Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

excipere

  • 1 excipere

    1) принимать, собирать (1. 9 § 7 D. 41, 1);

    exc. profluentem aquam (1. 1 § 22 D. 39, 3);

    necessitas stillicidiorum excipiend. (1. 17 § 3 D. 8, 2);

    ut vicinus lumina nostra excipiat (1. 4 eod.).

    2) копировать: excipienda rescripta curare (1. 2 C. 10, 12). 3) брать на себя, exc. onus obligationis (1. 48 § 1 D. 46, 1), periculi societatem (1. 38 pr. D. 26, 7);

    exc. actionem, отвечать на иск (1. 22. 36 § 1 D. 5, 1. 1. 13 D. 9, 4. 1. 27 pr. D. 36, 1. 1. 41 D. 49, 14), condictionem (1. 20 D. 13, 1), intentiones criminales et civiles (1. 12 pr. C. 12, 19);

    exc. sententiam, получать - приговор, присуждающий к наказанию (1, 10 D. 44, 1. 1. 25 pr. D. 48, 19. 1. 7 C. 9, 12), stilum proscriptionis (1. 9 C. 9, 49);

    exc. poenam, быть присужденным к наказанию (1. 38 § 8 D. 48, 5), supplicium capitale (1. 6 C. 9, 12), mortem (1. 1 C. 3, 27).

    4) получать, exc. liberalitatem (1. 6 C. 5, 16);

    exe. deficientium partes (l. 53 § 1 D. 29, 2).

    5) понимать, толковать, rerba sic exc. (1. 7 pr. D. 4, 3. 1. 11 § 5 D. 11, 1). 6) exc. rationes = dispungere, проверять счета (1. 82 D. 35, 1). 7) исключать а) делать исключение от общего правиила: leges, quibus excipitur, ne etc. (1. 5 D. 22, 5); (1. 1 § 1. 1. 7 § 1 D. 48, 11); (1. 21 cf. 1. 1. 3. 5 § 8 D. 37, 5); (1. 61 D. 23, 2);

    Praetor excepit sexum, casum etc. (1. 1 § 5 D. 3, 1); (1. 4 D. 2, 2);

    non exceptum esse a vinculis iuris (1. 2 9 C. 9, 9);) в частных распоряжениях а) исключать что-нибудь, si ita quis heres iustitutus fuerit: excepto fundo, excepto usufr. heres esto, perinde erit iure civili, atque si sine ea re institutus est (1. 74 D. 28, 5);

    fundum excepto aedificio legare (1. 81 § 3 D. 30); (1. 24 D. 33, 8. cf. 1. 3 D. 21, 2);

    in venditione, in lege fundi venditi exc. aliquid (1. 76 pr. 77 pr. D. 18, 1);

    b) выговаривать себе при продаже предмета: exc. usum, usumfr.;

    exc., ut pascere sibi vel inhabitare liceat (1. 32 D. 7, 1);

    exc. sibi habitationem (1. 21 § 6 D. 19, 1), sepulcrum (1. 53 § 1 eod.);

    servitus excepta (1. 7 D. 8, 4);

    quum iter excipere deberem, fundum liberum tradidi (1. 22 § 1 D. 12, 6); вообще выговаривать что-либо, venditor, qui manus iniectionem excepit (1. 10 § 1 D. 2, 4);

    exc., ne manumitteretur (serva), ne prostitueretur (1. 6 pr. D. 18, 7);

    exc. in locatione, ut etc. (1. 19 § 3 D. 19, 2);

    certum pretium sibi exc. (1. 13 pr. D. 19, 5);

    c) отказаться от ответственности no поводу недостатков проданной вещи (1. 1 § 9 D. 21, 1);

    nominatim excipere de aliquo morbo, et de cetero sanum esse dicere (1. 14 § 9 eod.);

    nominatim de errone et de fugitivo excipitur (1. 4 § 3 eod.); (1. 69 pr. D. 21, 2).

    8) предъявлять возражение (cf. exceptio s. 2);

    exc. de pacto convento (1. 2 § 4 D. 44, 4. Gai. III. 179. IV. 116 b. 119. 121. sq. 126), de dolo alicuius (1. 4 § 17. 20. 1. 5 § 5. 1. 11 pr. eod.), de re iuвшcata (1. 21 § 4 D. 44, 2); (1. 28 D. 9, 4); (1. 1 § 16 D. 43, 12); (1. 8 § 9 D. 20, 6);

    excipere: si non convenit etc. (l. 12 pr. eod.);

    in factum exc. (1. 20 D. 14, 6); (1. 9 D. 22, 3).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > excipere

  • 2 Встречать

    - excipere (aliquem clamore, plausu, tumultu; extremum spiritum alicujus); accipere; aliquem obvium habere;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Встречать

  • 3 Приютить

    - excipere (aliquem hospitaliter);

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Приютить

  • 4 Стяжать

    - excipere (laudes; voluntates hominum); acquirere; adipisci (gloriam); decerpere (decus primae pugnae);

    • стяжать славу учёного старца - auferre docti senis famam;

    • стяжать себе славу - acquirere famam sibi;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Стяжать

  • 5 Услышать

    - excipere (rumores; sermonem eorum);

    • ты услышишь, как земля загудит под ногами - mugire videbis sub pedibus terram;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Услышать

  • 6 вытаскивать

    excipere, io, cepi, ceptum (aliquem e mari); trahere, o, xi, ctum (ex puteis aquam; ferrum a [de [e]] vulnere [corpore]); extrahere (aliquem in siccum; rete ex aqua; rure extractus in urbem); subtrahere; protrahere; educere, o, xi, ctum; subducere; exuere, o, ui, utum

