Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

cipis

  • 1 forceps

    cipis m., f. [арх. formus горячий + capio ]
    1) щипцы, клещи V, Col, CC, Vtr etc.
    3) «клещи» (боевой порядок) Cato, Veg, AG etc.

    Латинско-русский словарь > forceps

  • 2 manceps

    cipis (арх. cupis) m. [ manus + capio ]
    1) приобретающий на аукционе, покупающий с торгов, покупатель государственных имуществ, скупщик PM etc.
    m. alicujus C — скупающий чьё-л. имущество
    3) (тж. m. operarum Su) предприниматель, поставщик, подрядчик (общественных работ) C, PJ
    6) поручитель, порука Pl
    7) перен. владелец, обладатель ( divinitatis Tert)

    Латинско-русский словарь > manceps

  • 3 vesticeps

    cipis adj. [ vestis + capio ]
    1) возмужалый, достигший зрелости (puer AG, Tert)
    2) испорченный, развращённый Ap

    Латинско-русский словарь > vesticeps

  • 4 princeps

    - cipis adj B-
    premier, primordial, important (le plus princeps)

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > princeps

  • 5 princeps

    [st1]1 [-] princeps, cĭpis, adj. et subst. [primus + capio]: qui occupe la première place. a - le premier.    - ut quisque in fuga postremus, ita in periculo princeps erat, Cic. Verr. 5, 90: le dernier dans la fuite était aussi le premier au danger.    - Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt, Cic. Phil. 7, 23: les habitants de Firmum furent les premiers à promettre de l'argent.    - cf. Cic. Phil. 5, 44 ; 10, 24 ; Or. 175.    - principes sententiarum consulares, Liv. 8, 21: les anciens consuls qui votaient les premiers.    - qui princeps in agendo est, Cic. Caecil. 47: celui qui est le premier à poursuivre.    - principes belli inferendi, Caes. BG. 5, 52: les premiers à faire la guerre.    - [attribut]: omnium nationum princeps Sicilia se... applicuit, Cic. Verr. 2, 2: la Sicile est la première de toutes les nations qui se soit attachée à...    - cf. Caes. BG. 1, 12, 6 ; 1,41, 2 ; 7, 2, 1.    - avec des n. de choses exordium princeps omnium esse debet, Cic. Inv. 1, 19: l'exorde doit être en tête de tout.    - principem locum implere, Tac. An. 11, 16: occuper la première place, le trône. --- cf. Tac. An. 1, 9. b - le plus important, la tête.    - princeps Academiae, Cic. Br. 306 ; Graeciae, Cic. Ac. 2, 2: le chef de l'Académie, le principal citoyen de la Grèce.    - princeps legationis, Cic. Verr. 4, 15: le chef de l'ambassade.    - in re publica principes, Cic. Fam. 1, 9, 12: les premiers dans l'état.    - princeps juventutis, Cic. Vat. 24: l'honneur de la jeunesse [romaine]. c - qui est en tête, qui guide, dirige, conseille, etc.    - Pericles princeps consilii publici fuit, Cic. de Or. 1, 216: Périclès fut le maître de la politique [à Athènes].    - princeps Argonautarum, Cic. Tusc. 4, 32, 69: le chef des Argonautes (= Jason).    - princeps ad suscipiendam rationem horum studiorum, Cic. Arch. 1: un guide pour entreprendre cet ensemble d'études. --- cf. Cic. Lael. 26.    - princeps ad salutem, Cic. Sull. 9: un guide pour mener au salut.    - princeps ad omnia pericula, Cic. Fam. 10, 17, 2, un guide pour affronter tous les périls.    - princeps atque architectus sceleris, Cic. Clu. 22, 60: conseiller et artisan du crime.    - hujus consilii principes, Caes. BG. 2, 14: ceux qui étaient responsables de cette décision. d - [sens particuliers].    - princeps senatus, Liv. 34, 44, 4: le prince du sénat [le premier inscrit sur la liste du sénat par les censeurs ou par un des censeurs tiré au sort à cet effet; il opine le premier].    - cf. Liv. 27, 11, 9 et 12.    - princeps, à partir d'Auguste: l'empereur, le prince (Auguste, sous le nom de prince du sénat, avait concentré tout le pouvoir entre ses mains). --- Tac. An. 1, 1.    - principes juventutis à l'époque républicaine: l'élite de la jeunesse, la fleur de la noblesse. --- Liv. 2, 12, 15 ; 9, 14, 16 ; à partir d'Auguste, titre donné aux princes de la maison impériale mis à la tête des escadrons de chevaliers. --- Tac. An. 1, 3. e - [milit.] principes: soldats de première ligne au temps de la phalange, puis, dans la disposition en manipules, en seconde ligne après les hastati et devant les triarii.    - Liv. 8, 8, 6 ; 30 32, 15.    - ou princeps, Liv. 26, 6, 1: un manipule des principes.    - primi principis signum inferre in cohortem Hispanorum, Liv. 26: porter l'enseigne du premier manipule des soldats de deuxième ligne contre la cohorte des Espagnols.    - octavum principem ducere, Cic. Ep. Br. 1, 8, 2: commander le huitième manipule des principes.    - ou princeps: un centurion des principes.    - princeps prior, Caes. BC. 3, 64, 4: le centurion de la première centurie des principes.    - cf. Liv. 25, 14, 7, primus princeps: centurion du premier manipule. [st1]2 [-] Princeps, cĭpis, m.: Princeps (nom d'homme).    - Phaedr. 5, 7, 4.
    * * *
