Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

diligere

  • 1 diligere

    любить, почитать, dil. aliquem fraterna caritate (1. 58 § 1 D. 28, 5);

    impuberem ita dilexit (1. 4. D. 26, 3);

    ingenuam dil. honore pleno (1. 16 § 1 D. 34, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > diligere

  • 2 Interfice errorem, diligere errantem

    Kill the sin, love the sinner. (St. Augustine)

    Latin Quotes (Latin to English) > Interfice errorem, diligere errantem

  • 3 diligo

    dīlĭgo, ĕre, lexi, lectum - tr. - [st2]1 [-] diviser, découper, séparer. [st2]2 [-] aimer avec choix, estimer, avoir des égards pour, considérer, honorer. [st2]3 [-] aimer, se plaire à (en parl. des objets inanimés). [st2]4 [-] choisir, élire.
    * * *
    dīlĭgo, ĕre, lexi, lectum - tr. - [st2]1 [-] diviser, découper, séparer. [st2]2 [-] aimer avec choix, estimer, avoir des égards pour, considérer, honorer. [st2]3 [-] aimer, se plaire à (en parl. des objets inanimés). [st2]4 [-] choisir, élire.
    * * *
        Diligo, diligis, pen. corr. dilexi, dilectum, diligere. Cic. Aimer aucunement et vouloir bien à aucun.
    \
        Ante omnes aliquem diligere. Ouid. Sur touts, Plus que touts autres.
    \
        Omnes diligere ex aequo. Ouid. Egualement, Autant l'un que l'autre.
    \
        Vnice diligere. Cic. Aimer singulierement.

    Dictionarium latinogallicum > diligo

  • 4 amo

    ămo, āvi, ātum, 1, v. a. (amāsso = amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 23; id. Curc. 4, 4, 22; id. Mil. 4, 2, 16; cf. Paul. ex Fest. p. 28 Müll.:

    amāsse = amavisse,

    Ter. Eun. 5, 1, 11:

    amantum = amantium,

    Plaut. Men. 2, 3, 4; Lucr. 4, 1077; Ov. A. A. 1, 439) [cf. Sanscr. kam = to love; hama = Sanscr. sam = Germ. sammt; Engl. same, Lat. similis; with the radical notion of likeness, union], to like, to love, eraô, phileô (both in the higher and the lower sense, opp. odisse; while diligere (agapô) designates esteem, regard; opp. neglegere or spernere; cf. Doed. Syn. IV. p. 97; in the high sense in the philos. writings and Epp. of Cicero; often in the low sense, esp. in the comic poets. In the Vulg. amo and amor are comparatively little used, prob. from their bad associations, amo being used 51 times and amor 20. Instead of these words, diligo, dilectio and caritas were used. Diligo (incl. dilectus) occurs 422 times, and dilectio and caritas 144 times in all; dilectio 43 and caritas 101 times).
    I.
    In gen.:

    quid autem est amare, nisi velle bonis aliquem adfici, quam maximis, etiamsi ad se ex iis nihil redeat,

    Cic. Fin. 2, 24:

    amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames, nullā indigentiā, nullā utilitate quaesitā,

    id. Am. 27, 100:

    videas corde amare (eos) inter se,

    Plaut. Capt. 2, 3, 60; Ter. Ad. 5, 3, 42:

    liberi amare patrem atque matrem videntur,

    Gell. 12, 1, 23:

    qui amat patrem aut matrem,

    Vulg. Matt. 6, 5:

    ipse Pater amat vos, h. l. used of God,

    ib. Joan. 16, 27:

    Cicerones pueri amant inter se,

    love each other, Cic. Att. 6, 1:

    magis te quam oculos nunc amo meos,

    Ter. Ad. 4, 5, 67:

    quem omnes amare meritissimo debemus,

    Cic. de Or. 1, 55, 234.—So, amare aliquem ex animo, to love with all one's heart, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5:

    unice patriam et cives,

    id. Cat. 3, 5:

    aliquem amore singulari,

    id. Fam. 15, 20:

    sicut mater unicum amat filium suum,

    Vulg. 2 Reg. 1, 26:

    dignus amari,

    Verg. E. 5, 89.—Amare in ccntr. with diligere, as stronger, more affectionate: Clodius valde me diligit, vel, ut emphatikôteron dicam, valde me amat, Cic. ad Brut. 1, 1; id. Fam. 9, 14:

    eum a me non diligi solum, verum etiam amari,

    id. ib. 13, 47; id. Fragm. ap. Non. 421, 30 (Orell. IV. 2, p. 466); Plin. Ep. 3, 9.—But diligere, as indicative of esteem, is more emph. than amare, which denotes an instinctive or affectionate love:

    non quo quemquam plus amem, aut plus diligam, Eo feci, sed, etc.,

    Ter. Eun. 1, 2, 16:

    homo nobilis, qui a suis et amari et diligi vellet,

    Cic. Verr. 2, 4, 23:

    te semper amavi dilexique,

    have loved and esteemed, id. Fam. 15, 7: diligis (agapais) me plus his? Etiam, Domine, tu scis quia amo (philô) te, Vulg. Joan. 21, 15 sqq., ubi v. Alford, Gr. Test. al.—Hence in asseverations: ita (sic) me dii (bene) ament or amabunt, so may the gods love me, by the love of the gods, most assuredly:

    ita me di amabunt, etc.,

    Plaut. Poen. 1, 3, 30 (v. the pass. in its connection):

    ita me di ament, credo,

    Ter. And. 5, 4, 44:

    non, ita me di bene ament,

    id. Hec. 2, 1, 9:

    sic me di amabunt, ut, etc.,

    id. Heaut. 3, 1, 54.—Hence also ellipt.: ita me Juppiter! (sc. amet or amabit), Plaut. Poen. 1, 3, 31 (so in Engl. with different ellipsis, bless me! sc. God).—And as a salutation: Me. Salvus atque fortunatus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Me gadore, the gods bless you! Plaut. Aul. 2, 2, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    Amare se, of vain men, to be in love with, to be pleased with one's self, also, to be selfish (used mostly by Cic.):

    quam se ipse amans sine rivali!

    Cic. Q. Fr. 3, 8:

    nisi nosmet ipsos valde amabimus,

    id. Off. 1, 9, 29; so id. Att. 4, 16 med.; id. Har. Resp. 9:

    homines se ipsos amantes,

    Vulg. 2 Tim. 3, 2.—
    B.
    Of unlawful love, Plaut. Bacch. 2, 2, 30:

    ut videas eam medullitus me amare!

    id. Most. 1, 3, 86 et saep.:

    meum gnatum rumor est amare,

    Ter. And. 1, 2, 14; 1, 2, 20 al.:

    ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare, potare, etc.,

    Sall. C. 11, 6:

    quae (via) eo me solvat amantem,

    Verg. A. 4, 479:

    non aequo foedere amare,

    id. ib. 4, 520; Hor. S. 2, 3, 250 Heind.; Vulg. Jud. 16, 4; ib. 2 Reg. 13, 4 al. —
    C.
    Trop., to love a thing, to like, to be fond of, to find pleasure in, delight in:

    nomen, orationem, vultum, incessum alicujus amare,

    Cic. Sest. 49, 105:

    amavi amorem tuum,

    id. Fam. 9, 16:

    Alexidis manum amabam,

    id. Att. 7, 2:

    amabat litteras,

    Nep. Att. 1, 2:

    ea, quae res secundae amant, lasciviā atque superbiā incessere,

    Sall. J. 41, 3:

    amare nemus et fugere urbem,

    Hor. Ep. 2, 2, 77:

    amat bonus otia Daphnis,

    Verg. E. 5, 61:

    non omnes eadem mirantur amantque,

    Hor. Ep. 2, 2, 58:

    mirā diversitate naturā, cum īdem homines sic ament inertiam et oderint quietem,

    Tac. G. 15:

    pax et quies tunc tantum amata,

    id. ib. 40:

    qui amant vinum et pinguia,

    Vulg. Prov. 21, 17:

    amant salutationes in foro,

    ib. Luc. 20, 46: amat Janua limen, loves to remain shut, i. e. is constantly closed, Hor. C. 1, 25, 3; so,

    Nilus amet alveum suum,

    keep to its bed, Plin. Pan. 31, 4 al. —With inf. as object:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50:

    amant in synagogis orare,

    Vulg. Matt. 6, 5.—
    D.
    Amare aliquem de or in aliquā re, quod, etc., to like one for something, to be obliged to one for something, to be under obligation, be thankful.
    a.
    With de:

    ecquid nos amas De fidicinā istac?

