-
1 буря
fırtına; kasırga* * *ж1) fırtına2) перен. fırtına, kasırgaбу́ря проте́стов — protesto kasırgası
бу́ря аплодисме́нтов — alkış tufanı
••подня́ть бу́рю в стака́не воды́ — bir bardak suda fırtına koparmak
-
2 гроза
fırtına* * *ж1) buran; boran2) ( опасность) fırtına; tehlike3) перен. (кто-л. или что-л., внушающее страх) dehşet saçanони́ бы́ли грозо́й для оккупа́нтов — işgalcilere dehşet saçarlardı
-
3 шторм
-
4 грозовой
-
5 штормовой
fırtınalı* * *fırtınalı; fırtına °штормова́я пого́да — fırtınalı hava
штормово́е предупрежде́ние — fırtına ihbarı
-
6 буревестник
м, зоол. -
7 валить
devirmek,yıkmak; yığmak; akın etmek* * *I несов.; сов. - свали́ть1) сов. тж. повали́ть devirmek, (yere) yıkmakбу́ря вали́ла деревья — fırtına ağaçları deviriyordu
ве́тер (тут же) вали́л с ног — rüzgar insanı yere yuvarlatıyordu
2) разг. yığmak; yere atmakсвали́ть ве́щи в у́гол — eşyayı bir köşeye yığmak
3) перен., разг. (üstüne) atmakIIвали́ть вину́ на друго́го — suçu başkasının üstüne atmak
1) разг. akın etmek2) в соч.вали́т дым — buram buram duman çıkıyor
вали́т снег — buram buram kar yağıyor; kuşbaşı kuşbaşı / lapa lapa kar yağıyor
••наро́д вало́м вали́т на стадио́н — halk akın akın stada gidiyor
-
8 ветер
rüzgâr,yel* * *мrüzgar, yel••броса́ть де́ньги на́ ве́тер — parayı yele vermek / sokağa atmak
у него́ ве́тер в голове́ — başında kavak yeli esiyor
ищи́ ве́тра в по́ле — kodunsa bul
кто се́ет ве́тер, тот пожнёт бу́рю — посл. rüzgar eken fırtına biçer
держа́ть нос по́ ветру — eyyam efendisi olmak ( о приспособленце)
отку́да ду́ет ве́тер? — bu hava nereden geliyor?
-
9 готовиться
hazırlanmak,hazırlık yapmak; yakın olmak,yaklaşmak* * *1) hazırlanmak; hazırlık yapmak / görmekгото́виться к сва́дьбе — düğüne hazırlık görmek
гото́виться к отъе́зду — yolculuk hazırlığı yapmak
2) (надвигаться, назревать) yakın olmak, yaklaşmakгото́вилась гроза́ — neredeyse fırtına kopacaktı
-
10 затишье
sessizlik,sükûnet; durgunluk* * *с1) ( безветрие) limanlık hava2) ( тишина) sessizlik; sükunet3) перен. ( приостановка) durgunlukпери́од вре́менного зати́шья — geçici yatışma dönemi
••зати́шье пе́ред бу́рей — fırtına öncesi durgunluk / dinginlik
-
11 магнитный
mıknatısla ilgili* * *mıknatıslı; magnetikмагни́тная стре́лка — mıknatıslı iğne / ibre
••магни́тная бу́ря — физ. magnetik fırtına
магни́тный железня́к — magnetit
магни́тный меридиа́н — физ. magnetik meridyen
магни́тное по́ле — физ. magnetik alan
магни́тный по́люс — физ. magnetik kutup
-
12 неистовствовать
-
13 подниматься
несов.; сов. - подня́ться1) ( перемещаться вверх) çıkmak; kalkmakподня́ться на аэроста́те на высоту́ пятна́дцати киломе́тров — balonla on beş kilometreye çıkmak
ме́дленно поднима́ться по ступе́нькам — basamakları ağır ağır çıkmak
поднима́ться по ле́стнице на пя́тый эта́ж — merdivenden beşinci kata çıkmak
поднима́ться на ли́фте — asansörle çıkmak
поднима́ться на́ гору — dağa çıkmak
подня́ться на борт (су́дна / корабля́) — gemiye çıkmak
