Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

pestĭlens

  • 1 pestilens

    pestĭlens, entis, adj. [pestis], pestilential, infected, unhealthy, unwholesome (class.).
    I.
    Lit.:

    loci (opp. salubres),

    Cic. Fat. 4, 7:

    pestilens et gravis aspiratio,

    id. Div. 1, 57, 130:

    Africus,

    Hor. C. 3, 23, 5:

    aedes,

    Cic. Off. 3, 13, 54.—With dat.:

    annus urbi,

    Liv. 3, 6:

    aestas animalibus,

    id. 5, 16. — Comp.:

    fundus pestilentior,

    Varr. R. R. 1, 4:

    annus,

    Liv. 4, 21.— Sup.:

    gravissimus et pestilentissimus annus,

    Cic. Fam. 5, 16, 4. —
    II.
    Trop., pestilent, noxious, destructive (class.):

    homo pestilentior patriā suā,

    Cic. Fam. 7, 24, 1:

    pestilens collegae munus esse,

    Liv. 2, 71:

    invidia,

    Sen. Hippol. 489. — Subst.: pestĭlens, entis, m., a pestilent fellow, Vulg. 1 Macc. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > pestilens

  • 2 pestilēns

        pestilēns entis, adj. with comp. and sup.    [pestis], pestilential, infected, unhealthy, unwholesome: agri: Africus, H.: aedes: annus urbi, L.: pestilentior annus, L.: pestilentissimus annus.—Fig., pernicious, noxious, destructive: homo pestilentior patriā suā: pestilens conlegae munus esse, L.
    * * *
    (gen.), pestilentis ADJ
    pestilential, unhealthy, unwholesome; destructive

    Latin-English dictionary > pestilēns

  • 3 salubris

    sălūbris, e ( masc. collat. form sălū-ber, Varr. R. R. 1, 2, 8; Ov. R. Am. 704; but salubris, m., Cic. Div. 1, 57, 130; Cels. 1, 3; 2, 1; 3, 6; abl. salubri, v. Neue, Formenl. 2, p. 30), adj. [salus], health-giving, promoting health, healthful, wholesome, salubrious; salutary, serviceable, advantageous, beneficial (v. salutaris init.).
    I.
    Lit. (freq. and class.)
    (α).
    Absol.:

    saluber locus,

    Varr. R. R. 1, 2, 8; so Cic. Fat. 4, 7 (opp. pestilens); id. Rep. 2, 6, 11 (opp. pestilens regio); 1, 1, 1; id. de Or. 2, 71, 290; Cels. 1, 3 (opp. gravis); cf.:

    sunt partes agrorum aliae pestilentes, aliae salubres,

    Cic. Div. 1, 36, 79.— Comp.:

    salubrior ager,

    Varr. R. R. 1, 4, 3.— Sup.: saluberrimae regiones, * Caes. B. C. 3, 2 fin.:

    Apennino saluberrimo montium,

    Plin. Ep. 1, 6, 2:

    Esquiliae,

    Hor. S. 1, 8, 14:

    silvae,

    id. Ep. 1, 4, 4:

    aquae,

    id. C. S. 31:

    irriguis ora salubris aquis,

    Ov. Am. 2, 16, 2:

    fluvius,

    Verg. G. 1, 272:

    aura,

    Ov. A. A. 3, 693:

    caelum,

    Col. 1, 2:

    si Baiae salubres repente factae sunt,

    Cic. Fam. 9, 12, 1:

    salubrisne an pestilens annus futurus sit,

    id. Div. 1, 57, 130; cf.:

    saluberrimum (tempus) ver est... saluberrimi sunt sereni dies... salubriores septentrionales quam subsolani, etc.... nam fere ventus ubique a mediterraneis regionibus veniens salubris, a mari gravis est,

    Cels. 2, 1:

    aestates,

    Hor. S. 2, 4, 21:

    stellae,

    id. ib. 1, 7, 24:

    sidus,

    Luc. 1, 661:

    afflatus ex Apenninis,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    cultus atque victus,

    strengthening, nourishing, Cic. Div. 1, 29, 61; id. Or. 26, 90 infra; cf.:

    suci Ambrosiae,

    Verg. A. 12, 418:

    saluberrimum acetum,

    Plin. 21, 14, 48, § 82:

    saluberrimi potus,

    id. 31, 2, 19, § 28:

    somnus,

    Verg. G. 3, 530:

    in medicinā alia salubria alia insalubria,

    Quint. 3, 2, 3:

    princeps,

    i. e. mindful of the good of others, Suet. Aug. 42:

    Phoebe saluber, ades,

    Ov. R. Am. 704:

    o salute meā salus salubrior!

    Plaut. Cist. 3, 13:

    quicquid est salsum aut salubre in oratione,

    sound, solid, Cic. Or. 26, 90:

    sententiae exemplo haud salubres,

    Liv. 2, 30; cf.:

    (factum) severitate exempli salubre,

    Plin. Ep. 2, 11, 1:

    consilia,

    Cic. Att. 8, 12, 5; cf.:

    hiems saluberrimis consiliis absumpta,

    Tac. Agr. 21:

    mendacium,

    Liv. 2, 64:

    justitia legesque,

    Hor. A. P. 198:

    verba,

    Ov. F. 6, 753:

    factum,

    Ov. R. Am. 316:

    pretium,

    advantageous, profitable, Col. 7, 3, 22; Mart. 10, 104, 14:

    exempla,

    Gell. 6, 10, 1; cf. infra, adv.—
    (β).
    With dat., ad aliquid, contra (cf. salutaris):

    (sententiam) dixi rei publicae saluberrimam,

    Cic. Dom. 7, 16:

    vinum firmum, corpori salubre,

    Col. 12, 27; so,

    et gravi Malvae salubres corpori,

    Hor. Epod. 2, 58; Cato, R. R. 157, 12; cf.:

    salubris parum urbs valetudini suae,

    Suet. Aug. 72:

    liber salubrior studiis quam dulcior,

    Quint. 3, 1, 5:

    leges rem salubriorem inopi quam potenti (esse),

    Liv. 2, 3, 4:

    saluberrima Romano imperio juga Alpium,

    Plin. 3, 4, 5, § 31:

    ad omnes res salubre est,

    Cato, R. R. 156, 1:

    icterias existimatur salubris contra regios morbos,

    Plin. 37, 10, 61, § 470.—
    II.
    Transf., in a neutr. sense, of the human body, healthy, sound, well, vigorous (very rare, and for the most part not till after the Aug. per.;

    not in Cic.): genus hominum salubri corpore,

    Sall. J. 17, 6:

    salubriora etiam credente corpora esse,

    Liv. 1, 31; 3, 8:

    (exercitum) mutatione locorum salubriorem esse,

    id. 10, 28; Tac. H. 5, 6:

    ut salubri sint corpore pecora,

    Col. 6, 4, 1; Mart. 10, 47, 6; cf. Liv. 10, 25.— Sup.:

    gentes quae saluberrimis corporibus utuntur,

    Tac. Or. 41.—Hence, adv.: sălūbrĭ-ter, healthfully, wholesomely, salubriously; profitably, advantageously:

    ubi potest illa aetas aut calescere... aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubrius?

    Cic. Sen. 16, 57; Col. 1, 8, 12; 2, 9, 14:

    ut salubrius litigantes consisterent,

    Plin. 19, 1, 6, § 24:

    nasci,

    Gell. 3, 10, 8.— Sup.:

    saluberrime,

    Plin. 22, 12, 14, § 29:

    bellum trahi salubriter,

    beneficially, advantageously, Liv. 3, 62: leges emendatae utiliter, latae salubriter, Vell. 2, 89, 4; Gell. 2, 29, 1 al.; cf.

    emere,

    i. e. at a cheap rate, Plin. Ep. 1, 24, 4:

    ut (laesa) quam saluberrime reficiantur,

    id. ib. 6, 30, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > salubris

  • 4 excipiō

        excipiō cēpī, ceptus, ere    [ex + capio].    I. To take out, withdraw: alqm e mari: clipeum sorti, V. —Fig., to rescue, release, exempt: servitute exceptus, L.: nihil libidini exceptum, Ta. — To except, make an exception, stipulate, reserve: hosce homines: mentem, cum venderet (servom), H.: de antiquis neminem: cum nominatim lex exciperet, ut liceret, etc.: lex cognatos excipit, ne eis ea potestas mandetur: foedere esse exceptum, quo minus praemia tribuerentur: omnium, exceptis vobis duobus, eloquentissimi: Excepto, quod non simul esses, cetera laetus, H. —    II. To take up, catch, receive, capture, take: sanguinem paterā: se in pedes, i. e. spring to the ground, L.: filiorum postremum spiritum ore: tela missa, i. e. ward off (with shields), Cs.: (terra) virum exceperit: ambo benigno voltu, L.: reduces, welcome, V.: aliquem epulis, Ta.: equitem conlatis signis, meet, V.: succiso poplite Gygen, wound, V.: speculator exceptus a iuvenibus mulcatur, L.: servos in pabulatione, Cs.: incautum, V.: aprum latitantem, H.: aves, Cu.: exceptus tergo (equi), seated, V.: Sucronem in latus, takes, i. e. stabs, V.—Of places: Priaticus campus eos excepit, they reached, L. — To come next to, follow, succeed: linguam excipit stomachus: alios alii deinceps, Cs.: porticus excipiebat Arcton, looked out towards, H.—Fig., to take up, catch, intercept, obtain, be exposed to, receive, incur, meet: genus divinationis, quod animus excipit ex divinitate: impetūs gladiorum, Cs.: vim frigorum: fatum, Ta.: praecepta ad excipiendas hominum voluntates, for taking captive: invidiam, N.— To receive, welcome: excipi clamore: alqm festis vocibus, Ta.: plausu pavidos, V.—Of events, to befall, overtake, meet: qui quosque eventūs exciperent, Cs.: quis te casus Excipit, V.: excipit eum lentius spe bellum, L.— To catch up, take up eagerly, listen to, overhear: maledicto nihil citius excipitur: sermonem eorum ex servis, L.: rumores: hunc (clamorem), Cs.: alqd comiter, Ta.: adsensu populi excepta vox, L.— To follow, succeed: tristem hiemem pestilens aestas excepit, L.: Herculis vitam immortalitas excepisse dicitur: hunc (locutum) Labienus excepit, Cs.: Iuppiter excepit, replied, O.— To succeed to, renew, take up: memoriam illius viri excipient anni consequentes: ut integri pugnam excipient, L.: gentem, V.
    * * *
    excipere, excepi, exceptus V
    take out; remove; follow; receive; ward off, relieve

