Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

cum+catenis

  • 1 catena

    cătēna, ae, f. (once with num. distrib. as piur. tantum:

    trinis catenis vinctus,

    Caes. B. G. 1, 53) [Sanscr. kat, to fall away; cf. catax].
    I.
    A wooden bracket, brace, etc., for holding two beams together, Cato, R. R. 18, 9; Vitr. 7, 3; Pall. 1, 3, 1.—
    II. A.
    Used as a fetter, shackle, etc.; usu. in plur. (syn. vincula):

    catenis vincire aliquem,

    Plaut. Men. 1, 1, 3; Ov. M. 15, 601 al.:

    catenas indere alicui,

    Plaut. Capt. 1, 2, 3:

    in catenas conicere aliquem,

    Caes. B. G. 1, 47; Liv. 29, 21, 2:

    catenas inicere alicui,

    Cic. Verr. 2, 5, 41, § 106:

    in catenis aliquem Romam mittere,

    Liv. 29, 21, 12:

    in catenis aliquem per urbem ducere,

    id. 45, 40, 6:

    eximere se ex catenis,

    Plaut. Men. 1, 1, 8:

    rumpere catenas,

    Hor. S. 2, 7, 71:

    catenas alicui exsolvere,

    Tac. H. 3, 31 al. —In sing., Liv. 24, 34, 10; Cat. 64, 297; Verg. A. 6, 558; Hor. S. 1, 5, 65; Curt. 4, 3, 22; 7, 5, 36; Tac. A. 4, 28; 6, 14; Suet. Aug. 94; Sen. Ep. 9, 8; Plin. 34, 15, 43, § 150.—
    2.
    Of a chain stopping the entrance of a harbor:

    catena ferrea valde robusta,

    Amm. 26, 8, 8.—
    3.
    Trop., a constraint, fetter, barrier, bond:

    taetra belua, constricta legum sacratarum catenis,

    Cic. Sest. 7, 16:

    compesce animum frenis, catenā,

    Hor. Ep. 1, 2, 63:

    validā teneamur catenā,

    Tib. 4, 5, 15; 4, 1, 117:

    splendidiore nunc eos catenā sed multo graviore vinctos esse, quam cum, etc.,

    Liv. 35, 38, 10:

    qui ad superiora progressus est.. laxam catenam trahit nondum liber,

    Sen. Vit. Beat. 16, 3; id. Tranq. 10, 3.—
    B.
    A chain of gold or silver worn by women as an ornament, Plin. 33, 3, 12, § 40; Paul. Sent. 3, 6, 84.—
    C.
    A series of things connected together, a chain, series, Lucr. 6, 910 (but id. 2, 630, is a false reading for quod armis; v. Lachm.).—
    D.
    Trop.:

    (praecepta oratoria) in catenas ligare,

    Quint. 5, 14, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > catena

  • 2 in

    1.
    in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.
    I.
    With abl.
    A.
    In space.
    1.
    Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

    aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

    Plin. 19, 4, 22, § 61:

    alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

    Cic. Tusc. 1, 9, 19:

    eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    id. Brut. 43, 161:

    qui sunt cives in eadem re publica,

    id. Rep. 1, 32 fin.:

    facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

    id. ib.:

    T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

    Caes. B. G. 2, 26, 4:

    quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    in foro palam Syracusis,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

    plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

    Caes. B. C. 2, 35:

    tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

    Cic. Mil. 6, 15:

    in via fornicata,

    Liv. 22, 36:

    vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

    Quint. 5, 10, 16:

    nupta in domo,

    Liv. 6, 34, 9:

    copias in castris continent,

    in, within, Caes. B. C. 1, 66:

    cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

    Quint. 11, 3, 130:

    se ac suos in vehiculo conspici,

    Liv. 5, 40, 10:

    malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

    Cic. Att. 4, 10:

    sedere in solio,

    id. Fin. 2, 21, 66:

    Albae constiterant, in urbe opportuna,

    id. Phil. 4, 2, 6. —

    Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

    Plaut. Mil. 3, 1, 182:

    heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

    Ter. Eun. 3, 4, 1:

    navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

    Cic. Att. 8, 3, 6:

    complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

    Caes. B. C. 2, 18:

    caesos in Marathone ac Salamine,

    Quint. 12, 10, 24:

    in Berenice urbe Troglodytarum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183.—
    2.
    In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

    in his poeta hic nomen profitetur suum,

    Ter. Eun. prol. 3:

    Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

    Cic. Leg. 2, 11, 26:

    peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

    id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

    in perditis et desperatis,

    id. ib. 13, 56, 1:

    omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

    id. de Sen. 19, 71:

    dolor in maximis malis ducitur,

    id. Leg. 1, 11, 31:

    justissimus unus in Teucris,

    Verg. A. 2, 426:

    cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

    Liv. 27, 12, 16:

    in diis et feminae sunt,

    Lact. 1, 16, 17.—
    3.
    Of analogous relations of place or position:

    sedere in equo,

    on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

    quid legati in equis,

    id. Pis. 25, 60:

    sedere in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109:

    in eo flumine pons erat,

    on, over, Caes. B. G. 2, 5:

    in herboso Apidano,

    on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

    in digitis,

    on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

    castra in limite locat,

    on the rampart, Tac. A. 1, 50:

    ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

    on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

    oleae in arbore,

    Cels. 2, 24:

    Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

    among, Caes. B. C. 1, 61:

    in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

    Liv. 25, 16, 7:

    in juvenibus,

    Quint. 11, 1, 32:

    nutus in mutis pro sermone est,

    id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

    in veste candida,

    Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

    in calceis,

    id. 24, 38, 2:

    in insignibus,

    id. 5, 41, 2:

    in tunicis albis,

    Plin. Ep. 7, 27, 13:

    in Persico et vulgari habitu,

    Curt. 3, 3, 4:

    in lugubri veste,

    id. 10, 5, 17:

    in Tyriis,

    Ov. A. A. 2, 297:

    in Cois,

    id. ib. v. 298; cf.:

    homines in catenis Romam mittere,

    Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

    duas legiones in armis,

    Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

    in armis hostis,

    under arms, Ov. M. 12,65:

    quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

    Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

    in oculis provinciae,

    id. Q. Fr. 1, 1, 2:

    in oculis omnium,

    id. ib. 1, 3, 7:

    divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

    Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

    Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

    Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

    in populorum institutis aut legibus,

    Cic. Leg. 1, 15, 42:

    in illis libris qui sunt de natura deorum,

    id. Fat. 1, 1:

    in Timaeo dicit,

    id. N. D. 1, 12, 30:

    epistula, in qua omnia perscripta erant,

    Nep. Pelop. 3, 2:

    perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

    Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

    in Thucydide orbem modo orationis desidero,

    Cic. Or. 71, 234:

    in Herodoto omnia leniter fluunt,

    Quint. 9, 4, 18.—Of books:

    libri oratorii diu in manibus fuerunt,

    Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

    philosophi quamcunque rem habent in manibus,

    id. Tusc. 5, 7, 18:

    quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

    id. Verr. 1, 6, 16:

    rem habere in manibus,

    id. Att. 6, 3, 1; cf.:

    neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

    in my power, Sall. J. 14, 4:

    postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

    Liv. 32, 24, 2:

    quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

    Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

    inter manus),

    Liv. 4, 57, 1; so,

    quorum epistulas in manu teneo,

    Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

    in manu poculum tenens,

    id. Tusc. 1, 29, 71:

    coronati et lauream in manu tenentes,

    Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

    in animo esse,

    Cic. Fam. 14, 11:

    in animo habere,

    id. Rosc. Am. 18, 52:

    lex est ratio insita in natura,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    in memoria sedere,

    id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

    tacito mutos volvunt in pectore questus,

    Luc. 1, 247:

    quanta auctoritas fuit in C. Metello!

    Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

    erat in eo summa eloquentia, summa fides,

    Cic. Mur. 28, 58; cf.:

    in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

    id. Fin. 4, 41, 37:

    si quid artis in medicis est,

    Curt. 3, 5, 13; cf.:

    nibil esse in morte timendum,

    Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

    in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

    Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

    quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

    Caes. B. G. 2, 26:

    videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

    Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

    non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

    Liv. 30, 19, 3:

    cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

    id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—
    B.
    In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

    feci ego istaec itidem in adulescentia,

    in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

    in tempore hoc,

    Ter. And. 4, 5, 24:

    in hoc tempore,

    Tac. A. 13, 47:

    in tali tempore,

    Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

    in diebus paucis,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    in brevi spatio,

    id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

    in qua aetate,

    Cic. Brut. 43 fin.:

    in ea aetate,

    Liv. 1, 57:

    in omni aetate,

    Cic. de Sen. 3, 9:

    in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

    Suet. Caes. 7:

    qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

    in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

    nihil in vita se simile fecisse,

    id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

    in tota vita inconstans,

    id. Tusc. 4, 13, 29.—
    b.
    In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5:

    spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

    id. 2, 47:

    rebellaturi,

    Tac. A. 12, 50:

    atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

    Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—
    c.
    In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

    sic enim mihi in praesentia occurrit,

    Cic. Tusc. 1, 8, 14:

    vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

    id. ib. 5, 35, 100:

    id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

    Liv. 21, 37:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

    for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—
    d.
    With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

    fit, ut distrahatur in deliberando animus,

    Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

    vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

    id. Fin. 2, 9, 26:

    quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

    id. Cat. 3, 3, 6:

    ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

    Caes. B. G. 2, 21:

    in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

    in laying waste, id. ib. 5, 19:

    in excidenda Numantia,

    Cic. Off. 1, 22, 76:

    cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

    id. Or. 21, 74.—
    C.
    In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

    qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

    Cic. Cat. 2, 8, 18:

    se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

    id. Clu. 8, 25.—

    So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

    Caes. B. C. 3, 31:

    torpescentne dextrae in amentia illa?

    Liv. 23, 9, 7:

    hunc diem perpetuum in laetitia degere,

    Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

    in metu,

    Tac. A. 14, 43:

    in voluptate,

    Cic. Fin. 1, 19, 62:

    alicui in amore esse,

    beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

    alicui in amoribus esse,

    id. Att. 6, 1, 12:

    res in invidia erat,

    Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

    num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

    in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

    mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

    So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

    Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    similia iis, quae in consilio dixerat,

    Curt. 5, 5, 23:

    in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

    Quint. 9, 4, 8:

    agi in judiciis,

    id. 11, 1, 78:

    tum vos mihi essetis in consilio,

    Cic. Rep. 3, 18, 28:

    in actione... dicere,

    Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

    in quo tum magistratu forte Brutus erat,

    Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

    in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

    Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

    in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

    Cic. Brut, 43, 160:

    qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

    is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

    non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

    id. ib. 4, 12, 29; cf.:

    an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

    id. Or. 61, 205:

    Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

    on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

    et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

    id. ib. 3, 5, 5;

    but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

    in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

    horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

    in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

    quod mihi in parte verum videtur,

    Quint. 2, 8, 6:

    patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

    id. 5, 7, 22:

    hoc facere in eo homine consueverunt,

    in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

    in furibus aerarii,

    Sall. C. 52, 12:

    Achilles talis in hoste fuit,

    Verg. A. 2, 540:

    in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

    in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

    suspectus et in morte matris fuit,

    Suet. Vit. 14:

    qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

    Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

    non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

    Quint. 9, 3, 36:

    aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

    id. 9, 3, 69:

    Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

    Gell. 1, 22, 15:

    stips non dicitur in significatione trunci,

    Charis. 1, 18, 39:

    semper in significatione ea hortus,

    Plin. 19, 4, 19, § 50. —
    2.
    In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

    cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

    Liv. 3, 8, 9:

    adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

    id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

    in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

    id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

    dum in dubiost animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

    in integro esse,

    Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

    in incerto esse,

    Liv. 5, 28, 5:

    in obvio esse,

    id. 37, 23, 1:

    in tuto esse,

    id. 38, 4, 10; cf.:

    videre te in tuto,

    Cat. 30, 6:

    in aequo esse,

    Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

    in expedito esse,

    Curt. 4, 2, 22:

    in proximo esse,

    Quint. 1, 3, 4:

    in aperto esse,

    Sall. C. 5, 3:

    in promisco esse,

    Liv. 7, 17, 7:

    in augusto esse,

    Cels. 5, 27, 2:

    in incerto haberi,

    Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

    in levi habitum,

    id. H. 2, 21; cf.:

    in incerto relinquere,

    Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.
    II.
    With acc.
    A.
    In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

    v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

    Cic. Rep. 2, 19:

    in Ephesum advenit,

    Plaut. Mil. 2, 1, 35:

    in Epirum venire,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

    non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10:

    se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

    id. Rep. 2, 19:

    remigrare in domum veterem e nova,

    id. Ac. 1, 4, 13:

    cum in sua rura venerunt,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    a te ipso missi in ultimas gentes,

    id. Fam. 15, 9:

    in Ubios legatos mittere,

    Caes. B. G. 4, 11:

    dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

    Sall. J. 75, 1:

    Regillum antiquam in patriam se contulerat,

    Liv. 3, 58, 1:

    abire in exercitum,

    Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

    cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

    Tac. A. 4, 56:

    nuntiatur in castra,

    Lact. Most. Pers. 46; cf.:

    allatis in castra nuntiis,

    Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

    iste unumquodque vas in manus sumere,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

    Falerios se in manus Romanis tradidisse,

    Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

    in crimen populo ponere,

    Plaut. Trin. 3, 3, 10:

    ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

    Caes. B. G. 4, 19:

    duplam pecuniam in thesauros reponi,

    Liv. 29, 19, 7:

    prius me collocavi in arborem,

    Plaut. Aul. 4, 8, 6:

    sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

    Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

    in caelum ascendere,

    Cic. Lael. 23 fin.:

    filium ipse paene in umeros suos extulisset,

    id. de Or. 1, 53, 228:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

    Saturno tenebrosa in Tartara misso,

    Ov. M. 1, 113:

    in flumen deicere,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—
    2.
    Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

    Cels. 2, 3:

    Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1:

    in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

    Tac. Agr. 10:

    in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

    Stat. Th. 2, 218.—With versus:

    castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

    towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

    in Galliam versus movere,

    Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

    si in urbem versus venturi erant,

    Plin. Ep. 10, 82. —
    3.
    So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

    in memoriam reducere,

    Cic. Inv 1, 52, 98:

    in animum inducere,

    Liv. 27, 9:

    in mentem venire,

    Cic. Fam. 7, 3:

    frequens imitatio transit in mores,

    Quint. 1, 11, 3. —

    Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

    Cic. Att. 1, 13, 5.—
    B.
    In time, into, till, for:

    dormiet in lucem,

    into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

    statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

    Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

    in multam noctem luxit,

    Suet. Tib. 74:

    si febris in noctem augetur,

    Cels. 7, 27:

    dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

    Plin. Ep. 4, 9, 14:

    indutias in triginta annos impetraverunt,

    for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

    nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

    ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

    for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

    audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

    id. Agr. 1, 2, 4:

    subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

    id. Mil. 9, 24:

    solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

    for many years, id. Div. 2, 6, 17:

    postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

    Liv. 27, 2:

    qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

    Col. 2, 10, 17.—With usque:

    neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

    Quint. 12, 11, 20:

    in illum usque diem servati,

    id. 8, 3, 68:

    in serum usque patente cubiculo,

    Suet. Oth. 11:

    regnum trahat usque in tempora fati,

    Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

    sancit in posterum, ne quis, etc.,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    res dilata est in posterum,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 34, 27, 10; cf.:

    ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

    id. 30, 17, 1:

    effugis in futurum,

    Tac. H. 1, 71:

    quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

    Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

    oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

    id. Fam. 13, 4, 2:

    quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

    Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

    sensit miles in tempus conficta,

    Tac. A. 1, 37:

    ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

    id. ib. 6, 11:

    scaena in tempus structa,

    id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

    nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    rapto in diem frumento,

    id. 4, 10, 1;

    but, cum illa fundum emisset in diem,

    i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

    vitium in dies crescit,

    Vell. 2, 5, 2:

    in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

    Cic. Att. 5, 7:

    qui senescat in dies,

    Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

    nos in diem vivimus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33:

    in diem et horam,

    Hor. S. 2, 6, 47;

    and in horas,

    hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—
    C.
    In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

    id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

    about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

    Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

    id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

    cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

    id. de Or. 2, 86, 352:

    quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

    towards, id. ib. 1, 44, 196:

    in liberos nostros indulgentia,

    id. ib. 2, 40, 168:

    de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

    id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

    in dominum quaeri,

    to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

    in eos impetum facere,

    id. Att. 2, 22, 1:

    invehi in Thebanos,

    Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

    quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

    Liv. 7, 6, 11:

    vereor coram in os te laudare amplius,

    to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

    si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

    Plaut. Am. 1, 1, 168:

    in puppim rediere rates,

    Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

    sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

    to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

    se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

    Liv. 21, 42, 2:

    quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

    Tac. A. 11, 6:

    haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

    Cic. Verr. 2, 3, 33:

    Rhegium quondam in praesidium missa legio,

    Liv. 28, 28; so,

    datae in praesidium cohortes,

    Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

    haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

    id. Att. 2, 22:

    qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

    id. Fin. 3, 4, 12:

    in utramque partem disputat,

    on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

    facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

    id. Off. 2, 13, 46:

    cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

    in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

    miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

    id. Prov. Cons. 3, 5:

    senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

    Liv. 5, 15, 4;

    also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

    Sall. C. 12, 3:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

    id. Quint. 20, 63; cf.:

    senatusconsultum in haec verba factum,

    Liv. 30, 43, 9:

    pax data Philippo in has leges est,

    id. 33, 30:

    Gallia omnis divisa est in partes tres,

    Caes. B. G. 1, 1; cf.:

    quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

    Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

    itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

    id. Font. 5, 9:

    extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

    a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

    Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

    id. 32, 17, 2; cf.:

    Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

    Tac. A. 2, 67.—
    2.
    Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

    non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

    Cic. Fam. 13, 1, 16:

    neglegentior in patrem,

    Just. 32, 3, 1:

    in quem omnes intenderat curas,

    Curt. 3, 1, 21:

    quos ardere in proelia vidi,

    Verg. A. 2, 347:

    in bellum ardentes,

    Manil. 4, 220:

    nutante in fugam exercitu,

    Flor. 3, 10, 4:

    in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

    Liv. 21, 43, 7:

    certa praemia, in quorum spem pugnarent,

    id. 21, 45, 4:

    in id sors dejecta,

    id. 21, 42, 2:

    in id fide accepta,

    id. 28, 17, 9:

    in spem pacis solutis animis,

    id. 6, 11, 5 et saep.:

    ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

    Hor. Epod. 17, 63:

    nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

    Sen. Ep. 16, 3:

    alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

    Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

    in obsequium plus aequo pronus,

    Hor. Ep. 1, 18, 10:

    paratus in res novas,

    Tac. H. 4, 32:

    in utrumque paratus,

    Verg. A. 2, 61.—
    3.
    Of the result of an act or effort:

    denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

    Cic. Clu. 66, 188:

    paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

    Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

    portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

    id. ib. 3, 533:

    populum in obsequia principum formavit,

    Just. 3, 2, 9:

    omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

    Sall. H. 1, 13 Dietsch:

    commutari ex veris in falsa,

    Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

    in sollicitudinem versa fiducia est,

    Curt. 3, 8, 20.—
    4.
    Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

    Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

    Liv. 39, 26, 12:

    pugnaturi in gratiam ducis,

    id. 28, 21, 4:

    quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

    id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

    oratio habita in sexus honorem,

    Quint. 1, 1, 6:

    convivium in honorem victoriae,

    id. 11, 2, 12:

    in honorem Quadratillae,

    Plin. Ep. 7, 24, 7:

    in honorem tuum,

    Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—
    5.
    In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

    opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    si in rem est Bacchidis,

    Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

    hortatur, imperat, quae in rem sunt,

    Liv. 26, 44, 7:

    cetera, quae cognosse in rem erat,

    id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

    in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1; cf.:

    in duas res magnas id usui fore,

    Liv. 37, 15, 7:

    in hos usus,

    Verg. A. 4, 647.—
    6.
    To form adverbial expressions:

    non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

    in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

    terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

    Tac. G. 5:

    in universum aestimanti, etc.,

    id. ib. 6:

    aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

    wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

    in plenum dici potest, etc.,

    fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

    Marii virtutem in majus celebrare,

    beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

    aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

    for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

    in deterius,

    Tac. A. 14, 43:

    in mollius,

    id. ib. 14, 39:

    quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

    Tac. A. 6, 42; cf.:

    aucto in barbarum cognomento,

    id. H. 5, 2:

    priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

    while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

    nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

    so much, Verg. A. 6, 876:

    in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

    Liv. 22, 27, 4; cf.:

    quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

    Sen. Q. N. 3, 24:

    viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

    Vell. 2, 43, 4:

    quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

    Ov. M. 11, 71:

    meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

    in all respects, Vell. 2, 13:

    ut simul in omnia paremur,

    Quint. 11, 3, 25:

    in antecessum dare,

    beforehand, Sen. Ep. 118.—
    7.
    Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

    quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

    Cic. Verr. 2, 5, 38:

    ut portus in potestatem Locrensium esset,

    Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

    eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

    Cic. Leg. 3, 17:

    neque enim sunt motus in nostram potestatem,

    Quint. 6, 2, 29:

    numero mihi in mentem fuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

    ecquid in mentem est tibi?

    id. Bacch. 1, 2, 53:

    nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

    Suet. Aug. 16:

    quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

    Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

    M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

    put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

    reliquos in custodiam habitos,

    Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

    pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

    Cic. Phil. 3, 4, 8. —
    III.
    In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.
    2.
    in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > in

  • 3 incidentia

    1.
    incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.
    (α).
    With in and acc.:

    in foveam,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidit,

    id. Fat. 3, 6:

    e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145; cf. id. 296:

    in segetem flamma,

    falls, Verg. A. 2, 305:

    pestilentia in urbem,

    Liv. 27, 23 fin.:

    ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,

    entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:

    in oculos,

    Plin. 20, 17, 73, § 187:

    incidentibus vobis in vallum portasque,

    Liv. 27, 13, 2:

    in laqueos,

    Juv. 10, 314.—
    (β).
    With other prepp.:

    incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,

    Verg. A. 12, 926:

    (turris) super agmina late incidit,

    id. ib. 2, 467.—
    (γ).
    With dat.:

    incidere portis,

    to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:

    lymphis putealibus,

    Lucr. 6, 1174:

    caput incidit arae,

    Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:

    ultimis Romanis,

    id. 28, 13, 9:

    jacenti,

    Stat. Th. 5, 233:

    hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,

    empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:

    modo serius incidis (sol) undis,

    sink, Ov. M. 4, 198.—
    (γ).
    Absol.:

    illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,

    Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —
    B.
    In partic., to fall upon, meet, or come upon unexpectedly, fall in with a person or thing.
    (α).
    With in and acc.:

    in aliquem incurrere atque incidere,

    Cic. Planc. 7, 17:

    cum hic in me incidit,

    id. ib. 41, 99:

    C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,

    Caes. B. G. 1, 53, 5:

    in insidias,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:

    in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,

    id. Rosc. Am. 52, 151:

    in manus alicujus,

    id. Clu. 7, 21:

    in vituperatores,

    id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—
    (β).
    With inter:

    inter catervas armatorum,

    Liv. 25, 39.—
    (γ).
    With dat.:

    qui (oculi) quocumque inciderunt,

    Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:

    sane homini praeter opinionem improviso incidi,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,

    Verg. A. 11, 699.—
    (δ).
    With acc. alone (late Lat.):

    bene quod meas potissimum manus incidisti,

    App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:

    fatales laqueos,

    Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—
    C.
    Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:

    postquam acrius ultimis incidebat Romanus,

    id. 28, 13, 9.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall into any condition.
    (α).
    With in and acc.:

    in morbum,

    Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    in miserias,

    id. Phil. 2, 10, 24; cf.:

    qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,

    Liv. 41, 21, 5:

    ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,

    Cic. Lael. 12, 42:

    quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,

    Sall. C. 14, 4:

    in honoris contentionem,

    Cic. Lael. 10, 34:

    in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,

    id. Off. 1, 8, 26:

    in furorem et insaniam,

    Cic. Pis. 20, 46. —
    (β).
    With acc. alone:

    caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,

    Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:

    amorem,

    id. ib. 14, 1.—
    B.
    To fall upon, befall:

    eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,

    Liv. 27, 23, 6:

    tantus terror incidit ejus exercitui,

    fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:

    ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,

    happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—
    C.
    In partic.
    1.
    To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:

    non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:

    fortuito in sermonem alicujus incidere,

    id. de Or. 1, 24, 111:

    in eum sermonem incidere, qui, etc.,

    id. Lael. 1, 2:

    in varios sermones,

    id. Att. 16, 2, 4:

    cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,

    id. Brut. 2, 9:

    iterum in mentionem incidimus viri,

    Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—
    2.
    To come or occur to one's mind:

    sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,

    come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:

    redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,

    id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:

    tanta nunc suspicio de me incidit,

    id. Ad. 4, 4, 5:

    dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,

    id. Heaut. 3, 3, 37:

    nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,

    Cic. de Or. 2, 34, 147:

    potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,

    Liv. 1, 57, 6.—
    3.
    To fall upon, happen in a certain time.
    (α).
    With in and acc.:

    quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,

    Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:

    quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,

    id. ib. 5, 8, 3 fin.:

    facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,

    id. Att. 6, 1, 26:

    cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,

    id. Pis. 4, 8:

    quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,

    Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:

    quintus annus cum in te praetorem incidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—
    (β).
    With acc. alone (late Lat.):

    ut menses... autumnale tempus inciderent,

    Sol. 1, § 44.—
    4.
    To fall out, happen, occur:

    et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,

    Cic. Fam. 5, 17, 3:

    si quid tibi durius inciderit,

    Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    incidunt saepe tempora cum, etc.,

    id. Off. 1, 10, 31:

    eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,

    id. ib. 1, 43, 152:

    potest incidere quaestio,

    Quint. 7, 1, 19:

    verbum si quod minus usitatum incidat,

    id. 2, 5, 4:

    in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,

    id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;

    verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,

    Plin. 2, 27, 27, § 97:

    si quando ita incidat,

    Quint. 2, 5, 5; cf.:

    forte ita incidit, ut, etc.,

    Liv. 26, 23, 2:

    forte ita inciderat, ne, etc.,

    id. 1, 46, 5.—
    5.
    To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:

    ne ipse incidat in Diodorum, etc.,

    Cic. Fat. 8, 15.—
    6.
    To stumble upon, undertake at random:

    sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.
    2.
    incīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [in-caedo], to cut into, cut through, cut open, cut up (class.).
    I.
    Lit.:

    teneris arboribus incisis atque inflexis,

    Caes. B. G. 2, 17, 4:

    arbores,

    Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:

    inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,

    id. 12, 25, 54, § 115; cf.:

    palmes inciditur in medullam,

    id. 14, 9, 11, § 84:

    venam,

    to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:

    incisi nervi,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    circa vulnus scalpello,

    Cels. 5, 27, 3:

    pinnas,

    to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,

    vites falce,

    Verg. E. 3, 11:

    pulmo incisus,

    cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:

    eupatoria foliis per extremitates incisis,

    i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:

    nos linum incidimus, legimus,

    cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:

    funem,

    Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:

    nocentes homines vivos,

    id. ib.:

    quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,

    cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:

    squamisque incisus adaestuat amnis,

    Stat. Th. 5, 517:

    non incisa notis marmcra publicis,

    engraved, Hor. C. 4, 8, 13:

    tabula... his ferme incisa litteris fuit,

    Liv. 6, 29 fin.
    B.
    Transf.
    1.
    To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.
    (α).
    With in and abl.:

    id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:

    foedus in columna aenea incisum et perscriptum,

    id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: nomina in tabula incisa,

    id. Fam. 13, 36, 1:

    notum est carmen incisum in sepulcro,

    id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:

    incidens litteras in fago recenti,

    Plin. 16, 9, 14, § 35:

    indicem in aeneis tabulis,

    Suet. Aug. 101:

    quae vos incidenda in aere censuistis,

    Plin. Pan. 75, 1.—
    (β).
    With in and acc.:

    quae (acta) ille in aes incidit,

    Plin. Pan. 1, 7, 16:

    leges in aes incisae,

    Liv. 3, 57 fin.:

    lege jam in aes incisā,

    Suet. Aug. 28 fin.:

    quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,

    Cic. Phil. 1, 10, 26.—
    (γ).
    With dat. ( poet. and post-Aug.):

    verba ceris,

    Ov. M. 9, 529:

    amores arboribus,

    Verg. E. 10, 53:

    fastos marmoreo parieti,

    Suet. Gramm. 17:

    nomen non trabibus aut saxis,

    Plin. Pan. 54, 7; cf.:

    primum aliquid da, quod possim titulis incidere,

    i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—
    (δ).
    Absol.:

    incidebantur jam domi leges,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    tabula his litteris incīsa,

    Liv. 6, 29, 9:

    sine delectu morum quisquis incisus est,

    inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:

    Victorem litteris incisis appellare,

    Macr. S. 3, 6, 11.—
    2.
    To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):

    ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,

    Ov. M. 8, 245:

    novas incide faces, tibi ducitur uxor,

    Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, interrupt, put an end to:

    poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,

    have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:

    tandem haec singultu verba incidente profatur,

    Stat. Th. 9, 884:

    novas lites,

    Verg. E. 9, 14:

    ludum,

    Hor. Ep. 1, 14, 36:

    vocis genus crebro incidens,

    broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—
    B.
    To cut off, cut short, take away, remove:

    media,

    to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:

    qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,

    id. 4, 2, 5:

    Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,

    cut off, Liv. 2, 15, 7:

    spe incisā,

    id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:

    tantos actus,

    Sil. 3, 78:

    ipsam, quam promimus horam casus incidit,

    Sen. Ep. 101:

    testamentum,

    to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—
    C.
    In rhet., to make by cutting, to cut:

    aequaliter particulas,

    Cic. Or. 61, 205.— Hence,
    1.
    incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:

    incisiones et membra,

    id. 64, 261):

    incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—
    2.
    incīsē, adv., in short clauses:

    quo pacto deceat incise membratimve dici,

    Cic. Or. 63, 212; cf. incisim.

