Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

militaris

  • 61 Daunus

    Daunus, i, m., Daunos, a fabulous king over a part of Apulia (whence it obtained the appellation Daunia), father (or ancestor) of Turnus, and father-in-law of Diomedes, Verg. A. 10, 616; 688; 12, 22 al.; Hor. Od. 3, 30, 11; 4, 14, 26; Ov. M. 14, 458; 510; id. F. 4, 76; Plin. 3, 11, 16, § 103; Paul. ex Fest. p. 69, 1 Müll.—
    II.
    Hence,
    A.
    Dau-nĭus, a, um, adj., Daunian:

    heros,

    i. e. Turnus, Verg. A. 12, 723:

    gens,

    i. e. the Rutulians governed by Turnus, id. ib. 8, 146:

    dea,

    i. e. Juturna, sister of Turnus, id. ib. 12, 785:

    caedes,

    i. e. of the Romans (pars pro toto), Hor. Od. 2, 1, 34; cf.

    Camena,

    i. e. Roman, id. ib. 4, 6, 27:

    bulbus (an excellent kind growing in Apulia),

    Ov. R. Am. 797; cf. Plin. 19, 5, 30, § 95.—
    2.
    Subst.: Daunii, ōrum, m., the inhabitants of Apulia Daunia, Plin. 3, 11, 16, § 103;

    called also Dauni,

    Mel. 2, 4, 2.—
    B.
    Daunĭăcus a, um, adj., Daunian, for Apulian:

    campi,

    Sil. 12, 429.—
    C.
    Dau-nĭas, ădis, f., the province Daunia, poet. for Apulia:

    militaris,

    Hor. Od. 1, 22, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Daunus

  • 62 desidero

    dē-sīdĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [etym. dub.; cf. considero], to long for, greatly wish for, to desire something not possessed (freq. and class.—for syn. cf.: opto, requiro, expeto, appeto, affecto, cupio, concupisco, aveo, gestio, capto, volo).
    I.
    In gen., with acc.:

    Dies noctesque me ames, me desideres,

    Ter. Eun. 1, 2, 113:

    quam tu filium tuom, tam pater me meus desiderat,

    Plaut. Capt. 2, 2, 66:

    natura quid velit, anquirat, desideret,

    Cic. Lael. 24:

    nec sitio honores, nec desidero gloriam,

    id. Q. Fr. 3, 5, 3:

    dum illa desideramus, ab aliis avertimur,

    Quint. 10, 6, 7:

    quid desideremus aut deprecemur,

    id. 4, 1, 52:

    nec nunc vires desidero adolescentis non plus quam adolescens tauri aut elephanti desiderabam,

    Cic. de Sen. 9; Caes. B. C. 3, 74, 2:

    desiderantem quod satis est,

    Hor. Od. 3, 1, 25:

    Sextilem totum mendax desideror,

    id. Ep. 1, 7, 2 et saep.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    me gratiam aps te inire verbis nil desidero,

    Plaut. Stich. 4, 1, 10:

    mihi dari haud desidero,

    id. Merc. 1, 2, 37:

    quo ullam rem ad se importari desiderent,

    Caes. B. G. 4, 2.— With inf. alone:

    mori,

    Vulg. Apoc. 9, 6.—
    (γ).
    With ab or in:

    ab Chrysippo nihil magnum desideravi,

    Cic. Rep. 3, 8; id. Att. 8, 14, 2; Quint. 3, 1, 2 al.:

    ab milite modestiam et continentiam,

    Caes. B. G. 7, 52 fin.:

    in quo (Catone) summam eloquentiam,

    Cic. Brut. 31, 118; id. Fin. 5, 5, 13; id. Fam. 8, 5, 1; id. Lael. 22, 82; Quint. 7, 2, 55 al.—
    (δ).
    Absol.:

    misere amans desiderat,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 30; id. Mil. 4, 6, 29; Ter. Heaut. 3, 1, 16 al.—
    B.
    Of inanimate subjects:

    desiderarunt te oculi mei,

    Cic. Planc. 5, 13:

    nullam virtus aliam mercedem laborum desiderat praeter, etc.,

    id. Arch. 11, 28:

    ut desiderat laus probationem, sic, etc.,

    Quint. 3, 7, 4 et saep.:

    desiderant rigari arbores,

    Plin. 17, 26, 40, § 249.
    II.
    With predominant idea of lacking, wanting, to miss any thing:

    ex me audies, quid in oratione tua desiderem,

    Cic. Rep. 2, 38:

    si non est, nolis esse neque desideres,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 73:

    quid a peritioribus rei militaris desiderari videbatur,

    Caes. B. C. 3, 61, 3 et saep.—Esp. with quominus:

    praeter quercum Dodonaeam nihil desideramus, quo minus Epirum ipsum possidere videamur,

    Cic. Att. 2, 4, 5. —
    B.
    Meton. (effectus pro causa), to lose something; and more freq. pass., to be missing, to be lost:

    in eo proelio non amplius CC milites desideravit,

    Caes. B. C. 3, 99; cf. id. ib. 3, 71:

    ut nulla navis desideraretur,

    id. B. G. 5, 23, 3; 7, 11, 8 et saep.:

    neque quicquam ex fano praeter unum signum desideratum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 44; Vell. 2, 52, 6:

    ex peditibus triginta,

    Curt. 3, 29, 27.—
    C.
    With the notion of inquiring, searching; to investigate, examine, discuss (rare):

    sequitur ut morbo laborantibus remedia desiderentur,

    Col. 9, 13, 1:

    examina,

    id. 9, 8, 1.— Impers.:

    antequam desideraretur,

    before the question should be raised, Vitr. 2, 6, 4.—Hence,
    1.
    dēsīdĕrans, antis, P. a., in Sup. desiderantissimus, in the later writers for desideratissimus, as a term of endearment, heart's desire, best beloved:

    vale, domine dulcissime, desiderantissime,

    Fronto Ep. 5, 40; M. Aur. ib. 1, 5;

    L. Aur. Verus,

    ib. 2, 8; Inscr. Orell. 4644.— Adv.: dēsīdĕranter, acc. to no. I., with desire, eagerly (late Lat.):

    appetere,

    Cassiod. Var. 1, 4.— Comp.:

    quanto desiderantius desideras,

    Fronto Ep. ad Ver. Imp. 13.—
    2.
    dēsīdĕrātus, a, um, P. a., wished for, longed for, welcome (very rare):

    et veniet desideratus cunctis gentibus,

    Vulg. Aggaei, 2, 8: blandissima et desideratissimi promissa. Plin. 30, 1, 1, § 2:

    fratres desideratissimi,

    Vulg. Philip. 4, 1;

    and in inscrr. applied to a beloved person: FILIO DESIDERATISSIMO,

    Inscr. Orell. 5068; id. Grut. 681, 2 al.

    Lewis & Short latin dictionary > desidero

  • 63 disciplina

    discī̆plīna (also uncontr. DISCIPVLINA, Num. Hadr. ap. Eckh. D. N. V. 6, p. 503; the Cod. palimps. Cic. Rep. 2, 19, prima manu has likewise DISCIPVLINA: so,

    discipulina,

    Plaut. Most. 1, 2, 75 Lorenz; id. As. 1, 3, 49 Fleck.; cf. Ussing ad loc.), ae. f. [discipulus], instruction, tuition, teaching in the widest sense of the word (for syn. cf.: ars, litterae, doctrina, scientia, cognitio, numanitas—very freq. and good prose).
    I.
    Lit.:

    ad aliquem disciplinae causa concurrere (for which, shortly after: illo discendi causa proficisci),

    Caes. B. G. 6, 13, 4; cf. ib. 6, 14, 2 and 3:

    alicui in disciplinam tradi,

    Cic. Div. 1, 41, 92; cf. id. Verr. 2, 1, 45; id. Phil. 2, 2:

    eadem in litteris ratio est reliquisque rebus, quarum est disciplina,

    are the objects of instruction, id. Div. 2, 3, 10: puerilis, id. Rep. 4, 3; 4; cf.:

    pueritiae disciplinae,

    id. de Imp. Pomp. 10, 28:

    praestantior,

    id. Fam. 1, 7 fin. et saep.
    II.
    Meton. (causa pro effectu), all that is taught in the way of instruction, whether with reference to single circumstances of life, or to science, art, morals, politics, etc., learning, knowledge, science, discipline.
    A.
    Object.:

    caveto alienam disciplinam temere contemnas,

    Cato R. R. 1, 4:

    qui haec (sc. justitia, fides, aequitas, etc.) disciplinis informata, alia moribus confirmarunt, sanxerunt autem alia legibus,

    Cic. Rep. 1, 2:

    totius familiae praecepta et instituta et disciplina,

    id. Verr. 2, 3, 68:

    a pueris nullo officio aut disciplina assuefacti nihil omnino contra voluntatem faciant,

    Caes. B. G. 4, 1, 9; id. B. C. 3, 10, 4 et saep.:

    cujus prima aetas dedita disciplinis fuit iisque artibus, quibus instruimur ad hunc usum forensem,

    Cic. Cael. 30, 72:

    juris civilis,

    id. de Or. 1, 39, 18; cf. id. Mur. 10 fin.:

    dicendi,

    id. Brut. 44, 163:

    musices,

    music, Quint. 1, 10, 15:

    omnis honesti justique,

    id. 12, 2, 1:

    ruris,

    agriculture, Col. 1, 1, 6; cf.

    id. prooem. § 23 et saep.: militiae,

    art of war, tactics, Cic. de Imp. Pomp. 10, 28; cf.

    bellica,

    id. N. D. 2, 64, 161:

    militaris,

    Nep. Iphicr. 1 and 2; esp. military discipline, Liv. 8, 7 fin.; 8, 32; 34; 35; Tac. G. 25; Suet. Caes. 24 et saep.; cf.

    also: docuit, quid populi Romani disciplina atque opes possent,

    Caes. B. G. 6, 1 fin.;

    and with usus,

    id. ib. 1, 40, 5:

    domestica,

    domestic discipline, Suet. Caes. 48; cf.

    domus,

    id. Aug. 65 et saep.:

    rei publicae,

    science of government, statesmanship, Cic. de Or. 1, 34, 159; cf. id. Rep. 1, 33; 2, 38 fin.;

    3, 3 al.: disciplina philosophiae,

    philosophical doctrines, philosophical system, Cic. Ac. 2, 3; cf. id. Fin. 1, 4 fin.; id. N. D. 1, 7; 5, 32, 90; id. Brut. 25; id. Off. 3, 4, 20 et saep.—
    B.
    Subject., a custom, habit:

    eademne erat haec disciplina tibi, quum tu adolescens eras?

    Plaut. Bacch. 3, 3, 17:

    eādem nos disciplinā utimur,

    id. As. 1, 3, 49; cf. Ter. Heaut. 2, 3, 59 Ruhnk.:

    imitatur malarum malam disciplinam,

    Plaut. Cas. 3, 5, 28; cf.:

    imitari, Castor, potius avi mores disciplinamque debebas,

    Cic. Deiot. 10; cf.

    also,

    id. Verr 2, 3, 68; Plaut. Merc. 1, 1, 6; id. Truc. 1, 1, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > disciplina

  • 64 discrimen

    discrīmen, ĭnis, n. [contr. from discerimen à discerno; cf. crimen from cerno], lit., that which separates or divides two things from each other (for syn. cf.: differentia, discrepantia, diversitas, distantia); hence,
    I.
    Lit., an intervening space, interval, distance, division, separation:

    cum (duo maria) pertenui discrimine separarentur,

    Cic. Agr. 2, 32, 87:

    minimum quos inter et hostem Discrimen murus clausaque porta facit,

    Ov. Pont. 1, 8, 62:

    aequo discrimine,

    Lucr. 5, 690; Verg. A. 5, 154:

    parvum leti,

    Ov. M. 7, 426; Verg. A. 9, 143:

    dare discrimina costis,

    i. e. to separate them, id. ib. 10, 382:

    quae (sc. littera F) inter discrimina dentium efflanda est,

    Quint. 12, 10, 29:

    agminum,

    Curt. 4, 12 fin.:

    ungulae,

    Col. 6, 15 fin.:

    comae,

    Ov. A. A. 2, 302; and in like manner poet.: telluris pectitae, i. e. furrow, Col. Poët. 10, 94; Claud. Nupt. Honor. 103:

    medium luci,

    Grat. Cyneg. 486.—Hence, med. t. t., the dividing membrane, the midriff, diaphragm, Cael. Aur. Tard. 2, 11, 127; 5, 10, 124 al.—
    II.
    Trop. (so most frequent).
    A.
    In gen., a distinction, difference: amabat omnes, nam discrimen non facit, Lucil. ap. Non. 282, 27:

    iste, qui omnia jura pretio exaequasset omniumque rerum delectum atque discrimen pecunia sustulisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 50; cf.:

    officia tollebantur delectu omni et discrimine remoto,

    id. Fin. 4, 25, 69:

    sit hoc discrimen inter gratiosos cives atque fortes, ut illi, etc.,

    id. Balb. 21 fin.:

    sine ullo sexus discrimine,

    Suet. Calig. 8; cf.:

    rapti per agros viatores sine discrimine liberi servique,

    id. Aug. 32:

    omisso sui alicuique discrimine,

    Liv. 5, 55:

    divinarum humanarumque rerum,

    id. 5, 40:

    recti pravique,

    Quint. 12, 3, 7:

    vocum,

    id. 1, 5, 25; cf.

    so of the different tones of the strings: septem discrimina vocum,

    Verg. A. 6, 646 et saep.— Poet.:

    tenues parvi discriminis umbrae,

    i. e. of easy gradation, Ov. M. 6, 62. —
    B.
    In partic.
    1.
    With respect to disputed matters, which are to be distinguished between, and thus decided upon, the decisive point, turning-point, critical moment, determination, decision:

    quoniam res in id discrimen adducta est, utrum ille poenas rei publicae luat, an nos serviamus,

    to this point, Cic. Phil. 3, 11, 29; cf.:

    ea res nunc in discrimine versatur, utrum... an, etc.,

    id. Quint. 30, 92; Liv. 29, 17:

    vicit disciplina militaris, vicit imperii majestas, quae in discrimine fuerunt, an ulla post hanc diem essent,

    id. 8, 35, 4: haec et his similia haud in magno equidem ponam discrimine, shall not regard as of great moment, id. praef. §