    • вытащить суда на берег in litus naves agere; subducere naves

    • вытащить что-л. на свет extrahere aliquid in lucem

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > вытаскивать

  • 7 excipio

    excĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [ex + capio] - tr. - [st2]1 [-] tirer de, retirer. [st2]2 [-] recevoir, accueillir, recueillir. [st2]3 [-] au fig. recueillir (un bruit, une nouvelle), entendre, apprendre. [st2]4 [-] recevoir qqn, accueillir, héberger, traiter (bien ou mal). [st2]5 [-] guetter, épier, surprendre, prendre au dépourvu, prendre par ruse, s'emparer de. [st2]6 [-] recevoir, empêcher de tomber, soutenir. [st2]7 [-] recevoir (un choc, un ennemi), supporter, endurer, essuyer, résister à. [st2]8 [-] se charger de. [st2]9 [-] prendre après un laps de temps, recevoir après un autre; venir après; être placé à la suite, succéder à, remplacer; continuer, poursuivre, succéder en parlant, répondre. [st2]10 [-] excepter, faire une exception, faire une réserve, stipuler. [st2]11 [-] soustraire, mettre à l'abri.    - proelium excipere: soutenir le combat.    - excipere extremum spiritum: recueillir le dernier soupir.    - vim fluminis excipere: résister à la violence du courant.    - multos ex fuga dispersos excipiunt, Caes. B. G. 6.35.6.: ils s'emparent de beaucoup de soldats dispersés dans leur fuite.    - hosce ego homines excipio et secerno libenter, Cic. Cat. 4.7.15: ces gens-là, c'est bien volontiers que je les excepte et que je les mets à part.    - servitute exceptus, Liv. 33, 23, 2: sauvé de l'esclavage, tiré de l'esclavage.    - nihil cupiditati exceptum, Tac. Agr. 15: rien n'échappe à leur avidité.    - clipeum excipiam sorti, Virg. En. 9.271: j'excepterai le bouclier du tirage au sort.    - exceptis vobis duobus, Cic. de Or. 1, 9, 38: vous deux exceptés.    - excepto, si: excepté si, sauf si...    - excepto quod: sauf que...    - excipit lex ut: la loi stipule expressément que.    - in foederibus exceptum est ne: dans les traités il est stipulé la défense que...    - utrimque clamore sublato, excipit rursus clamor, Caes. BG. 7, 88: à la clameur qui s'élève de part et d'autre répond une clameur.    - uterque idem suis renuntiat: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris; inde excipere loca aspera et montuosa, Caes. B. C. 1, 66: l'un et l'autre rapportent à leur camp les mêmes renseignements: tout près se trouvent cinq mille pas de chemin de plaine, vient ensuite un terrain difficile et montagneux.
    * * *
    excĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [ex + capio] - tr. - [st2]1 [-] tirer de, retirer. [st2]2 [-] recevoir, accueillir, recueillir. [st2]3 [-] au fig. recueillir (un bruit, une nouvelle), entendre, apprendre. [st2]4 [-] recevoir qqn, accueillir, héberger, traiter (bien ou mal). [st2]5 [-] guetter, épier, surprendre, prendre au dépourvu, prendre par ruse, s'emparer de. [st2]6 [-] recevoir, empêcher de tomber, soutenir. [st2]7 [-] recevoir (un choc, un ennemi), supporter, endurer, essuyer, résister à. [st2]8 [-] se charger de. [st2]9 [-] prendre après un laps de temps, recevoir après un autre; venir après; être placé à la suite, succéder à, remplacer; continuer, poursuivre, succéder en parlant, répondre. [st2]10 [-] excepter, faire une exception, faire une réserve, stipuler. [st2]11 [-] soustraire, mettre à l'abri.    - proelium excipere: soutenir le combat.    - excipere extremum spiritum: recueillir le dernier soupir.    - vim fluminis excipere: résister à la violence du courant.    - multos ex fuga dispersos excipiunt, Caes. B. G. 6.35.6.: ils s'emparent de beaucoup de soldats dispersés dans leur fuite.    - hosce ego homines excipio et secerno libenter, Cic. Cat. 4.7.15: ces gens-là, c'est bien volontiers que je les excepte et que je les mets à part.    - servitute exceptus, Liv. 33, 23, 2: sauvé de l'esclavage, tiré de l'esclavage.    - nihil cupiditati exceptum, Tac. Agr. 15: rien n'échappe à leur avidité.    - clipeum excipiam sorti, Virg. En. 9.271: j'excepterai le bouclier du tirage au sort.    - exceptis vobis duobus, Cic. de Or. 1, 9, 38: vous deux exceptés.    - excepto, si: excepté si, sauf si...    - excepto quod: sauf que...    - excipit lex ut: la loi stipule expressément que.    - in foederibus exceptum est ne: dans les traités il est stipulé la défense que...    - utrimque clamore sublato, excipit rursus clamor, Caes. BG. 7, 88: à la clameur qui s'élève de part et d'autre répond une clameur.    - uterque idem suis renuntiat: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris; inde excipere loca aspera et montuosa, Caes. B. C. 1, 66: l'un et l'autre rapportent à leur camp les mêmes renseignements: tout près se trouvent cinq mille pas de chemin de plaine, vient ensuite un terrain difficile et montagneux.
    * * *
        Excipio, excipis, penul. corr. excepi, pen. prod. exceptum, excipere. Plaut. Prendre, Recueillir.
    \
        Comiter excipere aliquem. Ouid. Luy faire bon recueil.
    \
        Amplexu excipere aliquem. Ouid. Recueillir et embrasser.
    \
        Excipere aliquid brachiis. Colum. Recevoir en ses bras.
    \
        Excipere aliquem clamore. Cic. Crier et huyer apres luy.
    \
        Excipere clamoribus. Plin. iunior. Faire grands criz en signifiance de faveur qu'on porte à aucun.
    \
        Gremio alicuius excipi. Claud. Estre receu dedens le giron.
    \
        Excipere hospitio. Plin. Loger.
    \
        Excipere osculo. Plin. iunior. Recueillir aucun en le baisant.
    \
        Excipere benigno vultu. Liu. Recueillir, Recevoir avec bon visage.
    \
        Excipi inter aliquos. Ouid. Estre receu parmi des autres.
    \
        Quid memoret, hinc excipiam. Plautus. Je recueilleray et escouteray ce qu'il dit.
    \
        Excipere auidis auribus. Plin. iunior. Escouter fort soigneusement et attentivement.
    \
        Maledictum excipere. Cic. Recueillir.
    \
        Excipere aliquid memoria dignum ex sermone alicuius. Cic. Extraire, Recueillir.
    \
        Artus excipere collapsos. Ouid. Recevoir, Soustenir.
    \
        Constans et libens fatum excepisti. Tacit. Tu as receu la mort.
    \
        Impetum alicuius excipere. Caesar. Soustenir le choc.
    \
        Iniuriam venti. Columel. Faire escran contre le vent.
    \
        Labores magnos. Cic. Prendre grand peine et travail.
    \
        Memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes. Cic. Il sera memoire de cest homme tout le temps advenir.
    \
        Onera amicorum. Cic. Les descharger et se charger.
    \
        Plagas. Cic. Recevoir.
    \
        Rumores excipere. Cic. Escouter et entendre, Recueillir.
    \
        Sermonem alicuius. Liu. Recueillir une parolle et propos.
    \
        Extremum spiritum filiorum excipere. Cic. Estre present à leur veoir rendre l'esprit, Leur clorre la bouche.
    \
        Tela excipere. Cic. Recevoir.
    \
        Verba excipere. Cic. Recueillir les parolles d'aucun.
    \
        Verbera patienter excipere. Ouid. Recevoir.
    \
        Voces excipere. Liu. Escouter, Ouir, Recueillir, Entendre.
    \
        Vulnera excipere. Cic. Recevoir playes.
    \
        Excipere. Suet. Prendre et mettre par escript et recueillir ce que aucun dit.
    \
        Excipere se in genua. Senec. Se soustenir sur les genoulx.
    \
        Excipere se in pedes. Liuius. Se descendre à pied, Se jecter sur ses pieds.
    \
        Excipit incautum. Virgil. Prend à despourveu.
    \
        Venabulo excipere aprum. Quintil. Enferrer d'un espieu de chasse.
    \
        Excipere. Cic. Surprendre, ou Prendre prisonnier.
    \
        Excipere furem. Plaut. Receler un larron.
    \
        Ventris onus auro excipere. Martialis. Descharger son ventre en un bassin d'or.
    \
        Sanguinem patera excipere. Cic. Recevoir en une tasse.
    \
        Excipere oculos blandius dicitur res aliqua quae delectat. Plin. Recueillir la veue doulcement et la resjouir.
    \
        Excipere. Cic. Excepter.
    \
        Excipere sorti. Virg. Ipsum illum clypeum excipiam sorti. Oultre ce qui t'est escheu pour ta part, je te bailleray, etc.
    \
        Excipere aliquem iniuriae. Senec. Delivrer de, etc.
    \
        Quorum in foederibus exceptum est, nequis a nobis ciuis recipiatur. Cic. Il est faict nommeement et expresse mention.
    \
        Haec excipiuntur cerato e rosa facto. Cels. Se prennent, et se lient ensemble en y mettant, etc.

    Dictionarium latinogallicum > excipio

  • 8 aufnehmen

    aufnehmen, I) in die Höhe nehmen: tollere – II) schriftlich bemerken: litteris consignare. [211] – III) ausmessen u. entwerfen: describere; designare. – IV) = borgen (Geld), w. s. – V) wohin nehmen: a) von Pers.: recipere. – jmd. in den Wagen, in das Schiff au., tollere alqm in currum, in navem, alqm curru (raedā), navi; im Zshg. auch bl. tollere alqm. – jmd. (bei sich) au., recipere. excipere. accipere (im allg., u. zwar rec. (mehr als Wohltäter, der Hilfe u. Schutz gewährt, exc. u. acc. als Freund etc.); hospitio accipere od. excipere. tecto, ad se, ad se domum recipere (in seinem Hause); tectis ac sedibus recipere. moenibus tectisque recipere (in ihren Häusern, innerhalb ihrer Mauern au., z. B. Soldaten, Flüchtlinge etc.); alqm tecto iuvare (Dach u. Fach gewähren, z. B. miserum). – jmd. gastfreundlich au., tecto ac domo invitare; ad se hospitio recipere domum; hospitaliter excipere: jmd. freundlich, gütig au., benigne od. benigno vultu excipere; benigne salutare, alloqui (freundlich. begrüßen, anreden); benigne audire (freundlich anhören): unfreundlich, schlecht, aspere tractare; male accipere. – jmd. als Bürger au., alqm asciscere in numerum civium; alqm facere civem (zum B. machen): jmd. in einen Bund, ad foedus asciscere: in eine Familie, in familiam assumere: unter die Patrizier, inter patricios od. in numerum patriciorum asciscere: in eine Gesellschaft, in societatem assumere: in ein Kollegium, cooptare (in collegium et in ordinem): in den Senat, legere in senatum od. in patres: in seine Familie, an Kindes Statt, s. adoptieren: jmd. unter die Zahl seiner Freunde, in amicitiam recipere, accipere; ad amicitiam ascribere; amicum sibi adiungere. – eine Rede in sein Werk au., orationem od. orationis exemplum operi suo inserere. – etw. (geistig) in sich au., alqd animo complecti (z. B. legem); alqd percipere. – b) v. Flüssen: accipere. recipere (u. zwar acc. bloß annehmen, rec. ganz in sich aufnehmen). – der Anassus, der den Varranus aufnimmt, Anassus, in quem Varranus defluit: viele Flüsse in sich au., crebris fluminibus repleri. – VI) auf eine gewisse Art betrachten u. empfinden: accipere. excipere. – interpretari (deuten, auslegen). – gut, wohl, hoch au., in bonam partem accipere; belle ferre; boni od. aequi bonique facere; boni consulere: übel, schief, nicht wohl au, alqd in malam partem accipere; aegre, graviter, moleste, indigne ferre; aegre pati (z. B. damnum); male interpretari: gütig, mit Wohlwollen au., benigne interpretari (auch eine Rede, eine Schrift u. dgl.); benigne audire (gütig anhören): nachsichtig au., in mitiorem partem od. mollius interpretari; mollius accipere: mit Dank au., grate od. grato animo interpretari: gleichgültig au., aequo animo accipere: gleichgültig, kalt aufgenommen werden, frigēre (v. Redner u. v. der Rede): als Schimpf, schief au., accipere in od. ad contumeliam: vertere ad contumeliam: als Stolz au., in superbiam trahere: etw. anders au., als es gemeint ist, accipere in aliam partem, ac dictum est. – VII) es mit jmd. aufnehmen, d. i. sich mit ihm messen, cum alqo in certamen descendere. congredi cum alqo [212]( sich im Kampfe messen). – parem esse alci. non inferiorem esse alqo (gewachsen sein).

