Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

carmina+su

  • 1 Cármina núlla canám

    Не буду петь никаких песен.
    Вергилий, "Буколики", I, 74-78:
    Íte meáe, felíx quondám pecus,íte capéllae.
    Dúmosá pendére procúl de rúpe vidébo;
    Cármina núlla canám; non mé pascénte, capéllae
    Flórentém cytis(um) ét salicés carpétis amáras.
    Дальше, козы мои, когда-то счастливое стадо!
    Более мне не видать, разлегшись под сводом зеленым,
    Как вы меж скал и кустов пробираетесь узкой тропою,
    Песен не буду слагать, пока вы щиплете мирно
    Пышный ракитник в цвету и горькие ивы побеги.
    - Говорит пастух Мелибей, уходящий со своими козами из отнятых у него владений.
    От меня не жди новостей: живу я в лесу, в дичи, в глуши, в одиночестве, в скуке, и стихов решился не писать: carmina nulla canam. (П. А. Катенин - А. С. Пушкину, 9.V 1825.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Cármina núlla canám

  • 2 Quód si dígna tuá minus ést mea página láude At voluísse sat ést: animúm, non cármina jácto

    Если поэма моя твоей похвалы не достойна,
    То уваженье к тебе вмени мне все же в заслугу.
    "Похвала Писону", неизвестного автора, 213-14.
    Я утешаюсь мыслью, что записки мои понравятся моим детям, для которых, в первую очередь, я и трудился. Если же я не смогу угодить всем остальным, то мне придется пожалеть, что сочинение это не отвечает моим намерениям, и сказать любому из моих читателей то, что сказал Овидий [ "Похвала Писону" была впервые напечатана по утраченной в настоящее время рукописи как приложение к сочинениям Овидия в издании 1527 года. - авт. ] своему другу Пизону: "если писания мои не заслуживают твоего одобрения, то я по меньшей мере хотел, чтобы они были достойны его". Этим добрым намерением я и горжусь, а вовсе не своим сочинением. Quod si digna tua minus est mea pagina laude, at voluisse sat est: animum, non carmina jacto. (Хосе Хоакин Фернандес де Лисарди, Перикильо Сарньенто.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quód si dígna tuá minus ést mea página láude At voluísse sat ést: animúm, non cármina jácto

  • 3 Fórtunát(i) ambó! Siquíd mea cármina póssunt, Núlla diés unquám memorí vos éximet áevo

    Оба блаженны! Коль есть в моих песнях некая сила,
    День не придет, чтоб о вас молва замолчала в преданьях.
    (Перевод В. Брюсова)
    Вергилий, "Энеида", IX, 446-47 - о Нисе и Эвриале.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Fórtunát(i) ambó! Siquíd mea cármina póssunt, Núlla diés unquám memorí vos éximet áevo

  • 4 Не буду петь никаких песен

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Не буду петь никаких песен

  • 5 socians

        Carmina socians neruis. Ouid. Chantant et jouant chansons sur les cordes de la harpe.

    Dictionarium latinogallicum > socians

  • 6 venerans

        Carmina venerantia aliquem. Ouid. Esquels sont descriptes les louanges d'aucun.

    Dictionarium latinogallicum > venerans

  • 7 carmen

    [st1]1 [-] carmĕn, ĭnis, n.: - [abcl][b]a - chant (vocal ou instrumental). - [abcl]b - vers, poème, partie d'un poème, poésie, poésie lyrique, chant. - [abcl]c - prédiction. - [abcl]d - paroles magiques, enchantement, charme. - [abcl]e - formule (religieuse ou judiciaire), sentence, maxime, article (d'une loi).[/b]    - contexere (fundere) carmina: composer des vers. [st1]2 [-] carmĕn, ĭnis, n.: carde, peigne (du cardeur).
    * * *
    [st1]1 [-] carmĕn, ĭnis, n.: - [abcl][b]a - chant (vocal ou instrumental). - [abcl]b - vers, poème, partie d'un poème, poésie, poésie lyrique, chant. - [abcl]c - prédiction. - [abcl]d - paroles magiques, enchantement, charme. - [abcl]e - formule (religieuse ou judiciaire), sentence, maxime, article (d'une loi).[/b]    - contexere (fundere) carmina: composer des vers. [st1]2 [-] carmĕn, ĭnis, n.: carde, peigne (du cardeur).
    * * *
        Carmen, carminis. pen. cor. n. g. Chanson.
    \
        Arma carminis. Ouid. Toutes choses qui aident à composer chansons et carmes.
    \
        Ars carminis. Horat. L'art et science de composer carmes.
    \
        Carmen cruciatus. Cic. Les parolles ou la formule dont use un juge condemnant le malfaicteur à souffrir quelque peine.
    \
        Carmen virtutis. Cic. Un accord.
    \
        Absurdum carmen. Cic. Inepte, Mal convenable.
    \
        AEolium carmen. Horat. Poesie grecque.
    \
        Alterna carmina. Ouidius. Hexametres et pentametres, Elegiaques.
    \
        Connubiale carmen. Claud. Chanson nuptiale.
    \
        Carmina exequialia. Ouid. De funerailles.
    \
        Exorabile carmen. Valer. Flac. Par lequel nous impetrons aucune chose.
    \
        Famosum. Horat. Diffamatoire.
    \
        Festum. Claud. De feste, Joyeux.
    \
        Ficto carmine tenere aliquem. Virgil. L'amuser de fables.
    \
        Flebile carmen. Ouid. Triste.
    \
        Foedum. Horat. Laid, et ord, Mal composé.
    \
        Foelicia carmina. Ouid. Bons, Parfaicts, Bien composez.
    \
        Honorum carmen. Valer. Flac. Digne d'estre loué et honoré.
    \
        Incondita carmina. Liu. Chansons sans mesure.
    \
        Lucida carmina. Lucret. Clers, et faciles à entendre.
    \
        Mansurum carmen. Stat. Qui ne perira point.
    \
        Medicabile carmen. Valer. Flac. Qui oste toutes fascheries et ennuis, Qui console et resjouist.
    \
        Mordax. Ouid. Picquant, et injurieux.
    \
        Mortale. Ouid. Qui ne durera point.
    \
        Obliquum. Stat. Qui picque couvertement aucun.
    \
        Operosa carmina. Horat. Laborieux, Faicts avec grande peine et labeur.
    \
        Perpetuum. Ouid. Continu, sans interruption.
    \
        Carmina probrosa factitare. Tacit. Injurieux, Pleins d'injures.
    \
        Socialia carmina. Ouid. Chansons nuptiales.
    \
        Triuiale. Iuuenal. Vulgaire, De petite estime.
    \
        Sibi intus canere carmen. Cic. Parler à son prouffit particulier.
    \
        Capi carmine. Virg. Estre prins, et attraict, ou amiellé par, etc.
    \
        Componere carmen alicui. Cic. Luy bastir et composer son roullet.
    \
        Concordant carmina neruis. Ouid. Quand la voix du chantre accorde avec le luc, ou la harpe, ou autre tel instrument.
    \
        Condere carmen. Cic. Composer.
    \
        Contingere carmina Musaeo lepore. Lucret. Oindre.
    \
        Deductum carmen. Virgil. Gresle, de petit style.
    \
        Delenda carmina. Horat. Dignes d'estre abolis et effacez.
    \
        Dicere aliquem carmine. Virgil. Escrire les louanges d'aucun par carmes.
    \
        Distringere aliquem carmine. Ouid. Picquer, Navrer, Taxer.
    \
        Ferire carmen triuiale moneta communi. Iuuenal. Carmen facere stylo vulgari. Forger et faire des vers vulgaires et de style commun.
    \
        Fingere carmina linenda cedro et seruanda cupresso. Horat. Digne de ne perir jamais,
    \
        Fundere carmina. Sil. Composer en abondance.
    \
        Intendere carmen alicui. Claud. Escrire de quelcun.
    \
        Ludere carmina. Virgil. Composer par passetemps.
    \
        Mandare carmina foliis. Virgil. Escrire sur des fueilles.
    \
        Nectere carmina. Stat. Composer.
    \
        Sancire alicui carmina. Stat. Desdier.
    \
        Tradere carminibus res gestas. Lucret. Descrire les faicts.
    \
        Vaticinari carminibus. Cic. Prophetizer par carmes.
    \
        Carmen. Plin. Priere ou roullet contenant certains mots, esquels on n'adjouste ne diminue on rien.
    \
        Carmen, pro cantu bubonis auis. Virgil. Le chant d'un hibou.
    \
        Carmen, pro Vaticinio. Virgil. Devinement, Prophetie, Prediction des choses futures.
    \
        Immota carmina Sibyllae. Claud. Veritables et certaines propheties.
    \
        Diuino carmine dicere. Virgil. Par prophetie, et inspiration de Dieu.
    \
        Carmen, pro Incantatione. Virgil. Enchantement, Charme, Incantation.
    \
        Auxiliare carmen. Ouid. Qui aide.
    \
        Soluere mentes carminibus. Virg. Oster hors de soulci et chagrin par, etc.