    8: postquam adesse discrimen ultimum belli animadvertit,

    id. 44, 23:

    instant enim (adversarii) et saepe discrimen omne committunt,

    abandon the most decisive points, Quint. 6, 4, 17 et saep.— Poet.:

    experiar, deus hic, discrimine aperto, An sit mortalis,

    the test, Ov. M. 1, 222.—
    2.
    Transf., a dangerous, decisive moment, crisis, dangerous condition; risk, danger, hazard:

    in ipso discrimine periculi aliquem destituere,

    Liv. 6, 17; so,

    periculi,

    id. 8, 24: in summo rem esse discrimine, * Caes. B. G. 6, 38, 2; cf.:

    adducta est res in maximum periculum et extremum pene discrimen,

    Cic. Phil. 7, 1:

    salus sociorum summum in periculum ac discrimen vocatur,

    id. de Imp. Pomp. 5, 12:

    in extremo discrimine ac dimicatione fortunae,

    id. Sull. 28:

    in veteris fortunae discrimen adducitur,

    id. Mur. 27, 55; cf.:

    aliquem in discrimen capitis adducere,

    id. Deiot. 1, 2; so,

    capitis,

    Quint. 11, 1, 49:

    si ei subito sit allatum periculum discrimenque patriae,

    Cic. Off. 1, 43, 154:

    rem publicam in discrimen committere,

    Liv. 8, 32; 33, 7; cf.:

    fuitque dies illa tenebrarum et discriminis,

    Vulg. Esth. 11, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > discrimen

  • 65 erudio

    ē-rŭdĭo, īvi or ii, ītum, 4, v. a., qs. to free from roughness, i. e. to polish, educate, instruct, teach (freq. and class.; cf.: doceo, edoceo, praecipio, instituo).
    I.
    Prop.:

    studiosos discendi erudiunt atque docent,

    Cic. Off. 1, 44, 156:

    aliquem,

    id. Div. 2, 2 (with docere); id. de Or. 3, 9, 35 (with instituere); id. ib. 2, 1, 12; Quint. prooem. § 1;

    6 et saep.: filios ad majorum instituta (with instituere),

    Cic. Verr. 2, 3, 69; cf. id. Tusc. 1, 26:

    aliquem artibus,

    id. Fam. 1, 7 fin.; cf. id. Rep. 2, 19, 34:

    eum ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum erudiit,

    id. ib. 2, 21, 37:

    aliquem in jure civili,

    id. de Or. 1, 59 fin.; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 3.—With two acc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    aliquem leges praeceptaque belli,

    Stat. Th. 10, 507; cf. Val. Fl. 2, 50; v. also under P. a.: aliquem, with an object-clause, Plin. 33, 11, 53, § 149; cf.

    without aliquem,

    Ov. F. 3, 820; Sil. 11, 352.—With a rel.-clause as object:

    qua possint arte capi,

    Ov. F. 3, 294:

    tirones neque in ludo, neque per lanistas,

    i. e. to cause to be instructed, Suet. Caes. 26:

    gladiatores sub eodem magistro eruditi,

    Quint. 2, 17, 33:

    Athenas erudiendi gratia missus,

    Just. 17, 3, 11;

    once: aliquem de aliqua re, Cic.: obviae mihi velim sint tuae litterae, quae me erudiant de omni re publica,

    instruct me, keep me informed of, Cic. Fam. 2, 12, 1.—
    II.
    Transf., of objects not personal:

    artes,

    Ov. M. 8, 215:

    ut flerent, oculos erudiere suos,

    id. R. Am. 690; id. Am. 1, 14, 30:

    Polycletus consummasse hanc scientiam judicatur et toreuticen sic erudisse, ut Phidias aperuisse,

    to have cultivated, brought to perfection, Plin. 34, 8, 19, § 56.— Hence, ērŭdītus, a, um, P. a., learned, accomplished, well-informed, skilled, experienced (cf.: litteratus, doctus, peritus, gnarus, scitus).
    A.
    Prop.:

    est non satis politus iis artibus, quas qui tenent eruditi appellantur,

    Cic. Fin. 1, 7 fin.:

    Graeculus otiosus et loquax, et fortasse doctus atque eruditus,

    id. de Or. 1, 22, 102:

    semper mihi et doctrina et eruditi homines placuerunt,

    id. Rep. 1, 17 fin.; id. Tusc. 1, 3:

    nec sicut vulgus sed ut eruditi solent appellare sapientem,

    id. Lael. 2, 6; cf.

    opp. rusticus,

    Quint. 11, 1, 45; 8, 6, 75 et saep.:

    non transmarinis nec importatis artibus eruditi, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    Cic. Rep. 2, 15 fin.:

    homines non litteris ad rei militaris scientiam, sed rebus gestis ac victoriis eruditos,

    id. Font. 15, 33; id. Q. Fr. 1, 1, 7 fin.; cf. id. Brut. 67, 236; id. Arch. 7; id. N. D. 3, 9, 23 al.:

    eruditi Socraticis disputationibus,

    id. de Or. 3, 34, 139:

    a pueris eruditi artibus militiae,

    Liv. 42, 52 et saep.; cf. in the comp.:

    litteris eruditior quam Curio,

    Cic. Brut. 82; and in the sup.:

    Scaevola, homo omnium et disciplina juris civilis eruditissimus,

    id. de Or. 1, 39, 180.— With acc.:

    Graecas res eruditi,

    Gell. 2, 21, 3; cf. id. 19, 12, 9.—With inf.:

    eruditus utilia honestis miscere,

    Tac. Agr. 8.—
    B.
    Transf., of inanimate and abstract subjects:

    quod ceteri minus eruditis hominum seculis fuerunt,

    Cic. Rep. 2, 10:

    tempora (with docti homines),

    id. ib.:

    aures,

    id. ib. 2, 42; id. Or. 34, 119; Quint. 10, 1, 32:

    animus,

    Cic. Fam. 5, 14: oratio (opp. popularis), id. Par. prooem. § 4; cf. Quint. 8, 3, 17; 8, 6, 24 al.:

    Graecorum copia,

    fulness of Greek learning, Cic. Leg. 1, 2, 7: palata, i. e. practised, fine (with docta), Col. 8, 16, 4; cf.

    gustus,

    Tac. A. 16, 18.—In neutr. with a subject-clause:

    ex historia ducere urbanitatem, eruditum est,

    Quint. 6, 3, 98; cf.:

    eruditissimum longe, si, etc.,

    id. 9, 2, 97.— Adv.: ērŭdītē, learnedly, eruditely.Comp., Cic. de Sen. 1 fin.; Quint. 1, 5, 36.— Sup., Cic. Or. 52; Plin. Ep. 1, 9, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > erudio

  • 66 erudite

    ē-rŭdĭo, īvi or ii, ītum, 4, v. a., qs. to free from roughness, i. e. to polish, educate, instruct, teach (freq. and class.; cf.: doceo, edoceo, praecipio, instituo).
    I.
    Prop.:

    studiosos discendi erudiunt atque docent,

    Cic. Off. 1, 44, 156:

    aliquem,

    id. Div. 2, 2 (with docere); id. de Or. 3, 9, 35 (with instituere); id. ib. 2, 1, 12; Quint. prooem. § 1;

    6 et saep.: filios ad majorum instituta (with instituere),

    Cic. Verr. 2, 3, 69; cf. id. Tusc. 1, 26:

    aliquem artibus,

    id. Fam. 1, 7 fin.; cf. id. Rep. 2, 19, 34:

    eum ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum erudiit,

    id. ib. 2, 21, 37:

    aliquem in jure civili,

    id. de Or. 1, 59 fin.; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 3.—With two acc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    aliquem leges praeceptaque belli,

    Stat. Th. 10, 507; cf. Val. Fl. 2, 50; v. also under P. a.: aliquem, with an object-clause, Plin. 33, 11, 53, § 149; cf.

    without aliquem,

    Ov. F. 3, 820; Sil. 11, 352.—With a rel.-clause as object:

    qua possint arte capi,

    Ov. F. 3, 294:

    tirones neque in ludo, neque per lanistas,

    i. e. to cause to be instructed, Suet. Caes. 26:

    gladiatores sub eodem magistro eruditi,

    Quint. 2, 17, 33:

    Athenas erudiendi gratia missus,

    Just. 17, 3, 11;

    once: aliquem de aliqua re, Cic.: obviae mihi velim sint tuae litterae, quae me erudiant de omni re publica,

    instruct me, keep me informed of, Cic. Fam. 2, 12, 1.—
    II.
    Transf., of objects not personal:

    artes,

    Ov. M. 8, 215:

    ut flerent, oculos erudiere suos,

    id. R. Am. 690; id. Am. 1, 14, 30:

    Polycletus consummasse hanc scientiam judicatur et toreuticen sic erudisse, ut Phidias aperuisse,

    to have cultivated, brought to perfection, Plin. 34, 8, 19, § 56.— Hence, ērŭdītus, a, um, P. a., learned, accomplished, well-informed, skilled, experienced (cf.: litteratus, doctus, peritus, gnarus, scitus).
    A.
    Prop.:

    est non satis politus iis artibus, quas qui tenent eruditi appellantur,

    Cic. Fin. 1, 7 fin.:

    Graeculus otiosus et loquax, et fortasse doctus atque eruditus,

    id. de Or. 1, 22, 102:

    semper mihi et doctrina et eruditi homines placuerunt,

    id. Rep. 1, 17 fin.; id. Tusc. 1, 3:

    nec sicut vulgus sed ut eruditi solent appellare sapientem,

    id. Lael. 2, 6; cf.

    opp. rusticus,

    Quint. 11, 1, 45; 8, 6, 75 et saep.:

    non transmarinis nec importatis artibus eruditi, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    Cic. Rep. 2, 15 fin.:

    homines non litteris ad rei militaris scientiam, sed rebus gestis ac victoriis eruditos,

    id. Font. 15, 33; id. Q. Fr. 1, 1, 7 fin.; cf. id. Brut. 67, 236; id. Arch. 7; id. N. D. 3, 9, 23 al.:

    eruditi Socraticis disputationibus,

    id. de Or. 3, 34, 139:

    a pueris eruditi artibus militiae,

    Liv. 42, 52 et saep.; cf. in the comp.:

    litteris eruditior quam Curio,

    Cic. Brut. 82; and in the sup.:

    Scaevola, homo omnium et disciplina juris civilis eruditissimus,

    id. de Or. 1, 39, 180.— With acc.:

    Graecas res eruditi,

    Gell. 2, 21, 3; cf. id. 19, 12, 9.—With inf.:

    eruditus utilia honestis miscere,

    Tac. Agr. 8.—
    B.
    Transf., of inanimate and abstract subjects:

    quod ceteri minus eruditis hominum seculis fuerunt,

    Cic. Rep. 2, 10:

    tempora (with docti homines),

    id. ib.:

    aures,

    id. ib. 2, 42; id. Or. 34, 119; Quint. 10, 1, 32:

    animus,

    Cic. Fam. 5, 14: oratio (opp. popularis), id. Par. prooem. § 4; cf. Quint. 8, 3, 17; 8, 6, 24 al.:

    Graecorum copia,

    fulness of Greek learning, Cic. Leg. 1, 2, 7: palata, i. e. practised, fine (with docta), Col. 8, 16, 4; cf.

    gustus,

    Tac. A. 16, 18.—In neutr. with a subject-clause:

    ex historia ducere urbanitatem, eruditum est,

    Quint. 6, 3, 98; cf.:

    eruditissimum longe, si, etc.,

    id. 9, 2, 97.— Adv.: ērŭdītē, learnedly, eruditely.Comp., Cic. de Sen. 1 fin.; Quint. 1, 5, 36.— Sup., Cic. Or. 52; Plin. Ep. 1, 9, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > erudite

  • 67 etiamnum

    ĕtĭam-num and (more freq., always in Cic. and Caes.) ĕtĭam-nunc (also written separately, etiam num... nunc), conj., yet, till now, still, even now, even to this time, even at this time.
    I.
    In gen. (in all periods): Ev. Etiamnunc mulier intu'st? Sy. Etiam, Plaut. Merc. 4, 5, 14; Varr. R. R. 3, 2, 3; Plaut. Stich. 5, 4, 16; Varr. ap. Non. 11, 15; Sen. Contr. 4, 26:

    de materia loquor orationis etiamnunc, non ipso de genere dicendi,

    Cic. Or. 34, 119:

    ut mihi permirum videatur quemquam exstare, qui etiamnunc credat, etc.,

    id. Div. 2, 47 fin.:

    vos cunctamini etiamnunc, quid intra moenia deprehensis hostibus faciatis?

    Sall. C. 52, 25; cf. id. J. 31, 3; Cic. Verr. 2, 3, 38; id. Rosc. Am. 28, 78; Val. Fl. 7, 454 et saep.—With negations:

    neque quicquam cum ea facit etiamnum stupri,

    not as yet, Plaut. Poen. prol. 99; cf. Cic. Mur. 12 fin.:

    nec Telamoniades etiam nunc hiscere quicquam Audet,

    Ov. M. 13, 231:

    quo de homine nihil etiamnunc dicere nobis est necesse,

    nothing further, Cic. Clu. 59, 163.—
    B.
    In respect to past time, i. q. etiam tum, till that time, till then, still:

    Athenis in Lyceo cum etiamnum platanus novella esset,

    Varr. R. R. 1, 37, 5; Cic. Fam. 10, 10, 1:

    dixisti, paululum tibi esse etiamnunc morae, quod ego viverem,

    id. Cat. 1, 4, 9:

    nullo etiamnunc usu rei militaris percepto,

    Caes. B. G. 6, 40, 6; cf. id. ib. 7, 62, 6: cum Balbus etiamnunc in provincia esset, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 32 fin.; cf.:

    cum tristis hiems etiamnum frigore saxa Rumperet, etc.,

    Verg. G. 4, 135; Ov. F. 3, 155; Plin. 35, 3, 5, § 16 et saep.—
    II.
    Sometimes for etiam (post-Aug.), also, besides, moreover:

    his addemus etiamnum unam Graecae inventionis sententiam,

    Plin. 6, 33, 39, § 211; cf. id. 32, 5, 18, § 49:

    alia etiamnum generibus ipsis in sexu differentia,

    id. 16, 10, 19, § 47; cf. id. 22, 25, 64, § 133; Cels. 5, 26, 20; 7, 29 fin.:

    duas etiamnunc formulas praepositis adiciam,

    Col. 5, 3, 1:

    in quibus etiamnunc hodie, etc.,

    Plin. 25, 8, 47, § 85; Sen. Ep. 113 et saep.:

    si plus est, quod tolli opus est, adhibenda sunt etiamnum vehementiora,

    Cels. 5, 26, 30;

    so with comparatives (cf. etiam, II. A.),

    Cels. 5, 28, [p. 663] 17; 8, 20; Plin. 17, 22, 35, § 177; Sen. Ep. 87; 102 al. Vid. Hand Turs. II. pp. 580-587.