подня́ться на трибу́ну / на ка́федру — kürsüye çıkmak
за́навес поднима́лся пять раз — perde beş kere inip kalktı
бро́ви у него́ подняли́сь — kaşları yukarı kalktı
2) ( вставать - об упавшем) (ayağa) kalkmakон упа́л, но тут же подня́лся́ — düştü ama derhal ayağa kalktı
больно́й ско́ро подни́мется — разг. hasta yakında kalkacak
3) перен. (восстанавливаться, возрождаться) kalkınmakсе́льское хозя́йство поднима́лось — tarım kalkınıyordu
разори́вшись, он так бо́льше и не подня́лся — battı, bir daha da kalkınamadı
подня́ться из руи́н — harabeler içinden kalkıp yükselmek
4) ( вставать с места) (ayağa) kalkmakподнима́ться с посте́ли — yataktan kalkmak
навстре́чу мне подняли́сь дво́е — iki adam ayağa kalkıp bana doğru yürüdü
5) (о птице, самолёте и т. п.) havalanmak, kalkmak6) (переходить к каким-л. действиям) kalkmakподня́ться в ата́ку — hücuma kalkmak
7) ( восставать) (ayağa) kalkmak, başkaldırmak8) (появляться, возникать, начинаться) çıkmak; kopmakподня́лся́ ве́тер — rüzgar çıktı / aldı
подняла́сь бу́ря — fırtına çıktı / koptu
подняла́сь пыль — toz kalktı
подня́лся́ шум — gürültü koptu
9) ( становиться более высоким) yükselmekстена́ подняла́сь ещё на метр — duvar bir metre daha yükseldi
подня́ться в обще́ственном мне́нии — перен. halkın / kamuoyunun gözünde itibarı artmak
э́тот спортсме́н не суме́л подня́ться вы́ше седьмо́го ме́ста — перен. bu atlet yedincilikten yukarı çıkamadı
10) ( о тесте) kabarmak11) (увеличиваться, повышаться) yükselmekу больно́го подняла́сь температу́ра — hastanın ateşi yükseldi
у неё подняло́сь давле́ние — kadının tansiyonu yükseldi / çıktı
це́ны поднима́ли́сь — fiyatlar yükseliyordu
12) тк. несов. (о дороге и т. п.) tırmanmak, yokuş yukarı gitmek13) тк. несов. (возвышаться над чем-л.) (üzerinde) yükselmek••у меня́ рука́ не поднима́ется уби́ть больно́е живо́тное — hasta hayvanı öldürmeye elim varmıyor
-
14 попадать
I поп`адатьсов.II попад`ать1) isabet etmek, raslamak; bulmak; vurmak; isabet ettirmek, tutturmakпу́ля попа́ла в цель — kurşun hedefe isabet etti / hedefini buldu
он вы́стрелил, но не попа́л — attı ama isabet ettiremedi / tutturamadı
он це́лился в ру́ку, а попа́л в плечо́ — eline nişan alıp omuzunu vurdu
он попа́л (мячо́м) в шта́нгу — topu direğe çarptırdı
попа́сть ного́й в стре́мя — ayağını üzengiye geçirmek
2) (проникать, пробираться) girmek; sokulmakкак он суме́л попа́сть в дом? — eve nasıl girebildi?
дождь туда́ не попада́л — oraya yağmur işlemiyordu / vurmuyordu
3) (оказываться где-л.) gelmek; kendini bulmak, düşmekмы, наве́рно, не туда́ попа́ли — biz yanlış yere gelmişiz
мы (с ним) попа́ли в оди́н ваго́н — aynı vagona düştük
он попа́л в чёрные спи́ски — kara listeye alınmıştı
Вы не туда́ попа́ли (ответ по телефону) — yanlış açmışsınız efendim
4) (достигать какого-л. места) varmak; bulmakра́ньше трёх домо́й не попадём — üçten önce eve varamayız
как туда́ попа́сть? — oraya hangi yoldan gidilir?