    deutsch-lateinisches > aufnehmen

  • 9 excipio

    ex-cipio, cēpī, ceptum, ere (ex u. capio), I) herausnehmen, -ziehen, 1) eig.: alqm e mari, Cic.: telum e vulnere, Cels. – 2) übtr., a) ausnehmen, eine Ausnahme machen mit usw., alqd od. alqm, Cic.: excepto Cicerone, Sen. rhet.: hāc regiā causā exceptā, Cic.: m. Dat., dum sapiens iniuriae excipitur, wenn der W. von Beeinträchtigung ausgenommen wird, Sen. de const. sap. 9, 4; vgl. Tac. Agr. 15. – exc. alqm u. excipi m. folg. ne u. Konj., Cic. de lege agr. 2, 21 u. 24. Quint. 5, 12, 14: non excipi m. folg. quominus u. Konj., Cic. de lege agr. 2, 24. – excepto, quod etc., ausgenommen usw., Hor. u. Quint.: ebenso excepto, si etc., Pers. – b) sich ausbedingen, die Bedingung machen, verordnen, bestimmen, lex exciperet, ut etc., Cic.: in foederibus exceptum est, ne etc., Cic.: rogum ac tumulum excipere, sich ausbedingen, Plin.: excepisse medicos, haben die Ärzte ausdrücklich benannt, Plin. – c) eine gerichtliche Einwendung machen, adversus alqm, ICt.: de dolo servi, ICt.: societatem periculi, dagegen anführen, dagegensetzen, ICt.

    II) aufnehmen, auffangen, A) Lebl.: 1) mit einem Gefäße usw. auffangen, sanguinem paterā, Cic.: spiritum alcis ore suo, Cic.: sanguinem ore, Sen.: tela clipeo, Curt. – 2) mit einem Gegenstande stützen, unterstützen, corpus clipeo, Curt.: deficiens caput clipeo paulisper, auf den Sch. lehnen, Curt. – 3) mit dem Gehör auffangen, wegschnappen, wegkriegen, abhorchen, belauschen, auf etw. lauschen, Cic. u.a. (s. Drak. Liv. 40, 7, 4). – 4) mit dem Leibe aufnehmen = bekommen, a) eig.: vulnera, Cic., plagam in se, Lucr.: tela, Cic.: impetum (hostium), aushalten, Caes. – b) übtr., α) auf od. über sich nehmen, übernehmen, labores magnos, Cic.: pericula, impetum, Cic.: invidiam, Nep.: laudem ex alqa re, Cic.: has partes, Nep.: magnae quaestionis pondus (Last), Tac. dial.: rem publicam (ihre Verteidigung), Liv.: cognitionem (die Untersuchung), Tac. – β) auf sich nehmen, ertragen, erleiden, graves ictus pro pudicis coniugibus, Hor.: iugum, Curt.: omnem iram hostium suis capitibus, Liv.: omnem diu collectam vim improborum, Cic. – 5) mit der Feder, nachschreiben, dictante aliquo versus, Suet.: orationem, Suet.: verba nostra, Augustin.: absol., notis velocissime excipere solitum esse, Suet.

    B) leb. Wesen: 1) einen Sinkenden od. Fallenwollenden auffangen, moribundum, Liv.: se pedibus od. od. in pedes, auf die Füße zu stehen kommen, Curt. u. Liv.: se poplitibus, sich auf die Knie niederlassen, Curt. (u. so corpus poplitibus exceptum, auf die Knie gesunken, Curt.): exc. se in genua, sich auf den Knien erhalten, -fortschleppen, Sen. – 2) feindlich auffangen, wegfangen, gefangen nehmen, a) eig.: servos in pabulatione, Caes.: bestias, Caes.: aprum latitantem, Hor.: caprum insidiis, Verg. – b) übtr., gleichs. erhaschen, voluntates (Zuneigung) hominum, Cic. de or. 2, 32.

    III) empfangen, aufnehmen, A) eig., leb. Wesen: 1) mit Beifallsbezeigungen aller Art, aufnehmen, excipi ab omnibus clamore, Cic.: exc. alqm festis vocibus, Tac.: exc. plausu pavidos, Verg. – 2) bei sich aufnehmen, a) v. Pers. = beherbergen, bewirten, alqm, Komik., Cic. u.a.: alqm hospitio, Ov., hospitaliter, Curt. – b) v. Örtl. usw., ut eam patriam dicimus, ubi nati, et illam, ubi excepti sumus, Cic.: excepere alios tecta barbarorum, alios castra, Curt.: sed lupanar excepit (virginem), Sen. rhet.: silva tum excepit ferum, Phaedr.: Cassius exceptus scaphā refugit, Caes. – v. Orten, an denen man vorübersegelt, huc egressos aequor Atlanticum excipit, Mela: quod (promunturium) praetervectos sinus excipit, Mela. – 3) mit einem Geschosse gleichs. feindl. empfangen = angreifen, auffangen, a) übh.: Orestes excipit incautum, Verg.: feram irruentem venabulo, Sen. – b) prägn., treffen, erlegen, aves, Curt.: alqm in latus, verwunden, Verg.

    B) übtr.: 1) mit den Sinnen aufnehmen und zwar: a) mit dem Gehör = vernehmen, hören, motus futuros, Verg.: laudes alcis avidissimis auribus, Plin. ep. – b) in das Urteil aufnehmen, = in einem bestimmten Sinne auffassen, nehmen, auslegen, sententiam suam... gravius, atque ipse sensisset, exceptam, Suet.: exc. alqd comiter, Tac.: assensu populi excepta vox, Liv. – 2) v. Zuständen, jmd. erwarten, jmds. warten, jmd. unmittelbar treffen, jmd. in Anspruch (in Beschlag) nehmen, quis te casus excipit? Verg.: qui quosque eventus exciperent, Caes.: excipit eum deinde lentius spe bellum, Liv.: maestum regem alius haud levis dolor excipit, Curt.: excepere eum voluptates, Curt. – 3) v. der Zeit, jmd. aufnehmen, cum autem virgunculam rudem et edentulam septimus aetatis annus exceperat, als aber das usw. Mädchen in das siebente Lebensjahr getreten war, Hieron. epist. 128, 3. – 4) im Raume unmittelbar folgen, sich unmittelbar an etw. anschließen, unmittelbar an etw. stoßen, anstoßen, ultima excipiat quod tortilis inguina piscis, Ov.: inde apodyterium balinei laxum et hilare excipit cella frigidaria, Plin. ep. – absol., Cyclades excipiunt, Ov.: inde excipere loca aspera et montuosa, Caes.: regio aquarum inops excipit, Curt. – 5) der Reihe od. Zeit nach, einer Sache od. jmdm. unmittelbar folgen, a) eig.: orationem Tullii exceperunt preces multitudinis, Liv.: Herculis vitam immortalitas excepit, Cic.: aestas hiemem excepit, Liv.: absol., excipit autumnus, Ov.: turbulentior inde annus excepit, Liv.: im Reden, hunc Labienus excepit, nach diesem redete Labienus, Caes.: tum sic excepit regia Iuno, Verg. – b) etwas fortsetzen, gentem, fortpflanzen, Verg.: proelium dubium, Liv.: memoriam viri, Cic.: m. folg. Infin., Sil. 13, 687. – 6) (poet.) nach einer Himmelsgegend hingerichtet sein, porticus excipit Arcton, liegt nach Mitternacht zu, Hor. carm. 2, 15, 16. – 7) excipere rem alqā re, etwas mit etwas vermischen, von Arzneimitteln, crocum albo ovi, Cels.: excipi, vermischt werden, zu od. auf etwas getan werden, exc. aquā pluviatili, vino, Cels.