    Lewis & Short latin dictionary > etiamnum

  • 68 etiamnunc

    ĕtĭam-num and (more freq., always in Cic. and Caes.) ĕtĭam-nunc (also written separately, etiam num... nunc), conj., yet, till now, still, even now, even to this time, even at this time.
    I.
    In gen. (in all periods): Ev. Etiamnunc mulier intu'st? Sy. Etiam, Plaut. Merc. 4, 5, 14; Varr. R. R. 3, 2, 3; Plaut. Stich. 5, 4, 16; Varr. ap. Non. 11, 15; Sen. Contr. 4, 26:

    de materia loquor orationis etiamnunc, non ipso de genere dicendi,

    Cic. Or. 34, 119:

    ut mihi permirum videatur quemquam exstare, qui etiamnunc credat, etc.,

    id. Div. 2, 47 fin.:

    vos cunctamini etiamnunc, quid intra moenia deprehensis hostibus faciatis?

    Sall. C. 52, 25; cf. id. J. 31, 3; Cic. Verr. 2, 3, 38; id. Rosc. Am. 28, 78; Val. Fl. 7, 454 et saep.—With negations:

    neque quicquam cum ea facit etiamnum stupri,

    not as yet, Plaut. Poen. prol. 99; cf. Cic. Mur. 12 fin.:

    nec Telamoniades etiam nunc hiscere quicquam Audet,

    Ov. M. 13, 231:

    quo de homine nihil etiamnunc dicere nobis est necesse,

    nothing further, Cic. Clu. 59, 163.—
    B.
    In respect to past time, i. q. etiam tum, till that time, till then, still:

    Athenis in Lyceo cum etiamnum platanus novella esset,

    Varr. R. R. 1, 37, 5; Cic. Fam. 10, 10, 1:

    dixisti, paululum tibi esse etiamnunc morae, quod ego viverem,

    id. Cat. 1, 4, 9:

    nullo etiamnunc usu rei militaris percepto,

    Caes. B. G. 6, 40, 6; cf. id. ib. 7, 62, 6: cum Balbus etiamnunc in provincia esset, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 32 fin.; cf.:

    cum tristis hiems etiamnum frigore saxa Rumperet, etc.,

    Verg. G. 4, 135; Ov. F. 3, 155; Plin. 35, 3, 5, § 16 et saep.—
    II.
    Sometimes for etiam (post-Aug.), also, besides, moreover:

    his addemus etiamnum unam Graecae inventionis sententiam,

    Plin. 6, 33, 39, § 211; cf. id. 32, 5, 18, § 49:

    alia etiamnum generibus ipsis in sexu differentia,

    id. 16, 10, 19, § 47; cf. id. 22, 25, 64, § 133; Cels. 5, 26, 20; 7, 29 fin.:

    duas etiamnunc formulas praepositis adiciam,

    Col. 5, 3, 1:

    in quibus etiamnunc hodie, etc.,

    Plin. 25, 8, 47, § 85; Sen. Ep. 113 et saep.:

    si plus est, quod tolli opus est, adhibenda sunt etiamnum vehementiora,

    Cels. 5, 26, 30;

    so with comparatives (cf. etiam, II. A.),

    Cels. 5, 28, [p. 663] 17; 8, 20; Plin. 17, 22, 35, § 177; Sen. Ep. 87; 102 al. Vid. Hand Turs. II. pp. 580-587.

    Lewis & Short latin dictionary > etiamnunc

  • 69 experior

    ex-pĕrĭor, pertus ( act. experiero, Varr. L. L. 8, 9, 24 dub.), 4, v. dep. a. [ex- and root per-; Sanscr. par-, pi-parmi, conduct; Gr. peraô, pass through; poros, passage; peira, experience; Lat. porta, portus, peritus, periculum; Germ. fahren, erfahren; Eng. fare, ferry], to try a thing; viz., either by way of testing or of attempting it.
    I.
    To try, prove, put to the test.
    A.
    In tempp. praes. constr. with the acc., a rel. clause, or absol.
    (α).
    With acc.:

    habuisse aiunt domi (venenum), vimque ejus esse expertum in servo quodam ad eam rem ipsam parato,

    Cic. Cael. 24, 58:

    taciturnitatem nostram,

    id. Brut. 65, 231:

    amorem alicujus,

    id. Att. 16, 16, C, 1:

    his persuaserant, uti eandem belli fortunam experirentur,

    Caes. B. G. 2, 16, 3:

    judicium discipulorum,

    Quint. 2, 5, 12:

    in quo totas vires suas eloquentia experiretur,

    id. 10, 1, 109:

    imperium,

    Liv. 2, 59, 4:

    cervi cornua ad arbores subinde experientes,

    Plin. 8, 32, 50, § 117 et saep.—

    With a personal object: vin' me experiri?

    make trial of me, Plaut. Merc. 4, 4, 29:

    hanc experiamur,

    Ter. Hec. 5, 2, 12 Ruhnk.:

    tum se denique errasse sentiunt, cum eos (amicos) gravis aliquis casus experiri cogit,

    Cic. Lael. 22, 84:

    in periclitandis experiendisque pueris,

    id. Div. 2, 46, 97.—So with se. reflex., to make trial of one's powers in any thing:

    se heroo (versu),

    Plin. Ep. 7, 4, 3 [p. 694] variis se studiorum generibus, id. ib. 9, 29, 1:

    se in foro,

    Quint. 12, 11, 16.—
    (β).
    With a rel.-clause, ut, etc.: vosne velit an me regnare era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204, ed. Vahl.):

    lubet experiri, quo evasuru'st denique,

    Plaut. Trin. 4, 2, 93:

    experiri libet, quantum audeatis,

    Liv. 25, 38, 11; cf. Nep. Alcib. 1, 1:

    in me ipso experior, ut exalbescam, etc.,

    Cic. de Or. 1, 26, 121; cf. with si:

    expertique simul, si tela artusque sequantur,

    Val. Fl. 5, 562.—
    (γ).
    Absol.:

    experiendo magis quam discendo cognovi,

    Cic. Fam. 1, 7, 10:

    judicare difficile est sane nisi expertum: experiendum autem est in ipsa amicitia: ita praecurrit amicitia judicium tollitque experiendi potestatem,

    id. Lael. 17, 62.—
    B.
    In the tempp. perf., to have tried, tested, experienced, i. e. to find or know by experience:

    benignitatem tuam me experto praedicas,

    Plaut. Merc. 2, 2, 18:

    omnia quae dico de Plancio, dico expertus in nobis,

    Cic. Planc. 9, 22:

    experti scire debemus, etc.,

    id. Mil. 26, 69:

    illud tibi expertus promitto,

    id. Fam. 13, 9, 3:

    dicam tibi, Catule, non tam doctus, quam, id quod est majus, expertus,

    id. de Or. 2, 17, 72:

    puellae jam virum expertae,

    Hor. C. 3, 14, 11; 4, 4, 3; cf. Quint. 6, 5, 7:

    mala captivitatis,

    Sulp. Sev. 2, 22, 5:

    id opera expertus sum esse ita,

    Plaut. Bacch. 3, 2, 3:

    expertus sum prodesse,

    Quint. 2, 4, 13:

    expertus, juvenem praelongos habuisse sermones,

    id. 10, 3, 32:

    ut frequenter experti sumus,

    id. 1, 12, 11.—

    Rarely in other tenses: et exorabile numen Fortasse experiar,

    may find, Juv. 13, 103.—
    C.
    To make trial of, in a hostile sense, to measure strength with, to contend with:

    ut interire quam Romanos non experiri mallet,

    Nep. Ham. 4, 3:

    maritimis moribus mecum experitur,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11:

    ipsi duces cominus invicem experti,

    Flor. 3, 21, 7; 4, 10, 1; cf.:

    hos cum Suevi, multis saepe bellis experti, finibus expellere non potuissent,

    Caes. B. G. 4, 3, 4:

    Turnum in armis,

    Verg. A. 7, 434.
    II. A.
    In gen.:

    qui desperatione debilitati experiri id nolent, quod se assequi posse diffidant. Sed par est omnes omnia experiri, qui, etc.,

    Cic. Or. 1, 4; cf.:

    istuc primum experiar,

    Plaut. Truc. 2, 7, 47:

    omnia experiri certum est, priusquam pereo,

    Ter. And. 2, 1, 11:

    omnia prius quam, etc.,

    Caes. B. G. 7, 78, 1:

    extrema omnia,

    Sall. C. 26, 5; cf.

    also: sese omnia de pace expertum,

    Caes. B. C. 3, 57, 2:

    libertatem,

    i. e. to make use of, enjoy, Sall. J. 31, 5:

    late fusum opus est et multiplex, etc.... dicere experiar,

    Quint. 2, 13, 17:

    quod quoniam me saepius rogas, aggrediar, non tam perficiundi spe quam experiundi voluntate,

    Cic. Or. 1, 2.—With ut and subj.:

    nunc si vel periculose experiundum erit, experiar certe, ut hinc avolem,

    Cic. Att. 9, 10, 3:

    experiri, ut sine armis propinquum ad officium reduceret,

    Nep. Dat. 2, 3.—
    B.
    In partic., jurid. t. t., to try or test by law, to go to law:

    aut intra parietes aut summo jure experietur,

    Cic. Quint. 11, 38; cf.:

    in jus vocare est juris experiundi causa vocare,

    Dig. 2, 4, 1; 47, 8, 4:

    a me diem petivit: ego experiri non potui: latitavit,

    Cic. Quint. 23, 75; Liv. 40, 29, 11:

    sua propria bona malaque, cum causae dicendae data facultas sit, tum se experturum,

    Liv. 3, 56, 10:

    postulare ut judicium populi Romani experiri (liceat),

    id. ib. —Hence,
    1.
    expĕrĭens, entis, P. a. (acc. to II.), experienced, enterprising, active, industrious (class.):

    homo gnavus et industrius, experientissimus ac diligentissimus arator,

    Cic. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    promptus homo et experiens,

    id. ib. 2, 4, 17, §

    37: vir fortis et experiens,

    id. Clu. 8, 23:

    vir acer et experiens,

    Liv. 6, 34, 4:

    comes experientis Ulixei,

    Ov. M. 14, 159:

    ingenium,

    id. Am. 1, 9, 32. —With gen.:

    genus experiens laborum,

    inured to, patient of, Ov. M. 1, 414:

    rei militaris experientissimi duces,

    Arn. 2, 38 init.; cf. Vulg. 2 Macc. 8, 9.— Comp. appears not to occur.—
    2.
    expertus, a, um, P. a. (acc. to I.), in pass. signif., tried, proved, known by experience (freq. after the Aug. per.):

    vir acer et pro causa plebis expertae virtutis,

    Liv. 3, 44, 3:

    per omnia expertus,

    id. 1, 34, 12:

    indignitates homines expertos,

    id. 24, 22, 2:

    dulcedo libertatis,

    id. 1, 17, 3:

    industria,

    Suet. Vesp. 4:

    artes,

    Tac. A. 3, 17: saevitia, Prop. 1, 3, 18:

    confidens ostento sibi expertissimo,

    Suet. Tib. 19.—With gen.:

    expertos belli juvenes,

    Verg. A. 10, 173; cf. Tac. H. 4, 76.— Comp. and adv. appear not to occur.