    [st1]1 [-] princeps, cĭpis, adj. et subst. [primus + capio]: qui occupe la première place. a - le premier.    - ut quisque in fuga postremus, ita in periculo princeps erat, Cic. Verr. 5, 90: le dernier dans la fuite était aussi le premier au danger.    - Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt, Cic. Phil. 7, 23: les habitants de Firmum furent les premiers à promettre de l'argent.    - cf. Cic. Phil. 5, 44 ; 10, 24 ; Or. 175.    - principes sententiarum consulares, Liv. 8, 21: les anciens consuls qui votaient les premiers.    - qui princeps in agendo est, Cic. Caecil. 47: celui qui est le premier à poursuivre.    - principes belli inferendi, Caes. BG. 5, 52: les premiers à faire la guerre.    - [attribut]: omnium nationum princeps Sicilia se... applicuit, Cic. Verr. 2, 2: la Sicile est la première de toutes les nations qui se soit attachée à...    - cf. Caes. BG. 1, 12, 6 ; 1,41, 2 ; 7, 2, 1.    - avec des n. de choses exordium princeps omnium esse debet, Cic. Inv. 1, 19: l'exorde doit être en tête de tout.    - principem locum implere, Tac. An. 11, 16: occuper la première place, le trône. --- cf. Tac. An. 1, 9. b - le plus important, la tête.    - princeps Academiae, Cic. Br. 306 ; Graeciae, Cic. Ac. 2, 2: le chef de l'Académie, le principal citoyen de la Grèce.    - princeps legationis, Cic. Verr. 4, 15: le chef de l'ambassade.    - in re publica principes, Cic. Fam. 1, 9, 12: les premiers dans l'état.    - princeps juventutis, Cic. Vat. 24: l'honneur de la jeunesse [romaine]. c - qui est en tête, qui guide, dirige, conseille, etc.    - Pericles princeps consilii publici fuit, Cic. de Or. 1, 216: Périclès fut le maître de la politique [à Athènes].    - princeps Argonautarum, Cic. Tusc. 4, 32, 69: le chef des Argonautes (= Jason).    - princeps ad suscipiendam rationem horum studiorum, Cic. Arch. 1: un guide pour entreprendre cet ensemble d'études. --- cf. Cic. Lael. 26.    - princeps ad salutem, Cic. Sull. 9: un guide pour mener au salut.    - princeps ad omnia pericula, Cic. Fam. 10, 17, 2, un guide pour affronter tous les périls.    - princeps atque architectus sceleris, Cic. Clu. 22, 60: conseiller et artisan du crime.    - hujus consilii principes, Caes. BG. 2, 14: ceux qui étaient responsables de cette décision. d - [sens particuliers].    - princeps senatus, Liv. 34, 44, 4: le prince du sénat [le premier inscrit sur la liste du sénat par les censeurs ou par un des censeurs tiré au sort à cet effet; il opine le premier].    - cf. Liv. 27, 11, 9 et 12.    - princeps, à partir d'Auguste: l'empereur, le prince (Auguste, sous le nom de prince du sénat, avait concentré tout le pouvoir entre ses mains). --- Tac. An. 1, 1.    - principes juventutis à l'époque républicaine: l'élite de la jeunesse, la fleur de la noblesse. --- Liv. 2, 12, 15 ; 9, 14, 16 ; à partir d'Auguste, titre donné aux princes de la maison impériale mis à la tête des escadrons de chevaliers. --- Tac. An. 1, 3. e - [milit.] principes: soldats de première ligne au temps de la phalange, puis, dans la disposition en manipules, en seconde ligne après les hastati et devant les triarii.    - Liv. 8, 8, 6 ; 30 32, 15.    - ou princeps, Liv. 26, 6, 1: un manipule des principes.    - primi principis signum inferre in cohortem Hispanorum, Liv. 26: porter l'enseigne du premier manipule des soldats de deuxième ligne contre la cohorte des Espagnols.    - octavum principem ducere, Cic. Ep. Br. 1, 8, 2: commander le huitième manipule des principes.    - ou princeps: un centurion des principes.    - princeps prior, Caes. BC. 3, 64, 4: le centurion de la première centurie des principes.    - cf. Liv. 25, 14, 7, primus princeps: centurion du premier manipule. [st1]2 [-] Princeps, cĭpis, m.: Princeps (nom d'homme).    - Phaedr. 5, 7, 4.
    * * *
        Princeps, principis, pen. corr. communis gene. Virg. Cic. Prince, ou Princesse.
    \
        Princeps praelium inibat. Liu. Il commencoit premier le combat.
    \
        Ad omnia pericula princeps esse non recusabat. Plancus ad Ciceronem. Premier au danger.
    \
        Patria, in qua multis virtutibus et beneficiis floruit princeps. Cic. Qui estoit le plus vertueux et le plus secourable de tout son pays.
    \
        Princeps legis Agrariae, P. Rullus. Cic. Le maistre de toute l'entreprinse, L'autheur.
    \
        Princeps philosophorum et authoritate et antiquitate, Socraticus Aristippus. Cic. Le plus excellent.
    \
        Princeps atque architectus sceleris. Cic. Le principal autheur et inventeur.
    \
        Inter principes ciuitatis. Plin. iunior. Entre les plus grands de la ville.
    \
        Exercere principem, et praestare. Sueton. Faire le prince, Se monstrer prince.
    \
        Foeminae principes. Plin. Grandes dames, De grand renom.
    \
        Princeps, Adiectiuum, Primum significat. Principem locum inter grammaticos tenuit. Sueton. Le premier lieu.
    \
        Princeps mensis, Ianuarius. Colum. Le premier mois.
    \
        Patroni principes. Ci. Les principaulx advocats, et plus renommez.
    \
        Principem habuimus Pansam. Cic. Pansa a esté nostre principal aide et secours.