    Dictionarium latinogallicum > carmen

  • 8 carmen [1]

    1. carmen, minis, n. (aus *canmen v. cano), der Ton, Gesang, das Lied, I) im allg.: carmine vocali clarus citharāque Philammon, Ov. met. 11, 317: carmina vocum, Ov.: texere carmina, Claud. – vom Gesang des Schwans, Ov.: vom Kreischen der Eule, Verg.: vom plätschernden Ton der Wellen, Claud. – II) insbes.: A) das Gedicht, die Dichtung, a) im weit. Sinne von jeder Art poetischer Produktion, Epik, Dramatik, Lyrik, im Ggstz. zur Prosa (soluta oratio od. prosa), während poëma nur Gedicht im höhern Sinne, bes. Epos, non prosā modo... sed etiam carmine, Quint.: carminum auctores, Quint.: satirici carminis (Dichtungsart) scriptor, Lact.: carminum suorum actor (in einem dramatischen Stücke), Liv.: c. Saliorum, Varr. LL.: lyricorum carmina, Quint.: c. lyricum, Porphyr. Hor.: c. epicum, Quint.: c. tragicum, Hor.: c. Aeolium, Hor.: c. funebre, Quint.: c. georgicum, Col.: c. pastorale, Ter. Maur.: c. nuptiale, Hier.: c. amatorium, Augustin.: c. saeculare, Suet.: c. Saliare Numae, Hor.: obscoena carmina, schmutzige Spott-, Schmähgedichte, Prop.: qui cantus (feierliche, religiöse Gesänge), quae carmina (Lieder, bes. Rundgesänge, griech. σκόλια), Cic.: carmina levia et faciles versus, leichtfertige Lieder u. spielende (tändelnde) Verse, Tac.: carmina fundere, condere, contexere, Cic.: carmina pangere, Lucr.: carmina componere od. fingere, Hor., od. facere, Verg.: carmina scribere, Hor.: carmen patrium canere, Curt.: carmina dicere in imperatorem, Liv.: ac ne carmen (Poesie) quidem sani coloris enituit, Petr. – b) lyrische Dichtung, Ode, Hor.: c. amabile, erotische Dichtung, Hor. – u. dem Drama gegenüber für Epos u. Lyrik, fabula, quae versatur in tragoediis et carminibus, Quint. – c) ein Gesang = ein Teil eines größern Gedichts, eine Rhapsodie, primum, Lucr. 6, 937. – und eine Stelle (ein Vers od. mehrere) aus einem Gedichte, Vers, Verse (s. die Auslgg. zu Cic. Tusc. 1, 37), illud mollissimum c., Cic.: Euripideum c. illud, Cic.: notum est id totum carmen incisum in sepulcro, Cic. – d) eine poetische Inschrift, Verg., Prop. u.a.: od. Aufschrift, wie über den Eingängen der Tempel, Cic. Arch. 27. – B) ein Orakelspruch, Weissagespruch, eine Weissagung, Verg., Liv. u.a.: carmina Sibyllina, Lact. – C) ein Zauberspruch, eine Zauberformel, XII tabb. fr., Quint., Verg. u.a. – D) ein Rätsel in Versen, carmen ponere, interpretari, solvere, Hyg. fab. 67. – E) wegen des uralten Gebrauchs, Sittensprüche, Lehrformeln, Eides-, Religions- u. Gesetzesformeln im saturnin. Versmaß abzufassen, ein Spruch, eine Formel, insbes. eine Religions-, Eides-, Gebets-, Gesetzesformel, Appii Caeci c., Sittengedichte, Cic.: Catonis c. de moribus, Gell.: c. magistri, Cic.: c. necessarium, Cic. – diro quodam carmine iurare, Liv. – lex horrendi carminis, von schrecklichem Inhalte, Liv.: carmen rogationis, Liv.: carmina cruciatus, Cic.: alci carmen componere, Cic. – carmen (Gebetlied, Gebet) Christo quasi deo dicere secum invicem, Plin. ep.: sollemne carmen precationis peragere, Liv.: ex carmine sacro praeeunte verba sacerdote precationes facere, Liv. – / Vgl. übh. H. Düntzer Das Wort carmen als Spruch, Formel, Lehre (in Zeitschr. für das Gymnasialw. 11, 1 ff.).

    lateinisch-deutsches > carmen [1]

  • 9 carmen

    1. carmen, minis, n. (aus *canmen v. cano), der Ton, Gesang, das Lied, I) im allg.: carmine vocali clarus citharāque Philammon, Ov. met. 11, 317: carmina vocum, Ov.: texere carmina, Claud. – vom Gesang des Schwans, Ov.: vom Kreischen der Eule, Verg.: vom plätschernden Ton der Wellen, Claud. – II) insbes.: A) das Gedicht, die Dichtung, a) im weit. Sinne von jeder Art poetischer Produktion, Epik, Dramatik, Lyrik, im Ggstz. zur Prosa (soluta oratio od. prosa), während poëma nur Gedicht im höhern Sinne, bes. Epos, non prosā modo... sed etiam carmine, Quint.: carminum auctores, Quint.: satirici carminis (Dichtungsart) scriptor, Lact.: carminum suorum actor (in einem dramatischen Stücke), Liv.: c. Saliorum, Varr. LL.: lyricorum carmina, Quint.: c. lyricum, Porphyr. Hor.: c. epicum, Quint.: c. tragicum, Hor.: c. Aeolium, Hor.: c. funebre, Quint.: c. georgicum, Col.: c. pastorale, Ter. Maur.: c. nuptiale, Hier.: c. amatorium, Augustin.: c. saeculare, Suet.: c. Saliare Numae, Hor.: obscoena carmina, schmutzige Spott-, Schmähgedichte, Prop.: qui cantus (feierliche, religiöse Gesänge), quae carmina (Lieder, bes. Rundgesänge, griech. σκόλια), Cic.: carmina levia et faciles versus, leichtfertige Lieder u. spielende (tändelnde) Verse, Tac.: carmina fundere, condere, contexere, Cic.: carmina pangere, Lucr.: carmina componere od.
    ————
    fingere, Hor., od. facere, Verg.: carmina scribere, Hor.: carmen patrium canere, Curt.: carmina dicere in imperatorem, Liv.: ac ne carmen (Poesie) quidem sani coloris enituit, Petr. – b) lyrische Dichtung, Ode, Hor.: c. amabile, erotische Dichtung, Hor. – u. dem Drama gegenüber für Epos u. Lyrik, fabula, quae versatur in tragoediis et carminibus, Quint. – c) ein Gesang = ein Teil eines größern Gedichts, eine Rhapsodie, primum, Lucr. 6, 937. – und eine Stelle (ein Vers od. mehrere) aus einem Gedichte, Vers, Verse (s. die Auslgg. zu Cic. Tusc. 1, 37), illud mollissimum c., Cic.: Euripideum c. illud, Cic.: notum est id totum carmen incisum in sepulcro, Cic. – d) eine poetische Inschrift, Verg., Prop. u.a.: od. Aufschrift, wie über den Eingängen der Tempel, Cic. Arch. 27. – B) ein Orakelspruch, Weissagespruch, eine Weissagung, Verg., Liv. u.a.: carmina Sibyllina, Lact. – C) ein Zauberspruch, eine Zauberformel, XII tabb. fr., Quint., Verg. u.a. – D) ein Rätsel in Versen, carmen ponere, interpretari, solvere, Hyg. fab. 67. – E) wegen des uralten Gebrauchs, Sittensprüche, Lehrformeln, Eides-, Religions- u. Gesetzesformeln im saturnin. Versmaß abzufassen, ein Spruch, eine Formel, insbes. eine Religions-, Eides-, Gebets-, Gesetzesformel, Appii Caeci c., Sittengedichte, Cic.: Catonis c. de moribus, Gell.: c. magistri, Cic.: c. necessarium, Cic. – diro quodam car-
    ————
    mine iurare, Liv. – lex horrendi carminis, von schrecklichem Inhalte, Liv.: carmen rogationis, Liv.: carmina cruciatus, Cic.: alci carmen componere, Cic. – carmen (Gebetlied, Gebet) Christo quasi deo dicere secum invicem, Plin. ep.: sollemne carmen precationis peragere, Liv.: ex carmine sacro praeeunte verba sacerdote precationes facere, Liv. – Vgl. übh. H. Düntzer Das Wort carmen als Spruch, Formel, Lehre (in Zeitschr. für das Gymnasialw. 11, 1 ff.).
    ————————
    2. carmen, minis, n. (caro, ere), die Krempel, Ven. Fort. init. epist. praem. carm. 5, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > carmen