    Lewis & Short latin dictionary > experior

  • 70 exstinguo

    ex-stinguo ( ext-), nxi, nctum, 3 (archaic perf. subj. exstinxit, for exstinxerit, Plaut. Truc. 2, 6, 43.—Contracted forms exstinxsti, Verg. A. 4, 682; Pac. ap. Cic. de Or. 2, 46, 193;

    and exstinxem,

    Verg. A. 4, 606), v. a., to put out what is burning, to quench, extinguish (class.; esp. freq. in Cic. and in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    recens exstinctum lumen,

    Lucr. 6, 791:

    exstincta lumina,

    Cic. Fam. 4, 3, 2:

    faces,

    Plin. 2, 103, 106, § 228:

    lucernam,

    id. 31, 3, 28, § 49; cf.:

    senes mori sic videntur ut sua sponte nulla adhibita vi consumptus ignis exstinguitur,

    goes out, Cic. de Sen. 19, 71:

    ignem,

    Ov. F. 2, 712:

    incendium,

    Cic. Fam. 4, 13, 2:

    sol exstinguitur,

    id. Rep. 6, 22: exstincto calore ipsi exstinguimur, id. N. D. 2, 9, 23:

    calx exstincta,

    i. e. slaked, Vitr. 2, 5.—
    B.
    Transf., to deprive of life or strength, to kill, destroy:

    animam alicui,

    Ter. Ad. 3, 2, 16:

    nolite, hunc jam natura ipsa occidentem velle maturius exstingui vulnere vestro,

    Cic. Cael. 32, 79; cf. id. N. D. 2, 9, 23:

    juvenem fortuna morbo exstinxit,

    Liv. 8, 3, 7:

    vir egregius exstinctus,

    cut off, Cic. Brut. 1, 1; id. Rep. 6, 14; Verg. E. 5, 20; Hor. Ep. 2, 1, 14; Plin. 9, 8, 8, § 25; Tac. A. 3, 7 et saep.:

    rapitur miser exstinguendus Messalinae oculis,

    Juv. 10, 332:

    vel modico tepore sucus exstinguitur,

    i. e. is dried up, Curt. 6, 4, 11:

    mammas,

    Plin. 23, 2, 32, § 67:

    odorem alii,

    to destroy, id. 19, 6, 34, § 113:

    venena,

    to render powerless, id. 20, 17, 69, § 179: aquam Albanam dissipatam rivis, to consume, get rid of, an old prophecy in Liv. 5, 16, 9.—
    II.
    Trop., to abolish, destroy, annihilate, annul (syn.: tollo, deleo, opprimo, diruo, everto, demolior, destruo;

    opp. inflammo): tyrannis institutis leges omnes exstinguuntur atque tolluntur,

    Cic. Agr. 3, 2, 5:

    ea, quae antea scripserat,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 172:

    improbitas exstinguenda atque delenda est,

    id. Div. in Caecil. 8, 26:

    potentiam exstinguere atque opprimere,

    id. Rosc. Am. 13, 36;

    but also distinguished from opprimere: ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae esse videantur,

    extinct, id. Lael. 21, 78:

    ad sensus animorum atque motus vel inflammandos vel etiam exstinguendos,

    id. de Or. 1, 14, 60:

    sermo omnis ille oblivione posteritatis extinguitur,

    id. Rep. 6, 23 fin.; cf.:

    exstinctis rumoribus,

    Caes. B. C. 1, 60 fin.:

    ad ejus salutem exstinguendam,

    Cic. Mil. 2, 5:

    nomen populi Romani,

    id. Cat. 4, 4, 7:

    superiorem gloriam rei militaris,

    Caes. B. G. 5, 29, 4:

    memoriam publicam,

    Cic. Mil. 27, 73:

    gratiam,

    id. Fam. 1, 1, 4:

    familiaritates,

    id. Lael. 10, 35:

    invidiam,

    id. Balb. 6, 16:

    infamiam,

    id. Verr. 2, 2, 69, § 168: causam nascentem dissensionis, Matius in Cic. Fam. 11, 28, 2:

    consuetudinem,

    Cic. Cael. 25, 61:

    reliquias belli,

    id. Fam. 10, 25, 1:

    bellum civile,

    Plin. 7, 26, 27, § 96:

    jus pignoris,

    Dig. 20, 1, 9; cf.

    fideicommissum,

    ib. 32, 1, 11:

    actionem,

    ib. 47, 2, 42 al.

    Lewis & Short latin dictionary > exstinguo

  • 71 extinguo

    ex-stinguo ( ext-), nxi, nctum, 3 (archaic perf. subj. exstinxit, for exstinxerit, Plaut. Truc. 2, 6, 43.—Contracted forms exstinxsti, Verg. A. 4, 682; Pac. ap. Cic. de Or. 2, 46, 193;

    and exstinxem,

    Verg. A. 4, 606), v. a., to put out what is burning, to quench, extinguish (class.; esp. freq. in Cic. and in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    recens exstinctum lumen,

    Lucr. 6, 791:

    exstincta lumina,

    Cic. Fam. 4, 3, 2:

    faces,

    Plin. 2, 103, 106, § 228:

    lucernam,

    id. 31, 3, 28, § 49; cf.:

    senes mori sic videntur ut sua sponte nulla adhibita vi consumptus ignis exstinguitur,

    goes out, Cic. de Sen. 19, 71:

    ignem,

    Ov. F. 2, 712:

    incendium,

    Cic. Fam. 4, 13, 2:

    sol exstinguitur,

    id. Rep. 6, 22: exstincto calore ipsi exstinguimur, id. N. D. 2, 9, 23:

    calx exstincta,

    i. e. slaked, Vitr. 2, 5.—
    B.
    Transf., to deprive of life or strength, to kill, destroy:

    animam alicui,

    Ter. Ad. 3, 2, 16:

    nolite, hunc jam natura ipsa occidentem velle maturius exstingui vulnere vestro,

    Cic. Cael. 32, 79; cf. id. N. D. 2, 9, 23:

    juvenem fortuna morbo exstinxit,

    Liv. 8, 3, 7:

    vir egregius exstinctus,

    cut off, Cic. Brut. 1, 1; id. Rep. 6, 14; Verg. E. 5, 20; Hor. Ep. 2, 1, 14; Plin. 9, 8, 8, § 25; Tac. A. 3, 7 et saep.:

    rapitur miser exstinguendus Messalinae oculis,

    Juv. 10, 332:

    vel modico tepore sucus exstinguitur,

    i. e. is dried up, Curt. 6, 4, 11:

    mammas,

    Plin. 23, 2, 32, § 67:

    odorem alii,

    to destroy, id. 19, 6, 34, § 113:

    venena,

    to render powerless, id. 20, 17, 69, § 179: aquam Albanam dissipatam rivis, to consume, get rid of, an old prophecy in Liv. 5, 16, 9.—
    II.
    Trop., to abolish, destroy, annihilate, annul (syn.: tollo, deleo, opprimo, diruo, everto, demolior, destruo;

    opp. inflammo): tyrannis institutis leges omnes exstinguuntur atque tolluntur,

    Cic. Agr. 3, 2, 5:

    ea, quae antea scripserat,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 172:

    improbitas exstinguenda atque delenda est,

    id. Div. in Caecil. 8, 26:

    potentiam exstinguere atque opprimere,

    id. Rosc. Am. 13, 36;

    but also distinguished from opprimere: ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae esse videantur,

    extinct, id. Lael. 21, 78:

    ad sensus animorum atque motus vel inflammandos vel etiam exstinguendos,

    id. de Or. 1, 14, 60:

    sermo omnis ille oblivione posteritatis extinguitur,

    id. Rep. 6, 23 fin.; cf.:

    exstinctis rumoribus,

    Caes. B. C. 1, 60 fin.:

    ad ejus salutem exstinguendam,

    Cic. Mil. 2, 5:

    nomen populi Romani,

    id. Cat. 4, 4, 7:

    superiorem gloriam rei militaris,

    Caes. B. G. 5, 29, 4:

    memoriam publicam,

    Cic. Mil. 27, 73:

    gratiam,

    id. Fam. 1, 1, 4:

    familiaritates,

    id. Lael. 10, 35:

    invidiam,

    id. Balb. 6, 16:

    infamiam,

    id. Verr. 2, 2, 69, § 168: causam nascentem dissensionis, Matius in Cic. Fam. 11, 28, 2:

    consuetudinem,

    Cic. Cael. 25, 61:

    reliquias belli,

    id. Fam. 10, 25, 1:

    bellum civile,

    Plin. 7, 26, 27, § 96:

    jus pignoris,

    Dig. 20, 1, 9; cf.

    fideicommissum,

    ib. 32, 1, 11:

    actionem,

    ib. 47, 2, 42 al.

    Lewis & Short latin dictionary > extinguo

  • 72 Felicitas

    1.
    fēlīcĭtas, ātis, f. [1. felix].
    I.
    (Acc. to felix, I.) Fruitfulness, fertility (post-Aug. and rare):

    felicitas major Babyloniae Seleuciae,

    Plin. 18, 18, 47, § 170:

    terrae,

    Plin. Ep. 3, 19, 6.—
    II.
    (Acc. to felix, II.) Happiness, felicity (the predom. signif. of the word; syn.: fortuna, fors, sors, fatum): neque enim quicquam aliud est felicitas, nisi honestarum rerum prosperitas, Cic. Fragm. ap. Amm. 21, 16:

    fuit felix, si potest ulla in scelere esse felicitas,

    id. Phil. 2, 24, 59; id. Brut. 96, 329:

    alii fortuna felicitatem dedit, huic industria virtutem comparavit,

    Auct. Her. 4, 20, 27:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus,

    good-fortune, luckiness, Cic. de Imp. Pomp. 16, 47; cf.:

    ego sic existimo in summo imperatore quatuor has res inesse oportere, scientiam rei militaris, virtutem, auctoritatem, felicitatem,

    id. ib. 10, 28:

    felicitas in re,

    id. Font. 15, 32; cf.:

    felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40, 13:

    ut paulum ad summam felicitatem defuisse videretur,

    id. ib. 6, 43 fin.:

    quo simul atque intus est itum, incredibili felicitate Auster in Africum se vertit,

    id. B. C. 3, 26 fin.:

    haec (mala) omnia subterfugere, non modo sapientiae, sed etiam felicitatis esse,

    Cic. Lael. 10, 35:

    quasi non et felicitas rerum gestarum exercitus benevolentiam imperatoribus, et res adversae odia concilient,

    Caes. B. C. 2, 31, 3.—In plur.:

    bonae felicitates,

    Ter. Eun. 2, 3, 32:

    ea vis ipsa, quae saepe incredibiles huic urbi felicitates atque opes attulit,

    Cic. Mil. 31, 84.—
    II.
    Fēlīcĭtas, personified as a deity, Cic. Verr. 2, 4, 2, § 4; Aug. Civ. D. 4, 18, 23; Suet. Tib. 5.
    2.
    Fēlīcĭtas Julia, i. q. Olisipo, now Lisbon, Plin. 4, 22, 35, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > Felicitas

  • 73 felicitas

    1.
    fēlīcĭtas, ātis, f. [1. felix].
    I.
    (Acc. to felix, I.) Fruitfulness, fertility (post-Aug. and rare):

    felicitas major Babyloniae Seleuciae,

    Plin. 18, 18, 47, § 170:

    terrae,

    Plin. Ep. 3, 19, 6.—
    II.
    (Acc. to felix, II.) Happiness, felicity (the predom. signif. of the word; syn.: fortuna, fors, sors, fatum): neque enim quicquam aliud est felicitas, nisi honestarum rerum prosperitas, Cic. Fragm. ap. Amm. 21, 16:

    fuit felix, si potest ulla in scelere esse felicitas,

    id. Phil. 2, 24, 59; id. Brut. 96, 329:

    alii fortuna felicitatem dedit, huic industria virtutem comparavit,

    Auct. Her. 4, 20, 27:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus,

    good-fortune, luckiness, Cic. de Imp. Pomp. 16, 47; cf.:

    ego sic existimo in summo imperatore quatuor has res inesse oportere, scientiam rei militaris, virtutem, auctoritatem, felicitatem,

    id. ib. 10, 28:

    felicitas in re,

    id. Font. 15, 32; cf.:

    felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40, 13:

    ut paulum ad summam felicitatem defuisse videretur,

    id. ib. 6, 43 fin.:

    quo simul atque intus est itum, incredibili felicitate Auster in Africum se vertit,

    id. B. C. 3, 26 fin.:

    haec (mala) omnia subterfugere, non modo sapientiae, sed etiam felicitatis esse,

    Cic. Lael. 10, 35:

    quasi non et felicitas rerum gestarum exercitus benevolentiam imperatoribus, et res adversae odia concilient,

    Caes. B. C. 2, 31, 3.—In plur.:

    bonae felicitates,

    Ter. Eun. 2, 3, 32:

    ea vis ipsa, quae saepe incredibiles huic urbi felicitates atque opes attulit,

    Cic. Mil. 31, 84.—
    II.
    Fēlīcĭtas, personified as a deity, Cic. Verr. 2, 4, 2, § 4; Aug. Civ. D. 4, 18, 23; Suet. Tib. 5.
    2.
    Fēlīcĭtas Julia, i. q. Olisipo, now Lisbon, Plin. 4, 22, 35, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > felicitas

  • 74 firmator

    firmātor, ōris, m. [firmo], a confirmer, establisher (post-Aug. and very rare):

    missus Drusus paci firmator (so acc. to Cod. Med., not pacis),

    Tac. A. 2, 46:

    disciplinae militaris,

    Plin. Ep. 10, 38, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > firmator

  • 75 flagitium

    flāgĭtĭum, ii, n. [flagito; cf. Doed. Syn. 2, p. 143; Corss. Ausspr. 1, 398 sq.; orig., burning desire, heat of passion].
    I.
    Lit., an eager or furious demand, importunity, urgency (post-Aug. and rare; cf.

    flagitatio): Lentulus credebatur illa militiae flagitia primus aspernari,

    Tac. A. 1, 27:

    pro Plancina cum pudore et flagitio disseruit, matris preces obtendens,

    id. ib. 3, 17.—
    II.
    Transf.
    A.
    Esp., a shameful or disgraceful act done in the heat of passion; a burning shame, disgraceful thing (class.;

    syn.: scelus, nefas, facinus, maleficium, peccatum, delictum, crimen): quae (convivia) domesticis stupris flagitiisque flagrabunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 32, § 71; so,

    flagrantissima (with adulteria),

    Tac. A. 14, 51; cf.:

    stupra et adulteria et omne tale flagitium,

    Cic. de Sen. 12, 40; id. Verr. 2, 5, 10, § 26:

    domesticis vitiis atque flagitiis se inquinare,

    id. Tusc. 1, 30, 72; cf.:

    homo sceleribus flagitiisque contaminatissimus,

    id. Prov. Cons. 6, 14; and id. Rosc. Am. 9, 25:

    tantum sceleris et tantum flagitii admittere,

    id. Att. 10, 3:

    quae libido ab oculis, quod facinus a manibus umquam tuis, quod flagitium a toto corpore abfuit? etc.,

    id. Cat. 1, 6, 13; cf.:

    Q. Curius, flagitiis atque facinoribus coopertus,

    Sall. C. 23, 1;

    so with facinora,

    id. ib. 14, 2 Kritz. N. cr.:

    nihil facinoris, nihil flagitii praetermittere,

    Liv. 39, 13, 10; 39, 16, 1:

    tanta flagitia facere et dicere,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73:

    in hoc flagitio versari ipsum videmus Jovem (corresp. to stuprum),

    id. ib. 4, 33, 70:

    in tot flagitia se ingurgitare,

    id. Pis. 18, 42.—
    B.
    In gen., any shameful or disgraceful act or thing (without the accessory idea of passion):

    petere honorem pro flagitio more fit,

    Plaut. Trin. 4, 3, 28:

    flagitium fiet, nisi dos dabitur virgini,

    id. ib. 3, 1, 11:

    cum loquimur terni, nihil flagitii dicimus: at cum bini, obscoenum est,

    Cic. Fam. 9, 22, 3:

    flagitium rei militaris admittere,

    id. Clu. 46, 128: flagiti principium est, nudare inter cives corpora, Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 33, 70 (Trag. v. 426 ed. Vahl.):

    nonne id flagitium est, te aliis consilium dare, foris sapere, tibi non posse auxiliarier?

    is it not a shame? Ter. Heaut. 5, 1, 49:

    praeesse agro colendo flagitium putes,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    quantum flagitii commisisset (for which, shortly before: nihil turpius, quam, etc.),

    id. Brut. 61, 219; cf.:

    ita necesse fuit aut haec flagitia concipere animo aut susceptae philosophiae nomen amittere,

    disgraceful assertions, absurdities, id. N. D. 1, 24, 66.—Comically: Co. Fores hae fecerunt magnum flagitium modo. Ad. Quid id est flagitii? Crepuerunt clare, Plaut. Poen. 3, 2, 32.— Leg. t. t.: perfectum flagitium, a completed crime (opp. imperfectum), Paul. Sent. 5, 4, 14.—
    C.
    In vulg. lang., concr. like scelus, shame, disgrace, as a term of reproach, i. q. rascal, scoundrel:

    flagitium illud hominis!