    Latin-English dictionary > excipiō

  • 5 pestilentia

        pestilentia ae, f    [pestilens], an infectious disease, plague, pest, pestilence: gravi pestilentiā conflictati, Cs.: exercitūs nostri interitus fame, pestilentiā: gravis, L.—Fig.: ubi contagio quasi pestilentia invasit, corruption, S.: oratio plena pestilentiae, Ct.— An unwholesome atmosphere, malarial climate: autumni, Cs.: pestilentiae fines: pestilentiae possessores, i. e. unhealthy lands.
    * * *
    plague; pestilence; fever

    Latin-English dictionary > pestilentia

  • 6 Africa

    Afrĭca, ae, f. [the Romans received this name from the Carthaginians as designating their country, and in this sense only the Gr. hê Aphrikê occurs].
    I.
    In a restricted sense, designated by the Greeks hê Libuê, Libya, the territory of Carthage:

    Nilus Africam ab Aethiopiā dispescens,

    Plin. 5, 9, 10, § 53; 5, 4, 3:

    regio, quae sequitur a promontorio Metagonio ad aras Philaenorum, proprie nomen Africae usurpat,

    Mel. 1, 7; cf. Cic. Imp. Pomp. 12, and id. Lig. 7.—
    II.
    In an extended sense, the whole of that quarter of the globe south of the Mediterranean Sea, Mel. 1, 4.—By meton. for its inhabitants: Africa, quae procul a mari incultius agebat, Sall. J. 89, 7 (cf. id. ib. 19, 5: alios incultius vagos agitare).—Hence,
    1.
    Afrĭcānus, a, um, adj., pertaining to Africa, African:

    bellum Africanum,

    the war of Cœsar with the partisans of Pompey in Africa, Cic. Deiot. 9:

    rumores,

    of the African war, id. ib.:

    causa,

    id. Fam. 6, 13:

    possessiones,

    in Africa, Nep. Att. 12:

    gallina,

    a guinea-hen, Varr. R. R. 3, 9; cf. Plin. 10, 26, 38, § 74.— Subst.: Afrĭcānae, ārum, sc. ferae, panthers, Liv. 44, 18; so Plin. 8, 17, 24, § 64; Plin. Ep. 6, 34; Suet. Cat. 18; id. Claud. 21 al.—Esp., Afrĭcā-nus, surname of the two most distinguished Scipios.
    A.
    Of P. Cornelius Scipio major, who defeated Hannibal at Zama (201 B. C.). —
    B.
    Of his grandson by adoption, P. Cornelius Scipio Aemilianus minor, who conducted the third Punic war, destroyed Carthage (146 B.C.), and subjected the whole Carthaginian territory to the Romans.—
    2.
    Afrĭcus, a, um, adj., African (mostly poet. for the prose Africanus): terra, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 167; so Liv. 29, 23 fin.:

    bella,

    Sil. 17, 11:

    Vicus,

    a place in Rome, on the Esquiline Hill, where the Carthaginian hostages were held in custody, Varr. R. R. 5, 32, 44.—But esp. freq., Afrĭcus ventus, or subst.: Afrĭcus, i, m., the south-west wind, Gr. lips, blowing between Auster and Favonius (libonotos and zephuros), opp. Vulturnus (kaikias), now called, among the Italians, Affrico or gherbino; cf. Plin. 2, 47, 46, § 119, and Sen. Q. N. 5, 16:

    creberque procellis Africus,

    Verg. A. 1, 86:

    praeceps,

    Hor. C. 1, 3, 12:

    luctans,

    id. ib. 1, 1, 15:

    pestilens,

    id. ib. 3, 23, 5:

    protervus,

    id. Epod. 16, 22.— Adj.: procellae, the waves or storms caused by the Africus, Hor. C. 3, 29, 57.—In Propert., Africus, as the god of this wind, is called pater, 5, 3, 48, but Müll. here reads Aetheris.

    Lewis & Short latin dictionary > Africa

  • 7 Africanae

    Afrĭca, ae, f. [the Romans received this name from the Carthaginians as designating their country, and in this sense only the Gr. hê Aphrikê occurs].
    I.
    In a restricted sense, designated by the Greeks hê Libuê, Libya, the territory of Carthage:

    Nilus Africam ab Aethiopiā dispescens,

    Plin. 5, 9, 10, § 53; 5, 4, 3:

    regio, quae sequitur a promontorio Metagonio ad aras Philaenorum, proprie nomen Africae usurpat,

    Mel. 1, 7; cf. Cic. Imp. Pomp. 12, and id. Lig. 7.—
    II.
    In an extended sense, the whole of that quarter of the globe south of the Mediterranean Sea, Mel. 1, 4.—By meton. for its inhabitants: Africa, quae procul a mari incultius agebat, Sall. J. 89, 7 (cf. id. ib. 19, 5: alios incultius vagos agitare).—Hence,
    1.
    Afrĭcānus, a, um, adj., pertaining to Africa, African:

    bellum Africanum,

    the war of Cœsar with the partisans of Pompey in Africa, Cic. Deiot. 9:

    rumores,

    of the African war, id. ib.:

    causa,

    id. Fam. 6, 13:

    possessiones,

    in Africa, Nep. Att. 12:

    gallina,

    a guinea-hen, Varr. R. R. 3, 9; cf. Plin. 10, 26, 38, § 74.— Subst.: Afrĭcānae, ārum, sc. ferae, panthers, Liv. 44, 18; so Plin. 8, 17, 24, § 64; Plin. Ep. 6, 34; Suet. Cat. 18; id. Claud. 21 al.—Esp., Afrĭcā-nus, surname of the two most distinguished Scipios.
    A.
    Of P. Cornelius Scipio major, who defeated Hannibal at Zama (201 B. C.). —
    B.
    Of his grandson by adoption, P. Cornelius Scipio Aemilianus minor, who conducted the third Punic war, destroyed Carthage (146 B.C.), and subjected the whole Carthaginian territory to the Romans.—
    2.
    Afrĭcus, a, um, adj., African (mostly poet. for the prose Africanus): terra, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 167; so Liv. 29, 23 fin.:

    bella,

    Sil. 17, 11:

    Vicus,

    a place in Rome, on the Esquiline Hill, where the Carthaginian hostages were held in custody, Varr. R. R. 5, 32, 44.—But esp. freq., Afrĭcus ventus, or subst.: Afrĭcus, i, m., the south-west wind, Gr. lips, blowing between Auster and Favonius (libonotos and zephuros), opp. Vulturnus (kaikias), now called, among the Italians, Affrico or gherbino; cf. Plin. 2, 47, 46, § 119, and Sen. Q. N. 5, 16:

    creberque procellis Africus,

    Verg. A. 1, 86:

    praeceps,

    Hor. C. 1, 3, 12:

    luctans,

    id. ib. 1, 1, 15:

    pestilens,

    id. ib. 3, 23, 5:

    protervus,

    id. Epod. 16, 22.— Adj.: procellae, the waves or storms caused by the Africus, Hor. C. 3, 29, 57.—In Propert., Africus, as the god of this wind, is called pater, 5, 3, 48, but Müll. here reads Aetheris.

    Lewis & Short latin dictionary > Africanae

  • 8 Africanus

    Afrĭca, ae, f. [the Romans received this name from the Carthaginians as designating their country, and in this sense only the Gr. hê Aphrikê occurs].
    I.
    In a restricted sense, designated by the Greeks hê Libuê, Libya, the territory of Carthage:

    Nilus Africam ab Aethiopiā dispescens,

    Plin. 5, 9, 10, § 53; 5, 4, 3:

    regio, quae sequitur a promontorio Metagonio ad aras Philaenorum, proprie nomen Africae usurpat,

    Mel. 1, 7; cf. Cic. Imp. Pomp. 12, and id. Lig. 7.—
    II.
    In an extended sense, the whole of that quarter of the globe south of the Mediterranean Sea, Mel. 1, 4.—By meton. for its inhabitants: Africa, quae procul a mari incultius agebat, Sall. J. 89, 7 (cf. id. ib. 19, 5: alios incultius vagos agitare).—Hence,
    1.
    Afrĭcānus, a, um, adj., pertaining to Africa, African:

    bellum Africanum,

    the war of Cœsar with the partisans of Pompey in Africa, Cic. Deiot. 9:

    rumores,

    of the African war, id. ib.:

    causa,

    id. Fam. 6, 13:

    possessiones,

    in Africa, Nep. Att. 12:

    gallina,

    a guinea-hen, Varr. R. R. 3, 9; cf. Plin. 10, 26, 38, § 74.— Subst.: Afrĭcānae, ārum, sc. ferae, panthers, Liv. 44, 18; so Plin. 8, 17, 24, § 64; Plin. Ep. 6, 34; Suet. Cat. 18; id. Claud. 21 al.—Esp., Afrĭcā-nus, surname of the two most distinguished Scipios.
    A.
    Of P. Cornelius Scipio major, who defeated Hannibal at Zama (201 B. C.). —
    B.
    Of his grandson by adoption, P. Cornelius Scipio Aemilianus minor, who conducted the third Punic war, destroyed Carthage (146 B.C.), and subjected the whole Carthaginian territory to the Romans.—
    2.
    Afrĭcus, a, um, adj., African (mostly poet. for the prose Africanus): terra, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 167; so Liv. 29, 23 fin.:

    bella,

    Sil. 17, 11:

    Vicus,

    a place in Rome, on the Esquiline Hill, where the Carthaginian hostages were held in custody, Varr. R. R. 5, 32, 44.—But esp. freq., Afrĭcus ventus, or subst.: Afrĭcus, i, m., the south-west wind, Gr. lips, blowing between Auster and Favonius (libonotos and zephuros), opp. Vulturnus (kaikias), now called, among the Italians, Affrico or gherbino; cf. Plin. 2, 47, 46, § 119, and Sen. Q. N. 5, 16:

    creberque procellis Africus,

    Verg. A. 1, 86:

    praeceps,

    Hor. C. 1, 3, 12:

    luctans,

    id. ib. 1, 1, 15:

    pestilens,

    id. ib. 3, 23, 5:

    protervus,

    id. Epod. 16, 22.— Adj.: procellae, the waves or storms caused by the Africus, Hor. C. 3, 29, 57.—In Propert., Africus, as the god of this wind, is called pater, 5, 3, 48, but Müll. here reads Aetheris.