    lateinisch-deutsches > excipio

  • 10 excipio

    ex-cipio, cēpī, ceptum, ere (ex u. capio), I) herausnehmen, -ziehen, 1) eig.: alqm e mari, Cic.: telum e vulnere, Cels. – 2) übtr., a) ausnehmen, eine Ausnahme machen mit usw., alqd od. alqm, Cic.: excepto Cicerone, Sen. rhet.: hāc regiā causā exceptā, Cic.: m. Dat., dum sapiens iniuriae excipitur, wenn der W. von Beeinträchtigung ausgenommen wird, Sen. de const. sap. 9, 4; vgl. Tac. Agr. 15. – exc. alqm u. excipi m. folg. ne u. Konj., Cic. de lege agr. 2, 21 u. 24. Quint. 5, 12, 14: non excipi m. folg. quominus u. Konj., Cic. de lege agr. 2, 24. – excepto, quod etc., ausgenommen usw., Hor. u. Quint.: ebenso excepto, si etc., Pers. – b) sich ausbedingen, die Bedingung machen, verordnen, bestimmen, lex exciperet, ut etc., Cic.: in foederibus exceptum est, ne etc., Cic.: rogum ac tumulum excipere, sich ausbedingen, Plin.: excepisse medicos, haben die Ärzte ausdrücklich benannt, Plin. – c) eine gerichtliche Einwendung machen, adversus alqm, ICt.: de dolo servi, ICt.: societatem periculi, dagegen anführen, dagegensetzen, ICt.
    II) aufnehmen, auffangen, A) Lebl.: 1) mit einem Gefäße usw. auffangen, sanguinem paterā, Cic.: spiritum alcis ore suo, Cic.: sanguinem ore, Sen.: tela clipeo, Curt. – 2) mit einem Gegenstande stützen, unterstützen, corpus clipeo, Curt.: deficiens caput
    ————
    clipeo paulisper, auf den Sch. lehnen, Curt. – 3) mit dem Gehör auffangen, wegschnappen, wegkriegen, abhorchen, belauschen, auf etw. lauschen, Cic. u.a. (s. Drak. Liv. 40, 7, 4). – 4) mit dem Leibe aufnehmen = bekommen, a) eig.: vulnera, Cic., plagam in se, Lucr.: tela, Cic.: impetum (hostium), aushalten, Caes. – b) übtr., α) auf od. über sich nehmen, übernehmen, labores magnos, Cic.: pericula, impetum, Cic.: invidiam, Nep.: laudem ex alqa re, Cic.: has partes, Nep.: magnae quaestionis pondus (Last), Tac. dial.: rem publicam (ihre Verteidigung), Liv.: cognitionem (die Untersuchung), Tac. – β) auf sich nehmen, ertragen, erleiden, graves ictus pro pudicis coniugibus, Hor.: iugum, Curt.: omnem iram hostium suis capitibus, Liv.: omnem diu collectam vim improborum, Cic. – 5) mit der Feder, nachschreiben, dictante aliquo versus, Suet.: orationem, Suet.: verba nostra, Augustin.: absol., notis velocissime excipere solitum esse, Suet.
    B) leb. Wesen: 1) einen Sinkenden od. Fallenwollenden auffangen, moribundum, Liv.: se pedibus od. od. in pedes, auf die Füße zu stehen kommen, Curt. u. Liv.: se poplitibus, sich auf die Knie niederlassen, Curt. (u. so corpus poplitibus exceptum, auf die Knie gesunken, Curt.): exc. se in genua, sich auf den Knien erhalten, -fortschleppen, Sen. – 2) feindlich auffangen, wegfangen, gefangen nehmen, a) eig.:
    ————
    servos in pabulatione, Caes.: bestias, Caes.: aprum latitantem, Hor.: caprum insidiis, Verg. – b) übtr., gleichs. erhaschen, voluntates (Zuneigung) hominum, Cic. de or. 2, 32.
    III) empfangen, aufnehmen, A) eig., leb. Wesen: 1) mit Beifallsbezeigungen aller Art, aufnehmen, excipi ab omnibus clamore, Cic.: exc. alqm festis vocibus, Tac.: exc. plausu pavidos, Verg. – 2) bei sich aufnehmen, a) v. Pers. = beherbergen, bewirten, alqm, Komik., Cic. u.a.: alqm hospitio, Ov., hospitaliter, Curt. – b) v. Örtl. usw., ut eam patriam dicimus, ubi nati, et illam, ubi excepti sumus, Cic.: excepere alios tecta barbarorum, alios castra, Curt.: sed lupanar excepit (virginem), Sen. rhet.: silva tum excepit ferum, Phaedr.: Cassius exceptus scaphā refugit, Caes. – v. Orten, an denen man vorübersegelt, huc egressos aequor Atlanticum excipit, Mela: quod (promunturium) praetervectos sinus excipit, Mela. – 3) mit einem Geschosse gleichs. feindl. empfangen = angreifen, auffangen, a) übh.: Orestes excipit incautum, Verg.: feram irruentem venabulo, Sen. – b) prägn., treffen, erlegen, aves, Curt.: alqm in latus, verwunden, Verg.
    B) übtr.: 1) mit den Sinnen aufnehmen und zwar: a) mit dem Gehör = vernehmen, hören, motus futuros, Verg.: laudes alcis avidissimis auribus, Plin. ep. – b) in das Urteil aufnehmen, = in einem be-
    ————
    stimmten Sinne auffassen, nehmen, auslegen, sententiam suam... gravius, atque ipse sensisset, exceptam, Suet.: exc. alqd comiter, Tac.: assensu populi excepta vox, Liv. – 2) v. Zuständen, jmd. erwarten, jmds. warten, jmd. unmittelbar treffen, jmd. in Anspruch (in Beschlag) nehmen, quis te casus excipit? Verg.: qui quosque eventus exciperent, Caes.: excipit eum deinde lentius spe bellum, Liv.: maestum regem alius haud levis dolor excipit, Curt.: excepere eum voluptates, Curt. – 3) v. der Zeit, jmd. aufnehmen, cum autem virgunculam rudem et edentulam septimus aetatis annus exceperat, als aber das usw. Mädchen in das siebente Lebensjahr getreten war, Hieron. epist. 128, 3. – 4) im Raume unmittelbar folgen, sich unmittelbar an etw. anschließen, unmittelbar an etw. stoßen, anstoßen, ultima excipiat quod tortilis inguina piscis, Ov.: inde apodyterium balinei laxum et hilare excipit cella frigidaria, Plin. ep. – absol., Cyclades excipiunt, Ov.: inde excipere loca aspera et montuosa, Caes.: regio aquarum inops excipit, Curt. – 5) der Reihe od. Zeit nach, einer Sache od. jmdm. unmittelbar folgen, a) eig.: orationem Tullii exceperunt preces multitudinis, Liv.: Herculis vitam immortalitas excepit, Cic.: aestas hiemem excepit, Liv.: absol., excipit autumnus, Ov.: turbulentior inde annus excepit, Liv.: im Reden, hunc Labienus excepit, nach diesem redete Labienus, Caes.: tum sic excepit regia Iuno,
    ————
    Verg. – b) etwas fortsetzen, gentem, fortpflanzen, Verg.: proelium dubium, Liv.: memoriam viri, Cic.: m. folg. Infin., Sil. 13, 687. – 6) (poet.) nach einer Himmelsgegend hingerichtet sein, porticus excipit Arcton, liegt nach Mitternacht zu, Hor. carm. 2, 15, 16. – 7) excipere rem alqā re, etwas mit etwas vermischen, von Arzneimitteln, crocum albo ovi, Cels.: excipi, vermischt werden, zu od. auf etwas getan werden, exc. aquā pluviatili, vino, Cels.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > excipio

  • 11 anlaufen

    anlaufen, I) sich im Laufen nähern: a) übh.; z. B. den Feind a. lassen, hostem od. hostium impetum excipere: das Wild a. lassen, venabulo irruentem feram excipere; auch bl. excipere feram. – b) = landen, w. s. – II) im Laufe an etwas stoßen: 1) eig.: incurrere in alqd. – offendere ad alqd (anstoßen übh.). – al lidi ad alqd (an etwas mit Gewalt angeschlagen werden). – mit dem Kopfe gewaltig gegen die Wand a., ingenti impetu caput impingere parieti. – 2) uneig.: a) übel anlaufen, [130] d. i. α) übel empfangen werden: male accipi, bei jmd., ab alqo. – wie bin ich angelaufen, ut sum acceptus. – β) unglücklich sein in einem Unternehmen: ich bin übel angelaufen, parum successit, quod agebam; res male cadit (die Sache läuft übel ab). – b) jmd. anlaufen lassen, d. i. α) jmd. übel aufnehmen: male accipere alqm. – β) jmd. Fehler begehen lassen: offendere alqm pati. – III) sich vermehren, anschwellen: crescere (wachsen, vom Wasser u. von Schulden). – accrescere (anwachsen, v. Wasser). – tumescere. intumescere (anschwellen, v. Körper u. seinen Teilen durch Krankheit). – cumulari (sich mehr u. mehr anhäufen, v. Schulden).

    deutsch-lateinisches > anlaufen

  • 12 bewirten

    bewirten, hospitio accipere, excipere, recipere (übh. bei sich gastlich aufnehmen, u. zwar acc. u. exc. Freunde, rec. Hilfsbedürftige etc.). – cenā excipere (bei sich zu Tische haben). – epulum dare alci (ein Gastmahl geben, z. B. exercitui). – prächtig b., apparatis epulis accipere, excipere, invitare: sich gegenseitig b., mutuis sese conviviis accipere: mit etw. b., apponere alci alqd (vorsetzen, auftragen, z. B. panes convivis).