  • 10 carmen

    1.
    carmen, ĭnis, n. (old form cas-men, Varr. L. L. p. 86 Bip.) [Sanscr. çasto [p. 293] declaim, praise; cf.: camilla, censeo], a tune, song; poem, verse; an oracular response, a prophecy; a form of incantation (cf.: cano, cantus, and canto).
    I.
    In gen., a tune, song, air, lay, strain, note, sound, both vocal and instrumental (mostly poet.; in prose, instead of it, cantus; cf.

    also versus, numeri, modi): carmen tuba ista peregit ( = sonus),

    Enn. Ann. 508 Vahl.:

    carmine vocali clarus citharāque Philammon,

    Ov. M. 11, 317; cf.

    vocum,

    id. ib. 12, 157:

    per me (sc. Apollinem) concordant carmina nervis,

    id. ib. 1, 518; cf. id. ib. 11, 5;

    5, 340: solaque culminibus ferali carmine bubo Saepe queri,

    Verg. A. 4, 462; so id. G. 4, 514; Ov. M. 10, 453:

    cygnorum,

    id. ib. 5, 387; cf. id. ib. 14, 430; Mart. 13, 77:

    citharae liquidum carmen,

    Lucr. 4, 981; cf. id. 2, 506; Hor. C. 1, 15, 15:

    lyrae carmen,

    Prop. 2, 1, 9 Hertzb.:

    canere miserabile carmen,

    Ov. M. 5, 118:

    harundineum,

    id. Tr. 4, 1, 12:

    socialia carmina,

    id. H. 12, 139:

    barbaricum,

    id. M. 11, 163.—With allusion to playing on the cithara:

    hoc carmen hic tribunus plebis non vobis sed sibi intus canit,

    Cic. Agr. 2, 26, 68; cf. Aspendius.—Also the sound of waves, Claud. Cons. Mall. Th. 319; cf. Auct. Aetn. 295.—
    II.
    Esp., a composition in verse, a poem; poetry, verse, song, whether in a broader sense, of every kind of poetic production, epic, dramatic, lyric (opp. to prose and to cantus, the melody), or, in a more restricted sense, for lyric poetry.
    A.
    Cum hanc felicitatem non prosa modo multi sint consecuti sed etiam carmine, Quint. 10, 7, 19; cf. id. 1, 8, 2; 8, 6, 27; 10, 1, 95:

    perspicuum est, et cantus (melodies) tum fuisse rescriptos vocum sonis et carmina (words),

    Cic. Tusc. 4, 2, 3; id. de Or. 2, 8, 34; 3, 51, 197:

    carminibus cum res gestas coepere poetae Tradere,

    Lucr. 5, 1444:

    Maeonii carminis alite,

    Hor. C. 1, 6, 2:

    epicum carmen,

    Quint. 10, 1, 62:

    heroici sublimitas,

    id. 1, 8, 5; cf. Prop. 3 (4), 3, 16:

    Iliacum,

    Hor. A. P. 129:

    historia quodammodo carmen solutum,

    Quint. 10, 1, 31:

    Pierium,

    Lucr. 1, 946; 4, 21:

    tragicum,

    Hor. A. P. 220:

    carmina Livi,

    id. Ep. 2, 1, 69; cf. Tac. A. 11, 13:

    Saliorum carmina,

    Varr. L. L. 3, 26; 9, 61; Quint. 1, 6, 40; Hor. Ep. 2, 1, 86 Schmid.; cf. Liv. 1, 20, 4 al.:

    lyricorum carmina,

    Quint. 9, 4, 53; Prop. 4 (5), 6, 32:

    Aeolium,

    Hor. C. 3, 30, 13:

    Lydis remixto carmine tibiis,

    id. ib. 4, 15, 30; cf. id. Epod. 9, 5:

    carmen funebre proprie Naenia,

    Quint. 8, 2, 8:

    carmina quae in Phaeacum epulis canuntur,

    Cic. Brut. 18, 71; cf. id. ib. 19, 75:

    lascivum,

    Quint. 9, 4, 108:

    obscena,

    satirical, abusive poems, libels, Prop. 1, 16, 10;

    the same: famosum,

    Hor. Ep. 1, 19, 31 Schmid.:

    malum,

    id. ib. 2, 1, 153; id. S. 2, 1. 82 Heind.:

    obliquum,

    Stat. S. 1, 2, 27:

    probrosum,

    Tac. A. 4, 31; cf.:

    si quis carmen condidisset quod infamiam faceret flagitiumve alteri,

    Cic. Rep. 4, 10, 12; and Fragm. XII. Tab. 8, 1, ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 259 sq.; Fischer ad Cic. Tusc. 4, 2, 4.—Phrases:

    canere,

    Cic. Brut. 18, 71; Liv. 1, 20, 4 al.:

    cantare cui,

    Hor. C. 3, 1, 4:

    cantitare,

    Cic. Brut. 19, 75: CONDERE, XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; Lucr. 5, 1; Hor. S. 2, 1, 82; id. A. P. 436:

    contexere,

    Cic. Cael. 8, 18:

    disponere,

    Lucr. 3, 420:

    pangere,

    id. 1, 934; 4, 9:

    fingere,

    Hor. C. 4, 2, 32; id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331:

    dicere,

    id. C. 4, 12, 10; id. C. S. 8:

    dictare,

    id. S. 1, 10, 75; id. Ep. 2, 1, 110:

    docere,

    id. C. 2, 19, 1:

    ad umbilicum adducere,

    id. Epod. 14, 7:

    deducere ad sua tempora,

    Ov. M. 1, 4:

    fundere,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64:

    componere ad lyram,

    Quint. 1, 10, 29; cf. id. 11, 2, 11.—
    B.
    Esp.
    1.
    In a restricted sense for lyric or epic poetry:

    carmine tu gaudes, hic delectatur iambis,

    Hor. Ep. 2, 2, 59 Schmid.; cf.:

    carmina compono, hic elegos,

    id. ib. 2, 2, 91: amabile carmen, i. e. a love poem or song, id. ib. 1, 3, 24.—And opp. to the drama for an epic or lyric poem:

    fabula, quae versatur in tragoediis atque carminibus,

    Quint. 2, 4, 2.—
    2.
    A part of a great epic poem, a book, canto:

    in primo carmine,

    Lucr. 6, 937. —
    3.
    A poetic inscription:

    et tumulum facite et tumulo superaddite carmen: Daphnis ego, etc.,

    Verg. E. 5, 42; id. A. 3, 287; Ov. M. 14, 442; id. F. 3, 547 al.—
    4.
    A response of an oracle, a prophecy, prediction:

    ultima Cumaei venit jam carminis aetas,

    Verg. E. 4, 4; so Ov. M. 6, 582; Liv. 1, 45, 5; 23, 11, 4; 25, 12, 4; 29, 10, 6; 38, 45, 3; Tac. A. 3, 63; 4, 43; 6, 12 al.—
    5.
    A magic formula, an incantation: MALVM, Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, 4, § 17; cf.

    Fragm. XII. Tab. 8, 1, a. ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 260: polleantne aliquid verba et incantamenta carminum,

    Plin. 28, 2, 3, § 10: carmina vel caelo possunt deducere lunam;

    Carminibus Circe socios mutavit Ulixi,

    Verg. E. 8, 69 sq.; so id. A. 4, 487; Hor. Epod. 5, 72; 17, 4; id. S. 1, 8, 19; Prop. 2 (3), 28, 35; Ov. M. 7, 137; 14, 58; Quint. 7, 3, 7; Tac. A. 2, 69; 4, 22 al.—
    6.
    On account of the very ancient practice of composing forms of religion and law in Saturnian verse, also a formula in religion or law, a form:

    diro quodam carmine jurare,

    Liv. 10, 38, 10; 10, 41, 3; 31, 17, 9; 1, 24, 6 and 9; Plin. 28, 2, 3, § 12:

    cruciatus carmina,

    Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. id. Mur. 12, 26:

    lex horrendi carminis erat: duumviri perduellionem judicent, etc.,

    of a dreadful form, Liv. 1, 26, 6:

    rogationis carmen,

    id. 3, 64, 10.—
    7.
    Moral sentences composed in verses:

    Appii Caeci carmen,

    Cic. Tusc. 4, 2, 4; cf.:

    liber Catonis qui inscriptus est Carmen de moribus,

    Gell. 11, 2, 2:

    ut totum illud, VTI. LINGVA. NVNCVPASSIT., non in XII. tabulis, sed in magistri carmine scriptum videretur,

    Cic. de Or. 1, 57, 245:

    necessarium,

    id. Leg. 2, 23, 59.
    2.
    carmen, ĭnis, n. [1. caro], a card, for wool or flax, Venant. Ep. Praem. Carm. 6, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > carmen

