 54; 5, 22, 61:
suopte ingenio,
Liv. 25, 18; so id. 1, 25, 1; 1, 18, 4:
suapte manu,
Cic. Or. 3, 3, 10:
locus suapte natura infestus,
Liv. 44, 6, 9; so,
suapte natura,
id. 4, 22, 4:
flumina suapte natura vasta,
Sen. Q. N. 3, 27, 8; so id. Ben. 4, 17, 2:
sponte suapte,
Varr. L. L. 6, 7, § 70.—
(β).
With - met, almost always followed by ipse (in all forms of suus except suus, suum, suae, and suorum):
suomet ipsi more,
Sall. J. 31, 6:
suomet ipsi instrumento,
Liv. 22, 14, 13:
suomet ipsi metu,
Tac. H. 3, 16 fin.:
suamet ipsum pecunia,
Sall. J. 8, 2:
suamet ipsae fraude,
Liv. 8, 18, 9:
intra suamet ipsum moenia,
id. 6, 36, 4:
suismet ipsi praesidiis,
id. 8, 25, 6:
suismet ipsis corporibus,
id. 2, 19, 5:
suosmet ipsi cives,
id. 2, 9, 5:
suasmet ipse spes,
Tac. A. 3, 66 fin. —Without ipse:
populum suimet sanguinis mercede,
Sall. H. Fragm. 1, 41, 25 Dietsch:
magna pars suismet aut proxumorum telis obtruncabantur,
id. ib. 2, 52 ib.

Lewis & Short latin dictionary > suus
11 adhuc

ăd-huc, adv.
I.
Prop., of place, to this place, hitherto, thus far (designating the limit, inclusive of the whole space traversed: hence often joined with usque; cf.
ad, A. 1. B.): conveniunt adhuc utriusque verba,
thus far, to this point, the statements of both agree, Plaut. Truc. 4, 3, 20:
adhuc ea dixi, causa cur Zenoni non fuisset,
Cic. Fin. 4, 16, 44; cf. Auct. Her. 1, 9, 16:
his oris, quas angulo Baeticae adhuc usque perstrinximus,
Mel. 3, 6, 1.—Hence, in the desig. of measure or degree, so far, to such a degree:
et ipse Caesar erat adhuc impudens, qui exercitum et provinciam invito senatu teneret,
Cic. Fam. 16, 11, 4; so Liv. 21, 18, 4; Quint. 2, 19, 2; 8, 5, 20.—More frequently,
II.
Transf.
A.
Of time, until now, hitherto, as yet (designating the limit, together with the period already passed; cf.
ad, 1. B.): res adhuc quidem hercle in tuto est,
Plaut. Merc. 2, 3, 48:
celabitur itidem ut celata adhuc est,
Ter. Phorm. 4, 3, 20:
sicut adhuc fecerunt, speculabuntur,
Cic. Cat. 1, 2, 6:
ille vidit non modo, quot fuissent adhuc philosophorum de summo bono, sed quot omnino esse possent sententiae,
id. Fin. 5, 6, 16:
haec adhuc (sc. acta sunt): sed ad praeterita revertamur,
id. Att. 5, 20; so ib. 3, 14 fin.; 5, 17, 46; id. Agr. 3, 1, 1:
Britanni, qui adhuc pugnae expertes,
Tac. Agr. 37; so Curt. 7, 7, 8 al.—With usque or semper:
usque adhuc actum est probe,
Plaut. Mil. 2, 6, 107; so id. Ps. 4, 7, 14; Ter. And. 1, 5, 27; id. Ad. 4, 4, 23; 5, 4, 5; id. Hec. 4, 1, 29; Cic. Rep. 2, 20:
quod adhuc semper tacui et tacendum putavi,
Cic. de Or. 1, 26, 119.—With dum in subordinate propositions, for the purpose of more accurate desig. of time:
quae adhuc te carens, dum hic fui, sustentabam,
what I have endured during the whole time that I have been here, until now, Plaut. Capt. 5, 1, 4:
adhuc dum mihi nullo loco deesse vis, numquam te confirmare potuisti,
Cic. Fam. 16, 4; so ib. 18.—Hence the adverbial expression (occurring once in Plautus): adhuc locorum, until now, hitherto: ut adhuc locorum feci, faciam sedulo, Capt. 2, 3, 25.— Adhuc denotes not merely a limitation of time in the present, but also, though more rarely, like usque eo and ad id tempus, and the Engl. as yet, in the past:
adhuc haec erant, ad reliqua alacri tendebamus animo,
Cic. Div. 2, 2, 4:
Abraham vero adhuc stabat,
Vulg. Gen. 18, 22:
unam adhuc a te epistulam acceperam,
Cic. Att. 7, 2:
cum adhuc sustinuisset multos dies,
Vulg. Act. 18, 18:
scripsi etiam illud quodam in libello... disertos me cognōsse nonnullos, eloquentem adhuc neminem,
id. de Or. 1, 21:
una adhuc victoria Carus Metius censebatur,
Tac. Agr. 45.—
B.
Adhuc non, or neque adhuc, not as yet, not to this time: nihil adhuc, nothing as yet, or not at all as yet: numquam adhuc, never as yet, never yet:
cupidissimi veniendi maximis injuriis affecti, adhuc non venerunt,
Cic. Verr. 2, 2, 27, 65:
me adhuc non legisse turpe utrique nostrum est,
id. Fam. 7, 24, 7; so id. 3, 8, 25; 6, 14; 14, 6, 2; Mart. 7, 89, 10:
cui neque fulgor adhuc nec dum sua forma recessit,
Verg. A. 11, 70:
nihil adhuc peccavit etiam,
Plaut. Pers. 4, 4, 78:
nihil adhuc est, quod vereare,
Ter. Heaut. 1, 2, 1:
sed quod quaeris, quando, qua, quo, nihil adhuc scimus,
Cic. Fam. 9, 7, 4; so 9, 17, 7; Caes. B. C. 3, 57; Nep. Milt. 5:
numquam etiam quicquam adhuc verborum est prolocutus perperam,
Plaut. Am. 1, 1, 92; cf. id. Capt. 5, 2, 7.—
C.
For etiam nunc, yet, still; to denote continuance (apparently not used by Cic.):
stertis adhuc?
are you still snoring? Pers. 3, 58;
adhuc tranquilla res est,
it is still quiet, Ter. Ph. 3, 1, 15; so id. Ad. 1, 2, 42:
Ephesi regem est consecutus fluctuantem adhuc animo,
Liv. 33, 49, 7; so 21, 43, 14; Tac. A. 1, 8, 17; id. H. 2, 44, 73; 4, 17; id. Germ. 28; Suet. Aug. 56, 69; Plin. Ep. 4, 13, 1; Curt. 8, 6, 18: quinque satis fuerant; nam sex septemve libelli est nimium: quid adhuc ludere, Musa, juvat? why play still, still more, or further? Mart. 8, 3; so id. 4, 91.—
D.
Hence also to denote that a thing is still remaining or existing:
at in veterum comicorum adhuc libris invenio,
I yet find in the old comic poets, Quint. 1, 7, 22:
quippe tres adhuc legiones erant,
were still left, Tac. H. 3, 9; so id. G. 34; id. Ann. 2, 26; Mart. 7, 44, 1.—With vb. omitted:
si quis adhuc precibus locus, exue mentem,
Verg. A. 4, 319.—
E.
To denote that a thing has only reached a certain point, now first, just now: cum adhuc ( now for the first time) naso odos obsecutus es meo, da vicissim meo gutturi gaudium, Plaut. Curc. 1, 2, 9:
gangraenam vero, si nondum plane tenet, sed adhuc incipit, curare non difficillimum est,
Cels. 5, 26, 34; so Mart. 13, 102.—Hence, with deinde or aliquando following:
quam concedis adhuc artem omnino non esse, sed aliquando,
Cic. de Or. 1, 58, 246:
senatus priusquam edicto convocaretur ad curiam concurrit, obseratisque adhuc foribus, deinde apertis, tantas mortuo gratias agit, etc.,
Suet. Tit. 11; so Tac. A. 11, 23.—
F.
To denote that a thing had reached a certain limit before another thing happened (in prose only after Livy), still, yet, while yet:
inconditam multitudinem adhuc disjecit,
he dispersed the multitude while yet unarranged, Tac. A. 3, 42.—
G.
For etiam, insuper, praeterea, to denote that a thing occurs beside or along with another (belonging perhaps only to popular language, hence once in Plaut., and to the post-Aug. per.), besides, further, moreover:
addam minam adhuc istic postea,
Plaut. Truc. 5, 18:
unam rem adhuc adiciam,
Sen. Q. N. 4, 8:
sunt adhuc aliquae non omittendae in auro differentiae,
Plin. 33, 2, 10, § 37; so Quint. 2, 21, 6; 9, 4, 34; Val. Fl. 8, 429; Tac. A. 1, 17; id. Agr. 29; ib. 33; Flor. 1, 13, 17; Vulg. Amos, 4, 7; ib. Joan. 16, 12; ib. Heb. 11, 32.—
H.
In later Lat. adhuc is used like etiam in the Cic. per., = eti, yet, still, for the sake of emphasis in comparisons; then, if it cnhances the comparative, it stands before it; but follows it, if that which the comp. expresses is added by way of augmentation; as, he has done a still greater thing, and he has still done a greater thing (this is the view of Hand, Turs. I. p. 166):
tum Callicles adhuc concitatior,
Quint. 2, 15, 28:
adhuc difficilior observatio est per tenores,
id. 1, 5, 22:
si marmor illi (Phidiae), si adhuc viliorem materiem obtulisses, fecisset, etc.,
Sen. Ep. 85, 34:
adhuc diligentius,
Plin. 18, 4: cui gloriae amplior [p. 36] adhuc ex opportunitate cumulus accessit, Suet. Tib. 17:
Di faveant, majora adhuc restant,
Curt. 9, 6, 23; so Quint. 10, 1, 99; Tac. G. 19; Suet. Ner. 10.
I.
Adhuc sometimes = adeo, even (in the connection, et adhuc, -que adhuc; v. adeo, II.).
a.
Ita res successit meliusque adhuc, Plaut. Bacch. 4, 9, 18:
Tellurem Nymphasque et adhuc ignota precatur flumina,
Verg. A. 7, 137:
Nil parvum sapias et adhuc sublimia cures,
Hor. Ep. 1, 12, 15; so ib. 2, 2, 114; Liv. 22, 49, 10; Sen. Ep. 49, 4.—
b.
Absol.:
gens non astuta nec callida aperit adhuc secreta pectoris licentiā joci,
Tac. G. 22:
cetera similes Batavis, nisi quod ipso adhuc terrae suae solo et caelo acrius animantur,
ib. 29, 3 (cf.: ipse adeo under adeo, II., and at the end); so Stat. S. 1, 2, 55.—See more upon this word, Hand, Turs. I. pp. 156-167.