    deutsch-lateinisches > bewirten

  • 13 impetus

    impetŭs, ūs, m. [in + peto] [st1]1 [-] mouvement qui pousse en avant, élan, impétuosité, mouvement violent, fougue, rapidité, violence.    - animalia quaedam impetum habent, Sen.: certains animaux peuvent se porter librement en avant.    - cursum habent quaedam (signa) et impetum, Quint.: certaines statues présentent l'attitude de personnes qui courent, qui se portent en avant.    - impetum capere: prendre son élan.    - impetum facere in aliquem, in aliquid: se jeter sur qqn, sur qqch.    - magno impetu tetendit ad Domitium, Caes. BC. 3: il marcha en toute hâte contre Domitius.    - magno impetu oppidum oppugnare: attaquer vivement une ville.    - impetus C. Gracchi, Tac.: la fougue de C. Gracchus.    - uno impetu potare, Plin.: vider (la coupe) d'un seul trait. [st1]2 [-] choc, charge, attaque violente, assaut, élan.    - impetum excipere (facere, sustinere, ferre): soutenir une attaque (un assaut).    - impetum alicujus reprimere (frangere, retardare): réprimer l'élan de qqn.    - primo impetu, Caes.: au premier choc.    - continenti impetu, Caes.: d'un élan soutenu.    - fit impetus, Cic.: on se précipite. [st1]3 [-] accès, crise, paroxysme (d'une maladie).    - impetus febris, Cels.: paroxysme de la fièvre.    - impetus podagrae, Plin.: attaque de goutte.    - impetus pituitae in facie, Plin.: éruption de pustules au visage. [st1]4 [-] mouvement rapide, violence (des flots, du vent, de la flamme), cours rapide, pression (d'un poids), vivacité.    - magno impetu erumpentes fluvii, Sen.: fleuves roulant avec une grande impétuosité. [st1]5 [-] violence (d'une passion), élan, enthousiasme, vif désir, envie, fougue, emportement; instincts (au plur.).    - Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat, Curt.: Bessus avait conçu l'affreux dessein de tuer sur-le-champ le roi.    - impetus est mihi + inf. Ov.: j'ai le vif désir de, je brûle de, il me tarde de.    - cum indomitos impetus volgi cohibere non possit, Cic. Rep. 1: puisqu'on ne peut contenir les emportements sans frein de la foule.    - da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus, Stat.: diffère un moment, la précipitation est un guide funeste.    - animalia, quae habent suos impetus, Cic. Off. 2: les animaux qui ont leurs propres instincts. [st1]6 [-] inspiration, enthousiasme.    - divinus impetus, Cic.: élan divin, inspiration divine, enthousiasme sacré.    - sacer impetus: élan divin, enthousiasme sacré.
    * * *
    impetŭs, ūs, m. [in + peto] [st1]1 [-] mouvement qui pousse en avant, élan, impétuosité, mouvement violent, fougue, rapidité, violence.    - animalia quaedam impetum habent, Sen.: certains animaux peuvent se porter librement en avant.    - cursum habent quaedam (signa) et impetum, Quint.: certaines statues présentent l'attitude de personnes qui courent, qui se portent en avant.    - impetum capere: prendre son élan.    - impetum facere in aliquem, in aliquid: se jeter sur qqn, sur qqch.    - magno impetu tetendit ad Domitium, Caes. BC. 3: il marcha en toute hâte contre Domitius.    - magno impetu oppidum oppugnare: attaquer vivement une ville.    - impetus C. Gracchi, Tac.: la fougue de C. Gracchus.    - uno impetu potare, Plin.: vider (la coupe) d'un seul trait. [st1]2 [-] choc, charge, attaque violente, assaut, élan.    - impetum excipere (facere, sustinere, ferre): soutenir une attaque (un assaut).    - impetum alicujus reprimere (frangere, retardare): réprimer l'élan de qqn.    - primo impetu, Caes.: au premier choc.    - continenti impetu, Caes.: d'un élan soutenu.    - fit impetus, Cic.: on se précipite. [st1]3 [-] accès, crise, paroxysme (d'une maladie).    - impetus febris, Cels.: paroxysme de la fièvre.    - impetus podagrae, Plin.: attaque de goutte.    - impetus pituitae in facie, Plin.: éruption de pustules au visage. [st1]4 [-] mouvement rapide, violence (des flots, du vent, de la flamme), cours rapide, pression (d'un poids), vivacité.    - magno impetu erumpentes fluvii, Sen.: fleuves roulant avec une grande impétuosité. [st1]5 [-] violence (d'une passion), élan, enthousiasme, vif désir, envie, fougue, emportement; instincts (au plur.).    - Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat, Curt.: Bessus avait conçu l'affreux dessein de tuer sur-le-champ le roi.    - impetus est mihi + inf. Ov.: j'ai le vif désir de, je brûle de, il me tarde de.    - cum indomitos impetus volgi cohibere non possit, Cic. Rep. 1: puisqu'on ne peut contenir les emportements sans frein de la foule.    - da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus, Stat.: diffère un moment, la précipitation est un guide funeste.    - animalia, quae habent suos impetus, Cic. Off. 2: les animaux qui ont leurs propres instincts. [st1]6 [-] inspiration, enthousiasme.    - divinus impetus, Cic.: élan divin, inspiration divine, enthousiasme sacré.    - sacer impetus: élan divin, enthousiasme sacré.
    * * *
        Impetus, huius impetus, pen. corr. Plaut. Grand randon, Impetuosité, Vehemence, Effort, Envahie.
    \
        Primo impetu. Plin. iunior. Au premier assault, De la premiere envahie, De la premiere poincte.
    \
        Impetus animi. Plin. Cic. Vehemence de coeur.
    \
        Impetus pituitae. Celsus. Impetueuse fluxion de, etc.
    \
        Sceleratus impetus delendi imperii. Cic. Meschant vouloir et entreprinse de, etc.
    \
        Impetum capere in aliquem. Plin. Se jecter sur aucun de grande roideur.
    \
        Cepisse impetum Flauius ferebatur, in scena Neronem aggrediendi. Tacit. On disoit que Flavius fut une fois deliberé d'assaillir Nero, etc.
    \
        Contundere impetus alicuius. Horat. Rompre.
    \
        Impetum dare. Liu. Assaillir impetueusement, Donner dedens les ennemis, Courir de grand force et grand randon dedens les ennemis.
    \
        Impetum dare. Quintil. Esmouvoir, Inciter, Donner roideur et vigueur.
    \
        Impetum excipere. Caesar. Recevoir, Soustenir le choc.
    \
        Feros impetus exuere. Seneca. Laisser.
    \
        Impetum facere. Cic. Venir contre quelque chose de grande roideur, De toute sa force par maltalent.
    \
        Impetum facere in agros inimicorum. Liu. Faire ravage, Faire courses.
    \
        Impetum facere in bona et fortunas alicuius. Cic. Faire effort, Se fourrer és biens d'aucun.
    \
        Incurrere caeco impetu in aliquem. Cicero. Luy courir sus à l'estourdi, sans regarder comment, ne qu'il en adviendra.
    \
        Percellere impetu aliquem, et irruere in eum. Cic. Choquer contre aucun de grand randon et de grande force.
    \
        Fuit impetus illi in medios rogos ire. Ouid. Il s'efforcea, Il se mist en son effort de se jecter, etc. Il se delibera de, etc.
    \
        Sumere impetum. Quintil. Comme celuy qui recule pour mieulx saillir, Reprendre force et roideur.
    \
        Rex impetu animorum vtendum ratus, secunda vigilia castra mouit. Liu. Ce pendant qu'ils estoyent deliberez. B.
    \
        Impetus in oratione. Cic. Vehemence.
    \
        Impetu vno. Plin. Tribus congiis epotis vno impetu. Tout d'un coup, Tout d'un traict, D'une haleine.

    Dictionarium latinogallicum > impetus

  • 14 recipere

    1) a) обратно получать, post divortium recip. dotem (1. 41. § 7 D. 32. 1. 66 § 5 D. 24, 3. 1. 45 D. 12, 6. 1. 27 D. 13, 7. 1. 2 pr. D. 12, 1. 1. 1 § 2 D. 43, 26. 1. 19 pr. D. 49, 15. § 5 eod. 1. 21 pr. D. 37, 14. 1. 7 pr. D. 41, 1);

    pristinam speciem (1. 14 § 1 eod.);

    civitatem romanam (1. 104 D. 35. 1);

    b) брать, приобретать, hereditatem recip. fideicommissam, ex Scto Trebell. (1. 17 D. 2. 15. 1. 9 § 4 D. 26, 8. 1. 45 D. 36, 1. 1. 62 § 1 eod. 1. 16 § 4 D. 46, 1. 1. 1 § 13 D. 16, 3. 1. 44 D. 12, 6);

    c) собирать, получать (percipere s. 2); напр. fructus post inchoatum iudicium recepti (1. 25 § 4 D. 42, 8. 1. 5 § 5. 11 D. 14, 4).