    Lewis & Short latin dictionary > Africanus

  • 9 Africus

    Afrĭca, ae, f. [the Romans received this name from the Carthaginians as designating their country, and in this sense only the Gr. hê Aphrikê occurs].
    I.
    In a restricted sense, designated by the Greeks hê Libuê, Libya, the territory of Carthage:

    Nilus Africam ab Aethiopiā dispescens,

    Plin. 5, 9, 10, § 53; 5, 4, 3:

    regio, quae sequitur a promontorio Metagonio ad aras Philaenorum, proprie nomen Africae usurpat,

    Mel. 1, 7; cf. Cic. Imp. Pomp. 12, and id. Lig. 7.—
    II.
    In an extended sense, the whole of that quarter of the globe south of the Mediterranean Sea, Mel. 1, 4.—By meton. for its inhabitants: Africa, quae procul a mari incultius agebat, Sall. J. 89, 7 (cf. id. ib. 19, 5: alios incultius vagos agitare).—Hence,
    1.
    Afrĭcānus, a, um, adj., pertaining to Africa, African:

    bellum Africanum,

    the war of Cœsar with the partisans of Pompey in Africa, Cic. Deiot. 9:

    rumores,

    of the African war, id. ib.:

    causa,

    id. Fam. 6, 13:

    possessiones,

    in Africa, Nep. Att. 12:

    gallina,

    a guinea-hen, Varr. R. R. 3, 9; cf. Plin. 10, 26, 38, § 74.— Subst.: Afrĭcānae, ārum, sc. ferae, panthers, Liv. 44, 18; so Plin. 8, 17, 24, § 64; Plin. Ep. 6, 34; Suet. Cat. 18; id. Claud. 21 al.—Esp., Afrĭcā-nus, surname of the two most distinguished Scipios.
    A.
    Of P. Cornelius Scipio major, who defeated Hannibal at Zama (201 B. C.). —
    B.
    Of his grandson by adoption, P. Cornelius Scipio Aemilianus minor, who conducted the third Punic war, destroyed Carthage (146 B.C.), and subjected the whole Carthaginian territory to the Romans.—
    2.
    Afrĭcus, a, um, adj., African (mostly poet. for the prose Africanus): terra, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 167; so Liv. 29, 23 fin.:

    bella,

    Sil. 17, 11:

    Vicus,

    a place in Rome, on the Esquiline Hill, where the Carthaginian hostages were held in custody, Varr. R. R. 5, 32, 44.—But esp. freq., Afrĭcus ventus, or subst.: Afrĭcus, i, m., the south-west wind, Gr. lips, blowing between Auster and Favonius (libonotos and zephuros), opp. Vulturnus (kaikias), now called, among the Italians, Affrico or gherbino; cf. Plin. 2, 47, 46, § 119, and Sen. Q. N. 5, 16:

    creberque procellis Africus,

    Verg. A. 1, 86:

    praeceps,

    Hor. C. 1, 3, 12:

    luctans,

    id. ib. 1, 1, 15:

    pestilens,

    id. ib. 3, 23, 5:

    protervus,

    id. Epod. 16, 22.— Adj.: procellae, the waves or storms caused by the Africus, Hor. C. 3, 29, 57.—In Propert., Africus, as the god of this wind, is called pater, 5, 3, 48, but Müll. here reads Aetheris.

    Lewis & Short latin dictionary > Africus

  • 10 Africus ventus

    Afrĭca, ae, f. [the Romans received this name from the Carthaginians as designating their country, and in this sense only the Gr. hê Aphrikê occurs].
    I.
    In a restricted sense, designated by the Greeks hê Libuê, Libya, the territory of Carthage:

    Nilus Africam ab Aethiopiā dispescens,

    Plin. 5, 9, 10, § 53; 5, 4, 3:

    regio, quae sequitur a promontorio Metagonio ad aras Philaenorum, proprie nomen Africae usurpat,

    Mel. 1, 7; cf. Cic. Imp. Pomp. 12, and id. Lig. 7.—
    II.
    In an extended sense, the whole of that quarter of the globe south of the Mediterranean Sea, Mel. 1, 4.—By meton. for its inhabitants: Africa, quae procul a mari incultius agebat, Sall. J. 89, 7 (cf. id. ib. 19, 5: alios incultius vagos agitare).—Hence,
    1.
    Afrĭcānus, a, um, adj., pertaining to Africa, African:

    bellum Africanum,

    the war of Cœsar with the partisans of Pompey in Africa, Cic. Deiot. 9:

    rumores,

    of the African war, id. ib.:

    causa,

    id. Fam. 6, 13:

    possessiones,

    in Africa, Nep. Att. 12:

    gallina,

    a guinea-hen, Varr. R. R. 3, 9; cf. Plin. 10, 26, 38, § 74.— Subst.: Afrĭcānae, ārum, sc. ferae, panthers, Liv. 44, 18; so Plin. 8, 17, 24, § 64; Plin. Ep. 6, 34; Suet. Cat. 18; id. Claud. 21 al.—Esp., Afrĭcā-nus, surname of the two most distinguished Scipios.
    A.
    Of P. Cornelius Scipio major, who defeated Hannibal at Zama (201 B. C.). —
    B.
    Of his grandson by adoption, P. Cornelius Scipio Aemilianus minor, who conducted the third Punic war, destroyed Carthage (146 B.C.), and subjected the whole Carthaginian territory to the Romans.—
    2.
    Afrĭcus, a, um, adj., African (mostly poet. for the prose Africanus): terra, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 167; so Liv. 29, 23 fin.:

    bella,

    Sil. 17, 11:

    Vicus,

    a place in Rome, on the Esquiline Hill, where the Carthaginian hostages were held in custody, Varr. R. R. 5, 32, 44.—But esp. freq., Afrĭcus ventus, or subst.: Afrĭcus, i, m., the south-west wind, Gr. lips, blowing between Auster and Favonius (libonotos and zephuros), opp. Vulturnus (kaikias), now called, among the Italians, Affrico or gherbino; cf. Plin. 2, 47, 46, § 119, and Sen. Q. N. 5, 16:

    creberque procellis Africus,

    Verg. A. 1, 86:

    praeceps,

    Hor. C. 1, 3, 12:

    luctans,

    id. ib. 1, 1, 15:

    pestilens,

    id. ib. 3, 23, 5:

    protervus,

    id. Epod. 16, 22.— Adj.: procellae, the waves or storms caused by the Africus, Hor. C. 3, 29, 57.—In Propert., Africus, as the god of this wind, is called pater, 5, 3, 48, but Müll. here reads Aetheris.

    Lewis & Short latin dictionary > Africus ventus

  • 11 ager

    ăger, gri, m. [agros; Germ. Acker, Eng. acre, Sanscr. agras = surface, floor; Grimm conjectured that it was connected with ago, agô, a pecore agendo, and this was the ancient view; cf. Varr. L. L. 5, § 34 Müll., and Don. ad Ter. Ad. 3, 3, 47; so the Germ. Trift = pasture, from treiben, to drive].
    I.
    In an extended sense, territory, district, domain, the whole of the soil belonging to a community (syn.: terra, tellus, arvum, solum, rus, humus; opp. terra, which includes [p. 70] many such possessions taken together; cf.

    Nieb. Röm. Gesch. 2, 694 sq.): Ager Tusculanus,... non terra,

    Varr. L. L. 7, 2, 84:

    praedā atque agro adfecit familiares suos,

    Plaut. Am. 1, 1, 38:

    abituros agro Achivos,

    id. ib. 1, 53, 71:

    ut melior fundus Hirpinus sit, sive ager Hirpinus (totum enim possidet), quam, etc.,

    Cic. Agr. 3, 2: fundum habet in agro Thurino, id. Fragm. ap. Quint. 4, 2, 131 (pro Tull. 14):

    Rhenus, qui agrum Helvetium a Germanis dividit,

    Caes. B. G. 1, 2 Herz.:

    ager Noricus,

    id. ib. 1, 5:

    in agro Troade,

    Nep. Paus. 3:

    in agro Aretino,

    Sall. C. 36, 1:

    his civitas data agerque,

    Liv. 2, 16:

    in agro urbis Jericho,

    Vulg. Josue, 5, 13.—In the Roman polity: ager Romanus, the Roman possessions in land (distinguished from ager peregrinus, foreign territory) was divided into ager publicus, public property, domains, and ager privatus, private estates; v. Smith's Dict. Antiq., and Nieb. Röm. Gesch. 2, 695 and 696; cf. with 153 sq.—
    II.
    In a more restricted sense.
    A.
    Improdued or productive land, a field, whether pasture, arable, nursery ground, or any thing of the kind; cf. Doed. Syn. 3, 7 sq.; 1, 71; Hab. Syn. 68, and Herz. ad Caes. B. G. 7, 13:

    agrum hunc mercatus sum: hic me exerceo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 94:

    agrum de nostro patre colendum habebat,

    id. Phorm. 2, 3, 17:

    ut ager quamvis fertilis, sine culturā fructuosus esse non potest,

    Cic. Tusc. 2, 5; id. Fl. 29:

    agrum colere,

    id. Rosc. Am. 18:

    conserere,

    Verg. E. 1, 73:

    agrum tuum non seres,

    Vulg. Lev. 19, 19:

    (homo) seminavit bonum semen in agro suo,

    ib. Matt. 13, 24; ib. Luc. 12, 16. —
    * Of a piece of ground where vines or trees are planted, a nursery:

    ut ager mundus purusque flat, ejus arbor atque vitis fecundior,

    Gell.
    19, 12, 8.—Of a place of habitation in the country, estate, villa:

    in tuosne agros confugiam,

    Cic. Att. 3, 15 (so agros, Hom. Od. 24, 205).—
    B.
    The fields, the open country, the country (as in Gr. agros or agroi), like rus, in opp. to the town, urbs (in prose writers generally only in the plur.), Ter. Eun. 5, 5, 2:

    homines ex agris concurrunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 44:

    non solum ex urbe, sed etiam ex agris,

    id. Cat. 2, 4, 8:

    annus pestilens urbi agrisque,

    Liv. 3, 6; id. 3, 32:

    in civitatem et in agros,

    Vulg. Marc. 5, 14.—And even in opp. to a village or hamlet, the open field:

    sanum hominem modo ruri esse oportet, modo in urbe, saepiusque in agro,

    Cels. 1, 1.—
    C.
    Poet., in opp. to mountains, plain, valley, champaign:

    ignotos montes agrosque salutat,

    Ov. M. 3, 25.—
    D.
    As a measure of length (opp. frons, breadth):

    mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum Hic dabat,

    in depth, Hor. S. 1, 8, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > ager

