Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

cella

  • 1 cella

    cella, ae, f. [cf. celo, oc-cul-o, clam, v. Varr. L. L. 5, 33, 45; Fest. p. 50], a storeroom, chamber.
    I.
    In agricult. lang., a place for depositing grain or fruits, or for the abode of animals, a granary, stall, etc.:

    olearia, vinaria, penaria, etc.,

    Cato, R. R. 3, 2; Varr. R. R. 1, 11, 2; Col. 1, 6, 9; 12, 18, 3; Cic. Sen. 16, 56; id. Verr. 2, 2, 2, § 5; 2, 3, 87, § 200 sq. al.; cf. id. Pis. 27, 67; Verg. G. 2, 96; Hor. C. 1, 37, 6; id. S. 2, 8, 46; Vitr. 6, 9:

    columbarum,

    dovecotes, Col. 8, 8, 3:

    anserum,

    id. 8, 14, 9.— Also of the cells of bees, Verg. G. 4, 164; id. A. 1, 433; Plin. 11, 11, 10, § 26.—Hence, dare, emere, imperare aliquid in cellam, to furnish, purchase, procure the things necessary for a house, for the kitchen, Cic. Verr. 2, 3, 87, § 201 sq.; id. Div. in Caecil. 10, 30. —Facetiously:

    cella promptuaria = carcer,

    Plaut. Am. 1, 1, 4; cf. id. ib. 1, 1, 3:

    reliqui in ventre cellae uni locum,

    Plaut. Curc. 3, 17.-
    II.
    Transf., of the small, simple dwelling apartments of men, a chamber, closet, cabinet, hut, cot, etc., Ter. Ad. 4, 2, 13;

    esp. of servants,

    Cato, R. R. 14: ostiarii, the porter ' s lodge, Vitr. 6, 10; Petr. 29, 1; 77, 4;

    and of slaves,

    Cic. Phil. 2, 27, 67; Hor. S. 1, 8, 8 al.—Of a poor man's garret, Mart. 7, 20, 21; 8, 14, 5: cella pauperis, a chamber for self-denial, etc., Sen. Ep. 18, 7; 100, 6; cf. Mart. 3, 48.—
    B.
    The part of a temple in which the image of a god stood, the chapel, Vitr. 3, 1; 4, 1; Cic. [p. 310] Phil. 3, 12, 30; Liv. 5, 50, 6; 6, 29, 9 al.—
    C.
    An apartment in a bathing-house, Plin. Ep. 2, 17, 11; Pall. 1, 40, 4; Veg. 2, 6, 3.—
    D.
    A room in a brothel, Petr. 8, 4; Juv. 6, 122; 6, 128:

    inscripta,

    Mart. 11, 45, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > cella

  • 2 cella

        cella ae, f    [2 CAL-], a place of concealment, store-room, cell, granary: penaria: Falernae, V.: avitae, H.—Hence, aliquid in cellam dare, to furnish household stores: cellae nomine, as household supplies.—A chamber, closet, cabinet, hut, cot: me in cellam concludam, T.: servorum in cellis lecti: angustis eiecta cadavera cellis, mean abodes, H.— Plur, the cells (of bees), V. — A sanctuary (of a temple), shrine (where the image stood): Concordiae.— An oil-press: Venafri, H.
    * * *
    storeroom, (wine) cellar, larder; temple chamber, sanctuary; room, garret; pen; cell; monastery

    Latin-English dictionary > cella

  • 3 cella

    room, store-room, garret

    Latin-English dictionary of medieval > cella

  • 4 cellula

    cellŭla, ae, f. dim. [cella], a small store-room or apartment, Ter. Eun. 2, 3, 19; Col. 8, 9, 3;

    and acc. to cella, II. D.,

    Petr. 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > cellula

  • 5 cellula

        cellula ae, f dim.    [cella], a small store-room, T.
    * * *
    small/slave's room; lowly apartment/dwelling/hut; porter's lodge; whore's crib; cell (monk); monastery/daughter house (monastic); case for banner; chapel; cell (biological); chamber of brain; ovary

    Latin-English dictionary > cellula

  • 6 oleārius

        oleārius adj.    [oleum], of oil, for oil: cella.
    * * *
    olearia, olearium ADJ

    Latin-English dictionary > oleārius

  • 7 penārius

        penārius adj.    [penus], for provisions: cella.
    * * *
    penaria, penarium ADJ