    Lewis & Short latin dictionary > incidentia

  • 4 incido

    1.
    incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.
    (α).
    With in and acc.:

    in foveam,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidit,

    id. Fat. 3, 6:

    e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145; cf. id. 296:

    in segetem flamma,

    falls, Verg. A. 2, 305:

    pestilentia in urbem,

    Liv. 27, 23 fin.:

    ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,

    entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:

    in oculos,

    Plin. 20, 17, 73, § 187:

    incidentibus vobis in vallum portasque,

    Liv. 27, 13, 2:

    in laqueos,

    Juv. 10, 314.—
    (β).
    With other prepp.:

    incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,

    Verg. A. 12, 926:

    (turris) super agmina late incidit,

    id. ib. 2, 467.—
    (γ).
    With dat.:

    incidere portis,

    to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:

    lymphis putealibus,

    Lucr. 6, 1174:

    caput incidit arae,

    Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:

    ultimis Romanis,

    id. 28, 13, 9:

    jacenti,

    Stat. Th. 5, 233:

    hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,

    empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:

    modo serius incidis (sol) undis,

    sink, Ov. M. 4, 198.—
    (γ).
    Absol.:

    illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,

    Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —
    B.
    In partic., to fall upon, meet, or come upon unexpectedly, fall in with a person or thing.
    (α).
    With in and acc.:

    in aliquem incurrere atque incidere,

    Cic. Planc. 7, 17:

    cum hic in me incidit,

    id. ib. 41, 99:

    C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,

    Caes. B. G. 1, 53, 5:

    in insidias,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:

    in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,

    id. Rosc. Am. 52, 151:

    in manus alicujus,

    id. Clu. 7, 21:

    in vituperatores,

    id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—
    (β).
    With inter:

    inter catervas armatorum,

    Liv. 25, 39.—
    (γ).
    With dat.:

    qui (oculi) quocumque inciderunt,

    Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:

    sane homini praeter opinionem improviso incidi,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,

    Verg. A. 11, 699.—
    (δ).
    With acc. alone (late Lat.):

    bene quod meas potissimum manus incidisti,

    App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:

    fatales laqueos,

    Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—
    C.
    Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:

    postquam acrius ultimis incidebat Romanus,

    id. 28, 13, 9.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall into any condition.
    (α).
    With in and acc.:

    in morbum,

    Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    in miserias,

    id. Phil. 2, 10, 24; cf.:

    qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,

    Liv. 41, 21, 5:

    ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,

    Cic. Lael. 12, 42:

    quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,

    Sall. C. 14, 4:

    in honoris contentionem,

    Cic. Lael. 10, 34:

    in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,

    id. Off. 1, 8, 26:

    in furorem et insaniam,

    Cic. Pis. 20, 46. —
    (β).
    With acc. alone:

    caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,

    Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:

    amorem,

    id. ib. 14, 1.—
    B.
    To fall upon, befall:

    eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,

    Liv. 27, 23, 6:

    tantus terror incidit ejus exercitui,

    fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:

    ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,

    happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—
    C.
    In partic.
    1.
    To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:

    non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:

    fortuito in sermonem alicujus incidere,

    id. de Or. 1, 24, 111:

    in eum sermonem incidere, qui, etc.,

    id. Lael. 1, 2:

    in varios sermones,

    id. Att. 16, 2, 4:

    cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,

    id. Brut. 2, 9:

    iterum in mentionem incidimus viri,

    Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—
    2.
    To come or occur to one's mind:

    sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,

    come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:

    redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,

    id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:

    tanta nunc suspicio de me incidit,

    id. Ad. 4, 4, 5:

    dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,

    id. Heaut. 3, 3, 37:

    nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,

    Cic. de Or. 2, 34, 147:

    potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,

    Liv. 1, 57, 6.—
    3.
    To fall upon, happen in a certain time.
    (α).
    With in and acc.:

    quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,

    Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:

    quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,

    id. ib. 5, 8, 3 fin.:

    facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,

    id. Att. 6, 1, 26:

    cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,

    id. Pis. 4, 8:

    quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,

    Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:

    quintus annus cum in te praetorem incidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—
    (β).
    With acc. alone (late Lat.):

    ut menses... autumnale tempus inciderent,

    Sol. 1, § 44.—
    4.
    To fall out, happen, occur:

    et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,

    Cic. Fam. 5, 17, 3:

    si quid tibi durius inciderit,

    Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    incidunt saepe tempora cum, etc.,

    id. Off. 1, 10, 31:

    eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,

    id. ib. 1, 43, 152:

    potest incidere quaestio,

    Quint. 7, 1, 19:

    verbum si quod minus usitatum incidat,

    id. 2, 5, 4:

    in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,

    id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;

    verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,

    Plin. 2, 27, 27, § 97:

    si quando ita incidat,

    Quint. 2, 5, 5; cf.:

    forte ita incidit, ut, etc.,

    Liv. 26, 23, 2:

    forte ita inciderat, ne, etc.,

    id. 1, 46, 5.—
    5.
    To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:

    ne ipse incidat in Diodorum, etc.,

    Cic. Fat. 8, 15.—
    6.
    To stumble upon, undertake at random:

    sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.
    2.
    incīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [in-caedo], to cut into, cut through, cut open, cut up (class.).
    I.
    Lit.:

    teneris arboribus incisis atque inflexis,

    Caes. B. G. 2, 17, 4:

    arbores,

    Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:

    inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,

    id. 12, 25, 54, § 115; cf.:

    palmes inciditur in medullam,

    id. 14, 9, 11, § 84:

    venam,

    to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:

    incisi nervi,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    circa vulnus scalpello,

    Cels. 5, 27, 3:

    pinnas,

    to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,

    vites falce,

    Verg. E. 3, 11:

    pulmo incisus,

    cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:

    eupatoria foliis per extremitates incisis,

    i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:

    nos linum incidimus, legimus,

    cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:

    funem,

    Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:

    nocentes homines vivos,

    id. ib.:

    quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,

    cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:

    squamisque incisus adaestuat amnis,

    Stat. Th. 5, 517:

    non incisa notis marmcra publicis,

    engraved, Hor. C. 4, 8, 13:

    tabula... his ferme incisa litteris fuit,

    Liv. 6, 29 fin.
    B.
    Transf.
    1.
    To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.
    (α).
    With in and abl.:

    id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:

    foedus in columna aenea incisum et perscriptum,

    id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: nomina in tabula incisa,

    id. Fam. 13, 36, 1:

    notum est carmen incisum in sepulcro,

    id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:

    incidens litteras in fago recenti,

    Plin. 16, 9, 14, § 35:

    indicem in aeneis tabulis,

    Suet. Aug. 101:

    quae vos incidenda in aere censuistis,

    Plin. Pan. 75, 1.—
    (β).
    With in and acc.:

    quae (acta) ille in aes incidit,

    Plin. Pan. 1, 7, 16:

    leges in aes incisae,

    Liv. 3, 57 fin.:

    lege jam in aes incisā,

    Suet. Aug. 28 fin.:

    quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,

    Cic. Phil. 1, 10, 26.—
    (γ).
    With dat. ( poet. and post-Aug.):

    verba ceris,

    Ov. M. 9, 529:

    amores arboribus,

    Verg. E. 10, 53:

    fastos marmoreo parieti,

    Suet. Gramm. 17:

    nomen non trabibus aut saxis,

    Plin. Pan. 54, 7; cf.:

    primum aliquid da, quod possim titulis incidere,

    i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—
    (δ).
    Absol.:

    incidebantur jam domi leges,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    tabula his litteris incīsa,

    Liv. 6, 29, 9:

    sine delectu morum quisquis incisus est,

    inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:

    Victorem litteris incisis appellare,

    Macr. S. 3, 6, 11.—
    2.
    To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):

    ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,

    Ov. M. 8, 245:

    novas incide faces, tibi ducitur uxor,

    Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, interrupt, put an end to:

    poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,

    have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:

    tandem haec singultu verba incidente profatur,

    Stat. Th. 9, 884:

    novas lites,

    Verg. E. 9, 14:

    ludum,

    Hor. Ep. 1, 14, 36:

    vocis genus crebro incidens,

    broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—
    B.
    To cut off, cut short, take away, remove:

    media,

    to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:

    qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,

    id. 4, 2, 5:

    Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,

    cut off, Liv. 2, 15, 7:

    spe incisā,

    id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:

    tantos actus,

    Sil. 3, 78:

    ipsam, quam promimus horam casus incidit,

    Sen. Ep. 101:

    testamentum,

    to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—
    C.
    In rhet., to make by cutting, to cut:

    aequaliter particulas,

    Cic. Or. 61, 205.— Hence,
    1.
    incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:

    incisiones et membra,

    id. 64, 261):

    incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—
    2.
    incīsē, adv., in short clauses:

    quo pacto deceat incise membratimve dici,

    Cic. Or. 63, 212; cf. incisim.

    Lewis & Short latin dictionary > incido

  • 5 traho

    trăho, xi, ctum, 3 ( inf. perf. sync. traxe, Verg. A. 5, 786), v. a. [cf. Sanscr. trankh, trakh, to move; Gr. trechô, to run], to draw, drag, or haul, to drag along; to draw off, forth, or away, etc. (syn.: tracto, rapio, rapto, duco).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonem collo,

    Plaut. Am. 3, 2, 72:

    cum a custodibus in fugā trinis catenis vinctus traheretur,

    Caes. B. G. 1, 53:

    trahebatur passis Priameïa virgo Crinibus a templo Cassandra,

    Verg. A. 2, 403:

    corpus tractum et laniatum abjecit in mare,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    materiam (malagmata),

    Cels. 4, 7:

    bilem,

    Plin. 25, 5, 22, § 54:

    vapor porro trahit aëra secum,

    Lucr. 3, 233:

    limum harenamque et saxa ingentia fluctus trahunt,

    Sall. J. 78, 3: Charybdis naves ad litora trahit, id. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 3, 425; cf.:

    Scyllam naves in saxa trahentem, Verg. l. l.: (haematiten) trahere in se argentum, aes, ferrum,

    Plin. 36, 20, 38, § 146: Gy. Amiculum hoc sustolle saltem. Si. Sine trahi, cum egomet trahor, let it drag or trail, Plaut. Cist. 1, 1, 117; cf.:

    tragula ab eo, quod trahitur per terram,

    Varr. L. L. 5, § 139 Müll.:

    sarcinas,

    Sen. Ep. 44, 6:

    vestem per pulpita,

    Hor. A. P. 215:

    plaustra per altos montes cervice (boves),

    Verg. G. 3, 536:

    siccas machinae carinas,

    Hor. C. 1, 4, 2:

    genua aegra,

    Verg. A. 5, 468:

    trahantur per me pedibus omnes rei,

    Cic. Fam. 7, 32, 2; cf.:

    aliquem ad praetorem,

    Plaut. Poen. 3, 5, 45:

    praecipitem in pistrinum,

    id. Ps. 1, 5, 79:

    Hectorem circum sua Pergama,

    to drag, trail, Ov. M. 12, 591. —

    Of a train of soldiers, attendants, etc.: Scipio gravem jam spoliis multarum urbium exercitum trahens,

    Liv. 30, 9, 10:

    ingentem secum occurrentium prosequentiumque trahentes turbam,

    id. 45, 2, 3; 6, 3, 4; cf.:

    sacra manu victosque deos parvumque nepotem Ipse trahit,

    Verg. A. 2, 321:

    secum legionem,

    Val. Max. 3, 2, 20:

    feminae pleraeque parvos trahentes liberos, ibant,

    Curt. 3, 13, 12; 5, 5, 15:

    uxor, quam comitem trahebat,

    id. 8, 3, 2:

    folium secum,

    Val. Max. 4, 3, 12:

    cum privato comitatu quem semper secum trahere moris fuit,

    Vell. 2, 40, 3:

    magnam manum Thracum secum,

    id. 2, 112, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    To draw out, pull out, extract, withdraw:

    trahens haerentia viscere tela,

    drawing out, extracting, Ov. M. 6, 290:

    ferrum e vulnere,

    id. ib. 4, 120:

    e corpore ferrum,

    id. F. 5, 399:

    de corpore telum,

    id. M. 5, 95; cf.:

    gladium de visceribus,

    Mart. 1, 14, 2:

    manu lignum,

    Ov. M. 12, 371; cf.:

    te quoque, Luna, traho (i. e. de caelo),

    draw down, id. ib. 7, 207:

    captum Jovem Caelo trahit,

    Sen. Oct. 810. —
    2.
    To draw together, bring together, contract, wrinkle:

    at coria et carnem trahit et conducit in unum,

    Lucr. 6, 968:

    in manibus vero nervi trahere,

    id. 6, 1190:

    vultum rugasque coëgit,

    Ov. Am. 2, 2, 33.—
    3.
    Of fluids, etc., to draw in, take in, quaff; draw, draw up: si pocula arente fauce traxerim, had drawn in, i. e. quaffed, Hor. Epod. 14, 4; cf. Ov. M. 15, 330:

    aquas,

    Luc. 7, 822:

    venena ore,

    id. 9, 934:

    ubera,

    id. 3, 351 al.:

    ex puteis jugibus aquam calidam trahi (videmus),

    Cic. N. D. 2, 9, 25: navigium aquam trahit, draws or lets in water, leaks, Sen. Ira, 2, 10, 5; cf.:

    sanguinem jumento de cervice,

    to draw, let, Veg. Vet. 3, 43.—Of smelling:

    odorem naribus,

    Phaedr. 3, 1, 4.—Of drawing in the breath, inhaling:

    auras ore,

    Ov. M. 2, 230:

    animam,

    Plin. 11, 3, 2, § 6; cf.:

    Servilius exiguā in spe trahebat animam,

    Liv. 3, 6, 8:

    spiritum,

    to draw breath, Col. 6, 9, 3; Sen. Ira, 3, 43, 4; Cels. 4, 4; Curt. 3, 6, 10: spiritum extremum, [p. 1886] Phaedr. 1, 21, 4:

    penitus suspiria,

    to heave sighs, to sigh, Ov. M. 2, 753:

    vocem imo a pectore,

    Verg. A. 1, 371.—
    4.
    To take on, assume, acquire, get:

    Iris Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701:

    squamam cutis durata trahebat,

    Ov. M. 3, 675:

    colorem,

    id. ib. 2, 236;

    14, 393: ruborem,

    id. ib. 3, 482;

    10, 595: calorem,

    id. ib. 11, 305:

    lapidis figuram,

    id. ib. 3, 399:

    maturitatem,

    Col. 1, 6, 20:

    sucum,

    id. 11, 3, 60:

    robiginem,

    Plin. 36, 18, 30, § 136. —
    5.
    To drag away violently, to carry off, plunder, = agein kai pherein:

    cetera rape, trahe,

    Plaut. Trin. 2, 2, 12:

    rapere omnes, trahere,

    Sall. C. 11, 4:

    quibus non humana ulla neque divina obstant, quin... in opes potentisque trahant exscindant,

    id. H. 4, 61, 17 Dietsch:

    sibi quisque ducere, trahere, rapere,

    id. J. 41, 5:

    de aliquo trahere spolia,

    Cic. Balb. 23, 54:

    praedam ex agris,

    Liv. 25, 14, 11:

    tantum jam praedae hostes trahere, ut, etc.,

    id. 10, 20, 3; cf.:

    pastor cum traheret per freta navibus Idaeis Helenen,

    Hor. C. 1, 15, 1.—
    6.
    Trahere pecuniam (for distrahere), to make away with, to dissipate, squander:

    omnibus modis pecuniam trahunt, vexant,

    Sall. C. 20, 12.—
    7.
    Of drugs, etc., to purge, rcmove, clear away:

    bilem ex alvo,

    Plin. 25, 5, 22, § 54; 26, 8, 42, § 69:

    pituitam,

    id. 21, 23, 94, § 166:

    cruditates, pituitas, bilem,

    id. 32, 9, 31, § 95.—
    8.
    Trahere lanam, vellera, etc., to draw out lengthwise, i. e. to spin, manufacture: manibus trahere lanam, Varr. ap. Non. 545, 12:

    lanam,

    Juv. 2, 54:

    vellera digitis,

    Ov. M. 14, 265:

    data pensa,

    id. ib. 13, 511; id. H. 3, 75:

    Laconicas purpuras,

    Hor. C. 2, 18, 8.—
    II.
    Trop.,
    A.
    In gen.
    1.
    To draw, draw along; to attract, allure, influence, etc.:

    trahimur omnes studio laudis et optimus quisque maxime gloriā ducitur,

    Cic. Arch. 11, 26; cf.:

    omnes trahimur et ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem,

    id. Off. 1, 6, 18:

    allicere delectatione et viribus trahere,

    Quint. 5, 14, 29:

    trahit sua quemque voluptas,

    Verg. E. 2, 65: aliquem in aliam partem, to bring or gain over, Cic. Fam. 10, 4, 2; so,