  • 11 casmen

    1.
    carmen, ĭnis, n. (old form cas-men, Varr. L. L. p. 86 Bip.) [Sanscr. çasto [p. 293] declaim, praise; cf.: camilla, censeo], a tune, song; poem, verse; an oracular response, a prophecy; a form of incantation (cf.: cano, cantus, and canto).
    I.
    In gen., a tune, song, air, lay, strain, note, sound, both vocal and instrumental (mostly poet.; in prose, instead of it, cantus; cf.

    also versus, numeri, modi): carmen tuba ista peregit ( = sonus),

    Enn. Ann. 508 Vahl.:

    carmine vocali clarus citharāque Philammon,

    Ov. M. 11, 317; cf.

    vocum,

    id. ib. 12, 157:

    per me (sc. Apollinem) concordant carmina nervis,

    id. ib. 1, 518; cf. id. ib. 11, 5;

    5, 340: solaque culminibus ferali carmine bubo Saepe queri,

    Verg. A. 4, 462; so id. G. 4, 514; Ov. M. 10, 453:

    cygnorum,

    id. ib. 5, 387; cf. id. ib. 14, 430; Mart. 13, 77:

    citharae liquidum carmen,

    Lucr. 4, 981; cf. id. 2, 506; Hor. C. 1, 15, 15:

    lyrae carmen,

    Prop. 2, 1, 9 Hertzb.:

    canere miserabile carmen,

    Ov. M. 5, 118:

    harundineum,

    id. Tr. 4, 1, 12:

    socialia carmina,

    id. H. 12, 139:

    barbaricum,

    id. M. 11, 163.—With allusion to playing on the cithara:

    hoc carmen hic tribunus plebis non vobis sed sibi intus canit,

    Cic. Agr. 2, 26, 68; cf. Aspendius.—Also the sound of waves, Claud. Cons. Mall. Th. 319; cf. Auct. Aetn. 295.—
    II.
    Esp., a composition in verse, a poem; poetry, verse, song, whether in a broader sense, of every kind of poetic production, epic, dramatic, lyric (opp. to prose and to cantus, the melody), or, in a more restricted sense, for lyric poetry.
    A.
    Cum hanc felicitatem non prosa modo multi sint consecuti sed etiam carmine, Quint. 10, 7, 19; cf. id. 1, 8, 2; 8, 6, 27; 10, 1, 95:

    perspicuum est, et cantus (melodies) tum fuisse rescriptos vocum sonis et carmina (words),

    Cic. Tusc. 4, 2, 3; id. de Or. 2, 8, 34; 3, 51, 197:

    carminibus cum res gestas coepere poetae Tradere,

    Lucr. 5, 1444:

    Maeonii carminis alite,

    Hor. C. 1, 6, 2:

    epicum carmen,

    Quint. 10, 1, 62:

    heroici sublimitas,

    id. 1, 8, 5; cf. Prop. 3 (4), 3, 16:

    Iliacum,

    Hor. A. P. 129:

    historia quodammodo carmen solutum,

    Quint. 10, 1, 31:

    Pierium,

    Lucr. 1, 946; 4, 21:

    tragicum,

    Hor. A. P. 220:

    carmina Livi,

    id. Ep. 2, 1, 69; cf. Tac. A. 11, 13:

    Saliorum carmina,

    Varr. L. L. 3, 26; 9, 61; Quint. 1, 6, 40; Hor. Ep. 2, 1, 86 Schmid.; cf. Liv. 1, 20, 4 al.:

    lyricorum carmina,

    Quint. 9, 4, 53; Prop. 4 (5), 6, 32:

    Aeolium,

    Hor. C. 3, 30, 13:

    Lydis remixto carmine tibiis,

    id. ib. 4, 15, 30; cf. id. Epod. 9, 5:

    carmen funebre proprie Naenia,

    Quint. 8, 2, 8:

    carmina quae in Phaeacum epulis canuntur,

    Cic. Brut. 18, 71; cf. id. ib. 19, 75:

    lascivum,

    Quint. 9, 4, 108:

    obscena,

    satirical, abusive poems, libels, Prop. 1, 16, 10;

    the same: famosum,

    Hor. Ep. 1, 19, 31 Schmid.:

    malum,

    id. ib. 2, 1, 153; id. S. 2, 1. 82 Heind.:

    obliquum,

    Stat. S. 1, 2, 27:

    probrosum,

    Tac. A. 4, 31; cf.:

    si quis carmen condidisset quod infamiam faceret flagitiumve alteri,

    Cic. Rep. 4, 10, 12; and Fragm. XII. Tab. 8, 1, ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 259 sq.; Fischer ad Cic. Tusc. 4, 2, 4.—Phrases:

    canere,

    Cic. Brut. 18, 71; Liv. 1, 20, 4 al.:

    cantare cui,

    Hor. C. 3, 1, 4:

    cantitare,

    Cic. Brut. 19, 75: CONDERE, XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; Lucr. 5, 1; Hor. S. 2, 1, 82; id. A. P. 436:

    contexere,

    Cic. Cael. 8, 18:

    disponere,

    Lucr. 3, 420:

    pangere,

    id. 1, 934; 4, 9:

    fingere,

    Hor. C. 4, 2, 32; id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331:

    dicere,

    id. C. 4, 12, 10; id. C. S. 8:

    dictare,

    id. S. 1, 10, 75; id. Ep. 2, 1, 110:

    docere,

    id. C. 2, 19, 1:

    ad umbilicum adducere,

    id. Epod. 14, 7:

    deducere ad sua tempora,

    Ov. M. 1, 4:

    fundere,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64:

    componere ad lyram,

    Quint. 1, 10, 29; cf. id. 11, 2, 11.—
    B.
    Esp.
    1.
    In a restricted sense for lyric or epic poetry:

    carmine tu gaudes, hic delectatur iambis,

    Hor. Ep. 2, 2, 59 Schmid.; cf.:

    carmina compono, hic elegos,

    id. ib. 2, 2, 91: amabile carmen, i. e. a love poem or song, id. ib. 1, 3, 24.—And opp. to the drama for an epic or lyric poem:

    fabula, quae versatur in tragoediis atque carminibus,

    Quint. 2, 4, 2.—
    2.
    A part of a great epic poem, a book, canto:

    in primo carmine,

    Lucr. 6, 937. —
    3.
    A poetic inscription:

    et tumulum facite et tumulo superaddite carmen: Daphnis ego, etc.,

    Verg. E. 5, 42; id. A. 3, 287; Ov. M. 14, 442; id. F. 3, 547 al.—
    4.
    A response of an oracle, a prophecy, prediction:

    ultima Cumaei venit jam carminis aetas,

    Verg. E. 4, 4; so Ov. M. 6, 582; Liv. 1, 45, 5; 23, 11, 4; 25, 12, 4; 29, 10, 6; 38, 45, 3; Tac. A. 3, 63; 4, 43; 6, 12 al.—
    5.
    A magic formula, an incantation: MALVM, Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, 4, § 17; cf.

    Fragm. XII. Tab. 8, 1, a. ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 260: polleantne aliquid verba et incantamenta carminum,

    Plin. 28, 2, 3, § 10: carmina vel caelo possunt deducere lunam;

    Carminibus Circe socios mutavit Ulixi,

    Verg. E. 8, 69 sq.; so id. A. 4, 487; Hor. Epod. 5, 72; 17, 4; id. S. 1, 8, 19; Prop. 2 (3), 28, 35; Ov. M. 7, 137; 14, 58; Quint. 7, 3, 7; Tac. A. 2, 69; 4, 22 al.—
    6.
    On account of the very ancient practice of composing forms of religion and law in Saturnian verse, also a formula in religion or law, a form:

    diro quodam carmine jurare,

    Liv. 10, 38, 10; 10, 41, 3; 31, 17, 9; 1, 24, 6 and 9; Plin. 28, 2, 3, § 12:

    cruciatus carmina,

    Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. id. Mur. 12, 26:

    lex horrendi carminis erat: duumviri perduellionem judicent, etc.,

    of a dreadful form, Liv. 1, 26, 6:

    rogationis carmen,

    id. 3, 64, 10.—
    7.
    Moral sentences composed in verses:

    Appii Caeci carmen,

    Cic. Tusc. 4, 2, 4; cf.:

    liber Catonis qui inscriptus est Carmen de moribus,

    Gell. 11, 2, 2:

    ut totum illud, VTI. LINGVA. NVNCVPASSIT., non in XII. tabulis, sed in magistri carmine scriptum videretur,

    Cic. de Or. 1, 57, 245:

    necessarium,

    id. Leg. 2, 23, 59.
    2.
    carmen, ĭnis, n. [1. caro], a card, for wool or flax, Venant. Ep. Praem. Carm. 6, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > casmen