    2) принимать a) к себе, напр. ait Praetor: nautae, caupones, stabularii, quod cuiusque salvum fore receperint, nisi restituent, in eos iudicium dabo (1. 1 pr. cf. § 6 seq. 1. 3 pr. § 2. 1. 4 § 1. 1. 5 § 1 D. 4, 9. 1. 6 § 3 eod. 1. 2 § 1 D. 7, 8. 1. 51 D. 41, 1. 1. 1 pr. § 2 D. 11, 3. 1. 1 pr. 1. 3 § 3. 4 D. 47, 9);

    b) принимать в число, in collegium recip. aliquem (1. 3 § 2 D. 47, 22. 1. 1 D. 48, 3. 1. 4 C. 9, 4. 1. 12 § 1 D. 48, 2. 1. 15 § 7 D. 48, 5. 1. 11 § 2 eod. 1. 2 § 2 D. 48, 3);

    c) брать на себя, обязываться, = suscipere, excipere s. 2 напр. recip. custodiam (1. 55 pr. D. 19, 2. 1. 13 § 5 eod. 1. 21 D. 26, 7. 1. 1 pr. D. 27, 8. 1. 4 § 1 D. 40, 1. 1. 8 § 1 D. 16, 1. 1 40 § 1 D. 49, 14. 1. 46 D. 28, 5. 1. 3 § 1. 1. 13 § 2 D. 4, 8);

    receptum (subst.) принятие на себя обязанностей посредника (1. 14 C. 3, 1);

    d) призывать, arbiter receptus (см. arbiter);

    coheredem recip. aliquem (l. 38 § 8. 1. 93 § 5 D. 32. 1. 44 § 1 D. 36, 1. 1. 16 D. 49, 1. cf. tit. D. 49, 5);

    e) принимать, excipere s. 1.напр. recip. stillicidium (1. 21 D. 8, 2);

    aquam (1. 2 § 23 D. 43, 8);

    f) утверждать, признавать, leges iudicio populi receptae (1. 32 § 1 D. 1, 3. 1. 14 eod. 1. 34 pr. D. 17, 1. 1. 40 § 1 D. 41, 2. 1. 6 D. 46, 6. 1. 201 D. 50, 17. 1. 11 § 8 D. 19, 1. 1. 2 D. 22, 1);

    moribus receptum (1. 8 pr. D. 1, 6 1. 1 D. 24, 1);

    sententia recepta (1. 7 § 1 eod. 1. 9 § 2 eod. 1. 11 D. 4, 3. 1. 9 § 1 D. 40, 2);

    g) допускать, usucapionem recipiunt maxime res corporales (1. 9 D. 41, 3. i 9 § 5 D 1, 8. 1. 23 D. 50, 17. 1. 77 eod. 1. 14 § 1 D. 11, 1).

    3) выговаривать что себе, предоставлять себе что, = excipere s. 6. в. (1. 10 D. 8, 4 cf. 1. 69 § 5 D. 21, 2. 1. 40 § 4. cf. § 3 D. 18. 1. 1. 205 D. 50, 16. 1. 36 § 1 D. 7, 1. 1. 42 pr. D. 39, 6. 1. 53 § 1 D. 19, 1). 4) se recipere, удалятьея (1. 1 § 8 D. 49, 4); возвращаться: se recip. in naturalem libertatem (1. 3 § 2 D. 41, 1); вообще отправляться куда-нб.: in agrum se quasi in aliquam sedem recip. (1. 239 § 2 D. 50, 16).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > recipere

  • 15 excipio

    ex-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio].
    I.
    (With the notion of the ex predominating.) To take or draw out.
    A.
    Lit. (rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Fragm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4, 8, 8 Baiter):

    vidulum (e mari),

    Plaut. Rud. 4, 4, 140 sq.:

    dens manu, forcipe,

    Cels. 7, 12, 1:

    telum (e vulnere),

    id. 7, 5, 1:

    clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti,

    to withdraw, exempt, Verg. A. 9, 271.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: servitute exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. 33, 23, 2:

    nihil jam cupiditati, nihil libidini exceptum,

    exempt, Tac. Agr. 15.—
    2.
    In partic.
    a.
    To except, make an exception of (freq. and class.):

    hosce ego homines excipio et secerno libenter,

    Cic. Cat. 4, 7, 15:

    qui (Democritus) ita sit ausus ordiri: Haec loquor de universis. Nihil excipit, de quo non profiteatur,

    id. Ac. 2, 23, 73; cf. id. ib. 2, 9, 28:

    Lacedaemonii ipsi, cum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt,

    id. Rep. 4, 4:

    senex talos elidi jussit conservis meis: sed me excepit,

    Plaut. Mil. 2, 2, 13.—With ne:

    Licinia lex, quae non modo eum, qui, etc.... sed etiam collegas ejus, cognatos, affines excipit, ne eis ea potestas curatiove mandetur,

    Cic. Agr. 2, 8, 21;

    so in legal limitations,

    id. ib. 2, 9, 24; id. Balb. 14, 32; see also exceptio.—With ut, Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, 26:

    excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem,

    id. Div. 1, 39, 87:

    ut in summis tuis laudibus excipiant unam iracundiam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37:

    dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione excepta, etc.,

    Dig. 18, 1, 76; so ib. 77.—In the abl. absol.:

    omnium mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sempronios,

    you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38; cf.:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitia praestabilius esse putetis,

    id. Lael. 27 fin.:

    exceptā sapientiā,

    id. ib. 6, 20. — Neutr. absol.:

    excepto, quod non simul esses, cetera laetus,

    Hor. Ep. 1, 10, 50:

    excepto, si obscena nudis nominibus enuntientur,

    Quint. 8, 3, 38; Pers. 5, 90; Aug. Serm. 17, 3; 46, 2.—Hence,
    (β).
    Jurid. t. t., said of the defendant, to except, to make a legal exception to the plaintiff's statement:

    verum est, quod qui excipit, probare debeat, quod excipitur,

    Dig. 22, 3, 9; so ib. 18:

    adversus aliquem,

    ib. 16, 1, 17 et saep.; cf. exceptio and the authorities there cited.—
    b.
    In an oration, a law, etc., to express by name, to make particular mention of, to state expressly (rare, and perh. not anteAug.):

    cum Graecos Italia pellerent, excepisse medicos,

    Plin. 29, 1, 8, § 16: vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3, § 10.
    II.
    (With the notion of the verb predominating.) To take a thing to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    sanguinem paterā,

    Cic. Brut. 11, 43; cf. Col. 9, 15, 9:

    e longinquo sucum,

    Plin. 25, 7, 38, § 78:

    labentem excepit,

    Cic. Rab. Post. 16, 43: se in pedes, to take to one's feet, i. e. spring to the ground, Liv. 4, 19, 4:

    filiorum extremum spiritum ore,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; cf.:

    tunicis fluentibus auras,

    Ov. A. A. 3, 301:

    omnium tela,

    Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177; so,

    tela,

    Caes. B. G. 3, 5, 3:

    vulnera,

    Cic. Sest. 10, 23; cf.:

    vulnus ore,

    Quint. 6, 3, 75; and:

    plagae genus in se,

    Lucr. 2, 810:

    o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit!

    Cic. Mil. 38, 105; cf.: hunc (Mithridatem) in timore et fuga Tigranes excepit, id de. Imp. Pomp. 9, 23:

    aliquem benigno vultu,

    Liv. 30, 14, 3; cf.

    also: hic te polenta excipiet,

    Sen. Ep. 21 med.:

    aliquem epulis,

    Tac. G. 21:

    multos ex fuga dispersos excipiunt,

    Caes. B. G. 6, 35, 6. alios vagos per hiberna milites excipiebant, Liv. 33, 29, 2: speculator, exceptus a juvenibus mulcatur, id. 40, 7, 4: cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5:

    servos in pabulatione,

    Caes. B. G. 7, 20, 9:

    incautum,

    Verg. A. 3, 332:

    (uri) mansuefieri ne parvuli quidem excepti possunt,

    Caes. B. G. 6, 28, 4:

    aprum latitantem,

    Hor. C. 3, 12, 10:

    caprum insidiis,

    Verg. E. 3, 18:

    fugientes feras,

    Phaedr. 1, 11, 6:

    aprum, feram venabulo,

    Quint. 4, 2, 17; Sen. Prov. 2 et saep.—
    b.
    Of inanimate subjects:

    postero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit,

    received them, Liv. 38, 41, 8:

    silva tum excepit ferum,

    Phaedr. 1, 12, 9; Quint. 2, 12, 2. —
    2.
    In partic.
    a.
    To come next to, to follow after, succeed a thing:

    linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

    Cic. N. D. 2, 54, 135: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris;

    inde excipere loca aspera et montuosa,

    Caes. B. C. 1, 66 fin.:

    alios alii deinceps,

    id. B. G. 5, 16 fin. — Poet.:

    porticus excipiebat Arcton,

    i. e. was turned to the north, looked towards the north, Hor. C. 2, 15, 16.—
    b.
    In medic. lang.: aliquid aliqua re, to take something in something, i. e. mixed with something:

    quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto,

    Cels. 5, 18, 20; 5, 25, 5; 6; 12 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to take or catch up, to intercept:

    genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinsecus ex divinitate,

    Cic. Div. 2, 11, 26; cf.:

    posteaquam vidit, illum excepisse laudem ex eo, quod,

    i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3: subire coëgit et excipere pericula, to take upon one's self, to receive, support, sustain (the figure being taken from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    Germani celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperunt,