    Plaut. Cas. 2, 1, 8; id. As. 2, 4, 67; id. Cas. 3, 2, 22; id. Men. 3, 2, 24; 5, 1, 9:

    ipsa quae sis stabulum flagitii,

    id. Truc. 2, 7, 31: etiam opprobras vim, flagiti flagrantia, burning shame, i. e. outrageous villain, id. Rud. 3, 4, 28:

    omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat,

    Sall. C. 14, 1.—
    D.
    (Causa pro effectu.) Shame, disgrace (rare but class.):

    id erat meum factum flagiti plenum et dedecoris,

    Cic. Att. 16, 7, 4; cf.:

    magnum dedecus et flagitium,

    id. Off. 3, 22, 86: qui non gloria movemini neque flagitio, Sall. Or. Licin. fin. (p. 236 ed. Gerl.):

    beatus qui pejus leto flagitium timet,

    Hor. C. 4, 9, 50:

    flagitio additis damnum,

    id. ib. 3, 5, 26:

    quia illa forma matrem familias flagitium sit si sequatur,

    Plaut. Merc. 2, 3, 71:

    facere damni mavolo, Quam obprobramentum aut flagitium muliebre inferri domo,

    id. ib. 2, 3, 85; id. Ep. 3, 4, 79:

    flagitium imperio demere,

    Liv. 25, 15, 19:

    consul moveri flagitio timoris fatendi,

    id. 42, 60, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > flagitium

  • 76 formula

    formŭla, ae, f. dim. [forma, I. B.], acc. to the different signiff. of forma.
    * I.
    (Acc. to I. B. 1.) A fine form, beauty:

    formula atque aetatula,

    Plaut. Pers. 2, 2, 47.—
    II.
    (Acc. to forma, I. B. 2.)
    A.
    A small pattern, mould, last, acc. to which any thing is formed:

    calcei,

    Amm. 31, 2, 6.—
    * 2.
    Transf., any thing made in a mould, a form, of cheese:

    solidatae,

    Pall. Mai. 9, 2. —
    * III.
    (Acc. to forma, I. B. 3.) A conduit, pipe of an aqueduct, Front. Aquaed. 36.—
    IV.
    (Acc. to forma, I. B. 4.) Jurid. t. t., a form, rule, method, formula for regulating judicial proceedings (the usual meaning; cf.:

    norma, regula, praescriptum): ut stipulationum et judiciorum formulas componam?

    Cic. Leg. 1, 4 fin.:

    in testamentorum formulis, hoc est, in medio jure civili versari,

    id. de Or. 1, 39 fin.; cf.

    antiquae,

    id. Brut. 52, 195:

    postulationum,

    id. Verr. 2, 2, 60, § 147:

    angustissima sponsionis,

    id. Rosc. Com. 4, 12:

    fiduciae,

    id. Fam. 7, 12, 2:

    de dolo malo,

    id. Off. 3, 14, 60:

    illa gloria militaris vestris formulis atque actionibus anteponenda est,

    id. Mur. 13, 29 init.:

    sunt jura, sunt formulae de omnibus rebus constitutae,

    id. Rosc. Com. 8, 24: a praetore postulat, ut sibi Quinctius judicatum solvi [p. 770] satis det ex formula:

    QVOD AB EO PETAT, CVIVS EX EDICTO PRAETORIS BONA DIES XXX. POSSESSA SINT,

    id. Quint. 8, 30:

    quod in foro atrocitate formularum dijudicatur,

    Quint. 7, 1, 37:

    vis hanc formulam cognitionis esse, ut, etc.,

    the rule of evidence on which the inquiry is conducted, Liv. 40, 12, 20.— On the formulae of actions, constituting a sort of code of procedure, v. Gai. Inst. 4, 30-48; and on the legal forms of the Romans in general, cf. Rein's Röm. Privatr. p. 440 sq.—
    B.
    Transf.
    I.
    In gen., for causa, a lawsuit, action, process (post-Aug.):

    quid enim aliud agitis, cum eum, quem interrogatis, scientes in fraudem impellitis, quam ut formulā cecidisse videatur,

    Sen. Ep. 48 fin.:

    formulā cadere,

    Quint. 3, 6, 69 (for which, in Cic., causā cadere):

    formulā excidere,

    Suet. Claud. 14.—
    2.
    Esp.:

    for mula letalis,

    a death-warrant, Amm. 14, 1, 3.—
    3.
    Beyond the legal sphere.
    a.
    In publicists' lang., any form of contract, covenant, agreement, regulation:

    Acarnanas restituturum se in antiquam formulam jurisque ac dicionis eorum,

    Liv. 26, 24, 6 Drak.:

    citaverunt legatos, quaesiveruntque ab iis, ecquid milites ex formula paratos haberent?

    id. 27, 10, 2 sq.:

    aliquos in sociorum formulam referre,

    id. 43, 6, 10:

    (oppidum) Paracheloïda, quae sub Athamania esset, nullo iure Thessalorum formulae factam (= inique juris Thessalorum factum),

    id. 39, 26, 2.—
    b.
    In gen., a rule, principle:

    ut sine ullo errore dijudicare possimus, si quando cum illo, quod honestum intelligimus, pugnare id videbitur, quod appellamus utile, formula quaedam constituenda est... erit autem haec formula Stoicorum rationi disciplinaeque maxime consentanea, etc.,

    Cic. Off. 3, 4, 19 sq.:

    certa quaedam disciplinae formula,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    formulam exprimere,

    id. Or. 11, 36:

    cujusque generis nota et formula,

    id. ib. 23, 75:

    consuetudinis nostrae,

    id. Opt. Gen. 7, 20.—
    c.
    A condition, relation (post-Aug.):

    natio redacta in formulam provinciae,

    Vell. 2, 28, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > formula

  • 77 genus

    1.
    gĕnus, ĕris, n. [= genos, root GEN, gigno, gens], birth, descent, origin; and concr., a race, stock, etc. (cf.: familia, gens, stirps).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: bono genere gnati, Cato ap. Gell. 10, 3, 17; cf.:

    ii, qui nobili genere nati sunt,

    Cic. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    amplissimo genere natus,

    Caes. B. G. 4, 12, 4:

    genere regio natus,

    Cic. Rep. 1, 33:

    C. Laelius, cum ei quidam malo genere natus diceret, indignum esse suis majoribus, at hercule, inquit, tu tuis dignus,

    id. de Or. 2, 71, 286:

    genere et nobilitate et pecunia sui municipii facile primus,

    id. Rosc. Am. 6, 15:

    esse genere divino,

    id. Rep. 2, 2:

    contempsisti L. Murenae genus, extulisti tuum,

    id. Mur. 7, 15:

    hic sacra, hic genus, hic majorum multa vestigia,

    id. Leg. 2, 1, 3; cf. id. Brut. 58, 212; id. Rep. 1, 18:

    adulescens, cujus spei nihil praeter genus patricium deesset,

    Liv. 6, 34, 11:

    in famam generis ac familiae,

    Quint. 3, 11, 12; 5, 10, 24:

    genus Lentulorum,

    id. 6, 3, 67:

    Atys, genus unde Atii duxere Latini,

    Verg. A. 5, 568:

    fortuna non mutat genus,

    Hor. Epod. 4, 6:

    virginem plebei generis petiere juvenes, alter virgini genere par, alter, etc.,

    Liv. 4, 9, 4:

    qui sibi falsum nomen imposuerit, genus parentesve finxerit, etc.,

    Plaut. Sent. 5, 25, 11.— Plur.:

    summis gnati generibus,

    Plaut. Most. 5, 2, 20.—
    B.
    In partic., birth, for high or noble birth (mostly poet.):

    cum certi propter divitias aut genus aut aliquas opes rem publicam tenent, est factio,

    Cic. Rep. 3, 14: pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 394 Vahl.):

    et genus et virtus, nisi cum re vilior alga est,

    Hor. S. 2, 5, 8; cf.:

    et genus et formam regina pecunia donat,

    id. Ep. 1, 6, 37:

    non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

    id. C. 4, 7, 23:

    jactes et genus et nomen inutile,

    id. ib. 1, 14, 13; cf.:

    cui genus et quondam nomen natique fuissent,

    Verg. A. 5, 621:

    nunc jam nobis patribus vobisque plebei promiscuus consulatus patet, nec generis, ut ante, sed virtutis est praemium,

    Liv. 7, 32, 14; cf. id. 4, 4, 7.
    II.
    Transf.
    A.
    Like gens and stirps, a descendant, offspring, child; and collect., descendants, posterity, race ( poet.): neve tu umquam in gremium extollas liberorum ex te genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.):

    credo equidem, genus esse deorum,

    Verg. A. 4, 12:

    Uraniae genus, Hymen,

    i. e. her son, Cat. 61, 2:

    audax Iapeti,

    i. e. his son Prometheus, Hor. C. 1, 3, 27:

    Jovis,

    i. e. Perseus, Ov. M. 4, 609; cf. also Prop. 2, 2, 9; Hor. C. 2, 14, 18:

    genus Adrasti,

    i. e. Diomede, grandson of Adrastus, Ov. F. 6, 433;

    so of a grandson,

    id. M. 2, 743; cf.

    nepotum,

    Hor. C. 3, 17, 4:

    Tantali genus,

    id. ib. 2, 18, 37:

    Danai,

    id. ib. 2, 14, 18:

    Messi clarum genus Osci,

    id. S. 1, 5, 54:

    ab alto Demissum genus Aenea,

    i. e. Octavianus, as the adopted son of Julius Cœsar, id. ib. 2, 5, 63:

    sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor,

    i. e. the Romans, id. C. 1, 2, 35; cf. ib. 3, 6, 18:

    regium genus,

    id. ib. 2, 4, 15. —
    B.
    Of an assemblage of objects (persons, animals, plants, inanimate or abstract things) which are related or belong together in consequence of a resemblance in natural qualities; a race, stock, class, sort, species, kind (in this signif. most freq. in all periods and kinds of writing).
    1.
    In gen.
    a.
    Of living things: ne genus humanum temporis longinquitate occideret, propter hoc marem cum femina esse coniunctum, Cic. ap. Col. 12, 1 (Fragm. Cic. 1, 5 Baiter):

    quod ex infinita societate generis humani ita contracta res est, etc.,

    of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf. id. Rep. 1, 2 fin.:

    o deorum quicquid in caelo regit Terras et humanum genus,

    Hor. Epod. 5, 2;

    for which: consulere generi hominum,

    Cic. Rep. 3, 12; cf.:

    cum omni hominum genere,

    id. ib. 2, 26; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    solivagum genus,

    Cic. Rep. 1, 25: potens vir cum inter sui corporis homines tum etiam ad plebem, quod haudquaquam inter id genus contemptor ejus habebatur, i. e. among the Plebeians, Liv. 6, 34, 5: Graium genus, the Grecian race, Enn. ap. Prob. ad Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 149 Vahl.):

    virtus est propria Romani generis atque seminis,

    Cic. Phil. 4, 5, 13; cf. id. Ac. 2, 27, 86:

    Ubii, paulo quam sunt ejusdem generis et ceteris humaniores,

    Caes. B. G. 4, 3, 3; cf.

    also: impellit alios (Aeduos) iracundia et temeritas, quae maxime illi hominum generi est innata,

    race of men, id. ib. 7, 42, 2; so, like gens, of nations, peoples, tribes: ferox, Sall. Fragm. ap. Arus. Mess. s. v. insolens, p. 241 Lind. (Hist. 1, 14 Gerl.); Liv. 34, 7, 6:

    implacidum (Genauni),

    Hor. C. 4, 14, 10:

    durum ac velox (Ligures),

    Flor. 2, 3, 4:

    omne in paludes diffugerat,

    id. 3, 10, 14:

    Graecorum,

    Cic. Fl. 4, 9:

    Numidarum,

    Liv. 30, 12, 18:

    genus omne nomenque Macedonum,

    id. 13, 44, 6; Nep. Reg. 2:

    Italici generis multi mortales,

    Sall. J. 47, 1:

    Illyriorum,

    Liv. 27, 32, 4; 27, 48, 10; 42, 47 fin.:

    Scytharum,

    Just. 2, 3, 16; Tac. H. 2, 4; Suet. Ner. 37; Vell. 2, 118, 1.—In plur.:

    conventus is, qui ex variis generibus constaret,

    Caes. B. C. 2, 36, 1:

    olim isti fuit generi quondam quaestus apud saeclum prius... est genus hominum, qui se primos esse omnium rerum volunt,

    class of men, profession, Ter. Eun. 2, 2, 15 and 17:

    firmi et stabiles et constantes (amici), cujus generis est magna penuria,

    Cic. Lael. 17, 62:

    saepius genus ejus hominis (sc. procuratoris rei publicae) erit in reliqua nobis oratione tractandum,

    id. Rep. 2, 29 fin.; cf.:

    genus aliud tyrannorum,

    id. ib. 1, 44:

    judicum genus et forma,

    id. Phil. 5, 5, 13:

    istius generis asoti,

    id. Fin. 2, 8, 23; cf.:

    omnium ejus generis poëtarum haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    liberrimum hominum,

    id. 10, 12, 2, § 22:

    irritabile vatum,

    Hor. Ep. 2, 2, 102:

    hoc omne (ambubajarum, etc.),

    id. S. 1, 2, 2:

    hominum virile, muliebre,

    Cic. Inv. 1, 24, 35:

    equidem fabulam et fictam rem ducebam esse, virorum omne genus in aliqua insula conjuratione muliebri ab stirpe sublatum esse,

    Liv. 34, 2, 3:

    cedat consulari generi praetorium,

    Cic. Planc. 6, 15:

    ad militare genus = ad milites,

    Liv. 24, 32, 2:

    alia militaris generis turba,

    id. 44, 45, 13:

    castellani, agreste genus,

    id. 34, 27, 9 Weissenb. ad loc.— Sing. with plur. predicate:

    Ministrantibus sibi omni genere turpium personarum,

    Capitol. Ver. 4.—In plur.:

    eorum hominum... genera sunt duo,

    Caes. B. G. 6, 13, 1:

    tria auditorum,

    Quint. 3, 4, 6.— Repeated in the relative-clause:

    duo genera semper in hac civitate fuerunt... quibus ex generibus,

    Cic. Sest. 45, 96.—In the acc., of description (v. Roby's Gram. 2, p. 42 sq.):

    quot et quod genus pastores habendi,

    of what kind, Varr. R. R. 2, 10, 1:

    quod genus ii sunt, etc.,

    Auct. Her. 2, 30, 48; cf. in the foll.—
    (β).
    Of animals, plants, etc.: genus altivolantum, the race of birds, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 84 Vahl.); cf.: genu' pennis condecoratum, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 5, § 59:

    lanigerum, id. Fragm. ap. Paul. ex Fest. s. v. Cyprio, p. 59 Müll.: squamigerum,

    Lucr. 1, 162; cf.

    piscium,

    Hor. C. 1, 2, 9:

    silvestre,

    Lucr. 5, 1411:

    omne ferarum,

    id. 5, 1338:

    acre leonum,

    id. 5, 862:

    malefici generis plurima animalia,

    Sall. J. 17, 6:

    diversum confusa genus panthera camelo,

    Hor. Ep. 2, 1, 195:

    animantūm propagare genus,

    to propagate the race, Lucr. 1, 195:

    ad genus faciendum,

    Just. 2, 9 fin.:

    juxta genus suum,

    Vulg. Gen. 1, 11 saep.— Plur.:

    quae vero et quam varia genera bestiarum vel cicurum vel ferarum!

    Cic. N. D. 2, 39, 99:

    piscium genera,

    Quint. 5, 10, 21.—In the acc., of description:

    porticus avibus omne genus oppletae,

    Varr. R. R. 3, 5, 11:

    pascuntur omne genus objecto frumento,

    id. ib. 3, 6:

    boves et id genus pecua,

    App. M. 2, p. 115, 4; id. Flor. p. 37. —
    b.
    Of inanim. and abstr. things, kind, sort, description, class, order, character:

    genus ullum materiaï,

    Lucr. 2, 304:

    cum is (sol) quoque efficiat, ut omnia floreant et in suo quaeque genere pubescant,

    Cic. N. D. 2, 15, 41:

    naves omni genere armorum ornatissimae,

    Caes. B. G. 3, 14, 2:

    cibi genus,

    id. ib. 4, 1, 9:

    cum omni genere commeatus,

    Liv. 30, 36, 2:

    frugum,

    id. 38, 15, 9:

    hoc sphaerae genus,

    Cic. Rep. 1, 14:

    hoc triplex rerum publicarum genus,

    id. ib. 2, 23:

    regale civitatis,

    id. ib.; cf.:

    totum regiae civitatis,

    id. ib. 2, 29:

    novum imperii,

    id. ib. 2, 32:

    ipsum istud genus orationis exspecto,

    id. ib. 1, 24 fin.; cf.: dulce orationis, id. Or. 13, 42:

    qua re esset hoc bellum genere ipso necessarium,

    id. de Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    genus hoc erat pugnae, quo, etc.,

    Caes. B. G. 1, 48, 4:

    potestas annua (consulum) genere ipso ac jure regia,

    Cic. Rep. 2, 32:

    genus vitae... genus aetatis,

    id. Off. 1, 32, 117:

    optimum emendandi,

    Quint. 10, 4, 2:

    dicendi,

    Cic. Off. 1, 1, 3; Quint. 8, 3, 56; 12, 10, 69:

    simplex rectumque loquendi,

    id. 9, 3, 3:

    omnis generis tormenta,

    Liv. 32, 16, 10:

    praeda ingens omnis generis,

    id. 27, 5, 9; so,

    omnis generis, with tela,

    id. 38, 26, 4;

    with naves,

    id. 34, 8, 5;

    with eloquentia,

    id. 39, 40, 7, etc.—Repeated in the relative-clause:

    erat haec (ratio) ex eodem genere, quod ego maxime genus ex sociorum litteris reperire cupiebam,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183.—In plur.:

    Caesar haec genera munitionis instituit,

    Caes. B. G. 7, 72, 1:

    disserere de generibus et de rationibus civitatum,

    Cic. Rep. 2, 11; cf. id. ib. 1, 26;

    28: genera juris institutorum, morum consuetudinumque describere,

    id. ib. 3, 10:

    genera furandi,

    id. Verr. 2, 2, 7, § 18.—In the acc., of description: omne, hoc, id, quod genus, for omnis, ejus, hujus, cujus generis, of every, of this, of which kind:

    sub urbe hortum omne genus, coronamenta omne genus,

    Cato, R. R. 8, 2; Varr. R. R. 1, 29, 1:

    omne genus simulacra feruntur,

    Lucr. 4, 735:

    si hoc genus rebus non proficitur,

    Varr. R. R. 2, 1, 23; id. L. L. 9, § 110 Müll.; Lucr. 6, 917 and Hor. S. 2, 6, 44:

    in id genus verbis,

    Varr. L. L. 10, § 79; 8, 7, 108, § 17:

    in id genus libris,

    Gell. 3, 8, 1:

    scis me ante orationes aut aliquid id genus solitum scribere,

    Cic. Att. 13, 12, 3:

    vitanda sunt illa, quae propinqua videntur: quod genus, fidentiae contrarium est diffidentia, etc.,

    for example, id. Inv. 2, 54, 165; so ib. 2, 52, 157; 2, 54, 162; 2, 57, 172; Lucr. 4, 271; 6, 1058:

    lege jus est id quod populi jussu sanctum est, quod genus: ut in jus eas cum voceris,

    Auct. Her. 2, 13, 19; cf.

    ib. sqq.— In gen.: i. q. res or aliquid: ut in omni genere hujus populi (Graeci) consuetudinem videretur imitatus,

    in all respects, in everything, Cic. Rep. 2, 20; cf.:

    innumerabiles res sunt, in quibus te quotidie in omni genere desiderem,

    id. Q. Fr. 2, 2 fin.:

    incredibile est, quam me in omni genere delectarit,

    id. Att. 16, 5, 2:

    medici assiduitas et tota domus in omni genere diligens,

    id. ib. 12, 33, 2;

    7, 1, 2: qui in aliquo genere aut inconcinnus aut multus est, is ineptus dicitur,

    in any respect whatever, id. de Or. 2, 4, 17:

    qua de re et de hoc genere toto pauca cognosce,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4.—Adverb.: in genus, in general, generally:

    sermones in genus communes,

    Gell. 4, 1 fin.
    2.
    In partic.
    a.
    In philos. lang., opp. partes, and comprising them within itself, a general term, logical genus:

    genus est id, quod sui similes communione quadam, specie autem differentes, duas aut plures complectitur partes,

    Cic. de Or. 1, 42, 189; cf.: genus est, quod plures partes amplectitur, ut animal;

    pars est, quae subest generi, ut equus. Sed saepe eadem res alii genus, alii pars est: nam homo animalis pars est, Thebani aut Trojani genus,

    id. de Inv. 1, 22, 32: genus est, quod partes aliquas amplectitur, ut cupiditas;

    pars est, quae subest generi, ut cupiditati amor, avaritia,

    id. ib. 1, 28, 42; cf.

    also: genus est notio ad plures differentias pertinens,

    id. Top. 7, 31:

    nec vero sine philosophorum disciplina genus et speciem cujusque rei cernere neque eam definiendo explicare nec tribuere in partes possumus, etc.,

    id. Or. 4, 16; cf. ib. 33, 117:

    formae dicendi specie dispares, genere laudabiles,

    id. de Or. 3, 9, 34:

    perturbationes sunt genere quatuor, partibus plures,

    id. Tusc. 3, 11, 24; cf. ib. 5, 25, 71:

    et conjuncta quaeremus, et genera et partes generibus subjectas, et similitudines, etc.,

    id. de Or. 2, 39, 166;

    opp. species and pars,

    Varr. R. R. 3, 3, 3.—
    b.
    In gram., gender: transversi sunt (ordines) qui ab recto casu obliqui declinantur, ut albus, albi, albo;

    directi sunt, qui ab recto casu in rectos declinantur, ut albus, alba, album. Transversorum ordinum partes appellantur casus, directorum genera: utrisque inter se implicatis forma,

    Varr. L. L. 10, § 22 Müll.:

    quod ad verborum temporalium rationem attinet, cum partes sint quatuor: temporum, personarum, generum, divisionum, etc.,

    ib. 9, § 95:

    in nominibus tria genera,

    Quint. 1, 4, 23:

    barbarismum fieri per numeros aut genera,

    id. 1, 5, [p. 811] 16;

    9, 3, 6: in verbis quoque quis est adeo imperitus, ut ignoret genera et qualitates, etc.,

    id. 1, 4, 27.
    2.
    gĕnus, ūs, v. genu.

    Lewis & Short latin dictionary > genus

  • 78 gloria

    glōrĭa, ae, f. [Sanscr. cru, to hear; crav-as, fame; Gr. kluô, kleos; Lat. cluo, clueo, inclutus, from the root clŭo; lit., rumor, fame; hence also, like kleos, pregn.], glory, fame, renown, praise, honor (syn.: laus, laudatio, gloriatio, elogium, etc.).
    I.
    Lit.
    (α).
    In gen.:

    te inmortali adficere gloria,

    Plaut. Am. 5, 2, 10: viri (Q. Fabii) gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.): ut summae gloriae sint a virtute proficiscentia, dedecoris vero praecipui existimentur, quae voluptas suadeat non sine labe vitiorum, Cato ap. Schol. Cic. Sest. 66, p. 310 Orell.: hicine est ille Telamon, modo quem gloria ad caelum extulit? Poët. (perh. Enn.) ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39 (Trag. Rel. Inc. v. 93 Rib.):

    virtutem tamquam umbra sequitur,

    Cic. Tusc. 1, 45, 109:

    non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores aut auctoritate graviores,

    Cic. de Or. 2, 37, 154: est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata: ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de excellente virtute;

    ea virtuti resonat tamquam imago,

    id. Tusc. 3, 2, 3 sq.:

    trahimur omnes studio laddis et optimus quisque maxime gloriā ducitur. Ipsi illi philosophi etiam in illis libellis, quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt, etc.,

    id. Arch. 11, 26:

    immortalis gloria (opp. sempiterna turpitudo),

    id. Pis. 26, 63:

    bello quaeritur gloria,

    id. Off. 1, 12, 38:

    maximam gloriam capere,

    id. Lael. 7, 25:

    esse in gloria sempiterna,

    id. Att. 14, 11, 1:

    sit in aeterna gloria Marius, qui, etc.,

    id. Cat. 4, 10, 21:

    esse in maxima gloria,

    id. Off. 3, 21, 85:

    excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    quod auctor ei summa augur gloria Attus Navius non erat,

    id. ib. 2, 20:

    honorum gradus summis hominibus et infimis sunt pares, gloriae dispares, etc.... ut is maxime gloria excellat, qui virtute plurimum praestet,

    id. Planc. 24, 60:

    unus bis remp. servavi, semel gloriā, iterum aerumna meā,

    id. Sest. 22, 49:

    an Pollio et Messala... parum ad posteros gloriae tradiderunt?

    Quint. 12, 11, 28:

    gloriam qui spreverit veram habebit,

    Liv. 22, 39, 19: spreta in tempore gloria [p. 818] interdum cumulatior redit, id. 2, 47, 11:

    militavi non sine gloria,

    Hor. C. 3, 26, 2:

    tenui Saleio Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est,

    Juv. 7, 81.— Poet.:

    candidus, armenti gloria, taurus,

    i. e. ornament, pride, Ov. A. A. 1, 290; Tib. 4, 1, 208.—In plur., reputation, fame, Auct. Her. 3, 6, 10; Sall. J. 41, 7:

    veteres Gallorum gloriae,

    glorious deeds, Tac. A. 3, 45:

    ita sunt gloriae meretricum,

    Plaut. Truc. 4, 4, 36; Gell. 2, 27, 5.—
    (β).
    With gen.:

    simul rem et belli gloriam armis repperi, Tcr. Heaut. 1, 1, 60: nemo, qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et malitiā, laudem est adeptus,

    Cic. Off. 1, 19, 62; cf.:

    pro gloria belli atque fortitudinis,

    Caes. B. G. 1, 2 fin.:

    gloria rei militaris,

    id. ib. 5, 29, 4:

    legum et publicae disciplinae,

    Cic. Tusc. 1, 46, 110:

    rerum gestarum gloria florere,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    eximia virtutis,

    id. Rep. 2, 10:

    et gravitatis et ingenii,

    id. Ac. 2, 23, 72; id. Off. 1, 32, 116:

    imperii,

    id. ib. 1, 12, 38:

    dicendi,

    id. Brut. 68, 239; Quint. 12, 10, 17:

    carminum,

    Tac. A. 12, 28:

    et titulis et fascibus olim major habebatur donandi gloria,

    Juv. 5, 111:

    velocis gloria plantae,

    id. 13, 98.—
    II.
    Transf., subjectively, thirst or passion for glory, ambition; vainglory, pride, vaunting, boasting (class.).
    (α).
    In gen.:

    pueri gloriā ducti,

    Cic. Tusc. 2, 20, 46 Tischer:

    moriar, ni, quae tua gloria est, puto te malle a Caesare consuli quam inaurari,

    id. Fam. 7, 13, 1; cf.:

    studio et gloriā,

    id. Tusc. 2, 27, 65:

    ostentatio et gloria,

    id. Rab. Post. 14, 38; and:

    jactantiā gloriāque,

    Tac. A. 1, 8:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; cf. id. S. 1, 6, 23; 2, 3, 179:

    caecus Amor sui Et tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

    Hor. C. 1, 18, 15:

    patriam obruit olim gloria paucorum,

    Juv. 10, 142:

    vana gloria,

    Liv. 22, 39, 18.—In plur.:

    perjuriorem hoc hominem si quis viderit Aut gloriarum pleniorem, quam illic est,

    vain boastings, Plaut. Mil. 1, 1, 22; Gell. 1, 2, 6.—
    (β).
    With gen.:

    generandi mellis,

    Verg. G. 4, 205:

    lautae mensae,

    Luc. 4, 376.