    Ter. Eun. 3, 2, 3:

    de raudusculo multum te amo,

    Cic. Att. 7, 2, 7.—
    b.
    With in:

    et in Attilii negotio te amavi,

    Cic. Fam. 13, 62.—
    c.
    With quod:

    te multum amamus, quod, etc.,

    Cic. Att. 1, 3: amas me, quod te non vidi? Domit. Afer. ap. Quint. 6, 3, 93.—Also without prep. or quod: soror, parce, amabo. Anter. Quiesco. Adelph. Ergo amo te, I like you, am much obliged to you, Plaut. Poen. 1, 2, 40:

    bene facis: Merito te amo,

    Ter. Ad. 5, 8, 23.—Hence in the eilipt. lang. of conversation, amabo or amabo te (never amabo vos, etc.), lit. I shall like you ( if you say, do, etc., that for me).—Hence in entreaties = oro, quaeso, precor (with ut or ne foll.), be so good, I pray, entreat you (in Plaut. and Ter. very freq.; in the latter always amabo without te;

    in Cic. only in Epistt.): quis hic, amabo, est, qui, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 3, 26:

    qui, amabo?

    id. Bacch. 1, 1, 19:

    quid, amabo, obticuisti?

    id. ib. 1, 1, 28 et saep.:

    id, amabo, adjuta me,

    Ter. Eun. 1, 2, 70:

    id agite, amabo,

    id. ib. 1, 2, 50 al.; Cat. 32, 1:

    id, amabo te, huic caveas,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 10; id. Men. 4, 3, 4:

    amabo te, advola,

    Cic. Q. Fr. 2, 10:

    cura, amabo te, Ciceronem nostrum,

    id. Att. 2, 2.—With ut or ne foll.:

    scin quid te amabo ut facias?

    Plaut. Men. 2, 3, 71; 3, 3, 1:

    amabo, ut illuc transeas,

    Ter. Eun. 3, 3, 31:

    amabo te, ne improbitati meae assignes, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 4.—
    E.
    With inf., to do a thing willingly, to be wont or accustomed to (cf. phileô; mostly poet. or in post-Aug. prose):

    clamore, vultu, saepe impetu, atque aliis omnibus, quae ira fieri amat,

    delights to have done, is wont to do, Sall. J. 34, 1; cf. Quint. 9, 3, 17:

    aurum per medios ire satellites Et perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo,

    Hor. C. 3, 16, 9; so id. ib. 2, 3, 9; id. Epod. 8, 15; Plin. 13, 4, 7, § 28; Tac. A. 4, 9.—Hence, ămans, antis, P. a., with gen. or absol.
    A.
    Fond, loving, kind, feeling kindly to, benevolent, pleasing; and subst., a friend, patron:

    continentem, amantem uxoris maxime,

    Plaut. As. 5, 2, 7:

    veterem amicum suum studiosum, amantem, observantem sui,

    Cic. Rab. Post. 16:

    homines amantes tui,

    id. Fam. 9, 6:

    cives amantes patriae,

    id. Att. 9, 19; id. Q. Fr. 1, 1, 5:

    amans cruoris,

    Ov. P. 2, 9, 46:

    ad nos amantissimos tui veni,

    Cic. Fam. 16, 7:

    Amantissimus Domini habitabit in eo,

    Vulg. Deut. 33, 12; ib. Amos, 5, 11: amantissima eorum non proderunt iis, their most [p. 108] pleasant things, ib. Isa. 44, 9; so ib. Os. 9, 16.—
    B.
    Trop., of things, friendly, affectionate:

    nomen amantius indulgentiusque,

    Cic. Clu. 5:

    lenissimis et amantissimis verbis utens,

    id. Fam. 5, 15 al. —
    C.
    Sometimes in a bad sense = amator or amica, a paramour; cf. Wolf ad Cic. Tusc. 4, 12, 27; cf. Hor. Ep. 1, 1, 38:

    quis fallere possit amantem,

    Verg. A. 4, 296; 4, 429:

    amantium irae amoris integratio est,

    Ter. And. 3, 3, 23:

    oblitos famae melioris amantīs,

    Verg. A. 4, 221:

    perjuria amantūm,

    Ov. A. A. 1, 633.— Hence, ămanter, adv., lovingly, affectionately, Cic. Fam. 5, 19; id. Att. 2, 4.— Comp., Tac. A. 1, 43.— Sup., Cic. Am. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > amo

  • 5 arte

    artē, Adv. m. Compar. u. Superl. (artus, a, um), enggefügt, zusammengepreßt, zusammengedrängt, eng, I) eig.: a) im Ggstz. zum Lockern, Schlaffen, eng, fest (Ggstz. laxe), arte colligare manus, Plaut. (u. so nimis arte colligor, Naev. com. fr.): arte boves ad stipites religare, Col.: tigna hoc (desto) artius illigata tenentur, Caes.: artius complecti alqm, enger, innig, Cic.: historia ingens minutissime scripta, artissime plicata (zusammengerollt), Sen. – u. öfter im Bilde, artius astringi atque hederā, Hor.: artius astringere rationem, Cic.: artissime constringere sententiam, Cic.: illud arte tenent (daran halten sie fest) accurateque defendunt, Cic. – b) im Ggstz. zum Weiten, eng, dicht (Ggstz. late), trabes singulis saxis interiectis arte continentur, Caes. – aciem, quam arte statuerat, latius porrigit, Sall.: signa artius collocare, Sall.: pedites quam artissime ire iubet, Sall. – spiritus arte meat, Curt. – II) übtr.: a) fest, arte et graviter dormire, fest u. tief, Cic.: artius ex lassitudine dormire, Cic. – alqm arte (eng, innig) diligere, Plin. ep.: u. so alqm artissime (aufs innigste) diligere, Plin. ep. – b) eingeschränkt, knapp, kurz, artius appellare alqm, jmds. Namen kürzer aussprechen, Ov. ex Pont. 4, 12, 10. – bes. in bezug auf Beschränkung des Lebensgenusses, alqm arte cohibere, knapp halten, tüchtig einschränken, Plaut.: u. so alqm arte contenteque habere, Plaut.: alqm arte colere (Ggstz. opulenter), Sall.: alqm artius habere, Sall. fr.: alci arte modum statuere, auf ein beschränktes Maß setzen, Sall.

    lateinisch-deutsches > arte

  • 6 colo [2]

    2. colo, coluī, cultum, ere ( aus *quelō, vgl. inquilinus ›Insasse‹, indogerm. Wz. *quel ›sich drehend herumbewegen‹; griech. πέλομαι, ich bin in Bewegung), I) im engern Sinne: a) (als t. t. des Landb.) pflegen, abwarten = bauen, bebauen, bearbeiten, α) m. Acc., einen Acker usw., agrum, agros, den A., die Ä. bebauen, dah. auch = Feldbau treiben, Cic. (dah. agrum colens, der Landmann, Ggstz. negotians, Sen.): arvum, Apul.: agrum in Tusculano, Liv.: agrum manibus suis, Eutr.: praedia studiose, Cic.: hortum exiguā stipe, Curt.: terram subigere et c. ad victum, Lact.: dura cultu (zu bebauen) haec plaga est, Liv.: u. im Pass., quod arari aut coli potest, Cic.: Alpes quidem habitari coli, Liv.: agellus, qui colebatur per unum villicum, Frontin. – Baumpflanzungen, Bäume usw., ne arva simul et vineta et oleas et arbustum colant, Quint.: c. vitem, Cic.: arbusculae manu cultae, künstlich gezogene, Fronto. Vgl. übh. 1. cultus, a, um. – u. (bei Dichtern) Früchte, fructus, Verg.: fruges, poma, Ov. – β) absol. = Feldbau treiben, sich mit Feldbau beschäftigen, duo spectasse colendo, Varr.: colendi haud facilem esse viam, Verg.

    b) = einen Ort bewohnen, wo wohnen, hausen, sich bleibend aufhalten, einen Ort häufig besuchen, α) m. Acc. des Ortes, v. Menschen, urbem, Cic.: regionem ultra Istrum iacentem, Curt.: Rheni ripam, Tac.: qui (homines) has nobiscum terras ab oriente ad occidentem colunt, Cic.: illi qui insulas colunt, die Inselbewohner, Liv.: Sicani aut Pelasgi, qui primi coluisse Italiam dicuntur, die Urbewohner It. gewesen sein sollen, Gell.: in prima coluisse Helicona iuventa, poet. = schon in früher Jugend gedichtet haben, Prop. – v. Gottheiten (vgl. Drak. Liv. 31, 30, 9), deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt, Plaut.: Iuno regina, quae nunc Veios colis, Liv.: di, qui hanc urbem, hos sacratos lacus lucosque colitis, Liv. – v. Tieren, Hystrum cygnus Tanaimque colens, Sen. Agam. 715. – β) m. Acc. der Zeit, defessum vi colere aevom, Lucr. 5, 1143: pertaesum vi colere aevom, Lucr. 5, 1148. – γ) absol. (s. Drak. Liv. 38, 18, 12), hic, Plaut.: extra urbem et pomoerium, Apul.: circa utramque ripam Rhodani, Liv.: prope Oceanum adversus Gades, Liv.: quā vergit ad occidentem, Curt.: super Bosporum, Curt.: usque ad Albim, Tac.: citra Hiberum, Gell.: ultra Tanaim usque ad Thraciam, Curt.: ganz absol., colunt discreti ac diversi, Tac.: quae gentes colerent, da wohnten, Curt.: Antrona voluntate colentium recepit, der Bewohner, Einwohner, Liv.