Lewis & Short latin dictionary > adhuc
12 exsilium

exsĭlĭum or exĭlĭum, ii, n. [exsul], banishment, exile.
I.
Prop.:
exsilium non supplicium est, sed perfugium portusque supplicii... cum homines vincula, neces, ignominiasque vitant, quae sunt legibus constitutae, confugiunt quasi ad aram in exsilium,
Cic. Caecin. 34, 100: exsilium triplex est;
aut certorum locorum interdictio, aut lata fuga, ut omnium locorum interdicatur praeter certum locum, aut insulae vinculum, id est relegatio in insulam,
Dig. 48, 22, 5:
exsilio et relegatione civium ulciscentes tribunos,
Liv. 3, 10 fin.;
so with relegatio,
id. 4, 4, 6:
exsilium iis (terribile est), quibus quasi circumscriptus est habitandi locus, etc.,
Cic. Par. 2, 18:
exacti in exsilium innocentes,
id. Rep. 1, 40:
expulsus in exsilium,
id. Lael. 12, 42:
pulsus in exsilium,
id. de Or. 2, 13, 56:
eicere aliquem in exsilium,
id. Cat. 2, 6, 14:
ire, proficisci in exsilium,
id. ib. 1, 8, 20; id. Mur. 41, 89:
mittere in exsilium,
Liv. 7, 13, 9; Val. Max. 3, 7, 6; 5, 3, 2; Sen. Tranq. An. 11, 12; id. Ep. 24, 3:
esse in exsilio,
Cic. N. D. 3, 32, 80:
de exsilio reducere,
id. Att. 9, 14, 2:
revocare de exilio,
Liv. 27, 34, 14:
ab exsilio reducere,
Quint. 5, 11, 9:
ab exsilio revocare,
Tac. H. 1, 90; id. ib. 1, 77; 2, 92; Plin. Ep. 1, 5, 10:
jam redii de exsilio,
Plaut. Merc. 5, 2, 106 et saep.—Prov.:
exilium patitur patriae qui se denegat,
Pub. Syr. 158 (Rib.).—
II.
Transf. (mostly poet. and post-Aug.).
A.
A place of exile, a retreat:
quodvis exsilium his est optatius quam patria,
Cic. Lig. 11, 33: Octavium et Antistium egressos exsilium, in easdem insulas redegit, Tac. H. 4, 44:
tutum orabant,
id. A. 13, 55:
diversa quaerere,
Verg. A. 3, 4:
multa patere fugienti,
Curt. 6, 4:
exsilium patria sede mutare,
id. 3, 7.—
* B.
(Abstr. pro concreto.) In plur.: exsilia, those who are banished, exiles:
plenum exsiliis mare,
Tac. H. 1, 2.