  • 12 dies

    dĭes (dīes, Liv. Andron. Fragm. Odys. 7), ēi ([etilde]ī, Verg. A. 4, 156; Hor. S. 1, 8, 35 et saep.;

    dissyl.: di-ei,

    Ter. Eun. 4, 7, 31; also gen. dies, die, and dii—dies, as in acies, facies, pernicies, etc., Enn. ap. Gell. 9, 14; Ann. v. 401 Vahl.; Cic. Sest. 12, 28 ap. Gell. l. l.:

    die,

    Prisc. p. 780 P.; even in Verg. G. 1, 208, where Gellius reads dies, v. Wagner ad loc., nearly all MSS. have die; cf. Rib. and Forbig. ad loc.; so,

    die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 59; id. Capt. 4, 2, 20; Caes. B. G. 7, 11, 5; id. B. C. 1, 14, 3; 3, 76, 2; Just. 2, 11, 17; cf. Oud. ad B. G. 2, 23, 1. Die appears to be certain in Sall. J. 52, 3; 97, 3. Also in Cic. Sest. 12, 28, Gellius reads dies, where our MSS., except the Cod. Lamb., have diei;

    perh. those words do not belong to Cicero himself. Form dii,

    Verg. A. 1, 636, Rib. and Forbig. after Serv. and Gell. l. l.— Dat., diēī, saep. die, Plaut. Am. 1, 1, 120, acc. to Serv. Verg. G. 1, 208; Plaut. Am. 1, 3, 48; id. Capt. 3, 1, 4; id. Trin. 4, 2, 1;

    once dii,

    id. Merc. 1, Prol. 13; cf. Roby, Gram. 1, 121 sq.); m. (in sing. sometimes f., esp. in the signif. no. I. B. 1.) [root Sanscr. dī, gleam: dinas, day; Gr. dios, heavenly; cf. Lat. Jovis (Diovis), Diana, deus, dīvus, etc. Old form, dius (for divus); cf.: nudius, diu, etc. The word also appears in composition in many particles, as pridem, hodie, diu, etc., v. Corss. Auspr. 2, 855 sq.], a day (cf.: tempus, tempestas, aetas, aevum, spatium, intervallum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., the civil day of twenty-four hours.
    (α).
    Masc.:

    dies primus est veris in Aquario... dies tertius... dies civiles nostros, etc.,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3; Gell. 3, 2: REBVS IVRE IVDICATIS TRIGINTA DIES IVSTI SVNTO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; and 15, 13 fin.; for which;

    per dies continuos XXX., etc.,

    Gai. Inst. 3, 78: multa dies in bello conficit unus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 297 ed. Vahl.); cf.:

    non uno absolvam die,

    Plaut. Capt. 3, 5, 73:

    hic dies,

    id. Aul. 4, 9, 11:

    hic ille est dies,

    id. Capt. 3, 3, 3:

    ante hunc diem,

    id. ib. 3, 4, 101:

    illo die impransus fui,

    id. Am. 1, 1, 98; cf.:

    eo die,

    Caes. B. G. 1, 22 fin.; 2, 6; 2, 32 fin.; 4, 11, 4; 5, 15 fin. et saep.:

    postero die,

    id. ib. 1, 15, 1; 3, 6, 3 et saep.; Cic. Verr. 2, 2, 17; Sall. J. 29, 5; 38, 9 et saep.:

    in posterum diem,

    Caes. B. G. 7, 41 fin.; id. B. C. 1, 65 fin. et saep.:

    diem scito esse nullum, quo die non dicam pro reo,

    Cic. Q. Fr. 3, 3:

    domi sedet totos dies,

    Plaut. Aul. 1, 1, 34:

    paucos dies ibi morati,

    Caes. B. G. 7, 5, 4:

    dies continuos XXX. sub bruma esse noctem,

    id. ib. 5, 13, 3:

    hosce aliquot dies,

    Ter. Heaut. 4, 5, 4; cf. id. Eun. 1, 2, 71 et saep.:

    festo die si quid prodegeris,

    Plaut. Aul. 2, 8, 10; so,

    festus,

    id. Cas. 1, 49; id. Poen. 3, 5, 13; 4, 2, 26 et saep.—
    (β).
    Fem. (freq. in poetry metri gratiā; rare in prose), postrema, Enn. ap. Gell. 9, 14:

    omnia ademit Una dies,

    Lucr. 3, 912; cf. id. 3, 921; 5, 96 and 998: homines, qui ex media nocte ad proximam mediam noctem in his horis XXIV. nati sunt, una die nati dicuntur, Varr. ap. Gell. 3, 2, 2 (uno die, Macr. S. 1, 3):

    quibus effectis armatisque diebus XXX., a qua die materia caesa est,

    Caes. B. C. 1, 36 fin.:

    Varronem profiteri, se altera die ad colloquium venturum,

    id. ib. 3, 19, 4 (for which, shortly before: quo cum esset postero die ventum); cf.:

    postera die,

    Sall. J. 68, 2 (for which, in the same author, more freq.:

    postero die): pulchra,

    Hor. Od. 1, 36, 10:

    suprema,

    id. ib. 1, 13, 20:

    atra,

    Verg. A. 6, 429:

    tarda,

    Ov. M. 15, 868 et saep.—(But Caes. B. C. 3, 26, 1; 3, 37, 1, read altero, tertio.)—
    b.
    Connections:

    postridie ejus diei, a favorite expression of Caesar,

    Caes. B. G. 1, 23, 1: 1, 47, 2; 1, 48, 2 et saep., v. postridie;

    and cf.: post diem tertium ejus diei,

    Cic. Att. 3, 7; Sulpic. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Liv. 27, 35:

    diem ex die exspectabam,

    from day to day, id. ib. 7, 26 fin.; cf.:

    diem ex die ducere,

    Caes. B. G. 1, 16, 5; for which also: diem de die prospectans, Liv. 5, 48; and: diem de die differre, id. 25, 25: LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO, for every day, day by day, daily, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.:

    affatim est hominum, in dies qui singulas escas edunt,

    Plaut. Men. 3, 1, 10; so,

    in dies,

    every day, Cic. Top. 16, 62; Caes. B. G. 3, 23, 7; 5, 58, 1; 7, 30, 4; Vell. 2, 52, 2; Liv. 21, 11 Drak.; 34, 11 al.; less freq. in sing.:

    nihil usquam sui videt: in diem rapto vivit,

    Liv. 22, 39; cf.:

    mutabilibus in diem causis (opp. natura perpetua),

    id. 31, 29 (in another signif. v. the foll., no. II. A. 3); and: cui licet in diem ( = singulis diebus, daily) dixisse Vixi, etc., Hor. Od. 3, 29, 42. And still more rarely: ad diem, Treb. Gallien. 17; Vop. Firm. 4:

    ante diem, v. ante.—Die = quotidie or in diem,

    daily, Verg. E. 2, 42; 3, 34:

    quos mille die victor sub Tartara misi,

    id. A. 11, 397:

    paucissimos die composuisse versus,

    Quint. 10, 3, 8:

    saepius die,

    Plin. 15, 6, 6, § 22: die crastini, noni, pristini, quinti, for die crastino, nono, etc., v. h. vv. crastinus, nonus, etc.; and cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    A set day, appointed time, term in the widest sense of the word (for appearing before court, in the army, making a payment, etc.).
    (α).
    Masc.: MORBVS SONTICVS... STATVS DIES CVM HOSTE... QVID HORVM FVIT VNVM IVDICI ARBITROVE REOVE DIES DIFFISVS ESTO, XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12; Fest. p. 273, 26 Müll.; for which: STATVS CONDICTVSVE DIES CVM HOSTE, acc. to Cincius ap. Gell. 16, 4, 4;

    and with comic reference to the words of this law,

    Plaut. Curc. 1, 1, 5 (found also in Macr. S. 1, 16);

    and freq.: status dies,

    Plin. Ep. 9, 39, 1; Suet. Claud. 1; Flor. 1, 13, 16 et saep.:

    hic nuptiis dictus est dies,

    Ter. And. 1, 1, 75; cf.:

    dies colloquio dictus est ex eo die quintus,

    Caes. B. G. 1, 42, 4; so,

    dictus,

    id. ib. 5, 27, 5:

    iis certum diem conveniendi dicit,

    id. ib. 5, 57, 2:

    die certo,

    Sall. J. 79, 4; cf.

    constituto,

    id. ib. 13 fin.:

    decretus colloquio,

    id. ib. 113, 3:

    praestitutus,

    Liv. 3, 22:

    praefinitus,

    Plin. 35, 10, 36, § 109; Gell. 16, 4, 3:

    ascriptus,

    Phaedr. 4, 11, 8 et saep.:

    quoniam advesperascit, dabis diem nobis aliquem, ut contra ista dicamus,

    Cic. N. D. 3, 40; Caes. B. G. 1, 16, 5; id. B. C. 1, 11, 2; Sall. J. 109, 3; Liv. 35, 35 et saep.:

    dies ater,

    an unlucky day, Sen. Vit. Beat. 25.—
    (β).
    Fem. (so commonly in this sense in class. prose, but only in sing., v. Mützell ad Curt. 3, 1, 8):

    ut quasi dies si dicta sit,

    Plaut. As. 5, 1, 11; so,

    dicta,

    Cic. Fam. 16, 10 fin.; cf.:

    edicta ad conveniendum,

    Liv. 41, 10 fin.:

    praestituta,

    Plaut. Ps. 1, 3, 140; 2, 2, 28; Ter. Ph. 3, 2, 38; Cic. Verr. 2, 3, 14 fin.; id. Vatin. 15, 37; id. Tusc. 1, 39; Liv. 45, 11 et saep.; cf.

    constituta,

    Cic. Caecin. 11, 32; Caes. B. G. 1, 4, 2; 1, 8, 3: certa eius rei constituta, id. B. C. 3, 33, 1:

    pacta et constituta,

    Cic. Cat. 1, 9, 24:

    statuta,

    Liv. 31, 29:

    stata,

    id. 27, 23 fin.:

    certa,

    Caes. B. G. 1, 30, 4, 5, 1, 8; id. B. C. 1, 2, 6; Nep. Chabr. 3 et saep.:

    annua,

    Cic. Fam. 7, 23; id. Att. 12, 3 fin.; cf.

    longa,

    Plaut. Ep. 4, 1, 18:

    die caecā emere, oculatā vendere,

    i. e. to buy on credit and sell for cash, id. Ps. 1, 3, 67, v. caecus, no. II. B.:

    haec dies summa hodie est, mea amica sitne libera, an, etc.,

    id. Pers. 1, 1, 34:

    puto fore istam etiam a praecone diem,

    Cic. Att. 13, 3:

    ubi ea dies venit (preceded by tempore ejus rei constituto),

    Caes. B. G. 7, 3:

    praeterita die, qua suorum auxilia exspectaverant,

    id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 6, 33, 4:

    esse in lege, quam ad diem proscriptiones fiant,

    Cic. Rosc. Am. 44, 128 et saep.—
    (γ).
    Both genders together:

    diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant: is dies erat a. d. V. Kal. Apr., etc.,