    Caes. B. G. 1, 52, 4; so,

    impetus,

    id. B. C. 1, 58, 1:

    vim frigorum hiememque,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    labores magnos,

    id. Brut. 69, 243 et saep.:

    excipimus nova illa cum favore et sollicitudine,

    receive, Quint. 10, 1, 15:

    verba risu,

    id. 1, 2, 7:

    praecepta ad excipiendas hominum voluntates,

    for taking captive, Cic. de Or. 2, 8, 32:

    invidiam,

    to draw upon one's self, Nep. Dat. 5, 2.—
    b.
    Of inanim. or abstr. subjects:

    quae (sublicae) cum omni opere conjunctae vim fluminis exciperent,

    Caes. B. G. 4, 17, 9; 3, 13, 1:

    quid reliquis accideret, qui quosque eventus exciperent,

    i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin.; Verg. A. 3, 318; Liv. 1, 53, 4.—
    2.
    In partic.
    a.
    To catch with the ear, esp. eagerly or secretly, to catch up, listen to, overhear:

    maledicto nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur,

    Cic. Planc. 23, 57; id. Sest. 48, 102:

    assensu populi excepta vox consulis,

    Liv. 8, 6, 7:

    ad has excipiendas voces speculator missus,

    id. 40, 7, 4; 2, 4, 5; 4, 30, 3:

    laudem avidissimis auribus excipit,

    Plin. Ep. 4, 19, 3:

    notis quoque excipere velocissime solitum,

    i. e. to write down in shorthand, Suet. Tit. 3:

    rumores,

    Cic. Deiot. 9, 25; cf.

    voces,

    Liv. 40, 7, 4:

    sermonem eorum,

    id. 2, 4, 5:

    furtivas notas,

    Ov. Am. 1, 4, 18.—
    b.
    To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, A. 2. a.):

    tristem hiemem pestilens aestas excepit,

    Liv. 5, 13, 4:

    Herculis vitam et virtutem immortalitas excepisse dicitur,

    Cic. Sest. 68, 143:

    violis succedit rosa: rosam cyanus excipit, cyanum amarantus,

    Plin. 21, 11, 39, § 68:

    excipit Pompilium Numam Tullus Hostilius,

    Flor. 1, 3, 1:

    hunc (locutum) Labienus excepit,

    Caes. B. C. 3, 87, 1.— Absol.:

    turbulentior inde annus excepit,

    succeeded, followed, Liv. 2, 61, 1; Caes. B. G. 7, 88, 2:

    re cognita tantus luctus excepit, ut, etc.,

    id. B. C. 2, 7, 3.—Hence,
    (β).
    Transf.: aliquid, to continue, prolong a thing:

    memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes,

    Cic. de Sen. 6, 19; Liv. 38, 22, 3:

    vices alicujus,

    Just. 11, 5.— Poet. with inf., Sil. 13, 687.

    Lewis & Short latin dictionary > excipio

  • 16 nota

    ae f.
    1)
    а) знак, (от)метка ( aliquid notā distinguĕre L)
    n. pedum Oслед ног
    б) признак ( locorum C); пометка ( notam apponere ad malum versum C); улика, опознавательное средство ( notae scelĕrum C)
    2)
    а) письменный знак, буква (notae litterarum C, Pt)
    notae librariorum C — знаки переписчиков, т. е. препинания
    б) тайнопись, шифр ( per notas scribere Su); стенографический знак ( notis velocissime excipere Su); музыкальная нота ( notis musicis cantĭca excipere Q)
    3) пятно, родимое пятнышко, отметина ( genetivae notae per pectus dispersae Su); тавро (n. dorsualis Ap); татуировка ( barbarus compunctus notis C)
    4) клеймо ( deformare stigmătum notis Su); перен. позор, бесчестье (n. turpitudinis C)
    alicui notas adjicere L — покрыть кого-л. бесчестьем
    5) чекан, штамп ( nummi omnis notae Su)
    6) замечание, порицание (censoriae severitatis n. C)
    8) ярлык, этикетка, марка (n. Falerni H); сорт (mel secundae notae Col)
    9) вид, род, разряд (haec n. corporum Sen)
    10) отличительная черта, свойство, качество ( aliquem de meliore notā commendare C)
    12) поданный знак, кивок ( notas accipere et reddere O)
    13) pl. записка, письмо H, O

    Латинско-русский словарь > nota

  • 17 nota

    nota, ae, f. (noto), Kennzeichen, Zeichen, Merkmal, I) im allg.: 1) eig.: signa et notae locorum, Cic.: medium ferme sinum velut notā distinguit, Liv.: notam ducere, machen, auf dem Tische mit dem Finger in die Länge ziehen, Ov. – 2) bildl., Merkmal, unterscheidendes Kennzeichen, Erkennungszeichen, Anzeichen, Zeichen, notae ac vestigia scelerum, Cic.: notae argumentorum, Cic.: mihi quoque impendēre idem exitium certis quibusdam notis augurabar, Plin. ep.: ut cuiusque generis dicendi nota quaeratur et formula, Cic.: cygni vox notam dederat, Mela: pronuntiari iter in posterum iubet, ne qua novi initi consilii daretur nota, Curt.: nunc pinnā veras nunc datis ore notas, Ov. – II) insbes.: A) Zeichen in der Schrift, 1) der Buchstaben u. Zahlen, notae litterarum, Buchstabenzeichen, Cic. u. Petron.: C nota praenominis, cum sola Gaium notat; item numeri, cum centum significat, Diom. 424, 8: X nota numeri, cum decem significat, Diom. 426, 3. – bei Dichtern meton., Plur. notae = Schrift, Brief, Hor. u. Ov. – 2) Zeichenschrift, Geheimschrift, Chiffreschrift. So setzte Augustus, wenn er per notas schrieb, B für A, C für B usw. nach Suet. Aug. 88. – 3) tachygraphische Zeichen, deren man sich statt der Buchstaben und Wörter bediente, verborum notae, Sen.: notis velocissime excipere (nachschreiben) solitus, Suet. – 4) Note in der Musik, musicis notis cantica excipere, Quint. 1, 12, 14. – 5) notae librariorum, Interpunktionszeichen, Cic. de or. 3, 173. – B) Zeichen an einem Gegenstande, 1) Fleck am Körper, Mal, vitulus, quā notam duxit, wo es ein Mal hat, Hor.: nota genitiva, Muttermal, Suet.: verberum notae, Narben, Tac. – 2) eingestochenes oder eingebranntes Zeichen, Mal, Brandmal, nota dorsualis, dem Rücken (des Pferdes) eingebranntes Z., Apul.: barbarus compunctus notis Thraeciis, tätowiert, Cic.: deformare stigmatum notis, brandmarken, Suet. – bildl., ein Brandmal = ein Schandfleck, o turpem notam temporum nomen illorum! Cic.: quae nota domesticae turpitudinis non inusta vitae tuae est? Cic.: homo omnibus notis turpitudinis insignis, Cic. – 3) Gepräge, nummaria, Aur. Vict.: nummi omnis notae, Suet. – bildl., patefacere interiorem animi notam, das Gepräge, die Gedanken seines Herzens zeigen, eröffnen, Suet. – 4) Zeichen an einem Wein- od. Honigfaß, um die Sorte zu bezeichnen, die Aufschrift, Etikette; dah.: a) meton., die Qualität, die Sorte, optima nota vini, Colum.: interior nota Falerni, vorzüglichere Sorte F., Hor.: mel secundae notae, Colum. – b) übtr., die Art, Sorte, Güte, Qualität, ex hac nota corporum est aër, Sen.: alqm de meliore nota commendare, von der vorteilhafteren Seite, Cur. in Cic. ep.: beneficia ex vulgari nota, von gemeiner Art, Sen.: nos ex illa prima nota non sumus, Sen.: alia deinceps huius notae, und dergleichen mehr, Sen. – 5) Zeichen in einem Buche, a) eig., Zeichen, Merkmal, um seinen Beifall od. sein Mißfallen über eine Stelle zu äußern, Cic. Pis. 73. Sen. ep. 6, 5. – b) meton., eine erklärende Anmerkung, Note, ICt. – 6) Anmerkung, Note, die der Zensor über jmds. Leben u. Betragen machte und sie teils mündlich bekannt gab, teils in das Protokoll eintrug, und meton. = die aus dem ungünstigen Urteil des Zensors hervorgehende Ehrenschmälerung, motis senatu notas ascribere, Liv.: ignominiosis notas demere, Suet.: censoriae severitatis notā inuri, Cic.: censoriā notā perstrictus, Val. Max.: übtr., nunc in amore tuo cogor habere notam, eine Degradation zu erleiden, herabzusinken, Prop. 1, 8, 18: a quo repulsus tristem sustinuit notam, mußte eine schimpfliche Zurücksetzung erleiden, Phaedr. 1, 3, 11. – Bildl., der Schandfleck, Schimpf, die Beschimpfung, adiectae mortuo notae sunt, Liv.: notam quasi censoriam alci inurere, Plin. ep.: districtus minimā nec tamen ille notā, und doch hat ihn nicht der geringste Tadel berührt, Ov.: dictus Sceleratus ab illa vicus et aeternā res ea pressa notā, mit ewiger Schmach würde gezeichnet die Tat, Ov. – 7) unterscheidender Name einer Person, ehrender Beiname, ille Numantina traxit ab urbe notam, Ov. fast. 1, 596. – C) ein gegebenes Zeichen, ein Wink, Ov. met. 11, 466; art. am. 3, 514.