    Dictionarium latinogallicum > princeps

  • 6 Princeps

    1.
    princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:

    ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

    princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,

    Liv. 21, 4:

    princeps Horatius ibat,

    first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:

    princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,

    Cic. Phil. 10, 11, 24:

    Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,

    were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:

    princeps in agendo,

    id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:

    omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,

    was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:

    princeps et solus bellum his indixit,

    Nep. Thras. 1, 5:

    princeps in haec verba jurat,

    Caes. B. C. 1, 76:

    ut principes talem nuntium attulisse viderentur,

    to be the first, id. ib. 1, 53:

    qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,

    Hor. C. 3, 17, 7:

    matri Qui dederit princeps oscula,

    Ov. F. 2, 714:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    princeps ante omnes,

    first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:

    quoniam exordium princeps omnium esse debet,

    Cic. Inv. 1, 7, 19:

    qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,

    original, id. Ac. 1, 7, 26:

    mensis Romani anni,

    Col. 11, 2, 3:

    addere principi Limo particulam,

    Hor. C. 1, 16, 13:

    dies imperii princeps, vitae supremus,

    Tac. A. 1, 9.—
    B.
    The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):

    longe omnium gravitate princeps Plato,

    Cic. Or. 19, 62:

    Eudoxus in astrologiā facile princeps,

    id. Div. 2, 42, 87:

    quaedam principes feminae,

    certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:

    principe loco genitus,

    id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:

    principibus placuisse viris non ultima laus est,

    Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:

    gemma princeps Sardonychus,

    Juv. 13, 138.—
    II. B.
    Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:

    quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,

    Cic. Fam. 1, 9, 12:

    juventutis,

    one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:

    sacerdotum,

    the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —
    C.
    A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:

    princeps atque architectus sceleris,

    Cic. Clu. 22, 60:

    Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,

    id. Fin. 3, 2, 5:

    princeps Argonautarum,

    i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:

    principes consilii publici, i. e. senatus,

    id. Sest. 45, 97:

    conjurationis,

    id. Cat. 1, 11, 27:

    eorum omnium hic dux est atque princeps,

    id. Har. Resp. 26, 57:

    regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    (pueri) aequalium principes,

    first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:

    gregis,

    i. e. of players, Suet. Calig. 58:

    principes sententiarum consulares,

    who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:

    hujus consilii principes,

    Caes. B. G. 2, 14:

    belli inferendi,

    first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:

    jam princeps equitum,

    at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:

    hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,

    Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—
    D.
    A chief, superior, director (ante- and post-class.):

    principes, qui utrique rei praeponuntur,

    Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—
    E.
    A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:

    quae non faciet quod principis uxor,

    Juv. 6, 617; 8, 224.—
    F.
    In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,
    1.
    A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:

    octavum principem duxit,

    was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—
    2.
    A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:

    princeps tertiae legionis,

    Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—
    3.
    The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:

    omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,

    Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.
    2.
    Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Princeps