    Latin-English dictionary > penārius

  • 8 adsiduissime

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > adsiduissime

  • 9 adsiduus

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > adsiduus

  • 10 assiduissime

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > assiduissime

  • 11 assiduus

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > assiduus

  • 12 assus

    assus, a, um, adj. [qs. artus, then arsus, then assus; cf.: areo, ardeo, Van.], roasted.
    I.
    Lit.:

    elixus esse quam assus soleo suavior,

    Plaut. Most. 5, 1, 66:

    mergi,

    Hor. S. 2, 2, 51:

    turdi,

    id. ib. 2, 2, 73:

    passeris assi,

    id. ib. 2, 8, 29 Bentl. (K. and H., atque):

    quibus (piscibus) assis Languidus in cubitum jam se conviva reponet,

    id. ib. 2, 4, 38; so Vulg. Luc. 24, 42: res eadem magis alit jurulenta quam assa;

    magis assa quam elixa,

    Cels. 2, 18; so,

    pulmo,

    Plin. 30, 15, 51, § 145:

    carnes assae igni,

    Vulg. Exod. 12, 8:

    assa caro bubula,

    ib. 1 Par. 16, 3:

    assum (quid) igni,

    ib. Exod. 12, 9:

    ova,

    Scrib. Comp. 221.—Also, subst.: assum, i, n., a roast, roasted meat:

    vitulinum,

    roast veal, Cic. Fam. 9, 20.—On the pun with assum = adsum, v. adsum init.
    II.
    Meton. (prop. dried with heat, hence), dry, simple, mere: sudatio, a steam or sweating-bath, Gr. xêroi hidrôtes, Cels. 3, 27; also, subst.: assa, ōrum, n., = sudatorium, a sweating - bath, sudatory (without bathing), Cic. ad Q. Fr. 3, 1, 1; cf.: assa cella: aphidrôtêrion, Gloss. Vet.: sol, a simple basking in the sun without a previous anointing, Cic. Att. 12, 6.— Absol. or with nutrix, a dry-nurse:

    Hoc monstrant vetulae pueris repentibus assae,

    Juv. 14, 208:

    assae nutricis est infantem magis diligere quam adultum,

    Front. Ep. ad Ant. 1, 5:

    VOLVMNIAE DYNAMIDI NVTRICI ASSAE ET LIB....,

    Inscr. Murat. 1512, 6:

    lapides,

    rough, unhewn stone, Serv. ad Verg. G. 2, 417: vox, the simple voice, unaccompanied by any instrument, Non. pp. 76 and 77; cf. Ascon. ad Cic. Div. in Caecil. 17; inversely, assae tibiae, [p. 183] pipes not accompanied by the voice, Serv. ad Verg. G. 2, 417.

    Lewis & Short latin dictionary > assus

  • 13 bicameratum

    bĭcămĕrātus, a, um, adj. [bis-camera], with a double vault, doubly arched:

    cella,

    Hier. ad Jovin. 1, 17: ecclesia, Aug. Civ. Dei, 15, 26.—As subst.: bĭcămĕrātum, i, n., a receptacle with two compartments, Ambros. Hexaëm. 6, 9, 72.

    Lewis & Short latin dictionary > bicameratum

  • 14 bicameratus

    bĭcămĕrātus, a, um, adj. [bis-camera], with a double vault, doubly arched:

    cella,

    Hier. ad Jovin. 1, 17: ecclesia, Aug. Civ. Dei, 15, 26.—As subst.: bĭcămĕrātum, i, n., a receptacle with two compartments, Ambros. Hexaëm. 6, 9, 72.

    Lewis & Short latin dictionary > bicameratus

  • 15 calam

    clam (old access. form callim, or, acc. to Cod. Gu. 1, calam, Paul. ex Fest. p. 47, 3 Müll.) [root cal-; cf.: calix, celo, cella, occulo, caligo], adv. and prep., secretly, privately; and in the predicate after sum and fore, hidden, secret, unknown (opp. palam; except once in Caes., v. II. infra; in class. prose only used as adv.).
    I.
    Adv.
    A.
    In gen.: clamque palamque, Enn. ap. Gell. 12, 4 (247 Vahl.): ignis mortalibus clam Divisus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23:

    mea nunc facinora aperiuntur, clam quae speravi fore,

    Plaut. Truc. 4, 3, 21; cf. Ter. Ad. 1, 1, 46; Lucr. 5, 1157:

    nec id clam esse potuit,

    Liv. 5, 36, 6: clam mordax canis (Gr. lathrodêktês kuôn), Plaut. Bacch. 5, 2, 27; cf. Amm. 15, 3, 5; Ter. And. 2, 6, 13; Cat. 21, 5; cf. Ov. Am. 3, 14, 8:

    clam peperit uxor,

    Ter. Hec. 5, 2, 15:

    hanc tu mihi vel vi, vel clam, vel precario Fac tradas (a jurid. formula),

    id. Eun. 2, 3, 28; cf. Cic. Caecin. 32, 92:

    qui propter avaritiam clam depositum non reddidit,

    id. Tusc. 3, 8, 17:

    clam mussitantes,

    Liv. 33, 31, 1; Suet. Tib. 6:

    praemissis confestim clam cohortibus,

    id. Caes. 31; id. Ner. 34:

    ille Sychaeum Clam ferro incautum superat,

    stealthily, Verg. A. 1, 350:

    nec dic quid doleas, clam tamen usque dole,

    Ov. R. Am. 694:

    cui te commisit alendum Clam,

    id. M. 13, 432; cf. id. ib. 14, 310 al.—
    B.
    Esp.
    1.
    With advv.; with furtim, Plaut. Poen. 3, 3, 49;

    with furtive,

    id. ib. 5, 2, 61;

    with occulte,

    Plin. 36, 2, 2, § 6; poet. with tacitus:

    tacito clam venit illa pede, and similar words,

    Tib. 1, 10, 34; 4, 6, 16; cf.:

    strepito nullo clam reserare fores,

    id. 1, 8, 60; opp. palam, Enn. l. l.; Plaut. Merc. 5, 4, 63; Cic. Cael. 9, 20; id. Rosc. Am. 8, 23; id. Fam. 1, 1, 4; Tib. 2, 1, 84; Suet. Caes. 80; id. Dom. 2;

    and opp. propalam,

    Suet. Ner. 22.—
    2.
    With gen.:

    res exulatum at illam clam abibat patris,

    Plaut. Merc. 1, 1, 43 Ritschl (cf. lathrê Laomedontos, Hom. Il. 5, 269).—
    3.
    Clam est, with subj.-clause (cf. II. B. infra):

    meretricem commoneri Quam sane magni referat, nil clam'st,

    Plaut. Mil. 3, 3, 9.—
    II.
    Prep., without the knowledge of, unknown to, constr. with abl. or acc.
    (α).
    With abl. (only in the two foll. passages; for Plaut. Merc. 3, 2, 2; 4, 6, 5; id. Curc. 1, 3, 17; id. Am. prol. 107 al., where the abl. formerly stood with clam, have been corrected by Ritschl and recent edd.; v. Speng. ad Ter. And. 1, 5, 52;

    but cf. Ussing ad Plaut. Curc. l.l.): nec clam durateus Trojanis Pergama partu Inflammasset equos,

    Lucr. 1, 476 Munro ad loc.:

    non sibi clam vobis salutem fuga petivit?

    Caes. B. C. 2, 32.—
    (β).
    With acc.:

    clam uxorem,

    Plaut. As. Grex. 1; id. Cas. prol. 54: clam uxorem et clam filium, [p. 348] id. Merc. 3, 2, 2:

    matrem,

    id. Mil. 2, 1, 34:

    patrem,

    id. Merc. 2, 3, 8; 3, 4, 75; id. Truc. 2, 1, 37 Speng.; Gell. 2, 23, 16:

    senem,

    Plaut. Most. 5, 1, 13:

    uxorem,

    id. Cas. 2, 8, 32; id. As. Grex. 5; id. Men. 1, 2, 43; 5, 9, 78; id. Merc. 4, 6, 3 Ritschl:

    virum,

    id. Cas. 2, 2, 28; id. Am. prol. 107:

    clam alter alterum,

    id. Cas. prol. 51:

    illum,

    id. Merc. 2, 3, 26:

    omnīs,

    id. Aul. prol. 7:

    clam praesidia Pompeii, Auct. B. Hisp. 3: clam quemdam Philonem,

    id. ib. 35:

    nostros,

    id. ib. 16:

    dominum,

    Dig. 9, 2, 27, § 14:

    haec clam me omnia,

    Ter. Heaut. 1, 1, 46.—
    B.
    Clam me est, it is unknown to me, I know not (only in Plaut. and Ter.):

    neque adeo clam me est,

    Ter. Hec. 2, 2, 19:

    haud clam me est,

    id. ib. 3, 4, 10; so id. ib. 4, 1, 53;

    4, 2, 1: nec clam te est, quam, etc.,

    id. And. 1, 5, 52.—
    * C.
    Clam habere aliquem = celare aliquem, to keep secret from one, conceal from, Ter. Hec. 4, 4, 35; cf. Prisc. p. 988 P.; Pomp. Comm. Art. Don. p. 399.

