Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

auxilior

  • 1 auxilior

    auxĭlĭor, ātus, 1, v. dep. [auxilium], to give help or aid, to help, aid, assist, succor (syn.: juvo, adjuvo, opitulor, subvenio, succurro).
    I.
    In gen. (class. but rare; in Cic. perh. only once in his Epistt.), constr. with dat.:

    alicui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 102:

    nonne id flagitiumst te aliis consilium dare, tibi non potis esse auxiliarier?

    Ter. Heaut. 5, 1, 50; Cic. Fam. 5, 4; Caes. B. G. 7, 50 fin.; 4, 29; Sall. J. 24, 3; Plin. 10, 8, 9, § 22; Vulg. 4 Reg. 14, 26; ib. Psa. 88, 44; ib. Heb. 2, 18: nihil Numantinis vires corporis auxiliatae sunt, Auct. ad Her. 4, 27.—
    II.
    Esp., of the aid of a physician, to aid, to relieve, heal, cure; constr. with dat. or contra:

    Nec (medicina) formidatis auxiliatur aquis,

    Ov. P. 1, 3, 24:

    ferulam quibusdam morbis auxiliari dicunt medici,

    Plin. 13, 22, 43, § 125:

    phalangites auxiliantur contra scorpionum ictus,

    id. 27, 12, 98, § 124.
    a.
    Act. access. form auxĭlĭo, āre, to give aid, etc.: alicui, Gracch. ap. Diom. p. 395 P.; cf. Prisc. p. 797 P.—
    b.
    Auxilior in pass. signif.:

    a me auxiliatus, Lucil. ap. Prisc. pp. 791 and 927 P.: consonantes sunt in quibus (vox) ab imis auxiliata egrediatur ad aures disertā verborum claritate,

    Vitr. 5, 8, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > auxilior

  • 2 auxilior

        auxilior ātus, ārī, dep.    [auxilium], to give help, aid, assist, succor: facultas auxiliandi, Cs.: alcui nil, T.: mihi, S.: (podagram) aquis, to cure, O.
    * * *
    auxiliari, auxiliatus sum V DEP
    help (w/DAT); give help/aid; assist; be helpful, be of use/avail; remedy, heal

    Latin-English dictionary > auxilior

  • 3 auxiliātor

        auxiliātor ōris, m    [auxilior], a helper: haud inglorius, Ta.
    * * *
    helper, one who gives aid; aide, assistant (L+S)

    Latin-English dictionary > auxiliātor

  • 4 adulo

    ădūlo, āvi, ātum, 1, v. a. (a rare form for adulor; hence Prisc. 791 P. ranks this form, as an exception, among the other active forms of the deponents, adipiscor, admiror, auxilior, etc.; cf. Don. p. 1756 P. and Ars Consent. p. 2054 P.), to fawn like a dog: (canes) gannitu vocis adulant, Luor. 5, 1070: caudā nostrum adulat sanguinem ( the eagle), strokes, i. e. wipes off our blood, Cic. poët. ap. Tusc. 2, 10, 24, as trans. of Aeschyl. Prometh. Solut.:

    Dionysium,

    Val. Max. 4, 3, ext. 4.— Pass., to be flattered nec adulari nos sinamus, Cic. Off. 1, 26, 91: tribunus militum adulandus erat, Val. M. 2, 7, 15: adulati erant ab amicis, Cass. ap. Prisc. p. 791 P.

    Lewis & Short latin dictionary > adulo

  • 5 auxiliabundus

    auxĭlĭābundus, a, um, adj. [auxilior], inclined to give help, aid, aiding, helping, App. de Deo Socr. p. 48, 10 Elm.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliabundus

  • 6 auxiliatio

    auxĭlĭātĭo, ōnis, f. [auxilior], a helping, aiding, Non. p. 4, 403 dub.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliatio

  • 7 auxiliatus

    auxĭlĭātus, ūs, m. [auxilior], a helping, aid:

    alituum genus videmus a pinnis tremulum petere auxiliatum,

    Lucr. 5, 1040.

    Lewis & Short latin dictionary > auxiliatus

  • 8 auxilio

    auxĭlĭo, v. auxilior fin.

    Lewis & Short latin dictionary > auxilio

  • 9 inauxiliatus

    ĭnauxĭlĭātus, a, um [2. in - auxilior], not supported, Vulg. Sap. 12, 16. [p. 917]

    Lewis & Short latin dictionary > inauxiliatus

  • 10 juvo

    jŭvo, jūvi, jūtum, 1 (juvaturus, Sall. J. 47, 2; Plin. Ep. 4, 15, 13:

    iuerint,

    Cat. 66, 18), v. a. and n. [perh. root div-, to gleam; cf. dies], to help, aid, assist, support, benefit (cf.: auxilior, subvenio, opitulor).
    I.
    In gen.:

    qui se natos ad homines juvandos, tutandos, conservandos arbitrantur,

    Cic. Tusc. 1, 14, 32:

    beatae vitae disciplinam juvare,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    aliquem omni suo studio in petitione,

    id. Fam. 11, 17, 2:

    aliquem auxilio laboris,

    id. Balb. 9:

    hostes frumento,

    Caes. B. G. 1, 26:

    juvit facundia causam,

    Ov. M. 7, 505:

    imbres arva juvantes,

    id. A. A. 1, 647:

    (Juppiter) juvat imbribus agros,

    id. P. 2, 1, 13:

    aliquem portuque locoque,

    by receiving into harbor and house, id. H. 2, 55:

    nudum hospitio tectoque,

    Juv. 3, 211:

    pectora alloquio,

    Ov. P. 1, 6, 18:

    audentes deus ipse juvat,

    id. M. 10, 586:

    audentes Fortuna juvat,

    Verg. A. 10, 284:

    aliquem in aliqua re,

    Cat. 68, 41.—With two acc.:

    aliquid Rutulos,

    Verg. A. 10, 84. —Of medical assistance:

    qui salutari juvat arte fessos,

    Hor. C. S. 63; Ov. Tr. 2, 270; Plin. 23, 1, 10, § 14: dis juvantibus or deo juvante, with God's help:

    me, dis juvantibus, ante brumam exspecta,

    Cic. Fam. 7, 20, 2; id. N. D. 2, 66, 165; cf.:

    non denique quicquam aliud nisi juvantibus sacris deligunt,

    Plin. 2, 7, 5, § 21.—In pass.:

    lex Cornelia proscriptum juvari vetat,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    viatico a me juvabitur,

    Liv. 44, 22:

    precor, quaeras, qua sim tibi parte juvandus,

    Ov. P. 4, 12 fin.:

    placuit sollertia, tempore etiam juta,

    Tac. A. 14, 4 init. (al. adjuta):

    nec sola (lingua) loquendi munus implere potest, nisi juta, etc.,

    Lact. Opif. D. 10, 13.— Impers., juvat, it is of use; with a subject-clause:

    juvat Ismara Baccho Conserere,

    Verg. G. 2, 37:

    quid docuisse juvabat?

    Ov. M. 7, 858; cf.:

    quid juvat esse deum?

    id. ib. 13, 965.—
    II.
    In partic., to delight, gratify, please:

    juvare in utroque (in sensu et in animo) dicitur: ex eoque jucundum,

    Cic. Fin. 2, 4, 14. —In this sense rarely as a personal verb: nec umquam quicquam me juvat quod edo domi;

    Foris... quod gusto id beat,

    Plaut. Capt. 1, 2, 34:

    non omnis arbusta juvant humilesque myricae,

    Verg. E. 4, 2:

    nec me vita juvaret, invisa civibus et militibus meis,

    Liv. 28, 27:

    si nec fabellae te juvant nec fabulae,

    Phaedr. 4, 7, 22:

    multos castra juvant,

    Hor. C. 1, 23:

    aurem juvantia verba,

    Ov. A. A. 2, 159.—In pass.:

    refer ad aures, probabunt: quaere, cur? ita se dicent juvari,

    Cic. Or. 48, 159.—More freq. impers., juvat (aliquem), with subject-clause, it delights, pleases, I (thou, he, etc.) am delighted, take pleasure in:

    juvit me, tibi tuas litteras profuisse,

    Cic. Fam. 5, 21, 3:

    juvat me haec praeclara nomina artificum... concidisse,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    forsan et haec olim meminisse juvabit,

    Verg. A. 1, 203:

    juvat evasisse tot urbes Argolicas,

    id. ib. 3, 282:

    insano juvat indulgere labori,

    id. ib. 6, 135:

    si pereo, hominum manibus periisse juvabit,

    id. ib. 3, 606:

    quae scire magis juvat quam prodest,

    Sen. Ep. 106.

    Lewis & Short latin dictionary > juvo

  • 11 opitulo

    ŏpĭtŭlor, ātus, 1 (old inf. pres. opitularier; v. in the foll.), v. dep. n. [ops-tulo, whence tuli], to bring aid; to help, aid, assist, succor (class.;

    syn.: adjuvo, subvenio, auxilior, succurro): amanti ire opitulatum,

    Plaut. Mil. 3, 1, 27:

    amicum amico opitularier,

    id. Curc. 2, 3, 54:

    sontibus,

    Cic. Fam. 4, 13, 3:

    inopiae,

    to relieve, Sall. C. 33, 2:

    permultum ad dicendum,

    Cic. Inv. 2, 2, 7:

    frequentatio, quae conjecturalibus causis opitulatur,

    Auct. Her. 4, 40, 53.—
    (β).
    With contra, to be good against, to relieve; of remedies:

    contra vanas species opitulari,

    Plin. 28, 8, 27, § 103.
    Act. collat. form ŏpĭtŭlo, āre (anteclass.): corrige, opitula, Liv. And. ap. Non. 475, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > opitulo

