immo

fors, fortis, f. [fero, to bring, whence fortuna, v. Curt. Gr. Etym. p. 300 sq.], chance, hap, luck, hazard.

Subst.

As an appellative noun (used only in the nom. and abl.; syn.: fortuna, casus, sors): quo saxum impulerit fors, eo cadere Fortunam autumant, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 368 Rib., who regards this verse as spurious); cf.: quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att. ap. Non. 425, 13 (Trag. Rel. ed. Rib. v. 110): cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ap. Non. 425, 15; cf.

also: casumque timent quem cuique ferat fors,

Lucr. 3, 983 Lachm. N. cr.:

unum hoc scio: Quod fors feret, feremus aequo animo,

Ter. Phorm. 1, 2, 88:

sed haec, ut fors tulerit,

Cic. Att. 7, 14 fin.:

sed haec fors viderit,

id. ib. 14, 13, 3;

4, 10, 1: quam sibi sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit,

Hor. S. 1, 1, 2:

quia tam incommode illis fors obtulerat adventum meum,

Ter. Hec. 3, 3, 10:

telum quod cuique fors offerebat, arripuit,

Cic. Verr. 2, 4, 43; Hor. S. 1, 6, 54; 2, 1, 59:

forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus lenibus stagnis,

Liv. 1, 4, 4:

fors fuit, ut, etc.,

it happened that, Gell. 12, 8, 2:

fors fuat pol!

so be it! God grant it! Ter. Hec. 4, 3, 4;

post-class.: fors fuat, ut his remediis convalescamus,

Symm. Ep. 2, 7; Aus. Ep. 16: fors fuat, an, etc., it might so happen that; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39; 4, 28 and 29; cf.

also: pretio fors fuat officiove, etc.,

perhaps, Sid. Ep. 9, 7 (but not in Lucr. 1, 486, v. Lachm. ad h. l.).—

Personified, Fors, the goddess of chance:

dea Fors,

Ov. F. 6, 775; also in the connection Fors Fortuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city: vosne velit an me regnare, era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. de Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 ed. Vahl.); so,

sit sane Fors domina campi,

Cic. Pis. 2, 3:

fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna),

id. Leg. 2, 11 fin. Mos. N. cr.:

sed de illa ambulatione Fors viderit, aut si qui est qui curet deus,

id. Att. 4, 10, 1:

saeva,

Cat. 64, 170:

dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra urbem Romam dedicavit Junio mense,

Varr. L. L. 6, § 17 Müll.; cf.;

aedis Fortis Fortunae,

Liv. 10, 46, 14; Tac. A. 2, 41:

Fortunae Fortis honores,

Ov. F. 6, 773:

o Fortuna! o Fors Fortuna! quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

Ter. Phorm. 5, 6, 1 (quoted by Varr. ap. Non. 425, 19; for Cic. Div. 2, 7, 18, v. II. B. 1. infra).

Adverb., in the nom. and abl.

fors, ellipt., for fors sit, it might happen, i. e. perchance, perhaps, peradventure (only poet. and in post-class. prose):

similiter fors, cum sit nominativus, accipitur pro adverbio,

Prisc. p. 1015 P.:

et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc.,

Verg. A. 5, 232; 6, 535:

cesserit Ausonio si fors victoria Turno,

if perchance, id. ib. 12, 183; Val. Fl. 3, 665; Tert. ad Uxor. 2, 2.—Esp. in the connection fors et, i. q. fortasse etiam, perhaps too:

iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora Hoc ipso ejecto carior alter erit,

Prop. 2, 9, 1:

et nunc ille quidem spe multum captus inani, Fors et vota facit cumulatque altaria donis,

Verg. A. 11, 50; 2, 139:

fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

Hor. C. 1, 28, 31; Stat. S. 3, 4, 4.—Less freq.:

fors etiam,

Val. Fl. 4, 620.—

forte, by chance, by accident, casually, accidentally; freq. with casu, temere, fortuna (freq. and class.).

Lit.:

quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus? etc.,

Cic. Div. 2, 7, 18:

forte fortuna per impluvium huc despexi in proximum,

Plaut. Mil. 2, 3, 16; Ter. Eun. 1, 2, 54; Plaut. Bacch. 4, 8, 75: aut forte omnino ac fortuna vincere bello: Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem? Lucil. ap. Non. 425, 16 sq.:

si forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

Cic. Fat. 3, 6; cf.:

nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent,

id. Div. 2, 68, 141:

quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

id. 23, 3, 3: perpulere, ut forte temere in adversos montes erigeret, 2, 31, 5; 25, 38, 12;

39, 15, 11: quibus forte temere humana negotia volvi persuasum est,

Curt. 5, 11, 10:

captivi quidam pars forte pars consilio oblati,

Liv. 9, 31, 7:

dumque hoc vel forte, vel providentia, vel utcumque constitutum rerum naturae corpus, etc.,

Vell. 2, 66, 5; cf.:

mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fatone res mortalium et necessitate immutabili, an forte volvantur,

Tac. A, 6, 22: [p. 771] si adhuc dubium fuisset, forte casuque rectores terris, an aliquo numine darentur, Plin. Pan. 1, 4:

seu dolo seu forte surrexerit, parum compertum,

Tac. H. 2, 42; cf.:

seu forte seu tentandi causa,

Suet. Aug. 6:

donec advertit Tiberius forte an quia audiverat,

Tac. A. 4, 54:

cum casu diebus iis itineris faciendi causa, Puteolos forte venissem,

Cic. Planc. 26, 65:

cum cenatum forte apud Vitellios esset,

Liv. 2, 4, 5:

ibi cum stipendium forte militibus daretur,

id. 2, 12, 6:

forte aspicio militem,

Plaut. Curc. 2, 3, 58; cf.:

fit forte obviam mihi Phormio,

Ter. Phorm. 4, 3, 11:

rus ut ibat forte,

id. ib. 63:

forte ut assedi in stega,

Plaut. Bacch. 2, 3, 44:

lucernam forte oblitus fueram exstinguere,

id. Most. 2, 2, 56:

forte evenit, ut, etc.,

Cic. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 224; Liv. 1, 7, 13:

Tarenti ludi forte erant,

Plaut. Men. prol. 29:

erat forte brumae tempus,

Liv. 21, 54, 7:

et pernox forte luna erat,

id. 32, 11, 9:

per eos forte dies consul copias Larisam ducere tribunos militum jussit,

i. e. it came to pass on one of those days, id. 36, 14, 1:

per eosdem forte dies, etc.,

id. 37, 20, 1; 37, 34, 1; cf. Tac. A. 4, 59:

in locum tribuni plebis forte demortui candidatum se ostendit,

Suet. Aug. 10. —So nearly = aliquando (mostly poet. and post - Aug.):

forte per angustam tenuis vulpecula rimam repserat in cumeram frumenti,

Hor. Ep. 1, 7, 29:

ibam forte via sacra,

id. S. 1, 9, 1; Mart. 1, 54, 7:

forte quondam in disponendo mane die praedixerat, etc.,

Suet. Tib. 11; Aur. Vict. de Caes. 17, 5.—

Transf., to denote uncertainty, corresp. to the Gr. an, perhaps, perchance, peradventure.

In conditional and causal sentences.

With si:

irae si quae forte eveniunt hujusmodi,

Plaut. Am. 3, 2, 60:

si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt, forte miratur, etc.,

Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

hicine vir usquam, nisi in patria, morietur? aut, si forte, pro patria?

id. Mil. 38, 104:

si forte est domi,

Plaut. Bacch. 3, 5, 4; cf. id. Poen. 5, 2, 104; Liv. 1, 7, 6:

si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, etc.,

Cic. N. D. 2, 35, 90:

si te Latina forte deficient,

id. Ac. 1, 7, 25:

si qui me forte locus admonuerit,

id. de Or. 3, 12, 47:

si quae te forte res aliquando offenderit,

id. Fam. 7, 17, 2:

quod si forte ceciderint,

id. Lael. 15, 53:

si quando, si forte, tibi visus es irasci alicui,

id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr.; cf. id. de Or. 3, 12, 47.—Rarely forte si:

forte si tussire occepsit, ne sic tussiat, ut, etc.,

Plaut. As. 4, 1, 49:

ita demum novatio fit... forte si condicio vel sponsor vel dies adiciatur,

Gai. Inst. 3, 177.—Rarely with ellipsis of si:

protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint, i. e. si qui forte velint,

Verg. A, 5, 485.—

With nisi ironically:

hoc te monitum, nisi forte ipse non vis, volueram,

Plaut. Capt. 2, 2, 59:

nemo fere saltat sobrius, nisi forte insanit,

Cic. Mur. 6, 13:

propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte erunt digni calamitate,

id. Off. 2, 18, 62; 3, 24, 93: is constantiam teneat;

nisi forte se intellexerit errasse, etc.,

id. ib. 1, 33, 120:

negare hoc, nisi forte negare omnia constituisti, nullo modo potes,

id. Verr. 2, 3, 64, § 149: accedam ad omnia tua, Torquate;

nisi memoria forte defecerit,

id. Fin. 2, 14, 44.—In indirect locution with an inf.:

nisi forte clarissimo cuique plures curas, majora pericula subeunda, delenimentis curarum et periculorum carendum esse,

Tac. A. 2, 33.— Ironically, unless indeed, unless to be sure:

Erucii criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut illa diluam, quae, etc.,

Cic. Rosc. Am. 29, 82; cf.:

immo vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo soles putat esse componendum,

id. Rep. 1, 13:

ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haec forte vultis,

id. Lael. 9, 32; id. Mil. 7, 17; 31, 84; id. Verr. 2, 3, 64, § 149; id. Leg. 1, 1, 2; id. N. D. 3, 18, 45; id. Fat. 16, 37; Sall. C. 20, 17; Quint. 10, 1, 70; Tac. H. 4, 74.—

With ne:

ne quid animae forte amittat dormiens,

Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26; Ter. Eun. 2, 2, 56:

pacem ab Aesculapio Petas, ne forte tibi eveniat magnum malum,

Plaut. Curc. 2, 2, 21:

qui metuo, ne te forte flagitent,

Cic. Fam. 9, 8, 1:

metuens, ne forte deprehensus retraheretur,

Liv. 2, 12, 4:

comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc.,

Cic. Fam. 5, 5, 2; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191; id. Att. 2, 18, 2.—Rarely with ut non instead of ne, Quint. 1, 3, 1.—

In relat. clauses (very rare):

nisi si quispiamst Amphitruo alius, qui forte te hic absente tamen tuam rem curet,

Plaut. Am. 2, 2, 195:

unus in hoc non est populo, qui forte Latine reddere verba queat,

Ov. Tr. 5, 7, 53:

nam qui forte Stichum et Erotem emerit, recte videtur ita demonstrare,

Gai. Inst. 4, 59; Aur. Vict. Caes. 10, 3; 39, 45.—

In gen. (rare; not in Cic., for in Off. 2, 20, 70, the true read. is: in uno illo aut, si forte, in liberis ejus manet gratia, B. and K.;

and in the corrupt passage,

id. Att. 10, 12, 5; Orelli reads: fortiter ac tempestive;

Kayser, fortiter vel cum tempestate): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut cena,

Plaut. Bacch. 1, 1, 47:

neque solum alium pro alio pedem metrorum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altero,

Quint. 9, 4, 49:

sive non trino forte nundino promulgata, sive non idoneo die, etc.,

id. 2, 4, 35:

ut sciant, an ad probandum id quod intendimus forte respondeant,

id. 5, 10, 122; cf. id. 7, 3, 20: quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gai Inst. 1, 150; 4, 74:

forte quid expediat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus,

what may perhaps be of some use, Hor. Epod. 16, 15:

alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio,

than for instance, Dig. 20, 1, 15, § 2; 30, 1, 67; 48, 22, 7, § 6; Gai. Inst. 3, 179.

fors, fortis, f. [fero, to bring, whence fortuna, v. Curt. Gr. Etym. p. 300 sq.], chance, hap, luck, hazard.

Subst.

As an appellative noun (used only in the nom. and abl.; syn.: fortuna, casus, sors): quo saxum impulerit fors, eo cadere Fortunam autumant, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 368 Rib., who regards this verse as spurious); cf.: quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att. ap. Non. 425, 13 (Trag. Rel. ed. Rib. v. 110): cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ap. Non. 425, 15; cf.

also: casumque timent quem cuique ferat fors,

Lucr. 3, 983 Lachm. N. cr.:

unum hoc scio: Quod fors feret, feremus aequo animo,

Ter. Phorm. 1, 2, 88:

sed haec, ut fors tulerit,

Cic. Att. 7, 14 fin.:

sed haec fors viderit,

id. ib. 14, 13, 3;

4, 10, 1: quam sibi sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit,

Hor. S. 1, 1, 2:

quia tam incommode illis fors obtulerat adventum meum,

Ter. Hec. 3, 3, 10:

telum quod cuique fors offerebat, arripuit,

Cic. Verr. 2, 4, 43; Hor. S. 1, 6, 54; 2, 1, 59:

forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus lenibus stagnis,

Liv. 1, 4, 4:

fors fuit, ut, etc.,

it happened that, Gell. 12, 8, 2:

fors fuat pol!

so be it! God grant it! Ter. Hec. 4, 3, 4;

post-class.: fors fuat, ut his remediis convalescamus,

Symm. Ep. 2, 7; Aus. Ep. 16: fors fuat, an, etc., it might so happen that; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39; 4, 28 and 29; cf.

also: pretio fors fuat officiove, etc.,

perhaps, Sid. Ep. 9, 7 (but not in Lucr. 1, 486, v. Lachm. ad h. l.).—

Personified, Fors, the goddess of chance:

dea Fors,

Ov. F. 6, 775; also in the connection Fors Fortuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city: vosne velit an me regnare, era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. de Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 ed. Vahl.); so,

sit sane Fors domina campi,

Cic. Pis. 2, 3:

fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna),

id. Leg. 2, 11 fin. Mos. N. cr.:

sed de illa ambulatione Fors viderit, aut si qui est qui curet deus,

id. Att. 4, 10, 1:

saeva,

Cat. 64, 170:

dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra urbem Romam dedicavit Junio mense,

Varr. L. L. 6, § 17 Müll.; cf.;

aedis Fortis Fortunae,

Liv. 10, 46, 14; Tac. A. 2, 41:

Fortunae Fortis honores,

Ov. F. 6, 773:

o Fortuna! o Fors Fortuna! quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

Ter. Phorm. 5, 6, 1 (quoted by Varr. ap. Non. 425, 19; for Cic. Div. 2, 7, 18, v. II. B. 1. infra).