    Lewis & Short latin dictionary > calam

  • 16 caldaria

    caldārĭus ( călĭd-), a, um, adj. [caldus = calidus], pertaining to or suitable for warming. cella, a warm bath, Plin. Ep. 5, 6, 26.—
    B.
    Subst.
    1.
    caldārĭa, ae, f.
    a.
    A warm bath, Marc. Emp. 25.—
    b.
    A pot for boiling, Vulg. 1 Reg. 2, 14; App. Herb. 59.—
    2.
    caldārĭum, ii, n.
    a.
    A hot bath, Vitr. 5, 10, 1; 8, 2, 4; Sen. Ep. 86, 11; Cels. 1, 4.—
    b. II.
    Esp.:

    calidaria maltha,

    for plastering the walls in baths, Pall. 1, 41, 1: caldarium aes, that is prepared by heat or fusion, Plin. 34, 8, 20, § 94.

    Lewis & Short latin dictionary > caldaria

  • 17 caldarium

    caldārĭus ( călĭd-), a, um, adj. [caldus = calidus], pertaining to or suitable for warming. cella, a warm bath, Plin. Ep. 5, 6, 26.—
    B.
    Subst.
    1.
    caldārĭa, ae, f.
    a.
    A warm bath, Marc. Emp. 25.—
    b.
    A pot for boiling, Vulg. 1 Reg. 2, 14; App. Herb. 59.—
    2.
    caldārĭum, ii, n.
    a.
    A hot bath, Vitr. 5, 10, 1; 8, 2, 4; Sen. Ep. 86, 11; Cels. 1, 4.—
    b. II.
    Esp.:

    calidaria maltha,

    for plastering the walls in baths, Pall. 1, 41, 1: caldarium aes, that is prepared by heat or fusion, Plin. 34, 8, 20, § 94.

    Lewis & Short latin dictionary > caldarium

  • 18 caldarius

    caldārĭus ( călĭd-), a, um, adj. [caldus = calidus], pertaining to or suitable for warming. cella, a warm bath, Plin. Ep. 5, 6, 26.—
    B.
    Subst.
    1.
    caldārĭa, ae, f.
    a.
    A warm bath, Marc. Emp. 25.—
    b.
    A pot for boiling, Vulg. 1 Reg. 2, 14; App. Herb. 59.—
    2.
    caldārĭum, ii, n.
    a.
    A hot bath, Vitr. 5, 10, 1; 8, 2, 4; Sen. Ep. 86, 11; Cels. 1, 4.—
    b. II.
    Esp.:

    calidaria maltha,

    for plastering the walls in baths, Pall. 1, 41, 1: caldarium aes, that is prepared by heat or fusion, Plin. 34, 8, 20, § 94.

    Lewis & Short latin dictionary > caldarius

  • 19 calidarius

    caldārĭus ( călĭd-), a, um, adj. [caldus = calidus], pertaining to or suitable for warming. cella, a warm bath, Plin. Ep. 5, 6, 26.—
    B.
    Subst.
    1.
    caldārĭa, ae, f.
    a.
    A warm bath, Marc. Emp. 25.—
    b.
    A pot for boiling, Vulg. 1 Reg. 2, 14; App. Herb. 59.—
    2.
    caldārĭum, ii, n.
    a.
    A hot bath, Vitr. 5, 10, 1; 8, 2, 4; Sen. Ep. 86, 11; Cels. 1, 4.—
    b. II.
    Esp.:

    calidaria maltha,

    for plastering the walls in baths, Pall. 1, 41, 1: caldarium aes, that is prepared by heat or fusion, Plin. 34, 8, 20, § 94.