  • 12 opitulor

    ŏpĭtŭlor, ātus, 1 (old inf. pres. opitularier; v. in the foll.), v. dep. n. [ops-tulo, whence tuli], to bring aid; to help, aid, assist, succor (class.;

    syn.: adjuvo, subvenio, auxilior, succurro): amanti ire opitulatum,

    Plaut. Mil. 3, 1, 27:

    amicum amico opitularier,

    id. Curc. 2, 3, 54:

    sontibus,

    Cic. Fam. 4, 13, 3:

    inopiae,

    to relieve, Sall. C. 33, 2:

    permultum ad dicendum,

    Cic. Inv. 2, 2, 7:

    frequentatio, quae conjecturalibus causis opitulatur,

    Auct. Her. 4, 40, 53.—
    (β).
    With contra, to be good against, to relieve; of remedies:

    contra vanas species opitulari,

    Plin. 28, 8, 27, § 103.
    Act. collat. form ŏpĭtŭlo, āre (anteclass.): corrige, opitula, Liv. And. ap. Non. 475, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > opitulor

  • 13 sublevo

    sub-lĕvo, āvi, ātum, 1, v. a., to lift up from beneath, to raise up, hold up, support (class.: esp. freq. in the trop. sense; syn.: extollo, erigo).
    I.
    Lit.:

    qui nos sibi quondam ad pedes stratos ne sublevabat quidem,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    in ascensu sublevati,

    Caes. B. C. 2, 34; id. B. G. 7, 47:

    alterni innixi sublevantesque invicem et trahentes alii alios,

    Liv. 5, 47, 2; 28, 20, 5; cf.:

    jubis equorum sublevati,

    Caes. B. G. 1, 48:

    erigere se aut sublevare,

    id. ib. 6, 27:

    terrā sublevat ipsum,

    Verg. A. 10, 831:

    apes regem fessum umeris sublevant,

    Plin. 11, 17, 17, § 54:

    inter manus sublevantium exstinctus est,

    Suet. Vesp. 34 et saep.:

    mentum sinistrā,

    Auct. Her. 4, 50, 63:

    retia furcis,

    Plin. 9, 8, 9, § 31:

    oculos,

    Vulg. Joan. 6, 5.—
    II.
    Trop., to sustain, support, assist, encourage, console any one in misfortune (syn.:

    auxilior, subvenio, lenio, sedo): aratores (opp. evertere),

    Cic. Verr. 2, 3, 92, § 215:

    homines defendere et sublevare,

    id. Div. in Caecil. 2, 5:

    aliquem (opp. deridere),

    id. Tusc. 4, 37, 80:

    aliquem (opp. laedere),

    id. Caecin. 9, 23:

    graviter eos accusat, quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur,

    Caes. B. G. 1, 16:

    oppidanos re frumentariā,

    Hirt. B. G. 8, 34:

    provincias liberalitate,

    Suet. Tib. 48:

    ad sublevandos alios,

    Nep. Epam. 3, 4. —Of things:

    hic est status, qui unā voce omnium gemitur neque verbo cujusquam sublevatur,

    Cic. Att. 2, 18, 1.—
    B.
    To lighten, qualify, alleviate, mitigate, lessen an evil, to assuage:

    non denique aliquo mediocri vitio tot tantaque ejus vitia sublevata esse videbuntur,

    Cic. Verr. 1, 16, 47:

    res adversae sublevantur,

    id. Sull. 27, 75:

    fortunam industriā,

    Caes. B. C. 3, 73:

    omnium rerum inopiam,

    id. ib. 3, 80:

    militum laborem,

    id. B. G. 6, 32:

    hominum pericula,

    Cic. Mur. 4, 8:

    calamitates hominum,

    id. Tusc. 4, 20, 46:

    una illa sublevanda offensio est,

    id. Lael. 24, 88:

    fugam pecuniā,

    Nep. Att. 2: odia, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 3, 1:

    blandimentum sublevavit metum,

    Tac. A. 14, 4:

    nominis noyitatem dicendi gloriā maxime sublevabis,

    will compensate for, Q. Cic. Pet. Cons. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sublevo

См. также в других словарях:

  • AUXILIOR — auxiliorum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • ՊԱՇՏՊԱՆԵՄ — (եցի.) NBH 2 0598 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 12c ն. տր. խնդ. ὐπερασπίζω protego, propugno, defendo ἁντιλαμβάνομαι , ἁντέχομαι, παρίσταμαι auxilior, adsto. Պաշտպան լինել. հովանի եւ պահապան, օգնական, եւ ջատագով… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՍԱՏԱՐԵՄ — (եցի.) NBH 2 0698 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 13c չ. ἑπικοσμέω auxilior, opitulor. Սատար՝ ձեռնտու՝ գործակից՝ օգնական լինել. նպաստել. միաբան գործել՝ աշխատել. *Եւ կանոնոյն անգամ սատարեալք ըստ իւրեանց տկարութեան. Ագաթ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՕԳՆԵՄ — (եցի.) NBH 2 1020 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical չ. βοηθέω auxilior, adjuvo ἁντιλαμβάνομαι suscipio, assumo, apprendo. Յօդն՝ ʼի թիկունս հասանել. նպաստամատոյց՝ ձեռնկալու՝ սատար լինել. օժանդակել. որ ասի եւ Ընդունել. օգնել,… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»