  • 7 princeps

    1.
    princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:

    ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

    princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,

    Liv. 21, 4:

    princeps Horatius ibat,

    first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:

    princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,

    Cic. Phil. 10, 11, 24:

    Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,

    were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:

    princeps in agendo,

    id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:

    omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,

    was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:

    princeps et solus bellum his indixit,

    Nep. Thras. 1, 5:

    princeps in haec verba jurat,

    Caes. B. C. 1, 76:

    ut principes talem nuntium attulisse viderentur,

    to be the first, id. ib. 1, 53:

    qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,

    Hor. C. 3, 17, 7:

    matri Qui dederit princeps oscula,

    Ov. F. 2, 714:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    princeps ante omnes,

    first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:

    quoniam exordium princeps omnium esse debet,

    Cic. Inv. 1, 7, 19:

    qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,

    original, id. Ac. 1, 7, 26:

    mensis Romani anni,

    Col. 11, 2, 3:

    addere principi Limo particulam,

    Hor. C. 1, 16, 13:

    dies imperii princeps, vitae supremus,

    Tac. A. 1, 9.—
    B.
    The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):

    longe omnium gravitate princeps Plato,

    Cic. Or. 19, 62:

    Eudoxus in astrologiā facile princeps,

    id. Div. 2, 42, 87:

    quaedam principes feminae,

    certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:

    principe loco genitus,

    id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:

    principibus placuisse viris non ultima laus est,

    Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:

    gemma princeps Sardonychus,

    Juv. 13, 138.—
    II. B.
    Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:

    quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,

    Cic. Fam. 1, 9, 12:

    juventutis,

    one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:

    sacerdotum,

    the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —
    C.
    A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:

    princeps atque architectus sceleris,

    Cic. Clu. 22, 60:

    Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,

    id. Fin. 3, 2, 5:

    princeps Argonautarum,

    i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:

    principes consilii publici, i. e. senatus,

    id. Sest. 45, 97:

    conjurationis,

    id. Cat. 1, 11, 27:

    eorum omnium hic dux est atque princeps,

    id. Har. Resp. 26, 57:

    regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    (pueri) aequalium principes,

    first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:

    gregis,

    i. e. of players, Suet. Calig. 58:

    principes sententiarum consulares,

    who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:

    hujus consilii principes,

    Caes. B. G. 2, 14:

    belli inferendi,

    first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:

    jam princeps equitum,

    at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:

    hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,

    Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—
    D.
    A chief, superior, director (ante- and post-class.):

    principes, qui utrique rei praeponuntur,

    Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—
    E.
    A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:

    quae non faciet quod principis uxor,

    Juv. 6, 617; 8, 224.—
    F.
    In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,
    1.
    A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:

    octavum principem duxit,

    was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—
    2.
    A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:

    princeps tertiae legionis,

    Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—
    3.
    The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:

    omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,

    Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.
    2.
    Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > princeps

  • 8 principes

    1.
    princeps, cĭpis, adj. and subst. comm. [primus-capio], first in time or order (syn. primus).— Lit., in gen.:

    ut quisque in fugā postremus, ita periculo princeps erat,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

    princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat,

    Liv. 21, 4:

    princeps Horatius ibat,

    first, in front, in advance, id. 1, 26 Weissenb. ad [p. 1445] loc.:

    princeps fuit ad conatum exercitus comparandi,

    Cic. Phil. 10, 11, 24:

    Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt,

    were the first to promise, id. ib. 7, 8, 23:

    princeps in agendo,

    id. Div. in Caecil. 15, 47; Caes. B. G. 7, 2:

    omnium nationum exterarum princeps Sicilia se ad amicitiam populi Romani applicuit,

    was the first that entered into friendship with the Roman people, Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2:

    princeps et solus bellum his indixit,

    Nep. Thras. 1, 5:

    princeps in haec verba jurat,

    Caes. B. C. 1, 76:

    ut principes talem nuntium attulisse viderentur,

    to be the first, id. ib. 1, 53:

    qui Formiarum moenia dicitur Princeps tenuisse,

    Hor. C. 3, 17, 7:

    matri Qui dederit princeps oscula,

    Ov. F. 2, 714:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    princeps ante omnes,

    first of all, id. ib. 5, 833.—Of things:

    quoniam exordium princeps omnium esse debet,

    Cic. Inv. 1, 7, 19:

    qualitatum aliae sunt principes, aliae ex lis ortae,

    original, id. Ac. 1, 7, 26:

    mensis Romani anni,

    Col. 11, 2, 3:

    addere principi Limo particulam,

    Hor. C. 1, 16, 13:

    dies imperii princeps, vitae supremus,

    Tac. A. 1, 9.—
    B.
    The first, chief, the most eminent, distinguished, or noble (syn. primores):

    longe omnium gravitate princeps Plato,

    Cic. Or. 19, 62:

    Eudoxus in astrologiā facile princeps,

    id. Div. 2, 42, 87:

    quaedam principes feminae,

    certain noble ladies, Plin. 8, 32, 50, § 119:

    principe loco genitus,

    id. 37, 2, 11, § 40.—Prov.:

    principibus placuisse viris non ultima laus est,

    Hor. Ep. 1, 17, 35. —Rarely of things:

    gemma princeps Sardonychus,

    Juv. 13, 138.—
    II. B.
    Esp., the first, chief, principal, most distinguished person:

    quales in re publicā principes essent, talis reliquos solere esse civis,

    Cic. Fam. 1, 9, 12:

    juventutis,

    one of the noblest of the Roman knights, id. Vatin. 10, 24: trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, i. e. high-born or patrician youths, Liv. 2, 12, 15 (= proceres juventutis, id. 10, 28, 7); 42, 61, 5.—In the time of the emperors this was also a title of honor given to the prince, the heir to the empire, Tac. A. 1, 3:

    sacerdotum,

    the high-priest, Vulg. Act. 4, 6. —
    C.
    A chief, head, author, originator, leader, contriver, etc.:

    princeps atque architectus sceleris,

    Cic. Clu. 22, 60:

    Zeno eorum (Stoicorum) princeps non tam rerum inventor fuit, quam verborum novorum,

    id. Fin. 3, 2, 5:

    princeps Argonautarum,

    i. e. Jason, id. Tusc. 4, 32, 69:

    principes consilii publici, i. e. senatus,

    id. Sest. 45, 97:

    conjurationis,

    id. Cat. 1, 11, 27:

    eorum omnium hic dux est atque princeps,

    id. Har. Resp. 26, 57:

    regendae civitatis dux et sententiae princeps in senatu,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    (pueri) aequalium principes,

    first among their playfellows, id. Fin. 5, 22, 61:

    gregis,

    i. e. of players, Suet. Calig. 58:

    principes sententiarum consulares,

    who were first asked for their opinion, Liv. 8, 21:

    hujus consilii principes,

    Caes. B. G. 2, 14:

    belli inferendi,

    first in commencing hostilities, id. ib. 5, 52:

    jam princeps equitum,

    at the head of, Juv. 4, 32.—Of ancestors:

    hinc Dardanus ortus Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum,

    Verg. A. 3, 168 (cf., in this sense, principium, Sil. 15, 748; v. principium, II. B. 2.).—
    D.
    A chief, superior, director (ante- and post-class.):

    principes, qui utrique rei praeponuntur,

    Varr. R. R. 1, 2; Lampr. Alex. Sev. 32.—
    E.
    A prince, i. e. a ruler, sovereign, emperor ( poet. and post-Aug.):

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. C. 1, 2, 50; Ov. P. 1, 2, 123; Tac. A. 1, 1:

    quae non faciet quod principis uxor,

    Juv. 6, 617; 8, 224.—
    F.
    In milit. lang.: princĭpes, um, m., the second line of soldiers, between the hastati and triarii, Liv. 8, 8; 22, 5; 30, 8; 37, 39; cf. Varr. L. L. 5, § 89; Veg. Mil. 1, 20; 2, 15; cf. Ov. F. 3, 129; and Becker, Antiq. 3, 2, p. 249 sq.; p. 269 sq.—Princeps also signifies,
    1.
    A company or division of the principes: signum primi principis, of the first company of the principes, Liv. 26, 6, 1:

    octavum principem duxit,

    was centurion of the eighth maniple, Cic. ad Brut. 1, 8, 2.—
    2.
    A centurion or captain of the principes: princeps prior, the first captain of the principes, Caes. B. C. 3, 64 fin.:

    princeps tertiae legionis,

    Liv. 25, 14; cf. id. 42, 34.—
    3.
    The office of centurion of the principes, the centurionship or captaincy of the principes: mihi primus princeps prioris centuriae est adsignatus, the first captaincy of the principes, Liv. 42, 34, 8.— Comp.:

    omnium priorum principum principiorem, si dici fas est,

    Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1.
    2.
    Princeps, cĭpis, m., a celebrated flute-player, Phaedr. 5, 7, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > principes