Lewis & Short latin dictionary > exsilium
13 situs

1.
sĭtus, a, um, Part. and P. a. of sino.
2.
sĭtus, ūs, m. [sino].
I.
(Sino, 1. situs, A.; prop. a being laid or placed, a lying; hence, by meton.)
A.
The manner of lying, the situation, local position, site of a thing (class. in sing. and plur.; mostly of localities; syn. positus).
(α).
Sing.:
terrae,
Cic. Tusc. 1, 20, 45:
urbem Syracusas elegerat, cujus hic situs esse dicitur,
id. Verr. 2, 5, 10, § 26:
loci,
id. Ac. 2, 19, 61:
urbis,
id. Rep. 2, 11, 22; Caes. B. G. 7, 68; 7, 36; Liv. 9, 24, 2:
locorum,
Curt. 3, 4, 11; 7, 6, 12:
Messana, quae situ moenibus portuque ornata est,
Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3; cf.:
urbes naturali situ inexpugnabiles,
Liv. 5, 6; Curt. 3, 4, 2:
agri (with forma),
Hor. Ep. 1, 16, 4:
Africae,
Sall. J. 17, 1:
castrorum,
Caes. B. G. 5, 57; id. B. C. 3, 66:
montis,
Curt. 8, 10, 3:
loca naturae situ invia,
id. 7, 4, 4;
opp. opus: turrem et situ et opere multum editum,
id. 3, 1, 7; 8, 10, 23; cf. Front. Strat. 3, 2, 1:
figura situsque membrorum,
Cic. N. D. 2, 61, 153; cf.:
passeres a rhombis situ tantum corporum differunt,
Plin. 9, 20, 36, § 72:
Aquilonis,
towards the north, id. 16, 12, 23, § 59.— Poet.: exegi monumentum aere perennius Regalique situ pyramidum altius, i. e. the structure (prop. the manner of construction), Hor. C. 3, 30, 2 (cf. the Part. situs, in Tac., = conditus, built; v. sino, P. a. A. 2. c.).—
(β).
Plur.:
opportunissimi situs urbibus,
Cic. Rep. 2, 3, 5; so,
oppidorum,
Caes. B. G. 3, 12:
terrarum,
Cic. Div. 2, 46, 97; cf. Hor. Ep. 2, 1, 252:
locorum,
Cic. Q. Fr. 2, 16, 4:
castrorum,
Caes. B. G. 7, 83: situs partium corporis, Cic. Ac. 2, 39, 122:
revocare situs (foliorum),
position, arrangement, Verg. A. 3, 451. —
B.
Transf. (= regio), a quarter of the world, region (Plinian):
a meridiano situ ad septentriones,
Plin. 2, 108, 112, § 245; 2, 47, 48, § 127; 3, 12, 17, § 108; cf. Sill. ad Plin. 16, § 2.— Plur.:
(pantherae) repleturae illos situs,
Plin. 27, 2, 2, § 7.—
2.
Soil (late Lat.):
quae loca pingui situ et cultu,
Amm. 24, 5, 3.—
3.
Description (late Lat.):
cujus originem in Africae situ digessimus plene,
Amm. 29, 5, 18.—
II.
Lit.
1.
Rust, mould, mustiness, dust, dirt, etc., that a thing acquires from lying too long in one place (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Cæs.;
syn.: squalor, sordes): corrumpor situ,
Plaut. Truc. 5, 23; cf.:
quae in usu sunt et manum cottidie tactumque patiuntur, numquam periculum situs adeunt,
Sen. Ben. 3, 2, 2:
tristia duri Militis in tenebris occupat arma situs,
Tib. 1, 10, 50:
arma squalere situ ac rubigine,
Quint. 10, 1, 30:
immundo pallida mitra situ,
Prop. 4 (5), 5, 70:
ne aut supellex vestisve condita situ dilabatur,
Col. 12, 3, 5:
per loca senta situ,
Verg. A. 6, 462:
araneosus situs,
Cat. 23, 3:
immundus,
Ov. Am. 1, 12, 30; cf. id. ib. 1, 8, 52; id. Tr. 3, 10, 70:
detergere situm ferro,
Sil. 7, 534:
deterso situ,
Plin. Pan. 50:
prata situ vetustatis obducta,
Col. 2, 18, 2. —
2.
Filthiness of the body: genas situ liventes, Poët. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Com. Rel. p. 225 Rib.:
situm inter oris et barba, etc.): en ego victa situ,
Verg. A. 7, 452; Ov. M. 7, 290; 7, 303; 8, 802; Luc. 6, 516; Plin. 21, 6, 17, § 33.—
B.
Trop.
1.
Neglect, idleness, absence of use:
indigna est pigro forma perire situ,
Ov. Am. 2, 3, 14:
et segnem patiere situ durescere campum,
Verg. G. 1, 72; Col. 2, 2, 6:
gladius usu splendescit, situ rubiginat,
App. Flor. 3, p. 351, 32. —
2.
Of the mind, a rusting, moulding, a wasting away, dulness, inactivity:
senectus victa situ,
Verg. A. 7, 440:
marcescere otio situque civitatem,
Liv. 33, 45 fin.:
situ obsitae justitia, aequitas,
Vell. 2, 126, 2:
quae (mens) in hujusmodi secretis languescit et quendam velut in opaco situm ducit,
Quint. 1, 2, 18; cf. id. 12, 5, 2:
ne pereant turpi pectora nostra situ,
Ov. Tr. 5, 12, 2:
depellere situm curis,
Stat. S. 5, 3, 34:
flebis in aeterno surda jacere situ (carmina),
i. e. oblivion, Prop. 1, 7, 18:
(verba) priscis memorata Catonibus Nunc situs informis premit et deserta vetustas,
Hor. Ep. 2, 2, 118; cf.:
verborum situs,
Sen. Ep. 58, 3:
nec umquam passure situm,
Stat. Th. 3, 100:
passus est leges istas situ atque senio emori,
Gell. 20, 1, 10.

Lewis & Short latin dictionary > situs
14 ubicumque

ŭbī̆-cumque ( - cunque, old Lat. - quomque:
in tmesi: istius hominis ubi fit quomque mentio,
Plaut. Bacch. 2, 3, 18), adv., wherever, wheresoever.
I.
Relative:
ubicumque est lepidum unguentum, ungor,
Plaut. Cas. 2, 3, 10:
etsi, ubicumque es, in eādem es navi,
Cic. Fam. 2, 5, 1:
ego uni Servor, ubīcumque est,
Ov. M. 7, 735; cf.:
sis licet felix, ubicumque mavis,
Hor. C. 3, 27, 13:
des operam, ut te ante Calendas Januarias, ubicumque erimus, sistas,
Cic. Att. 3, 25:
ubicumque eris,
id. Fam. 5, 17, 4; Quint. 9, 4, 126: De. Si quid te volam, ubi eris? Li. Ubicumque libitum fuerit animo meo, Plaut. As. 1, 1, 97.—With terrarum, locorum, gentium:
qui ubicumque terrarum sunt, ibi, etc.,
Cic. Phil. 2, 44, 113:
ubicumque locorum Vivitis,
Hor. Ep. 1, 3, 34:
ubicumque erit gentium,
Cic. N. D. 1, 44, 121.—Very rarely with subj.:
nostrum est intellegere, utcumque atque ubicumque opus sit, obsequi,
Ter. Heaut. 3, 3, 17:
istuc est sapere, qui, ubicumque opus sit, animum possis flectere,
id. Hec. 4, 3, 2.—
II.
Indefinitely, wherever it may be, anywhere, everywhere ( poet. and in post-Aug. prose):
bonam deperdere famam, Rem patris oblimare, malum est ubicumque,
Hor. S. 1, 2, 62:
quicquid loquemur ubicumque,
Quint. 10, 7, 28:
in senatu et apud populum et apud principem et ubicumque,
id. 7, 4, 18 Zumpt N. cr.

Lewis & Short latin dictionary > ubicumque
15 ubicunque

ŭbī̆-cumque ( - cunque, old Lat. - quomque:
in tmesi: istius hominis ubi fit quomque mentio,
Plaut. Bacch. 2, 3, 18), adv., wherever, wheresoever.
I.
Relative:
ubicumque est lepidum unguentum, ungor,
Plaut. Cas. 2, 3, 10:
etsi, ubicumque es, in eādem es navi,
Cic. Fam. 2, 5, 1:
ego uni Servor, ubīcumque est,
Ov. M. 7, 735; cf.:
sis licet felix, ubicumque mavis,
Hor. C. 3, 27, 13:
des operam, ut te ante Calendas Januarias, ubicumque erimus, sistas,
Cic. Att. 3, 25:
ubicumque eris,
id. Fam. 5, 17, 4; Quint. 9, 4, 126: De. Si quid te volam, ubi eris? Li. Ubicumque libitum fuerit animo meo, Plaut. As. 1, 1, 97.—With terrarum, locorum, gentium:
qui ubicumque terrarum sunt, ibi, etc.,
Cic. Phil. 2, 44, 113:
ubicumque locorum Vivitis,
Hor. Ep. 1, 3, 34:
ubicumque erit gentium,
Cic. N. D. 1, 44, 121.—Very rarely with subj.:
nostrum est intellegere, utcumque atque ubicumque opus sit, obsequi,
Ter. Heaut. 3, 3, 17:
istuc est sapere, qui, ubicumque opus sit, animum possis flectere,
id. Hec. 4, 3, 2.—
II.
Indefinitely, wherever it may be, anywhere, everywhere ( poet. and in post-Aug. prose):
bonam deperdere famam, Rem patris oblimare, malum est ubicumque,
Hor. S. 1, 2, 62:
quicquid loquemur ubicumque,
Quint. 10, 7, 28:
in senatu et apud populum et apud principem et ubicumque,
id. 7, 4, 18 Zumpt N. cr.

Lewis & Short latin dictionary > ubicunque
16 ubiquomque

ŭbī̆-cumque ( - cunque, old Lat. - quomque:
in tmesi: istius hominis ubi fit quomque mentio,
Plaut. Bacch. 2, 3, 18), adv., wherever, wheresoever.
I.
Relative:
ubicumque est lepidum unguentum, ungor,
Plaut. Cas. 2, 3, 10:
etsi, ubicumque es, in eādem es navi,
Cic. Fam. 2, 5, 1:
ego uni Servor, ubīcumque est,
Ov. M. 7, 735; cf.:
sis licet felix, ubicumque mavis,
Hor. C. 3, 27, 13:
des operam, ut te ante Calendas Januarias, ubicumque erimus, sistas,
Cic. Att. 3, 25:
ubicumque eris,
id. Fam. 5, 17, 4; Quint. 9, 4, 126: De. Si quid te volam, ubi eris? Li. Ubicumque libitum fuerit animo meo, Plaut. As. 1, 1, 97.—With terrarum, locorum, gentium:
qui ubicumque terrarum sunt, ibi, etc.,
Cic. Phil. 2, 44, 113:
ubicumque locorum Vivitis,
Hor. Ep. 1, 3, 34:
ubicumque erit gentium,
Cic. N. D. 1, 44, 121.—Very rarely with subj.:
nostrum est intellegere, utcumque atque ubicumque opus sit, obsequi,
Ter. Heaut. 3, 3, 17:
istuc est sapere, qui, ubicumque opus sit, animum possis flectere,
id. Hec. 4, 3, 2.—
II.
Indefinitely, wherever it may be, anywhere, everywhere ( poet. and in post-Aug. prose):
bonam deperdere famam, Rem patris oblimare, malum est ubicumque,
Hor. S. 1, 2, 62:
quicquid loquemur ubicumque,
Quint. 10, 7, 28:
in senatu et apud populum et apud principem et ubicumque,
id. 7, 4, 18 Zumpt N. cr.