  • 12 carmen

        carmen inis, n    [1 CAS-], a song, poem, verse, oracular response, prophecy, form of incantation, tune, air, lay, strain, note, sound (vocal or instrumental): canentes carmina, L.: Carmine vocali clarus, O.: lyrae, Pr.: per me concordant carmina nervis, O.: ferale, V.: cygnorum, O.: citharā carmina divides, H.: barbaricum, O. — Esp., a composition in verse, poem, poetry, verse, song: cantūs et carmina, melodies and words: Maeonii carminis alite, H.: tragicum, H.: carmina Livi, H.: Lydis remixto carmine tibiis, H.: famosum, abusive, H.: canere, to compose: pueris canto, H.: condere, H.: contexere: fingere, H.: docere, H.: ad umbilicum adducere, H. — Lyric poetry: Carmine tu gaudes, hic delectatur iambis, H.: Carmina compono, hic elegos, H. — A poetic inscription: carminibus templorum aditūs exornare: tumulo superaddite carmen, V.—A passage from a poem, poetical extract: audiens tam grande carmen: Euripideum illud.—An oracular response, prophecy, prediction: Cumaeum, V.: in libris Sibyllinis, L.—A charm, incantation: Carminibus Circe socios mutavit Ulixi, V.: veneficae Scientioris, H.: Auxiliare, O.—A form of speech, ceremonial phrase, formula (in religious or legal observances): quae (verba) longo effata carmine, L.: diro quodam carmine iurare, L.: cruciatūs carmina: lex horrendi carminis erat, of a dreadful form, L.: Appii Caeci carmen, a proverbial saying: magistri, a school-task for the memory: sacrum, L.
    * * *
    I
    card for wool/flax
    II
    song/music; poem/play; charm; prayer, incantation, ritual/magic formula; oracle

    Latin-English dictionary > carmen

  • 13 modulor

    modulor, ātus sum, āri (modus), messen, abmessen, I) im allg., Gell. 1, 1. § 1. – prägn., einrichten, regeln, ita modulante naturā, Plin. 2, 142. – II) insbes., als t. t. der Musik = nach dem Takte abmessen, 1) übh.: hominum aures vocem modulantur, messen ab, fühlen das Melodische, Taktmäßige usw., Cic.: sonum vocis pulsu pedum, den Takt schlagen zum Gesang, Liv.: quod carmina eius (Horatii) parum scite modulata esse dicebat, Porphyr. Hor. sat. 1, 2, 1. – 2) prägn.: a) taktmäßig-, melodisch singen, carmina, Verg.: alci psalmum, Vulg.: verba fidibus Latinis (unter Begleitung des Saitenspiels), Hor.: od. dichten, cantus, Calp.: passiv, verba ipso dolore modulata, zum Gesang gestaltet, Ov.: cantica ad aliorum similitudinem modulata (abgesungen), parodierte Lieder, Parodien, Quint.: u. so modulata carmina, Suet. – b) taktmäßig-, melodisch spielen, lyram, Tibull.: barbitos modulatus alci, Hor.: absol., silvestri fistulā modulantes, Firm. – u. prägn., spielen = spielend vortragen, arundine carmen, Ov. met. 11, 154. Sil. 14, 471: vereor ne absonum quid modulatu et cantu cecinerim, Fronto princ. hist. p. 202, 18 N. – / Aktive Nbf. modulo, nach Prisc. 8, 29; dah. modulate melos, *Anthol. Lat. 742, 56 R.

    lateinisch-deutsches > modulor

  • 14 gesticulor

    gestĭcŭlor, āri, ātus sum [gesticulus] - intr. - [st1]1 [-] gesticuler. --- Fronto. Orat. 1. [st1]2 [-] jouer la pantomime, danser.    - carmina gesticulari, Suet. Ner. 42: accompagner un chant de sa pantomime (exprimer un chant par des gestes).
    * * *
    gestĭcŭlor, āri, ātus sum [gesticulus] - intr. - [st1]1 [-] gesticuler. --- Fronto. Orat. 1. [st1]2 [-] jouer la pantomime, danser.    - carmina gesticulari, Suet. Ner. 42: accompagner un chant de sa pantomime (exprimer un chant par des gestes).
    * * *
        Gesticulor, pen. corr. gesticularis, gesticulari. Faire contenances et mines propres à quelque chose, Jouer de souplesses, Jouer de passepasse.
    \
        Carmina gesticulari. Suet. Danser et remuer ou tremousser à la chanson.