    Drusum in partes,

    Tac. A. 4, 60:

    civitatem ad regem,

    Liv. 42, 44, 3:

    aliquem in suam sententiam,

    id. 5, 25, 1; cf.

    also: rem ad Poenos,

    id. 24, 2, 8; 23, 8, 2:

    res ad Philippum,

    id. 32, 19, 2:

    ni ea res longius nos ab incepto traheret,

    draw off, divert, Sall. C. 7, 7.—
    2.
    To drag, lead, bring:

    plures secum in eandem calamitatem,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 19:

    Lucanos ad defectionem,

    Liv. 25, 16, 6:

    quo fata trahunt retrahuntque, sequamur,

    Verg. A. 5, 709: ducunt volentem fata, nolentem trahunt, Cleanth. ap. Sen. Ep. 107, 11.—
    3.
    To draw to, i. e. appropriate, refer, ascribe, set down to, etc.:

    atque egomet me adeo cum illis una ibidem traho,

    Plaut. Trin. 1, 2, 166: St. Quid quod dedisti scortis? Le. Ibidem una traho, id. ib. 2, 4, 10:

    hi numero avium regnum trahebant,

    drew to their side, laid claim to, claimed, Liv. 1, 7, 1; cf.:

    qui captae decus Nolae ad consulem trahunt,

    id. 9, 28, 6:

    omnia non bene consulta in virtutem trahebantur,

    were set down to, referred, attributed, Sall. J. 92, 2:

    ornatum ipsius (ducis) in superbiam,

    Tac. H. 2, 20:

    cuncta Germanici in deterius,

    id. A. 1, 62 fin.:

    fortuita ad culpam,

    id. ib. 4, 64:

    id ad clementiam,

    id. ib. 12, 52; cf.:

    aliquid in religionem,

    Liv. 5, 23, 6:

    cur abstinuerit spectaculo ipse, varie trahebant,

    Tac. A. 1, 76 fin.:

    in se crimen,

    Ov. M. 10, 68:

    spinas Traxit in exemplum,

    adopted, id. ib. 8, 245. —
    4.
    To drag, distract, etc.:

    quae meum animum divorse trahunt,

    Ter. And. 1, 5, 25:

    trahi in aliam partem mente atque animo,

    Caes. B. C. 1, 21:

    Vologeses diversas ad curas trahebatur,

    Tac. A. 15, 1.—
    5.
    To weigh, ponder, consider:

    belli atque pacis rationes trahere,

    Sall. J. 97, 2; cf. id. ib. 84, 4: trahere consilium, to form a decision or determination, id. ib. 98, 3.—
    6.
    To get, obtain, derive: qui majorem ex pernicie et peste rei publicae molestiam traxerit, who has derived, i. e. has received, suffered, Cic. Fam. 4, 3, 1:

    qui cognomen ex contumeliā traxerit,

    id. Phil. 3, 6, 16:

    nomen e causis,

    Plin. 15, 14, 15, § 51:

    inde nomen,

    id. 36, 20, 38, § 146:

    nomen ab illis,

    Ov. M. 4, 291:

    originem ab aliquo,

    to derive, deduce, Plin. 5, 24, 21, § 86; 6, 28, 32, § 157:

    scio ab isto initio tractum esse sermonem,

    i. e. has arisen, Cic. Brut. 6, 21: facetiae, quae multum ex vero traxere, drew, i. e. they were founded largely on truth, Tac. A. 15, 68; cf.:

    multum ex moribus (Sarmatarum) traxisse,

    id. G. 46, 2.—
    7.
    Of time, to protract, drag out, linger:

    afflictus vitam in tenebris luctuque trahebam,

    Verg. A. 2, 92; so,

    vitam,

    Phaedr. 3, 7, 12; 4, 5, 37; Plin. 28, 1, 2, § 9:

    traherent cum sera crepuscula noctem,

    was bringing on the night, Ov. M. 1, 219: verba, to drag, i. e. to utter with difficulty, Sil. 8, 79.—
    8.
    To draw out, in respect of time; to extend, prolong, lengthen; to protract, put off, delay, retard (cf.:

    prolato, extendo): sin trahitur bellum,

    Cic. Att. 10, 8, 2; cf. Liv. 5, 10, 7; Sall. J. 23, 2:

    trahere omnia,

    to interpose delays of all kinds, id. ib. 36, 2; Ov. M. 12, 584:

    pugnam aliquamdiu,

    Liv. 25, 15, 14:

    dum hoc naturae Corpus... manebit incolume, comitem aevi sui laudem Ciceronis trahet,

    Vell. 2, 66, 5:

    obsidionem in longius,

    Quint. 1, 10, 48; cf.:

    rem de industriā in serum,

    Liv. 32, 35, 4:

    omnia,

    id. 32, 36, 2:

    jurgiis trahere tempus,

    id. 32, 27, 1:

    tempus, Auct. B. Alex. 38, 2: moram ficto languore,

    Ov. M. 9, 767:

    (legati) querentes, trahi se a Caesare,

    that they were put off, delayed, Suet. Tib. 31 fin.; so,

    aliquem sermone, quousque, etc.,

    Val. Max. 4, 4, 1:

    Marius multis diebus et laboribus consumptis anxius trahere cum animo suo, omitteretne inceptum,

    Sall. J. 93, 1.—
    9.
    Rarely neutr., to drag along, to last, endure. si quis etiam in eo morbo diutius traxit, Cels. 2, 8 med.:

    decem annos traxit ista dominatio,

    Flor. 4, 2, 12.—Hence, tractus, a, um, P. a., drawn on, i. e. proceeding continuously, flowing, fluent, of language:

    genus orationis fusum atque tractum,

    Cic. de Or. 2, 15, 64:

    in his (contione et hortatione) tracta quaedam et fluens expetitur,

    id. Or. 20, 66.—
    B.
    Subst.: tractum, i, n., any thing drawn out at length.
    1.
    A flock of wool drawn out for spinning:

    tracta de niveo vellere dente,

    Tib. 1, 6, 80.—
    2.
    A long piece of dough pulled out in making pastry, Cato, R. R. 76, 1; 76, 4; Apic. 2, 1; 4, 3; 5, 1 al.—Called also tracta, ae, f., Plin. 18, 11, 27, § 106.

    Lewis & Short latin dictionary > traho

  • 6 reddo

    red-do, dĭdi, dĭtum, 3 (old fut. reddibo = reddam, Plaut. Cas. 1, 41; id. Men. 5, 7, 49, acc. to Non. 476, 27; id. Fragm. ap. Non. 508, 9; pass. reddibitur, id. Ep. 1, 1, 22), v. a.
    I.
    Lit., to give back, return, restore (freq. and class.;

    syn. restituo): reddere est quod debeas ei cujus est volenti dare,

    Sen. Ben. 7, 19, 2:

    ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi,

    Plaut. Men. 4, 2, 109; 4, 3, 5; cf.:

    potes nunc mutuam drachmam dare mihi unam, quam cras reddam tibi?

    id. Ps. 1, 1, 84;

    so corresp. to dare,

    id. ib. 1, 1, 89; id. Stich. 4, 1, 42:

    quid si reddatur illi, unde empta est,

    id. Merc. 2, 3, 83; id. Men. 3, 3, 21 sq.; Ter. Ad. 5, 9, 24 sq. et saep.; cf.

    the foll.: ea, quae utenda acceperis, majore mensurā, si modo possis, jubet reddere Hesiodus,

    Cic. Off. 1, 15, 48;

    so corresp. to accipere,

    id. Lael. 8, 26; 16, 58; id. Rep. 2, 5, 10; Sen. Ben. 1, 1, 13:

    accipe quod nunquam reddas mihi,

    Hor. S. 2, 3, 66; Verg. G. 4, 172; id. A. 8, 450 et saep.:

    si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,

    I give it back and renounce it, Cic. Sull. 30, 84: Th. Redde argentum aut virginem. Ph. Quod argentum, quam tu virginem, me reposcis? Plaut. Curc. 5, 2, 14:

    ut (virginem) suis Restituam ac reddam,

    Ter. Eun. 1, 2, 67;

    so with restituere,

    Liv. 3, 68 al.; cf.:

    reddere alias tegulas, i. e. restituere,

    Plaut. Most. 1, 2, 29: obsides, Naev. ap. Non. 474, 19; so Caes. B. G. 1, 35; 1, 36; 6, 12:

    captivos,

    id. ib. 7, 90; Liv. 26, 50:

    ho mines,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 al.:

    corpora (mor tuorum),

    Verg. A. 11, 103; cf. id. ib. 2, 543:

    equos,

    Cic. Rep. 4, 2, 2; Suet. Aug. 38:

    suum cuique,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    hereditatem mulieri,

    id. Fin. 2, 18, 58:

    sive paribus paria redduntur,

    i. e. are set against, opposed to, id. Or. 49, 164:

    nosmet ipsos nobis reddidistis,

    id. Red. in Sen. 1, 1:

    redditus Cyri solio Phraates,

    Hor. C. 2, 2, 17:

    reddas incolumem, precor,

    id. ib. 1, 3, 7:

    ut te reddat natis carisque,

    id. S. 1, 1, 83:

    redditus terris Daedalus,

    Verg. A. 6, 18; cf.:

    patriis aris,

    id. ib. 11, 269:

    oculis nostris,

    id. ib. 2, 740:

    tenebris,

    id. ib. 6, 545:

    sed jam urbi votisque publicis redditus,

    Plin. Pan. 60, 1:

    ex magnā desperatione saluti redditus,

    Just. 12, 10, 1:

    quin tu primum salutem reddis, quam dedi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 11:

    operam da, opera reddibitur tibi,

    id. Ep. 1, 1, 22; so id. Men. 4, 2, 101: cum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi, demus nec ne, in nostrā potestate est;

    non reddere viro bono non licet,

    Cic. Off. 1, 15, 48; so Sen. Ben. 1, 1 sq.; and cf. Plaut. Pers. 5, 1, 10:

    redde his libertatem,

    id. Poen. 5, 4, 17; so,

    Lyciis libertatem ademit, Rhodiis reddidit,

    Suet. Claud. 25:

    patriam,

    Liv. 5, 51 fin.:

    sibi ereptum honorem,

    Verg. A. 5, 342:

    conspectum,

    id. ib. 9, 262 al.:

    se ipse convivio reddidit,

    betook himself again to the banquet, returned, Liv. 23, 9 fin.:

    quae belua reddit se catenis,

    Hor. S. 2, 7, 71:

    se reddidit astris,

    Sil. 4, 119; so,

    lux terris,

    Verg. A. 8, 170:

    se iterum in arma,

    id. ib. 10, 684.—
    (β).
    Poet., with inf.:

    sua monstra profundo Reddidit habere Jovi,

    Stat. Th. 1, 616.—
    (γ).
    Absol. (rare and poet.), of a river:

    sic modo conbibitur, modo Redditur ingens Erasinus,

    is swallowed up... reappears, Ov. M. 15, 275. —
    II.
    Transf.
    1.
    To give up, hand over, deliver, impart, assign; to yield, render, give, grant, bestow, pay, surrender, relinquish, resign (syn.:

    trado, refero): Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas,

    Cic. Att. 1, 20, 1; so,

    litteras (alicui),

    id. ib. 2, 1, 1; id. Fam. 2, 17, 1:

    litteras a te mihi reddidit stator tuus,

    id. ib. 2, 1, 1; Caes. B. C. 1, 1; 2, 20; 3, 33; Sall. C. 34, 3; cf.

    mandata,

    Suet. Tib. 16:

    pretium alicui pro benefactis ejus,

    Plaut. Capt. 5, 1, 20:

    hoccine pretii,

    id. As. 1, 2, 2; cf.:

    praemia debita (along with persolvere grates),

    Verg. A. 2, 537:

    cetera praemia (with dare),

    id. ib. 9, 254:

    primos honores,

    id. ib. 5, 347:

    gratiam alicui (for the usual referre gratiam),

    Sall. J. 110, 4:

    reddunt ova columbae,

    Juv. 3, 202:

    obligatam Jovi dapem,

    Hor. C. 2, 7, 17:

    o fortunata mors, quae naturae debita, pro patriā est potissimum reddita,

    Cic. Phil. 14, 12, 31; cf.:

    vitam naturae reddendam,

    id. Rep. 1, 3, 5; so, vitam. Lucr. 6, 1198:

    debitum naturae morbo,

    i. e. to die by disease, Nep. Reg. 1 fin.:

    lucem,

    Ov. Tr. 3, 3, 35:

    ultimum spiritum,

    Vell. 2, 14, 2; cf. id. 2, 22, 2; 2, 35 fin.;

    2, 87, 2: animam caelo,

    id. ib. 123 fin.; cf.

    animas (with moriuntur),

    Verg. G. 3, 495:

    hanc animam, vacuas in auras,

    Ov. P. 2, 11, 7:

    caute vota reddunto,

    to pay, offer, render, Cic. Leg. 2, 9, 22; so,

    vota,

    Verg. E. 5, 75; Just. 11, 10, 10:

    tura Lari,

    Tib. 1, 3, 34:

    liba deae,

    Ov. F. 6, 476:

    fumantia exta,

    Verg. G. 2, 194; Tac. H. 4, 53; cf.:

    graves poenas,

    i. e. to suffer, Sall. J. 14, 21:

    promissa viro,

    Verg. A. 5, 386 al.:

    tibi ego rationem reddam?

    will render an account, Plaut. Aul. 1, 1, 6; so,

    rationem,

    id. Trin. 2, 4, 114; Cic. Tusc. 1, 17, 38;

    v. ratio: animam a pulmonibus respirare et reddere,

    to give off, exhale, id. N. D. 2, 54, 136; cf.:

    ut tibiae sonum reddunt,

    give forth, Quint. 11, 3, 20; so,

    sonum,

    id. 9, 4, 40; 66; Sen. Ep. 108; Hor. A. P. 348:

    vocem,

    Verg. A. 3, 40; 7, 95; 8, 217 (with mugiit); Hor. A. P. 158:

    stridorem,

    Ov. M. 11, 608:

    murmura,

    id. ib. 10, 702:

    flammam,

    Plin. 37, 2, 11, § 36 et saep.; so,

    alvum,

    Cels. 2, 12, 2:

    bilem,

    id. 7, 23:

    sanguinem,

    to vomit, Plin. Ep. 5, 19, 6 (just before:

    sanguinem rejecit): urinam,

    Plin. 8, 42, 66, § 165:

    calculum,

    id. 28, 15, 61, § 217:

    catulum partu,

    Ov. M. 15, 379; cf.

    so of parturition,

    id. ib. 10, 513; id. H. 16, 46:

    fructum, quem reddunt praedia,

    yield, produce, Ter. Phorm. 4, 3, 75; Ov. P. 1, 5, 26; Col. 2, 16, 2; Pall. Febr. 9, 4; Plin. 18, 9, 20, § 87; cf. Tib. 2, 6, 22; Quint. 12, 10, 25:

    generi nostro haec reddita est benignitas,

    is imparted to, Plaut. Stich. 1, 3, 27; cf.: nulla quies est [p. 1539] Reddita corporibus primis, Lucr. 2, 96. — Hence, poet., redditum esse, in gen., = factum esse, esse:

    una superstitio, superis quae reddita divis,

    which is given, belongs to the gods, Verg. A. 12, 817:

    quibus et color et sapor una reddita sunt cum odore,

    Lucr. 2, 681; cf. id. 2, 228 Munro ad loc.; Juv. 1, 93; Orell. ad Hor. Ep. 2, 1, 216:

    neque iis petentibus jus redditur,

    is dispensed, granted, Caes. B. G. 6, 13:

    alicui jus,

    Quint. 11, 2, 50; cf.:

    alicui testimonium reddere industriae,

    id. 11, 1, 88:

    quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant,

    to yield, sacrifice, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

    quibus ille pro meritis... jura legesque reddiderat,

    had conferred upon it the power of self-jurisdiction, Caes. B. G. 7, 76; cf Liv. 9, 43, 23 Drak.:

    Lanuvinis sacra sua reddita,

    id. 8, 14:

    conubia,

    to bestow, grant, id. 4, 5:

    peccatis veniam,

    Hor. S. 1, 3, 75:

    nomina facto vera,

    to call by the right name, Ov. Tr. 3, 6, 36.— Hence,
    b.
    Jurid. t. t.:

    judicium,

    to appoint, grant, fix the time for a trial, Ter. Phorm. 2, 3, 57; Caes. B. C. 2, 18; Quint. 7, 4, 43; Tac. A. 1, 72:

    jus,

    to administer justice, pronounce sentence, id. ib. 6, 11; 13, 51; id. H. 3, 68; id. G. 12; Suet. Vit. 9 et saep.—
    2.
    To give up, yield, abandon to one that which has not been taken away, but only threatened or in danger:

    Thermitanis urbem, agros legesque suas reddere,

    Cic. Verr. 2, 2, 37, § 90 ( = relinquere, id. ib. 2, 2, 36, §

    88): Orestis leges suae redditae,

    left undisturbed, Liv. 33, 34, 6; 9, 43, 23 (cf. restituere); 29, 21, 7.—
    3.
    To give back, pay back; hence, to take revenge for, punish, inflict vengeance for:

    per eum stare quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades,

    Liv. 24, 17, 7:

    reddidit hosti cladem,

    id. 24, 20, 2:

    redditaque aequa Cannensi clades,

    id. 27, 49, 5.—
    4.
    To give back in speech or writing, i. e.
    a.
    To translate, render (syn.:

    converto, transfero): cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    verbum pro verbo,

    id. Opt. Gen. 5:

    verbo verbum,

    Hor. A. P. 133; cf. Ov. Tr. 5, 7, 54.—
    b.
    To repeat, declare, report, narrate, recite, rehearse (freq. in Quint.):

    ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis iisdem redderet, quibus cogitasset,

    Cic. Brut. 88, 301; cf. Quint. 10, 6, 3:

    sive paria (verba) paribus redduntur, sive opponuntur contraria,

    Cic. Or. 49, 164:

    reddere quae restant,

    id. Brut. 74, 258:

    tertium actum de pastionibus,

    Varr. R. R. 3, 17, 1:

    nomina per ordinem audita,

    Quint. 11, 2, 23:

    causas corruptae eloquentiae,

    id. 8, 6, 76:

    quid cuique vendidissent,

    id. 11, 2, 24:

    dictata,

    to repeat, rehearse, Hor. Ep. 1, 18, 14; id. S. 2, 8, 80:

    carmen,

    to recite, deliver, id. C. 4, 6, 43:

    cum talia reddidit hospes,

    Ov. M. 6, 330; Lucr. 2, 179:

    causam,

    id. F. 1, 278:

    insigne exemplum suo loco,

    Tac. H. 4, 67.—
    c.
    To answer, reply ( poet.):

    veras audire et reddere voces,

    Verg. A. 1, 409; 6, 689:

    Aeneas contra cui talia reddit,

    id. ib. 10, 530;

    2, 323: auditis ille haec placido sic reddidit ore,

    id. ib. 11, 251 et saep.; cf.

    responsa,

    id. G. 3, 491:

    responsum,

    Liv. 38, 9; 3, 60; Verg. A. 6, 672.—
    5.
    To give back or render a thing according to its nature or qualities; to represent, imitate, express, resemble ( poet. and in post - Aug. prose):

    quas hominum reddunt facies,

    Lucr. 6, 812:

    faciem locorum,

    Ov. M. 6, 122; 7, 752:

    lux aemula vultum Reddidit,

    gave back, reflected, Stat. Achill. 2, 191:

    formam alicujus,

    Sil. 3, 634:

    et qui te nomine reddet Silvius Aeneas,

    Verg. A. 6, 768; cf.:

    jam Phoebe toto fratrem cum redderet orbe,

    Luc. 1, 538:

    paternam elegantiam in loquendo,

    Quint. 1, 1, 6; 6, 3, 107; cf.:

    odorem croci saporemque,

    i. e. to smell and taste like saffron, Plin. 36, 23, 55, § 177:

    imaginem quandam uvae,

    id. 34, 12, 32, § 123:

    flammam excellentis purpurae et odorem maris,

    id. 35, 6, 27, § 46:

    Apelleā redditus arte Mentor,

    Mart. 11, 10, 2.—
    6.
    To give back, return a thing changed in some respect:

    senem illum Tibi dedo ulteriorem lepide ut lenitum reddas,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 31; cf.:

    quas tu sapienter mihi reddidisti opiparas opera tua,

    id. Poen. 1, 1, 4.— Hence, in gen.,
    7.
    To make or cause a thing to be or appear something or somehow; to render (very freq. and class.; cf.:

    facio, redigo): reddam ego te ex ferā fame mansuetem,

    Plaut. As. 1, 2, 19; id. Capt. 4, 2, 42:

    eam (servitutem) lenem reddere,

    id. ib. 2, 5, 1: tutiorem et opulentiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 2, 3:

    haec itinera infesta reddiderat,

    Caes. B. C. 3, 79:

    aliquem insignem,

    Verg. A. 5, 705:

    obscuraque moto Reddita forma lacu est,

    dimmed by the disturbance of the water, Ov. M. 3, 476:

    homines ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,

    Cic. Inv. 1, 2, 2: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, has made all the Catilines seem to be Acidini, i. e. patriots, in comparison with himself, id. Att. 4, 3, 3:

    aliquid perfectum,

    Plaut. As. 1, 1, 109:

    aliquid effectum,

    to accomplish, id. Ps. 1, 3, 152; 1, 5, 116; 5, 2, 14:

    omne transactum,

    id. Capt. 2, 2, 95:

    actum,

    id. Trin. 3, 3, 90:

    dictum ac factum,

    Ter. Heaut. 4, 5, 12.— With ut and subj.:

    hic reddes omnia Quae sunt certa ei consilia incerta ut sient,

    Ter. And. 2, 3, 15.— Pass. = fieri scripsit fasciculum illum epistularum totum sibi aquā madidum redditum esse, Cic. Q. Fr. 2, 12, 4; Just. 16, 4, 6; 22, 7, 2:

    per sudorem corpus tantum imbecillius redditur,

    Cels. 3, 3, 19; cf. Just. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10; Flor. 3, 5, 17; Val. Max. 4, 3 prooem.; Lact. 4, 26, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > reddo

  • 7 in

       in    [old indu], prep. with acc. or abl.    I. With acc., in space, with verbs implying entrance, into, to: in Epirum venire: in flumen deicere: in Ubios legatos mittere, Cs.: Thalam pervenit, in oppidum magnum, S.—Fig.: in memoriam reducere: in animum inducere, L.: dicam quod mi in mentemst, T.—With verbs of motion, up to, to, into, down to: in caelum ascendere: in aram confugitis ad deum, up to the altar: vas in manūs sumere, into his hands: se in manūs Romanis tradidisse, L.—With verbs of rest or placing, in: adesse in senatum iussit: Minucius in custodiam habitus, thrown into prison and kept there, L.: propinquas suas nuptum in alias civitates conlocasse, Cs.—Of direction or local relation, towards, in front of, over against: in orientem Germaniae obtenditur, Ta.: coram in os te laudare, T.: castra movet in Arvernos versus, towards, Cs.: in Galliam versus movere, S.—In time, into, till, for: dormiet in lucem, till broad day, H.: in multum diei, L.: e somno, quem in diem extrahunt, Ta.: indutias in triginta annos impetraverunt, for thirty years, L.: in omne tempus, forever: hominem invitavit in posterum diem, for the following day.— In adverbial expressions with words of time: sancit in posterum, ne quis, etc., hereafter: res dilata est in posterum, to a later day: et in praesentia hi et in futurum metum ceperunt, L.: in perpetuum fore: non in tempus aliquod, sed in aeternum, L.: ex raptis in diem commeatibus, for immediate use, L.: fundum emere in diem, i. e. a fixed day of payment, N.: in dies singulos, each succeeding day: in dies, day by day, L.: nos in diem vivimus, for the moment: in diem et horam, every day, H.: in horas, hourly, H.—Of reference, in relation to, about, respecting, towards, against: id, quod est in philosophos dictum, concerning: carmen, quod in eum scripsisset: in liberos nostros indulgentia: impietates in deos, against: in dominum quaeri, as a witness against: invehi in Thebanos, N.: hominis definitio una in omnīs valet, applies to: in obsequium pronus, H.: in utrumque paratus, V.: in incertum, ne, etc., in view of the uncertainty, whether, L.—Of purpose, for, with a view to: haec civitas mulieri in redimiculum praebeat: Regium in praesidium missa legio, as a garrison, L.: in gratiam sociorum, to gratify, L.: Quos audere in proelia vidi, V.: praemia, in quorum spem pugnarent, L.: in spem pacis solutis animis, L.: Ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc., H.: satis in usum, for immediate wants, L. —Of result, to, unto, so as to produce: in familiae luctum nupsit: Excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, V.: commutari ex veris in falsa. —In the phrases, in tantum, so far, so greatly: nec In tantum spe tollet avos, V.: in tantum suam felicitatem enituisse, L.—In rem esse, to be useful, avail: si in rem est Bacchidis, T.: imperat, quae in rem sunt, L.: in rem fore credens universos adpellare, S.—Of manner, according to, after: ille in eam sententiam versus, to this effect: in utramque partem disputat, on both sides: cives servilem in modum cruciati, like slaves: vaticinantis in modum canere, L.: virtutem in maius celebrare, S.: in hanc formulam iudicia: sc. in haec verba factum, L.: in universum, in general, L.: in universum aestimanti, upon a general view, Ta.—Of distribution, into, for, according to: Gallia divisa est in partīs trīs, Cs.: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for each state: sextantibus conlatis in capita, a head, L.—Praegn.: in eorum potestatem portum futurum intellegebant. would fall: in potestatem Locrensium esse, L.    II. With abl., of space, in, within: in cerebro animi esse sedem: quae res in nostris castris gererentur, Cs.: in foro palam Syracusis: (caedes) in viā facta: nupta in domo, L.: copias in castris continent, Cs.: in tuā sedeculā sedere: Heri coīmus in Piraeo, T.: navis et in Caietā parata.—Of position, on, upon, over, among, before, in, under: in equo sedens, on horseback: in eo flumine pons erat, over, Cs.: multā te in rosā urget, H.: Caesaris in barbaris erat nomen obscurius, among, Cs.: in Brutiis praeesse, L.: in manu poculum tenens: est in manibus oratio: gloria in oculis sita, S.: populari in oculis eius agros, under, L.—In, with, wearing, under, clad, covered: in veste candidā, L.: in lugubri veste, Cu.: homines in catenis Romam mittere, L.: in violā aut in rosā, garlanded: legiones in armis, Cs.—Of a multitude or number, in, among, of: In his poëta hic nomen profitetur suom, T.: sapientissimus in septem: eum in tuis habere: iustissimus unus in Teucris, V.—Of writings, in: in populorum institutis aut legibus: in Timaeo dicit: perscribit in litteris, hostīs ab se discessisse, Cs.: in Thucydide orbem modo orationis desidero, in the style of.—Fig., of mind or character, in: in animo habere: quanta auctoritas fuit in Metello!: in omni animante est summum aliquid.—In phrases, with manibus or manu, at hand, under control, within reach: quamcunque rem habent in manibus: neque mihi in manu fuit Iugurtha qualis foret, in my power, S.: cum tantum belli in manibus esset, on their hands, L.: quorum epistulas in manu teneo.—With loco: in eo loco, in that state, in such a condition: in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc., L.: quo in loco res esset, cognoscere, Cs.: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit, L.—In eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.: cum in eo esset, ut, etc., the situation was such, L.—Of time, in, during, in the course of, within: in tempore hoc, T.: in tali tempore, L.: in diebus paucis, T.: Tam in brevi spatio, T.: in omni aetate: in totā vitā inconstans.—In, while, during: fit, ut distrahatur in deliberando animus: in dividendo partem in genere numerare: in agris vastandis, in laying waste, Cs.: cum in immolandā Iphigeniā tristis Calchas esset.—In phrases, in tempore, in time, at the right time, seasonably: ipsum video in tempore huc se recipere, T.: spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit, L.—In praesentiā, at present, now, for the moment, under existing circumstances: sic enim mihi in praesentiā occurrit: id quod unum maxime in praesentiā desiderabatur, L.—In praesenti, for the present: haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.: talenta centum in praesenti, down, L.—Of condition or occupation, in, subject to, affected by, experiencing, engaged in, involved in: magno in aere alieno: torpescentne dextrae in amentiā illā? L.: diem in laetitiā degere, T.: civitas, quae tibi in amore fuit, beloved: in invidiā esse, L.: quod in summis tuis occupationibus voluisti, etc., when engrossed by: in eo magistratu pari diligentiā se praebuit, N.: esse in vitio, in the wrong: hoc est in vitio, perhorrescere, etc., is wrong.—In the case of, in relation to: numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier? in your case (i. e. towards you), T.: facere in eo, cuius, etc., in the case of the man, Cs.: in furibus aerari, S.: Achilles talis in hoste fuit, V.: in hoc homine saepe a me quaeris, etc., in the case of.— In phrases, with summā, in all, in a word, in fine: in omni summā me ad pacem converto.—With neut. sing. of an adj. (expressing more abstractly the quality): cum exitūs haud in facili essent (i. e. haud faciles), L.: in obscuro vitam habere, S.: in dubio esse, L.: in integro esse: in tuto esse, L.: in aequo esse, L.: in aperto esse, S.: in promisco esse, L.: in incerto haberi, S.    III. In composition, in retains its n before vowels, and before h, c, d, f, g, consonant i, n, q, s, t, v, usually also before l and r, and very frequently before m, b, p. But the n is usually assimilated before m, b, p, and often before l, r.
    * * *
    I
    in, on, at (space); in accordance with/regard to/the case of; within (time)
    II
    into; about, in the mist of; according to, after (manner); for; to, among