    II) im weitern Sinne, Ggstz. neglegere, 1) physisch od. geistig pflegen, a) physisch, α) durch phys. Nahrung, verpflegen, milites arte (knapp), se opulenter, Sall. Iug. 85, 34. – β) durch phys. Abwartung u. äußern Schmuck, αα) Pflanzen, pflegen, coli utique non vult (lupinus), verlangt keine besondere Pflege, Plin. 18, 134. – ββ) eine Wohnung schön ausstatten, domos vivo, Petr. 71, 7. – γγ) abwarten, putzen, herausputzen, schmücken, alter se plus iusto colit, alter plus iusto neglegit; ille et crura, hic ne alas quidem vellit, Sen.: corpora, Ov.: capillos, Tibull.: formam augere colendo, Ov. – brachia et lacertos auro, Curt.: dexter lacertus armillā aureā cultus, Petr.: equis et armis decoribus cultus, Sall. fr.: u. im Bilde, ad similitudinem parietum suorum extrinsecus cultus, mit einem schönen äußern Anstrich, Sen. – γ) übh. durch mater. Förderung hegen, beglücken, bes. v. der Gottheit, terras, Verg.: genus hominum, Plaut.: terras hominumque genus, entrohen, entwildern, Hor.

    b) geistig pflegen, ausbilden, veredeln, genus orationis aequabile et temperatum, Cic. de off. 1, 3: ingenium singulari rerum militarium prudentiā, Vell. 2, 29, 5 ed. Kritz (Haase u. Halm excoluerat): pectus ingenuas per artes, Ov. art. am. 2, 121.

    2) übh. tätlich hegen u. pflegen, a) durch unablässiges Ausüben, Erstreben, etw. üben, betreiben, abwarten, sich mit etw. beschäftigen, einer Sache warten, huldigen, auf etw. halten, etw. im Auge behalten, aufrecht halten, erhalten od. zu erhalten suchen, nec victum nec vitam illam, Cic., vitam illam inopem, Ter.: brevem vitam, Plaut.: vino et victu vitam, Plaut.: vix vitam colo, Plaut. (s. Lorenz Plaut. most. 731. Wagner Ter. heaut. 136). – munus, officium, Cic.: diligentiam, Cic. – studium philosophiae a prima adulescentia, Cic.: studia vehementer, Cic.: voces Latinas subsicivo aut tumultuario studio, Gell.: artes liberales studiosissime, Suet.: artes pessumas, Sall.: disciplinam, Cic. – amicitiam, pietatem, amorem, Plaut. (s. Brix Plaut. mil. 101): amicitiam populi Romani, Sall.: amicitiam cum fide, Curt.: amicitias utilitatibus, Cic., od. utilitate, non fide, Iustin. – pacem, Liv.: ius religiose, Cornif. rhet.: fidem, Cic.: ius ac fas, Liv.: iustitiam et liberalitatem, Cic.: pietatem, Komik. u. Cic. poët. (s. Gronov Ter. Hec. 3, 4, 33): virtutem, Cic.: sapientiam, Cic. – alcis memoriam, Cic.: bonos mores, Sall. – beneficium acceptum, Liv.: aurum, dem G. frönen, ein Sklave des G. sein, Prop.

    b) durch Achtung u. Verehrung an den Tag legende Dienste, Gaben u. dgl., α) eine Gottheit usw. durch Gebete, Opfer u.a. Zeremonien, jmd. verehren, jmdm. seine Verehrung bezeigen, jmd. anbeten, jmdm. opfern, dienen, αα) m. Acc. der Gottheit usw., die man verehrt, deos, Cic.: suos deos aut novos aut alienigenas, Cic.: unum deum, Lact.: multos ac falsos deos, Lact.: deûm maxime Mercurium, Caes.: Apollinem eximiā religione, Curt.: Latonam per aras, Ov.: simulacrum menstruis supplicationibus, Suet.: patrem aris, pulvinaribus, flamine, Plin. pan.: regem divinis honoribus, Curt.: alqm ut deum, Cic.: imagines Narcissi et Pallantis inter Lares, Suet.: alqm od. nomen alcis inter deos, Curt.: deos putant quicquid colere coeperunt, arbores maxime, Curt. – im Passiv, cura pii dis sunt, et qui coluere coluntur, Ov.: Sol, qui colitur iuxta aedem Quirini, Quint.: quo cognomine is deus quadam in parte urbis colebatur, Suet.: Vitellia, quae multis locis pro numine coleretur, Suet.: id quod pro deo colitur, der Götze, Curt.: ubi pro deo vates anticus (= antiquus) colitur, Liv.: cum se templis et effigie numinum per flamines et sacerdotes coli vellet (v. Augustus), Tac. – ββ) m. Acc. des Ortes (Altars, Tempels), heilig halten, heilig verehren, sanctas aras, Ov.: aram ritu alcis dei, Liv.: Musarum delubra, Cic.: sacellum sanctissime, Nep.: sacrarium summā caerimoniā, Nep.: templum miro honore, Verg.: Bellonae templum tantā religione colitur, ut etc., Auct. b. Alex. – γγ) mit Acc. der Opfer, Zeremonien, Feste usw., die man verehrend, dienend besorgt, abwarten, abhalten, feiern, begehen, als heilig beachten, sacra Musarum, Ov.: u. (im Bilde) sacra litterarum, Quint.: religiones pie magis, quam magnifice, Liv.: festa caesā sue, Ov.: semper vestros honores, euch die schuldige Ehre erweisen, Verg.: morem sacrum, Verg. – β) Menschen, jmdm. dienen, seine Dienste weihen, durch Dienste, Gefälligkeiten aller Art seine Aufmerksamkeit, äußere Achtung und Verehrung an den Tag legen, jmd. äußerlich ehren, in Ehren halten, jmdm. Ehre erweisen, jmdm. seine Huldigung darbringen, huldigen, jmdm. den Hof machen, im üblen Sinne, jmdm. frönen, alqm, u. verb. alqm observare et colere, alqm diligenter observare et colere, alqm colere diligentissimeque observare, Cic. u.a. (s. Kritz Sall. Iug. 10, 8): u. mirifice alqm colere et amare, Cic.: alqm colere et diligere, Cic.: inter se colere ac diligere, Cic.: alqm aut ornare aut colere, Cic.: colere externos et adulari, Tac.: nomen ipsum (regis) colere venerarique, Curt. – alqm patris loco, in parentis loco, Cic.: socios, Liv., u. socios cum fide, Liv.: alqm maxime, Ter.: semper alqm, Cic.: semper domum alcis, Quint. – alqm donis, Liv., litteris, Nep., honoribus muneribusque, Liv.: alqm summā observantiā, Cic.: tantā veneratione pulcherrimum opus colebatur, Plin. ep. – Ggstz., eodem tempore servos despicis et colis, Sen.: amandos timet, quos colit violat, Sen.

    lateinisch-deutsches > colo [2]

  • 7 diligo

    dī-ligo, lēxī, lēctum, ere (dis u. lego), I) auseinander nehmen, zerteilen, pernam totam, Titin. com. 84 zw.; vgl. Ribbeck Coroll. p. LIX. – II) übtr.: A) als milit. t.t., Soldaten ausheben, tiro dilectus, Veget. mil. 1, 8. p. 12, 9 L. – od. auswählen, Partiz. subst., dīlēctī, ausgewählte Leute, eine Elite, Veget. mil. 3, 10. p. 91, 19 L. Vgl. deligo no II, A. – B) hochachten, schätzen, dah. lieb und wert halten, lieben aus Achtung (Ggstz. neglego u. odi; versch. v. amo, »lieben« aus Leidenschaft, Ggstz. odi), a) von pers. Subjj., α) leb. Wesen: alqm, Komik., Cic. u.a.: verb. alqm diligere et carum habere, alqm colere atque diligere, Cic.: se ipsum, Cic.: inter se, Cic.: se mutuo amore, Min. Fel.: dil. pro suo quemque officio, Plin. ep.: alqm in germani fratris loco, Ter.: alqm arte, artissime, Plin. ep.: alqm valdissime, Sen.: catulos impendio (von Affen), Solin. – v. sinnlicher, Liebe zu einem Mädchen usw., alqam, Val. Max. 8, 3, 10. Suet. Caes. 52, 1. Petron. 126, 7. Iustin. 21, 10, 2: Encolpion, Petron. 114, 9: alqm amore Venerio, Nep. Paus. 4, 1: alqm turpius, Nep. Hamilc. 3, 2. – β) sachl. u. abstr. Objj.: aurum, Ov.: hunc locum, Cic.: in illa aetate pudorem, zu schätzen wissen, Cic.: alcis consilia, officia, zufrieden sein mit usw., Cic. – b) v. sachl. Subjj., wie unser lieben, montes et valles diligit abies, Plin. 16, 74. – dah. mit folg. Infin. (wie amo), lieben = gern pflegen zu usw., pira nasci tali solo maxime diligunt, Pallad. 3, 25, 1.