Lewis & Short latin dictionary > ubiquomque
17 sollicitus

sollĭcĭtus ( sōlĭcĭtus), a, um, adj. [sollus-cieo; cf. sollicito], thoroughly moved, agitated, disturbed.
I.
Of physical motion ( poet. and rare).
1.
As attrib. of motus, restless, unceasing:
quae sollicito motu carerent, referring to the elements in constant motion, as air, water, etc.,
Lucr. 1, 343: sic igitur penitus qui in ferro'st abditus aër Sollicito motu semper jactatur, i. e. an unceasing air-current within the iron, to explain its attraction by the magnet, id. 6, 1038.—
2.
Of the sea agitated by storms:
ut mare sollicitum stridet,
Verg. G. 4, 262. —
3.
Pregn., with the idea of distress (v. II. B.):
utile sollicitae sidus utrumque rati,
to a ship in distress, Ov. F. 5, 720: sollicitae porro plenaeque sonoribus aures, agitated, vibrating ( by disease), Lucr. 6, 1185:
corpus,
Sen. Herc. Fur. 1299.—
4.
Sollicitum habere (cf. II. A. and B. infra), = sollicitare:
omnes sollicitos habui,
kept them busy, on the move, Ter. Heaut. 3, 1, 52 Donat. ad loc.
II.
Of mental affections, full of anxiety, excitement, distracted by cares, engaged, troubled, disturbed (opp. quietus).
A.
Of cares of business; esp. sollicitum habere, to keep busy, engaged (Plaut. and Ter.):
(clientes) qui neque leges colunt, neque, etc., sollicitos patronos habent,
Plaut. Men. 4, 2, 12 Brix ad loc.;
4, 2, 21: quorum negotiis nos absentum sollicitae noctes et dies sumus semper,
id. Stich. 1, 1, 6:
hem, tot mea Solius solliciti sunt curā, of servants busy in attending their master,
Ter. Heaut. 1, 1, 77: numquid vis? Py. Ne magis sim pulcer quam sum:
ita me mea forma habet sollicitum,
Plaut. Mil. 4, 2, 95; cf.:
Hispaniae armis sollicitae,
Sall. H. 1, 48 Dietsch. —
B.
Of restlessness from fear, suspense, etc., full of anxiety, agitated, alarmed, solicitous, anxious (opp. securus; freq. and class.): sollicitum habere, to fill with apprehension and fear, keep in anxiety; constr.,
1.
Absol.:
in quibus si non erunt insidiae... animus tamen erit sollicitus,
Cic. Phil. 12, 11, 36:
diutius videtur velle eos habere sollicitos a quibus se putat diuturnioribus esse molestiis conflictatum,
id. Fam. 6, 13, 3:
quae maxime angere atque sollicitam habere vestram aetatem videtur,
id. Sen. 19, 66:
sollicitum te habebat cogitatio periculi mei,
id. Fam. 7, 3, 1; so id. Att. 2, 18, 1; id. Sest. 11, 25:
initia rerum quae... sollicitam Italiam habebant,
Caes. B. C. 3, 22:
cum satis per se ipsum Samnitium bellum et,... sollicitos haberet patres,
Liv. 8, 29, 1:
solliciti et incerti rerum suarum Megaram referre signa jubent,
id. 24, 23, 5:
sollicitae ac suspensae civitati,
id. 27, 50 med.:
quid illis nos sollicitis ac pendentibus animi renuntiare jubetis,
id. 7, 30, 22:
sollicitae mentes,
Ov. F 3, 362:
pectus,
id. M. 2, 125:
mens,
Curt. 4, 13, 2:
animi,
Hor. Ep. 1, 5, 18:
ego percussorem meum securum ambulare patiar, me sollicito?
Sen. Clem. 1, 9, 4:
sollicitus est et incertus sui quem spes aliqua proritat,
id. Ep. 23, 2:
ut sollicitus sim cum Saturnus et Mars ex contrario stabunt,
alarmed, id. ib. 88, 14:
fertur sollicitas tenuisse deas,
kept them in anxious suspense, Stat. Achill. 2, 338:
nunc sollicitam timor anxius angit,
Verg. A. 9, 89.—And opposed to securus and securitas:
quid est turpius quam in ipso limine securitatis esse sollicitum?
Sen. Ep. 22, 5:
securo nihil est te pejus, eodem Sollicito nihil est te melius,
Mart. 4, 83, 1; so id. 5, 31, 8; Sen. Ep. 124, 19; Quint. 11, 3, 151; Tac. H. 4, 58.—
2.
With abl.:
sollicitam mihi civitatem suspitione, suspensam metu... tradidistis,
Cic. Agr. 1, 8, 23:
Sophocles, ancipiti sententiarum eventu diu sollicitus,
Val. Max. 9, 12, 5 ext. —
3.
With de:
sollicitus eram de rebus urbanis,
Cic. Fam. 2, 12, 1:
de tuā valetudine,
id. ib. 16, 7, 1:
sollicita civitas de Etruriae defectione fuit,
Liv. 27, 21 med.:
sollicitum te esse scribis de judicii eventu,
Sen. Ep. 24, 1:
desii jam de te esse sollicitus,
id. ib. 82, 1.—
4.
With pro:
ne necesse sit unum sollicitum esse pro pluribus,
Cic. Lael. 13, 45.—
5.
With propter: sollicitus propter iniquitatem locorum, Liv. 38, 40, 9; 44, 3, 5 infra.—
6.
With adverb. acc. vicem, for the fate of:
sollicito consuli et propter itineris difficultatem et eorum vicem,... nuntius occurrit,
Liv. 44, 3, 5:
ut meam quoque, non solum reipublicae vicem videretur sollicitus,
id. 28, 43, 9:
clamor undique ab sollicitis vicem imperatoris militibus sublatus,
id. 28, 19, 17.—
7.
With gen.:
non sollicitus futuri, pendet (filius tuus mortuus),
Sen. Cons. Marc. 19, 6.—
8.
With dat. (late Lat.):
ne solliciti sitis animae vestrae, neque corpori vestro,
Vulg. Matt. 6, 25.—
9.
With ex:
ex hoc misera sollicita'st, diem Quia olim in hunc, etc.,
Ter. And. 1, 5, 33:
haec turba sollicita ex temerariā regis fiduciā,
Curt. 3, 1, 17.—
10.
With ne, like verbs of fearing:
(mater) sollicita est ne eundem conspiciat, etc.,
Cic. Mur. 41, 88:
legati Romanorum circuire urbes, solliciti ne Aetoli partis alicujus animos ad Antiochum avertissent,
apprehensive, Liv. 35, 31, 1:
sollicitis populis ne suas operiant terras,
Plin. 11, 29, 35, § 104:
sollicitus Solon, ne tacendo parum reipublicae consuleret,
Just. 2, 7, 9; Front. Strat. 1, 1, 6.—
11.
With interrog.-clause:
solliciti erant quo evasura esset res,
Liv. 30, 21 init.:
quam sim sollicitus, quidnam futurum sit,
Cic. Att. 8, 6, 3.—
C.
In gen., troubled, disturbed, afflicted, grieved; constr. absol., with abl. alone, or with de:
sollicitus mihi nescio quā re videtur,
Plaut. Merc. 2, 3, 30:
neque est consentaneum ullam honestam rem, ne sollicitus sis... deponere,
lest you be troubled by cares, Cic. Lael. 13, 47:
vehementer te esse sollicitum et praecipuo quodam dolore angi,
id. Fam. 4, 3, 1:
vehementer populum sollicitum fuisse de P. Sullae morte,
id. ib. 9, 10, 3:
num eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse,