    Caes. B. G. 1, 6 fin.; Cic. Att. 2, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 34, 35 al.—
    b.
    Hence: dicere diem alicui, to impeach, lay an accusation against:

    diem mihi, credo, dixerat,

    Cic. Mil. 14, 36:

    Domitium Silano diem dixisse scimus,

    id. Div. in Caec. 20, 67.—
    2.
    A natural day, a day, as opp. to night: ut vel, quia est aliquid, aliud non sit, ut Dies est, nox non est; vel, quia est aliquid, et aliud sit: Sol est super terram, dies est, Quint. 5, 8, 7: pro di immortales, quis hic illuxit dies, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 4, 76:

    credibile non est, quantum scribam die, quin etiam noctibus,

    in the daytime, id. Att. 13, 26:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a single day and night, id. N. D. 2, 9, 24; cf.

    in this signif.: die ac nocte,

    Plin. 29, 6, 36, § 113:

    nocte et die,

    Liv. 25, 39;

    and simply die,

    Hor. S. 2, 1, 4; Quint. 10, 3, 8; cf.

    also: currus rogat ille paternos, Inque diem alipedum jus et moderamen equorum,

    Ov. M. 2, 48; and, connected with nox:

    (Themistocles) diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoris,

    Nep. Them. 8 fin.; cf. Cic. Div. 2, 27, 59; Liv. 22, 1 fin. —But more freq.: diem noctemque, like our day and night, i. q. without ceasing, uninterruptedly; Caes. B. G. 7, 77, 11; 7, 42 fin.; id. B. C. 1, 62;

    for which less freq.: diem et noctem,

    Hirt. B. Hisp. 38, 1;

    diem ac noctem,

    Liv. 27, 4 and 45:

    noctemque diemque,

    Verg. A. 8, 94; cf. Quint. 9, 4, 23:

    continuate nocte ac die itinere,

    Caes. B. C. 3, 11, 1; 3, 36, 8; and in plur.:

    dies noctesque,

    Plaut. Rud. 2, 3, 49; Ter. Eun. 1, 2, 113; Cic. Att. 7, 9 fin.; Nep. Dat. 4, 4 et saep.; also, reversing the order: noctesque diesque, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 338 ed. Vahl.); Hor. S. 1, 1, 76:

    noctesque et dies,

    Ter. And. 4, 1, 52; id. Eun. 5, 8, 49:

    noctes atque dies,

    Lucr. 2, 12; 3, 62; Cic. Fin. 1, 16, 51; Verg. A. 6, 127 al.:

    noctes diesque,

    id. ib. 9, 488:

    noctes ac dies,

    Cic. Arch. 11, 29:

    noctes et dies,

    id. Brut. 90, 308; id. de Or. 1, 61, 260; id. Tusc. 5, 25 and 39; Ter. Eun. 5, 8, 49; cf.

    also: neque noctem neque diem intermittit,

    Caes. B. G. 5, 38:

    Galli dies... sic observant, ut noctem dies subsequatur,

    id. ib. 6, 18, 2 Herz ad loc. So, too, in gen.:

    qui nocte dieque frequentat Limina,

    Mart. 10, 58, 11:

    cum die,

    at break of day, Ov. M. 13, 677:

    orto die ( = orta luce),

    Tac. A. 1, 20; 1, 68; id. H. 2, 21:

    ante diem ( = ante lucem),

    Hor. Ep. 1, 2, 35:

    dies fit, late Lat. for lucescit,

    Vulg. Luc. 22, 66: de die, in open day, broad day; v. de.—
    3.
    Dies alicujus (like the Heb. ; v. Gesen. Lex. s. h. v.).
    a.
    I. q. dies natalis, a birthday:

    diem meum scis esse III. Non. Jan. Aderis igitur,

    Cic. Att. 13, 42, 2; cf.

    in full: natali die tuo,

    id. ib. 9, 5 al. So the anniversary day of the foundation of a city is, dies natalis urbis, Cic. Div. 2, 47, 98.—
    b.
    I. q. dies mortis, dying-day:

    quandocumque fatalis et meus dies veniet statuarque tumulo,

    Tac. Or. 13 fin. Called, also: supremus dies. Suet. Aug. 99; id. Tib. 67; cf.:

    supremus vitae dies,

    Cic. de Sen. 21, 78; Suet. Aug. 61. Hence:

    diem suum obire,

    to die, Sulp. in Cic. Fam. 4, 12, 2;

    and in the same sense: obire diem supremum,

    Nep. Milt. 7 fin.; id. Dion. 2 fin.; Suet. Claud. 1:

    exigere diem supremum,

    Tac. A. 3, 16:

    explere supremum diem,

    id. ib. 1, 6; 3, 76;

    and simply: obire diem,

    Plin. 2, 109, 112, § 248; Suet. Tib. 4; id. Vesp. 1; id. Gr. 3; cf.

    also: fungi diem,

    Just. 19, 1, 1.—
    c.
    I. q. dies febris, fever-day: etsi Non. Mart., [p. 574] die tuo, ut opinor, exspectabam epistolam a te longiorem, Cic. Att. 9, 2 init.; 7, 8, 2 al.
    II.
    Transf.
    A.
    In gen. (from no. I. A.).
    1.
    A day, for that which is done in it (cf. the Hebr., the Gr. eleutheron êmar, etc.):

    is dies honestissimus nobis fuerat in senatu,

    Cic. Fam. 1, 2, 3:

    non tam dirus ille dies Sullanus C. Mario,

    id. Att. 10, 8, 7:

    equites Romanos daturos illius diei poenas,

    id. Sest. 12, 28:

    hic dies et Romanis refecit animos et Persea perculit,

    Liv. 42, 67 Drak.; cf. id. 9, 39 fin.; Vell. 2, 35 Ruhnk.; 2, 86; Just. 9, 3 fin.; Flor. 2, 6, 58 Duker.:

    imponite quinquaginta annis magnum diem,

    Tac. Agr. 34:

    quid pulchrius hac consuetudine excutiendi totum diem?... totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior, etc., Sen. de Ira, 3, 36: dies Alliensis, i. q. pugna Alliensis,

    Liv. 6, 1; Suet. Vit. 11:

    Cannensis,

    Flor. 4, 12, 35 al. And so even of one's state of mind on any particular day:

    qualem diem Tiberius induisset,

    what humor, temper, Tac. A. 6, 20. —
    2.
    A day's journey:

    hanc regionem, dierum plus triginta in longitudinem, decem inter duo maria in latitudinem patentem,

    Liv. 38, 59; Just. 36, 2, 14 al.—
    3.
    In gen. (like, hêmera, and our day, for) time, space of time, period:

    diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras,

    Liv. 2, 45;

    so with tempus,

    id. 22, 39; 42, 50: amorem intercapedine ipse lenivit dies, Turp. ap. Non. 522, 7;

    so in the masc. gender: longus,

    Stat. Th. 1, 638; Luc. 3, 139;

    but also longa,

    Plaut. Epid. 4, 1, 18; Plin. Ep. 8, 5 fin.; cf.

    perexigua,

    a brief respite, Cic. Verr. 1, 2 fin.:

    nulla,

    Ov. M. 4, 372 al.:

    ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco,

    Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:

    ut infringatur hominum improbitas ipsa die, quae debilitat cogitationes, etc.,

    id. Fam. 1, 6; cf. id. ib. 7, 28 fin.; id. Tusc. 3, 22, 53 al.: indutiae inde, non pax facta;

    quarum et dies exierat, et ante diem rebellaverant,

    i. e. the term of the truce, Liv. 4, 30 fin.; 30, 24; 42, 47 fin. (for which: quia tempus indutiarum cum Veienti populo exierat, id. 4, 58).—Prov.:

    dies adimit aegritudinem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 13: dies festus, festival-time, festival:—diem festum Dianae per triduum agi, Liv. 25, 23 et saep.:

    die lanam et agnos vendat,

    at the right time, Cato R. R. 150, 2:

    praesens quod fuerat malum, in diem abiit,

    to a future time, Ter. Ph. 5, 2, 16; so in diem, opp. statim, Q. Cic. Pet. cons. 12, 48;

    and simply in diem,

    Plaut. Mil. 3, 2, 48; Ter. Eun. 5, 7, 19; Cic. Cael. 24.—Esp. freq. in diem vivere, to live on from day to day, regardless of the future, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; Plin. Ep. 5, 5, 4 et saep; cf. the equivoque with de die, under de.—
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2— poet., and in postAug. prose).
    1.
    Light of day, daylight:

    contraque diem radiosque micantes Obliquantem oculos,

    Ov. M. 7, 411; 5, 444; 13, 602:

    multis mensibus non cernitur dies,

    Plin. 33, 4, 21, § 70; Plin. Ep. 6, 20, 6; 9, 36, 2 al.; also of the eyesight, Stat. Th. 1, 237;

    and trop. of the conscience: saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae,

    id. ib. 1, 52.—
    2.
    For caelum, the sky, the heavens:

    sub quocumque die, quocumque est sidere mundi,

    Luc. 7, 189; 1, 153:

    incendere diem nubes oriente remotae,

    id. 4, 68; 8, 217; Stat. Th. 1, 201.—Hence, like caelum,
    b.
    The weather:

    totumque per annum Durat aprica dies,

    Val. Fl. 1, 845:

    tranquillus,

    Plin. 2, 45, 44, § 115:

    mitis,

    id. 11, 10, 10, § 20:

    pestilens,

    id. 22, 23, 49, § 104.—
    3.
    The air:

    nigrique volumina fumi Infecere diem,

    Ov. M. 13, 600:

    cupio flatu violare diem,

    Claud. in Ruf. 1, 63.
    III.
    Dies personified.
    A.
    I. q. Sol, opp. Luna, Plaut. Bacch. 2, 3, 21;

    coupled with Mensis and Annus,

    Ov. M. 2, 25.—
    B.
    As fem., the daughter of Chaos, and mother of Heaven and Earth, Hyg. Fab. praef.; of the first Venus, Cic. N. D. 3, 23, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > dies