    Dictionarium latinogallicum > gesticulor

  • 15 sancio

    sancĭo, īre, sanxi, sanctum [sacer] - tr. - rendre inviolable par un acte religieux.    - pqpf. arch. sancierat, Pompon. d. Diom. 371, 19 ; Prisc. 10, 4 II part. sancitus Lucr. 1, 587 ; Cass. Sev. d. Diom. 371, 21.    - Lebaigue P. 1119 et P. 1120. [st1]1 [-] consacrer, rendre irrévocable.    - sancire legem, Cic. Planc. 44 ; Tusc. 2, 34, consacrer une loi.    - haec lex sanciatur, ut... Cic. Lael. 40: que cette loi soit consacrée, savoir que...    - Cretum leges, quas sive Juppiter sive Minos sanxit, laboribus erudiunt juventutem, Cic. Tusc. 2, 34: les lois des Crétois, édictées soit par Jupiter soit par Minos, forment la jeunesse à de durs travaux.    - foedus sanguine alicujus sancire, Cic. Quir. 13: consacrer un traité par le sang de qqn, le sceller du sang de qqn. --- cf. Liv. 23, 8, 10.    - sancire aliquid legibus, Cic. Rep. 1, 2: sanctionner qqch par des lois. --- cf. Cic. Agr. 3, 3.    - de jure praediorum sanctum est jure civili, ut... Cic. Off. 3, 65: au sujet des immeubles le droit civil prescrit que... --- cf. Cic. Har. 32.    - habent legibus sanctum, uti... neve + subj. Caes. BG. 6, 20, 2: [les cités] ont un article de loi qui ordonne de..., qui interdit de...    - lege sancire, ut... Cic. Rep. 2, 63: prescrire par une loi que...    - edicto, sancire ne... Cic. Fl. 67: interdire par un édit de... cf. Liv. 28, 19.    - lex sanxit, ne... Cic. Rep. 2, 54: la loi interdit que...    - nec, quominus id postea liceret, ulla lex sanxit, Cic. ad Br. 1, 5, 3: et pas une loi n'a défendu que cela se fît par la suite.    - avec prop. inf. fide sanxerunt... Liv. 25, 8, 8: ils convinrent sous la sanction du serment que... [st1]2 [-] sanctionner, agréer, ratifier qqch.    - Cic. Agr. 3, 13; Phil. 10, 17 ; Att. 14, 21, 2.    - sancire aliquem augurem, Cic. Phil. 13, 12: agréer qqn comme augure.    - (religionem) in eo qui violasset sancire, Cic. Verr. 4, 114: sanctionner une religion sur celui qui l'a profanée [= en punissant celui qui..] [st1]3 [-] interdire, punir.    - sancire aliquam rem aliqua re: interdire qqch sous peine de qqch, punir qqch de qqch.    - sancire incestum supremo supplicio, Cic. Leg. 2, 22: punir l'inceste du dernier supplice.    - sancire rem capite: interdire une chose sous peine de mort.    - sancire honoris cupiditatem ignominiā, Cic.: infliger à l'ambition le châtiment de l'infamie.    - capite sanxit, si qui... Cic. Att. 10, 1, 2: il punit de peine de mort quiconque...    - cf. Cic. Leg. 3, 46 ; Rep. 4, 12 ; Off. 3, 69 ; Planc. 47.    - id Athenis exsecrationibus publicis sanctum est, Cic. Off. 3, 55: c'est puni à Athènes de malédictions publiques.    - Solo de eo nihil sanxit, quod... Cic.: Solon n'a établi aucune peine contre un crime qui...    - quinque et viginti assibus sancire, Gell. 20, 1, 31: punir de vingt-cinq as. [st1]4 [-] sanctionner, ratifier, approuver, confirmer, assurer, affermir.    - verba intorto sancit jaculo, Sil. 1, 304: il appuie ses paroles en lançant son javelot.    - sanctum apud nos est jure civili, ut... Cic. Off. 3, 16: le droit civil nous enjoint de...    - sancire alicui carmina, Stat.: dédier des vers à qqn.    - sancire acta Caesaris, Cic.: ratifier les actes de César.    - sancire disciplinam, Cic.: affermir la discipline.    - sancire jus imperii morte alicujus, Curt.: consolider un trône par la mort de qqn.    - illa in legibus sancta sunt, Cic.: ces dispositions résultent des lois.    - jurejurando sancit ne quis..., Caes.: il leur fait jurer de ne pas...    - sancire cibaria operariis, Plin.: fixer les aliments des ouvriers.    - sancire recta pravaque, Cic.: déterminer ce qui est vice ou vertu.
    * * *
    sancĭo, īre, sanxi, sanctum [sacer] - tr. - rendre inviolable par un acte religieux.    - pqpf. arch. sancierat, Pompon. d. Diom. 371, 19 ; Prisc. 10, 4 II part. sancitus Lucr. 1, 587 ; Cass. Sev. d. Diom. 371, 21.    - Lebaigue P. 1119 et P. 1120. [st1]1 [-] consacrer, rendre irrévocable.    - sancire legem, Cic. Planc. 44 ; Tusc. 2, 34, consacrer une loi.    - haec lex sanciatur, ut... Cic. Lael. 40: que cette loi soit consacrée, savoir que...    - Cretum leges, quas sive Juppiter sive Minos sanxit, laboribus erudiunt juventutem, Cic. Tusc. 2, 34: les lois des Crétois, édictées soit par Jupiter soit par Minos, forment la jeunesse à de durs travaux.    - foedus sanguine alicujus sancire, Cic. Quir. 13: consacrer un traité par le sang de qqn, le sceller du sang de qqn. --- cf. Liv. 23, 8, 10.    - sancire aliquid legibus, Cic. Rep. 1, 2: sanctionner qqch par des lois. --- cf. Cic. Agr. 3, 3.    - de jure praediorum sanctum est jure civili, ut... Cic. Off. 3, 65: au sujet des immeubles le droit civil prescrit que... --- cf. Cic. Har. 32.    - habent legibus sanctum, uti... neve + subj. Caes. BG. 6, 20, 2: [les cités] ont un article de loi qui ordonne de..., qui interdit de...    - lege sancire, ut... Cic. Rep. 2, 63: prescrire par une loi que...    - edicto, sancire ne... Cic. Fl. 67: interdire par un édit de... cf. Liv. 28, 19.    - lex sanxit, ne... Cic. Rep. 2, 54: la loi interdit que...    - nec, quominus id postea liceret, ulla lex sanxit, Cic. ad Br. 1, 5, 3: et pas une loi n'a défendu que cela se fît par la suite.    - avec prop. inf. fide sanxerunt... Liv. 25, 8, 8: ils convinrent sous la sanction du serment que... [st1]2 [-] sanctionner, agréer, ratifier qqch.    - Cic. Agr. 3, 13; Phil. 10, 17 ; Att. 14, 21, 2.    - sancire aliquem augurem, Cic. Phil. 13, 12: agréer qqn comme augure.    - (religionem) in eo qui violasset sancire, Cic. Verr. 4, 114: sanctionner une religion sur celui qui l'a profanée [= en punissant celui qui..] [st1]3 [-] interdire, punir.    - sancire aliquam rem aliqua re: interdire qqch sous peine de qqch, punir qqch de qqch.    - sancire incestum supremo supplicio, Cic. Leg. 2, 22: punir l'inceste du dernier supplice.    - sancire rem capite: interdire une chose sous peine de mort.    - sancire honoris cupiditatem ignominiā, Cic.: infliger à l'ambition le châtiment de l'infamie.    - capite sanxit, si qui... Cic. Att. 10, 1, 2: il punit de peine de mort quiconque...    - cf. Cic. Leg. 3, 46 ; Rep. 4, 12 ; Off. 3, 69 ; Planc. 47.    - id Athenis exsecrationibus publicis sanctum est, Cic. Off. 3, 55: c'est puni à Athènes de malédictions publiques.    - Solo de eo nihil sanxit, quod... Cic.: Solon n'a établi aucune peine contre un crime qui...    - quinque et viginti assibus sancire, Gell. 20, 1, 31: punir de vingt-cinq as. [st1]4 [-] sanctionner, ratifier, approuver, confirmer, assurer, affermir.    - verba intorto sancit jaculo, Sil. 1, 304: il appuie ses paroles en lançant son javelot.    - sanctum apud nos est jure civili, ut... Cic. Off. 3, 16: le droit civil nous enjoint de...    - sancire alicui carmina, Stat.: dédier des vers à qqn.    - sancire acta Caesaris, Cic.: ratifier les actes de César.    - sancire disciplinam, Cic.: affermir la discipline.    - sancire jus imperii morte alicujus, Curt.: consolider un trône par la mort de qqn.    - illa in legibus sancta sunt, Cic.: ces dispositions résultent des lois.    - jurejurando sancit ne quis..., Caes.: il leur fait jurer de ne pas...    - sancire cibaria operariis, Plin.: fixer les aliments des ouvriers.    - sancire recta pravaque, Cic.: déterminer ce qui est vice ou vertu.
    * * *
        Sancio, sancis, sanciui, sancitum, pen. prod. vel sanxi, sanctum, sancire. Cic. Establir et confermer quelque chose soubz certaine peine, Ordonner et decerner.
    \
        Multa sanxit de aetate hominum. Cic. Il a faict beaucoup d'ordonnances, Il a ordonné.
    \
        Carmina sancire alicui. Stat. Consacrer, Dedier.
    \
        Dictis connubia sancire. Claud. Confermer.
    \
        Dolore suo sancire militaris imperii disciplinam. Cic. Torquatus, chef de l'armee Romaine, pour maintenir et conserver la discipline et obedience militaire, feit couper la teste à son filz, pource que contre son commandement il avoit combatu contre ses ennemis, Il conferma la discipline militaire par la mort de son filz, de laquelle toutesfois il estoit fort dolent.
    \
        Sancire dubia. Cic. Confermer un droict doubteux par l'authorité de la loy.
    \
        Sanxit edicto ne ex Asia frumentum exportari liceret. Ci. Il defendit par edict general sur peine que nul ne fust si hardi de faire aucune traicte de bleds hors le pais d'Asie.
    \
        Vt exilium eius Senatus consulto sanciretur, perfecerat. Tacit. Fut approuvé et confermé.
    \
        Fidem dextra sancire. Liu. Bailler la foy touchant à la main, et confermer aucune chose.
    \
        Fide sanxerunt, liberos Tarentinos, leges, suaque omnia habituros. Liu. Ils les asseurerent leur baillant la foy.
    \
        Foedus capite vel sanguine alterius cum aliquo sancire. Liu. Accorder la paix par tel si, que un certain personnage sera mis à mort.
    \
        Iusiurandum sancire, Iureiurando sancire. Liu. Confermer par serment.
    \
        Leges sancire. Cic. Faire aucunes loiz et establir.
    \
        Orbem purgatum sanxerat Hercules. Propert. Avoit asseuré et mis en seureté.
    \
        Poenas sancire malorum. Stat. Punir les malfaicts.
    \
        Poena sancire aliquid. Cic. Ordonner sur certaine peine.
    \
        Regnum ab Antonio Herodi datum victor Augustus sanxit. Tacit. Conferma.
    \
        Id ne fieret, lege sancitum est. Cic. La loy defend soubz certaine peine que, etc.
    \
        Habent legibus sancitum, siquis quid, etc. Caes. Il est dict par leurs loix que, etc.

    Dictionarium latinogallicum > sancio

  • 16 socialis

    sŏcĭālis, e [socius] [st1]1 [-] fait pour la société, sociable, social.    - (homo) sociale animal, Sen. Ben. 7, 1, 7: (l'homme) animal sociable.    - res socialis, Sen. Ben. 5, 11, 5: acte social [qui intéresse la société]. [st1]2 [-] qui concerne les alliés, d'allié.    - lex socialis, Cic. Caecil. 18: loi qui concerne les alliés.    - socialis exercitus, Liv. 31, 21, 7: les troupes des alliés.    - socialis equitatus, Liv.: cavalerie des alliés.    - socialia, Tac. An. 2, 57: les affaires des alliés.    - sociale bellum: la guerre sociale [que Rome soutint contre ses alliés Italiens qui réclamaient le droit de cité]. --- Liv. Epit. 71, fin ; Flor. 3, 18, 1; Juv. 5, 31. [st1]3 [-] nuptial, conjugal.    - c. conjugalis --- Ov. M. 7, 800 ; Tr. 2, 161; F. 2, 729 ; H. 21, 155, etc.    - socialis exercitus: les troupes des alliés.    - socialis torus, Ov.: lit nuptial.    - socialia carmina, Ov.: épithalame.
    * * *
    sŏcĭālis, e [socius] [st1]1 [-] fait pour la société, sociable, social.    - (homo) sociale animal, Sen. Ben. 7, 1, 7: (l'homme) animal sociable.    - res socialis, Sen. Ben. 5, 11, 5: acte social [qui intéresse la société]. [st1]2 [-] qui concerne les alliés, d'allié.    - lex socialis, Cic. Caecil. 18: loi qui concerne les alliés.    - socialis exercitus, Liv. 31, 21, 7: les troupes des alliés.    - socialis equitatus, Liv.: cavalerie des alliés.    - socialia, Tac. An. 2, 57: les affaires des alliés.    - sociale bellum: la guerre sociale [que Rome soutint contre ses alliés Italiens qui réclamaient le droit de cité]. --- Liv. Epit. 71, fin ; Flor. 3, 18, 1; Juv. 5, 31. [st1]3 [-] nuptial, conjugal.    - c. conjugalis --- Ov. M. 7, 800 ; Tr. 2, 161; F. 2, 729 ; H. 21, 155, etc.    - socialis exercitus: les troupes des alliés.    - socialis torus, Ov.: lit nuptial.    - socialia carmina, Ov.: épithalame.
    * * *
        Socialis, et hoc sociale, penult. prod. vt Sociale bellum. Cic. Guerre que noz alliez nous font, ou que les alliez font les uns contre les autres.
    \
        Amor socialis. Ouid. Qui est cause que les personnes s'associent ensemble.
    \
        Anni sociales. Ouid. De mariage.
    \
        Carmina socialia. Ouid. Qu'on chante aux nopces.
    \
        Equitatus socialis. Liu. La gendarmerie que voz alliez nous prestent.
    \
        Foedus sociale. Liu. Alliance par laquelle on s'associe, D'alliance.
    \
        Iudicium sociale. Cic. Une accusation par laquelle les nations estrangieres qui sont noz alliez poursuyvent les injures que noz Magistrats leur ont faict.
    \
        Sacra socialia. Ouid. Solennitez de mariage.