    Lewis & Short latin dictionary > calidarius

  • 20 caligo

    1.
    cālīgo ( call-), ĭnis, f. [root cal-, cover; cf.: oc-culo, clam, cella], a thick atmosphere, a mist, vapor, fog (mostly poet. or in post-Aug. prose):

    suffundere caelum caligine,

    Lucr. 6, 479; 6, 461; 6, 92:

    (ignis) piceă crassus caligine,

    Verg. G. 2, 309; cf. id. A. 9, 36; Liv. 29, 27, 7:

    densa caligo occaecaverat diem,

    id. 33, 7, 2; cf. Suet. Ner. 19:

    fumidam a terră exhalari caliginem,

    Plin. 2, 42, 42, § 111:

    caligo aestuosa,

    Col. 11, 2, 53 (for which, id. 11, 2, 57:

    nebulosus aestus): pruinae et caligo,

    id. 3, 2, 4; cf. Pall. Febr. 9, 2.—Also in plur.:

    inter caligines,

    Col. 3, 1, 7.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    (Causa pro effectu.) Darkness, obscurity, gloom (produced by mist, fog, etc.; freq. with tenebrae;

    class. in prose and poetry): mi ob oculos caligo obstitit, Plaut Mil. 2, 4, 51: cum altitudo caliginem oculis obfudisset,

    i. e. had caused dizziness, Liv. 26, 45, 3:

    erat in tantā calligine major usus aurium quam oculorum,

    id. 22, 5, 3 Weissenb.: noctem insequentem eadem calligc obtinuit;

    sole orto est discussa,

    id. 29, 27, 7:

    nox terram caligine texit,

    Lucr. 6, 853; 5, 649:

    caeca noctis,

    id. 4, 457:

    caecae umbra,

    id. 3, 305; cf. Verg. A. 3, 203:

    quam simul agnorunt inter caliginis umbras,

    Ov. M. 4, 455:

    ara obscurā caligine tecta,

    Cic. Arat. 194.—With tenebrae, Cic. Agr. 2, 17, 44; Curt. 9, 4, 18; Lampr. Comm. 16.—In later writers also with a gen.:

    caligo tenebrarum,

    Quint. Decl. 18, 7; cf. Sen. Agam. 472 Heins.;

    and inversely: tenebris illunae caliginis impeditus,

    App. M. 9, p. 214.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., mental blindness, dulness of perception:

    quod videbam equidem, sed quasi per caliginem: praestrinxerat aciem animi D. Bruti salus,

    Cic. Phil. 12, 2, 3; so id. Fin. 5, 15, 43: adhuc tamen [p. 270] per caliginem video, Plin. Ep. 5, 8, 8: caecā mentem caligine consitus, * Cat. 64, 207:

    Augustus... omnibus omnium gentium viris magnitudine suā inducturus caliginem,

    to throw into the shade, Vell. 2, 37, 1. —
    2.
    Of dark, difficult circumstances, calamity, affliction, gloom:

    vide nunc caliginem temporum illorum,

    Cic. Planc. 40, 96:

    superioris anni,

    id. post Red. in Sen. 3, 5:

    an qui etesiis, qui per cursum rectum regnum tenere non potuerunt, nunc caecis tenebris et caligine se Alexandriam perventuros arbitrati sunt?

    id. Agr. 2, 17, 44:

    illa omnis pecunia latuit in illā caligine ac tenebris, quae totam rem publicam tum occuparant,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177:

    ecce illa tempestas, caligo bonorum, tenebrae rei publicae,

    id. Prov. Cons. 18, 43:

    tantum caliginis, tantum perturbationis offusum,

    Plin. Ep. 3, 9, 16:

    quaedam scelerum offusa caligo,

    Quint. 9, 3, 47.—
    C.
    In medic. lang., as a disease of the eyes, dim-sightedness, weakness of the eyes, Cels. 6, 6, n. 32; Plin. 20, 7, 26, § 61; 20, 23, 95, § 254; 25, 13, 92, § 144; 32, 9, 31, § 97; 34, 11, 27, § 114; Scrib. Comp. 179.
    2.
    cālīgo, āre, v. n. [1. caligo].
    I.
    To emit vapor or steam, to steam, reek:

    amnes aestate vaporatis, hieme frigidis nebulis caligent,

    Col. 1, 5, 4:

    aram tenui caligans vestiet umbrā,

    Cic. Arat. 205 (449); cf.:

    omnem quae nunc Mortalis hebetat visus tibi et umida circum Caligat, nubem eripiam,