    Latin-English dictionary > in

  • 8 trahō

        trahō trāxī ( inf perf. trāxe for trāxisse, V.), tractus, ere    [TRAG-], to draw, drag, haul, train along, draw off, pull forth, drag away: cum a custodibus in fugā trinis catenis vinctus traheretur, Cs.: trahantur pedibus omnes rei (sc. ad supplicium): Hector circum sua Pergama tractus, O.: nullum vacuum tractum esse remum, pulled: limum harenamque fluctūs trahunt, S.: Hectoris umbra circum sua Pergama, to trail, O.—Of followers or attendants, to lead, draw, take along, be followed by: exercitum, L.: Sacra manu victosque deos, V.: uxor, quam comitem trahebat, Cu.— To draw out, pull out, extract, withdraw: haerentia viscere tela, O.: e corpore ferrum, O.: Te quoque, Luna, traho, drag down, O.— To draw together, bring together, contract, wrinkle: voltum, rugasque coëgit, O.— To draw, draw up, draw in, take in, quaff, inhale: Pocula fauce, quaff, H.: ex puteis iugibus aquam trahi (videmus): Odorem naribus, Ph.: exiguā in spe animam, L.: spiritum, Cu.: penitus suspiria, to heave sighs, O.: imo a pectore vocem, V.— To take on, assume, acquire, get: Iris Mille trahens varios adverso sole colores, V.: sannam cutis durata trahebat, O.: lapidis figuram, O.— To drag away violently, carry off, plunder: rapere omnes, trahere, S.: de nobis trahere spolia: praedam ex agris, L.— To make away with, dissipate, squander: pecuniam, S.— To draw out, spin, manufacture: lanam, Iu.: vellera digitis, O.: Laconicas purpuras, H.—Fig., to draw, draw along, lead on, force, attract, allure, influence: trahimur omnes studio laudis: trahit sua quemque voluptas, V.: me in aliam partem, to gain over: ad Poenos rem, L.: si alii alio trahunt res, i. e. if they divide into factions, L.: per principes factionibus et studiis trahuntur, Ta.: longius nos ab incepto, divert, S.— To drag, lead, bring: plures secum in eandem calamitatem: ad defectionem Lucanos, L.: traherent cum sera crepuscula noctem, O.— To draw to, appropriate, refer, ascribe, set down to: hi numero avium regnum trahebant, i. e. laid claim to, L.: omnia non bene consulta in virtutem trahebantur, S.: Iovis equis aequiperatum dictatorem in religionem trahebant, i. e. regarded as impious presumption, L.: spinas Traxit in exemplum, took, O.: apud civīs partem doloris publica trahebat clades, appropriated, L.— To drag, distract: meum animum divorse, T.: in aliam partem mente trahi, Cs.— To weigh, ponder, consider: belli atque pacis rationes, S.: consilium, i. e. form a plan, S.— To get, obtain, derive, acquire, experience: maiorem ex peste rei p. molestiam: nomen ab illis, O.: multum ex moribus (Sarmatarum) traxisse, adopted, Ta.—In time, to protract, drag out, linger through, extend, prolong, lengthen, delay, retard: vitam in tenebris, V.: si trahitur bellum: de industriā rem in serum, L.: iurgiis tempus, S.: Marius anxius trahere cum animo suo, omitteretne inceptum, i. e. deliberated, S.
    * * *
    trahere, traxi, tractus V
    draw, drag, haul; derive, get

    Latin-English dictionary > trahō

  • 9 repraehendo

    rĕ-prĕhendo ( rĕpraehendo, rĕprendo, or rĕpraendo; cf. prehendo. Examples of the contracted form among the poets are, Lucil. ap. Non. 427, 31; Ov. H. 11, 53; Hor. Ep. 1, 18, 39; id. S. 1, 10, 55 al.), di, sum, 3, v. a., to hold back, hold fast, take hold of, seize, catch.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ille reprehendit hunc priorem pallio,

    Plaut. Trin. 3, 1, 23:

    me pallio,

    id. Mil. 1, 1, 60:

    hominem,

    id. Ps. 1, 3, 19:

    quosdam manu,

    Liv. 34, 14; Phaedr. 5, 8, 4:

    servi fugiunt, sed si reprehensi sunt,

    Plaut. Most. 4, 1, 6:

    veluti profugos et reprensos in catenis reducere,

    Suet. Calig. 45; cf.:

    reprehensi ex fugā Persae,

    Curt. 4, 14, 2:

    membra rapi partim, partim reprensa relinqui,

    caught fast, sticking behind, Ov. M. 15, 526.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen, to hold fast, take or lay hold of, restrain; to recover (rare, but found in Cic.):

    revocat virtus, vel potius reprehendit manu,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    res ab exitio reprehendere euntes,

    Lucr. 6, 569:

    omnes extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum,

    to hold fast, retain, id. 3, 599; cf.:

    id memori mente,

    id. 3, 858:

    sese (sensus),

    id. 4, 497; Prop. 3, 19 (4, 18), 9:

    sed reprendi me tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem,

    have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 16: pernoscite, locum Reprehendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14:

    quod erat praetermissum, id reprehendisti,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51.—
    B.
    In partic., to check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by meton., to blame, censure, find fault with, reprove, rebuke, reprehend (freq. and class.; cf.:

    vituperor, criminor, increpo): cum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    quem qui reprehendit, in eo reprehendit, quod gratum praeter modum dicat esse,

    id. Planc. 33, 82; cf. id. ib. 26, 63;

    34, 84: si quos (aculeos) habuisti in me reprehendendo,

    id. ib. 24, 58:

    non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc.,

    id. ib. 38, 91; Quint. 12, 10, 43; Ter. Ad. 5, 9, 37:

    meum discessum reprehendere et subaccusare,

    Cic. Planc. 35, 86:

    quod reprehendit Lauranius, Messala defendit,

    Quint. 9, 4, 38:

    aliquem communi vituperatione,

    Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46:

    nihil haberem quod reprehenderem, si, etc.,

    id. Fin. 2, 8, 23:

    ea res omnium judicio reprehendebatur,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    consilium,

    id. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 51:

    temeritatem cupiditatemque militum, licentiam, arrogantiam,

    id. B. G. 7, 52:

    delicta,

    Sall. C. 3, 2:

    studia aliena,

    Hor. Ep. 1, 18, 39:

    versus inertes,

    id. A. P. 445:

    carmen,

    id. ib. 292: cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. S. 1, 10, 55:

    si inspersos egregio reprendas corpore naevos,

    id. ib. 1, 6, 67:

    in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat,

    Cic. Or. 8, 26:

    tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est,

    id. Planc. 36, 89:

    omnes istius modi artes in iis,

    id. ib. 25, 62:

    quae in eo,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    dentes albos in iis,

    Quint. 8, 6, 40:

    nihil in magno Homero,

    Hor. S. 1, 10, 52 et saep.:

    verum ea ne quis credat eo reprehendenda, quod multos cognovimus qui, etc.,

    Quint. 12, 3, 11:

    sunt inevitabiles soni, quibus nonnumquam nationes reprendimus,

    id. 1, 5, 33.— Absol.:

    visum te aiunt in regiā: nec reprehendo, quippe cum ipse istam reprehensionem non fugerim,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    quo plures det sibi tamquam ansas ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    irridentis magis est quam reprehendentis,

    id. Planc. 31, 75.—
    2.
    Esp., of public and formal condemnation, to convict, pass judgment on:

    quam multa vero injuste fleri possunt, quae nemo possit reprehendere,

    Cic. Fin. 2, 18, 57:

    si senatores judicent, hoc unum genus pecuniae per injuriam cogendae nullo modo posse reprehendi,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    neque id ullo modo senatoriis judiciis, reprehendi posse,

    id. ib. 2, 3, 96, § 224.—
    3.
    In rhet., to refute:

    expone nunc de reprehendendo,

    Cic. Part. Or. 12, 44:

    omnis argumentatio reprehenditur, si aut ex eis, quae sumpta sunt, non conceditur aliquid, etc.,

    id. Inv. 1, 42, 79; cf. reprehensio, II. B. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > repraehendo

  • 10 repraendo

    rĕ-prĕhendo ( rĕpraehendo, rĕprendo, or rĕpraendo; cf. prehendo. Examples of the contracted form among the poets are, Lucil. ap. Non. 427, 31; Ov. H. 11, 53; Hor. Ep. 1, 18, 39; id. S. 1, 10, 55 al.), di, sum, 3, v. a., to hold back, hold fast, take hold of, seize, catch.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ille reprehendit hunc priorem pallio,

    Plaut. Trin. 3, 1, 23:

    me pallio,

    id. Mil. 1, 1, 60:

    hominem,

    id. Ps. 1, 3, 19:

    quosdam manu,

    Liv. 34, 14; Phaedr. 5, 8, 4:

    servi fugiunt, sed si reprehensi sunt,

    Plaut. Most. 4, 1, 6:

    veluti profugos et reprensos in catenis reducere,

    Suet. Calig. 45; cf.:

    reprehensi ex fugā Persae,

    Curt. 4, 14, 2:

    membra rapi partim, partim reprensa relinqui,

    caught fast, sticking behind, Ov. M. 15, 526.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen, to hold fast, take or lay hold of, restrain; to recover (rare, but found in Cic.):

    revocat virtus, vel potius reprehendit manu,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    res ab exitio reprehendere euntes,

    Lucr. 6, 569:

    omnes extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum,

    to hold fast, retain, id. 3, 599; cf.:

    id memori mente,

    id. 3, 858:

    sese (sensus),

    id. 4, 497; Prop. 3, 19 (4, 18), 9:

    sed reprendi me tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem,

    have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 16: pernoscite, locum Reprehendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14:

    quod erat praetermissum, id reprehendisti,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51.—
    B.
    In partic., to check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by meton., to blame, censure, find fault with, reprove, rebuke, reprehend (freq. and class.; cf.:

    vituperor, criminor, increpo): cum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    quem qui reprehendit, in eo reprehendit, quod gratum praeter modum dicat esse,

    id. Planc. 33, 82; cf. id. ib. 26, 63;

    34, 84: si quos (aculeos) habuisti in me reprehendendo,

    id. ib. 24, 58:

    non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc.,

    id. ib. 38, 91; Quint. 12, 10, 43; Ter. Ad. 5, 9, 37:

    meum discessum reprehendere et subaccusare,

    Cic. Planc. 35, 86:

    quod reprehendit Lauranius, Messala defendit,

    Quint. 9, 4, 38:

    aliquem communi vituperatione,

    Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46:

    nihil haberem quod reprehenderem, si, etc.,

    id. Fin. 2, 8, 23:

    ea res omnium judicio reprehendebatur,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    consilium,

    id. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 51:

    temeritatem cupiditatemque militum, licentiam, arrogantiam,

    id. B. G. 7, 52:

    delicta,

    Sall. C. 3, 2:

    studia aliena,

    Hor. Ep. 1, 18, 39:

    versus inertes,

    id. A. P. 445:

    carmen,

    id. ib. 292: cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. S. 1, 10, 55:

    si inspersos egregio reprendas corpore naevos,

    id. ib. 1, 6, 67:

    in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat,

    Cic. Or. 8, 26:

    tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est,

    id. Planc. 36, 89:

    omnes istius modi artes in iis,

    id. ib. 25, 62:

    quae in eo,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    dentes albos in iis,

    Quint. 8, 6, 40:

    nihil in magno Homero,

    Hor. S. 1, 10, 52 et saep.:

    verum ea ne quis credat eo reprehendenda, quod multos cognovimus qui, etc.,

    Quint. 12, 3, 11:

    sunt inevitabiles soni, quibus nonnumquam nationes reprendimus,

    id. 1, 5, 33.— Absol.:

    visum te aiunt in regiā: nec reprehendo, quippe cum ipse istam reprehensionem non fugerim,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    quo plures det sibi tamquam ansas ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    irridentis magis est quam reprehendentis,

    id. Planc. 31, 75.—
    2.
    Esp., of public and formal condemnation, to convict, pass judgment on:

    quam multa vero injuste fleri possunt, quae nemo possit reprehendere,

    Cic. Fin. 2, 18, 57:

    si senatores judicent, hoc unum genus pecuniae per injuriam cogendae nullo modo posse reprehendi,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    neque id ullo modo senatoriis judiciis, reprehendi posse,

    id. ib. 2, 3, 96, § 224.—
    3.
    In rhet., to refute:

    expone nunc de reprehendendo,

    Cic. Part. Or. 12, 44:

    omnis argumentatio reprehenditur, si aut ex eis, quae sumpta sunt, non conceditur aliquid, etc.,

    id. Inv. 1, 42, 79; cf. reprehensio, II. B. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > repraendo

  • 11 reprehendo

    rĕ-prĕhendo ( rĕpraehendo, rĕprendo, or rĕpraendo; cf. prehendo. Examples of the contracted form among the poets are, Lucil. ap. Non. 427, 31; Ov. H. 11, 53; Hor. Ep. 1, 18, 39; id. S. 1, 10, 55 al.), di, sum, 3, v. a., to hold back, hold fast, take hold of, seize, catch.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ille reprehendit hunc priorem pallio,

    Plaut. Trin. 3, 1, 23:

    me pallio,

    id. Mil. 1, 1, 60:

    hominem,

    id. Ps. 1, 3, 19:

    quosdam manu,

    Liv. 34, 14; Phaedr. 5, 8, 4:

    servi fugiunt, sed si reprehensi sunt,

    Plaut. Most. 4, 1, 6:

    veluti profugos et reprensos in catenis reducere,

    Suet. Calig. 45; cf.:

    reprehensi ex fugā Persae,

    Curt. 4, 14, 2:

    membra rapi partim, partim reprensa relinqui,

    caught fast, sticking behind, Ov. M. 15, 526.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen, to hold fast, take or lay hold of, restrain; to recover (rare, but found in Cic.):

    revocat virtus, vel potius reprehendit manu,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    res ab exitio reprehendere euntes,

    Lucr. 6, 569:

    omnes extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum,

    to hold fast, retain, id. 3, 599; cf.:

    id memori mente,

    id. 3, 858:

    sese (sensus),

    id. 4, 497; Prop. 3, 19 (4, 18), 9:

    sed reprendi me tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem,

    have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 16: pernoscite, locum Reprehendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14:

    quod erat praetermissum, id reprehendisti,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51.—
    B.
    In partic., to check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by meton., to blame, censure, find fault with, reprove, rebuke, reprehend (freq. and class.; cf.:

    vituperor, criminor, increpo): cum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    quem qui reprehendit, in eo reprehendit, quod gratum praeter modum dicat esse,

    id. Planc. 33, 82; cf. id. ib. 26, 63;

    34, 84: si quos (aculeos) habuisti in me reprehendendo,

    id. ib. 24, 58:

    non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc.,

    id. ib. 38, 91; Quint. 12, 10, 43; Ter. Ad. 5, 9, 37:

    meum discessum reprehendere et subaccusare,

    Cic. Planc. 35, 86:

    quod reprehendit Lauranius, Messala defendit,

    Quint. 9, 4, 38:

    aliquem communi vituperatione,

    Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46:

    nihil haberem quod reprehenderem, si, etc.,

    id. Fin. 2, 8, 23:

    ea res omnium judicio reprehendebatur,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    consilium,

    id. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 51:

    temeritatem cupiditatemque militum, licentiam, arrogantiam,

    id. B. G. 7, 52:

    delicta,

    Sall. C. 3, 2:

    studia aliena,

    Hor. Ep. 1, 18, 39:

    versus inertes,

    id. A. P. 445:

    carmen,

    id. ib. 292: cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. S. 1, 10, 55:

    si inspersos egregio reprendas corpore naevos,

    id. ib. 1, 6, 67:

    in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat,

    Cic. Or. 8, 26:

    tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est,

    id. Planc. 36, 89:

    omnes istius modi artes in iis,

    id. ib. 25, 62:

    quae in eo,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    dentes albos in iis,

    Quint. 8, 6, 40:

    nihil in magno Homero,

    Hor. S. 1, 10, 52 et saep.:

    verum ea ne quis credat eo reprehendenda, quod multos cognovimus qui, etc.,

    Quint. 12, 3, 11:

    sunt inevitabiles soni, quibus nonnumquam nationes reprendimus,

    id. 1, 5, 33.— Absol.:

    visum te aiunt in regiā: nec reprehendo, quippe cum ipse istam reprehensionem non fugerim,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    quo plures det sibi tamquam ansas ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    irridentis magis est quam reprehendentis,

    id. Planc. 31, 75.—
    2.
    Esp., of public and formal condemnation, to convict, pass judgment on:

    quam multa vero injuste fleri possunt, quae nemo possit reprehendere,

    Cic. Fin. 2, 18, 57:

    si senatores judicent, hoc unum genus pecuniae per injuriam cogendae nullo modo posse reprehendi,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    neque id ullo modo senatoriis judiciis, reprehendi posse,

    id. ib. 2, 3, 96, § 224.—
    3.
    In rhet., to refute:

    expone nunc de reprehendendo,

    Cic. Part. Or. 12, 44:

    omnis argumentatio reprehenditur, si aut ex eis, quae sumpta sunt, non conceditur aliquid, etc.,

    id. Inv. 1, 42, 79; cf. reprehensio, II. B. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > reprehendo

  • 12 non

    nōn (old collat. forms noenum and noenu, cf. Lachm. ad Lucr. tom. 2, p. 149 sq.:

    noenum pro non Lucilius lib. XXX.: sed tamen hoc dicas, quid est, si noenu molestum'st. Varro Epistola ad Fusium: si hodie noenum venis, cras quidem, etc.,

    Non. 143, 33 sq.: noenum rumores ponebat ante salutem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1; Ann. v. 314 Vahl.; so, noenum sperando cupide rem prodere summam, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 229 Müll.;

    Ann. v. 411 ib.: noenum mecastor,

    Plaut. Aul. 1, 1, 28: noenu necesse'st, Enn. ap. Cic. Div. 2, 62, 127;

    Ann. v. 161 Vahl.: noenu potest,

    Lucr. 3, 199 Lachm. N. cr.:

    noenu queunt,

    id. 4, 712), adv. [contr. from neoenum, i. e. nec unum, not one, like ne hilum, not any thing (cf. Engl. not, i. q. naught, Angl.-Sax. naht, contr. from ne-aht); cf. Germ. nein], not:

    hocine agis an non?