    Dictionarium latinogallicum > socialis

  • 17 tango

    tango, ĕre, tĕtĭgi, tactum - tr. - [st1]1 [-] toucher, frapper; toucher (un lieu), aborder, atteindre.    - tactus de caelo (fulmine tactus): frappé de la foudre.    - genu terram tangere, Cic. Tusc. 2: toucher la terre du genou.    - cubito stantem prope tangens, Hor.: touchant du coude celui qui est debout près de lui.    - Verres simul ac tetigit provinciam, statim litteras dedit... Cic.: à peine Verrès fut-il arrivé dans la province, qu'il écrivit... [st1]2 [-] toucher à, être voisin de, être contigu à.    - haec civitas Rhenum tangit: cet Etat touche au Rhin.    - fundi qui Tiberim tangunt, Cic.: les terres qui bordent le Tibre. [st1]3 [-] toucher, mettre la main sur le bien d'autrui, s'approprier, prendre.    - tetigin' tui quidquam? Ter.: ai-je touché à ce qui est à toi?    - de praedā meā teruncium non tacturus est quisquam, Cic.: de mon butin personne ne touchera une obole.    - tangere agrum ab invito, Cic.: acquérir un champ malgré le propriétaire. [st1]4 [-] toucher, fléchir, émouvoir, saisir; piquer par une raillerie, blesser.    - vota tamen tetigere deos, Virg. En, 4, 164: sa prière cependant émut les dieux.    - virginem tangere: toucher, charmer, séduire une jeune fille.    - Rhodium tetigi in convivio, Ter.: j'ai piqué le Rhodien à table.    - minae Clodii modice me tangunt, Cic. Att. 2: les menaces de Clodius me touchent peu. [st1]5 [-] toucher (un sujet), aborder, effleurer, traiter de.    - ubi Aristoteles ista tetigit? Cic.: où Aristote a-t-il traité de cela?    - leviter unumquodque tangam, Cic. Rosc. Am.: je toucherai légèrement à chaque point. [st1]6 [-] toucher, goûter, manger, boire.    - silvisque agrisque viisque corpora foeda jacent, non illa canes avidaeque volucres, non cani tetigere lupi, Ov. M. 7: dans les forêts, dans les champs et sur les routes gisent des cadavres répugnants; ni les chiens voraces, ni les oiseaux (de proie), ni les loups gris n'y goûtèrent.    - tetigit calicem clanculum, Plaut. Mil.: il a bu un coup en cachette. [st1]7 [-] tromper, duper, berner, attraper.    - tangere senem triginta minis, Plaut.: soutirer trente mines au vieux.    - tactus sum vehementer visco, Plaut. Bacch.: je suis bel et bien pris à la glu. [st1]8 [-] enduire, mouiller, arroser, imprégner (= tingo).    - tangere palpebras salivā, Plin. 28: s'humecter les paupières avec de la salive.    - supercilium madidā fuligine tactum, Juv.: sourcil noirci avec du noir de fumée. [st1]9 [-] toucher à, s'adonner à.    - carmina tangere, Ov. Am. 3, 12: toucher à la poésie (s'adonner à la poésie).
    * * *
    tango, ĕre, tĕtĭgi, tactum - tr. - [st1]1 [-] toucher, frapper; toucher (un lieu), aborder, atteindre.    - tactus de caelo (fulmine tactus): frappé de la foudre.    - genu terram tangere, Cic. Tusc. 2: toucher la terre du genou.    - cubito stantem prope tangens, Hor.: touchant du coude celui qui est debout près de lui.    - Verres simul ac tetigit provinciam, statim litteras dedit... Cic.: à peine Verrès fut-il arrivé dans la province, qu'il écrivit... [st1]2 [-] toucher à, être voisin de, être contigu à.    - haec civitas Rhenum tangit: cet Etat touche au Rhin.    - fundi qui Tiberim tangunt, Cic.: les terres qui bordent le Tibre. [st1]3 [-] toucher, mettre la main sur le bien d'autrui, s'approprier, prendre.    - tetigin' tui quidquam? Ter.: ai-je touché à ce qui est à toi?    - de praedā meā teruncium non tacturus est quisquam, Cic.: de mon butin personne ne touchera une obole.    - tangere agrum ab invito, Cic.: acquérir un champ malgré le propriétaire. [st1]4 [-] toucher, fléchir, émouvoir, saisir; piquer par une raillerie, blesser.    - vota tamen tetigere deos, Virg. En, 4, 164: sa prière cependant émut les dieux.    - virginem tangere: toucher, charmer, séduire une jeune fille.    - Rhodium tetigi in convivio, Ter.: j'ai piqué le Rhodien à table.    - minae Clodii modice me tangunt, Cic. Att. 2: les menaces de Clodius me touchent peu. [st1]5 [-] toucher (un sujet), aborder, effleurer, traiter de.    - ubi Aristoteles ista tetigit? Cic.: où Aristote a-t-il traité de cela?    - leviter unumquodque tangam, Cic. Rosc. Am.: je toucherai légèrement à chaque point. [st1]6 [-] toucher, goûter, manger, boire.    - silvisque agrisque viisque corpora foeda jacent, non illa canes avidaeque volucres, non cani tetigere lupi, Ov. M. 7: dans les forêts, dans les champs et sur les routes gisent des cadavres répugnants; ni les chiens voraces, ni les oiseaux (de proie), ni les loups gris n'y goûtèrent.    - tetigit calicem clanculum, Plaut. Mil.: il a bu un coup en cachette. [st1]7 [-] tromper, duper, berner, attraper.    - tangere senem triginta minis, Plaut.: soutirer trente mines au vieux.    - tactus sum vehementer visco, Plaut. Bacch.: je suis bel et bien pris à la glu. [st1]8 [-] enduire, mouiller, arroser, imprégner (= tingo).    - tangere palpebras salivā, Plin. 28: s'humecter les paupières avec de la salive.    - supercilium madidā fuligine tactum, Juv.: sourcil noirci avec du noir de fumée. [st1]9 [-] toucher à, s'adonner à.    - carmina tangere, Ov. Am. 3, 12: toucher à la poésie (s'adonner à la poésie).
    * * *
        Tango, tangis, tetigi, penult. corr. tactum, tangere. Toucher, Attoucher, Taster.
    \
        Simul ac tetigit prouinciam. Cic. Incontinent qu'il est arrivé en la province.
    \
        Fundos tres reliquit, qui Tyberim fere omnes tangunt. Caes. Qui sont joignant le Tybre.
    \
        Tangere aliquem. Terent. Se moquer de luy, Le fascher, ou lasser et travailler.
    \
        Tangere ferro arborem. Columel. L'esmonder.
    \
        Vbi Aristoteles ista tetigit? Cicero. Où a faict mention de ce Aristote?
    \
        O vtinam aduersis tetigissem carmina Musis. Ouid. A la mienne volunté que jamais je n'eusse sceu composer carmes, et que jamais je n'y eusse mis la main.
    \
        Verba alicuius tangere suis verbis. Ouid. Parler incontinent apres qu'un autre a parlé.
    \
        Tetigisti rem acu. Plaut. Tu as touché le poinct.
    \
        Tangere vlcus. Terent. Faire mention d'aucune chose qui fait grand dueil à un autre.
    \
        Curas tangere. Virgil. Se mettre en peine et soulci.
    \
        Tetigit vox aures meas. Plaut. Est parvenue jusques à mes oreilles.
    \
        Minae Clodii modice me tangunt. Cic. Ne m'esmeuvent et ne m'estonnent pas beaucoup, Il ne me chault gueres des menaces de Clodius.
    \
        Tangit animum memoria earum rerum. Liu. Il luy souvient de ces choses.
    \
        Si vos vrbis, si vestri nulla cura tangit. Liu. S'il ne vous chault ne de la ville ne de vous.
    \
        Si te cura pomorum tangit. Colum. Si tu as affection de, etc.
    \
        Tangi odore. Plin. Estre gasté de l'odeur.
    \
        Vota tetigere deos. Ouid. Les prieres ont esmeu les dieux.
    \
        Te istam ob rem tetigi triginta minis. Plaut. Je t'ay trompé de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > tango