    Lewis & Short latin dictionary > gloria

  • 79 imperator

    impĕrātor ( inp-), ōris (archaic form induperator, Enn. Ann. v. 86; 332; 350; 552 Vahl.; Lucr. 4, 967; 5, 1227; cf. 1. init.; but in Enn. also imperator, Trag. v. 34 Vahl.), m. [id.].
    I.
    Orig., milit. t. t., a commander-in-chief, general, = stratêgos (cf.: dux, ductor).
    A.
    In gen.: si forte quaereretur, quae esset ars imperatoris, constituendum putarem principio, quis esset imperator: qui cum esset constitutus administrator quidam belli gerendi, tum adjungeremus de exercitu, de castris, etc.... de reliquis rebus, quae essent propriae belli administrandi: quarum qui essent animo et scientia compotes, eos esse imperatores dicerem, utererque exemplis Africanorum et Maximorum;

    Epaminondam atque Hannibalem atque ejus generis homines nominarem,

    Cic. de Or. 1, 48, 210:

    aliae sunt legati partes, aliae imperatoris: alter omnia agere ad praescriptum, alter libere ad summam rerum consulere debet,

    Caes. B. C. 3, 51, 4:

    sapiens et callidus imperator,

    Cic. Inv. 1, 34, 58:

    bonus ac fortis,

    id. de Or. 2, 44, 187; cf.:

    egregie fortis et bonus,

    id. ib. 2, 66, 268:

    eosdem labores non aeque esse graves imperatori et militi,

    id. Tusc. 2, 26, 62:

    ego sic existimo in summo imperatore quatuor has res inesse oportere, scientiam rei militaris, virtutem, auctoritatem, felicitatem, etc.,

    id. de Imp. Pomp. 10, 28:

    unum ad id bellum imperatorem deposci,

    id. ib. 2, 5:

    nomen invicti imperatoris,

    id. Verr. 2, 4, 38, § 82:

    Themistocles... imperator bello Persico,

    id. Lael. 12, 42:

    cum pro se quisque in conspectu imperatoris... operam navare cuperet,

    Caes. B. G. 2, 25 fin.: insece, Musa, manu Romanorum induperator Quod quisque in bello gessit cum rege Philippo, Enn. ap. Gell. 18, 9, 3 (Ann. v. 332 Vahl.):

    induperatores pugnare ac proelia obire,

    Lucr. 4, 967.—As a title, placed after the name:

    M. Cicero S. D. C. Antonio M. F. Imp.,

    Cic. Fam. 5, 5 inscr.:

    Cn. Pompeio Cn. F. Magno Imperatori,

    id. ib. 5, 7 inscr.:

    Vatinio Imp. S.,

    id. ib. 5, 11 et saep. —
    B.
    In partic., pregn., in the times of the republic, a title of honor conferred on a general after any important victory:

    his rebus gestis Curio se in castra ad Bagradam recepit, atque universi exercitus conclamatione Imperator appellatur,

    Caes. B. C. 2, 26, 1; cf.:

    Pompeius eo proelio Imperator est appellatus,

    id. ib. 3, 71, 3; Cic. Phil. 14, 4, 11; 14, 5, 12; Caes. B. C. 3, 31, 1; Liv. 27, 19, 4; Inscr. Orell. 542; 3417 sq. (cf. also Plin. Pan. 12, 1).—
    II.
    Transf. beyond the milit. sphere.
    A.
    In gen., a commander, leader, chief, director, ruler, master:

    (Romani) immutato more annua imperia, binos imperatores sibi fecere,

    i. e. consuls, Sall. C. 6, 7:

    (vis venti) Induperatorem classis super aequora verrit,

    admiral, Lucr. 5, 1227:

    imperator histricus,

    director, manager, Plaut. Poen. prol. 4:

    di te servassint semper... salus interioris hominis amorisque inperator,

    id. As. 3, 3, 66:

    familiae,

    id. Capt. 2, 2, 57: nolo eundem populum imperatorem et portitorem esse terrarum, Cic. Fragm. ap. Non. 24, 22 (Rep. 4, 7 Mos.):

    dux et imperator vitae mortalium animus est,

    Sall. J. 1, 3:

    vitae nostrae necisque,

    Plin. 29, 1, 5, § 11.—
    B.
    In partic.
    1.
    An epithet of Jupiter, Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129:

    signum Jovis Imperatoris,

    Liv. 6, 29, 8.—
    2.
    The conqueror at a game of chess, Vop. Proc. 13, 2.—
    3.
    The title of the Roman emperors, placed either before or after the name (cf. I.);

    before it,

    Suet. Caes. 76; Claud. 12; 26:

    IMP. CAESARI DIVI IVLI F.,

    Inscr. Orell. 596; so ib. 597; 600; 602; 604 sq.;

    after it,

    Suet. Oth. 2; Plin. 5, 2, 1, § 20; Plin. Ep. 3, 5, 9; 4, 17, 8; 4, 22, 4.—Hence afterwards absol.:

    Imperator,

    a Roman emperor, Tac. A. 3, 74:

    velut praesagium insequentis casus, quo medius inter utriusque filios exstitit Imperator,

    Suet. Galb. 6; id. Claud. 13; 29; id. Galb. 3, 6, 20; id. Vit. 3 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > imperator

  • 80 in

    1.
    in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.
    I.
    With abl.
    A.
    In space.
    1.
    Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

    aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

    Plin. 19, 4, 22, § 61:

    alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

    Cic. Tusc. 1, 9, 19:

    eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    id. Brut. 43, 161:

    qui sunt cives in eadem re publica,

    id. Rep. 1, 32 fin.:

    facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

    id. ib.:

    T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

    Caes. B. G. 2, 26, 4:

    quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    in foro palam Syracusis,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

    plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

    Caes. B. C. 2, 35:

    tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

    Cic. Mil. 6, 15:

    in via fornicata,

    Liv. 22, 36:

    vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

    Quint. 5, 10, 16:

    nupta in domo,

    Liv. 6, 34, 9:

    copias in castris continent,

    in, within, Caes. B. C. 1, 66:

    cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

    Quint. 11, 3, 130:

    se ac suos in vehiculo conspici,

    Liv. 5, 40, 10:

    malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

    Cic. Att. 4, 10:

    sedere in solio,

    id. Fin. 2, 21, 66:

    Albae constiterant, in urbe opportuna,

    id. Phil. 4, 2, 6. —

    Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

    Plaut. Mil. 3, 1, 182:

    heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

    Ter. Eun. 3, 4, 1:

    navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

    Cic. Att. 8, 3, 6:

    complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

    Caes. B. C. 2, 18:

    caesos in Marathone ac Salamine,

    Quint. 12, 10, 24:

    in Berenice urbe Troglodytarum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183.—
    2.
    In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

    in his poeta hic nomen profitetur suum,

    Ter. Eun. prol. 3:

    Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

    Cic. Leg. 2, 11, 26:

    peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

    id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

    in perditis et desperatis,

    id. ib. 13, 56, 1:

    omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

    id. de Sen. 19, 71:

    dolor in maximis malis ducitur,

    id. Leg. 1, 11, 31:

    justissimus unus in Teucris,

    Verg. A. 2, 426:

    cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

    Liv. 27, 12, 16:

    in diis et feminae sunt,

    Lact. 1, 16, 17.—
    3.
    Of analogous relations of place or position:

    sedere in equo,

    on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

    quid legati in equis,

    id. Pis. 25, 60:

    sedere in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109:

    in eo flumine pons erat,

    on, over, Caes. B. G. 2, 5:

    in herboso Apidano,

    on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

    in digitis,

    on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

    castra in limite locat,

    on the rampart, Tac. A. 1, 50:

    ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

    on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

    oleae in arbore,

    Cels. 2, 24:

    Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

    among, Caes. B. C. 1, 61:

    in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

    Liv. 25, 16, 7:

    in juvenibus,

    Quint. 11, 1, 32:

    nutus in mutis pro sermone est,

    id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

    in veste candida,

    Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

    in calceis,

    id. 24, 38, 2:

    in insignibus,

    id. 5, 41, 2:

    in tunicis albis,

    Plin. Ep. 7, 27, 13:

    in Persico et vulgari habitu,

    Curt. 3, 3, 4:

    in lugubri veste,

    id. 10, 5, 17:

    in Tyriis,

    Ov. A. A. 2, 297:

    in Cois,

    id. ib. v. 298; cf.:

    homines in catenis Romam mittere,

    Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

    duas legiones in armis,

    Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

    in armis hostis,

    under arms, Ov. M. 12,65:

    quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

    Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

    in oculis provinciae,

    id. Q. Fr. 1, 1, 2:

    in oculis omnium,

    id. ib. 1, 3, 7:

    divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

    Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

    Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

    Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

    in populorum institutis aut legibus,

    Cic. Leg. 1, 15, 42:

    in illis libris qui sunt de natura deorum,

    id. Fat. 1, 1:

    in Timaeo dicit,

    id. N. D. 1, 12, 30:

    epistula, in qua omnia perscripta erant,

    Nep. Pelop. 3, 2:

    perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

    Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

    in Thucydide orbem modo orationis desidero,

    Cic. Or. 71, 234:

    in Herodoto omnia leniter fluunt,

    Quint. 9, 4, 18.—Of books:

    libri oratorii diu in manibus fuerunt,

    Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

    philosophi quamcunque rem habent in manibus,

    id. Tusc. 5, 7, 18:

    quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

    id. Verr. 1, 6, 16:

    rem habere in manibus,

    id. Att. 6, 3, 1; cf.:

    neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

    in my power, Sall. J. 14, 4:

    postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

    Liv. 32, 24, 2:

    quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

    Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

    inter manus),

    Liv. 4, 57, 1; so,

    quorum epistulas in manu teneo,

    Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

    in manu poculum tenens,

    id. Tusc. 1, 29, 71:

    coronati et lauream in manu tenentes,

    Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

    in animo esse,

    Cic. Fam. 14, 11:

    in animo habere,

    id. Rosc. Am. 18, 52:

    lex est ratio insita in natura,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    in memoria sedere,

    id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

    tacito mutos volvunt in pectore questus,

    Luc. 1, 247:

    quanta auctoritas fuit in C. Metello!

    Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

    erat in eo summa eloquentia, summa fides,

    Cic. Mur. 28, 58; cf.:

    in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

    id. Fin. 4, 41, 37:

    si quid artis in medicis est,

    Curt. 3, 5, 13; cf.:

    nibil esse in morte timendum,

    Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

    in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

    Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

    quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

    Caes. B. G. 2, 26:

    videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

    Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

    non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

    Liv. 30, 19, 3:

    cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

    id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—
    B.
    In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

    feci ego istaec itidem in adulescentia,

    in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

    in tempore hoc,

    Ter. And. 4, 5, 24:

    in hoc tempore,

    Tac. A. 13, 47:

    in tali tempore,

    Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

    in diebus paucis,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    in brevi spatio,

    id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

    in qua aetate,

    Cic. Brut. 43 fin.:

    in ea aetate,

    Liv. 1, 57:

    in omni aetate,

    Cic. de Sen. 3, 9:

    in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

    Suet. Caes. 7:

    qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

    in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

    nihil in vita se simile fecisse,

    id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

    in tota vita inconstans,

    id. Tusc. 4, 13, 29.—
    b.
    In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5:

    spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

    id. 2, 47:

    rebellaturi,

    Tac. A. 12, 50:

    atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

    Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—
    c.
    In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

    sic enim mihi in praesentia occurrit,

    Cic. Tusc. 1, 8, 14:

    vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

    id. ib. 5, 35, 100:

    id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

    Liv. 21, 37:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

    for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—
    d.
    With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

    fit, ut distrahatur in deliberando animus,

    Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

    vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

    id. Fin. 2, 9, 26:

    quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

    id. Cat. 3, 3, 6:

    ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

    Caes. B. G. 2, 21:

    in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

    in laying waste, id. ib. 5, 19:

    in excidenda Numantia,

    Cic. Off. 1, 22, 76:

    cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

    id. Or. 21, 74.—
    C.
    In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

    qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

    Cic. Cat. 2, 8, 18:

    se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

    id. Clu. 8, 25.—

    So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

    Caes. B. C. 3, 31:

    torpescentne dextrae in amentia illa?