    lateinisch-deutsches > diligo

  • 8 singulariter

    singulāriter, Adv. (singularis), I) einzeln, a) übh.: inter se s. apta, Lucr.: a iuventute s. sedens, abgesondert, Paul. Nol. – b) als gramm. t.t., im Singular (Ggstz. pluraliter), dicere, Gell. u. Ambros.: pluralia efferre, Quint. – II) übtr., außerordentlich, alqm diligere, Cic. Verr. 2, 117: alqm amare, Plin. ep. 4, 15, 1: alqm et mirari et diligere, Plin. ep. 1, 22, 1.

    lateinisch-deutsches > singulariter

  • 9 admodum

    admŏdum, adv. [st2]1 [-] tout à fait, juste, ni plus ni moins, au moins (+ nombre), tout au plus (avec un nombre). [st2]2 [-] beaucoup, extrêmement. [st2]3 [-] suffisamment, assez (sens rare). [st2]4 [-] oui, d'accord (dans le dialogue).    - senex admodum: très vieux.    - erat admodum amplum signum, Cic. Sign, 74: c'était une très grande statue.    - nihil admodum: rien du tout.    - admodum diligere: aimer beaucoup.    - admodum pauci: un très petit nombre.    - admodum centum: au moins cent, cent tout au plus.    - traditum clarum admodum somnium, Cic. Div. 1, 27: on rapporte un songe d'une flagrante clarté.    - vox admodum quam suavis, Gell.: voix on ne peut plus douce.    - jam admodum mitigati animi erant, Liv.: déjà les esprits étaient devenus assez calmes.
    * * *
    admŏdum, adv. [st2]1 [-] tout à fait, juste, ni plus ni moins, au moins (+ nombre), tout au plus (avec un nombre). [st2]2 [-] beaucoup, extrêmement. [st2]3 [-] suffisamment, assez (sens rare). [st2]4 [-] oui, d'accord (dans le dialogue).    - senex admodum: très vieux.    - erat admodum amplum signum, Cic. Sign, 74: c'était une très grande statue.    - nihil admodum: rien du tout.    - admodum diligere: aimer beaucoup.    - admodum pauci: un très petit nombre.    - admodum centum: au moins cent, cent tout au plus.    - traditum clarum admodum somnium, Cic. Div. 1, 27: on rapporte un songe d'une flagrante clarté.    - vox admodum quam suavis, Gell.: voix on ne peut plus douce.    - jam admodum mitigati animi erant, Liv.: déjà les esprits étaient devenus assez calmes.
    * * *
        Admodum, pen. cor. Quantitatis aduerbium, significat Satis, Valde. Beaucoup, Fort, Assez.
    \
        Non admodum grandem natu. Cic. Non pas fort aagé.
    \
        Pauci admodum restant. Cic. Moult fort peu, Trespeu.
    \
        Admodum in responsione, pro Etiam. Plautus, AEdes ab ea accepisti? P. admodum. Ouy.
    \
        Admodum nihil. Cic. Rien du monde.
    \
        Pugna nulla admodum fuit. Liu. On ne combatit en facon du monde.
    \
        Admodum exigui pulueris. Colum. Un bien peu de pouldre menue.
    \
        Nuper admodum, pro Nuperrime. Terent. Haec inter nos nuper notitia admodum est. Il y a fort peu de temps que nous avons congnoissance ensemble.
    \
        Stomacho admodum prodest. Plin. Fort utile à l'estomach.

    Dictionarium latinogallicum > admodum

  • 10 impendio

    impendĭō, adv. [impendium] beaucoup, en grande quantité.    - surtout avec compar. impendio magis, Ter.: beaucoup plus.    - impendio minus, Plaut.: beaucoup moins.    - impendio commoveri, Apul.: être fortement ébranlé.    - impendio catulos diligere, Sol.: aimer particulièrement ses petits.
    * * *
    impendĭō, adv. [impendium] beaucoup, en grande quantité.    - surtout avec compar. impendio magis, Ter.: beaucoup plus.    - impendio minus, Plaut.: beaucoup moins.    - impendio commoveri, Apul.: être fortement ébranlé.    - impendio catulos diligere, Sol.: aimer particulièrement ses petits.
    * * *
        Impendio, Aduerbium intendendi. Gell. Moult fort, Grandement.
    \
        Impendio loquacior. Gell. Qui ha trop de babil.
    \
        Ille impendio nunc magis odit Senatum. Cic. D'autant plus, Beaucoup plus.
    \
        - ille vero minus minusque impendio Curare. Plaut. D'autant moins, Beaucoup moins.