Adverb., in the nom. and abl.

fors, ellipt., for fors sit, it might happen, i. e. perchance, perhaps, peradventure (only poet. and in post-class. prose):

similiter fors, cum sit nominativus, accipitur pro adverbio,

Prisc. p. 1015 P.:

et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc.,

Verg. A. 5, 232; 6, 535:

cesserit Ausonio si fors victoria Turno,

if perchance, id. ib. 12, 183; Val. Fl. 3, 665; Tert. ad Uxor. 2, 2.—Esp. in the connection fors et, i. q. fortasse etiam, perhaps too:

iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora Hoc ipso ejecto carior alter erit,

Prop. 2, 9, 1:

et nunc ille quidem spe multum captus inani, Fors et vota facit cumulatque altaria donis,

Verg. A. 11, 50; 2, 139:

fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

Hor. C. 1, 28, 31; Stat. S. 3, 4, 4.—Less freq.:

fors etiam,

Val. Fl. 4, 620.—

forte, by chance, by accident, casually, accidentally; freq. with casu, temere, fortuna (freq. and class.).

Lit.:

quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus? etc.,

Cic. Div. 2, 7, 18:

forte fortuna per impluvium huc despexi in proximum,

Plaut. Mil. 2, 3, 16; Ter. Eun. 1, 2, 54; Plaut. Bacch. 4, 8, 75: aut forte omnino ac fortuna vincere bello: Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem? Lucil. ap. Non. 425, 16 sq.:

si forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

Cic. Fat. 3, 6; cf.:

nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent,

id. Div. 2, 68, 141:

quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

id. 23, 3, 3: perpulere, ut forte temere in adversos montes erigeret, 2, 31, 5; 25, 38, 12;

39, 15, 11: quibus forte temere humana negotia volvi persuasum est,

Curt. 5, 11, 10:

captivi quidam pars forte pars consilio oblati,

Liv. 9, 31, 7:

dumque hoc vel forte, vel providentia, vel utcumque constitutum rerum naturae corpus, etc.,

Vell. 2, 66, 5; cf.:

mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fatone res mortalium et necessitate immutabili, an forte volvantur,

Tac. A, 6, 22: [p. 771] si adhuc dubium fuisset, forte casuque rectores terris, an aliquo numine darentur, Plin. Pan. 1, 4:

seu dolo seu forte surrexerit, parum compertum,

Tac. H. 2, 42; cf.:

seu forte seu tentandi causa,

Suet. Aug. 6:

donec advertit Tiberius forte an quia audiverat,

Tac. A. 4, 54:

cum casu diebus iis itineris faciendi causa, Puteolos forte venissem,

Cic. Planc. 26, 65:

cum cenatum forte apud Vitellios esset,

Liv. 2, 4, 5:

ibi cum stipendium forte militibus daretur,

id. 2, 12, 6:

forte aspicio militem,

Plaut. Curc. 2, 3, 58; cf.:

fit forte obviam mihi Phormio,

Ter. Phorm. 4, 3, 11:

rus ut ibat forte,

id. ib. 63:

forte ut assedi in stega,

Plaut. Bacch. 2, 3, 44:

lucernam forte oblitus fueram exstinguere,

id. Most. 2, 2, 56:

forte evenit, ut, etc.,

Cic. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 224; Liv. 1, 7, 13:

Tarenti ludi forte erant,

Plaut. Men. prol. 29:

erat forte brumae tempus,

Liv. 21, 54, 7:

et pernox forte luna erat,

id. 32, 11, 9:

per eos forte dies consul copias Larisam ducere tribunos militum jussit,

i. e. it came to pass on one of those days, id. 36, 14, 1:

per eosdem forte dies, etc.,

id. 37, 20, 1; 37, 34, 1; cf. Tac. A. 4, 59:

in locum tribuni plebis forte demortui candidatum se ostendit,

Suet. Aug. 10. —So nearly = aliquando (mostly poet. and post - Aug.):

forte per angustam tenuis vulpecula rimam repserat in cumeram frumenti,

Hor. Ep. 1, 7, 29:

ibam forte via sacra,

id. S. 1, 9, 1; Mart. 1, 54, 7:

forte quondam in disponendo mane die praedixerat, etc.,

Suet. Tib. 11; Aur. Vict. de Caes. 17, 5.—

Transf., to denote uncertainty, corresp. to the Gr. an, perhaps, perchance, peradventure.

In conditional and causal sentences.

With si:

irae si quae forte eveniunt hujusmodi,

Plaut. Am. 3, 2, 60:

si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt, forte miratur, etc.,

Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

hicine vir usquam, nisi in patria, morietur? aut, si forte, pro patria?

id. Mil. 38, 104:

si forte est domi,

Plaut. Bacch. 3, 5, 4; cf. id. Poen. 5, 2, 104; Liv. 1, 7, 6:

si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, etc.,

Cic. N. D. 2, 35, 90:

si te Latina forte deficient,

id. Ac. 1, 7, 25:

si qui me forte locus admonuerit,

id. de Or. 3, 12, 47:

si quae te forte res aliquando offenderit,

id. Fam. 7, 17, 2:

quod si forte ceciderint,

id. Lael. 15, 53:

si quando, si forte, tibi visus es irasci alicui,

id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr.; cf. id. de Or. 3, 12, 47.—Rarely forte si:

forte si tussire occepsit, ne sic tussiat, ut, etc.,

Plaut. As. 4, 1, 49:

ita demum novatio fit... forte si condicio vel sponsor vel dies adiciatur,

Gai. Inst. 3, 177.—Rarely with ellipsis of si:

protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint, i. e. si qui forte velint,

Verg. A, 5, 485.—

With nisi ironically:

hoc te monitum, nisi forte ipse non vis, volueram,

Plaut. Capt. 2, 2, 59:

nemo fere saltat sobrius, nisi forte insanit,

Cic. Mur. 6, 13:

propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte erunt digni calamitate,

id. Off. 2, 18, 62; 3, 24, 93: is constantiam teneat;

nisi forte se intellexerit errasse, etc.,

id. ib. 1, 33, 120:

negare hoc, nisi forte negare omnia constituisti, nullo modo potes,

id. Verr. 2, 3, 64, § 149: accedam ad omnia tua, Torquate;

nisi memoria forte defecerit,

id. Fin. 2, 14, 44.—In indirect locution with an inf.:

nisi forte clarissimo cuique plures curas, majora pericula subeunda, delenimentis curarum et periculorum carendum esse,

Tac. A. 2, 33.— Ironically, unless indeed, unless to be sure:

Erucii criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut illa diluam, quae, etc.,

Cic. Rosc. Am. 29, 82; cf.:

immo vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo soles putat esse componendum,

id. Rep. 1, 13:

ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haec forte vultis,

id. Lael. 9, 32; id. Mil. 7, 17; 31, 84; id. Verr. 2, 3, 64, § 149; id. Leg. 1, 1, 2; id. N. D. 3, 18, 45; id. Fat. 16, 37; Sall. C. 20, 17; Quint. 10, 1, 70; Tac. H. 4, 74.—

With ne:

ne quid animae forte amittat dormiens,

Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26; Ter. Eun. 2, 2, 56:

pacem ab Aesculapio Petas, ne forte tibi eveniat magnum malum,

Plaut. Curc. 2, 2, 21:

qui metuo, ne te forte flagitent,

Cic. Fam. 9, 8, 1:

metuens, ne forte deprehensus retraheretur,

Liv. 2, 12, 4:

comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc.,

Cic. Fam. 5, 5, 2; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191; id. Att. 2, 18, 2.—Rarely with ut non instead of ne, Quint. 1, 3, 1.—

In relat. clauses (very rare):

nisi si quispiamst Amphitruo alius, qui forte te hic absente tamen tuam rem curet,

Plaut. Am. 2, 2, 195:

unus in hoc non est populo, qui forte Latine reddere verba queat,

Ov. Tr. 5, 7, 53:

nam qui forte Stichum et Erotem emerit, recte videtur ita demonstrare,

Gai. Inst. 4, 59; Aur. Vict. Caes. 10, 3; 39, 45.—

In gen. (rare; not in Cic., for in Off. 2, 20, 70, the true read. is: in uno illo aut, si forte, in liberis ejus manet gratia, B. and K.;

and in the corrupt passage,

id. Att. 10, 12, 5; Orelli reads: fortiter ac tempestive;

Kayser, fortiter vel cum tempestate): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut cena,

Plaut. Bacch. 1, 1, 47:

neque solum alium pro alio pedem metrorum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altero,

Quint. 9, 4, 49:

sive non trino forte nundino promulgata, sive non idoneo die, etc.,

id. 2, 4, 35:

ut sciant, an ad probandum id quod intendimus forte respondeant,

id. 5, 10, 122; cf. id. 7, 3, 20: quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gai Inst. 1, 150; 4, 74:

forte quid expediat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus,

what may perhaps be of some use, Hor. Epod. 16, 15:

alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio,

than for instance, Dig. 20, 1, 15, § 2; 30, 1, 67; 48, 22, 7, § 6; Gai. Inst. 3, 179.

gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:

gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,

Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.

With acc. and inf. or the simple inf.:

quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,

Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,

id. Lael. 4, 14:

salvum te advenire gaudeo,

Plaut. Bacch. 3, 3, 52:

venire tu me gaudes?

id. ib. 2, 2, 7:

quos sibi Caesar oblatos gavisus,

Caes. B. G. 4, 13 fin.:

animus aliquid magnum agere gaudet,

Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:

laudari in bonis gaudent,

id. 5, 12, 22:

in domo vires remansuras esse gaudebant,

Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:

iterare culpam,

Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:

motus doceri gaudet Ionicos,

Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:

laedere gaudes,

id. S. 1, 4, 78:

spargere gaudes argumenta viri,

Juv. 9, 84.—

With quod:

sane gaudeo, quod te interpellavi,

Cic. Leg. 3, 1, 1:

gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,

Hor. Ep. 1, 6, 19:

quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:

bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,

id. Att. 9, 7, 6.—

With abl.:

ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,

Cic. Fin. 1, 11, 37:

correctione,

id. Lael. 24, 90:

illis,

id. ib. 6, 22:

aequitate justitiaque,

id. ib. 22, 82:

hoc scientiae genere,

id. Off. 3, 33, 121:

praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,

Liv. 22, 9, 5:

scaena gaudens miraculis,

id. 5, 21, 9:

equis,

Hor. S. 2, 1, 26:

equis canibusque,

id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:

pictis tabellis,

id. ib. 1, 1, 72:

carmine (with delectari iambis),

id. Ep. 2, 2, 59:

gaude sorte tua,

id. Epod. 14, 15; cf.:

ille cubans gaudet mutata sorte,

id. S. 2, 6, 110:

ero gaude,

i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;

7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,

Luc. 9, 403.—

Absol.:

tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,

Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:

gaudebat, me laudabat,

Ter. Phorm. 4, 2, 5:

gaudeat an doleat,

Hor. Ep. 1, 6, 12:

et irasci nos et gaudere fingimus,

Quint. 9, 2, 26:

si est nunc ullus gaudendi locus,

Cic. Att. 9, 7, 6:

de Bursa, te gaudere certo scio,

id. Fam. 7, 2, 2:

admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,

id. Tusc. 3, 21, 51.—

With acc. (usually with homogeneous or general objects):

hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:

jam id gaudeo,

Ter. And. 2, 2, 25; cf.:

gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,

Plaut. Capt. 4, 2, 62:

hoc aliud est, quod gaudeamus,

id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:

quod gaudere posset, hoc fuit,

Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

gaudent natorum fata parentes,

Stat. Th. 4, 231:

tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,

id. ib. 9, 724.—In pass.:

ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,

Symm. Ep. 3, 29.—

With cum, quia, si, in, etc.:

quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,

Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:

quom tu's liber, gaudeo,

id. Men. 5, 9, 87:

quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,

id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:

gaudes, si cameram percusti forte,

Hor. S. 2, 3, 273:

mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,

Juv. 9, 136:

crudeles gaudent in tristi funere fratris,

Lucr. 3, 72:

in puero,

Prop. 2, 4, 18 (28):

tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,

I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—

Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):

nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,

Verg. E. 6, 29; 9, 48:

postquam oleo gavisa cutis,

Stat. Th. 6, 847:

umore omnia hortensia gaudent,

Plin. 19, 8, 39, § 131:

rastris atque ablaqueationibus (myrrha),

id. 12, 15, 33 §

66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

Liv. 2, 60, 3:

oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,

Quint. 12, 9, 2:

(paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,

id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:

(vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,

Col. 3, 2, 16:

id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,

rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—

In partic.

In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:

ut in sinu gaudeant,

Cic. Tusc. 3, 21, 51:

qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,

Tib. 4, 13, 8 (cf.:

in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

Prop. 2, 25 (3, 20), 30):

tam gaudet in se tamque se ipse miratur,

Cat. 22, 17.—

Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):

Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,

take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):

interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,

Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:

si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,

with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al.

gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:

gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,

Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.