    Liv. 23, 9, 7:

    hunc diem perpetuum in laetitia degere,

    Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

    in metu,

    Tac. A. 14, 43:

    in voluptate,

    Cic. Fin. 1, 19, 62:

    alicui in amore esse,

    beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

    alicui in amoribus esse,

    id. Att. 6, 1, 12:

    res in invidia erat,

    Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

    num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

    in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

    mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

    So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

    Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    similia iis, quae in consilio dixerat,

    Curt. 5, 5, 23:

    in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

    Quint. 9, 4, 8:

    agi in judiciis,

    id. 11, 1, 78:

    tum vos mihi essetis in consilio,

    Cic. Rep. 3, 18, 28:

    in actione... dicere,

    Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

    in quo tum magistratu forte Brutus erat,

    Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

    in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

    Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

    in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

    Cic. Brut, 43, 160:

    qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

    is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

    non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

    id. ib. 4, 12, 29; cf.:

    an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

    id. Or. 61, 205:

    Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

    on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

    et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

    id. ib. 3, 5, 5;

    but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

    in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

    horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

    in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

    quod mihi in parte verum videtur,

    Quint. 2, 8, 6:

    patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

    id. 5, 7, 22:

    hoc facere in eo homine consueverunt,

    in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

    in furibus aerarii,

    Sall. C. 52, 12:

    Achilles talis in hoste fuit,

    Verg. A. 2, 540:

    in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

    in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

    suspectus et in morte matris fuit,

    Suet. Vit. 14:

    qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

    Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

    non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

    Quint. 9, 3, 36:

    aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

    id. 9, 3, 69:

    Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

    Gell. 1, 22, 15:

    stips non dicitur in significatione trunci,

    Charis. 1, 18, 39:

    semper in significatione ea hortus,

    Plin. 19, 4, 19, § 50. —
    2.
    In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

    cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

    Liv. 3, 8, 9:

    adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

    id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

    in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

    id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

    dum in dubiost animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

    in integro esse,

    Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

    in incerto esse,

    Liv. 5, 28, 5:

    in obvio esse,

    id. 37, 23, 1:

    in tuto esse,

    id. 38, 4, 10; cf.:

    videre te in tuto,

    Cat. 30, 6:

    in aequo esse,

    Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

    in expedito esse,

    Curt. 4, 2, 22:

    in proximo esse,

    Quint. 1, 3, 4:

    in aperto esse,

    Sall. C. 5, 3:

    in promisco esse,

    Liv. 7, 17, 7:

    in augusto esse,

    Cels. 5, 27, 2:

    in incerto haberi,

    Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

    in levi habitum,

    id. H. 2, 21; cf.:

    in incerto relinquere,

    Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.
    II.
    With acc.
    A.
    In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

    v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

    Cic. Rep. 2, 19:

    in Ephesum advenit,

    Plaut. Mil. 2, 1, 35:

    in Epirum venire,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

    non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10:

    se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

    id. Rep. 2, 19:

    remigrare in domum veterem e nova,

    id. Ac. 1, 4, 13:

    cum in sua rura venerunt,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    a te ipso missi in ultimas gentes,

    id. Fam. 15, 9:

    in Ubios legatos mittere,

    Caes. B. G. 4, 11:

    dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

    Sall. J. 75, 1:

    Regillum antiquam in patriam se contulerat,

    Liv. 3, 58, 1:

    abire in exercitum,

    Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

    cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

    Tac. A. 4, 56:

    nuntiatur in castra,

    Lact. Most. Pers. 46; cf.:

    allatis in castra nuntiis,

    Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

    iste unumquodque vas in manus sumere,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

    Falerios se in manus Romanis tradidisse,

    Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

    in crimen populo ponere,

    Plaut. Trin. 3, 3, 10:

    ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

    Caes. B. G. 4, 19:

    duplam pecuniam in thesauros reponi,

    Liv. 29, 19, 7:

    prius me collocavi in arborem,

    Plaut. Aul. 4, 8, 6:

    sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

    Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

    in caelum ascendere,

    Cic. Lael. 23 fin.:

    filium ipse paene in umeros suos extulisset,

    id. de Or. 1, 53, 228:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

    Saturno tenebrosa in Tartara misso,

    Ov. M. 1, 113:

    in flumen deicere,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—
    2.
    Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

    Cels. 2, 3:

    Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1:

    in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

    Tac. Agr. 10:

    in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

    Stat. Th. 2, 218.—With versus:

    castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

    towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

    in Galliam versus movere,

    Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

    si in urbem versus venturi erant,

    Plin. Ep. 10, 82. —
    3.
    So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

    in memoriam reducere,

    Cic. Inv 1, 52, 98:

    in animum inducere,

    Liv. 27, 9:

    in mentem venire,

    Cic. Fam. 7, 3:

    frequens imitatio transit in mores,

    Quint. 1, 11, 3. —

    Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

    Cic. Att. 1, 13, 5.—
    B.
    In time, into, till, for:

    dormiet in lucem,

    into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

    statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

    Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

    in multam noctem luxit,

    Suet. Tib. 74:

    si febris in noctem augetur,

    Cels. 7, 27:

    dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

    Plin. Ep. 4, 9, 14:

    indutias in triginta annos impetraverunt,

    for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

    nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

    ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

    for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

    audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

    id. Agr. 1, 2, 4:

    subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

    id. Mil. 9, 24:

    solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

    for many years, id. Div. 2, 6, 17:

    postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

    Liv. 27, 2:

    qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

    Col. 2, 10, 17.—With usque:

    neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

    Quint. 12, 11, 20:

    in illum usque diem servati,

    id. 8, 3, 68:

    in serum usque patente cubiculo,

    Suet. Oth. 11:

    regnum trahat usque in tempora fati,

    Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

    sancit in posterum, ne quis, etc.,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    res dilata est in posterum,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 34, 27, 10; cf.:

    ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

    id. 30, 17, 1:

    effugis in futurum,

    Tac. H. 1, 71:

    quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

    Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

    oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

    id. Fam. 13, 4, 2:

    quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

    Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

    sensit miles in tempus conficta,

    Tac. A. 1, 37:

    ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

    id. ib. 6, 11:

    scaena in tempus structa,

    id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

    nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    rapto in diem frumento,

    id. 4, 10, 1;

    but, cum illa fundum emisset in diem,

    i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

    vitium in dies crescit,

    Vell. 2, 5, 2:

    in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

    Cic. Att. 5, 7:

    qui senescat in dies,

    Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

    nos in diem vivimus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33:

    in diem et horam,

    Hor. S. 2, 6, 47;

    and in horas,

    hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—
    C.
    In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

    id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

    about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

    Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

    id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

    cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

    id. de Or. 2, 86, 352:

    quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

    towards, id. ib. 1, 44, 196:

    in liberos nostros indulgentia,

    id. ib. 2, 40, 168:

    de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

    id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

    in dominum quaeri,

    to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

    in eos impetum facere,

    id. Att. 2, 22, 1:

    invehi in Thebanos,

    Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

    quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

    Liv. 7, 6, 11:

    vereor coram in os te laudare amplius,

    to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

    si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

    Plaut. Am. 1, 1, 168:

    in puppim rediere rates,

    Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

    sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

    to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

    se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

    Liv. 21, 42, 2:

    quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

    Tac. A. 11, 6:

    haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

    Cic. Verr. 2, 3, 33:

    Rhegium quondam in praesidium missa legio,

    Liv. 28, 28; so,

    datae in praesidium cohortes,

    Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

    haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

    id. Att. 2, 22:

    qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

    id. Fin. 3, 4, 12:

    in utramque partem disputat,

    on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

    facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

    id. Off. 2, 13, 46:

    cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

    in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

    miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

    id. Prov. Cons. 3, 5:

    senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

    Liv. 5, 15, 4;

    also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

    Sall. C. 12, 3:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

    id. Quint. 20, 63; cf.:

    senatusconsultum in haec verba factum,

    Liv. 30, 43, 9:

    pax data Philippo in has leges est,

    id. 33, 30:

    Gallia omnis divisa est in partes tres,

    Caes. B. G. 1, 1; cf.:

    quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

    Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

    itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

    id. Font. 5, 9:

    extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

    a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

    Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

    id. 32, 17, 2; cf.:

    Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

    Tac. A. 2, 67.—
    2.
    Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

    non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

    Cic. Fam. 13, 1, 16:

    neglegentior in patrem,

    Just. 32, 3, 1:

    in quem omnes intenderat curas,

    Curt. 3, 1, 21:

    quos ardere in proelia vidi,

    Verg. A. 2, 347:

    in bellum ardentes,

    Manil. 4, 220:

    nutante in fugam exercitu,

    Flor. 3, 10, 4:

    in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

    Liv. 21, 43, 7:

    certa praemia, in quorum spem pugnarent,

    id. 21, 45, 4:

    in id sors dejecta,

    id. 21, 42, 2:

    in id fide accepta,

    id. 28, 17, 9:

    in spem pacis solutis animis,

    id. 6, 11, 5 et saep.:

    ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

    Hor. Epod. 17, 63:

    nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

    Sen. Ep. 16, 3:

    alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

    Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

    in obsequium plus aequo pronus,

    Hor. Ep. 1, 18, 10:

    paratus in res novas,

    Tac. H. 4, 32:

    in utrumque paratus,

    Verg. A. 2, 61.—
    3.
    Of the result of an act or effort:

    denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

    Cic. Clu. 66, 188:

    paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

    Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

    portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

    id. ib. 3, 533:

    populum in obsequia principum formavit,

    Just. 3, 2, 9:

    omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

    Sall. H. 1, 13 Dietsch:

    commutari ex veris in falsa,

    Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

    in sollicitudinem versa fiducia est,

    Curt. 3, 8, 20.—
    4.
    Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

    Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

    Liv. 39, 26, 12:

    pugnaturi in gratiam ducis,

    id. 28, 21, 4:

    quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

    id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

    oratio habita in sexus honorem,

    Quint. 1, 1, 6:

    convivium in honorem victoriae,

    id. 11, 2, 12:

    in honorem Quadratillae,

    Plin. Ep. 7, 24, 7:

    in honorem tuum,

    Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—
    5.
    In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

    opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    si in rem est Bacchidis,

    Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

    hortatur, imperat, quae in rem sunt,

    Liv. 26, 44, 7:

    cetera, quae cognosse in rem erat,

    id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

    in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1; cf.:

    in duas res magnas id usui fore,

    Liv. 37, 15, 7:

    in hos usus,

    Verg. A. 4, 647.—
    6.
    To form adverbial expressions:

    non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

    in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

    terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

    Tac. G. 5:

    in universum aestimanti, etc.,

    id. ib. 6:

    aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

    wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

    in plenum dici potest, etc.,

    fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

    Marii virtutem in majus celebrare,

    beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

    aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

    for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

    in deterius,

    Tac. A. 14, 43:

    in mollius,

    id. ib. 14, 39:

    quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

    Tac. A. 6, 42; cf.:

    aucto in barbarum cognomento,

    id. H. 5, 2:

    priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

    while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

    nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

    so much, Verg. A. 6, 876:

    in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

    Liv. 22, 27, 4; cf.:

    quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

    Sen. Q. N. 3, 24:

    viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

    Vell. 2, 43, 4:

    quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

    Ov. M. 11, 71:

    meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

    in all respects, Vell. 2, 13:

    ut simul in omnia paremur,

    Quint. 11, 3, 25:

    in antecessum dare,

    beforehand, Sen. Ep. 118.—
    7.
    Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

    quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

    Cic. Verr. 2, 5, 38:

    ut portus in potestatem Locrensium esset,

    Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

    eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

    Cic. Leg. 3, 17:

    neque enim sunt motus in nostram potestatem,

    Quint. 6, 2, 29:

    numero mihi in mentem fuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

    ecquid in mentem est tibi?

    id. Bacch. 1, 2, 53:

    nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

    Suet. Aug. 16:

    quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

    Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

    M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

    put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

    reliquos in custodiam habitos,

    Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

    pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

    Cic. Phil. 3, 4, 8. —
    III.
    In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.
    2.
    in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > in

См. также в других словарях:

  • Militaris — may refer to: Via Militaris, an ancient Roman road Vir militaris, a Roman legate that governed a consular military province of the Roman Empire Species Species Latin binomial name abbreviations A. militaris B. militaris D. militaris G. militaris… …   Wikipedia

  • Militaris — MILITARIS, is, Gr. Στράτιος, ου, ein Beynamen des Jupiters, unter welchem er zu Labranda oder Labraunda in Karien einen Tempel hatte. Herod. V. s. Terpsich. 119. Strab. l. XIV. p. 659. Er soll daher auch Labrandeus oder Labradeus seyn genannt… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • MILITARIS Ars — apud Vegetium, l. 1. c. 13. eadem est cum Armaturae Arte, de qua supra …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MILITARIS Corona — non una apud Romanos fuit. Et quidem priscô more duces, cum exercitum lustrarent, coronatos fuisse, discimus ex Appiano Bell Civil. l. 4. ubi Cassio, exercitum lustranti, lictorem coronam inversam veposuisse, memorat. Et Statio l. 4. Sylv. 2. v.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MILITARIS Statura — agud Ael. Lamprid. in Alexandro Severo, c. 4. Fuit et staturaemilitaris; i. e. qualis in milite exigebatur. Erat autem haec in probatione Tyronum legitima sex pedum, aut quinque cum denis unciis. Symphosius in Aenigmatis. Bellipotens olim saevis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Militaris aizoides — Krebsschere Krebsschere (Stratiotes aloides) Systematik Klasse: Einkeimblättrige (Liliopsida) …   Deutsch Wikipedia

  • Via Militaris (Balkan) — Südosteuropa und das römische Straßennetz, unter anderem mit der Via Militaris und ihren Siedlungen (Karte aus dem Allgemeinen Historischem Handatlas von Gustav Droysen aus dem Jahre 1886) …   Deutsch Wikipedia

  • Orchis militaris — Helm Knabenkraut Helm Knabenkraut (Orchis militaris) Systematik Familie: Orchideen (Orchidaceae) …   Deutsch Wikipedia

  • Terra Militaris — Éditeur gPotato Europe Développeur Suzhou Snail Electronic Co …   Wikipédia en Français

  • Orchis militaris — L. 1753 Orchis militaris L. 1753 Clasificación científica Reino: Plantae División …   Wikipedia Español

  • Liste der Wegepunkte der Via Militaris — Die nördlichen Balkanhalbinsel mit der Via Militaris im späten Mittelalter (6. Jahrhundert) Diese Liste gibt die Wegpunkte: Städte, Siedlungenen, Wegstationen, Kreuzungen, Flüsse oder Flussüberquerungen an, die entlang der Via Militaris… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»