    Dictionarium latinogallicum > impendio

  • 11 vereor

    vĕrĕor, ēri, ĭtus sum - tr. - [st1]1 [-] avoir une crainte respectueuse pour, révérer, respecter, honorer.    - vereri et diligere aliquem, Cic. Off. 1, 136: respecter et estimer qqn.    - metuebant eum servi, verebantur liberi, Cic. CM 37: il était craint de ses esclaves, révéré de ses enfants.    - cf. Cic. Phil. 12, 29; Liv. 39, 37, 17. [st1]2 [-] appréhender, craindre; avoir de l'appréhension, de la crainte.    - non se hostem vereri, sed angustias itineris... timere dicebant, Caes. BG. 1, 39, 6: ils disaient qu'ils n'avaient pas l'appréhension de l'ennemi, mais qu'ils craignaient l'étroitesse des défilés.    - cf. Caes. BG. 5, 48 ; BC. 3, 21; Cic. Or. 1; Nat. 2, 59.    - de aliqua re vereri, Cic. CM 18: craindre à propos de qqch.    - vereri alicui, alicui rei: craindre pour qqn, pour qqch.    - eo minus veritus navibus, quod in litore molli atque aperto deligatas ad ancoram relinquebat, Caes. BG. 5: craignant d'autant moins pour les vaisseaux qu'il les laissait à l'ancre sur un rivage uni et découvert.    - avec gén. de relation ne tui quidem testimonii veritus, Cic. Att. 8, 4, 1: sans être même en souci de ton témoignage.    - cf. Ter. Phorm. 971 ; Afran. Acc. d. NON. 496, 29 ; 497, 2.    - impers. nihilne te populi veretur? Atta.com. 7: n'as-tu aucun souci du peuple. --- cf. pudet. [st1]3 [-] appréhender de, craindre de.    - avec inf. Cic. Leg. 1, 37 ; Fam. 6, 6, 6 ; 13, 18, 2 ; Caes. BG. 5, 6.    - impers. aliquem non veritum est avec inf. Cic. Fin. 2, 39, qqn n'a pas craint de.    - vereri + prop. inf.: appréhender que.    - cf. Plaut. Mil. 1285 ; Acc. Tr. 157.    - vereri + inter. indir.: se demander avec inquiétude, avec appréhension. --- Ter. And. 176.    - vereri ecquodnam curriculum sit habitura tua industria, Cic. Br. 22: se demander avec inquiétude quelle carrière aura ton activité. --- cf. Att. 7, 7, 3.    - vereri ne + subj.: craindre que, craindre de.    - vereor ne veniat: je crains qu'il ne vienne.    - nonne verendum est ne philosophiam falsa gloria exornes? Cic. Tusc. 2: n'y a-t-il pas lieu de craindre que tu ne combles la philosophie de fausses louanges?    - ne Diviciaci animum offenderet verebatur, Caes. BG. 1: il craignait de fâcher Diviciacos.    - cf. Cic. Rep. 1, 70 ; 3, 70 ; de Or. 1, 231, etc. ; Caes. BG. 1, 19 ; 1, 42, etc.    - verens, ne... Cic. de Or. 2, 14 ; 3, 33 ; Nat. 1, 18 ; Top. 4 ; Fam. 13, 19, e; Att. 10, 8, 5 ; 15, 21, 1.    - vereor ne barbarorum rex fuerit ( Romulus), Cic. Rep. 1, 58: je crains bien que Romulus ait régné sur des barbares = il est probable que, il faut croire que.    - vereor ne... non...: craindre que ne... pas.    - d'ordinaire non vereor ne... non. --- Cic. Verr. 2, 118 ; 4, 82 ; Fam. 2, 1, 1; 2, 5, 2 ; Mil. 95 ; de Or. 1, 250, etc.    - quid est cur verear, ne... non ? Cic. Fin. 1, 34: pourquoi craindrais-je de ne pas ?    - vereri ut (= vereri... ne... non...): se demander avec crainte comment, craindre que... ne... pas...    - veremur, ut hoc, quod a tam multis et quod tot locis perferatur, natura patiatur, Cic. Tusc. 2, 46: nous craignons que cette douleur, qui est supportée jusqu'au bout par tant de gens et dans tant de lieux, la nature ne puisse pas l'endurer.    - veritus ut hostium impetum sustinere posset, Caes. B. G. 5, 47: se demandant avec crainte comment il pourrait soutenir le choc des ennemis (craignant de ne pas pouvoir soutenir le choc des ennemis).    - cf. Cic. Tusc. 2, 46 ; de Or. 1, 35 ; Agr. 2, 58 ; Fam. 14, 14, 1; Att. 6, 4, 2; 11, 22, 1; Caes. BG. 5, 47. [st1]4 [-] remarques.    - le participe passé veritus a parfois le sens du présent.    - veritus, a, um: - [abcl]a - qui a craint; craignant. - [abcl]b - qui a hésité.    - hic vereri perdidit, Plaut. Bacch. 1, 2, 50: il a perdu toute honte (il a toute honte bue).    - sens passif malunt metui se quam vereri, Gell.: ils aiment mieux être craints que respectés.
    * * *
    vĕrĕor, ēri, ĭtus sum - tr. - [st1]1 [-] avoir une crainte respectueuse pour, révérer, respecter, honorer.    - vereri et diligere aliquem, Cic. Off. 1, 136: respecter et estimer qqn.    - metuebant eum servi, verebantur liberi, Cic. CM 37: il était craint de ses esclaves, révéré de ses enfants.    - cf. Cic. Phil. 12, 29; Liv. 39, 37, 17. [st1]2 [-] appréhender, craindre; avoir de l'appréhension, de la crainte.    - non se hostem vereri, sed angustias itineris... timere dicebant, Caes. BG. 1, 39, 6: ils disaient qu'ils n'avaient pas l'appréhension de l'ennemi, mais qu'ils craignaient l'étroitesse des défilés.    - cf. Caes. BG. 5, 48 ; BC. 3, 21; Cic. Or. 1; Nat. 2, 59.    - de aliqua re vereri, Cic. CM 18: craindre à propos de qqch.    - vereri alicui, alicui rei: craindre pour qqn, pour qqch.    - eo minus veritus navibus, quod in litore molli atque aperto deligatas ad ancoram relinquebat, Caes. BG. 5: craignant d'autant moins pour les vaisseaux qu'il les laissait à l'ancre sur un rivage uni et découvert.    - avec gén. de relation ne tui quidem testimonii veritus, Cic. Att. 8, 4, 1: sans être même en souci de ton témoignage.    - cf. Ter. Phorm. 971 ; Afran. Acc. d. NON. 496, 29 ; 497, 2.    - impers. nihilne te populi veretur? Atta.com. 7: n'as-tu aucun souci du peuple. --- cf. pudet. [st1]3 [-] appréhender de, craindre de.    - avec inf. Cic. Leg. 1, 37 ; Fam. 6, 6, 6 ; 13, 18, 2 ; Caes. BG. 5, 6.    - impers. aliquem non veritum est avec inf. Cic. Fin. 2, 39, qqn n'a pas craint de.    - vereri + prop. inf.: appréhender que.    - cf. Plaut. Mil. 1285 ; Acc. Tr. 157.    - vereri + inter. indir.: se demander avec inquiétude, avec appréhension. --- Ter. And. 176.    - vereri ecquodnam curriculum sit habitura tua industria, Cic. Br. 22: se demander avec inquiétude quelle carrière aura ton activité. --- cf. Att. 7, 7, 3.    - vereri ne + subj.: craindre que, craindre de.    - vereor ne veniat: je crains qu'il ne vienne.    - nonne verendum est ne philosophiam falsa gloria exornes? Cic. Tusc. 2: n'y a-t-il pas lieu de craindre que tu ne combles la philosophie de fausses louanges?    - ne Diviciaci animum offenderet verebatur, Caes. BG. 1: il craignait de fâcher Diviciacos.    - cf. Cic. Rep. 1, 70 ; 3, 70 ; de Or. 1, 231, etc. ; Caes. BG. 1, 19 ; 1, 42, etc.    - verens, ne... Cic. de Or. 2, 14 ; 3, 33 ; Nat. 1, 18 ; Top. 4 ; Fam. 13, 19, e; Att. 10, 8, 5 ; 15, 21, 1.    - vereor ne barbarorum rex fuerit ( Romulus), Cic. Rep. 1, 58: je crains bien que Romulus ait régné sur des barbares = il est probable que, il faut croire que.    - vereor ne... non...: craindre que ne... pas.    - d'ordinaire non vereor ne... non. --- Cic. Verr. 2, 118 ; 4, 82 ; Fam. 2, 1, 1; 2, 5, 2 ; Mil. 95 ; de Or. 1, 250, etc.    - quid est cur verear, ne... non ? Cic. Fin. 1, 34: pourquoi craindrais-je de ne pas ?    - vereri ut (= vereri... ne... non...): se demander avec crainte comment, craindre que... ne... pas...    - veremur, ut hoc, quod a tam multis et quod tot locis perferatur, natura patiatur, Cic. Tusc. 2, 46: nous craignons que cette douleur, qui est supportée jusqu'au bout par tant de gens et dans tant de lieux, la nature ne puisse pas l'endurer.    - veritus ut hostium impetum sustinere posset, Caes. B. G. 5, 47: se demandant avec crainte comment il pourrait soutenir le choc des ennemis (craignant de ne pas pouvoir soutenir le choc des ennemis).    - cf. Cic. Tusc. 2, 46 ; de Or. 1, 35 ; Agr. 2, 58 ; Fam. 14, 14, 1; Att. 6, 4, 2; 11, 22, 1; Caes. BG. 5, 47. [st1]4 [-] remarques.    - le participe passé veritus a parfois le sens du présent.    - veritus, a, um: - [abcl]a - qui a craint; craignant. - [abcl]b - qui a hésité.    - hic vereri perdidit, Plaut. Bacch. 1, 2, 50: il a perdu toute honte (il a toute honte bue).    - sens passif malunt metui se quam vereri, Gell.: ils aiment mieux être craints que respectés.
    * * *
        Vereor, vereris, pen. prod. veritus sum, vereri. Plaut. Craindre d'offenser, Redoubter, Avoir en reverence.
    \
        Bella vereri. Ouid. Craindre la guerre.
    \
        Conspectum patris vereri. Terent. Ne s'oser trouver devant son pere.
    \
        Pauperiem veritus. Horat. Craignant povreté.
    \
        Vereri, cum datiuo. Cic. Vos mihi veremini, ne labar ad opinionem. Vous craindez que je ne, etc. Vous craignez, etc.
    \
        Vereri nonnihil ab aliquo. Terent. Craindre qu'il ne nous face aucun mal.
    \
        Vereri de aliquo. Cic. Craindre qu'il ne nous face aucun mal.
    \
        Vereor dicere. Terent. Je n'ose dire.
    \
        - an verebamini Ne non id facerem quod recepissem semel? Terent. Aviez vous paour que, etc.
    \
        Vereor vt placari possit. Terent. Je crains qu'on ne la puisse appaiser.

    Dictionarium latinogallicum > vereor

  • 12 arte

    artē, Adv. m. Compar. u. Superl. (artus, a, um), enggefügt, zusammengepreßt, zusammengedrängt, eng, I) eig.: a) im Ggstz. zum Lockern, Schlaffen, eng, fest (Ggstz. laxe), arte colligare manus, Plaut. (u. so nimis arte colligor, Naev. com. fr.): arte boves ad stipites religare, Col.: tigna hoc (desto) artius illigata tenentur, Caes.: artius complecti alqm, enger, innig, Cic.: historia ingens minutissime scripta, artissime plicata (zusammengerollt), Sen. – u. öfter im Bilde, artius astringi atque hederā, Hor.: artius astringere rationem, Cic.: artissime constringere sententiam, Cic.: illud arte tenent (daran halten sie fest) accurateque defendunt, Cic. – b) im Ggstz. zum Weiten, eng, dicht (Ggstz. late), trabes singulis saxis interiectis arte continentur, Caes. – aciem, quam arte statuerat, latius porrigit, Sall.: signa artius collocare, Sall.: pedites quam artissime ire iubet, Sall. – spiritus arte meat, Curt. – II) übtr.: a) fest, arte et graviter dormire, fest u. tief, Cic.: artius ex lassitudine dormire, Cic. – alqm arte (eng, innig) diligere, Plin. ep.: u. so alqm artissime (aufs innigste) diligere, Plin. ep. – b) eingeschränkt, knapp, kurz, artius appellare alqm, jmds. Namen kürzer aussprechen, Ov. ex Pont. 4, 12, 10. – bes. in bezug auf Beschränkung des Lebensgenusses, alqm arte cohibere, knapp halten, tüchtig einschränken, Plaut.: u. so alqm arte conten-
    ————
    teque habere, Plaut.: alqm arte colere (Ggstz. opulenter), Sall.: alqm artius habere, Sall. fr.: alci arte modum statuere, auf ein beschränktes Maß setzen, Sall.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > arte