With acc. and inf. or the simple inf.:

quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,

Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,

id. Lael. 4, 14:

salvum te advenire gaudeo,

Plaut. Bacch. 3, 3, 52:

venire tu me gaudes?

id. ib. 2, 2, 7:

quos sibi Caesar oblatos gavisus,

Caes. B. G. 4, 13 fin.:

animus aliquid magnum agere gaudet,

Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:

laudari in bonis gaudent,

id. 5, 12, 22:

in domo vires remansuras esse gaudebant,

Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:

iterare culpam,

Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:

motus doceri gaudet Ionicos,

Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:

laedere gaudes,

id. S. 1, 4, 78:

spargere gaudes argumenta viri,

Juv. 9, 84.—

With quod:

sane gaudeo, quod te interpellavi,

Cic. Leg. 3, 1, 1:

gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,

Hor. Ep. 1, 6, 19:

quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:

bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,

id. Att. 9, 7, 6.—

With abl.:

ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,

Cic. Fin. 1, 11, 37:

correctione,

id. Lael. 24, 90:

illis,

id. ib. 6, 22:

aequitate justitiaque,

id. ib. 22, 82:

hoc scientiae genere,

id. Off. 3, 33, 121:

praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,

Liv. 22, 9, 5:

scaena gaudens miraculis,

id. 5, 21, 9:

equis,

Hor. S. 2, 1, 26:

equis canibusque,

id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:

pictis tabellis,

id. ib. 1, 1, 72:

carmine (with delectari iambis),

id. Ep. 2, 2, 59:

gaude sorte tua,

id. Epod. 14, 15; cf.:

ille cubans gaudet mutata sorte,

id. S. 2, 6, 110:

ero gaude,

i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;

7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,

Luc. 9, 403.—

Absol.:

tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,

Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:

gaudebat, me laudabat,

Ter. Phorm. 4, 2, 5:

gaudeat an doleat,

Hor. Ep. 1, 6, 12:

et irasci nos et gaudere fingimus,

Quint. 9, 2, 26:

si est nunc ullus gaudendi locus,

Cic. Att. 9, 7, 6:

de Bursa, te gaudere certo scio,

id. Fam. 7, 2, 2:

admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,

id. Tusc. 3, 21, 51.—

With acc. (usually with homogeneous or general objects):

hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:

jam id gaudeo,

Ter. And. 2, 2, 25; cf.:

gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,

Plaut. Capt. 4, 2, 62:

hoc aliud est, quod gaudeamus,

id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:

quod gaudere posset, hoc fuit,

Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

gaudent natorum fata parentes,

Stat. Th. 4, 231:

tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,

id. ib. 9, 724.—In pass.:

ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,

Symm. Ep. 3, 29.—

With cum, quia, si, in, etc.:

quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,

Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:

quom tu's liber, gaudeo,

id. Men. 5, 9, 87:

quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,

id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:

gaudes, si cameram percusti forte,

Hor. S. 2, 3, 273:

mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,

Juv. 9, 136:

crudeles gaudent in tristi funere fratris,

Lucr. 3, 72:

in puero,

Prop. 2, 4, 18 (28):

tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,

I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—

Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):

nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,

Verg. E. 6, 29; 9, 48:

postquam oleo gavisa cutis,

Stat. Th. 6, 847:

umore omnia hortensia gaudent,

Plin. 19, 8, 39, § 131:

rastris atque ablaqueationibus (myrrha),

id. 12, 15, 33 §

66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

Liv. 2, 60, 3:

oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,

Quint. 12, 9, 2:

(paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,

id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:

(vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,

Col. 3, 2, 16:

id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,

rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—

In partic.

In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:

ut in sinu gaudeant,

Cic. Tusc. 3, 21, 51:

qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,

Tib. 4, 13, 8 (cf.:

in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

Prop. 2, 25 (3, 20), 30):

tam gaudet in se tamque se ipse miratur,

Cat. 22, 17.—

Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):

Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,

take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):

interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,

Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:

si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,

with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al.

glōrĭor, ātus, 1, v. dep. a. and n. [id.], to glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (class.); constr. with acc., or an object - or relativeclause, with abl., de, in aliqua re, or absol.

With acc. of pron. ( cognate acc.):

vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

Cic. de Sen. 10, 32:

ut de me ipso aliquid more senum glorier,

id. ib. 23, 82:

in eum haec gloriantem impetum facit,

Liv. 1, 12, 9.—With direct object (post-class. and rare; cf. Weissenb. ad Liv. 27, 17, 10;

Krebs, Antibarb. p. 502): rem ineptam,

Vop. Procul. 12, 8: victorem Pacorum. Just. 42, 4, 11.— Hence also in the gerundive:

beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est,

Cic. Tusc. 5, 17, 50; cf.: est in aliqua vita praedicabile aliquid et gloriandum ac prae se ferendum, ib. § 49.—

With an object - or relative-clause:

gloriare evenisse ex sententia?

Ter. Heaut. 4, 5, 18:

is mihi etiam gloriabitur, se omnes magistratus sine repulsa assecutum?

Cic. Pis. 1, 2:

omnes provincias se peragrasse,

id. de Or. 2, 64, 258:

in eo multum gloriari, se, etc.,

id. Rep. 1, 6:

seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur,

Caes. B. C. 1, 4, 3: se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21; Hor. Epod. 11, 23.—With a rel.clause:

gloriatus est expergefactae somno Caesoniae, quantum egisset, dum ca meridiaret,

Suet. Calig. 38.—

With abl.:

nominibus veterum gloriantur,

Cic. Or. 50, 169:

quibus rebus gloriemini in vobis,

id. Lig. 7, 20:

quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

Caes. B. G. 1, 14, 4:

hic etiam gloriatus sit occiso malo cive,

Quint. 3, 6, 93; 11, 2, 22:

ut nulla re magis gloriarentur quam decepto per indutias rege,

Liv. 42, 47, 1.—

With abl. and clause:

secundis rebus nostris, duos consules ab nobis sub jugum missos,

Liv. 23, 42, 7.— With two ablat.:

socero illo,

in him as father-in-law, Ov. M. 6, 176.—

With de:

de tuis divitiis intolerantissime gloriaris,

Cic. Vat. 12, 29:

de misera vita gloriari,

id. Fin. 3, 8, 28:

de M. Catone, de Ti. Corunciano, etc.,

id. Planc. 8, 20.—

With in:

non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc.,

Cic. Tusc. 1, 21, 48: nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59:

in virtute recte gloriamur,

id. N. D. 3, 36, 87.—

With adversus:

sed ne adversus te quidem ego gloriabor,

Liv. 22, 39, 16.—

Absol.:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet,

Cic. Off. 1, 22, 78:

tu ipse mihi gloriari videbare,

id. Fin. 2, 16, 51:

ut jure quisquam glorietur,

id. ib. 4, 18, 50:

dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc.,

Caes. B. C. 3, 45, 6:

defendendi haec causa, non gloriandi loquor,

Cic. Cael. 19, 45:

ait ipse de se, nec mentitur in gloriando,

id. Brut. 18, 71:

(Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura,

Suet. Tit. 10 fin.—P. a.: glōriātus, a, um, boastful; comp.:

gloriatior,

Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 2, 16.— Adv.: glōrian-ter, exultingly (late Lat.): duci ad carcerem, Ps.-Aug. ad Fratr. Erem. 4.

glōrĭor, ātus, 1, v. dep. a. and n. [id.], to glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (class.); constr. with acc., or an object - or relativeclause, with abl., de, in aliqua re, or absol.

With acc. of pron. ( cognate acc.):

vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

Cic. de Sen. 10, 32:

ut de me ipso aliquid more senum glorier,

id. ib. 23, 82:

in eum haec gloriantem impetum facit,

Liv. 1, 12, 9.—With direct object (post-class. and rare; cf. Weissenb. ad Liv. 27, 17, 10;

Krebs, Antibarb. p. 502): rem ineptam,

Vop. Procul. 12, 8: victorem Pacorum. Just. 42, 4, 11.— Hence also in the gerundive:

beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est,

Cic. Tusc. 5, 17, 50; cf.: est in aliqua vita praedicabile aliquid et gloriandum ac prae se ferendum, ib. § 49.—

With an object - or relative-clause:

gloriare evenisse ex sententia?

Ter. Heaut. 4, 5, 18:

is mihi etiam gloriabitur, se omnes magistratus sine repulsa assecutum?

Cic. Pis. 1, 2:

omnes provincias se peragrasse,

id. de Or. 2, 64, 258:

in eo multum gloriari, se, etc.,

id. Rep. 1, 6:

seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur,

Caes. B. C. 1, 4, 3: se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21; Hor. Epod. 11, 23.—With a rel.clause:

gloriatus est expergefactae somno Caesoniae, quantum egisset, dum ca meridiaret,

Suet. Calig. 38.—

With abl.:

nominibus veterum gloriantur,

Cic. Or. 50, 169:

quibus rebus gloriemini in vobis,

id. Lig. 7, 20:

quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

Caes. B. G. 1, 14, 4:

hic etiam gloriatus sit occiso malo cive,

Quint. 3, 6, 93; 11, 2, 22:

ut nulla re magis gloriarentur quam decepto per indutias rege,

Liv. 42, 47, 1.—

With abl. and clause:

secundis rebus nostris, duos consules ab nobis sub jugum missos,

Liv. 23, 42, 7.— With two ablat.:

socero illo,

in him as father-in-law, Ov. M. 6, 176.—

With de:

de tuis divitiis intolerantissime gloriaris,

Cic. Vat. 12, 29:

de misera vita gloriari,

id. Fin. 3, 8, 28:

de M. Catone, de Ti. Corunciano, etc.,

id. Planc. 8, 20.—

With in:

non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc.,

Cic. Tusc. 1, 21, 48: nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59:

in virtute recte gloriamur,

id. N. D. 3, 36, 87.—

With adversus:

sed ne adversus te quidem ego gloriabor,

Liv. 22, 39, 16.—

Absol.:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet,

Cic. Off. 1, 22, 78:

tu ipse mihi gloriari videbare,

id. Fin. 2, 16, 51:

ut jure quisquam glorietur,

id. ib. 4, 18, 50:

dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc.,

Caes. B. C. 3, 45, 6:

defendendi haec causa, non gloriandi loquor,

Cic. Cael. 19, 45:

ait ipse de se, nec mentitur in gloriando,

id. Brut. 18, 71:

(Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura,

Suet. Tit. 10 fin.—P. a.: glōriātus, a, um, boastful; comp.:

gloriatior,

Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 2, 16.— Adv.: glōrian-ter, exultingly (late Lat.): duci ad carcerem, Ps.-Aug. ad Fratr. Erem. 4.

glōrĭor, ātus, 1, v. dep. a. and n. [id.], to glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (class.); constr. with acc., or an object - or relativeclause, with abl., de, in aliqua re, or absol.

With acc. of pron. ( cognate acc.):

vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

Cic. de Sen. 10, 32:

ut de me ipso aliquid more senum glorier,

id. ib. 23, 82:

in eum haec gloriantem impetum facit,

Liv. 1, 12, 9.—With direct object (post-class. and rare; cf. Weissenb. ad Liv. 27, 17, 10;

Krebs, Antibarb. p. 502): rem ineptam,

Vop. Procul. 12, 8: victorem Pacorum. Just. 42, 4, 11.— Hence also in the gerundive:

beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est,

Cic. Tusc. 5, 17, 50; cf.: est in aliqua vita praedicabile aliquid et gloriandum ac prae se ferendum, ib. § 49.—

With an object - or relative-clause:

gloriare evenisse ex sententia?

Ter. Heaut. 4, 5, 18:

is mihi etiam gloriabitur, se omnes magistratus sine repulsa assecutum?

Cic. Pis. 1, 2:

omnes provincias se peragrasse,

id. de Or. 2, 64, 258:

in eo multum gloriari, se, etc.,

id. Rep. 1, 6:

seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur,

Caes. B. C. 1, 4, 3: se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21; Hor. Epod. 11, 23.—With a rel.clause:

gloriatus est expergefactae somno Caesoniae, quantum egisset, dum ca meridiaret,

Suet. Calig. 38.—

With abl.:

nominibus veterum gloriantur,

Cic. Or. 50, 169:

quibus rebus gloriemini in vobis,

id. Lig. 7, 20:

quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

Caes. B. G. 1, 14, 4:

hic etiam gloriatus sit occiso malo cive,

Quint. 3, 6, 93; 11, 2, 22:

ut nulla re magis gloriarentur quam decepto per indutias rege,

Liv. 42, 47, 1.—

With abl. and clause:

secundis rebus nostris, duos consules ab nobis sub jugum missos,

Liv. 23, 42, 7.— With two ablat.:

socero illo,

in him as father-in-law, Ov. M. 6, 176.—

With de:

de tuis divitiis intolerantissime gloriaris,

Cic. Vat. 12, 29:

de misera vita gloriari,

id. Fin. 3, 8, 28:

de M. Catone, de Ti. Corunciano, etc.,

id. Planc. 8, 20.—

With in:

non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc.,

Cic. Tusc. 1, 21, 48: nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59:

in virtute recte gloriamur,

id. N. D. 3, 36, 87.—

With adversus:

sed ne adversus te quidem ego gloriabor,

Liv. 22, 39, 16.—

Absol.:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet,

Cic. Off. 1, 22, 78:

tu ipse mihi gloriari videbare,

id. Fin. 2, 16, 51:

ut jure quisquam glorietur,

id. ib. 4, 18, 50:

dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc.,

Caes. B. C. 3, 45, 6:

defendendi haec causa, non gloriandi loquor,

Cic. Cael. 19, 45:

ait ipse de se, nec mentitur in gloriando,

id. Brut. 18, 71:

(Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura,

Suet. Tit. 10 fin.—P. a.: glōriātus, a, um, boastful; comp.:

gloriatior,

Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 2, 16.— Adv.: glōrian-ter, exultingly (late Lat.): duci ad carcerem, Ps.-Aug. ad Fratr. Erem. 4.

grātus, a, um, adj. [Sanscr. har-jami, love, desire; Gr. chairô, charma, charis].

Pass., beloved, dear, acceptable, pleasing, agreeable (syn.: acceptus, jucundus, optatus, dulcis, blandus, suavis; in this signif. in ante-Aug. prose, viz. in Cic. and Cæs., only of things; gratiosus, mostly of persons).