    lateinisch-deutsches > nota

  • 18 poples

    poples, itis, m., I) die Kniebeuge, Kniekehle, genua poplitesque et crura (bovis), Colum.: succīdere poplitem, Verg., femina poplitesque, Liv.: succisis poplitibus in genua se excipere, Sen. – II) meton., das Knie, duplicato poplite, mit gebogenem K., Verg.: contento poplite, mit straff angestemmtem K., Hor.: poplitibus semet excipere, sich auf die Knie niederlassen, Curt.: aegre iam exceptum poplitibus corpus tuebatur, Curt.: subsidere poplite, Verg.

    lateinisch-deutsches > poples

  • 19 Abkürzung

    Abkürzung, I) im allg., s. Verkürzung. – II) insbes., die Ersparnis von Worten u. Silben in Rede u. Schrift: compendium. – nota (das [25] äußere, sichtbare Schriftzeichen der Abkürzung, namentl. ein Zeichen für ein ganzes Wort). – mit Abkürzungen schreiben, notare (Ggstz. perscribere): mit Abkürzungen etw. nachschreiben, per compendia excipere alqd; notis excipere alqd, sehr schnell, velocissime (mit Zeichenschrift).

    deutsch-lateinisches > Abkürzung

  • 20 Arm [2]

    Arm, der, I) eig.: brachium (von der Hand bis an den Ellbogen, Unterarm; auch oft vom ganzen Arm, wo es auf genaue Unterscheidung nicht ankommt). – lacertus (Oberarm; aber, ohne Rücksicht, ob Ober- od. Unterarm zu bezeichnen sei, überall auch da, wo der Arm hinsichtlich seiner Stärke und Muskulosität bezeichnet werden soll). – manus, bes. im Plur. (die Hand mit dem Arme, da, wo die Hand der besonders tätige Teil ist, wie beim Halten, Tragen etc.). – ein niedlicher A., brachiolum. – A. in A. (v. zweien), amplexi od. complexi inter se u. alter alterum; im Zshg. auch bl. amplexi od. complexi: etwas unter dem A. tragen, alqd portare sub ala: jmd. auf den Armen tragen, in manibus gestare (z. B. puerum); alqm manibus sublevare, sustinere (mit den Händen aufrecht halten, einen Verwundeten etc.: auf den Armen getragen, auch inter manussublevatus): jmd. auf den Armen herumtragen, alqm manibus suis circumferre (z. B. puerum): jmd. auf den Armen wegtragen, alqm inter manus auferre (z. B. e proelio): jmd. auf die Arme nehmen, in manus accipere (z. B. puerum). – jmd. am A. nehmen, alqm amplecti: jmd. in die Arme nehmen, schließen, alqm complecti, amplecti: jmd. fest in die Arme schließen, artius amplecti alqm: jmdm. in die Arme sinken, manibus alcis excipi: jmd. in den Armen halten, alqm complexum tenere: alqm manibus sustinere, sublevare (mit den Händen aufrecht halten, z. B. einen Verwundeten): jmdm. in den Armen hängen, e manibus alcis sustinentis pendēre: jmdm. in den Armen liegen, haerere in alcis complexu: jmd. aus den Armen lassen, alqm ab amplexu suo dimittere: jmd. in den Armen auffangen, manibus alqm excipere: ich nehme jmd. mit offenen Armen auf, meo sinu ac complexu alqm recipio; libens ac supinis manibus alqm excipio. – in jmds. Armen, in alcis manibus (dah. in jmds. Armen u. an jmds. Brust, in alcis manibus et gremio, z. B. maerore et lacrimis consenescere): inter alcis manus; in complexu alcis: in jmds. Armen sterben, in complexu alcis emori od. extremum vitae spiritum edere; inter alcis manus exspirare; inter alcis sublevantis manus exstingui (eines, der den Sterbenden aufrichtet u. stützt): einen in jmds. Armen töten, alqm in complexu alcis trucidare. – die Kinder aus den Armen der Eltern reißen, liberos e parentum complexu abripere; liberos de [176] parentum complexu avellere atque abstrahere. – jmdm. unter die Arme greifen, alqm sustinere (stützen, beim Gehen, beim Aussteigen aus dem Wagen, aus der Sänfte etc.); alqm collapsum excipere (jmd. auffangen beim Fallen); alqm sublevare. alci su bvcuire. inopiam alcis levare (uneig., ihm beistehen, helfen); alci aliquid prae manu dare, unde utatur (jmd. beim Anfange einer eigenen Wirtschaft unterstützen): sich jmdm. in die Arme werfen, ad alqm confugere; alcis fidei se committere. – Sprichw., Könige haben lange Arme, longae regibus sunt manus (Ov. her. 16, 166). – II) übtr., bei lebl. Ggstndn.: a) eines Flusses: pars. – caput (Mündung). – der Fluß teilt sich in zwei, in mehrere Arme, fluvius in duas partes dividitur, in plures partes diffluit. – b) des Meeres, eines Berges, eines Hafens, eines Befestigungswerkes: brachium.

    deutsch-lateinisches > Arm [2]

См. также в других словарях:

  • excipere — index disqualify, except (exclude), overhear, succeed (follow) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • hospitio excipere — index lodge (house) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • warrantor potest excipere quod querens non tenet terrain de qua petit warrantiam, et quod donum fuit insufficiens — /wohrsntor powtast aksipariy kwod kwiranz non tenat tehram diy kwey petat wohraensh(iy)3m, et kwod downam fyiiwat insafish(iy)enz/ A warrantor may object that the complainant does not hold the land of which he seeks the warranty, and that the… …   Black's law dictionary

  • exciper — [ ɛksipe ] v. tr. ind. <conjug. : 1> • 1279 , rare av. XVIIIe; lat. jurid. excipere « excepter » → excepter 1 ♦ Dr. Soulever une exception en justice. Exciper de la chose jugée, de la prescription. S appuyer, s autoriser (d une pièce).… …   Encyclopédie Universelle

  • excipient — [ ɛksipjɑ̃ ] n. m. • 1747; lat. excipiens, de excipere « recevoir » ♦ Substance neutre qui entre dans la composition d un médicament, et qui sert à rendre les principes actifs plus faciles à absorber. Excipient sucré. ● excipient nom masculin… …   Encyclopédie Universelle

  • Excipiente — (Del lat. excipiens, part. de excipere, sacar, tomar.) ► sustantivo masculino FARMACIA Sustancia inactiva que se mezcla con los medicamentos para darles consistencia, forma, sabor u otras cualidades y así facilitar su administración. * * *… …   Enciclopedia Universal

  • excepter — [ ɛksɛpte ] v. tr. <conjug. : 1> • fin XIIe; lat. exceptare « recevoir », pour servir de v. à exception, fréquent. de excipere ♦ Ne pas comprendre dans. « je veux bien vous excepter de la règle générale; mais je n excepterai que vous »… …   Encyclopédie Universelle

  • exception — [ ɛksɛpsjɔ̃ ] n. f. • 1243 dr.; lat. exceptio, de excipere « retirer, excepter » → exciper 1 ♦ Action d excepter. Il ne sera fait aucune exception à cette consigne. ⇒ dérogation, restriction. Faire une exception pour qqn, en faveur de qqn. Faire… …   Encyclopédie Universelle

  • prendre — Prendre, Accipere, Acceptare, Capere, Captare, Excipere, Prendere, Prehendere, Comprehendere, Percipere, Sumere, Desumere. Prendre et appliquer à soy, Asciscere. Prendre en sa main quelque chose, Inuolare. Prendre en cachette, Surripere. On n en… …   Thresor de la langue françoyse

  • recueillir — Recueillir, Excipere, Recolligere, voyez Cueillir. Recueillir dix muis en un arpent, Arare decem medimna ex iugere. Recueillir ce qui tombe, Tollere quod excidit. Recueillir en un vaisseau, Colligere in vas. Recueillir de son labeur beaucoup de… …   Thresor de la langue françoyse

  • exzipieren — ex|zi|pie|ren 〈V. tr.; hat; veraltet〉 von etwas ausnehmen, als Ausnahme hinstellen [<lat. excipere „ausnehmen, eine Ausnahme machen“; → Exzeption] * * * ex|zi|pie|ren <sw. V.; hat [lat. excipere, eigtl. = herausnehmen, zu: ex = (her)aus u.… …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»