    Ter. And. 1, 2, 15:

    non erat abundans, non inops tamen,

    Cic. Brut. 67, 238:

    non est ita, judices, non est profecto,

    id. Fl. 22, 53:

    cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

    id. Rep. 1, 5, 9; 1, 2, 2:

    eam (fugam) si nunc sequor, quonam? Cum illo non,

    id. Att. 8, 3, 5.—
    (β).
    Non before negatives forms a weak affirmative, and before adverbs of emphatic assertion (as prorsus, omnino, etc.) a weak negative:

    moveo nonnullis suspicionem, velle me navigare: quod tamen fortasse non nollem, si possem ad otium,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so,

    non nemo, non nihil, non nullus, v. h. vv: Res has non omnino quidem, sed magnam partem relinquere,

    Cic. Fam. 9, 15, 3: so, non prorsus, etc.—
    (γ).
    After negatives it forms a strong affirmative, and after the adverbs above named a strong negative:

    nihil non ad rationem dirigebat,

    Cic. Brut. 37, 140;

    v. nemo, nihil, nullus: prorsus non arbitror,

    id. Tusc. 4, 4, 8:

    omnino non dicere,

    Quint. 10, 7, 24.—
    (δ).
    But the negative force of non is not destroyed by a following ne... quidem, or nec... nec: non fugio ne hos quidem mores. Cic. Verr. 2, 3, 90, § 210; Liv. 28, 42, 16:

    non medius fidius prae lacrimis possum reliqua nec cogitare nec scribere,

    Cic. Att. 9, 12, 1.—In a very few passages non is added to a negative to strengthen it (cf. Gr. ou mê):

    nolle successum non patribus, non consulibus,

    Liv. 2, 45, 5; id. 3, 11, 6:

    nec sursum nec deorsum non cresco,

    Petr. 58:

    horam eximere nullam... non possumus,

    Cic. Phil. 6, 3, 7; Plaut. Mil. 5, 18; id. Curc. 4, 4, 23; Plin. Ep. 4, 13, 8.—
    (ε).
    Unus non = ne unus quidem:

    unus enim vir Numantinus non fuit, qui in catenis duceretur,

    Flor. 2, 18, 17.—
    (ζ).
    Per litoten, [p. 1215] emphatic, by no means, not at all, the reverse of:

    non ignobilis tragicus,

    Quint. 1, 12, 18:

    non inimici mihi,

    Curt. 7, 10, 7; esp. with sup.:

    Cethegus homo non probatissimus,

    Cic. Par. 5, 3, 40:

    homo non aptissimus ad jocandum,

    id. N. D. 2, 17, 47:

    non minime commoveri,

    id. Verr. 2, 4, 66, § 125:

    tu me consiliario fortasse non imperitissimo usus esses,

    id. Fam. 1, 9, 2.—
    (η).
    Non quod, non quo, not that, not as if:

    non quod sola ornent, sed quod excellant,

    Cic. Or. 39, 134: me non sane movet res publica;

    non quo sit mihi quidquam carius: sed, etc.,

    id. Att. 16, 15, 5:

    non quo sit servulus unus, idem quod familia, verum quia,

    id. Caecin. 20, 58.—
    (θ).
    Non nisi, only:

    non nisi vicinas tutus arārit aquas,

    Ov. Tr. 3, 12, 36; v. nisi.—
    (ι).
    Non vero, truly not:

    non vero tam isti quam tu ipse nugator,

    Cic. Sen. 9, 27.—
    (κ).
    Non modo, non solum... sed or sed etiam, not only... but also:

    non modo falsum illud esse, sed hoc verissimum,

    Cic. Rep. 2, 44, 70; id. Lael. 15, 54;

    v. modo and solum.—Sometimes sed is omitted: nec solum apud Caecinam: Fabii quoque Valentis, etc.,

    Tac. H. 2, 27.—
    (λ).
    Non modo (solum) non... sed or sed etiam, not only not... but even: sed ne... quidem... but not even:

    ut non modo a mente non deserar, sed id ipsum doleam, me, etc.,

    Cic. Att. 3, 15, 2:

    hoc non modo non laudari, sed ne concedi quidem potest,

    id. Mur. 3, 8:

    tu id non modo non prohibebas, verum etiam approbabas,

    id. Att. 16, 7, 3.—When the verb of the second clause is the common predicate of both clauses, the second non is omitted in the first clause:

    talis vir non modo facere, sed ne cogitare quidem quidquam audebit,

    Cic. Off. 3, 19, 77:

    assentatio, quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

    id. Lael. 24, 89:

    advena non modo vicinae sed ne Italicae quidem stirpis,

    Liv. 1, 40, 2; 3, 24, 4; 6, 20, 2:

    neque solum inscientiam meam, sed ne rerum quidem,

    Cic. de Or. 1, 46, 203:

    quod mihi non modo irasci, sed ne dolere quidem impune licet,

    id. Att. 11, 24, 1:

    non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem satis constare poterant,

    Liv. 5, 42, 3; 4, 3, 11;

    so with sed vix in the second clause: haec genera virtutum non solum in moribus nostris, sed vix jam in libris reperiuntur,

    Cic. Cael. 17, 40:

    non modo ad expeditiones sed vix ad quietas stationes viribus sufficiebant,

    Liv. 3, 6, 8;

    very rarely verum ne... quidem, instead of sed ne... quidem,

    Cic. Rep. 3, 30, 42; id. Rosc. Am. 19, 54; cf. Zumpt, Gram. § 724.—
    (μ).
    Non ita, non tam, not so very, not particularly:

    simulacra non ita antiqua,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 109:

    non ita lato interjecto mari,

    id. Or. 8, 25:

    non ita diu,

    id. Brut. 66, 233:

    quae nunc quidem non tam est in plerisque,

    id. ib. 15, 58.—So, non fere, scarcely, hardly (v. fere):

    non fere quisquam,

    id. Verr. 2, 5, 71, § 182.—
    (ν).
    Non si, not even if:

    injussu tuo imperator, extra ordinem numquam pugnaverim, non si certam victoriam videam,

    Liv. 7, 10; Sen. Ep. 59, 8; Hor. C. 2, 14, 5; so,

    followed by idcirco (ideo, eo, propterea, etc.): non si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

    Cic. de Or. 2, 40, 170; id. Cael. 9, 21; id. Top. 16, 60; Liv. 3, 45, 8.—
    (ξ).
    For nedum, much less:

    vix mehercule servis hoc eum suis, non vobis probaturum arbitrer,

    Cic. Agr. 2, 9, 22.—
    (ο).
    In an interrogation for nonne:

    quid haec amentia significat? non vim? non scelus? non latrocinium?

    Cic. Quint. 26, 82; id. Rosc. Com. 2, 5; id. Verr. 2, 4, 23, § 50.—
    (π).
    For ne ( poet. and in post-Aug. prose, regarded by Quint. as a solecism):

    qui tamen dicat pro illo Ne feceris, Non feceris, in idem incidat vitium, quia alterum negandi est, alterum vetandi,

    Quint. 1, 5, 50:

    vos quoque non caris aures onerate lapillis... Munditiis capimur: non sint sine lege capilli,

    Ov. A. A. 3, 129; id. P. 1, 2, 105:

    non Teucros agat in Rutulos,

    Verg. A. 12, 78:

    non etiam sileas,

    Hor. S. 2, 5, 91:

    non sit, qui tollere curat,

    id. A. P. 460:

    non ancilla tuum jecur ulceret ulla puerve,

    id. Ep. 1, 18, 72:

    non dubitaveris,

    Sen. Q. N. 1, 3, 3; so,

    non credideris,

    Rutil. Lup. 2, 9.—
    (ρ).
    With substantives coalescing to form one notion:

    nec vero, aut quod efficeret aliquid, aut quod efficeretur, posse esse non corpus,

    Cic. Ac. 1, 11, 40:

    etiam non orator,

    Quint. 2, 15, 17; 4, 1, 22: veri non dissimulator amoris, Ov. M. 5, 61:

    quasi servitute praedii non possessori relicta,

    Dig. 34, 1, 14 fin.:

    non dominus,

    ib. 43, 15, 7.—
    (σ).
    As an answer, no:

    aut etiam aut non respondere,

    Cic. Ac. 2, 32, 104:

    exhereditavitne (pater filium)? Non,

    id. Rosc. Am. 19, 54; id. Verr. 1, 7, 20; id. Ac. 2, 30, 97; id. N. D. 1, 25, 70.—
    (τ).
    In questions, non expresses surprise, and doubt of the possibility of denial (v. Madv. Gram. §

    451): non sum ego servus Amphitruonis Sosia?

    Plaut. Am. 1, 1, 247:

    non tu scis, etc.?

    id. ib. 2, 2, 71:

    haec non turpe est dubitare philosophos, quae ne rustici quidem dubitant,

    Cic. Off. 3, 19, 77; id. Leg. 3, 20, 47:

    Quid? aviam tuam pater tuus non manifesto necavit,

    id. Clu. 14, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > non

  • 13

        (old subj. duis, duit, duint, etc.), dedī, datus, are    [1 DA-], to hand over, deliver, give up, render, furnish, pay, surrender: dic quid vis dari tibi, T.: pretium: Apronio quod poposcerit: pecuniam praetori: pecuniam ob ius dicendum: pecunias eis faenori: abrotonum aegro, administer, H.: obsides, Cs.: ad sepulturam corpus: manibus lilia plenis, by handfuls, V.: ne servi in quaestionem dentur: catenis monstrum, H.: obsidibus quos dabant acceptis, offered, L.: cui Apollo citharam dabat, was ready to give, V.: Da noctis mediae, da, etc. (sc. cyathos), i. e. wine in honor of, H. — Of letters, to intrust (for delivery), send: litteras ad te numquam habui cui darem, by whom to send: ut ad illum det litteras, may write: tum datae sunt (epistulae), cum, etc., was written: ad quas (litteras) ipso eo die dederam, answered.—To give, bestow, present, grant, confer, make a present of: dat nemo largius, T.: vasa legatis muneri data, Ta.: multis beneficia, S.: Os homini sublime, O.: cratera, quem dat Dido, a present from, V.: divis Tura, offer, H.: munus inritamen amoris, O.: pretium dabitur tibi femina, O.— To give up, surrender, yield, abandon, devote, leave: diripiendam urbem: (filiam) altaribus, Iu.: Siculos eorum legibus: summam certaminis uni, O.: dant tela locum, let pass, V.: dat euntibus silva locum, makes way, V.: ut spatium pila coiciendi non daretur, left, Cs.: tribus horis exercitui ad quietem datis, Cs.: amori ludum, H.: unum pro multis dabitur caput, V.: Mille ovium morti, H.: se rei familiari: sese in cruciatum: se vento, Cs.: da te populo.—With manūs, to offer (for fetters), i. e. to surrender, yield: qui det manūs vincique se patiatur: donicum victi manūs dedissent, N.: dat permotus manūs, yields, Cs.: do manūs scientiae, H.— To grant, give, concede, yield, resign, furnish, afford, present, award, render, confer: des veniam oro, H.: Si das hoc, admit, H.: plurīs sibi auras ad reprehendendum: facultatem per provinciam itineris faciundi, Cs.: hostibus occasionem pugnandi, S.: imperium Caesari: mihi honorem: datus tibi plausus, H.: dextram iuveni (as a pledge), V.: senatus utrique datur, a hearing, S.: si verbis audacia detur, O.: peditibus suis hostīs paene victos, turn over, S.: unam ei cenam, entertain at dinner, T.: Dat somnos adimitque, V.: Dat veniam somnumque dies, i. e. leave to rest, H.: Quā data porta, V.: Das aliquid famae, make a concession, H.— To permit, suffer, allow, let, grant: Da mihi contingere, etc., O.: Di tibi dent classem reducere, H.: cur Non datur audire, etc., V.: da, femina ne sim, O.: date volnera lymphis Abluam, V.: ille dedit quod non... et ut, etc., it was of his bounty, O.: omnibus nobis ut res dant sese, ita, etc., just as circumstances permit, T.: Multa melius se nocte dedere, succeed, V. — To spare, give up, concede, surrender, forgive: da hunc populo, spare for the sake of: non id petulantiae suae, sed Verginio datum, L.: sanguini id dari, that concession is made, L.— To release, let go, give out, relax, spread: curru lora, V.: frena, O.: in altum Vela, set sail, V.: retrorsum Vela, turn back, H.: conversa domum lintea, H. — Meton., to set, put, place, bring, cause: ipsum gestio Dari mi in conspectum, T.: ad eundem numerum (milites), Cs.: corpora in rogos, O.: collo bracchia circum, V.: bracchia Cervici, H.: multum cruoris, shed, O.: in laqueum vestigia, Iu.: te me dextera Defensum dabit, V. — With se, to present oneself, plunge, rush: In medias sese acies, V.: saltu sese in fluvium, V. — To bring forward, cause, produce, yield, present, make, display (poet.): quas turbas dedit, T.: omnes Dant cuneum, form, V.: terga, turn, V.: aetas Terga dedit, passed away, O.: Vina dabant animos, O.: ex fumo lucem, H.: partu prolem, V.: liberos, Ct.: segetes frumenta daturae, H.: ore colores, V.: patientiae documentum, Ta.: Ludentis speciem, H.: spectacula Marti, H.: Da mihi te talem, O. — To represent (on the stage), produce, bring out: Menandri Phasma, T.: fabulam. — To impose, assign, apportion, allot, appoint, inflict: sibi damnum: finem laborum, grant, V.: Nomina ponto, H.: Volnera ferro, O.: genti meae data moenia, fated, V.: dat negotium Gallis, uti, etc., Cs.: quae legatis in mandatis dederat, Cs.: hospitibus te dare iura, are the lawgiver, V.: detur nobis locus, assigned, H.: volnera hosti, O.: Haec data poena diu viventibus, imposed, Iu.: dat (auribus) posse moveri, makes movable, O.— To excite, awaken, produce: sibi minus dubitationis, Cs.: risūsque iocosque, H.: ignīs (amoris), O.—Fig., of expression, to give expression to, give, utter, announce: in me iudicium: legem, enact: ei consilium: dabitur ius iurandum, Te esse, etc., I'll take my oath, T.: fidem, O.: signum recipiendi, Cs.: responsa, V.: cantūs, V.: Undis iura, O.: requiemque modumque remis, O. — Esp.: nomen, to give in, i. e. enlist, Cs.— To tell, communicate, relate, inform (poet.): quam ob rem has partīs didicerim, paucis dabo, T.: iste deus qui sit, da nobis, V.: Seu Aeneas eripuisse datur, O.— To apply, bestow, exercise, devote: paululum da mi operae, attend, T.: imperatori operam date, Cs.: virtuti opera danda est.—Of a penalty, to give, undergo, suffer, endure: consules poenas dederant, S.: Teucris det sanguine poenas, atone with his life, V. — With verba, to give (mere) words, attempt to deceive, pretend, mislead, cheat: Quoi verba dare difficilest, T.: verba dedimus, decepimus. — With dat, predic., to ascribe, impute, attribute, reckon, regard: quam rem vitio dent, T.: laudem Roscio culpae: quae tu commisisti Verri crimini daturus sum.
    * * *
    dare, dedi, datus V TRANS
    give; dedicate; sell; pay; grant/bestow/impart/offer/lend; devote; allow; make; surrender/give over; send to die; ascribe/attribute; give birth/produce; utter

    Latin-English dictionary >

  • 14 adligati

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adligati

  • 15 adligo

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adligo

  • 16 alligati

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > alligati

  • 17 alligo

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > alligo

  • 18 eximo

    ex-ĭmo, ēmi, emptum, 3, v. a. [emo; cf. adimo and demo], to take out, take away, remove (class.; syn.: demo, adimo, eripio, furor, etc.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (with de, ex, or simple abl.; rare with dat.):

    eximito (acina) de dolio,

    Cato R. R. 112, 3:

    oleas, ulmos bene cum radicibus,

    id. ib. 28, 1:

    medullam e caule,

    Plin. 26, 11, 71, § 116:

    dentem alicui,

    Cels. 6, 9; Plin. 28, 11, 49, § 181; cf.:

    lienem cani viventi,

    id. 30, 6, 17, § 51; and:

    lapillos ventre crocodili,

    id. 28, 8, 28, § 107:

    telum,

    Quint. 9, 2, 75:

    gladium,

    Vulg. Matt. 26, 51; cf.:

    quid te exempta juvat spinis de pluribus una?