  • 13 colo

    1. cōlo, āvī, ātum, āre (colum), durchseihen, reinigen, läutern, ceram, mel, Col.: aurum, Apul.: poet., amnes, Fischnetze ausstellen, Manil. Vgl. colatus.
    ————————
    2. colo, coluī, cultum, ere ( aus *quelō, vgl. inquilinus ›Insasse‹, indogerm. Wz. *quel ›sich drehend herumbewegen‹; griech. πέλομαι, ich bin in Bewegung), I) im engern Sinne: a) (als t. t. des Landb.) pflegen, abwarten = bauen, bebauen, bearbeiten, α) m. Acc., einen Acker usw., agrum, agros, den A., die Ä. bebauen, dah. auch = Feldbau treiben, Cic. (dah. agrum colens, der Landmann, Ggstz. negotians, Sen.): arvum, Apul.: agrum in Tusculano, Liv.: agrum manibus suis, Eutr.: praedia studiose, Cic.: hortum exiguā stipe, Curt.: terram subigere et c. ad victum, Lact.: dura cultu (zu bebauen) haec plaga est, Liv.: u. im Pass., quod arari aut coli potest, Cic.: Alpes quidem habitari coli, Liv.: agellus, qui colebatur per unum villicum, Frontin. – Baumpflanzungen, Bäume usw., ne arva simul et vineta et oleas et arbustum colant, Quint.: c. vitem, Cic.: arbusculae manu cultae, künstlich gezogene, Fronto. Vgl. übh. 1. cultus, a, um. – u. (bei Dichtern) Früchte, fructus, Verg.: fruges, poma, Ov. – β) absol. = Feldbau treiben, sich mit Feldbau beschäftigen, duo spectasse colendo, Varr.: colendi haud facilem esse viam, Verg.
    b) = einen Ort bewohnen, wo wohnen, hausen, sich bleibend aufhalten, einen Ort häufig besuchen, α) m. Acc. des Ortes, v. Menschen, urbem, Cic.: regionem ultra Istrum iacentem, Curt.: Rheni
    ————
    ripam, Tac.: qui (homines) has nobiscum terras ab oriente ad occidentem colunt, Cic.: illi qui insulas colunt, die Inselbewohner, Liv.: Sicani aut Pelasgi, qui primi coluisse Italiam dicuntur, die Urbewohner It. gewesen sein sollen, Gell.: in prima coluisse Helicona iuventa, poet. = schon in früher Jugend gedichtet haben, Prop. – v. Gottheiten (vgl. Drak. Liv. 31, 30, 9), deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt, Plaut.: Iuno regina, quae nunc Veios colis, Liv.: di, qui hanc urbem, hos sacratos lacus lucosque colitis, Liv. – v. Tieren, Hystrum cygnus Tanaimque colens, Sen. Agam. 715. – β) m. Acc. der Zeit, defessum vi colere aevom, Lucr. 5, 1143: pertaesum vi colere aevom, Lucr. 5, 1148. – γ) absol. (s. Drak. Liv. 38, 18, 12), hic, Plaut.: extra urbem et pomoerium, Apul.: circa utramque ripam Rhodani, Liv.: prope Oceanum adversus Gades, Liv.: quā vergit ad occidentem, Curt.: super Bosporum, Curt.: usque ad Albim, Tac.: citra Hiberum, Gell.: ultra Tanaim usque ad Thraciam, Curt.: ganz absol., colunt discreti ac diversi, Tac.: quae gentes colerent, da wohnten, Curt.: Antrona voluntate colentium recepit, der Bewohner, Einwohner, Liv.
    II) im weitern Sinne, Ggstz. neglegere, 1) physisch od. geistig pflegen, a) physisch, α) durch phys. Nahrung, verpflegen, milites arte (knapp), se opulenter, Sall. Iug. 85, 34. – β) durch phys. Abwartung u. äu-
    ————
    ßern Schmuck, αα) Pflanzen, pflegen, coli utique non vult (lupinus), verlangt keine besondere Pflege, Plin. 18, 134. – ββ) eine Wohnung schön ausstatten, domos vivo, Petr. 71, 7. – γγ) abwarten, putzen, herausputzen, schmücken, alter se plus iusto colit, alter plus iusto neglegit; ille et crura, hic ne alas quidem vellit, Sen.: corpora, Ov.: capillos, Tibull.: formam augere colendo, Ov. – brachia et lacertos auro, Curt.: dexter lacertus armillā aureā cultus, Petr.: equis et armis decoribus cultus, Sall. fr.: u. im Bilde, ad similitudinem parietum suorum extrinsecus cultus, mit einem schönen äußern Anstrich, Sen. – γ) übh. durch mater. Förderung hegen, beglücken, bes. v. der Gottheit, terras, Verg.: genus hominum, Plaut.: terras hominumque genus, entrohen, entwildern, Hor.
    b) geistig pflegen, ausbilden, veredeln, genus orationis aequabile et temperatum, Cic. de off. 1, 3: ingenium singulari rerum militarium prudentiā, Vell. 2, 29, 5 ed. Kritz (Haase u. Halm excoluerat): pectus ingenuas per artes, Ov. art. am. 2, 121.
    2) übh. tätlich hegen u. pflegen, a) durch unablässiges Ausüben, Erstreben, etw. üben, betreiben, abwarten, sich mit etw. beschäftigen, einer Sache warten, huldigen, auf etw. halten, etw. im Auge behalten, aufrecht halten, erhalten od. zu erhalten suchen, nec victum nec vitam illam, Cic., vitam illam inopem, Ter.: brevem vitam, Plaut.: vino et victu
    ————
    vitam, Plaut.: vix vitam colo, Plaut. (s. Lorenz Plaut. most. 731. Wagner Ter. heaut. 136). – munus, officium, Cic.: diligentiam, Cic. – studium philosophiae a prima adulescentia, Cic.: studia vehementer, Cic.: voces Latinas subsicivo aut tumultuario studio, Gell.: artes liberales studiosissime, Suet.: artes pessumas, Sall.: disciplinam, Cic. – amicitiam, pietatem, amorem, Plaut. (s. Brix Plaut. mil. 101): amicitiam populi Romani, Sall.: amicitiam cum fide, Curt.: amicitias utilitatibus, Cic., od. utilitate, non fide, Iustin. – pacem, Liv.: ius religiose, Cornif. rhet.: fidem, Cic.: ius ac fas, Liv.: iustitiam et liberalitatem, Cic.: pietatem, Komik. u. Cic. poët. (s. Gronov Ter. Hec. 3, 4, 33): virtutem, Cic.: sapientiam, Cic. – alcis memoriam, Cic.: bonos mores, Sall. – beneficium acceptum, Liv.: aurum, dem G. frönen, ein Sklave des G. sein, Prop.
    b) durch Achtung u. Verehrung an den Tag legende Dienste, Gaben u. dgl., α) eine Gottheit usw. durch Gebete, Opfer u.a. Zeremonien, jmd. verehren, jmdm. seine Verehrung bezeigen, jmd. anbeten, jmdm. opfern, dienen, αα) m. Acc. der Gottheit usw., die man verehrt, deos, Cic.: suos deos aut novos aut alienigenas, Cic.: unum deum, Lact.: multos ac falsos deos, Lact.: deûm maxime Mercurium, Caes.: Apollinem eximiā religione, Curt.: Latonam per aras, Ov.: simulacrum menstruis supplicationibus,
    ————
    Suet.: patrem aris, pulvinaribus, flamine, Plin. pan.: regem divinis honoribus, Curt.: alqm ut deum, Cic.: imagines Narcissi et Pallantis inter Lares, Suet.: alqm od. nomen alcis inter deos, Curt.: deos putant quicquid colere coeperunt, arbores maxime, Curt. – im Passiv, cura pii dis sunt, et qui coluere coluntur, Ov.: Sol, qui colitur iuxta aedem Quirini, Quint.: quo cognomine is deus quadam in parte urbis colebatur, Suet.: Vitellia, quae multis locis pro numine coleretur, Suet.: id quod pro deo colitur, der Götze, Curt.: ubi pro deo vates anticus (= antiquus) colitur, Liv.: cum se templis et effigie numinum per flamines et sacerdotes coli vellet (v. Augustus), Tac. – ββ) m. Acc. des Ortes (Altars, Tempels), heilig halten, heilig verehren, sanctas aras, Ov.: aram ritu alcis dei, Liv.: Musarum delubra, Cic.: sacellum sanctissime, Nep.: sacrarium summā caerimoniā, Nep.: templum miro honore, Verg.: Bellonae templum tantā religione colitur, ut etc., Auct. b. Alex. – γγ) mit Acc. der Opfer, Zeremonien, Feste usw., die man verehrend, dienend besorgt, abwarten, abhalten, feiern, begehen, als heilig beachten, sacra Musarum, Ov.: u. (im Bilde) sacra litterarum, Quint.: religiones pie magis, quam magnifice, Liv.: festa caesā sue, Ov.: semper vestros honores, euch die schuldige Ehre erweisen, Verg.: morem sacrum, Verg. – β) Menschen, jmdm. dienen, seine Dienste weihen, durch Dienste, Gefälligkeiten
    ————
    aller Art seine Aufmerksamkeit, äußere Achtung und Verehrung an den Tag legen, jmd. äußerlich ehren, in Ehren halten, jmdm. Ehre erweisen, jmdm. seine Huldigung darbringen, huldigen, jmdm. den Hof machen, im üblen Sinne, jmdm. frönen, alqm, u. verb. alqm observare et colere, alqm diligenter observare et colere, alqm colere diligentissimeque observare, Cic. u.a. (s. Kritz Sall. Iug. 10, 8): u. mirifice alqm colere et amare, Cic.: alqm colere et diligere, Cic.: inter se colere ac diligere, Cic.: alqm aut ornare aut colere, Cic.: colere externos et adulari, Tac.: nomen ipsum (regis) colere venerarique, Curt. – alqm patris loco, in parentis loco, Cic.: socios, Liv., u. socios cum fide, Liv.: alqm maxime, Ter.: semper alqm, Cic.: semper domum alcis, Quint. – alqm donis, Liv., litteris, Nep., honoribus muneribusque, Liv.: alqm summā observantiā, Cic.: tantā veneratione pulcherrimum opus colebatur, Plin. ep. – Ggstz., eodem tempore servos despicis et colis, Sen.: amandos timet, quos colit violat, Sen.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > colo