  • 13 excipio

    ex-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio].
    I.
    (With the notion of the ex predominating.) To take or draw out.
    A.
    Lit. (rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Fragm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4, 8, 8 Baiter):

    vidulum (e mari),

    Plaut. Rud. 4, 4, 140 sq.:

    dens manu, forcipe,

    Cels. 7, 12, 1:

    telum (e vulnere),

    id. 7, 5, 1:

    clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti,

    to withdraw, exempt, Verg. A. 9, 271.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: servitute exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. 33, 23, 2:

    nihil jam cupiditati, nihil libidini exceptum,

    exempt, Tac. Agr. 15.—
    2.
    In partic.
    a.
    To except, make an exception of (freq. and class.):

    hosce ego homines excipio et secerno libenter,

    Cic. Cat. 4, 7, 15:

    qui (Democritus) ita sit ausus ordiri: Haec loquor de universis. Nihil excipit, de quo non profiteatur,

    id. Ac. 2, 23, 73; cf. id. ib. 2, 9, 28:

    Lacedaemonii ipsi, cum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt,

    id. Rep. 4, 4:

    senex talos elidi jussit conservis meis: sed me excepit,

    Plaut. Mil. 2, 2, 13.—With ne:

    Licinia lex, quae non modo eum, qui, etc.... sed etiam collegas ejus, cognatos, affines excipit, ne eis ea potestas curatiove mandetur,

    Cic. Agr. 2, 8, 21;

    so in legal limitations,

    id. ib. 2, 9, 24; id. Balb. 14, 32; see also exceptio.—With ut, Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, 26:

    excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem,

    id. Div. 1, 39, 87:

    ut in summis tuis laudibus excipiant unam iracundiam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37:

    dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione excepta, etc.,

    Dig. 18, 1, 76; so ib. 77.—In the abl. absol.:

    omnium mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sempronios,

    you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38; cf.:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitia praestabilius esse putetis,

    id. Lael. 27 fin.:

    exceptā sapientiā,

    id. ib. 6, 20. — Neutr. absol.:

    excepto, quod non simul esses, cetera laetus,

    Hor. Ep. 1, 10, 50:

    excepto, si obscena nudis nominibus enuntientur,

    Quint. 8, 3, 38; Pers. 5, 90; Aug. Serm. 17, 3; 46, 2.—Hence,
    (β).
    Jurid. t. t., said of the defendant, to except, to make a legal exception to the plaintiff's statement:

    verum est, quod qui excipit, probare debeat, quod excipitur,

    Dig. 22, 3, 9; so ib. 18:

    adversus aliquem,

    ib. 16, 1, 17 et saep.; cf. exceptio and the authorities there cited.—
    b.
    In an oration, a law, etc., to express by name, to make particular mention of, to state expressly (rare, and perh. not anteAug.):

    cum Graecos Italia pellerent, excepisse medicos,

    Plin. 29, 1, 8, § 16: vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3, § 10.
    II.
    (With the notion of the verb predominating.) To take a thing to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    sanguinem paterā,

    Cic. Brut. 11, 43; cf. Col. 9, 15, 9:

    e longinquo sucum,

    Plin. 25, 7, 38, § 78:

    labentem excepit,

    Cic. Rab. Post. 16, 43: se in pedes, to take to one's feet, i. e. spring to the ground, Liv. 4, 19, 4:

    filiorum extremum spiritum ore,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; cf.:

    tunicis fluentibus auras,

    Ov. A. A. 3, 301:

    omnium tela,

    Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177; so,

    tela,

    Caes. B. G. 3, 5, 3:

    vulnera,

    Cic. Sest. 10, 23; cf.:

    vulnus ore,

    Quint. 6, 3, 75; and:

    plagae genus in se,

    Lucr. 2, 810:

    o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit!

    Cic. Mil. 38, 105; cf.: hunc (Mithridatem) in timore et fuga Tigranes excepit, id de. Imp. Pomp. 9, 23:

    aliquem benigno vultu,

    Liv. 30, 14, 3; cf.

    also: hic te polenta excipiet,

    Sen. Ep. 21 med.:

    aliquem epulis,

    Tac. G. 21:

    multos ex fuga dispersos excipiunt,

    Caes. B. G. 6, 35, 6. alios vagos per hiberna milites excipiebant, Liv. 33, 29, 2: speculator, exceptus a juvenibus mulcatur, id. 40, 7, 4: cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5:

    servos in pabulatione,

    Caes. B. G. 7, 20, 9:

    incautum,

    Verg. A. 3, 332:

    (uri) mansuefieri ne parvuli quidem excepti possunt,

    Caes. B. G. 6, 28, 4:

    aprum latitantem,

    Hor. C. 3, 12, 10:

    caprum insidiis,

    Verg. E. 3, 18:

    fugientes feras,

    Phaedr. 1, 11, 6:

    aprum, feram venabulo,

    Quint. 4, 2, 17; Sen. Prov. 2 et saep.—
    b.
    Of inanimate subjects:

    postero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit,

    received them, Liv. 38, 41, 8:

    silva tum excepit ferum,

    Phaedr. 1, 12, 9; Quint. 2, 12, 2. —
    2.
    In partic.
    a.
    To come next to, to follow after, succeed a thing:

    linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

    Cic. N. D. 2, 54, 135: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris;

    inde excipere loca aspera et montuosa,

    Caes. B. C. 1, 66 fin.:

    alios alii deinceps,

    id. B. G. 5, 16 fin. — Poet.:

    porticus excipiebat Arcton,

    i. e. was turned to the north, looked towards the north, Hor. C. 2, 15, 16.—
    b.
    In medic. lang.: aliquid aliqua re, to take something in something, i. e. mixed with something:

    quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto,

    Cels. 5, 18, 20; 5, 25, 5; 6; 12 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to take or catch up, to intercept:

    genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinsecus ex divinitate,

    Cic. Div. 2, 11, 26; cf.:

    posteaquam vidit, illum excepisse laudem ex eo, quod,

    i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3: subire coëgit et excipere pericula, to take upon one's self, to receive, support, sustain (the figure being taken from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    Germani celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperunt,

    Caes. B. G. 1, 52, 4; so,

    impetus,

    id. B. C. 1, 58, 1:

    vim frigorum hiememque,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    labores magnos,

    id. Brut. 69, 243 et saep.:

    excipimus nova illa cum favore et sollicitudine,

    receive, Quint. 10, 1, 15:

    verba risu,

    id. 1, 2, 7:

    praecepta ad excipiendas hominum voluntates,

    for taking captive, Cic. de Or. 2, 8, 32:

    invidiam,

    to draw upon one's self, Nep. Dat. 5, 2.—
    b.
    Of inanim. or abstr. subjects:

    quae (sublicae) cum omni opere conjunctae vim fluminis exciperent,

    Caes. B. G. 4, 17, 9; 3, 13, 1:

    quid reliquis accideret, qui quosque eventus exciperent,

    i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin.; Verg. A. 3, 318; Liv. 1, 53, 4.—
    2.
    In partic.
    a.
    To catch with the ear, esp. eagerly or secretly, to catch up, listen to, overhear:

    maledicto nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur,

    Cic. Planc. 23, 57; id. Sest. 48, 102:

    assensu populi excepta vox consulis,

    Liv. 8, 6, 7:

    ad has excipiendas voces speculator missus,

    id. 40, 7, 4; 2, 4, 5; 4, 30, 3:

    laudem avidissimis auribus excipit,

    Plin. Ep. 4, 19, 3:

    notis quoque excipere velocissime solitum,

    i. e. to write down in shorthand, Suet. Tit. 3:

    rumores,

    Cic. Deiot. 9, 25; cf.

    voces,

    Liv. 40, 7, 4:

    sermonem eorum,

    id. 2, 4, 5:

    furtivas notas,

    Ov. Am. 1, 4, 18.—
    b.
    To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, A. 2. a.):

    tristem hiemem pestilens aestas excepit,

    Liv. 5, 13, 4:

    Herculis vitam et virtutem immortalitas excepisse dicitur,

    Cic. Sest. 68, 143:

    violis succedit rosa: rosam cyanus excipit, cyanum amarantus,

    Plin. 21, 11, 39, § 68:

    excipit Pompilium Numam Tullus Hostilius,

    Flor. 1, 3, 1:

    hunc (locutum) Labienus excepit,

    Caes. B. C. 3, 87, 1.— Absol.:

    turbulentior inde annus excepit,

    succeeded, followed, Liv. 2, 61, 1; Caes. B. G. 7, 88, 2:

    re cognita tantus luctus excepit, ut, etc.,

    id. B. C. 2, 7, 3.—Hence,
    (β).
    Transf.: aliquid, to continue, prolong a thing:

    memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes,

    Cic. de Sen. 6, 19; Liv. 38, 22, 3:

    vices alicujus,

    Just. 11, 5.— Poet. with inf., Sil. 13, 687.

    Lewis & Short latin dictionary > excipio

  • 14 gravis

    grăvis, e, adj. [Sanscr. gurus (root gar-); Gr. barus, heavy; gravis, for gar-uis; cf. also Brutus]. With respect to weight, heavy, weighty, ponderous, burdensome; or pass., loaded, laden, burdened (opp. levis, light; in most of its significations corresp. to the Gr. barus; cf. onerosus, onerarius).
    I.
    Lit. Absol. or with abl.
    1.
    In gen.: imber et ignis, spiritus et gravis terra, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 37 Müll.; so,

    tellus,

    Ov. M. 7, 355:

    corpora,

    Lucr. 2, 225 sq.; cf. id. 5, 450 sq.:

    limus,

    id. 5, 496:

    in eo etiam cavillatus est, aestate grave esse aureum amiculum, hieme frigidum,

    Cic. N. D. 3, 34, 83:

    navigia,

    Caes. B. G. 5, 8, 4; cf.:

    tot ora navium gravi Rostrata duci pondere,

    Hor. Epod. 4, 17:

    cum gravius dorso (aselli) subiit onus,

    id. S. 1, 9, 21:

    sarcina,

    id. Ep. 1, 13, 6: inflexi grave robur aratri, Verg. G. 1, 162:

    cujus (tibicinae) Ad strepitum salias terrae gravis,

    Hor. Ep. 1, 14, 26: terra, burdened (by the heavy body), Ov. M. 12, 118:

    naves hostilibus spoliis graves,

    heavily laden, Liv. 29, 35, 5; cf.:

    agmen grave praedā,

    id. 21, 5, 8;

    for which also simply: grave agmen,

    id. 31, 39, 2:

    miles,

    heavy-armed, Tac. A. 12, 35:

    gravis aere dextra,

    Verg. E. 1, 36:

    cum fatalis equus saltu super ardua venit Pergama et armatum peditem gravis attulit alvo,

    i. e. filled, full, id. A. 6, 516 (an imitation of Maximo saltu superavit Gravidus armatis equus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2; v. gravidus, II. b):

    graves imbre nubes,

    Liv. 28, 15, 11:

    graves fructu vites,

    Quint. 8, 3, 8:

    gravis vinculis,

    Plin. Ep. 7, 27, 10.—
    2.
    In partic.
    a.
    With respect to value or number, heavy, great. So, aes grave, heavy money, money of the oldest standard, in which an as weighed a full pound: grave aes dictum a pondere, quia deni asses, singuli pondo libras, efficiebant denarium, etc., Paul. ex Fest. p. 98 Müll.:

    et quia nondum argentum signatum erat, aes grave plaustris quidam (ex patribus) ad aerarium convehentes, etc.,