  • 9 particeps

    I cipis adj. [ pars + capio ]
    принимающий участие, участвующий, причастный (alicujus rei Pl, Ter, C etc.); имеющий долю ( praedae ac praemiorum CJ)
    participem esse alicui alicujus rei QC — быть чьим-л. соучастником в чём-л.
    p. ad omne secretum alicui T — посвящённый во все тайны кого-л.
    p. leti Lcrсмертный
    p. tori Oсупруг
    II particeps, cipis m., f.
    участник, соучастник, товарищ Pl, Ter, Su

    Латинско-русский словарь > particeps

  • 10 princeps

    I prīnceps, cipis adj. [ primus + capio ]
    1) первый (Hannĭbal p. in proelium ibat L)
    2) главный, лучший (p. amicorum C); крупнейший, значительнейший ( principes philosophi Nep); основной ( principem locum tenere C); виднейший (civis C; Juno dearum p. O)
    p. ad aliquid C, L — особенно пригодный для чего-л.
    3) знатный (Sophocles principe loco genitus PM)
    II prīnceps, cipis m., f. [ primus + capio ]
    1) глава ( Stoicorum C); руководитель ( legationis L); предводитель ( equitatūs QC); вожак, главарь ( conjurationis C)
    p. senatūs Lстарший из сенаторов (имя которого ставилось первым в списке и который при голосовании первым приглашался высказаться)
    p. juventutis C, T — первый в списке всадников, в императорск. эпоху сын императора, наследник престола
    2) вдохновитель ( ad suscipiendum aliquid C); творец (consilii Cs, C); подстрекатель, виновник ( belli inferendi Cs); зачинщик (sceleris C, Cs, Nep)
    p. nobilitatis alicujus L — чей-л. родоначальник
    4) повелитель, властелин, владыка (Roma p. urbium H); принцепс, государь, император
    5) pl. принципы, вначале солдаты первого, впоследствии тяжеловооружённые бойцы второго боевого строя ( между hastati и triarii L)
    6) манипул принципов (signum primi principis L; octavum principem ducere C)

    Латинско-русский словарь > princeps

  • 11 deinceps

    [st1]1 [-] dĕinceps, adv: - [abcl][b]a - après (un lieu). - [abcl]b - successivement; qqf. toujours. - [abcl]c - par ordre, en suivant, sans interruption. - [abcl]d - ensuite, tout de suite après.[/b] [st1]2 [-] dĕinceps, cĭpĭtis (cĭpis), adj.: qui vient après, suivant.
    * * *
    [st1]1 [-] dĕinceps, adv: - [abcl][b]a - après (un lieu). - [abcl]b - successivement; qqf. toujours. - [abcl]c - par ordre, en suivant, sans interruption. - [abcl]d - ensuite, tout de suite après.[/b] [st1]2 [-] dĕinceps, cĭpĭtis (cĭpis), adj.: qui vient après, suivant.
    * * *
        Deinceps, Aduerbium. Columel. Quod quomodo fuciendum sit, non pigebit deinceps praecipere. En apres, Ci apres.
    \
        Qui primus eorum, qui secundus, qui deinceps moriturus esset. Cic. Et l'autre apres.
    \
        Tres fratres summo loco natos, video deinceps Tribunos plebis per triennium fore. Cic. Par ordre, De suite, L'un apres l'autre.

    Dictionarium latinogallicum > deinceps

  • 12 forceps

    forceps, cĭpis, m. f. [st2]1 [-] tenailles, pinces (de forgeron). [st2]2 [-] pinces (de fer pour serrer et enlever les pierres). [st2]3 [-] Cels. pinces (de chirurgie), pincettes, davier, forceps. [st2]4 [-] pinces (des scarabées). [st2]5 [-] tenaille (d'un corps de troupe), corps de troupes disposé en forme de ciseaux.
    * * *
    forceps, cĭpis, m. f. [st2]1 [-] tenailles, pinces (de forgeron). [st2]2 [-] pinces (de fer pour serrer et enlever les pierres). [st2]3 [-] Cels. pinces (de chirurgie), pincettes, davier, forceps. [st2]4 [-] pinces (des scarabées). [st2]5 [-] tenaille (d'un corps de troupe), corps de troupes disposé en forme de ciseaux.
    * * *
        Forceps, forcipis, tam masculini, quam foem. gen. secundum Priscianum. Virgil. Tenailles, Pinces, ou Espinces, ou Pincettes.