Of things:

non ille (amor tuus) quidem mihi ignotus, sed tamen gratus et optatus: dicerem jucundus, nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

Cic. Fam. 5, 15, 1; cf.:

illud tamen dicam, mihi id, quod fecisti, esse gratissimum. Tale enim tuum judicium non potest mihi non summe esse jucundum. Quod cum ita sit, esse gratum necesse est,

id. ib. 13, 8, 2:

ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est,

id. Att. 3, 24, 2; cf. also: cujus officia jucundiora licet saepe mihi fuerint, numquam tamen gratiora, id. Fam. 4, 6, 1:

quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit,

id. ib. 10, 3, 1;

so corresp. or connected with jucundus,

id. ib. 1, 17, 6; id. Rosc. Am. 18, 51; id. Cat. 4, 1, 1; Plin. 26, 3, 8, § 14; Plin. Ep. 5, 3, 1; 8, 23, 5:

quid est, quod aut populo Romano gratius esse debeat aut sociis exterisque nationibus optatius esse possit,

Cic. Div. in Caecil. 3, 7; so with optatus cf. above, the passage Cic. Fam. 5, 15, 1: quod approbaris, id gratum acceptumque habendum. id. Tusc. 5, 15, 45; cf.:

mihi pol grata acceptaque hujus est benignitas,

Plaut. Stich. 1, 1, 49; Cat. 96, 1:

munus eorum gratum acceptumque esse,

Nep. Hann. 7;

rarely in the contrary order: quorum mihi Dona accepta et grata habeo, tuaque ingrata,

Plaut. Truc. 2, 7, 56: Tox. Credidi gratum fore Beneficium meum apud te. Do. Immo equidem gratiam tibi habeo, id. Pers. 4, 7, 8; cf.:

grata tibi esse mea officia non miror: cognovi enim te gratissimum omnium, etc.,

Cic. Fam. 5, 11, 1:

quam multi, ut Galli, ut Poeni homines immolare et pium et diis immortalibus gratissimum esse duxerunt!

Cic. Rep. 3, 9; cf. Caes. B. G. 6, 16, 5; Cic. ap. Non. 398, 28 (Rep. 6, 2 Mos.); cf. in comp.:

sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, etc.,

Plin. 26, 2, 6, § 11; cf.

also: hedera est gratissima Baccho,

Ov. F. 3, 767:

dapibus supremi Grata testudo Jovis,

Hor. C. 1, 32, 14:

eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod, etc.,

Cic. Rep. 2, 34 fin.; 2, 35:

o diva, gratum quae regis Antium,

Hor. C. 1, 35, 1; cf.:

grato sub antro,

id. ib. 1, 5, 3:

locus,

id. Ep. 2, 2, 46:

tempus,

id. ib. 2, 2, 198:

hora,

id. ib. 1, 4, 14:

dies,

id. C. 4, 5, 7:

lux,

id. S. 1, 5, 39:

nox,

id. Carm. Sec. 23:

carmina,

id. C. 1, 15, 14; 3, 11, 23:

artes,

id. ib. 4, 13, 22:

error mentis,

id. Ep. 2, 2, 140:

protervitas,

id. C. 1, 19, 7 et saep.:

feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus,

will do us all a favor, Cic. Rep. 1, 21 fin.; cf.:

quamobrem utrique nostrum gratum admodum feceris,

id. Lael. 4, 16:

quod si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum,

Caes. B. G. 1, 44, 20:

quapropter gratissimum mihi feceris, si curaris, ut, etc.... Hoc mihi gratius facere nihil potes,

a very great favor... no greater favor, Cic. Fam. 13, 44:

is adulescens ita locatus est, ut, quae rebus grata erant, gratiora verbis faceret,

Liv. 45, 13, 13:

gratum elocuta consiliantibus Junone divis,

something pleasant, Hor. C. 3, 3, 17.—

Of living beings.

With dat.:

Herophile Phoebo grata,

Tib. 2, 5, 68; cf.:

vates diis gratissima,

Ov. F. 1, 585; and:

superis deorum gratus (Mercurius) et imis,

Hor. C. 1, 10, 20:

donec gratus eram tibi,

id. ib. 3, 9, 1; cf. Prop. 1, 2, 31:

gratus Alexandro regi Magno fuit ille Choerilus,

Hor. Ep. 2, 1, 232; Suet. Caes. 27:

cui (Maecenati) cum se gratum et acceptum in modum amici videret,

id. Gramm. 21:

filio ejus Fausto gratissimus fuit,

id. ib. 12:

(cervus) gratus erat tibi,

Ov. M. 10, 121.—

Absol.:

olim gratus eram,

Prop. 1, 12, 7; Hor. C. 4, 6, 21:

conviva,

id. S. 2, 2, 119:

comitum gratissime,

Ov. M. 14, 221; cf.:

juvenum gratissime Crantor,

id. ib. 12, 367:

o mihi de fratris longe gratissime natis,

id. ib. 12, 586:

quaestor consulibus suis non minus jucundus et gratus quam usui fuit,

Plin. Ep. 8, 23, 5.—Hence, subst.: grātus, i, m., a favorite, darling:

quam (classem) non amicorum sed gratorum appellabat,

Suet. Tib. 46 fin.

Act., thankful, grateful; thankworthy, deserving or procuring thanks (beneficii memor):

cognovi te gratissimum omnium: nec enim tu mihi habuisti modo gratiam, verum etiam cumulatissime retulisti,

Cic. Fam. 5, 11, 1; cf. id. Leg. 1, 18, 49:

quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, cum te re ipsa atque animo scirem esse gratissimum, tamen, etc.,

id. Fam. 10, 19, 1:

si bene de me meritis gratum me praebeo, etc.,

id. Planc. 38, 91 (v. Krebs, Antibarb. p. 508); cf.:

ut grati ac memores beneficii esse videantur,

id. Agr. 2, 8, 21:

Hegesaratus, magnis meis beneficiis ornatus in consulatu suo, memor et gratus fuit,

id. Fam. 13, 25; cf. also id. Att. 9, 11, A, 3:

tu quam gratus erga me fueris, ipse existimare potes,

id. Fam. 5, 5, 2; cf.: ut quam gratissimus erga te esse cognoscerer, id. ib. 1, 5, 1; Quint. 11, 2, 12: gratiorem me esse in te, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 1:

si quod adest gratum juvat,

Hor. S. 2, 6, 13; id. C. 1, 12, 39:

laudo vos, Quirites, cum gratissimis animis prosequimini nomen clarissimi adolescentis,

Cic. Phil. 4, 1, 3; cf. id. ib. 14, 11, 30, and 10, 3, 7:

tu, quamcumque deus tibi fortunaverit horam, gratā sume manu,

Hor. Ep. 1, 11, 23:

quod tamen nunc faciam: tum, cum gratum mihi esse potuit, nolui,

i. e. might have procured me thanks, Ter. Heaut. 2, 3, 21:

est istuc datum Profecto, ut grata mihi sint, quae facio, omnia,

id. Eun. 3, 1, 6 Ruhnk.; cf.:

didicisse, quam sit re pulchrum, beneficio gratum, fama gloriosum, tyrannum occidere,

productive of gratitude, Cic. Phil. 2, 46, 117:

pro quibus beneficiis vix satis gratus videar,

Sall. H. 2, 41, 5 Dietsch.— Hence, adv.: grātē.

(Acc. to I. = jucunde.) With pleasure, agreeably, willingly (rare in the class. period):

praeterita grate meminit et, etc.,

Cic. Fin. 1, 19, 62:

liberti pupillorum grate facient, si, etc.,

Dig. 26, 10, 3:

insignis haec munificentia... nec a debitoribus magis quam a creditoribus gratius excepta,

Just. 12, 11, 2:

gratissime provocari,

Macr. S. 7, 2.—

(Acc. to II.) Thankfully, gratefully (class.):

aliquid et grate et pie facere,

Cic. Planc. 41, 98; cf.:

quid pie, quid grate, quid humaniter, aut fecerit aut tulerit,

id. de Or. 2, 11, 46; Suet. Aug. 66:

natales grate numeras,

Hor. Ep. 2, 2, 210:

beneficium qui dat, vult accipi grate,

Sen. Ben. 2, 31:

aliquid recipere,

Suet. Ner. 22; and in sup.:

id munus inter censoria opera gratissime acceptum est,

Plin. 7, 60, 60, § 214.

haerĕo, haesi, haesum, 2, v. n. [etym. dub.], to hang or hold fast, to hang, stick, cleave, cling, adhere, be fixed, sit fast, remain close to any thing or in any manner (class. and very freq., esp. in the trop. sense; cf. pendeo); usually constr. with in, the simple abl. or absol., less freq. with dat., with ad, sub, ex, etc.

Lit.:

ut videamus, terra penitusne defixa sit, et quasi radicibus suis haereat, an media pendeat?

Cic. Ac. 2, 39, 122; so,

terra ima sede semper haeret,

id. Rep. 6, 18:

linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

id. N. D. 2, 54, 135:

scalarum gradus male haerentes,

holding, adhering, id. Fam. 6, 7, 3; cf.:

haerent parietibus scalae,

Verg. A. 2, 442:

haerere in equo,

sit fast, keep his seat, Cic. Deiot. 10, 28;

for which: nescit equo rudis Haerere ingenuus puer,

Hor. C. 3, 24, 55:

male laxus In pede calceus haeret,

id. S. 1, 3, 32; cf. Quint. 11, 3, 144:

haeret nonnumquam telum illud occultum,

id. 9, 2, 75:

pugnus in mala haeret,

Ter. Ad. 2, 1, 17:

haesitque in corpore ferrum,

Verg. A. 11, 864;

for which: tergo volucres haesere sagittae,

id. ib. 12, 415; cf.:

scindat haerentem coronam crinibus,

Hor. C. 1, 17, 27; and:

haerentem capiti cum multa laude coronam,

id. S. 1, 10, 49:

carinae,

Ov. M. 8, 144:

alae,

id. ib. 12, 570:

(fames) utero haeret meo,

Plaut. Stich. 1, 3, 16:

haeret pede pes,

Verg. A. 10, 361:

ubi demisi retem atque hamum, quicquid haesit, extraho,

Plaut. Rud. 4, 3, 45; cf.:

os devoratum fauce cum haereret lupi,

Phaedr. 1, 8, 4; and:

graves currus illuvie et voraginibus haerebant,

Curt. 8, 4:

classis in vado haerebat,

id. 9, 19:

haerentes adverso litore naves,

Hor. S. 2, 3, 205:

gremioque in Jasonis haerens,

Ov. M. 7, 66; cf.:

haeret in complexu liberorum,

Quint. 6, 1, 42;

for which: Avidisque amplexibus haerent,

Ov. M. 7, 143;

cupide in Veneris compagibus haerent,

Lucr. 4, 1113;

for which: validis Veneris compagibus haerent,

id. 4, 1204; and:

(anulus) caecis in eo (lapide) compagibus haesit,

id. 6, 1016:

communibus inter se radicibus haerent,

id. 3, 325; 5, 554:

foliis sub omnibus haerent (Somnia),

Verg. A. 6, 284:

gladius intra vaginam suam haerens,

Quint. 8 praef. §

15: ipse inter media tela hostium evasit. Duo turmae haesere,

i. e. failed to break through, Liv. 29, 33, 7:

alii globo illati haerebant,

id. 22, 5, 5.—

Prov.

Haerere in luto, i. e. to be in trouble, difficulty:

tali in luto haerere,

Plaut. Pers. 4, 3, 66 (for [p. 838] which:

nunc homo in medio luto est,

id. Ps. 4, 2, 28); cf. haesito, I.—In salebra: proclivi currit oratio: venit ad extremum: haeret in salebra, runs aground, i. e. is at a loss, Cic. Fin. 5, 28, 84.—In a like sense,

Aqua haeret, the water (in the waterclock) stops; v. aqua.

Trop.

In gen., to hold fast, remain attached or fixed, to keep firm, adhere:

improbis semper aliqui scrupus in animis haereat,

Cic. Rep. 3, 16; cf.:

infixus animo haeret dolor,

id. Phil. 2, 26, 64:

haerent infixi pectore vultus,

Verg. A. 4, 4:

haerere in memoria,

Cic. Ac. 2, 1, 2; cf.:

quae mihi in visceribus haerent,

i. e. firmly impressed upon my heart, memory, id. Att. 6, 1, 8; and:

in medullis populi Romani ac visceribus haerere,

id. Phil. 1, 15, 36:

mihi haeres in medullis,

id. Fam. 15, 16, 2:

in omnium gentium sermonibus ac mentibus semper haerere,

id. Cat. 4, 10, 22:

hi in oculis haerebunt,

i. e. will be always present, id. Phil. 13, 3, 5:

in te omnis haeret culpa,

adheres, cleaves, Ter. Hec. 2, 1, 32:

ut peccatum haereat, non in eo, qui monuerit, sed in eo, qui non obtemperarit,

Cic. Div. 1, 16, 30.—With dat.:

potest hoc homini huic haerere peccatum?

Cic. Rosc. Com. 6, 17:

quod privatarum rerum dedecus non haeret infamiae (tuae)?

id. Cat. 1, 6, 13:

in quo (Caelio) crimen non haerebat,

id. Cael. 7, 15:

neque (possit) haerere in tam bona causa tam acerba injuria,

id. Fam. 6, 5, 2: cum ante illud facetum dictum emissum haerere debeat, quam cogitari potuisse videatur, must have hit (the figure being that of an arrow shot from the bow), id. de Or. 2, 54, 219: in quos incensos ira vitamque domini desperantes cum incidisset, haesit in iis poenis, quas, etc., fell into, incurred those penalties (the figure is that of a bird which is limed, caught), id. Mil. 21, 56:

nec dubie repetundarum criminibus haerebant,

Tac. A. 4, 19: in hoc flexu quasi aetatis fama adolescentis paulum haesit ad metas, hung back, was caught (the figure being taken from the race-course), Cic. Cael. 31, 75;

v. meta: neu quid medios intercinat actus, Quod non proposito conducat et haereat apte,

i. e. fits, suits, Hor. A. P. 195.—

In partic.