    Verg. A. 2, 606.—
    B.
    Transf.
    1.
    To be involved in darkness, to be dark, gloomy:

    caligare oculos,

    darkness covers the eyes, Lucr. 3, 157; Verg. G. 4, 468; Stat. Th. 1, 95. —
    2.
    Poet.:

    altae caligantesque fenestrae,

    dizzy, Juv. 6, 31.—
    II.
    Trop., of the understanding, to be blind, to be surrounded by darkness, to grope about:

    orbatae caligant vela carinae,

    Stat. S. 5, 3, 238:

    caligare ad pervidendum,

    Sen. Vit. Beat. 1, 1:

    virtus inhorrescit ad subita, et caligabit, si, etc.,

    id. Ep. 57, 4; Plin. 30, 1, 1, § 2; Quint. Decl. 18 fin.:

    rex caligare alto in solio, nec pondera regni posse pati,

    Sil. 14, 88.—Prov.:

    caligare in sole,

    to grope in broad daylight, Quint. 1, 2, 19.—
    B.
    In medic. lang., of the eyes, to suffer from weakness, be weak, Cels. 6, 6, 32; Plin. 20, 22, 87, § 239; cf. id. 11, 37, 54, § 147.— Transf., of the person, to be dim-sighted:

    caligans Thyestes,

    Mart. 10, 4, 1; Scrib. Comp. 184.

    Lewis & Short latin dictionary > caligo

См. также в других словарях:

  • cella — [ sela; sɛlla ] n. f. • 1759; mot lat. « loge » ♦ Archéol. Lieu du temple (grec, romain) où était la statue du dieu. ● cella, cellae ou cellas nom féminin (latin cella) Chambre d une divinité dans un temple. (La triade capitoline avait trois… …   Encyclopédie Universelle

  • Cella — eines Peripteros Als Cella (lat.: kleiner Raum, Zelle) bezeichnet man der Verwendung Vitruvs gemäß den inneren Hauptraum eines antiken griechischen oder römischen Tempels. Die Cella, in der die Götterstatue aufgestellt war, wurde als Raum der… …   Deutsch Wikipedia

  • Cella — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Cella (desambiguación). Cella …   Wikipedia Español

  • cella — CÉLLA s.f. Sală sau spaţiu într un templu grec sau roman, unde se află statuia zeului protector; naos (2). – cuv. lat. Trimis de valeriu, 03.03.2003. Sursa: DEX 98  CÉLLA s. v. naos, navă. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime  célla s …   Dicționar Român

  • Cella — • One of the names by which the small memorial chapels sometimes erected in the Christian cemeteries of the first age were known Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Cella     Cella     …   Catholic encyclopedia

  • Cella — Cella, lat., Gemach, Kammer, Wohnung, daher das deutsche Zelle. In den alten Tempeln war cella der abgesonderte Ort, wo das Götterbild stand …   Herders Conversations-Lexikon

  • cella — / tʃɛl:a/ s.f. [lat. cella cameretta, dispensa, cantina ]. 1. a. [ambiente piccolo e nudo, in monasteri, romitaggi e sim.] ▶◀ cameretta, cubicolo, stanzetta. b. [stanza di segregazione in carceri, collegi e sim.: c. di rigore ] ▶◀ gabbia, (pop.)… …   Enciclopedia Italiana

  • cella — (Del lat. cella). f. Arq. Espacio interior, de forma rectangular, que constituye el núcleo de la construcción en los templos griegos y romanos, y comunica por uno de sus lados con el pronaos o pórtico …   Diccionario de la lengua española

  • Cella — Cel la, n. [L.] (Arch.) The part inclosed within the walls of an ancient temple, as distinguished from the open porticoes. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Cella's — is a brand of chocolate covered cherries marketed by Tootsie Roll Industries.It currently comes in the following variety:* Milk Chocolate Covered Cherries * Dark Chocolate Covered Cherries …   Wikipedia

  • Cella [1] — Cella (röm. Ant.), 1) Behältniß, um etwas aufzubewahren, z.B. C. penuarĭa, Speisekammer, C. vinarīa, Weinkeller; der Aufseher über eine C. hieß Cellarius; 2) ärmlicher Wohnort, z.B. der Armen, Sklaven; 3) in Tempeln Ort, wo das Götterbild stand,… …   Pierer's Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»