  • 18 modulor

    modulor, ātus sum, āri (modus), messen, abmessen, I) im allg., Gell. 1, 1. § 1. – prägn., einrichten, regeln, ita modulante naturā, Plin. 2, 142. – II) insbes., als t. t. der Musik = nach dem Takte abmessen, 1) übh.: hominum aures vocem modulantur, messen ab, fühlen das Melodische, Taktmäßige usw., Cic.: sonum vocis pulsu pedum, den Takt schlagen zum Gesang, Liv.: quod carmina eius (Horatii) parum scite modulata esse dicebat, Porphyr. Hor. sat. 1, 2, 1. – 2) prägn.: a) taktmäßig-, melodisch singen, carmina, Verg.: alci psalmum, Vulg.: verba fidibus Latinis (unter Begleitung des Saitenspiels), Hor.: od. dichten, cantus, Calp.: passiv, verba ipso dolore modulata, zum Gesang gestaltet, Ov.: cantica ad aliorum similitudinem modulata (abgesungen), parodierte Lieder, Parodien, Quint.: u. so modulata carmina, Suet. – b) taktmäßig-, melodisch spielen, lyram, Tibull.: barbitos modulatus alci, Hor.: absol., silvestri fistulā modulantes, Firm. – u. prägn., spielen = spielend vortragen, arundine carmen, Ov. met. 11, 154. Sil. 14, 471: vereor ne absonum quid modulatu et cantu cecinerim, Fronto princ. hist. p. 202, 18 N. – Aktive Nbf. modulo, nach Prisc. 8, 29; dah. modulate melos, *Anthol. Lat. 742, 56 R.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > modulor

  • 19 modulor

    mŏdŭlor, ātus, 1, v. dep. [modulus], to measure off properly, to measure; to manage properly, to regulate.
    I.
    In gen. (only post-Aug.):

    in modulanda statūs longitudinisque ejus praestantiā,

    Gell. 1, 1, 1; cf.:

    quanta longinquitas corporis ei mensurae conveniret, modificatus est,

    id. ib. fin.:

    ita modulante naturā,

    Plin. 2, 54, 55, § 142.—
    II.
    In partic., of singing, speaking, dancing, etc., to measure rhythmically; to modulate; hence, transf., to dance, to represent by dancing; to sing, to play (class.):

    ipsa natura, quasi modularetur hominum orationem, in omni verbo posuit acutam vocem,

    Cic. Or. 18, 58; cf.:

    hominum aures vocem naturā modulantur,

    modulate, id. de Or. 3, 48, 185:

    insulae, Saliares dictae, quoniam in symphoniae cantu ad ictus modulantium pedum moventur,

    Plin. 2, 95, 96, § 209.—
    B.
    Transf.:

    virgines sonum vocis pulsu pedum modulantes incesserunt,

    beating time to, accompanying with the dance, Liv. 27, 37 fin.:

    (carmina) pastoris Siculi modulabor avenā,

    Verg. E. 10, 51:

    carmina descripsi, et modulans alterna notavi,

    id. ib. 5, 14:

    verba fidibus modulanda Latinis,

    Hor. Ep. 2, 2, 143:

    lyram,

    Tib. 3, 4, 39 —Hence, mŏdŭlātus, a, um, Part. and P. a., in pass. signif.
    A.
    Played upon, made by playing, played.
    1.
    Of an instrument:

    dic Latinum, Barbite, carmen Lesbio primum modulate civi,

    Hor. C. 1, 32, 5.—
    2.
    Of a song, tune, etc., sung:

    carmina,

    Suet. Aug. 57:

    a canticis ad aliorum similitudinem modulatis,

    Quint. 9, 2, 35.—
    B.
    Properly measured, in due measure, in time, melodious, musical ( poet. and in postAug. prose):

    ipso modulata dolore Verba fundebat,

    Ov. M. 14, 428:

    sonus,

    Plin. 10, 29, 43, § 81; § 85.— Comp.:

    ut moderatiores modulatioresque fierent animi,

    more harmonious, Gell. 1, 11, 1:

    lingua,

    id. 1, 15, 14:

    orationem modulatiorem aptioremque reddit,

    id. 13, 24, 9.— Sup.:

    modulatissimus cantus,

    Flor. 2, 7, 15.—Hence, adv.: mŏ-dŭlātē, measuredly, according to measure, in time, melodiously: modulate canentes tibiae, * Cic. N. D. 2, 8, 22:

    haec tu quam perite, quam concinne, quam modulate enuntiāsti,

    Aus. Ep. 19.— Comp.:

    ars modulatius incedendi,

    Amm. 16, 5, 10:

    verba modulatius collocata,

    Gell. 11, 13, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > modulor

  • 20 carmen

    I inis n. [предпол. от cano ]
    1) песня, напев (vocum O; cithărae Lcr; philomelae V)
    2) стихотворение, стихи, поэма (epicum, funebre Q; triumphale L; georgicum Col; nuptiale Hier; saeculare Su)
    carmina condere C (contexere C, pangere Lcr, componere H, facere V) — сочинять стихи
    carmina canere C (dicere H) — декламировать стихи
    3) изречение оракула, пророчество, прорицание
    4) песнь (раздел большой поэмы), рапсодия ( in primo carmine Lcr)
    5) заклинание, магическая формула (carminibus solvere mentes V; carminibus Circe socios mutavit Ulixi V)
    II carmen, inis n. [ caro I \] тех.
    чесалка, карда Cld

    Латинско-русский словарь > carmen

См. также в других словарях:

  • Carmina — ist eine Form von Carmen und der Vorname von: Carmina Brenner (* 1957), deutsche Politikerin (CDU) Carmina (lat. Lieder) bezeichnet den Titel der vier Lyrikbücher von Horaz Carmina Burana Lieder aus Benediktbeuern, Lied und Dramentexte aus dem 11 …   Deutsch Wikipedia

  • carmina — carminá vb., ind. prez. 3 sg. şi pl. carmineáză Trimis de siveco, 14.11.2008. Sursa: Dicţionar ortografic  CARMINÁ vb. I. tr. (Rar) A colora, a vopsi în carmin. [< fr. carminer]. Trimis de LauraGellner, 14.1 …   Dicționar Român

  • carmina — s. f. Essência corante da cochonilha …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • CARMINA — I. CARMINA apud Dionysium Catonem, n. 1. Si Deus est animus, nobis ut Carmina dicunt: dicta sunt Philosophorum, brevia illa, quibus sententias suas de Deo, de Moribus, de Virtute includebant, Α῎σματα Graecis et Α᾿δόμενα appellata. Unde Thaletis,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Carmina Burana (Cantate) —  Pour l’article homonyme, voir Carmina Burana.  Carmina Burana est une cantate scénique composée par Carl Orff en 1935 1936. Son nom complet, en latin, est Carmina Burana : Cantiones profanae cantoribus et choris cantandae… …   Wikipédia en Français

  • Carmina Burana (Orff) — Carmina Burana (cantate)  Pour l’article homonyme, voir Carmina Burana.  Carmina Burana est une cantate scénique composée par Carl Orff en 1935 1936. Son nom complet, en latin, est Carmina Burana : Cantiones profanae cantoribus et… …   Wikipédia en Français

  • Carmina burana (cantate) —  Pour l’article homonyme, voir Carmina Burana.  Carmina Burana est une cantate scénique composée par Carl Orff en 1935 1936. Son nom complet, en latin, est Carmina Burana : Cantiones profanae cantoribus et choris cantandae… …   Wikipédia en Français

  • Carmina Burana — Saltar a navegación, búsqueda Códex buranus (Cármina burana) Para obra homónima de Carl Orff, véase Carmina Burana (cantata). Carmina burana es el nombre dado a la colección de cantos goliardos de …   Wikipedia Español

  • Carmina Burana — (pronounced|ˈkarmɪna buˈraːna), also known as the Burana Codex, is a manuscript collection, found in 1803 in the Bavarian monastery of Benediktbeuern, and now housed in the Bayerische Staatsbibliothek in Munich. The 119 leaves of the original… …   Wikipedia

  • Carmina Ordóñez — Saltar a navegación, búsqueda Carmina Ordóñez Nacimiento 2 de mayo de 1955 Sevilla …   Wikipedia Español

  • Carmina Mundi — Sitz: Aachen / Deutschland Gründung: 1983 Gattung: Gemischter Chor Gründer …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»