письмо́ ему́ (в ру́ки) не попа́ло — mektup eline geçmedi
5) ( быть принятым) girmek; alınmakон не попа́л в институ́т — enstitüye / yüksek okula giremedi
6) kaçmakему́ в у́хо попа́ла вода́ — kulağına su kaçtı
7) basmakпопа́сть (ного́й) в грязь — çamura basmak
попа́сть ного́й в капка́н — ayağını kapana kaptırmak / tutturmak
8) düşmek;...lık olmakпопа́сть под суд — mahkemeye düşmek, mahkemelik olmak
попа́сть в больни́цу — hastaneye düşmek; hastanelik olmak
попа́сть под маши́ну — araba altında kalmak
попа́сть в плен — esir düşmek
попа́сть в беду́ — başı belaya girmek
попа́сть под дождь — yağmura tutulmak / yakalanmak, yağmur yemek
попа́сть в бу́рю — fırtınaya yakalanmak, fırtına yemek
попа́сть в тюрьму́ — hapse girmek
попа́сть в ру́ки поли́ции — polisin eline düşmek
9) безл., разг., в соч.••где попа́ло — rasgele yerde
куда́ попа́ло — rasgele yere
как попа́ло — gelişigüzel
чем (ни) по́падя — eline / ellerine ne geçerse... Onunla
-
15 проноситься
I несов.; сов. - пронести́сь1) hızla geçmekпронести́сь ви́хрем — fırtına gibi gelip geçmek
по шоссе́ на преде́льной ско́рости проноси́лись автомаши́ны — şoseden son hızla arabalar geçiyordu
2) ( о времени) tez geçivermek3) yayılıvermekII сов.1) ( прийти в ветхость от носки) yıpranmak; (altı) delinmek ( продырявиться)2) (пробыть в носке какое-л. время) giyilmek; dayanmak, gitmekбо́льше го́да он (костю́м) не проно́сится — bir yıldan fazlasına dayanmaz
-
16 проходить
I несов.; сов. - пройти́1) geçmekпройти́ по мосту́ — köprüden geçmek
он прошёл ми́мо нас — yanımızdan geçti
пройди́те вперёд — öne geçin(iz)
он прошёл в кино́ без биле́та — sinemaya biletsiz daldı
пройти́ переу́лком — yan sokaktan geçmek
доро́га прохо́дит о́коло дере́вни — yol köyün yakınından geçer
здесь пройдёт нефтепрово́д — buradan bir petrol boru hattı geçecek
2) (yol) almak; yapmakмы прошли́ де́сять киломе́тров — on kilometre yol aldık
стометро́вку он прохо́дит за двена́дцать секу́нд — yüz metreyi on iki saniyede alır
пе́рвый круг про́йден за 43 секу́нды — спорт. ilk tur 43 saniyede geçildi / koşuldu
вчера́ го́нщики прошли́ 200 киломе́тров — dün yarışçılar 200 kilometre koştular
маши́на но́вая, прошла́ всего́ три ты́сячи киломе́тров — araba yenidir, topu topu üç bin kilometre yaptı
а пото́м пройдём в парк — sonra da parka uzanırız
не прошёл я и ста шаго́в, как... — yüz adım gittim gitmedim,...