With the idea of nearness predominating, to keep near or close to a person, to join or attach one's self to, to follow (mostly poet. and in post-Aug. prose):

perfice hoc Precibus, pretio, ut haeream in parte aliqua tandem apud Thaidem,

may keep about her, Ter. Eun. 5, 9, 25; cf.:

ego illum audivi in amorem haerere apud nescio quam fidicinam,

Plaut. Ep. 2, 2, 7:

haeres ad latus, omnia experiris,

Cat. 21, 6:

Antorem comitem, qui missus ab Argis, Haeserat Evandro,

Verg. A. 10, 780:

obtinenti Africam comes haeserat,

Plin. Ep. 7, 27, 2; Quint. 1, 2, 10:

Curtius Nicia (grammaticus) haesit Cn. Pompeio et C. Memmio,

Suet. Gramm. 14.— Poet.:

haeremus cuncti superis, temploque tacente Nil facimus non sponte deo,

cling to, depend on, Luc. 9, 573.—Hence,

In a bad sense: in tergis, tergis, in tergo, to hang upon one's rear, i. e. to pursue closely:

haerebit in tergis fugientium victor,

Curt. 4, 15 fin.:

se cum exercitu tergis eorum haesurum,

Tac. H. 4, 19:

Haerens in tergo Romanus,

Liv. 1, 14 11 Weissenb. (better than terga, the lect. vulg.).—

With the idea of duration in time predominating, to remain fixed, to abide or continue anywhere, to keep at, stick to any thing (class.):

metui, ne haereret hic (Athenis),

Ter. Ad. 3, 3, 49:

in obsidione castelli exigui,

Curt. 5, 3, 4:

circa muros unius urbis,

id. 4, 4; cf.:

circa libidines,

Suet. Aug. 71: volitare in foro, haerere in jure ac praetorum tribulibus, to go loitering or dangling about, Cic. de Or. 1, 38, 173: et siccis vultus in nubibus haerent, hang upon, i. e. remain long looking at, Luc. 4, 331; cf.:

vultus, dum crederet, haesit,

id. 9, 1036:

haerere in eadem commorarique sententia,

Cic. Or. 40, 137; cf.:

mea ratio in dicendo haec esse solet, ut boni quod habeat, id amplectar, ibi habitem, ibi haeream,

id. de Or. 2, 72, 292:

quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis?

id. Or. 15, 49:

equidem in libris haereo,

id. Att. 13, 40, 2; cf.:

valde in scribendo haereo,

id. ib. 13, 39, 2:

plurima sunt, nitidis maculam haesuram figentia rebus,

lasting, durable, Juv. 14, 2.—

With the idea of hindrance to free motion predominating, to stick fast, be brought to a stand-still, to be embarrassed, perplexed, at a loss, to hesitate, to be suspended or retarded (class.).

Of persons:

haerebat nebulo: quo se verteret, non habebat,

Cic. Phil. 2, 29, 74; cf.:

haerebat in tabulis publicis reus et accusator,

id. Clu. 31, 86:

cogitate in his iniquitatibus unum haesisse Apollonium: ceteros profecto multos ex his incommodis pecunia se liberasse,

id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

in multis nominibus,

id. N. D. 3, 24, 62:

in media stultitia,

id. Tusc. 3, 28, 70; cf.:

isti physici raro admodum, cum haerent aliquo loco, exclamant, abstrusa esse omnia, etc.,

id. Ac. 2, 5, 14:

in quo etiam Democritus haeret,

id. Fin. 1, 6, 20:

at in altero illo, inquit, haeres. Immo habeo tibi gratiam. Haererem enim, nisi tu me expedisses,

id. Pis. 30, 74:

in ceteris subvenies, si me haerentem videbis,

id. Fin. 3, 4, 16:

quid machiner? quid comminiscar? haereo,

Plaut. Capt. 3, 3, 17; id. Merc. 3, 4, 15; 4, 3, 38; 24; cf.:

aut quia non firmus rectum defendis et haeres,

Hor. S. 2, 7, 26:

haesit circa formas litterarum (puer),

Quint. 1, 1, 21; cf. id. 1, 7, 35:

haeres et dubitas,

Juv. 3, 135; 6, 281.—

Of things:

nunc homo in lutost. Nomen nescit: haeret haec res,

i. e. is perplexing, cannot be explained, Plaut. Ps. 4, 2, 28; id. Amph. 2, 2, 182; id. Trin. 4, 2, 59; cf.: occisa est haec res;

haeret hoc negotium,

id. Ps. 1, 5, 8:

nec umquam tanta fuerit loquendi facultas, ut non titubet atque haereat, quotiens ab animo verba dissentiunt,

Quint. 12, 1, 29:

Hectoris Aeneaeque manu victoria Graiūm Haesit,

i. e. was retarded, Verg. A. 11, 290; cf.:

constitit hic bellum fortunaque Caesaris haesit,

Luc. 7, 547:

cum in hac difficultate rerum consilium haereret,

Liv. 26, 36, 1.

īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.

In gen.:

deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,

Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,

id. Rep. 1, 14:

id, quod eidem Ciceroni placet,

Quint. 10, 7, 28:

jure erat semper idem vultus (Socratis),

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

idem semper vultus eademque frons,

id. Off. 1, 26, 90:

tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?

id. Or. 31, 110:

non quod alia res esset: immo eadem,

id. Clu. 29, 80:

etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,

id. Caecin. 21, 59:

ad causas simillimas inter se vel potius easdem,

id. Brut. 94, 324. —

In partic., idem is used,

When two predicates are referred to the same subject.

When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:

cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,

Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:

oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,

id. Brut. 79, 273:

avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,

id. N. D. 3, 32, 80:

jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,

id. Div. 2, 36, 77:

ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,

id. Ac. 2, 44, 136; cf.:

viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,

id. Off. 1, 19, 63:

Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,

id. Fam. 9, 2, 1:

amicus est tamquam alter idem,

a second self, id. Lael. 21, 80:

ad idem semper exspectandum paratior,

id. Off. 2, 15, 53:

nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,

Sall. C. 20, 5; cf.:

quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,

id. J. 31, 14:

Hisdem diebus, for eisdem,

Pall. 10, 13:

hic finis belli,... idemque finis regni,

Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:

quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,

id. 6, 1, 1:

ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,

Tac. A. 1, 23:

erepta mihi prius eorundem matre,

Quint. 6 prooem. 4:

fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,

Tac. A. 14, 24.—

When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:

(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,

Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—

Esp.

Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:

idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,

Cic. Att. 1, 16, 8:

ego idem, qui, etc.,

id. Or. 7, 23; cf.:

habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,

id. Sest. 50, 107:

cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,

id. ib. §

108: de me eodem,

id. ib. 51, 109:

quin tu igitur concedis idem, etc.,

id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:

cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,

id. Att. 4, 1, 1:

Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,

id. Verr. 2, 2, 28, § 68:

cum est idem hic Sopater absolutus,

id. ib. 2, 2, 29, §

70: hoc idem facere,

id. Rep. 1, 35:

ab hisce eisdem permotionibus,

id. de Or. 1, 12, 53:

idem ille tyrannus,

id. Rep. 1, 42:

in eisdem illis locis,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56:

eandem illam (sphaeram),

id. Rep. 1, 14:

eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,

id. Off. 2, 15 fin.:

idem iste Mithridates,

id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;

older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,

id. de Or. 3, 44, 174; cf.:

beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,

id. Off. 1, 7, 20:

quod idem in ceteris artibus non fit,

id. Fin. 3, 7, 24 fin.:

exitus quidem omnium unus et idem fuit,

id. Div. 2, 47, 97:

in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,

id. Cat. 4, 7, 14; cf.

in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,

id. Or. 40, 137:

neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,

id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—

As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:

si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,

Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:

imperii nostri terrarumque idem est extremum,

id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:

disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9:

idem abeunt, qui venerant,

id. Fin. 4, 3, 7:

quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,

id. Cat. 3, 12, 27:

non quo idem sit servulus quod familia,

id. Caecin. 20, 58:

qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,

id. Verr. 2, 3, 25, § 62:

eandem constituit potestatem quam si, etc.,

id. Agr. 2, 12, 30:

eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,

id. Leg. 2, 21, 53; cf.:

sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,

id. Lael. 4, 14.—With cum:

tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

Cic. de Or. 2, 33, 144:

hunc eodem mecum patre genitum, etc.,

Tac. A. 15, 2:

in eadem mecum Africa geniti fides,

Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:

(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,

Lucr. 3, 1038; cf.:

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:

quod non idem illis censuissemus,

Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:

ille eadem nobis juratus in arma,

Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:

si idem nos juris haberemus quod ceteri,

Cic. Balb. 12, 29:

tibi idem consilii do, quod, etc.,

id. Fam. 9, 2, 2:

omnes qui ubique idem operis efficiunt,

Lact. 5, 4, 1:

non habet officii lucifer omnis idem,

Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v.

ĭdĕo, adv. [id-eo, i. e. this for this], for that reason, on that account, therefore (class.; esp. freq. in Quint.; cf.: eo, idcirco; ergo, igitur, itaque).

Relatively.

With causal particles, quod, quia, quoniam.

With quod:

ideo quod plerique deducuntur ad molas,

Varr. R. R. 2, 6, 5:

re quidem ipsa ideo mihi non satis facio, quod nullam partem tuorum meritorum consequi possum,

Cic. Tusc. 1, 8, 6; so,

ideo quod,

id. Rosc. Am. 30, 85; id. Att. 3, 14, 2; cf. id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:

ne me foliis ideo brevioribus ornes, Quod timui, etc.,

Hor. Ep. 1, 19, 26:

vel ideo, quod exercere potest utrimque judicium,

Quint. 10, 1, 131; 10, 5, 16.—

With quia:

ideo quia uxor ruri est,

Plaut. Merc. 3, 1, 46; id. Men. 1, 1, 2; so,

ideo quia, introducing a reason,

Cic. de Off. 1, 30, 110:

ut mulieres ideo bene olere quia nihil olebant, videbantur,

Cic. Att. 2, 1, 1:

qui ideo felicia bella vestra esse, quia justa sint, prae vobis fertis,

Liv. 45, 22, 5; Cic. Fam. 13, 7, 3:

nec medicina ideo non erit ars, quia unctio... cum coquorum ei sit arte communis,

Quint. 2, 21, 11:

atque ideo nondum est perfectus orator, non solum quia aliud in alio magis eminet, sed quod non una omnibus forma placuit,

id. 12, 10, 2; id. 9, 2, 69:

competit enim actio, non ideo, quia nunc abest, sed quia umquam beneficio furis abfuit,

Dig. 47, 2, 47.—

With quoniam: ideo supervacaneum esse contendunt, quoniam comprehensibilis natura est, Cels. praef. med.:

quae omnia ideo noscenda sunt, quoniam, etc.,

id. 2, 19:

immo ideo magis propera, quoniam id nunc aggressus est,

Sen. Ep. 76; Plin. 20, 18, 76, § 200:

hoc ideo adjectum est, quoniam multa genera sunt missionum,

Dig. 3, 2, 2.—

With intentional particles, ut, ne, quo, quin.

With ut:

quas (alvos) ideo videntur medias facere angustissimas, ut figuram imitentur earum,

Varr. R. R. 3, 16, 15:

ideo C. Claudius Pulcher retulit, ut C. Verres posset auferre?

Cic. Verr. 2, 4, 4, § 7:

hanc ideo rationem subjecimus, ut, etc.,

id. Inv. 2, 23, 70:

neque vero nunc ideo disputabo, quod hunc statum rei publicae non magnopere defendendum putem... sed, ut doceam Rullum, etc.,

id. Agr. 3, 2, 4:

quos non ideo excuso, quia non probem, sed ut sint magis admirabiles,

Quint. 10, 7, 31.—

With ne:

an ideo aliquid contra mulieres scripsit, ne, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 41, § 106:

ideoque decemviros conubium diremisse, ne, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

non tamen omittenda, vel ideo, ne occupentur,

Quint. 4, 1, 33:

nec ideo Rhenum insedimus, ut Italiam tueremur, sed ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,

Tac. H. 4, 73.—

With quo:

quod id ideo facerent, quo facilius deminuerent hostes,

Varr. L. L. 5, § 90 Müll. —

With quin:

non, quin breviter reddi responsum potuerit, non recipi reges, ideo potius delectos patrum ad eum missos, quam, etc., sed ut, etc.,

Liv. 2, 15, 2.—

Non ( nec) ideo, with conditional particle si, [p. 878] or referring to an abl. absol.: non, si non potuero indagare, eo ero tardior;

sed velocior ideo si quivero,

Varr. L. L. 5, § 5 Müll.; id. R. R. 1, 18, 3:

vestrae sapientiae est, judices, non, si causa justa est viris fortibus oppugnandi M. Caelium, ideo vobis quoque vos causam putare esse justam, etc.,

Cic. Cael. 9, 21;

his et talibus recitatis,... non ideo Thrasea decessit sententia,

Tac. A. 14, 49:

si tamen tempestate fuerit abreptus, non ideo minus erit gubernator,

Quint. 2, 17, 24; 5, 11, 34.—

Absol. (rare):

te velle uxorem aiebat tuo nato dare, Ideo aedificare hoc velle aiebat in tuis,

Plaut. Most. 4, 3, 34: ex illa investigatione naturae consequi volebat, bono ut esset animo. Ideo enim ille summum bonum euthumian appellat, etc., it was for this reason that, etc., Cic. Fin. 5, 29, 87:

ideo conducta Paulus agebat sardonyche,

Juv. 7, 143: nam ideo dictus eirôn, agens imperitum, Quint. 9, 2, 46:

nihil laboras: ideo, cum opus est, nihil habes,

Phaedr. 4, 23, 16; Quint. 5, 10, 2:

atque ideo ad Pompeium contendit,

Caes. B. C. 3, 11, 1:

me nemo ministro fur erit, atque ideo nulli comes exeo,

Juv. 3, 47; 7, 23; 8, 251 al.; so, ideoque, Quint. prooem. § 9; 25; 1, 4, 19; 1, 5, 42; 1, 6, 22 et saep.; cf.:

ideoque et medius ille orationis modus maxime convenit,

id. 6, 2, 19; 7, 4, 13:

videbat id sine rege Persarum non posse fieri, ideoque eum amicum sibi cupiebat adjungi,

Nep. Alc. 9, 5:

ideoque necesse est, etc.,

Lucr. 4, 490; 495; 678 al.; Suet. Caes. 45; 86 al.:

considerandum est, num cui saepius horum aliquid eveniat, neque ideo corporis ulla difficultas subsequatur,

Cels. 2, 2:

nec ideo iram ejus lenient = nec tamen ideo,

Tac. A. 1, 12; Verg. G. 2, 96; Suet. Aug. 45:

non tamen his ulla umquam opsonia fiunt rancidula, aut ideo pejor gallina secatur,

Juv. 11, 135.

immŏdĭcus ( inm-), a, um, adj. [in modicus], beyond bounds, beyond measure, excessive, unrestrained, unruly, immoderate (perh. not ante-Aug.).