afflicted by remorse, id. Fin. 2, 17, 55:
hoc genus omne Maestum ac sollicitum est cantoris morte Tigelli,
Hor. S. 1, 2, 3.—
D.
Excited, passionate (rare):
qui, ut sint pudici, solliciti tamen et anxii sunt,
Cic. Tusc. 4, 33, 70:
atqui sollicitae nuntius hospitae, Suspirare Chloen.. Dicens, etc.,
Hor. C. 3, 7, 9; so, = avidus, with gen. or de ( poet. and post-class.):
hominem cuppedinis sollicitum,
Lucr. 5, 46:
de regno sollicitus ( = avidus regni potiundi),
Just. 1, 10, 6.—
E.
Very careful for, concerned in, punctilious, particular about (post-Aug.; freq.); constr. absol., with de, circa, in, or obj.-inf.:
ne decet quidem, ubi maxima rerum monumenta versantur, de verbis esse sollicitum,
Quint. 8, 3, 13:
de quorum sumus judicio solliciti,
for whose judgment we care, id. 10, 7, 24:
dixit Cicero, non se de ingenii famā, sed de fide esse sollicitum,
id. 11, 1, 74:
nec sum in hoc sollicitus, dum res ipsa appareat,
id. 8, 4, 15:
eloquentia non in verba sollicita,
Sen. Ben. 7, 8, 2:
si tamen contingere eloquentia non sollicito potest,
id. Ep. 75, 5:
cur abis, non sollicitus prodesse bonis, nocere malis?
id. Hippol. 976; cf.
in double sense,
Mart. 4, 83, 2 and 5.—
F.
= sollicitatus (v. sollicito; poet.):
solliciti jaceant terrāque premantur iniquā qui, etc.,
without repose, Ov. Am. 2, 16, 15.
III.
Of abstr. and inanim. things.
1.
In gen., solicitous, mournful, full of or connected with cares and anxiety, anxious, disturbed (class.;
often approaching the signif. II.): scio quam timida sit ambitio, et quam sollicita sit cupiditas consulatūs,
how full of cares is the desire for the consulship, Cic. Mil. 16, 42:
id est proprium civitatis ut sit libera et non sollicita rei cujusque custodia,
i. e. that nobody be disturbed in the quiet possession of his property, id. Off. 2, 22, 78:
est enim metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,
id. Tusc. 5, 18, 52:
quam sit omnis amor sollicitus et anxius,
fraught with solicitude, id. Att. 2, 24, 1: assentior, sollicitam et periculosam justitiam non esse sapientis, id. Fragm. Rep. ap. Prisc. p. 801 P. (Rep. 3, 27, 39): sollicitam lucem rapuisti Ciceroni, the mournful light, i. e. life, Vell. 2, 66:
in sollicito civitatis statu,
Quint. 6, 1, 16:
Hermagoras, vir diligentiae nimium sollicitae,
evercareful, id. 3, 11, 22:
sollicitum dicendi propositum,
anxiously accurate, id. 11, 1, 32:
sollicita parentis diligentia,
earnest care, id. 6, prooem. 1; so id. 6, 12, 16:
sollicitae actiones,
carefully elaborated, id. 4, 1, 57: causae sollicitae (opp. securae), [p. 1723] very doubtful cases, i. e. in which there is anxious suspense about the issue, id. 11, 3, 151: captarum (ferarum) sollicita possessio;
saepe enim laniant dominos,
Sen. Vit. Beat. 14, 2:
maxima quaeque bona sollicita sunt,
id. ib. 17, 4; id. Ep. 14, 18:
noctes, id. Ira, 2, 20, 1: tutela,
id. Cons. Marc. 11, 3:
sollicitos fecisti, Romule, ludos,
Ov. A. A. 1, 101:
quisque, sibi quid sit Utile, sollicitis supputat articulis,
id. P. 2, 3, 18:
sollicito carcere dignus eras,
a prison carefully guarded, id. Am. 1, 6, 64:
Cressa... sollicito revocavit Thesea filo,
Stat. S. 2, 6, 26:
pudor,
Mart. 11, 45, 7:
amor,
Ov. H. 19 (18), 196:
os,
id. P. 4, 9, 130:
frons,
Hor. C. 3, 29, 16:
manus,
Ov. Tr. 5, 2, 2:
preces,
id. P. 3, 1, 148:
prex,
Hor. C. 1, 35, 5:
vita,
id. S. 2, 6, 62:
lux,
Ov. Tr. 4, 10, 116:
senecta,
id. M. 6, 500:
libelli,
Mart. 9, 58, 5:
saccus,
id. 12, 60 b, 3:
fuga,
Ov. Tr. 4, 1, 50:
sedes,
id. ib. 4, 1, 85:
via,
id. ib. 1, 11, 2:
terrae,
id. M. 15, 786.— Hence,
2.
= sollicitum habens, that causes distress, distressing, trying:
quid magis sollicitum dici potest,
what more distressing fact can be mentioned? Cic. Mil. 2, 5:
in quā (tyrannorum) vitā nulla... potest esse fiducia, omnia semper suspecta atque sollicita,
causing alarm, id. Lael. 15, 52:
sollicitumque aliquid laetis intervenit,
Ov. M. 7, 454:
o mihi sollicitum decus ac suprema voluptas,
Stat. Th. 7, 363; so,
opes,
Hor. S. 2, 6, 79:
aurum,
Sen. Hippol. 519:
pretia,
id. Herc. Fur. 461:
timor or metus,
Ov. H. 1, 12; 8, 76; 13, 124; id. P. 3, 2, 12; id. Tr. 3, 11, 10:
cura,
id. P. 1, 5, 61; Sen. Thyest. 922:
dolor,
Ov. A. A. 3, 374:
taedium,
Hor. C. 1, 14, 17:
fatum,
Ov. P. 4, 10, 11.
IV.
Of animals (rare): sollicitum animal (canis) ad nocturnos strepitus, very attentive to, i. e. watchful, Liv. 5, 47, 3; so Ov. M. 11, 599:
solliciti terrentur equi,
id. F. 6, 741:
lepus,
timid, id. ib. 5, 372.
V.
Comp.: sollicitior (mostly post-Aug.; for which Cic. has magis sollicitus; v. III. 2. supra) homo, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:
nos circa lites raras sollicitiores,
too particular about, Quint. 7, 1, 43:
sollicitior rei familiaris diligentia,
id. 12, 1, 6:
innocentiam sollicitiore habituri loco,
Sen. Ben. 3, 13, 1:
(pauperes) sollicitiores divitibus,
id. Cons. Helv. 12, 1:
quod est sollicitius,
id. Tranq. 1, 15:
qui non sollicitior de capitis sui decore sit quam de salute,
id. Brev. Vit. 12, 3:
pro vobis sollicitior,
Tac. H. 4, 58.— Sup. (post-Aug. and rare):
illorum brevissima ac sollicitissima aetas est,
Sen. Brev. Vit. 16, 1.— Adv.: sollĭcĭtē (post-Aug.).
1.
Carefully, punctiliously, anxiously: vestis nec servata, nec sumenda sollicite, Ser. Samm. ap. Sen. Tranq. 1, 5:
in conviviis lingua sollicite etiam ebriis custodienda est,
Sen. Clem. 1, 26, 2:
recitare,
Plin. Ep. 6, 15, 4:
exspectatus,
Front. Strat. 3, 12, 1; id. Aquaed. 103:
sollicitius et intentius,
Plin. Ep. 1, 4, 2:
custodiendus est honor,
id. ib. 1, 19, 4:
cavere,
App. Mag. p. 274, 35.— Sup.:
urbis curam sollicitissime agere,
Suet. Claud. 18.—
2.
With grief, solicitude (class.:
sollicito animo): sollicite possidentur,
their possession is connected with solicitude, Sen. Ep. 76, 30:
laetus,
Sil. 6, 572.— Sup., Sen. Ep. 93, 12.