    Dictionarium latinogallicum > forceps

  • 13 manceps

    manceps, cĭpis, m. [manus + capio] [st2]1 [-] acheteur, acquéreur. [st2]2 [-] adjudicataire (des travaux). [st2]3 [-] fermier (de l'Etat). [st2]4 [-] entrepreneur (de travaux publics...). [st2]5 [-] chef de claque (qui loue des claqueurs pour les lectures publiques). [st2]6 [-] garant, répondant, caution. [st2]7 [-] Tert. possesseur, maître, propriétaire.    - manceps fit Chrysogonus, Cic.: Chrysogonus se fait adjuger les biens.    - itinera fraude mancipum et incuria magistratuum impervia, Tac. An. 3: chemins impraticables par la fraude des entrepreneurs et la négligence des magistrats.    - nullius rei neque praes neque manceps factus est, Nep.: il n'entra dans aucune affaire ni comme répondant ni comme adjudicataire.    - sutrinae manceps, Suet.: locataire d'une boutique de cordonnier.    - operarum manceps, Suet.: loueur d'ouvriers (pour les céder à d'autres moyennant un bénéfice).    - carceris manceps, Prud.: directeur de prison.    - manceps divinitatis, Tert.: qui possède en soi la divinité.
    * * *
    manceps, cĭpis, m. [manus + capio] [st2]1 [-] acheteur, acquéreur. [st2]2 [-] adjudicataire (des travaux). [st2]3 [-] fermier (de l'Etat). [st2]4 [-] entrepreneur (de travaux publics...). [st2]5 [-] chef de claque (qui loue des claqueurs pour les lectures publiques). [st2]6 [-] garant, répondant, caution. [st2]7 [-] Tert. possesseur, maître, propriétaire.    - manceps fit Chrysogonus, Cic.: Chrysogonus se fait adjuger les biens.    - itinera fraude mancipum et incuria magistratuum impervia, Tac. An. 3: chemins impraticables par la fraude des entrepreneurs et la négligence des magistrats.    - nullius rei neque praes neque manceps factus est, Nep.: il n'entra dans aucune affaire ni comme répondant ni comme adjudicataire.    - sutrinae manceps, Suet.: locataire d'une boutique de cordonnier.    - operarum manceps, Suet.: loueur d'ouvriers (pour les céder à d'autres moyennant un bénéfice).    - carceris manceps, Prud.: directeur de prison.    - manceps divinitatis, Tert.: qui possède en soi la divinité.
    * * *
        Manceps, mancipis, pen. corr. masc. gen. Paulus. Cic. Un fermier d'aucune ferme publique, comme de l'huitieme, et autres semblables. Conductor alias Latine dicitur, aut redemptor.
    \
        Mancipes conducti et redempti, per translationem. Plin. iunior. Qui ont prins la charge de faire quelque chose en leurs baillant une somme d'argent.
    \
        Manceps. Plaut. Qui vend avec promesse de garentir.
    \
        Manceps. Cic. Celuy qui achete quelque chose aux soubhastations et criees ou ventes publiques.

    Dictionarium latinogallicum > manceps

  • 14 municeps

    mūnĭceps, cĭpis, m. f. [munia + capio] [st2]1 [-] citoyen d'une ville municipale. [st2]2 [-] compatriote, concitoyen.
    * * *
    mūnĭceps, cĭpis, m. f. [munia + capio] [st2]1 [-] citoyen d'une ville municipale. [st2]2 [-] compatriote, concitoyen.
    * * *
        Municeps, municipis, pen. corr. o. ge. Cic. Qui jouist des mesmes privileges, et fait les charges accoustumees à une ville, tout ainsi que ceulx qui en sont nez et natifs, Qui est capable d'estre magistrat en une ville, comme bourgeois d'icelle, ou ayant droict de bourgeoisie.
    \
        Municipes abusiue nunc dicimus, suos cuiusque ciuitatis ciues. Vlpianus. Tout homme qui est de mesme ville avec nous et bourgeois.