3) ( миновать) geçmek, arkada bırakmakпрошли́ го́ды — yıllar geçip gidiyordu
мно́го лет прошло́ с тех пор — aradan yıllar geçti
за э́то вре́мя про́йден значи́тельный путь — bu süre içinde hayli yol alındı
за про́йденный пери́од — arkada / geride bıraktığımız dönem içinde
передо мной прошли́ собы́тия после́дней неде́ли — gözümün önüne son haftanın olayları bir bir gelip geçti
4) ( об осадках) yağmak5) (распространяться - о слухах и т. п.) dolaşmak, yayılmakпо всей дере́вне прошёл слух, что... — söylentisi tüm köyü dolaştı
6) (продвигаться через что-л.) sığmak; geçmekни́тка в ушко́ не прохо́дит — iplik iğnenin gözünden geçmiyor
в э́ту дверь шкаф не пройдёт — dolap bu kapıdan sığmaz
7) ( просачиваться) sızmakчерез заклёпки прохо́дит вода́ — perçin başlarından su sızıyor
8) (о времени, о чём-л. бывшем, длившемся) (gelip) geçmekпрошёл це́лый час — tam bir saat geçti
зима́ прошла́ — kış geçti
мо́лодость прошла́, как сон — gençlik bir rüya hali gibi gelip geçti
с тех пор, как он уе́хал, не прошло́ и неде́ли — o gideli daha bir hafta bile olmadı
не пройдёт и неде́ли, как... — (bir) haftaya kalmaz / kalmadan
не прошло́ и го́да, как... — senesine kalmadı,...
не пройдёт и го́да, как... — bir yıla varmaz,...
три дня прошли́ в перегово́рах — üç gün görüşmelerle geçti
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — tüm hayatı mücadele ile geçti
путь, про́йденный на́ми за полве́ка — yarım yüzyıl içinde aldığımız / katettiğimiz yol
с тех пор ско́лько их таки́х прошло́! — o zamandan bu yana kaç tanesi geldi gitti!
9) ( прекращаться) dinmek; geçmekболе́знь прошла́ — hastalık geçti
болезнь прошла́ без осложне́ний — hastalık komplikasyonsuz olarak geçti
головна́я боль у неё прошла́ — baş ağrısı dindi
всё у него́ пройдёт (о больном) — bir şeyi kalmaz
уста́лость постепе́нно пройдёт — yorgunluk yavaş yavaş çıkacak
дождь прошёл — yağmur durdu / dindi / kesildi
шторм прошёл — (denizde) fırtına durdu / kaldı
10) (подвергаться чему-л.) geçmekпройти́ через тяжёлые испыта́ния — ağır / çetin sınavlardan geçmek
проходи́ть медици́нский осмо́тр — tıbbi muayeneden geçmek
проходи́ть ветерина́рный контро́ль — veteriner kontrolundan geçmek
пройти́ (через) цензу́ру — sansürden geçmek
11) (заканчиваться каким-л. образом) geçmekпра́здник прошёл ве́село — bayram neşeli bir hava içinde geçti
его́ конце́рт прошёл успе́шно — verdiği resital başarılı oldu
12) (завершить какой-л. курс) görmekпройти́ специа́льную подгото́вку — özel eğitim görmek
пройти́ курс светолече́ния — ışık tedavisi görmek
13) ( быть утверждённым) kabul edilmekэ́тот прое́кт резолю́ции не прошёл — bu karar taslağı kabul edilmedi
14) ( быть принятым) kabul edilmekпройти́ в университе́т — üniversiteye kabul edilmek
15) разг. ( изучать) çalışmak, işlemekкако́й урок сейча́с прохо́дят? — şimdi kaçıncı ders işleniyor?
э́то мы еще́ не проходи́ли (в школе) — o derse henüz gelmedik
••э́тот трюк / но́мер не пройдёт! — bu oyun sökmez!
II сов.фаши́зм не пройдёт! — faşizme geçit yok!