    Liv. 4, 60, 6; 10, 46, 5; 22, 33, 2 et saep.:

    populus Romanus ne argento quidem signato ante Pyrrhum regem devictum usus est: librales appendebantur asses. Quare aeris gravis poena dicta,

    Plin. 33, 3, 13, § 42: argentum, i. e. uncoined = rude:

    placet argentum grave rustici patris sine ullo opere et nomine artificis,

    Sen. Tranq. 1, 4:

    notavit aliquos, quod pecunias levioribus usuris mutuati graviore fenore collocassent,

    at a higher rate, Suet. Aug. 39; cf.:

    in graviore annona,

    id. ib. 25: grave pretium, a high price, Sall. Fragm. ap. Non. 314, 25.—With respect to number: graves pavonum greges, great or numerous flocks, Varr. ap. Non. 314, 31. —
    b.
    For the usual gravidus, with young, pregnant ( poet. and in post-Aug. prose):

    regina sacerdos Marte gravis,

    Verg. A. 1, 274; cf.

    uterus (shortly after: gravidus tumet venter),

    Ov. M. 10, 495:

    balaenae utero graves (shortly before, gravidae),

    Plin. 9, 6, 5, § 13.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of hearing or sound, deep, grave, low, bass (opp. acutus, treble):

    vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,

    Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. id. ib. 3, 57, 216:

    qui (sonus) acuta cum gravibus temperans, varios aequabiliter concentus efficit,

    id. Rep. 6, 18:

    vox,

    Quint. 11, 3, 17; 42: sonus, 2, 8, 15; 5, 10, 125; 11, 3, 41; Ov. M. 12, 203:

    tenor,

    Quint. 1, 5, 26:

    syllaba,

    i. e. unaccented, id. 1, 5, 22 sq.; 12, 10, 33.—
    2.
    Of smell or flavor, strong, unpleasant, offensive:

    an gravis hirsutis cubet hircus in alis,

    rank, Hor. Epod. 12, 5:

    chelydri,

    Verg. G. 3, 415:

    ellebori,

    id. ib. 3, 451:

    odor calthae,

    strong, Plin. 21, 6, 15, § 28; cf.:

    herba odore suaviter gravi,

    id. 25, 9, 70, § 118; cf.

    117: habrotonum odore jucunde gravi floret,

    id. 21, 10, 34, § 60: absynthium ut bibam gravem, i. e. bitter, Varr. ap. Non. 19, 27, and 314, 14.—
    3.
    Of the state of the body or health, gross, indigestible, unwholesome, noxious, severe; sick:

    (Cleanthes) negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    Cic. N. D. 2, 9, 24; so,

    genera cibi graviora,

    Cels. 2, 18:

    gravissima bubula (caro),

    id. ib.:

    pisces gravissimi,

    id. ib.:

    neque ex salubri loco in gravem, neque ex gravi in salubrem transitus satis tutus est,

    id. 1, 3; cf.:

    solum caelumque juxta grave,

    Tac. H. 5, 7:

    solet esse gravis cantantibus umbra,

    Verg. E. 10, 75:

    anni tempore gravissimo et caloribus maximis,

    Cic. Q. Fr. 2, 16, 1; cf.:

    gravis auctumnus in Apulia circumque Brundisium ex saluberrimis Galliae et Hispaniae regionibus, omnem exercitum valetudine tentaverat,

    Caes. B. C. 3, 2 fin.:

    grave tempus et forte annus pestilens erat urbi agrisque,

    Liv. 3, 6, 1; cf. also id. 3, 8, 1:

    aestas,

    Verg. G. 2, 377:

    morbo gravis,

    sick, id. ib. 3, 95; cf.:

    gravis vulnere,

    Liv. 21, 48, 4:

    aetate et viribus gravior,

    id. 2, 19, 6:

    gravior de vulnere,

    Val. Fl. 6, 65:

    non insueta graves tentabunt pabula fetas,

    sick, feeble, Verg. E. 1, 50; so absol.:

    aut abit in somnum gravis,

    heavy, languid, Lucr. 3, 1066.
    II.
    Trop.
    A.
    In a bad sense, heavy, burdensome, oppressive, troublesome, grievous, painful, hard, harsh, severe, disagreeable, unpleasant (syn.: molestus, difficilis, arduus): qui labores morte finisset graves, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115:

    quod numquam tibi senectutem gravem esse senserim... quibus nihil est in ipsis opis ad bene beateque vivendum, iis omnis aetas gravis est,

    Cic. de Sen. 2, 4; cf.:

    onus officii,

    id. Rosc. Am. 38, 112; id. Rep. 1, 23:

    et facilior et minus aliis gravis aut molesta vita est otiosorum,

    id. Off. 1, 21, 70; id. Rep. 1, 4:

    miserior graviorque fortuna,

    Caes. B. G. 1, 32, 4:

    haec si gravia aut acerba videantur, multo illa gravius aestimare debere, etc.,

    id. ib. 7, 14 fin.:

    velim si tibi grave non erit, me certiorem facias,

    Cic. Fam. 13, 73, 2:

    grave est homini pudenti petere aliquid magnum,

    id. Fam. 2, 6, 1; id. Att. 1, 5, 4:

    est in populum Romanum grave, non posse, etc.,

    id. Balb. 7, 24:

    verbum gravius,

    id. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    ne quid gravius in fratrem statueret... quod si quid ei a Caesare gravius accidisset, etc.,

    Caes. B. G. 1, 20, 1 and 4:

    gravissimum supplicium,

    id. ib. 1, 31, 15:

    habemus senatusconsultum in te, Catilina, vehemens et grave,

    Cic. Cat. 1, 1, 3:

    edictum,

    Liv. 29, 21, 5:

    gravioribus bellis,

    Cic. Rep. 1, 40:

    gravis esse alicui,

    id. Fam. 13, 76, 2; cf.:

    adversarius imperii,

    id. Off. 3, 22, 86:

    gravior hostis,

    Liv. 10, 18, 6:

    senes ad ludum adolescentium descendant, ne sint iis odiosi et graves,

    Cic. Rep. 1, 43:

    gravis popularibus esse coepit,

    Liv. 44, 30, 5.—Prov.:

    gravis malae conscientiae lux est,

    Sen. Ep. 122.—
    B.
    In a good sense, weighty, important, grave; with respect to character, of weight or authority, eminent, venerable, great:

    numquam erit alienis gravis, qui suis se concinnat levem,

    Plaut. Trin. 3, 2, 58:

    quod apud omnes leve et infirmum est, id apud judicem grave et sanctum esse ducetur?

    Cic. Rosc. Com. 2, 6:

    ea (honestas) certe omni pondere gravior habenda est quam reliqua omnia,

    id. Off. 3, 8, 35; id. Deiot. 2, 5:

    cum gravibus seriisque rebus satisfecerimus,

    id. ib. 1, 29, 103:

    auctoritas clarissimi viri et in rei publicae maximis gravissimisque causis cogniti,

    id. Fam. 5, 12, 7; cf. causa, Lucil. ap. Non. 315, 31; Quint. 1, 2, 3; Caes. B. C. 1, 44, 4:

    gravius erit tuum unum verbum ad eam rem, quam centum mea,

    Plaut. Trin. 2, 2, 107:

    ut potentia senatus atque auctoritas minueretur: quae tamen gravis et magna remanebat,

    Cic. Rep. 2, 34:

    sententiis non tam gravibus et severis quam concinnis et venustis,

    id. Brut. 95, 325:

    gravior oratio,

    id. de Or. 2, 56, 227:

    nihil sibi gravius esse faciendum, quam ut, etc.,

    id. Clu. 6, 16:

    inceptis gravibus et magna professis,

    Hor. A. P. 14:

    exemplum grave praebet ales, etc.,

    id. C. 4, 11, 26:

    non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores, aut auctoritate graviores, aut humanitate politiores,

    Cic. de Or. 2, 37, 154:

    et esse et videri omnium gravissimus et severissimus,

    id. ib. 2, 56, 228:

    homo prudens et gravis,

    id. ib. 1, 9, 38:

    neque oratio abhorrens a persona hominis gravissimi,

    id. Rep. 1, 15 fin.:

    auctor,

    id. Pis. 6, 14:

    testis,

    id. Fam. 2, 2:

    non idem apud graves viros, quod leviores (decet),

    Quint. 11, 1, 45:

    vir bonus et gravis,

    id. 11, 3, 184:

    gravissimi sapientiae magistri,

    id. 12, 1, 36:

    tum pietate gravem ac meritis si forte virum quem Conspexere,

    Verg. A. 1, 151:

    gravissima civitas,

    Cic. Rep. 1, 3:

    gravem atque opulentam civitatem vineis et pluteis cepit,

    an important city, Liv. 34, 17, 12.— Hence, adv.: grăvĭter.
    1.
    Weightily, heavily, ponderously (very rare):

    aëra per purum graviter simulacra feruntur,

    Lucr. 4, 302; cf.:

    graviter cadere,

    id. 1, 741; Ov. P. 1, 7, 49.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Of tones, deeply:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    Cic. Rep. 6, 18; Lucr. 4, 543.—Far more freq.,
    (β).
    Vehemently, strongly, violently:

    graviter crepuerunt fores,

    Ter. Heaut. 3, 3, 52; so,

    spirantibus flabris,

    Lucr. 6, 428; Ter. Ad. 5, 3, 2:

    pertentat tremor terras,

    Lucr. 6, 287:

    ferire aliquem,

    Verg. A. 12, 295:

    conquassari omnia,

    Lucr. 5, 105; cf.:

    quae gravissime afflictae erant naves,

    Caes. B. G. 4, 31, 2.—
    2.
    Trop.
    a.
    Vehemently, violently, deeply, severely; harshly, unpleasantly, disagreeably:

    graviter aegrotare,

    Cic. Off. 1, 10, 32:

    se habere,

    id. Att. 7, 2, 3:

    neque is sum, qui gravissime ex vobis mortis periculo terrear,

    Caes. B. G. 5, 30, 2:

    gravissime dolere,

    id. ib. 5, 54 fin.:

    quem ego amarem graviter,

    Plaut. Cist. 1, 1, 87; cf.: placere occoepit graviter, postquam est mortua, [p. 829] Caecil. ap. Non. 314, 19:

    tibi edepol iratus sum graviter,

    Ter. Hec. 4, 4, 2:

    cives gravissime dissentientes,

    Cic. Phil. 12, 11, 27:

    si me meis civibus injuria suspectum tam graviter atque offensum viderem,

    id. Cat. 1, 7, 17:

    graviter angi,

    id. Lael. 3, 10:

    tulit hoc commune dedecus jam familiae graviter filius,

    with chagrin, vexation, id. Clu. 6, 16; cf.:

    graviter et acerbe aliquid ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    graviter accipere aliquid,

    id. de Or. 2, 52, 211; Tac. A. 13, 36; cf.:

    adolescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 62:

    nolo in illum gravius dicere,

    more harshly, id. Ad. 1, 2, 60; cf.:

    de amplissimis viris gravissime acerbissimeque decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4; id. B. G. 3, 16, 4; cf.