  • 14 diligo

    dī-ligo, lēxī, lēctum, ere (dis u. lego), I) auseinander nehmen, zerteilen, pernam totam, Titin. com. 84 zw.; vgl. Ribbeck Coroll. p. LIX. – II) übtr.: A) als milit. t.t., Soldaten ausheben, tiro dilectus, Veget. mil. 1, 8. p. 12, 9 L. – od. auswählen, Partiz. subst., dīlēctī, ausgewählte Leute, eine Elite, Veget. mil. 3, 10. p. 91, 19 L. Vgl. deligo no II, A. – B) hochachten, schätzen, dah. lieb und wert halten, lieben aus Achtung (Ggstz. neglego u. odi; versch. v. amo, »lieben« aus Leidenschaft, Ggstz. odi), a) von pers. Subjj., α) leb. Wesen: alqm, Komik., Cic. u.a.: verb. alqm diligere et carum habere, alqm colere atque diligere, Cic.: se ipsum, Cic.: inter se, Cic.: se mutuo amore, Min. Fel.: dil. pro suo quemque officio, Plin. ep.: alqm in germani fratris loco, Ter.: alqm arte, artissime, Plin. ep.: alqm valdissime, Sen.: catulos impendio (von Affen), Solin. – v. sinnlicher, Liebe zu einem Mädchen usw., alqam, Val. Max. 8, 3, 10. Suet. Caes. 52, 1. Petron. 126, 7. Iustin. 21, 10, 2: Encolpion, Petron. 114, 9: alqm amore Venerio, Nep. Paus. 4, 1: alqm turpius, Nep. Hamilc. 3, 2. – β) sachl. u. abstr. Objj.: aurum, Ov.: hunc locum, Cic.: in illa aetate pudorem, zu schätzen wissen, Cic.: alcis consilia, officia, zufrieden sein mit usw., Cic. – b) v. sachl. Subjj., wie unser lieben, montes et valles diligit abies, Plin. 16, 74. – dah. mit folg. Infin. (wie amo), lieben =
    ————
    gern pflegen zu usw., pira nasci tali solo maxime diligunt, Pallad. 3, 25, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > diligo

  • 15 singulariter

    singulāriter, Adv. (singularis), I) einzeln, a) übh.: inter se s. apta, Lucr.: a iuventute s. sedens, abgesondert, Paul. Nol. – b) als gramm. t.t., im Singular (Ggstz. pluraliter), dicere, Gell. u. Ambros.: pluralia efferre, Quint. – II) übtr., außerordentlich, alqm diligere, Cic. Verr. 2, 117: alqm amare, Plin. ep. 4, 15, 1: alqm et mirari et diligere, Plin. ep. 1, 22, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > singulariter

  • 16 ardeo

    ardĕo, rsi, rsum, 2, v.n. ( perf. subj. ARDVERINT, Inscr. Fratr. Arval., of the time of the emperor Alexander Severus, in Inscr. Orell. 961) [cf. Sanscr. ghar = to shine. Sonne foll. by Curt.], to take fire, to kindle; hence,
    I.
    Lit., to be on fire, to burn, blaze (syn.:

    ardesco, exardeo, flagro, incendor, uror): Nam multis succensa locis ardent sola terrae,

    for the soil is on fire in different places, Lucr. 2, 592:

    tecta ardentia,

    id. 3, 1064: Ultimus ardebit, quem etc., i. e. His home will burn last, whom etc., Juv. 3, 201:

    ardente domo,

    Tac. A. 15, 50 fin.:

    radii ardentes,

    Lucr. 6, 618: circumstant cum ardentibus taedis, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. v. 51 Vahl.):

    caput arsisse Servio Tullio dormienti,

    Cic. Div. 1, 53, 121:

    vis ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145:

    Praeneste ardentes lapides caelo decidisse,

    Liv. 22, 1:

    rogum parari Vidit et arsuros supremis ignibus artus,

    Ov. M. 2, 620; 2, 245; 14, 747:

    arsurae comae,

    Verg. A. 11, 77:

    videbat quod rubus arderet,

    Vulg. Exod. 3, 2; ib. Deut. 5, 23; ib. Joan. 15, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of the eyes, to flash, glow, sparkle, shine (syn.:

    fulgeo, inardesco, mico): ardent oculi,

    Plaut. Capt. 3, 4, 62; Cic. Verr. 2, 4, 66; 2, 5, 62; cf.:

    oculi ejus (erant) ut lampas ardens,

    Vulg. Dan. 10, 6.—
    B.
    Poet., transf. to color, to sparkle, glisten, glitter, dazzle:

    Tyrio ardebat murice laena,

    Verg. A. 4, 262:

    campi armis sublimibus ardent,

    id. ib. 11, 602. —
    C.
    In gen., of any passionate emotion [p. 156] or excitement, to burn, glow, be inflamed, usu. with abl. (dolore, irā, studio, invidiā, etc.), but often without an abl.; to be strongly affected, esp. with love; to be inflamed, burn, glow, to blaze, be on fire, be consumed, etc. (syn.: ardesco, exardeo, furo).
    (α).
    With abl.:

    quippe patentia cum totiens ardentia morbis Lumina versarent oculorum, expertia somno,

    they rolled around the open eyeballs glowing with heat, Lucr. 6, 1180:

    In fluvios partim gelidos ardentia morbo Membra dabant,

    their limbs burning with the heat of fever, id. 6, 1172:

    ardere flagitio,

    Plaut. Cas. 5, 3, 1:

    amore,

    Ter. Eun. 1. 1, 27; Cic. Verr. 2, 2, 47:

    iracundiā,

    Ter. Ad. 3, 2, 12:

    curā,

    Varr. R. R. 3, 17, 9:

    dolore et irā,

    Cic. Att. 2, 19:

    cupiditate,

    id. Pis. 24:

    studio et amore,

    id. ad Q. Fr. 1, 2:

    desiderio,

    id. Mil. 15; id. Tusc. 4, 17, 37:

    podagrae doloribus,

    to be tormented with, id. Fin. 5, 31, 94:

    furore,

    Liv. 2, 29 fin. et saep.:

    cum arderet Syria bello,

    Cic. Att. 5, 6; id. Fam. 4, 1; Liv. 28, 24 fin. al.—
    (β).
    Without an abl.:

    ipse ardere videris,

    Cic. de Or. 2, 45, 188 (incensus esse, B. and K.); cf. Quint. 11, 3, 145:

    omnium animi ad ulciscendum ardebant,

    were fired, eager, Caes. B. G. 6, 34:

    Ardet,

    Ov. M. 6, 609:

    ultro implacabilis ardet,

    Verg. A. 12, 3:

    ardet in arma,

    id. ib. 12, 71; so,

    in caedem,

    Tac. H. 1, 43.— Poet. with inf. as object (cf. infra), to desire ardently to do a thing:

    ruere ardet utroque,

    Ov. M. 5, 166:

    Ardet abire fugā dulcīsque relinquere terras,

    Verg. A. 4, 281; 11, 895; Val. Fl. 6, 45.—Esp., to burn with love (syn. uror):

    ex aequo captis ardebant mentibus ambo,

    Ov. M. 4, 62:

    deus arsit in illā,

    id. ib. 8, 50 (cf.:

    laborantes in uno Penelopen vitreamque Circen,

    Hor. C. 1, 17, 19):

    arsit Virgine raptā,

    Hor. C. 2, 4, 7; cf. id. ib. 3, 9, 6; and with acc. of the object loved (as supra, in constr. with the inf.): formosum pastor Corydon ardebat Alexin, Corydon had a burning passion for, etc., Verg. E. 2, 1:

    comptos arsit adulteri Crines,

    Hor. C. 4, 9, 13:

    delphini pueros miris et humanis modis arserunt,

    Gell. 6, 8; cf. Arusian. Mess. p. 209 Lind.
    * Pass.
    arsus, roasted, Plin. Val. 2, 9.— ardens, entis, P. a., prop. on fire, burning; hence, glowing, fiery, ardent, hot, etc., lit. and trop.
    A.
    Lit.: sol ardentissimus, Tubero ap. Gell. 6, 4, 3:

    ardentissimum tempus,

    Plin. 2, 47, 47, § 123:

    Austri ardentes,

    id. 12, 19, 42, § 93:

    quinta (zona) est ardentior illis,

    hotter, Ov. M. 1, 46:

    ardens Africa,

    Luc. 9, 729.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of the eyes:

    oculi,

    glowing, Verg. G. 4, 451.—
    2.
    Of color:

    ardentissimus color,

    Plin. 21, 4, 10, § 16:

    apes ardentes auro,

    glowing, glittering as with gold, Verg. G. 4, 99; so id. A. 10, 262.—
    3.
    Of wounds, burning, smarting:

    ardenti morsu premere dolorem,

    with burning bite, Lucr. 3, 663.—
    4.
    Of wine, strong, fiery:

    ardentis Falerni Pocula,

    Hor. C. 2, 11, 19; cf. Mart. 9, 7, 45.—
    5.
    Of passion or strong feeling, burning, glowing, eager, impatient, ardent:

    avaritia ardens,

    Cic. Fin. 3, 11, 36:

    mortem ardentiore studio petere,

    id. ib. 2, 19, 61:

    ardentes in eum litteras ad me misit,

    id. Att. 14, 10 fin.:

    ardentissimus dux,

    Flor. 4, 2, 42; 1, 8, 2:

    ardentissimus amor,

    Vulg. 3, Reg. 11, 2:

    studia,

    Ov. M. 1, 199:

    Nonne cor nostrum ardens erat in nobis,

    Vulg. Luc. 24, 32:

    furor,

    ib. Isa. 30, 27:

    miserere ardentis (sc. amore),

    Ov. M. 14, 691.— Poet. with gen.:

    ardens caedis,

    Stat. Th. 1, 662.—In Cic. freq. of passionate, excited discourse:

    nec umquam is qui audiret, incenderetur, nisi ardens ad eum perveniret oratio,

    Cic. Or. 38, 132:

    verbum,

    id. ib. 8, 27 (cf. id. Brut. 24 fin.):

    nisi ipse (orator) inflammatus ad eam (mentem) et ardens accesserit,

    id. de Or. 2, 45, 190:

    orator gravis, acer, ardens,

    id. Or. 28, 99 al. — Adv. ardenter, only trop., in a burning, fiery, eager, passionate manner, ardently, eagerly, passionately:

    ardenter aliquid cupere,

    Cic. Tusc. 4, 17, 39; Plin. Ep. 2, 7, 6.— Comp.:

    ardentius sitire,

    to have a more burning thirst, Cic. Tusc. 5, 6, 16:

    ardentius diligere,

    Plin. Ep. 7, 20, 7, id. Pan. 85, 7:

    ardentius amare,

    Suet. Calig. 25.— Sup.:

    ardentissime diligere,

    Plin. Ep. 6, 4, 3; Suet. Dom. 22.

    Lewis & Short latin dictionary > ardeo

  • 17 arte

    I abl. к ars II artē [ artus I \]
    1) тесно, узко, плотно (colligare manus Pl; complecti C; collocare signa Sl; contineri Cs)
    a. habere Pl — сдерживать, ограничивать
    3) искренно, глубоко ( diligere aliquem PJ)
    4) строго, сурово ( aliquem colere Sl)

    Латинско-русский словарь > arte

  • 18 gratis

    grātīs adv. [из abl. gratiis от gratia]
    даром, бесплатно, безвозмездно (g. habitare C, Dig)
    facere aliquid g. Pl, Ter, C etc. — сделать что-л. без вознаграждения
    g. diligere C — любить бескорыстно, беззаветно

    Латинско-русский словарь > gratis

  • 19 impendio

    I impendiō adv. [ impendium ]
    гораздо, значительно (i. magis Ter, C); весьма, сильно (aliquem diligere Sol; i. delectatus aliquā re Ap)
    II impendiō dat. /abl. к impendium

    Латинско-русский словарь > impendio

  • 20 invicem

    in-vicem (тж. раздельно) adv. [ vicis ]
    1) попеременно, поочерёдно, вперемежку
    Etrusci i. victi victoresque fuerunt L — этруски были (попеременно) то побеждёнными, то победителями
    2) взаимно, друг друга, друг с другом (flagitia objectare T; diligere PJ; se obtrectare T)
    si quid volueris i., faciam Sen — если пожелаешь чего-л. взамен, сделаю
    4) напротив, с другой стороны (requiescat Italia, evastetur i. Africa L); со своей стороны
    habes res urbanas, i. rusticas scribe PJ — я написал тебе о городских делах, ты же напиши о том, что делается в деревне
    ad i. Veg, Ecclвместо

    Латинско-русский словарь > invicem

См. также в других словарях:

  • diligere — /di lidʒere/ v. tr. [dal lat. diligĕre ] (pass. rem. dilèssi, diligésti, ecc.; part. pass. dilètto ), lett. [avere caro, usato quasi esclusivam. nel pass. rem.] ▶◀ amare. ⇓ prediligere …   Enciclopedia Italiana

  • diligere — di·lì·ge·re v.tr. LE amare, stimare: era questa una donna che fu molto | da lui diletta (Ariosto) {{line}} {{/line}} DATA: 2Є metà XIV sec. ETIMO: dal lat. dilĭgĕre, comp. di dis qua e là e legĕre scegliere . NOTA GRAMMATICALE: presenta eccezioni …   Dizionario italiano

  • diligere — {{hw}}{{diligere}}{{/hw}}v. tr.  (pres. io diligo , tu diligi ; pass. rem. io dilessi , tu diligesti ; part. pass. diletto ) (lett.) Avere particolarmente caro, prediligere …   Enciclopedia di italiano

  • diligere — v. tr. (lett.) amare CONTR. odiare, detestare …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • Amare autem nihil aliud est nisi eum ipsum diligere, quem ames, nulla indigentia, nulla utilitate qu… — Amare autem nihil aliud est nisi eum ipsum diligere, quem ames, nulla indigentia, nulla utilitate quaesita. См. Для милого дружка и сережку из ушка …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Deligere oportet quem velis diligere. — См. С разбором выбирай друзей …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Love — For other uses, see Love (disambiguation). Archetypal lovers Romeo and Juliet portrayed by Frank Dicksee …   Wikipedia

  • Love (cultural views) — This page contains cultural views on the topic of love.Cultural viewsChinese* Ai (愛) is used as a verb (e.g. Wo ai ni , I love you ) or as a noun, especially in aiqing (愛情), love or romance. In mainland China since 1949, (愛人, originally lover, or …   Wikipedia

  • Cultural views of love — Persian Even after all this time the sun never says to the earth you owe me. Look what happens with a Love like that, It lights the whole Sky. Iranian ( Persian ) Poet and Mystic, HafezRumi, Hafez and Omar Khayyam are just symbols of the passion… …   Wikipedia

  • Internationale Akademie für Philosophie — Vorlage:Infobox Hochschule/Logo fehltVorlage:Infobox Hochschule/Studenten fehltVorlage:Infobox Hochschule/Mitarbeiter fehltVorlage:Infobox Hochschule/Professoren fehlt Internationale Akademie für Philosophie Motto diligere veritatem omnem et in… …   Deutsch Wikipedia

  • Cardinal Martini — Carlo Maria Martini Cardinal Carlo Maria Martini de l Église catholique romaine …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»