Lit. (very rare):

prominet immodicum pro longa cuspide rostrum,

Ov. M. 6, 673:

tuber,

id. ib. 8, 808:

fluctus,

id. H. 18, 137:

frigus,

id. P. 3, 1, 14; cf.:

continuae et immodicae tempestates,

Suet. Aug. 47.—Far more freq.,

Trop., excessive, unrestrained, extravagant, immoderate, etc.:

immodicus in numero augendo esse solet,

is in the habit of exaggerating numbers, Liv. 38, 23, 8:

in appetendis honoribus immodicus,

Vell. 2, 33, 3:

immodicus linguā,

Liv. 22, 12, 11:

animi,

Sall. H. 1, 114 Dietsch:

tum verbis tum rebus immodicus,

extravagant in words and deeds, Suet. Dom. 12:

Gracchi legibus (ferendis),

Luc. 6, 796:

assiduus potius quam immodicus (praeceptor),

Quint. 2, 2, 5:

imperia,

Liv. 21, 3, 5; so,

licentia crudelitatis,

Vell. 2, 28, 2:

decreta ad honores sociorum,

Liv. 31, 45, 2:

libido possidendi,

Col. 1, 3, 11:

fastus,

Ov. A. A. 3, 511:

populi acclamationes,

Suet. Caes. 79:

oratio,

too long, Plin. Ep. 9, 4, 1:

periodus,

Quint. 9, 4, 125.—

With gen.:

gloriae,

Vell. 2, 11:

irae,

Stat. Th. 1, 41:

libidinis,

Col. 7, 6, 3:

laetitiae et maeroris,

Tac. A. 15, 23:

fugae,

Sil. 12, 268:

animi,

Tac. H. 1, 53.—As subst.:

immodica cupere,

Sen. Ben. 1, 9, 2.—Hence, adv.: immŏ-dĭcē, beyond measure, excessively, immoderately:

si sanguis ex vulnere immodice fluat,

Plin. 30, 13, 38, § 112:

fucata formam,

Luc. 10, 137:

frequenter id potius quam immodice facere,

Col. 2, 16, 2:

opportunae positae (figurae) cum immodice petantur,

Quint. 9, 3, 100:

immodesteque gloriari,

Liv. 22, 27, 2:

sibi arrogare eloquentiam,

Quint. 11, 1, 19:

ferocire,

Gell. 1, 11, 2:

capere voluptatem ex aliqua re,

id. 19, 2, 1.

indūtĭae (less correctly - cĭae), ārum, f. [for indu-itiae, from indu for in and ire, a going into rest or retirement; cf. Aur. ap. Gell. 1, 25, 17; hence], a cessation of hostilities, a truce, armistice (class.).

Lit.: indutiae sunt belli feriae, Varr. ap. Gell. 1, 25, 2; cf.

the context: cum triginta dierum essent cum hoste pactae indutiae,

Cic. Off. 1, 10, 33:

biennii,

Liv. 10, 5, 12:

indutias facere,

Cic. Phil. 8, 7, 20:

inire aequis condicionibus,

Plin. Pan. 11, 5:

petere,

Nep. Ages. 2:

conservare,

id. ib.:

tollere,

to put an end to, Liv. 30, 4, 8:

agitare,

Sall. J. 31, 4:

per indutias,

during the truce, Liv. 30, 37, 6.—

Transf., a cessation, pause (ante- and post-class.):

immo indutiae parumper fiant, si quid vis loqui,

Plaut. Am. 1, 1, 233: delay in paying a tax, Cassiod. Var. 5, 34:

noctis indutiae,

the stillness of night, App. M. 2, p. 126 init. —Of a truce in a lovers' quarrel:

injuriae, suspiciones, inimicitiae, indutiae, Bellum, pax rursum,

Ter. Eun. 1, 1, 15.

immŏdĭcus ( inm-), a, um, adj. [in modicus], beyond bounds, beyond measure, excessive, unrestrained, unruly, immoderate (perh. not ante-Aug.).

Lit. (very rare):

prominet immodicum pro longa cuspide rostrum,

Ov. M. 6, 673:

tuber,

id. ib. 8, 808:

fluctus,

id. H. 18, 137:

frigus,

id. P. 3, 1, 14; cf.:

continuae et immodicae tempestates,

Suet. Aug. 47.—Far more freq.,

Trop., excessive, unrestrained, extravagant, immoderate, etc.:

immodicus in numero augendo esse solet,

is in the habit of exaggerating numbers, Liv. 38, 23, 8:

in appetendis honoribus immodicus,

Vell. 2, 33, 3:

immodicus linguā,

Liv. 22, 12, 11:

animi,

Sall. H. 1, 114 Dietsch:

tum verbis tum rebus immodicus,

extravagant in words and deeds, Suet. Dom. 12:

Gracchi legibus (ferendis),

Luc. 6, 796:

assiduus potius quam immodicus (praeceptor),

Quint. 2, 2, 5:

imperia,

Liv. 21, 3, 5; so,

licentia crudelitatis,

Vell. 2, 28, 2:

decreta ad honores sociorum,

Liv. 31, 45, 2:

libido possidendi,

Col. 1, 3, 11:

fastus,

Ov. A. A. 3, 511:

populi acclamationes,

Suet. Caes. 79:

oratio,

too long, Plin. Ep. 9, 4, 1:

periodus,

Quint. 9, 4, 125.—

With gen.:

gloriae,

Vell. 2, 11:

irae,

Stat. Th. 1, 41:

libidinis,

Col. 7, 6, 3:

laetitiae et maeroris,

Tac. A. 15, 23:

fugae,

Sil. 12, 268:

animi,

Tac. H. 1, 53.—As subst.:

immodica cupere,

Sen. Ben. 1, 9, 2.—Hence, adv.: immŏ-dĭcē, beyond measure, excessively, immoderately:

si sanguis ex vulnere immodice fluat,

Plin. 30, 13, 38, § 112:

fucata formam,

Luc. 10, 137:

frequenter id potius quam immodice facere,

Col. 2, 16, 2:

opportunae positae (figurae) cum immodice petantur,

Quint. 9, 3, 100:

immodesteque gloriari,

Liv. 22, 27, 2:

sibi arrogare eloquentiam,

Quint. 11, 1, 19:

ferocire,

Gell. 1, 11, 2:

capere voluptatem ex aliqua re,

id. 19, 2, 1.

lĭbet or lŭbet, libuit (lub-) and libitum (lub-) est (in Cic. perh. only in the latter form), 2, v. n. and impers. (libeo, es, etc., as a personal verb acc. to Caper ap. Prisc. p. 922 P.) [Sanscr. root lubh, cupere, desiderare; Gr. root liph- in liptô, lips; cf. Goth. liub-s; Germ. lieb, dear; Lat. līber], it pleases, is pleasing, is agreeable: mihi, I am disposed, I like, I please, I will.— Constr. with nom. of a demonstr. or rel. pronoun, with inf. or a subject-clause as subject, or impers. without a subject, and with or without a dat.

Id (quod) libet (mihi):

quod tibi lubet, idem mihi lubet,

Plaut. Most. 1, 3, 138:

facite, quod vobis lubet,

Ter. Ad. 5, 9, 34:

cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non libere,

Cic. Att. 14, 19, 4; cf.:

sin et poterit Naevius id quod libet et ei libebit quod non licet, quid agendum est?

id. Quint. 30, 94:

quodcumque homini accidit libere, posse retur,

Plaut. Am. 1, 1, 17:

ubi peregre, tibi quod libitum fuit, feceris,

Ter. Phorm. 5, 7, 77.—Once in plur.:

cetera item, quae cuique libuissent, dilargitus est,

Suet. Caes. 20.—Without a dat.:

rogita quod lubet,

Plaut. Ep. 5, 2, 31:

faciat quod lubet,

Ter. Heaut. 3, 1, 55:

nihil vident, nisi quod lubet,

id. ib. 4, 1, 30:

si quid lubet,

id. Phorm. 5, 7, 88:

quae (senectus) efficeret, ut id non liberet quod non oporteret,

Cic. de Sen. 12, 42:

illa priorum scribendi, quodcumque animo flagrante liberet, simplicitas,

Juv. 1, 152.—

With inf. or a subject-clause, with or without a dat.:

concedere aliquantisper hinc mihi intro lubet,

Plaut. Ps. 1, 5, 158:

mihi lubet nunc venire Pseudolum,

id. ib. 4, 5, 3; Ter. And. 5, 5, 2: Qui lubitumst illi condormiscere? Lu. Oculis, opinor, Plaut. Mil. 3, 2, 13:

non libet mihi deplorare vitam,

Cic. de Sen. 23, 84:

quarum (orationum) alteram non libebat mihi scribere,

id. Att. 2, 7, 1:

de quo genere libitum est mihi paulo plura dicere,

id. de Or. 2, 85, 348; id. Leg. 2, 27, 69; Ter. And. 1, 5, 28.—Without a dat.: cum illuc ventum est, ire illinc lubet, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 258 Vahl.); Ter. And. 4, 5, 21:

de C. Gracchi tribunatu quid exspectem non libet augurari,

Cic. Lael. 12, 41:

qui in foro, quicum colloqui libeat, non habeant,

id. Rep. 1, 17, 28:

incoharo haec studia, vel non vacabit, vel non libebit,

Quint. 1, 12, 12; 10, 1, 13; Ter. Ad. 5, 1, 4:

ultra Sauromatas fugere hinc libet,

Juv. 2, 1: libet expectare quis impendat, etc., I should like to see who, etc., id. 12, 95.—

Absol., with or without a dat.:

ego ibo pro te, si tibi non libet,

Plaut. Most. 5, 2, 10:

ubiquomque libitum erit animo meo,

id. As. 1, 1, 97:

adi, si libet,

id. Pers. 5, 2, 13; Cic. Tusc. 5, 15, 45; Ter. And. 1, 3, 8:

age, age, ut libet,

id. ib. 2, 1, 10:

ut libet, as an expression of assent,

id. Heaut. 4, 4, 16; 4, 5, 32; 5, 1, 61; id. Ad. 2, 2, 38: Ch. Quid in urbe reptas villice? Ol. Lubet, Plaut. Cas. 1, 11; id. Bacch. 5, 2, 79: Pe. Qua fiducia ausus... dicere? Ep. Libuit, Plaut. Ep. 5, 2, 33; cf. id. Ps. 1, 3, 114.—Hence,

lĭbens ( lŭbens; LIBES, Inscr. R. N. 2598 Mommsen), entis, P. a., that does a thing willingly or with readiness, willing, with good will, with pleasure (class.).

Lit.

In gen.:

studen hercle audire, nam ted ausculto lubens,

Plaut. Ps. 1, 5, 108: Ph. Complectere. An Facio lubens, id. As. 3, 3, 25:

ego illud vero illud feci, ac lubens,

Ter. Eun. 3, 5, 43; id. Heaut. 4, 5, 15; id. And. 2, 1, 37: cum totius Italiae concursus facti illius gloriam [p. 1060] libens agnovisset, Cic. Mil. 14, 38.—Freq. (esp. in Cic.; Cæs. and Quint. do not use libens as an adj. at all) in the abl. absol.: me, te, etc., and animo libente or libenti, with pleasure, gladly, very willingly:

edepol me lubente facies,

Plaut. Am. 2, 2, 218:

me libente eripies mihi hunc errorem,

Cic. Att. 10, 4, 6; id. de Or. 2, 73, 295:

libente me vero,

id. Rep. 1, 9 fin. Mos. N. cr.:

quae (res nostrae) tam libenti senatu laudarentur,

id. Att. 1, 14, 3:

cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,

id. ib. 2, 4, 2.— Sup.:

cunctae praefecturae libentissimis animis eum recipiunt,

Caes. B. C. 1, 15, 1:

illam porticum redemptores statim sunt demoliti libentissimis omnibus,

Cic. Att. 4, 2, 5:

libentissimis Graecis,

id. Fam. 13, 65, 1:

lubentissimo corde atque animo,

Plaut. Ps. 5, 2, 22:

fecit animo libentissimo populus Romanus,

Cic. Verr. 1, 9, 25.—

In partic.:

libens or libens merito (abbreviated L. M.), a formula used in paying a vow: Jovi lubens meritoque vitulor,

Plaut. Pers. 2, 3, 1:

EX VOTO L. M.,

Inscr. Orell. 1412: V. S. L. M., i. e. votum solvit libens merito, or V. L. S., i. e. votum libens solvit, very freq. in inscriptions. —

Transf., glad, happy, joyful, cheerful, merry (ante-class.):

uti ego illos lubentiores faciam, quam Lubentia'st,

Plaut. As. 2, 2, 2:

ego omnes hilaros, lubentes, laetificantes faciam ut fiant,

id. Pers. 5, 1, 8:

hilarum ac lubentem fac te in gnati nuptiis,

Ter. Ad. 4, 7, 38.—Hence, adv.: lĭbenter or lŭbenter, willingly, cheerfully, gladly, with pleasure, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 239 Vahl.); id. ap. Non. 15, 12 (Trag. v. 379 ib.):

cenare lubenter,

Cato, R. R. 156:

ecastor frigida non lavi magis lubenter,

Plaut. Most. 1, 2, 1:

ut homines te libenter studioseque audiant,

Cic. Div. in Caecil. 12, 39; id. Rep. 1, 18, 30:

libenter verbo utor Catonis,

id. ib. 2, 1, 3; id. Lael. 24, 89; id. Rep. 2, 38, 64:

ego tuas litteras legi libenter,

id. Fam. 3, 5, 1; id. Att. 2, 1, 1:

libenter homines id, quod volunt, credunt,

Caes. B. G. 3, 18.— Comp.:

ille adjurans, nusquam se umquam libentius (cenavisse),

with a better appetite, Cic. Fam. 9, 19, 1; id. Lael. 19, 68:

nihil libentius audiunt,

Quint. 7, 1, 63; 8, 2, 11:

nil umquam hac carne libentius edit,

Juv. 15, 88.— Sup.: cui ego quibuscumque rebus potero libentissime commodabo, Cic. Fragm. ap. Non. 275, 18: cum lubentissime edis, Favorin. ap. Gell. 15, 8, 2:

libentissime dare,

Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63; id. Leg. 2, 1, 1; Sen. Ep. 30, 9.— Hence also,

lĭbĭtus, a, um, P. a.; only plur. as subst.: lĭbĭta, ōrum, n., lit., the things that please, one's pleasure, will, liking, humor (Tacitean):

sua libita exercebant,

Tac. A. 6, 1:

ad libita Caesarum,

id. ib. 12, 6:

ad libita Pallantis,

id. ib. 14, 2.

lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.