Lewis & Short latin dictionary > sollicitus
18 differo

dif-fĕro, distŭli, dīlātum, differre ( inf. differrier, Lucr. 1, 1088. In tmesi:
disque tulissent,
Plaut. Trin. 4, 1, 14), v. a. and n.
I.
Act., to carry different ways; to spread abroad, scatter, disperse, separate (cf.: reicere, proferre, procrastinare, producere, ampliare, prorogare—class.).
A.
Lit.:
scintillas agere ac late differre favillam,
Lucr. 2, 675; cf.:
favillam longe (ventus),
id. 6, 692:
nubila (vis venti),
id. 1, 273; Verg. G. 3, 197:
ignem (ventus),
Caes. B. C. 2, 14, 2:
casae venti magnitudine ignem distulerunt,
id. B. G. 5, 43, 2:
majorem partem classis (vis Africi),
Vell. 2, 79, 2:
rudentes fractosque remos (Eurus),
Hor. Epod. 10, 6 et saep.; cf. Plaut. Trin. 4, 1, 14:
nos cum scapha tempestas dextrovorsum Differt ab illis,
id. Rud. 2, 3, 39; cf. Lucr. 1, 1088: cytisum, to plant apart, in separate rows = disserere, digerere, Varr. R. R. 1, 43; Col. 11, 3, 30 sq.; 38; 42 al.; cf.:
ulmos in versum,
Verg. G. 4, 144:
ut formicae frustillatim (te) differant,
Plaut. Curc. 4, 4, 20; cf.:
insepulta membra (lupi),
Hor. Epod. 5, 99; and:
Mettum in diversa (quadrigae),
Verg. A. 8, 643. —
B.
Trop.
1.
To distract, disquiet, disturb a person (only ante-class.): vorsor in amoris rota miser, Exanimor, feror, differor, distrahor, diripior, Plaut. Cist. 2, 1, 5:
differor clamore,
id. Ep. 1, 2, 15:
cupidine ejus,
id. Poen. 1, 1, 28; cf.:
amore istius,
id. Mil. 4, 4, 27:
laetitia,
id. Truc. 4, 1, 3:
doloribus,
Ter. Ad. 3, 4, 40.—Less freq. act.:
aliquem dictis,
to confound, Plaut. Ps. 1, 3, 125; cf. Ter. And. 2, 4, 5 Ruhnk.—
2.
To spread abroad, publish, divulge; with a personal object, to cry down, to defame (mostly anteclass. and post-Aug.; not in Cic., Caes., or Sall.).
(α).
With acc. rei: cum de me ista foris sermonibus differs, Lucil. ap. Non. 284, 16; cf.:
rumores famam differant licebit nosque carpant,
Varr. ib. 18:
commissam libertatem populo Rom. sermonibus,
Liv. 34, 49:
promissum jus anulorum fama distulit,
Suet. Caes. 33.—With acc. and inf.:
ne mi hanc famam differant, Me dedidisse, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 63; Ter. Heaut. prol. 16; Nep. Dion. 10; Val. Fl. 1, 753.—With quasi and dependent clause:
rumore ab obtrectatoribus dilato, quasi eundem mox et discruciatum necasset,
Suet. Aug. 14 et saep.— Pass. impers.:
quo pertinuit differri etiam per externos, tamquam veneno interceptus esset,
Tac. A. 3, 12; cf. id. ib. 4, 25.—
(β).
With acc. pers.:
aliquem pipulo,
Plaut. Aul. 3, 2, 32 (cf. Varr. L. L. 7, § 103 Müll., and see pipulum): aliquem maledicendo sermonibus, Lucil. ap. Non. 284, 24:
dominos variis rumoribus,
Tac. A. 1, 4:
te circum omnes alias puellas,
to bring into disrepute with them, Prop. 1, 4, 22.—In the pass.: differor sermone miser, Caecil. ap. Gell. 2, 93, 10:
alterna differor invidia,
Prop. 1, 16, 48.—
3.
With reference to time, to defer, put off, protract, delay any thing; with a personal object also to put off, amuse with promises, get rid of (class. and very freq.).
(α).
With acc. rei:
cetera praesenti sermoni reserventur: hoc tamen non queo differre, etc.,
Cic. Q. Fr. 2, 8:
differre quotidie ac procrastinare rem,
id. Rosc. Am. 9 fin.:
saepe vadimonia,
id. Quint. 5 fin.:
iter in praesentia,
Caes. B. C. 3, 85, 4:
pleraque (with omittere in praesens tempus),
Hor. A. P. 44:
distulit ira sitim,
Ov. M. 6, 366 et saep.:
differri jam hora non potest,
Cic. Phil. 6, 7, 19:
tempus,
id. ib. 8, 8; id. Prov. Cons. 11 fin.; Liv. 3, 46; Ov. M. 1, 724 al.:
diem de die,
Liv. 25, 25 et saep.—With inf.:
quaerere distuli,
Hor. Od. 4, 4, 21; so Liv. 42, 2 (but not Suet. Caes. 81, where agere belongs to proposuerat, cf. id. Aug. 72; id. Calig. 49).—With quin:
nihil dilaturi, quin periculum summae rerum facerent,
Liv. 6, 22 fin.; so Suet. Caes. 4; with in and acc.:
reliqua in crastinum,
Cic. Rep. 2, 44 fin.:
in posterum diem,
id. Deiot. 7, 21; cf. Caes. B. C. 1, 65 fin.:
in posterum,
Cic. Verr. 2, 1, 32; Caes. B. G. 7, 11, 5:
in aliud tempus,
Cic. Brut. 87; Caes. B. C. 1, 86, 2:
in adventum tuum,
Cic. Fam. 2, 3 fin.:
diem edicti in a. d. IV. Kal. Dec.,
id. Phil. 3, 8, 20:
curandi tempus in annum,
Hor. Ep. 1, 2, 39 et saep. — Poet.:
tropaea in pueros suos,
to reserve for, Prop. 4, 6, 82.—Rarely with ad:
aliquid ad crudelitatis tempus,
Cic. Vat. 11 fin.; cf. the foll.—
(β).
With acc. pers.:
sin autem differs me in tempus aliud,
Cic. Fam. 5, 12, 10; Liv. 26, 51; 41, 8:
differri non posse adeo concitatos animos,
id. 7, 14:
dilatus per frustrationem,
id. 25, 25; cf.:
aliquem variis frustrationibus,
Just. 9, 6 fin.:
Campanos,
Liv. 26, 33:
aliquem petentem,
Suet. Vesp. 23 Ern.:
caros amicos (opp. properare),
Mart. 13, 55 et saep.— Poet.: vivacem anum, to preserve alive, i. e. to postpone her death, Ov. M. 13, 519; cf.:
decimum dilatus in annum (belli) Hector erat,
id. ib. 12, 76:
aliquem in spem impetrandi tandem honoris,
Liv. 39, 32:
aliquem in septimum diem,
Suet. Tib. 32; id. Caes. 82 Oud.; id. Aug. 44 fin. et saep.— Rarely with ad:
legati ad novos magistratus dilati,
Liv. 41, 8:
aliquem ad finem muneris,
Suet. Vit. 12:
quas (legationes) par tim dato responso ex itinere dimisit, partim distulit Tarraconem,
Liv. 26, 51.—Once with post:
aliquid post bellum differre,
Liv. 4, 6, 4.—
(γ).
Absol. Prov.: differ;
habent parvae commoda magna morae,
Ov. F. 3, 394.
II.
Neut., to differ, be different (esp. freq. since the Ciceron. period—cf.:
discrepare, distare, interesse): qui re consentientes vocabulis differebant,
Cic. Fin. 4, 2 fin.; cf.:
naturis differunt, voluntate autem similes sunt,
id. de Or. 2, 23: verbo [p. 575] differre, re esse unum, id. Caecin. 21, 59:
distare aliquid aut ex aliqua parte differre,
id. ib. 14:
nihil aut non fere multum differre,
id. Brut. 40 fin.:
paulum differre,
id. Agr. 2, 31, 85 et saep.:
nec quicquam differre, utrumne... an, etc.,
Hor. S. 2, 3, 251; cf.:
quid enim differt, barathrone Dones quicquid habes, an? etc.,
id. ib. 166.—
(β).
With ab:
ita ut pauxillum differat a cavillulis,
Plaut. Truc. 3, 2, 18:
quidnam esset illud, quo ipsi (poëtae) differrent ab oratoribus,
Cic. Or. 19, 66; id. Off. 1, 27 fin.:
quid hoc ab illo differt?
id. Caecin. 14:
non multum ab hostili expugnatione,
id. de Imp. Pomp. 5 fin.:
multum a Gallica consuetudine,
Caes. B. G. 5, 14; cf. ib. 6, 21; 6, 28, 5:
hoc fere ab reliquis differunt, quod, etc.,
id. ib. 6, 18, 3 et saep.—
(γ).
With inter (esp. impers.):
si nihil inter deum et deum differt,
Cic. N. D. 1, 29, 80; id. Off. 1, 28, 99; id. Fin. 4, 25, 70:
nequid inter privatum et magistratum differat,
id. Rep. 1, 43:
ut non multum differat inter summos et mediocres viros,
id. Off. 2, 8, 30: multa sunt alia, quae inter locum et locum plurimum differunt (for which, shortly before, inter locorum naturas quantum intersit), id. Fat. 4:
haec cogitatione inter se differunt, re quidem copulata sunt,
id. Tusc. 4, 11: inter se aliqua re, id. Opt. gen. 2, 6; id. N. D. 1, 7, 16; Caes. B. G. 1, 1, 2; 6, 11, 1; Quint. 12, 10, 22; 34; 67 et saep.:
quae quidem inter se plurimum differunt,
id. 5, 14, 27.—
(δ).
Rarely with cum:
occasio cum tempore hoc differt,
Cic. Inv. 1, 27:
hoc genus causae cum superiore hoc differt, quod, etc.,
id. ib. 2, 30, 92 Orell. N. cr. —
(ε).
Likewise rarely, differre in aliqua re, Lucr. 3, 314; Nep. Ages. 7 fin. —
(ζ).
Rarely, and only poet. or in post-Aug. prose, with dat.:
quod pede certo Differt sermoni sermo merus,
Hor. S. 1, 4, 48:
tragico differre colori,
id. A. P. 236; Quint. 2, 21, 10; Plin. 9, 35, 54, § 107; cf. id. 9, 8, 7, § 23.—Hence, diffĕ-rens, entis, P. a., different, superior:
differentius nomen,
a more excellent name, Vulg. Heb. 1, 4; in Quintilian subst. n. (opp. proprium), a difference, Quint. 5, 10, 55; 58; 6, 3, 66; 7, 3, 3; 25 sq.—