    Hor. Ep. 2, 2, 212:

    eximi jubet non diem ex mense, sed ex anno unum mensem,

    Cic. Verr. 2, 2, 52, § 139:

    ne tu ex reis eximerere,

    id. ib. 2, 2, 40, § 99; for which: aliquem de reis, id. ib. 2, 4, 19, §

    41: cf.: ut auctores alios omnino exemerint numero,

    Quint. 1, 4, 3;

    with which cf.: Phraaten numero beatorum Eximit virtus,

    Hor. C. 2, 2, 19:

    qui turbae quamvis bonorum auctorum eximatur,

    Quint. 10, 1, 74.—
    B.
    In partic., pregn., to free, release, deliver:

    eum tamquam e vinculis eximamus,

    Cic. Or. 23, 77:

    aliquos ex obsidione,

    id. Fam. 5, 6, 2;

    for which: aliquos (urbem) obsidione,

    Liv. 38, 15, 5:

    ibi circumsessus adventu fratris obsidione eximitur,

    id. 24, 41, 6; 36, 13, 1; 37, 22, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to take away, remove, banish:

    quod si exemeris ex rerum natura benevolentiae conjunctionem,

    Cic. Lael. 7, 23:

    alicui lassitudinem,

    Plaut. Merc. 1, 17; cf.:

    illud, quod me angebat, non eximis,

    Cic. Tusc. 2, 2, 29:

    hic dies vere mihi festus atras Eximet curas,

    Hor. C. 3, 14, 14:

    onus sollicitis animis,

    id. Ep. 1, 5, 18:

    eam religionem (augures),

    Liv. 4, 31, 4:

    dubitationem hujus utilitatis,

    Quint. 1, 10, 28:

    quamquam res adversae consilium eximerent,

    Tac. A. 11, 32; 1, 32; 13, 15:

    aliquid memoriae,

    Suet. Claud. 11 et saep.:

    exemptā fine patere,

    i. e. without end, Lucr. 1, 976; 1, 1007.— Pass. impers.: plurimis mortalium non eximitur, quin primo cujusque ortu ventura destinentur, the idea is not taken from them, i. e. they cannot be convinced but that, etc., Tac. A. 6, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To free, release, deliver from any thing; constr. with ex, the abl., since the Aug. per. freq. with dat., rarely with de:

    aliquem metu,

    Plaut. Rud. 1, 4, 13:

    ita me exemisti Philocratem fallaciis,

    id. Capt. 3, 5, 16; cf.:

    iis (rationibus) accusator ad alios ex culpa eximendos abutetur,

    Cic. Inv. 2, 7, 24:

    ex miseriis plurimis me,

    Plaut. Capt. 5, 1, 3:

    se ex catenis,

    id. Men. 1, 1, 8:

    ex servitute,

    Liv. 37, 56, 7; Sen. Ep. 104, 16:

    aliquem crimine,

    Liv. 6, 24, 8: cf.:

    qui servitute exempti fuerant,

    id. 34, 52 fin.:

    cives servitio,

    id. 28, 39, 18; 27, 22, 3; 33, 23, 2; Plin. Ep. 4, 24, 3:

    non noxae (al. noxa) eximitur C. Fabius, qui, etc.,

    Liv. 8, 35, 5 Drak. N. cr.; cf.:

    supplicio magis quam crimini exemptus est,

    Curt. 7, 1, 6:

    servitio,

    id. 6, 3, 3:

    aliquem sceleri,

    Val. Fl. 2, 256:

    morti,

    Tac. A. 14, 48:

    infamiae,

    id. ib. 1, 48:

    legiones adversae pugnae,

    id. ib. 1, 64:

    Pisonem ignominiae,

    id. ib. 3, 18:

    ut morte honesta contumeliis captivitatis eximeretur,

    id. ib. 12, 51:

    querelae,

    Sen. Ben. 6, 9, 1:

    notae jam destinatae,

    Gell. 4, 20, 9:

    poenae,

    Dig. 48, 10, 22, § 4:

    opinionibus vulgi,

    Quint. 12, 2, 28 et saep.:

    exime hunc mihi scrupulum,

    Plin. Ep. 3, 17, 2:

    6, 8, 7: Romanis dubitationem,

    Liv. 34, 37, 6:

    de proscriptorum numero,

    Nep. Att. 10, 4:

    agrum de vectigalibus,

    to exempt, Cic. Phil. 2, 39, 101.— Absol.:

    nec sorte (opus fuisse) nisi quod se quisque eximi voluerit,

    Quint. 4, 2, 74.—
    2.
    Of time, to consume, waste:

    Clodius rogatus diem dicendo eximere coepit,

    Cic. Q. Fr. 2, 1, 3; cf.:

    Metellus calumnia dicendi tempus exemit,

    id. Att. 4, 3, 3:

    diem,

    Liv. 1, 50, 8; so,

    tempus,

    Suet. Oth. 6:

    diem,

    Plin. Ep. 5, 21, 2:

    male aetatem,

    Sen. Q. N. 3, 1:

    anno exempto,

    Pall. 3, 17 fin.:

    horam eximere ullam in tali cive liberando sine scelere non possumus,

    lose, waste, Cic. Phil. 6, 3, 7 B. and K.—
    3.
    To except, leave out of consideration:

    leges, si majestatis quaestio eximeretur, bono in usu,

    Tac. A. 4, 6.—
    4.
    Law t. t., to detain, prevent from appearing in court: eum qui in jus vocatur, Gai Inst. 4, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > eximo

  • 19 pravus

    prāvus, a, um, adj. [cf. Sanscr. prahva, crooked], crooked, not straight, distorted, misshapen, deformed (opp. rectus; class.).
    I.
    Lit.:

    prava, cubantia, prona, supina atque absona tecta,

    Lucr. 4, 517:

    si quae in membris prava, aut debilitata aut imminuta sunt,

    Cic. Fin. 5, 17, 46:

    talus,

    Hor. S. 1, 3, 48.— Absol.: in pravum, into crookedness (post-Aug.):

    elapsi in pravum artus,

    Tac. H. 4, 81:

    quae in pravum induruerunt,

    Quint. 1, 3, 12.—
    II.
    Trop., perverse, irregular, improper, wrong, vicious, bad (syn.: improbus, malus, nequam).
    A.
    Of living beings:

    pravus factus est,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

    impulsores,

    Tac. H. 4, 68:

    pravissimus homo,

    Vell. 2, 80, 3:

    quae belua ruptis, Cum semel effugit, reddit se prava catenis? i. e. stulta, incauta,

    Hor. S. 2, 7, 71.—
    (β).
    With gen. ( poet.):

    pravus fidei,

    faithless, Sil. 3, 253:

    pravus togae,

    id. 8, 260:

    audendi pravus,

    id. 12, 464.—
    B.
    Of things:

    nihil pravum, perversum,

    Cic. Rosc. Com. 10, 30:

    affectio,

    id. Tusc. 4, 13, 29:

    dociles imitandis Turpibus et pravis omnes sumus,

    Juv. 14, 40:

    a rectis in vitia, a vitiis in prava, a pravis in praecipitia pervenitur,

    Vell. 2, 10, 1:

    ad honesta, seu prava juxta levis,

    Tac. A. 11, 33:

    aemulatio,

    id. H. 4, 48:

    spes,

    id. A. 3, 56.— Comp.: quo pravius nihil esse possit, Cic. Tusc. 3, 33, 80.— Sup.:

    pravissima consuetudinis regula,

    Cic. Brut. 74, 258.— Absol.: in pravum, in perversity:

    frangas citius, quam corrigas, quae in pravum induruerunt,

    Quint. 1, 3, 12.—Hence, adv.: prāvē, crookedly; trop., improperly, wrongly, amiss, ill, badly (opp. recte;

    class.): hoc mihi videtur factum prave,

    Ter. Hec. 4, 4, 24:

    prave (facta), opp. recte facta,

    Cic. Ac. 1, 10, 37:

    ille porro male, prave, nequiter, turpiter cenabat,

    id. Fin. 2, 8, 25:

    prave sectus unguis,

    Hor. Ep. 1, 1, 104:

    sive ego prave, Seu recte hoc volui,

    id. S. 2, 3, 87:

    prave facti versus,

    id. Ep. 2, 1, 266:

    pudens prave,

    id. A. P. 88:

    prave aliquid intellegere,

    Plin. 17, 9, 8, § 57:

    prave detorta verba,

    Tac. A. 6, 5:

    facundus,

    id. ib. 1, 53:

    prave et perperam appellare,

    Gell. 4, 9, 4.— Sup.: pravissume, Sall. Or. Lepidi adv. Sull.

    Lewis & Short latin dictionary > pravus

  • 20 trini

    trīni ( terni), ae, a, num. distr. adj. [tres], three each, three.
    I.
    Lit.:

    ipse cum tribus legionibus circum Samorabrivam trinis hibernis hiemare constituit,

    Caes. B. G. 5, 53:

    trina sacrificia in die,

    Suet. Ner. 56:

    castra,

    Caes. B. G. 7, 46; Liv. 9, 43, 6:

    litterae,

    Cic. Att. 11, 17, 1; cf. Varr. L. L. 10, § 67 Müll.—
    II.
    Transf., threefold, triple, = triplex:

    trinis catenis vinctus,

    Caes. B. G. 1, 53:

    subsidia, Auct. B. Alex. 37, 3: soles,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    lunae,

    id. ib.:

    nomina,

    Ov. F. 6, 216:

    trina bella civilia, plura externa,

    Tac. H. 1, 2:

    miles Vitellianus trinis et ipse praesidiis occurrit,

    id. ib. 3, 82:

    capita (Cerberi),

    Sen. Herc. Fur. 783.—
    B.
    Sing.: trīnus, a, um, adj., three, triple, three each:

    cantus trino conficitur versu,

    Plin. 10, 35, 52, § 106:

    trino relicto praesidio, Auct. B. Afr. 80, 2: forum,

    Stat. S. 4, 9, 15:

    genus interdictorum,

    Aus. Idyll. 11, 63; 11, 66.—
    2.
    Mostly in phrase, trinum nundinum, the time of three nundinae or market-days; v. nundinus, III.—By the lex Caecilia et Didia, B. C. 98, that a promulgatio trinum nundinum, or a putting up in public for at least seventeen days, should be made of any proposed law before taking a vote on it, Cic. Dom. 16, 41; id. Phil. 5, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > trini

См. также в других словарях:

  • enchainer — Enchainer, Catenare, Catenas alicui iniicere, nectere vel induere, Compescere catena aliquem. Enchainé, Catenatus, Catenis constrictus. Estre enchainé, Cum catenis esse, Arcta seruari catena, Valida teneri catena. Chien qui est ordinairement… …   Thresor de la langue françoyse

  • ДИДИМ СЛЕПЕЦ — [греч. Ϫίδυμος Τυφλός; Дидим Александрийский] (313, Александрия ок. 398, там же), христ. писатель, богослов, экзегет. Жизнь Принятая датировка жизни Д. С. опирается на данные Палладия, еп. Еленопольского (Palladius. Hist. Laus. 4). Сведения блж.… …   Православная энциклопедия

  • TRIUMPHUS — I. TRIUMPHUS Graece Θρίαμβος, epitheton Liberi patris, Plutar. in Marcello. Unde pompae triumphali, cuius ipse in Graecia primus Inventor fuisse fertur, nomen. Vide Plin. l. 7. c. 56. et Diod. Sicul. l. 5. ac triumphalis acclamatio Io, a Bacchi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VINCULUM — a vinciendo, vox generalis est, et ad omnia ea, quibus necessitas, voluptas, ac Iudicis provocata criminibus severitas, hominem irretire solet, extensa. Vincula pedum modo vidimus. Verenda vincula, coniugiales Veter. vittas, appellat Papinius.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VULCANUS — I. VULCANUS Iunonis filius, Hesiod. in Theog. v. 927. Η῞ρῃ δ᾿ Η῞φαιςτον κλυτὸν εν φιλότητι μιγεῖσα, Hunc quidam voluerunt, subventaneo conceptu fuilssegenitum sine patre, quem tamen Homer. e patre Iove Iunonequt matre natum esse putavit. Fuerunt… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Hund — 1. A guate Hund ve laft se nit1 u2 an schlecht n is kua Schad. (Unterinnthal.) – Frommann, VI, 36, 63. 1) Verläuft sich nicht. 2) Und. 2. A klenst n Hund na hengt mer di grössten Prügel ou (an). (Franken.) – Frommann, VI, 317. 3. A muar Hüünjen a …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • MARCUS Antonius — I. MARCUS Antonius Orator, avus prioris Nullam unquam Orationum suarum scripsit, ne, ut dicebat, arma porrigeret suam imperitiam arguere volentibus. M. Aquilium, iam condemnatum, defendit, nudatôque pectore eius cicatricibus plenô, effecit, ut a… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PONS — an ex pendeo, quod velut in aere pendeat; an ex pontus, an ex pono, quia ad transeundum ponitur? proprie et communiter flumina iungit; atque e ligno, lapide, navibus, cadaveribus quoque nonnumquam, factus legitur. Eum sternendi facilis olim apud… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • DIODORUS — I. DIODORUS Alexandrin, fil. Pollionis philosophi eius, qui composuit Dictionarium Attic. floruit Adriani temp. Suid Diodoros paraeterea duos e Lydia Tiberii temp. Strab. commemorat, ambos oratores. II. DIODORUS Antiochen. Tarsensis Praesul.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NABUCHODONOSOR II — Magnus, ab Hebraeis Nabucadnezer dictus fil. prioris, imperare coepit Babyloniis; patrevivente, an. 4. regni Eliacim, Regis Iudae: qui erat annus mundi 3423. ante Christum natum 625. Hic bellum cum Assyriis primum, dein cum Pharaone Necho sive… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TRIUMPHALIS Toga — primum purpurea fuit, dein acu picta, teste Vertiô Flaccô, apud Sextum Pompeium, ubi Picta, inquit, Toga, quae nunc dicitur, purpurae ante vocitataest, eaque erat sine pictura: eius rei argumento est pictura in adee Vertumni et Consi, quarum in… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»