With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:

licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,

id. Att. 14, 19, 4:

quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,

id. Rab. Post. 5, 11; cf.:

si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,

id. Phil. 13, 7, 15:

si illud non licet, Saltem hoc licebit,

Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:

quod in foro non expedit, illic nec liceat,

id. 9, 2, 67:

sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?

Cic. Quint. 30, 94:

nihil, quod per leges liceret,

id. Mil. 16, 43:

cui tantum de te licuit?

Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:

cui tantum fata licere In generum voluere tuum,

Luc. 9, 1025; cf.:

tantumque licere horruit,

Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:

cum in servum omnia liceant, est, etc.,

Sen. Clem. 1, 18, 2.—

With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):

licet nemini contra patriam ducere exercitum,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

ut tibi id facere liceat,

id. Rep. 1, 6, 10:

M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

id. ib. 1, 1, 1:

sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,

id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:

quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,

id. Verr. 2, 5, 18, § 45:

meamet facta mihi dicere licet,

Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:

introire in aedes numquam licitum est,

Plaut. Am. 2, 1, 70:

impune optare istuc licet,

Ter. Hec. 3, 5, 14:

modo liceat vivere,

id. Heaut. 5, 2, 28:

licetne scire ex te?

id. Hec. 5, 4, 33:

hic subitam rerum commutationem videre licuit,

Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:

si facere omnino non licebit,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

licet ora ipsa cernere iratorum,

id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:

licet hoc videre,

id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:

veretur ne non liceat tenere hereditatem,

id. Att. 13, 48, 1:

licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?

Liv. 23, 47, 1:

poscere ut perculsis instare liceat,

id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):

intellegi jam licet, nullum fore imperium,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

idque e pontificio jure intellegi licet,

id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:

his cognosci licuit, quantum, etc.,

Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:

evocari ex insula Cyprios non licet,

id. Att. 5, 21, 6:

in senatu dici nihil liceat,

id. ib. 3, 12, 1:

coöptari sacerdotem licebat,

id. Fam. 3, 10, 9:

in eum ordinem coöptari licet,

id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

id primum in poëtis cerni licet,

id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:

licet me id scire quid sit?

Plaut. Ps. 1, 1, 14:

non licet hominem esse, etc.,

Ter. Heaut. 4, 1, 53:

si licet me latere,

id. ib. 4, 2, 5:

hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!

id. ib. 2, 4, 21; cf.:

eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,

Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:

cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,

id. ib. 2, 2, 41, §

100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,

id. ib. 2, 5, 18, §

45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,

id. Tusc. 1, 38, 91:

cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?

id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:

liceat esse miseros,

Cic. Lig. 6, 18; cf.:

medios esse jam non licebit,

id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:

ut eum liceat ante tempus consulem fieri,

Auct. Her. 3, 2, 2:

ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,

Cic. Fin. 5, 9, 26:

haec praescripta servantem licet magnifice vivere,

id. Off. 1, 26, 92:

licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,

id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:

si civi Romano licet esse Gaditanum,

Cic. Balb. 12, 29:

potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?

Quint. 7, 1, 19:

procuratorem tibi esse non licuit,

id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:

mihi non licet esse piam,

Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,

Licet alicui with inf., esp. with esse:

per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,

Plaut. Stich. 4, 2, 31:

per hanc curam quieto tibi licet esse,

id. Ep. 3, 2, 2:

licuit esse otioso Themistocli,

Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:

ut tibi abesse liceat, et esse otioso,

id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:

ut iis ingratis esse non liceat,

id. Off. 2, 18, 63:

quo in genere mihi neglegenti esse non licet,

id. Att. 1, 17, 6:

cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?

id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):

quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,

id. Cael. 1, 1:

quibus licet jam esse fortunatissimis,

Caes. B. G. 6, 35, 8:

illis timidis et ignavis licet esse,

Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:

ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,

Cic. Rosc. Am. 49, 144:

cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,

Liv. 38, 44 fin. —

Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),

Hor. S. 1, 1, 19:

licet eminus esse Fortibus,

Ov. M. 8, 405:

Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,

Liv. 26, 41, 16:

sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,

id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—

With ut, and more freq. with the simple subj.:

neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,

Cic. Mur. 4, 8:

facto nunc laedat licet,

Plaut. Capt. 2, 2, 53:

mea quidem causa salvos sis licet,

id. Rud. 1, 2, 51:

ludas licet,

Ter. Phorm. 2, 2, 33:

fremant omnes licet,

Cic. de Or. 1, 44, 195:

sed omnia licet concurrant,

id. Att. 14, 4, 2:

ex qua licet pauca degustes,

id. ib. 1, 16, 8:

vel ipsi hoc dicas licet,

id. ib. 5, 1, 4:

quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,

id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:

sequatur Hermagoram licebit,

id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:

sis pecore et multa dives tellure licebit,

Hor. Epod. 15, 19:

detrahat auctori multum fortuna licebit,

Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—

As a v. impers. absol., with or without dat.:

immo, aliis si licet, tibi non licet,

Ter. Heaut. 4, 15, 49:

cum licitum est ei,

id. And. 2, 6, 12:

nec crederem mihi impunius Licere,

id. Heaut. 3, 2, 50:

quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,

Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:

si per vos licet,

id. As. prol. 12:

id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,

Cic. Rosc. Am. 44, 127:

dum per aetatem licet,

Ter. Ad. 1, 2, 28:

fruare, dum licet,

id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:

dum licet, loquimini mecum,

id. Phorm. 3, 3, 16:

sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,

id. And. 4, 5, 10:

ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,

Cic. Agr. 2, 7, 19.

Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.

With subj. (class.):

quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

Cic. Rosc. Am. 11, 31:

improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,

Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;

licet, etc.,

id. 10, 1, 99:

vita brevis est, licet supra mille annos exeat,

Sen. Brev. Vit. 6:

licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,

Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:

isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,

Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:

licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,

Plaut. As. 3, 3, 28:

licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,

Cic. Fam. 13, 27, 1:

licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,

id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:

licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,

Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:

immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),

Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:

licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,

Cic. Ac. 2, 32, 102.—

With indic. (post-class.):

licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,

Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:

licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,

ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—

As an adv. with adj. or part., although (post-class.):

licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,

Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:

miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,

Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,

lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.

Of persons (only poet. and in post-class. prose):

quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,

Gell. 15, 9, 4:

unde licens Fabius sacra Lupercus habet,

Prop. 4, 1, 26:

turba licens, Naides improbae,

Sen. Hippol. 777.—

Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):

licentior dithyrambus,

Cic. de Or. 3, 48, 185:

hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,

Ov. A. A. 1, 569:

joci,

Stat. S. 1, 6, 93:

licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,

Val. Max. 6, 4, 2:

vita,

id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):

at quam licenter!

Cic. N. D. 1, 39, 109:

ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,

id. Or. 23, 77:

Graeci licenter multa,

Quint. 1, 8, 6:

aliquid facere,

Liv. 26, 10.— Comp.:

(servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

Cic. Cael. 23, 57:

Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,

more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:

gerere res communes,

id. ib. 108:

ausi aliquid,

Quint. 2, 4, 14:

si quid licentius dixerint,

id. 1, 2, 7:

translata,

id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:

Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,

id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—

lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):

sermo,

Verg. A. 8, 468:

torus,

Petr. 34, 8:

acies,

Stat. Th. 11, 123:

negotiatio,

Dig. 37, 14, 2:

contractus,

ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:

ipse per licita atque illicita foedatus,

Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—

Form licito,

Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3.

lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.

With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:

licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,

id. Att. 14, 19, 4:

quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,

id. Rab. Post. 5, 11; cf.:

si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,

id. Phil. 13, 7, 15:

si illud non licet, Saltem hoc licebit,

Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:

quod in foro non expedit, illic nec liceat,

id. 9, 2, 67:

sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?

Cic. Quint. 30, 94:

nihil, quod per leges liceret,

id. Mil. 16, 43:

cui tantum de te licuit?

Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:

cui tantum fata licere In generum voluere tuum,

Luc. 9, 1025; cf.:

tantumque licere horruit,

Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:

cum in servum omnia liceant, est, etc.,

Sen. Clem. 1, 18, 2.—

With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):

licet nemini contra patriam ducere exercitum,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

ut tibi id facere liceat,

id. Rep. 1, 6, 10:

M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

id. ib. 1, 1, 1:

sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,

id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:

quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,

id. Verr. 2, 5, 18, § 45:

meamet facta mihi dicere licet,

Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:

introire in aedes numquam licitum est,

Plaut. Am. 2, 1, 70:

impune optare istuc licet,

Ter. Hec. 3, 5, 14:

modo liceat vivere,

id. Heaut. 5, 2, 28:

licetne scire ex te?

id. Hec. 5, 4, 33:

hic subitam rerum commutationem videre licuit,

Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:

si facere omnino non licebit,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

licet ora ipsa cernere iratorum,

id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:

licet hoc videre,

id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:

veretur ne non liceat tenere hereditatem,

id. Att. 13, 48, 1:

licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?

Liv. 23, 47, 1:

poscere ut perculsis instare liceat,

id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):

intellegi jam licet, nullum fore imperium,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

idque e pontificio jure intellegi licet,

id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:

his cognosci licuit, quantum, etc.,

Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:

evocari ex insula Cyprios non licet,

id. Att. 5, 21, 6:

in senatu dici nihil liceat,

id. ib. 3, 12, 1:

coöptari sacerdotem licebat,

id. Fam. 3, 10, 9:

in eum ordinem coöptari licet,

id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

id primum in poëtis cerni licet,

id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:

licet me id scire quid sit?

Plaut. Ps. 1, 1, 14:

non licet hominem esse, etc.,

Ter. Heaut. 4, 1, 53:

si licet me latere,

id. ib. 4, 2, 5:

hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!

id. ib. 2, 4, 21; cf.:

eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,

Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:

cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,

id. ib. 2, 2, 41, §

100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,

id. ib. 2, 5, 18, §

45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,

id. Tusc. 1, 38, 91:

cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?

id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:

liceat esse miseros,

Cic. Lig. 6, 18; cf.:

medios esse jam non licebit,

id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:

ut eum liceat ante tempus consulem fieri,

Auct. Her. 3, 2, 2:

ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,

Cic. Fin. 5, 9, 26:

haec praescripta servantem licet magnifice vivere,

id. Off. 1, 26, 92:

licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,

id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:

si civi Romano licet esse Gaditanum,

Cic. Balb. 12, 29:

potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?

Quint. 7, 1, 19:

procuratorem tibi esse non licuit,

id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:

mihi non licet esse piam,

Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,

Licet alicui with inf., esp. with esse:

per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,

Plaut. Stich. 4, 2, 31:

per hanc curam quieto tibi licet esse,

id. Ep. 3, 2, 2:

licuit esse otioso Themistocli,

Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:

ut tibi abesse liceat, et esse otioso,

id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:

ut iis ingratis esse non liceat,

id. Off. 2, 18, 63:

quo in genere mihi neglegenti esse non licet,

id. Att. 1, 17, 6:

cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?

id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):

quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,

id. Cael. 1, 1:

quibus licet jam esse fortunatissimis,

Caes. B. G. 6, 35, 8:

illis timidis et ignavis licet esse,

Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:

ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,

Cic. Rosc. Am. 49, 144:

cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,

Liv. 38, 44 fin. —

Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),

Hor. S. 1, 1, 19:

licet eminus esse Fortibus,

Ov. M. 8, 405:

Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,

Liv. 26, 41, 16:

sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,

id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—

With ut, and more freq. with the simple subj.:

neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,

Cic. Mur. 4, 8:

facto nunc laedat licet,

Plaut. Capt. 2, 2, 53:

mea quidem causa salvos sis licet,

id. Rud. 1, 2, 51:

ludas licet,

Ter. Phorm. 2, 2, 33:

fremant omnes licet,

Cic. de Or. 1, 44, 195:

sed omnia licet concurrant,

id. Att. 14, 4, 2:

ex qua licet pauca degustes,

id. ib. 1, 16, 8:

vel ipsi hoc dicas licet,

id. ib. 5, 1, 4:

quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,

id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:

sequatur Hermagoram licebit,

id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:

sis pecore et multa dives tellure licebit,

Hor. Epod. 15, 19:

detrahat auctori multum fortuna licebit,

Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—

As a v. impers. absol., with or without dat.:

immo, aliis si licet, tibi non licet,

Ter. Heaut. 4, 15, 49:

cum licitum est ei,

id. And. 2, 6, 12:

nec crederem mihi impunius Licere,

id. Heaut. 3, 2, 50:

quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,

Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:

si per vos licet,

id. As. prol. 12:

id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,

Cic. Rosc. Am. 44, 127:

dum per aetatem licet,

Ter. Ad. 1, 2, 28:

fruare, dum licet,

id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:

dum licet, loquimini mecum,

id. Phorm. 3, 3, 16:

sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,

id. And. 4, 5, 10:

ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,

Cic. Agr. 2, 7, 19.

Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.

With subj. (class.):

quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

Cic. Rosc. Am. 11, 31:

improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,

Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;

licet, etc.,

id. 10, 1, 99:

vita brevis est, licet supra mille annos exeat,

Sen. Brev. Vit. 6:

licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,

Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:

isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,

Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:

licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,

Plaut. As. 3, 3, 28:

licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,

Cic. Fam. 13, 27, 1:

licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,

id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:

licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,

Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:

immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),

Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:

licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,

Cic. Ac. 2, 32, 102.—

With indic. (post-class.):

licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,

Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:

licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,

ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—

As an adv. with adj. or part., although (post-class.):

licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,

Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:

miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,

Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,

lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.

Of persons (only poet. and in post-class. prose):

quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,

Gell. 15, 9, 4:

unde licens Fabius sacra Lupercus habet,

Prop. 4, 1, 26:

turba licens, Naides improbae,

Sen. Hippol. 777.—

Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):

licentior dithyrambus,

Cic. de Or. 3, 48, 185:

hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,

Ov. A. A. 1, 569:

joci,

Stat. S. 1, 6, 93:

licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,

Val. Max. 6, 4, 2:

vita,

id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):

at quam licenter!

Cic. N. D. 1, 39, 109:

ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,

id. Or. 23, 77:

Graeci licenter multa,

Quint. 1, 8, 6:

aliquid facere,

Liv. 26, 10.— Comp.:

(servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

Cic. Cael. 23, 57:

Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,

more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:

gerere res communes,

id. ib. 108:

ausi aliquid,

Quint. 2, 4, 14:

si quid licentius dixerint,

id. 1, 2, 7:

translata,

id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:

Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,

id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—

lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):

sermo,

Verg. A. 8, 468:

torus,

Petr. 34, 8:

acies,

Stat. Th. 11, 123:

negotiatio,

Dig. 37, 14, 2:

contractus,

ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:

ipse per licita atque illicita foedatus,

Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—

Form licito,

Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3.

lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.

With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:

licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,

id. Att. 14, 19, 4:

quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,

id. Rab. Post. 5, 11; cf.:

si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,

id. Phil. 13, 7, 15:

si illud non licet, Saltem hoc licebit,

Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:

quod in foro non expedit, illic nec liceat,

id. 9, 2, 67:

sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?

Cic. Quint. 30, 94:

nihil, quod per leges liceret,

id. Mil. 16, 43:

cui tantum de te licuit?

Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:

cui tantum fata licere In generum voluere tuum,

Luc. 9, 1025; cf.:

tantumque licere horruit,

Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:

cum in servum omnia liceant, est, etc.,

Sen. Clem. 1, 18, 2.—

With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):

licet nemini contra patriam ducere exercitum,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

ut tibi id facere liceat,

id. Rep. 1, 6, 10:

M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

id. ib. 1, 1, 1:

sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,

id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:

quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,

id. Verr. 2, 5, 18, § 45:

meamet facta mihi dicere licet,

Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:

introire in aedes numquam licitum est,

Plaut. Am. 2, 1, 70:

impune optare istuc licet,

Ter. Hec. 3, 5, 14:

modo liceat vivere,

id. Heaut. 5, 2, 28:

licetne scire ex te?

id. Hec. 5, 4, 33:

hic subitam rerum commutationem videre licuit,

Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:

si facere omnino non licebit,

Cic. Phil. 13, 6, 14:

licet ora ipsa cernere iratorum,

id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:

licet hoc videre,

id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:

veretur ne non liceat tenere hereditatem,

id. Att. 13, 48, 1:

licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?

Liv. 23, 47, 1:

poscere ut perculsis instare liceat,

id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):

intellegi jam licet, nullum fore imperium,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

idque e pontificio jure intellegi licet,

id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:

his cognosci licuit, quantum, etc.,

Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:

evocari ex insula Cyprios non licet,

id. Att. 5, 21, 6:

in senatu dici nihil liceat,

id. ib. 3, 12, 1:

coöptari sacerdotem licebat,

id. Fam. 3, 10, 9:

in eum ordinem coöptari licet,

id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

id primum in poëtis cerni licet,

id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:

licet me id scire quid sit?

Plaut. Ps. 1, 1, 14:

non licet hominem esse, etc.,

Ter. Heaut. 4, 1, 53:

si licet me latere,

id. ib. 4, 2, 5:

hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!

id. ib. 2, 4, 21; cf.:

eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,

Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:

cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,

id. ib. 2, 2, 41, §

100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,

id. ib. 2, 5, 18, §

45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,

id. Tusc. 1, 38, 91:

cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?

id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:

liceat esse miseros,

Cic. Lig. 6, 18; cf.:

medios esse jam non licebit,

id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:

ut eum liceat ante tempus consulem fieri,

Auct. Her. 3, 2, 2:

ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,

Cic. Fin. 5, 9, 26:

haec praescripta servantem licet magnifice vivere,

id. Off. 1, 26, 92:

licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,

id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:

si civi Romano licet esse Gaditanum,

Cic. Balb. 12, 29:

potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?

Quint. 7, 1, 19:

procuratorem tibi esse non licuit,

id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:

mihi non licet esse piam,

Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,

Licet alicui with inf., esp. with esse:

per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,

Plaut. Stich. 4, 2, 31:

per hanc curam quieto tibi licet esse,

id. Ep. 3, 2, 2:

licuit esse otioso Themistocli,

Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:

ut tibi abesse liceat, et esse otioso,

id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:

ut iis ingratis esse non liceat,

id. Off. 2, 18, 63:

quo in genere mihi neglegenti esse non licet,

id. Att. 1, 17, 6:

cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?

id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):

quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,

id. Cael. 1, 1:

quibus licet jam esse fortunatissimis,

Caes. B. G. 6, 35, 8:

illis timidis et ignavis licet esse,

Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:

ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,

Cic. Rosc. Am. 49, 144:

cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,

Liv. 38, 44 fin. —

Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),

Hor. S. 1, 1, 19:

licet eminus esse Fortibus,

Ov. M. 8, 405:

Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,

Liv. 26, 41, 16:

sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,

id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—

With ut, and more freq. with the simple subj.:

neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,

Cic. Mur. 4, 8:

facto nunc laedat licet,

Plaut. Capt. 2, 2, 53:

mea quidem causa salvos sis licet,

id. Rud. 1, 2, 51:

ludas licet,

Ter. Phorm. 2, 2, 33:

fremant omnes licet,

Cic. de Or. 1, 44, 195:

sed omnia licet concurrant,

id. Att. 14, 4, 2:

ex qua licet pauca degustes,

id. ib. 1, 16, 8:

vel ipsi hoc dicas licet,

id. ib. 5, 1, 4:

quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,

id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:

sequatur Hermagoram licebit,

id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:

sis pecore et multa dives tellure licebit,

Hor. Epod. 15, 19:

detrahat auctori multum fortuna licebit,

Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—

As a v. impers. absol., with or without dat.:

immo, aliis si licet, tibi non licet,

Ter. Heaut. 4, 15, 49:

cum licitum est ei,

id. And. 2, 6, 12:

nec crederem mihi impunius Licere,

id. Heaut. 3, 2, 50:

quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,

Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:

si per vos licet,

id. As. prol. 12:

id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,

Cic. Rosc. Am. 44, 127:

dum per aetatem licet,

Ter. Ad. 1, 2, 28:

fruare, dum licet,

id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:

dum licet, loquimini mecum,

id. Phorm. 3, 3, 16:

sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,

id. And. 4, 5, 10:

ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,

Cic. Agr. 2, 7, 19.

Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.

With subj. (class.):

quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

Cic. Rosc. Am. 11, 31:

improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,

Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;

licet, etc.,

id. 10, 1, 99:

vita brevis est, licet supra mille annos exeat,

Sen. Brev. Vit. 6:

licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,

Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:

isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,

Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:

licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,

Plaut. As. 3, 3, 28:

licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,

Cic. Fam. 13, 27, 1:

licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,

id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:

licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,

Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:

immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),

Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:

licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,

Cic. Ac. 2, 32, 102.—

With indic. (post-class.):

licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,

Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:

licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,

ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—

As an adv. with adj. or part., although (post-class.):

licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,

Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:

miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,

Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,

lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.

Of persons (only poet. and in post-class. prose):

quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,

Gell. 15, 9, 4:

unde licens Fabius sacra Lupercus habet,

Prop. 4, 1, 26:

turba licens, Naides improbae,

Sen. Hippol. 777.—

Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):

licentior dithyrambus,

Cic. de Or. 3, 48, 185:

hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,

Ov. A. A. 1, 569:

joci,

Stat. S. 1, 6, 93:

licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,

Val. Max. 6, 4, 2:

vita,

id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):

at quam licenter!

Cic. N. D. 1, 39, 109:

ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,

id. Or. 23, 77:

Graeci licenter multa,

Quint. 1, 8, 6:

aliquid facere,

Liv. 26, 10.— Comp.:

(servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

Cic. Cael. 23, 57:

Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,

more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:

gerere res communes,

id. ib. 108:

ausi aliquid,

Quint. 2, 4, 14:

si quid licentius dixerint,

id. 1, 2, 7:

translata,

id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:

Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,

id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—

lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):

sermo,

Verg. A. 8, 468:

torus,

Petr. 34, 8:

acies,

Stat. Th. 11, 123:

negotiatio,

Dig. 37, 14, 2:

contractus,

ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:

ipse per licita atque illicita foedatus,

Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—

Form licito,

Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3.

lŏcū̆ples, ētis (ū, Mart. 5, 36, 6; gen. locupletium and locupletum; abl. sing. locuplete, usu. of a person, Cic. Verr. 2, 4, 12, § 29; id. Att. 12, 43, 2; Tac. H. 1, 46;

rarely of a thing,

Hor. S. 2, 6, 102; Pers. 3, 74:

locupleti, of things,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 1; id. de Or. 3, 48, 185; Sen. Contr. 2, 9, 4;

rarely of a person,

Cic. Verr. 2, 4, 21, § 46; Macrob. S. 5, 18, 14; v. Neue, Formenl. 2, p. 49 sq.), adj. [locus-plenus], rich in lands, substantial, opulent (syn.: dives, abundans, copiosus).

Lit.:

quod tum erat res in pecore et locorum possessionibus: ex quo pecuniosi et locupletes vocabantur,

Cic. Rep. 2, 9, 16; cf.:

(P. Nigidius) locupletem dictum ait ex compositis vocibus, qui pleraque loca, hoc est, qui multas possessiones teneret,

Gell. 10, 5: locupletes locorum multorum domini, Paul. ex Fest. p. 119 Müll.—

So too, locupletem a locorum copia,

Quint. 5, 10, 55:

locupletes dicebant loci, hoc est agri plenos,

Plin. 18, 3, 3, § 11:

unum genus est eorum, qui magno in aere alieno, majores etiam possessiones habent: horum hominum species est honestissima, sunt enim locupletes,

Cic. Cat. 2, 8;

rarely of things: neque minus locuples ad eos hereditas perveniat,

Gai. Inst. 1, 192.—

Transf., in gen., rich, wealthy, opulent:

de ornatu ut locupletes simus scitis,

Plaut. Rud. 2, 1, 4:

egebat? immo locuples erat,

Cic. Rosc. Com. 8, 22:

mulier copiosa plane et locuples,

id. Div. in Caecil. 17, 55.—As subst.:

Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

the rich, Cic. Rep. 3, 9 fin.:

ut suffragia non in multitudinis, sed in locupletium potestate essent,

id. ib. 2, 22, 39.—So fem.:

locuples quae nupsit avaro,

Juv. 6, 141:

locuples et referta domus,

id. de Or. 1, 35, 161:

in locuplete penu,

Pers. 3, 74:

locupletem optare podagram,

i. e. characteristic of the rich, Juv. 13, 96. —With abl.:

praedā locuples,

Sall. J. 84:

locuples frugibus annus,

Hor. Ep. 2, 1, 137:

mancipiis locuples,

id. ib. 1, 6, 39.—With gen.:

pecuniae,

App. M. 8, p. 202, 12:

locuples aquila,

i. e. the lucrative post of centurion, Juv. 14, 197.—With in and abl. in thesauris, Vulg. Jer. 51, 13.— Comp.:

locupletior negotiator,

Quint. 1, 12, 17.— Sup.:

urbs locupletissima,

Cic. Rep. 1, 14:

locupletissimae urbes,

Caes. B. C. 3, 31.—

Trop.

Well stored or provided, richly supplied, rich:

Lyslas oratione locuples, rebus ipsis jejunior,

Cic. Fin. 5, 5, 13; id. N. D. 1, 40, 112:

Latinam linguam non modo non inopem, sed locupletiorem etiam esse quam Graecam,

id. Fin. 1, 3, 10.—

Transf., that is able to answer for a thing, that is a good surety, responsible, trustworthy, reliable, safe, sure:

reus,

that can fulfil his engagement, Liv. 9, 9: auctor, testis, a sufficient surety, a credible witness:

Pythagoras et Plato locupletissimi auctores, jubent,

Cic. Div. 2, 58, 119; cf.:

quem enim auctorem de illo (Socrate) locupletiorem Platone laudare possumus?

id. Rep. 1, 10, 16:

locuples auctor Thucydides,

id. Brut. 12, 47; id. Div. 1, 19, 37:

accedit etiam testis locuples, Posidonius,

id. Off. 3, 2, 10:

tabellarius,

a trusty, safe letter-carrier, id. Q. Fr. 3, 9, 6.—Hence, adv.: lŏcū̆plētē, richly, amply (postclass.).

Lit., sup.:

locupletissime mu neratus,

Spart. Hadr. 3:

dotata filia,

Aur. Vict. Epit. 9.—

Trop., in comp., Front. ad Anton. Imp. 1, 3 Mai.