* Adv.: diffĕren-ter, differently, Sol. 1.

Lewis & Short latin dictionary > differo
19 condicio

condĭcĭo (in many MSS. and edd. incorrectly condĭtĭo, and hence falsely derived from condo; cf. 2. conditio), ōnis, f. [condico], an agreement, stipulation, condition, compact, proposition, terms, demand.
I.
Prop.
(α).
Absol.:
alicui condicionem ferre,
to offer terms, Plaut. Rud. 5, 3, 51; cf. id. ib. 4, 3, 91 sq.; id. Mil. 4, 1, 6; id. Men. 4, 2, 24; Liv. 37, 45, 13 al.:
cognitis suis postulatis atque aequitate condicionum perspectā,
Caes. B. G. 1, 40; Cic. Caecin. 14, 40:
non respuit condicionem,
Caes. B. G. 1, 42; so Cic. Cael. 6, 14:
ne si pax cum Romanis fieret, ipse per condiciones ad supplicium traderetur,
Sall. J. 61 fin.:
condiciones pacis, quas adfertis, si accepero,
Curt. 4, 11, 19:
posse condicionibus bellum poni,
Sall. J. 112, 1:
dum de condicionibus tractat,
Nep. Eum. 5 fin.:
his condicionibus conpositā pace,
Liv. 2, 13, 4:
aliquot populos aut vi subegit aut condicionibus in societatem accepit,
id. 9, 15, 2:
ex quā condicione,
in consequence of, id. 23, 35, 9:
sub condicionibus eis pacem agere,
id. 21, 12, 4:
accipe sub certā condicione preces,
Ov. F. 4, 320:
sub condicione,
conditionally, Liv. 6, 40, 8 Weissenb. ad loc.; usu. without a prep.:
eā enim condicione acceperas,
Cic. Tusc. 1, 39, 93:
eādem condicione,
id. Div. 2, 44, 93; id. Or. 71, 235; id. Verr. 2, 3, 6, § 12; Sall. J. 79, 8:
istā quidem condicione,
id. de Or. 2, 7, 27:
nullā condicione,
id. Verr. 2, 1, 52, § 137:
ullā condicione,
id. Fl. 18, 43:
his legibus, his condicionibus erit quisquam tam stultus, etc.,
id. Verr. 2, 3, 29, § 70.—
(β).
With ut or ne: fert illam condicionem, ut ambo exercitus tradant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2:
eā accepisse condicione, ut, etc.,
Auct. Her. 4, 24, 34:
hac condicione, ut, etc.,
Cic. Rosc. Com. 13, 38; Phaedr. 4, 5, 8; Suet. Galb. 15; id. Vit. 15:
jubere ei praemium tribui sed eā condicione, ne quid postea scriberet,
Cic. Arch. 10, 25 B. and K.:
permisit eā solā condicione, ne, etc.,
Suet. Tib. 26:
fecit pacem his condicionibus: ne qui, etc.,
Nep. Thras. 3, 1; so Liv. 23, 7, 1; Suet. Tib. 13 al.—
(γ).
With si (rare; not in Cic.): librum tibi eā condicione daret, si reciperes te correcturum, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4; Suet. Caes. 68; id. Claud. 24; id. Vit. 6.—
(δ).
With dum (rare):
jam vero istā condicione, dum mihi liceat negare, etc.,
Cic. de Or. 1, 22, 101.— Also transf. subject., free choice, option:
quorum condicio erat,
who had their choice, Plin. 36, 5, 4, § 20.—From the conditions made in marriage,
B.
Esp., a marriage, match; sometimes, by meton., = the person married (freq. and class.).
1.
In an honorable sense, in full:
condicio uxoria,
Cic. Lael. 10, 34; usu. alone: tu condicionem hanc accipe;
ausculta mihi, Atque eam desponde mihi,
Plaut. Aul. 2, 2, 60; so id. ib. 3, 5, 2; id. Stich. 1, 2, 61:
ut eam in se dignam condicionem conlocem,
id. Trin. 1, 2, 122:
hanc condicionem si quoi tulero extrario,
Ter. Phorm. 4, 1, 13:
aliam quaerere,
Cic. Phil. 2, 38, 99:
condicionem filiae quaerendam esse,
Liv. 3, 45, 11; Nep. Att. 12, 1:
alicui deferre,
Suet. Caes. 27; id. Aug. 63; Plin. Ep. 1, 10, 8; 1, 14, 9; Mart. 3, 33; 5, 17; Just. 11, 7, 8.—Hence, in the jurists, the formula of separation:
condicione tuā non utor,
I will not have you, Dig. 24, 2, 2. —
2.
In a bad sense, an amour, the relation of lover or mistress:
accepit condicionem, dein quaestum occipit,
Ter. And. 1, 1, 52; cf.:
quae tibi Condicio nova, luculenta, fertur per me,
id. Mil. 4, 1, 5; and hence, meton., a lover, paramour:
habeo hortos... hinc licet condiciones cottidie legas,
Cic. Cael. 15, 36; Suet. Aug. 69; Capitol. Anton. Phil. 19; Lampr. Elag. 5, 8.—
II.
In gen., the external position, situation, condition, rank, place, circumstances (very freq. and class.).
A.
Of persons:
est haec condicio liberorum populorum. etc.,
Cic. Planc. 4, 11:
condicio infirma et fortuna servorum,
id. Off. 1, 13, 41; cf.:
tolerabilis servitutis,
id. Cat. 4, 8, 16:
condicione eo meliore est senex quam adulescens,
id. Sen. 19, 68:
humana,
id. Tusc. 1, 8, 15:
ista condicio est testium, ut quibus creditum non sit negantibus, eisdem credatur dicentibus,
id. Rab. Post. 12, 35:
alia oratoris,
Quint. 10, 3, 8; 3, 8, 37:
alicujus condicio vitaque,
id. 3, 8, 50: abjectae extremaeque sortis. Suet. Calig. 35: fuit intactis quoque cura condicione super communi, solicitude concerning their common condition or circumstances, Hor. Ep. 2, 1, 152; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sen. Ot. Sap. 31, 1; Quint. Decl. 308; Lact. 3, 28, 5.—
B.
Of things, a situation, condition, nature, mode, manner:
quae consuerint gigni gignentur eādem Condicione,
Lucr. 2, 301:
agri,
Cic. Agr. 2, 21, 57:
frumenti,
Plin. 24, 17, 101, § 158: aliquam vitae sequi, mode or manner of living, Cic. Rab. Post. 7, 16:
earum (frugum) cultus et condiciones tradere,
id. Div. 1, 51, 116 B. and K.; cf.:
haec vivendi,
Hor. S. 2, 8, 65:
diversa causarum inter ipsas,
Quint. 10, 2, 23:
duplex ejus disceptationis,
id. 7, 5, 2:
litium,
id. 5, 1, 3; cf. id. 10, 1, 36:
vel temporum vel locorum,
id. 12, 10, 2 et saep.