    also: severe et graviter et prisce agere,

    Cic. Cael. 14, 33:

    ut non gravius accepturi viderentur, si nuntiarentur omnibus eo loco mortem oppetendam esse,

    more sorrowfully, Liv. 9, 4, 6.—
    b.
    In an impressive or dignified manner, impressively, gravely, seriously, with propriety or dignity:

    his de rebus tantis tamque atrocibus neque satis me commode dicere neque satis graviter conqueri neque satis libere vociferari posse intelligo. Nam commoditati ingenium, gravitati aetas, libertati tempora sunt impedimento,

    Cic. Rosc. Am. 4, 9:

    (Scipio) utrumque egit graviter,

    with dignity, id. Lael. 21, 77:

    res gestas narrare graviter,

    id. Or. 9, 30; cf.:

    locum graviter et copiose tractare,

    id. Fin. 4, 2, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gravis

  • 15 halitus

    hālĭtus ( alitus), ūs, m. [id.], breath, exhalation, steam, vapor.
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose): Nemeaeus leo Frendens efflavit graviter extremum halitum, his last breath, *

    Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22: aegris faucibus exsuperat gravis halitus,

    Pers. 3, 88:

    quae (i. e. nebulae aestusque) velut halitus sursum feruntur,

    Lucr. 6, 478:

    a pulmone halitus graveolentia,

    i. e. stinking breath, Plin. 28, 12, 53, § 194; so,

    oris,

    id. 21, 20, 83, § 142; 28, 4, 14, § 56; cf.:

    artificis halitus oris,

    Juv. 10, 238:

    postero die ex ore (ebriorum) halitus cadi,

    fumes of wine, Plin. 14, 22, 28, § 142:

    plumbi fornacium halitus noxius et pestilens,

    exhalation, fumes, id. 34, 18, 50, § 167: carbonum, Prud. steph. 5, 219:

    terrae,

    Plin. 11, 12, 12, § 31; Quint. 7, 9, 8:

    salis,

    Plin. 17, 4, 2, § 24:

    Averni,

    Val. Fl. 4, 494:

    solis,

    i. e. heat, Col. 2, 5, 2.—
    II.
    Transf., the spirit, soul, Prud. Cath. 10, 11.—
    b.
    Wind:

    frigidus,

    Claud. Rutil. 1, 105.

    Lewis & Short latin dictionary > halitus

  • 16 infamis

    in-fāmis, e, adj. [2. in-fama], of ill report, ill spoken of, disreputable, notorious, infamous (class.):

    homines ceteris vitiis atque omni dedecore infames,

    Cic. Clu. 47, 130:

    Metellus, infamis auctor deserendae Italiae,

    Liv. 27, 11, 12:

    captarum pecuniarum suspicione,

    id. 42, 45, 8:

    Valens ob lucra et quaestus infamis,

    Tac. H. 2, 56:

    filius,

    Quint. 9, 2, 79:

    ut inops infamis ne sim,

    Plaut. Trin. 3, 2, 63.—

    Of things: domus infamis et pestilens,

    Plin. Ep. 7, 27, 5: digitus, the middle finger, because used in unbecoming and scornful gestures (cf. Juv. 10, 53), Pers. 2, 33 Gildersleeve ad loc.:

    tabella,

    Cic. Div. in Caecil. 7, 24:

    turpis adulescentia, vita infamis,

    id. Font. 11, 24:

    carmen,

    Ov. R. Am. 254:

    annus,

    Liv. 8, 18, 2:

    Alpes frigoribus,

    id. 8, 21, 31:

    scopuli,

    Hor. C. 1, 3, 20:

    materia,

    Gell. 17, 12, 1:

    quo facto (maledicto) condemnatus infamis efficitur,

    Paul. Sent. 5, 4, 19.— Adv.: infāmĭ-ter, infamously; only sup.:

    alicui infamissime adhaerere,

    Capitol. Pert. 13, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > infamis

  • 17 infamiter

    in-fāmis, e, adj. [2. in-fama], of ill report, ill spoken of, disreputable, notorious, infamous (class.):

    homines ceteris vitiis atque omni dedecore infames,

    Cic. Clu. 47, 130:

    Metellus, infamis auctor deserendae Italiae,

    Liv. 27, 11, 12:

    captarum pecuniarum suspicione,

    id. 42, 45, 8:

    Valens ob lucra et quaestus infamis,

    Tac. H. 2, 56:

    filius,

    Quint. 9, 2, 79:

    ut inops infamis ne sim,

    Plaut. Trin. 3, 2, 63.—

    Of things: domus infamis et pestilens,

    Plin. Ep. 7, 27, 5: digitus, the middle finger, because used in unbecoming and scornful gestures (cf. Juv. 10, 53), Pers. 2, 33 Gildersleeve ad loc.:

    tabella,

    Cic. Div. in Caecil. 7, 24:

    turpis adulescentia, vita infamis,

    id. Font. 11, 24:

    carmen,

    Ov. R. Am. 254:

    annus,

    Liv. 8, 18, 2:

    Alpes frigoribus,

    id. 8, 21, 31:

    scopuli,

    Hor. C. 1, 3, 20:

    materia,

    Gell. 17, 12, 1:

    quo facto (maledicto) condemnatus infamis efficitur,

    Paul. Sent. 5, 4, 19.— Adv.: infāmĭ-ter, infamously; only sup.:

    alicui infamissime adhaerere,

    Capitol. Pert. 13, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > infamiter

  • 18 pestilentia

    pestĭlentĭa, ae, f. [pestilens], an infectious or contagious disease, a plague, pest, pestilence.
    I.
    Lit. (class.):

    Massilienses gravi pestilentiā conflictati,

    Caes. B. C. 2, 22; Cic. Off. 2, 5, 16:

    pestilentia gravis incidit in urbem,

    Liv. 27, 23:

    pestilentiae contagia prohibere,

    Plin. 23, 8, 80, § 157; Cels. 1, 10; 2, 1; 3, 7 init.
    B.
    Transf., an unwholesome atmosphere, weather, or region (class.):

    agrorum genus propter pestilentiam vastum atque desertum,

    Cic. Agr. 2, 26, 70:

    pestilentiae signa (opp. signa salubritatis),

    id. Div. 1, 5, 7:

    pestilentiae possessores,

    id. Agr. 1, 5, 15.—
    II.
    Trop., a plague, pest, pestilence ( poet. and in postclass. prose):

    oratio plena veneni et pestilentiae,

    Cat. 44, 11:

    cathedra pestilentiae,

    the seat of the scornful, Vulg. Psa. 1, 1.— In plur.:

    animorum labes et pestilentiae,

    Gell. 1, 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pestilentia

  • 19 pestilentus

    pestĭlentus, a, um, adj. [pestis], pestilential, unhealthy (ante-class. for pestilens): loca, Laevius ap. Gell. 19, 7, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > pestilentus

См. также в других словарях:

  • pestilens — index insalubrious, pestilent Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • pestilens — pe|sti|lens sb., en, er, erne (plagsom og irriterende person el. ting) …   Dansk ordbog

  • pestilens — s ( en, er) ÅLD pest …   Clue 9 Svensk Ordbok

  • Hypopetalia pestilens — Taxobox name = Hypopetalia pestilens status = LC | status system = IUCN3.1 regnum = Animalia phylum = Arthropoda classis = Insecta ordo = Odonata familia = Austropetaliidae genus = Hypopetalia species = H. pestilens binomial = Hypopetalia… …   Wikipedia

  • Hypopetalia pestilens —   Hypopetalia Clasificación científica Reino: Animalia …   Wikipedia Español

  • Amanita Pestilens — is a 1963 Canadian film produced by F. R. Crawley, directed by René Bonnière. It was the first Canadian feature film to be shot in both English and French with the same set of actors [http://archives.cbc.ca/IDC 1 68 1406 9000/arts… …   Wikipedia

  • Skaven (Warhammer) — For the Finnish musician, see Peter Hajba. Skaven are a race of man sized anthropomorphic rat creatures in Games Workshop s Warhammer Fantasy setting. They were officially introduced as a new Chaos race in 1986 by Jes Goodwin. In the background… …   Wikipedia

  • Skavens — Skaven Pour les articles homonymes, voir Skaven (homonymie). La race des Skavens représente une faction du monde imaginaire de Warhammer, qui se décline principalement en jeux de rôles, jeux de figurines et jeux vidéo. Sommaire 1 Description …   Wikipédia en Français

  • Skaven — The Skaven are a race of man sized rat like creatures in Games Workshop s Warhammer Fantasy setting. They live in a series of overpopulated tunnels beneath the surface of the world, plotting for the day when they will rise up and overrun the… …   Wikipedia

  • Bonniere — René Bonnière (* 1928 in Lyon, Frankreich) ist ein französisch kanadischer Regisseur von vorwiegend Fernsehserien und früher Dokumentarfilmen. Inhaltsverzeichnis 1 Leben und Leistungen 2 Filmografie (Auswahl) 2.1 Regisseur …   Deutsch Wikipedia

  • Bonnière — René Bonnière (* 1928 in Lyon, Frankreich) ist ein französisch kanadischer Regisseur von vorwiegend Fernsehserien und früher Dokumentarfilmen. Inhaltsverzeichnis 1 Leben und Leistungen 2 Filmografie (Auswahl) 2.1 Regisseur …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»