(провести какое-л. время в ходьбе) yürümekмы зря сто́лько проходи́ли — boşuna taban teptik
-
17 разражаться
несов.; сов. - разрази́ться1) patlamak, patlak vermek; kopmakразрази́лась война́ — savaş patladı / patlak verdi / koptu
разрази́лась бу́ря — fırtına patladı / koptu
2) перен. savurmakразрази́ться угро́зами — tehditler savurmak
разрази́ться бра́нью — küfürler savurmak
разрази́ться слеза́ми — boşanmak
разрази́ться сме́хом — kahkahayı basmak, makaraları koyuvermek
зал разрази́лся аплодисме́нтами — salonda alkışlar koptu
он разрази́лся длинню́щей статьёй — upuzun bir yazı döşendi
-
18 разыгрываться
несов.; сов. - разыгра́ть(ся)1) (о детях, животных) oynaşıp durmakкотя́та разыгра́лись — kedi yavruları oynaşıp duruyor
похо́же, малы́ш разыгра́лся — küçük, oyuna kapılmışa benziyor
2) coşmak; azmakстра́сти разыгра́лись — ihtiraslar coştu
бу́ря разыгра́лась вовсю́ — fırtına alabildiğine kudurdu
у него́ разыгра́лся ревмати́зм — adamın romatizması azmış
у меня́ разыгра́лся аппети́т — iştahım açılıverdi
-
19 свирепствовать
1) ( зверствовать) canavarlıklar yapmak; kırıp geçirmek ( убивать многих)2) kudurmak; (ortalığı) kasıp kavurmak; alıp yürümek(на мо́ре) свире́пствует шторм — deniz fırtınası kuduruyor
бу́ря свире́пствует уже́ три дня — fırtına üç gündür ortalığı kasıp kavuruyor
в стране́ свире́пствовал го́лод — ülkede açlık alıp yürümüştü
-
20 сеять
несов.; сов. - посе́ять1) ekmek, ekim yapmakсе́ять рожь — çavdar ekmek
2) перен. saçmakсе́ять и́скры — kıvılcımlar saçmak
се́ять смерть — ölüm saçmak
се́ять вражду́ ме́жду наро́дами — halklar arasına düşmanlık tohumları ekmek / atmak / saçmak
••кто се́ет ве́тер - пожнёт бу́рю — посл. rüzgar eken fırtına biçer
не посе́яв, не пожнёшь — погов. ekmeden biçilmez
- 1
- 2
См. также в других словарях:
fırtına — is., İt. fortuna 1) Rüzgâr çizelgesinde hızı 34 40 deniz mili olan ve kuvveti 8 ile gösterilen, yağmur ve kasırga getiren çok güçlü rüzgâr 2) Bu rüzgârın denizde veya kum çöllerinde yarattığı dalgalanma Dalgadan kimsenin eli tahlisiyeye değmeden… … Çağatay Osmanlı Sözlük
fırtına — is. 1. Güclü küləklə dənizin şiddətlə dalğalanması; qasırğa, tufan. Dənizdə fırtına var. – Elə bu vaxt fırtına; Daha da bərk gurladı. İ. Səfərli. Sakit görünsə də çox zaman dəniz; Orda çovğun da var, fırtına da var. H. Arif. // Fırtınalı hava. Bu … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
fırtına gibi — 1) hızla, birdenbire Fırtına gibi geldi gitti. 2) aceleci Fırtına gibi adam … Çağatay Osmanlı Sözlük
fırtına kopmak (veya patlamak) — 1) şiddetli fırtına çıkmak Fırtına kopmadan epey önce köpek balıkları açık denizlere kaçarlar. Halikarnas Balıkçısı 2) mec. bir yerde kavga ve gürültü çıkmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
fırtına uğrağı — is. Fırtınanın çok olduğu yer Kazamız pek öyle fırtına uğrağı bir yer değildir. R. N. Güntekin … Çağatay Osmanlı Sözlük
FIRTINA — Şiddetli rüzgârla denizin dalgalanıp karışması. * Rüzgârın çok şiddetli esmesi … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
fırtına kuşu — is., hay. b. Perde ayaklılardan, kıvrık gagalı, açık denizlerde yaşayan bir kuş, deniz ördeği (Thalassidroma pelagica) … Çağatay Osmanlı Sözlük
fırtına kuşugiller — is., ç., hay. b. Omurgalı hayvanlardan kuşlar sınıfına giren bir familya … Çağatay Osmanlı Sözlük
fırtına çıkmak — sert rüzgâr esmeye başlamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
T-155 Fırtına — T 155 Fırtına. Un T 155 Fırtına;sistema de artillería autopropulsada, en una parada militar.[1] … Wikipedia Español
T-155 Fırtına — Vue d un T 155 Fırtına. Caractéristiques générales Équipage 5 hommes : pilote, pointeur, radio, chargeur, chef de char Longueur 12 m avec le canon Largeur … Wikipédia en Français