    Dictionarium latinogallicum > municeps

  • 15 particeps

    partĭceps, cĭpis [pars + capio] [st2]1 [-] adj. qui participe, qui partage, qui prend part à. [st2]2 [-] subst. associé, camarade, compagnon, confident; complice.    - praedae ac praemiorum esse participes, Caes. BC. 3, 82: avoir part au butin et aux récompenses.    - fac participes nos tuae sapientiae, Plaut. Ep. 2.2.81: fais-nous part de ton habileté.    - particeps (belli): associé à une guerre, compagon d'armes.    - Natalis particeps ad omne secretum Pisoni erat, Tac. A. 15, 50: Natal était le confident de Pison pour tous les secrets.
    * * *
    partĭceps, cĭpis [pars + capio] [st2]1 [-] adj. qui participe, qui partage, qui prend part à. [st2]2 [-] subst. associé, camarade, compagnon, confident; complice.    - praedae ac praemiorum esse participes, Caes. BC. 3, 82: avoir part au butin et aux récompenses.    - fac participes nos tuae sapientiae, Plaut. Ep. 2.2.81: fais-nous part de ton habileté.    - particeps (belli): associé à une guerre, compagon d'armes.    - Natalis particeps ad omne secretum Pisoni erat, Tac. A. 15, 50: Natal était le confident de Pison pour tous les secrets.
    * * *
        Particeps, pen. corr. participis, pen. corr. om. ge. Plaut. Participant.
    \
        Meus particeps. Terent. Mon compaignon et complice.
    \
        Coniurationis particeps. Cice. Compaignon et complice de la conjuration.
    \
        Consiliorum particeps. Cic. A qui on a communiqué ses secrets.
    \
        Haereditatis diripiendae participes. Cic. Qui ont aidé à piller, etc.
    \
        Periculorum particeps. Curtius. Compaignon és dangers.
    \
        Particeps pudoris ac verecundiae homo. Cic. Honteux.
    \
        Sententiae atque opinionis meae quoniam voluistis esse participes, nihil occultabo. Cic. Puis que vous voulez que je vous communique et die mon opinion.
    \
        Particeps vitii. Cic. Vitieux.
    \
        Sceleris in regem particeps Besso. Curtius. Compaignon de Bessus, etc.
    \
        Illi in periculis particeps. Curtius. Qui a esté son compaignon és dangers.
    \
        Quos sui consilii participes habebant. Caes. Ausquels ils avoyent communiqué leurs secrets.

    Dictionarium latinogallicum > particeps

  • 16 vesticeps

    vestĭceps, cĭpis [vestis + capio] [st1]1 [-] qui a atteint l'âge de puberté. --- cf. P. Fest. 368.    - vesticeps puer qui jam vestitus est pubertate: comme nous dirions « qui a du poil au menton » = qui a atteint l'âge de puberté: Gell. 5, 19, 7. [st1]2 [-] qui a perdu son innocence, corrompu. --- Apul. Apol. 98.
    * * *
    vestĭceps, cĭpis [vestis + capio] [st1]1 [-] qui a atteint l'âge de puberté. --- cf. P. Fest. 368.    - vesticeps puer qui jam vestitus est pubertate: comme nous dirions « qui a du poil au menton » = qui a atteint l'âge de puberté: Gell. 5, 19, 7. [st1]2 [-] qui a perdu son innocence, corrompu. --- Apul. Apol. 98.
    * * *
        Vesticeps, pen. corr. vesticipis, pen. corr. Gel. A qui le poil folet commence à venir aux joues.

    Dictionarium latinogallicum > vesticeps

  • 17 communiceps

    com-mūniceps, cipis m.

    Латинско-русский словарь > communiceps

  • 18 comparticeps

    com-particeps, cipis
    соучаствующий, сопричастный ( alicujus rei Vlg)

    Латинско-русский словарь > comparticeps

  • 19 municeps

    mūniceps, cipis m., f. [ munus + capio ]
    2) согражданин, земляк (m. meus C)
    lagoenae munĭcipes Jovis J шутл. — бутылки, соотечественницы Юпитера (т. е. с острова Крита)

    Латинско-русский словарь > municeps

  • 20 quarticeps

    quārticeps, cipis арх. (по типу princeps)

    Латинско-русский словарь > quarticeps

См. также в других словарях:

  • Premio Jabuti de Literatura — Saltar a navegación, búsqueda Premio Jabuti, diseño André Koehne El Premio Jabuti, ideado por Edgard Cavalheiro cuando presidía la Câmara Brasileira do Livro, comenzó en 1959. En la actualidad es el mayor y tradicional premio literario de Brasil …   Wikipedia Español

  • Amarantus caudatus — Prince Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Bitter principle — Principle Prin ci*ple, n. [F. principe, L. principium beginning, foundation, fr. princeps, cipis. See {Prince}.] 1. Beginning; commencement. [Obs.] [1913 Webster] Doubting sad end of principle unsound. Spenser. [1913 Webster] 2. A source, or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Dressing forceps — Forceps For ceps, n. [L. forceps, cipis, from the root of formus Hot + capere to take; akin to E. heave. Cf. {Furnace}.] 1. A pair of pinchers, or tongs; an instrument for grasping, holding firmly, or exerting traction upon, bodies which it would …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Forceps — For ceps, n. [L. forceps, cipis, from the root of formus Hot + capere to take; akin to E. heave. Cf. {Furnace}.] 1. A pair of pinchers, or tongs; an instrument for grasping, holding firmly, or exerting traction upon, bodies which it would be… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Polygonum orientale — Prince Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prince — Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally applied to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prince consort — Prince Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prince of darkness — Prince Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prince of the blood — Prince Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prince of Wales — Prince Prince, n. [F., from L. princeps, cipis, the first, chief; primus first + capere to take. See {Prime}, a., and {Capacious}.] 1. The one of highest rank; one holding the highest place and authority; a sovereign; a monarch; originally… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»