Lewis & Short latin dictionary > condicio
20 intervallum

inter-vallum, i, n., prop., the open space within the mound or breastwork of a camp, the space between two palisades.
I.
Lit.: opus, pedum sexaginta, quod est inter vallum et legiones... a quibusdam intervallum [p. 987] cognominatum, Hyg. de Munit. Cast. 6:
intervalla sunt spatia inter capita vallorum,
Isid. 15, 9, 2.—
B.
In gen., space between, interval, distance:
trabes directae, paribus intervallis in solo collocantur. Ea autem intervalla grandibus saxis effarciuntur,
Caes. B. G. 7, 23:
pari intervallo,
at an equal distance, id. ib. 1, 43:
respiciens videt magnis intervallis sequentes,
Liv. 1, 25:
unius signi,
Cic. N. D. 2, 20:
digitorum,
Suet. Dom. 19:
sonorum,
Cic. Tusc. 1, 18:
locorum et temporum,
id. Fam. 1, 7:
ex intervallo,
from a distance, Liv. 48, 44, 8:
proximus longo intervallo insequi,
Verg. A. 5, 320:
juvenes modicis intervallis disponere,
Suet. Aug. 49:
quinque milium intervallo,
Liv. 23, 29:
mille passuum intervallo distantes,
id. 33, 1 saep.—
II.
Transf.
A.
Interval of time, intermission, respite:
annuum regni,
an interregnum, Liv. 1, 17:
sine intervallo loquacitas,
i. e. incessant, Cic. de Or. 3, 48, 185:
dolor si longus, levis, dat enim intervalla,
relaxes sometimes, id. Fin. 2, 29, 94:
litterarum,
id. Fam. 7, 18:
intervallum jam hos dies multos fuit,
Plaut. Men. 1, 1, 28:
distinctio et aequalium et saepe variorum intervallorum numerum conficit,
Cic. de Or. 3, 48, 186; cf. the context. —
B.
A pause:
flumen aliis verborum volubilitasque cordi est: distincta alios et interpuncta intervalla, morae, respirationesque delectant,
Cic. Or. 16:
trochaeus temporibus et intervallis est par iambo,
id. ib. 57:
ut te tanto intervallo viderem,
after so long a time, id. Fam. 15, 14:
vocem paululum attenuata crebris intervallis et divisionibus oportet uti,
Auct. Her. 3, 14, 24:
tanto ex intervallo,
Quint. 11, 2, 5; Liv. 3, 38:
intervallo dicere,
after a pause, Cic. Or. 66: ex intervallo, farther on, lower down (in the discourse), Gell. 15, 12, 4:
sine intervallo cibum dare,
without loss of time, Varr. R. R. 2, 1: dare quippiam alicui per intervalla, at intervals, i. e. from time to time, Plin. 8, 42, 66, § 164 (al. intervalla dantur):
per intervallum adventantes,
Tac. A. 4, 73:
scelerum,
time for the perpetration of crimes, id. ib. 3.—
C.
Difference, dissimilitude:
videte, quantum intervallum sit interjectum inter majorum consilia, et istorum dementiam,
Cic. Agr. 2, 33, 89; id. Rab. Perd. 5, 15.—
D.
An interval in music, Cic. N. D. 2, 58, 146.
inter-vectus,.
a, um, adj. [veho], carried up, raised up (post-class.):
arbores,
Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 3, 38.
inter-vello,.
vulsi (rarely velli, v. infra), vulsum, 3, v. a., to pluck, pull, or pick out here and there, to lop, prune (post-Aug.).
I.
In partic., to pluck out here and there, to thin. —Of wings:
ne ego homo infelix fui qui non alas intervelli (sc. vocis),
Plaut. Am. 1, 1, 170.—Of the beard:
isti, qui aut vellunt barbam, aut intervellunt,
Sen. Ep. 114, 20. — Of fruit and trees, to pluck here and there, to prune:
poma intervelli melius est, ut quae relicta sint, grandescant,
Plin. 17, 27, 47, § 260:
arbores,
Col. 5, 10:
semina,
id. 4, 33, 3. —
II.
In gen., to tear out, take away:
num aliquid ex illis intervelli, atque ex tempore dicendis inseri possit,
Quint. 12, 9, 17:
quae ita sunt natura copulata, ut mutari aut intervelli sine confusione non possint,
id. 10, 7, 5.

Lewis & Short latin dictionary > intervallum

Страницы

См. также в других словарях:

RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
TESTAMENTUM — I. TESTAMENTUM alienationis species est, et iuris naturalis. Quamvis enim id, ut actus alii, formam certam accipere possit a iure civili, ipsa tamen eius substantia cognata est dominio, et eô datô iuris naturalis. Possum enim rem meam alienare,… … Hofmann J. Lexicon universale
Johann Eck — (November 13, 1486 ndash; February 13, 1543) was a 16th century theologian and defender of Catholicism during the Protestant Reformation. It was Eck who argued that the beliefs of Martin Luther and Jan Hus were similar. Education, Post at… … Wikipedia
JERUSALEM — The entry is arranged according to the following outline: history name protohistory the bronze age david and first temple period second temple period the roman period byzantine jerusalem arab period crusader period mamluk period … Encyclopedia of Judaism
PERSIA — quae Persis Ptol. Plin. l. 6. c. 25. et Melae, l. 1. c. 2. Farstan, et Farsistan incolis, teste Castaldô, Provincia Asiae notissima atque clarissima, inter Susianam ad occasum, et Carmaniam ad ortum; atque inter Parthiam ad Boream et sinum… … Hofmann J. Lexicon universale
NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… … Hofmann J. Lexicon universale
NUPTIALES — Mores ritusque prae cipui apud Ebraeos, Paganos et Christianos, sollennes sunt contrahendi nubendique formulae, Arrarum item ac pretii Nuptialis, Annulique ac Coronarum usus, Benedictiones et Sacra Nuptialia, Tempora demum. quibus celebritas… … Hofmann J. Lexicon universale
ANGLIA — Insulae Britanniae pars, olim Albion, seu Albania, ab albis rupibus (ur quidam volunt) quae primum illuc navigantibus apparent, sic dicta. Hodie in duaspartes dividitur, Angliam proprie sic dictam, veteribus Lhoegriam, et Cambriam, seu Walliam.… … Hofmann J. Lexicon universale
NUPTIALE Tempus — accurate semper observatum. Et quidem apud Hebraeos, dote constitutâ, deducere Sponsam Sponso licuit, ita tamen, ut tum temporis morae ratio haberetur, tum dierum Deductioni ex more praestitutorum. Nempe minor in potestate patria desponstat, nisi … Hofmann J. Lexicon universale
ITALIA — I. ITALIA apud vetustissimos Scriptores, Brutiorum proprie regio est, quam Phoenices dixêre Itariam, quasi Piceariam, propter picis copiam praestantiamque, ut Bochart, erudite demonstrat. Vide eum Parte prior. l. 2. c. 26. ut et quae dicta suo… … Hofmann J. Lexicon universale
Lutherische Orthodoxie — Der Begriff lutherische Orthodoxie bezeichnet eine theologiegeschichtliche Phase der Konsolidierung der lutherischen Theologie im Anschluss an die Wirren der Reformationszeit, ungefähr von 1580 bis 1730. Besonders kennzeichnend für diese Epoche… … Deutsch Wikipedia

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на английский

post+id+locorum

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на английский

post+id+locorum

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: