Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

arcessere

  • 1 arcessere

    призывать, judicandi causa arcessitus (1. 2. § 3. D. 5, 1);

    arcessiti amici (1. 39. § 1. D. 32).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > arcessere

  • 2 arcesso

    arcessere, arcessivi, arcessitus V TRANS
    send for, summon, indict; fetch, import; invite; invoke; bring on oneself

    Latin-English dictionary > arcesso

  • 3 arcesso

    arcesso (accerso), ĕre, īvī (qqf. ĭi), ītum - tr. -    - formes irrégulières: arcessio, ire... [st1]1 [-] mander, appeler, faire venir.    - undique arcessere: faire venir de partout.    - Agrippam generum ad se accersi jussit, Nep. Att. 21: il fit appeler son gendre Agrippa.    - cunctos senatorii ordinis accersiri jubet, Sall. J.: il convoque tous les personnages de l'ordre sénatorial.    - (Catilina) integros pro sauciis arcessere: (et Catilina de) remplacer les blessés par des troupes fraîches.    - jussit me ad se accersier, Ter. Eun.: elle m'a fait appeler.    - arcessere Gallos auxilio, Caes.: appeler les Gaulois au secours. [st1]2 [-] citer en justice, accuser.    - arcessor, Amm.: on m'accuse.    - arcessere aliquem in crimen alicujus rei, Cic.: appeler qqn en justice pour répondre de qqch.    - arcessere aliquem pecuniae captae, Sall. J. 32: poursuivre qqn pour corruption.    - arcessere aliquem capitis: accuser qqn d'un crime capital. [st1]3 [-] au fig. tirer de, chercher, rechercher, procurer.    - illic homo a me sibi malam rem arcessit jumento suo, Plaut. Am.: cet homme vient chez moi avec sa pauvre bête de somme chercher sa perte (= il vient au galop chez moi chercher sa ruine).    - arcessere a capite, Cic.: reprendre (une chose) à son origine, remonter aux principes.    - longe arcessere fabulas coepi, Petr. 37: j'entrepris de lui faire reprendre ses histoires de loin.    - arcessere gloriam ex periculo, Curt.: tirer de la gloire du danger.    - arcessitum dictum, Cic.: pensée tirée de loin.
    * * *
    arcesso (accerso), ĕre, īvī (qqf. ĭi), ītum - tr. -    - formes irrégulières: arcessio, ire... [st1]1 [-] mander, appeler, faire venir.    - undique arcessere: faire venir de partout.    - Agrippam generum ad se accersi jussit, Nep. Att. 21: il fit appeler son gendre Agrippa.    - cunctos senatorii ordinis accersiri jubet, Sall. J.: il convoque tous les personnages de l'ordre sénatorial.    - (Catilina) integros pro sauciis arcessere: (et Catilina de) remplacer les blessés par des troupes fraîches.    - jussit me ad se accersier, Ter. Eun.: elle m'a fait appeler.    - arcessere Gallos auxilio, Caes.: appeler les Gaulois au secours. [st1]2 [-] citer en justice, accuser.    - arcessor, Amm.: on m'accuse.    - arcessere aliquem in crimen alicujus rei, Cic.: appeler qqn en justice pour répondre de qqch.    - arcessere aliquem pecuniae captae, Sall. J. 32: poursuivre qqn pour corruption.    - arcessere aliquem capitis: accuser qqn d'un crime capital. [st1]3 [-] au fig. tirer de, chercher, rechercher, procurer.    - illic homo a me sibi malam rem arcessit jumento suo, Plaut. Am.: cet homme vient chez moi avec sa pauvre bête de somme chercher sa perte (= il vient au galop chez moi chercher sa ruine).    - arcessere a capite, Cic.: reprendre (une chose) à son origine, remonter aux principes.    - longe arcessere fabulas coepi, Petr. 37: j'entrepris de lui faire reprendre ses histoires de loin.    - arcessere gloriam ex periculo, Curt.: tirer de la gloire du danger.    - arcessitum dictum, Cic.: pensée tirée de loin.
    * * *
        Arcesso, arcessis, arcessiui, arcessitum, pen. pro. arcessere. Plaut. Hucher, Appeler, Aller querir.
    \
        Arcessere. Virg. Retirer, Faire retourner.
    \
        Causam mortis sibi arcessere. Val. Max. Estre cause de sa mort.
    \
        Arcessere a capite rem aliquam. Cic. La querir et cercher dés le commencement.
    \
        Arcessere, interdum Accusare significat, et ablatiuo iungitur cum genitiuo. Cic. Ipse alterum ambitus crimine arcesseret. Accuser.
    \
        Iudicio capitis aliquem arcessere. Cic. Intenter proces criminel contre quelcun.
    \
        Arcessere aliquem iudicio. Cicero. Mettre en proces, Accuser en jugement.
    \
        Arcessere crimine aliquo in periculum capitis. Cic. Mettre en danger de la vie.

    Dictionarium latinogallicum > arcesso

  • 4 auxilium

    auxilium, ī, n. (augeo), der Zuwachs, um etw. durchzuführen, die Hilfe, I) im allg., die Hilfe (abstr. u. konkr.), die Hilfeleistung, das Hilfsmittel ( Mittel), die Abhilfe, der Beistand, die Mitwirkung, Unterstützung, v. Pers. auch der Helfer (Ggstz. exitium, Plaut. rud. prol. 68), summum aux. omnium gentium (v. Konsul), Cic.: aux. Romanum (der Römer), Liv.: aux. adventicium, Cic.: aux. argentarium, Plaut.: m. subj. Genet., aux. domus, Helfer, Ov.: Graecorum auxilio, Cic.: auxilio noctis, mit Hilfe = unter dem Schutze der N., Sall.: auxilio tempestatis, vom stürmischen Wetter begünstigt, Caes. – m. obj. Genet., aux. salutis, Caes. u. Nep.: hortandi suos, Auct. b. Alex. – m. adversus u. Akk., opportunum adversus Indos auxilium, Curt.: quibus auxilii latio adversus consules esset, Liv. (vgl. unten mit dare u. esse). – accire alqm auxilio, Tac.: accurrere auxilio, Sall., in auxilium, Suet.: adiungere sibi auxilium, Cic.: auxilio alcis adiuvari, Liv. epit.: alqm advocare in auxilium alcis rei (wegen etw.), Tac.: auxilii nihil afferre, Ter.: unius civitatis firmum auxilium amittere, Cic.: arcessere alqm auxilio, Caes., in auxilium, Aur. Vict.: arripere opem auxiliumque ad alqd, Plaut.: ad auxilium convenire, Caes.: auxilio plebem per magistratus ex omnibus vicis convocare, Suet.: dare auxilium, Verg. u. Liv.: dare adversus alqm auxilium, Liv. u. Iustin. (s. Benecke Iustin. 38, 5, 3): ad extremum auxilium descendere, Caes.: effundere supremum auxilium, Liv.: egere auxilio, Sall., Ov. u. Quint.: auxilium esse alci, Plaut., od. gew. esse auxilio u. esse alci auxilio, Komik., Caes., Sall., Nep. u.a.: alci in peccato adiutricem, auxilio in paterna iniuria esse, Ter.: consuli adversus intercessionem collegae auxilio esse, Liv.: u. alci nemo auxilio est, quin m. Konj., Liv. 9, 26, 10: u. quod ne fieret, tribuni plebis auxilio fuerunt, Liv. epit. 59: tum quoque, si se appellet, auxilio ei futurum, ne causam dicat, Liv. 38, 52, 10: in auxilio (alcis) od. in auxilium esse, Plin., Iustin. u. Eutr. (s. Dudend. Caes. b. G. 3, 11, 2): aliquid auxilii est in alqo, es ist H. bei jmd. zu finden, Caes.: evocare alqm ex Africa in auxilium, Suet.: extremum auxilium experiri, Caes.: serum auxilium perditis erat, Liv.: vestri est auxilii m. folg. Infin., Cic. Clu. 4: expetere auxilium ab alqo, Ter. u. Cic.: exspectare vestrum auxilium, Cic.: ferre auxilium, Cic.: alci ferre auxilium, Enn. fr., Komik., Cic., Caes. u.a., opem auxiliumque alci, Cic.: ferre auxilium pecuniae, das G. retten, Caes.: ferre alci auxilium contra tantam vim sceleris praesentis, Cic.: Aetolos in auxilio habere, Liv. epit.: implorare auxilium alcis, Cic., od. auxilium ab alqo, Caes.: auxilium alcis implorare et flagitare, Cic.: suo auxilio freti, Cic.: deos in auxilium invocare, Quint.: mittere alci auxilium, Curt.: alqm auxilio mittere, Caes.: mitti alci auxilio ab alqo, Nep.: negare alci auxilium, Liv.: alci opus est auxilio alcis, Sall. fr. u. Cic.: offertur alci auxilium alcis, Cic.: orbari auxilio, Cic.: alcis auxilium sibi paratum putare, Cic.: petere auxilium ab alqo, Cic.: auxilium petere contra alqm, Hirt. b. G.: petere ab alqo auxilium salutis, Nep.: polliceri auxilium alci rei, Cic.: polliceri auxilium in publicum (zum allgemeinen Nutzen), Quint.: postulare auxilium, Caes.: privari auxilio sociorum, Nep.: proficisci alci auxilio, Nep.: promittere alci auxilium, Ov.: quaerere auxilium, Cic.: reperire alci rei auxilium, Caes.: requirere auxilium vestrum od. nullum, Cic.: rogare auxilium, Caes., auxilium summissā voce, Ov.: spoliari auxilio alcis, Cic.: succurrere alci auxilio, Caes.: uti auxilio (Mitwirkung) elephantorum, Liv.: uti auxilio legis, Quint.: venire alci auxilio, Caes. u.a., in auxilium, Suet. – Plur., auxilia, entw. übh. Hilfe usw. (s. oben), auxilia magica, Tibull.: aux. extrinsecus assumpta, Quint.: mit subj. Genet., auxilia equitum, Caes.: provinciarum, Caes.: Graecorum, Liv.: liberorum, Quint.: mit obj. Genet., salutis auxilia, Cic. – omnium sibi auxilia adiungere, Cic.: salutis auxilia ad alqm afferre, Cic.: assidēre auxiliis suis, vom Schiffer, Ov.: cuncta auxilia (Stützen) rei publicae labefactare convellereque, Cic.: auxilia formidare, Curt.: longinquis auxiliis indigere, Liv.: neutris auxilia mittere, neutral bleiben, Caes.: negare alci auxilia, Liv. u. Scrib.: auxilia portare, Sall.: illorum auxiliis uti, Cic. – od. Hilfsquellen, copiae auxiliaque alcis, Caes.: haec auxilia od. magna duo auxilia detrahere alci, Caes. u. Cic.: minuere auxilia populi Romani, Cic. – II) insbes.: a) als mediz. t. t., die Hilfe, das Hilfsmittel, das Heilmittel für od. gegen etw., absol. od. m. obj. Genet. od. m. adversus u. Akk., aux. anceps, Cels.: aux. optimum, praesentissimum, Cels.: auxilia imbecilliora, validiora, Cels.: omne auxilium corporis, jedes auf den K. angewandte H., Cels.: aux. adversae valetudinis, Cels.: aux. adversus profusionem sanguinis, Cels.: adhibere auxilium, Cels., auxilia, Scrib.: admovere aliquod auxilium, Cels.: egere auxilio, Cels.: opus est auxilio, Cels. – b) Plur. auxilia als milit. t. t., α) militär. Hilfsmittel = Streitkräfte, Militärmacht, auxilia infirma, Caes.: magna equitatus, Auct. b. Afr.: equestria, Auct. b. Afr.: equitum peditumque, Caes.: contrahere undique auxilia, Iustin. – β) Hilfstruppen, Hilfsvölker (Ggstz. legiones, copiae [eigene Streitkräfte]), auxilia et suppetiae, Plaut.: auxilia barbara, Caes.: levis armaturae, Hirt. b. G.: peditum, peditatus equitatusque, Caes.: ab sociis auxilia arcessere, Sall.: auxilia ex Britannia arcessere, Caes.: auxilia cogere, Verg.: auxilia comparare, Cic.: mittere alci auxilia, Cic. – im Ggstz. zu equitatus u. equites = Hilfstruppen zu Fuß, auxilia equitatumque comparare, Caes.: magnos equitatus magnaque auxilia exspectare, Caes.: equites auxiliaque barbaris omnibus imperare, Caes.

    lateinisch-deutsches > auxilium

  • 5 auxilium

    auxilium, ī, n. (augeo), der Zuwachs, um etw. durchzuführen, die Hilfe, I) im allg., die Hilfe (abstr. u. konkr.), die Hilfeleistung, das Hilfsmittel ( Mittel), die Abhilfe, der Beistand, die Mitwirkung, Unterstützung, v. Pers. auch der Helfer (Ggstz. exitium, Plaut. rud. prol. 68), summum aux. omnium gentium (v. Konsul), Cic.: aux. Romanum (der Römer), Liv.: aux. adventicium, Cic.: aux. argentarium, Plaut.: m. subj. Genet., aux. domus, Helfer, Ov.: Graecorum auxilio, Cic.: auxilio noctis, mit Hilfe = unter dem Schutze der N., Sall.: auxilio tempestatis, vom stürmischen Wetter begünstigt, Caes. – m. obj. Genet., aux. salutis, Caes. u. Nep.: hortandi suos, Auct. b. Alex. – m. adversus u. Akk., opportunum adversus Indos auxilium, Curt.: quibus auxilii latio adversus consules esset, Liv. (vgl. unten mit dare u. esse). – accire alqm auxilio, Tac.: accurrere auxilio, Sall., in auxilium, Suet.: adiungere sibi auxilium, Cic.: auxilio alcis adiuvari, Liv. epit.: alqm advocare in auxilium alcis rei (wegen etw.), Tac.: auxilii nihil afferre, Ter.: unius civitatis firmum auxilium amittere, Cic.: arcessere alqm auxilio, Caes., in auxilium, Aur. Vict.: arripere opem auxiliumque ad alqd, Plaut.: ad auxilium convenire, Caes.: auxilio plebem per magistratus ex omnibus vicis convocare, Suet.: dare auxilium, Verg. u. Liv.: dare adversus alqm auxilium, Liv. u. Iustin.
    ————
    (s. Benecke Iustin. 38, 5, 3): ad extremum auxilium descendere, Caes.: effundere supremum auxilium, Liv.: egere auxilio, Sall., Ov. u. Quint.: auxilium esse alci, Plaut., od. gew. esse auxilio u. esse alci auxilio, Komik., Caes., Sall., Nep. u.a.: alci in peccato adiutricem, auxilio in paterna iniuria esse, Ter.: consuli adversus intercessionem collegae auxilio esse, Liv.: u. alci nemo auxilio est, quin m. Konj., Liv. 9, 26, 10: u. quod ne fieret, tribuni plebis auxilio fuerunt, Liv. epit. 59: tum quoque, si se appellet, auxilio ei futurum, ne causam dicat, Liv. 38, 52, 10: in auxilio (alcis) od. in auxilium esse, Plin., Iustin. u. Eutr. (s. Dudend. Caes. b. G. 3, 11, 2): aliquid auxilii est in alqo, es ist H. bei jmd. zu finden, Caes.: evocare alqm ex Africa in auxilium, Suet.: extremum auxilium experiri, Caes.: serum auxilium perditis erat, Liv.: vestri est auxilii m. folg. Infin., Cic. Clu. 4: expetere auxilium ab alqo, Ter. u. Cic.: exspectare vestrum auxilium, Cic.: ferre auxilium, Cic.: alci ferre auxilium, Enn. fr., Komik., Cic., Caes. u.a., opem auxiliumque alci, Cic.: ferre auxilium pecuniae, das G. retten, Caes.: ferre alci auxilium contra tantam vim sceleris praesentis, Cic.: Aetolos in auxilio habere, Liv. epit.: implorare auxilium alcis, Cic., od. auxilium ab alqo, Caes.: auxilium alcis implorare et flagitare, Cic.: suo auxilio freti, Cic.: deos in auxilium invocare, Quint.: mittere alci auxilium, Curt.: alqm auxilio mittere,
    ————
    Caes.: mitti alci auxilio ab alqo, Nep.: negare alci auxilium, Liv.: alci opus est auxilio alcis, Sall. fr. u. Cic.: offertur alci auxilium alcis, Cic.: orbari auxilio, Cic.: alcis auxilium sibi paratum putare, Cic.: petere auxilium ab alqo, Cic.: auxilium petere contra alqm, Hirt. b. G.: petere ab alqo auxilium salutis, Nep.: polliceri auxilium alci rei, Cic.: polliceri auxilium in publicum (zum allgemeinen Nutzen), Quint.: postulare auxilium, Caes.: privari auxilio sociorum, Nep.: proficisci alci auxilio, Nep.: promittere alci auxilium, Ov.: quaerere auxilium, Cic.: reperire alci rei auxilium, Caes.: requirere auxilium vestrum od. nullum, Cic.: rogare auxilium, Caes., auxilium summissā voce, Ov.: spoliari auxilio alcis, Cic.: succurrere alci auxilio, Caes.: uti auxilio (Mitwirkung) elephantorum, Liv.: uti auxilio legis, Quint.: venire alci auxilio, Caes. u.a., in auxilium, Suet. – Plur., auxilia, entw. übh. Hilfe usw. (s. oben), auxilia magica, Tibull.: aux. extrinsecus assumpta, Quint.: mit subj. Genet., auxilia equitum, Caes.: provinciarum, Caes.: Graecorum, Liv.: liberorum, Quint.: mit obj. Genet., salutis auxilia, Cic. – omnium sibi auxilia adiungere, Cic.: salutis auxilia ad alqm afferre, Cic.: assidēre auxiliis suis, vom Schiffer, Ov.: cuncta auxilia (Stützen) rei publicae labefactare convellereque, Cic.: auxilia formidare, Curt.: longinquis auxiliis indigere, Liv.: neutris auxilia mittere, neutral bleiben, Caes.: negare alci
    ————
    auxilia, Liv. u. Scrib.: auxilia portare, Sall.: illorum auxiliis uti, Cic. – od. Hilfsquellen, copiae auxiliaque alcis, Caes.: haec auxilia od. magna duo auxilia detrahere alci, Caes. u. Cic.: minuere auxilia populi Romani, Cic. – II) insbes.: a) als mediz. t. t., die Hilfe, das Hilfsmittel, das Heilmittel für od. gegen etw., absol. od. m. obj. Genet. od. m. adversus u. Akk., aux. anceps, Cels.: aux. optimum, praesentissimum, Cels.: auxilia imbecilliora, validiora, Cels.: omne auxilium corporis, jedes auf den K. angewandte H., Cels.: aux. adversae valetudinis, Cels.: aux. adversus profusionem sanguinis, Cels.: adhibere auxilium, Cels., auxilia, Scrib.: admovere aliquod auxilium, Cels.: egere auxilio, Cels.: opus est auxilio, Cels. – b) Plur. auxilia als milit. t. t., α) militär. Hilfsmittel = Streitkräfte, Militärmacht, auxilia infirma, Caes.: magna equitatus, Auct. b. Afr.: equestria, Auct. b. Afr.: equitum peditumque, Caes.: contrahere undique auxilia, Iustin. – β) Hilfstruppen, Hilfsvölker (Ggstz. legiones, copiae [eigene Streitkräfte]), auxilia et suppetiae, Plaut.: auxilia barbara, Caes.: levis armaturae, Hirt. b. G.: peditum, peditatus equitatusque, Caes.: ab sociis auxilia arcessere, Sall.: auxilia ex Britannia arcessere, Caes.: auxilia cogere, Verg.: auxilia comparare, Cic.: mittere alci auxilia, Cic. – im Ggstz. zu equitatus u. equites = Hilfstruppen zu Fuß, auxilia equitatumque comparare, Caes.:
    ————
    magnos equitatus magnaque auxilia exspectare, Caes.: equites auxiliaque barbaris omnibus imperare, Caes.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > auxilium

  • 6 anklagen

    anklagen, accusare, absol. od. alqm (jmdm. eine Schuld zur Last legen; als gerichtl. t. t. = sind. in einer Kriminalsache durch eine Anklageredein Anklagestand versetzen, so daß er sich verteidigen muß). – alqm in crimen vocare (unter Anklage stellen). – nomen alcis od. alci deferre (jmds. Namen beim Prätor angeben u. so ihn in Anklagestand versetzen). – crimen deferre in alqm (eine Beschuldigung gegen jmd. anbringen). – alqm in ius vocare. alqm in iudicium vocare od. adducere (vor Gericht laden, ziehen); verb. in crimen et in iudicium vocare. – alqm reum facere oder agere (zum Beklagten machen, als Beklagten aufstellen, in Anklagestand versetzen). – iudicium postulare in alqm (eine gerichtliche Untersuchung gegen jmd. verlangen). – criminari alqm od. alqd (aus böswilliger Absicht anschuldigen, bei jmd., alci). – jmd. wegen einer Sache a., accusare alqm alcis rei od. crimine alcis rei od. de alqa re. – alqm in [125] crimen alcis rei vocare (unter Anklage stellen). – nomen alcis od. alci deferre de alqa re, bei jmd., ad alqm (jmds. Namen beim Prätor wegen etw. angeben und so die Sache anhängig machen), – alqm in iudicium vocare de alqa re (vor Gericht laden, ziehen). – postulare alqm alcis rei od. de alqa re (vorladen). – alqm iudicio od. crimine alcis rei u. bl. alqm alcis rei arcessere. reum alcis rei od. de re alqm facere od. agere, auch mit dem Zus. apud iudices (jmd. in Anklagestand versetzen). – alqm appellare od. compellare de alqa re od, alcis rei causā (wegen etwas gerichtlich angehen, einer Sache vor Gericht zeihen). – jmd. fälschlich a., falso accusare alqm; crimen fingere in alqm; jmd. peinlich, auf Leib und Leben a., accusare alqm capitis; iudicio capitis arcessere alqm; in iudicium capitis alqm vocare: jmd. wegen Meuchelmords a., inter sicarios accusare alqm; ich bin angeklagt, weil ich etc., reus sum, quod etc. – der Anklagende, s. Ankläger. – der Angeklagte, s. Beklagte, der. – Anklagen, das, s. Anklage no. I. – sich mit A. abgeben, aus dem A. ein Gewerbe machen, s. Ankläger (einen abgeben).

    deutsch-lateinisches > anklagen

  • 7 kommen

    kommen, I) von lebenden Geschöpfen: 1) eig.: venire (Ggstz. abire, manere). – pervenire (mit dem Nbbgr. des ganz Hingelangens an den Ort seiner Bestimmung, zur Stelle kommen). – advenire (herbeikommen). – accedere (herzugehen, z.B. Romam). appropinquare (herannahen). – redire (zurückkehren). – adesse (dasein – erscheinen, sich einstellen, z.B. mane ad portam). – incidĕre in alqm od. in alqd (zufällig auf jmd., auf etwas stoßen). [1464]devenire, deferri alqo (unvermerkt u. gegen seinen Willen wohin kommen, def. mit dem Nbbgr. des raschen Wohingeführtwerdens). – ingredi alqd (eig., auf etw. treten, etw. betreten, z.B. auf die Brücke, pontem). – evadere ex mit Abl., extra mit Akk. od. wohin?in od. ad m. Akk. od. m. bl. Akk. der Städte namen (entrinnen, glücklich entkommen aus, in etc.). – nicht k., auch abesse (wegbleiben, z.B. solusne aberam?). – ich komme gegangen, pedes venio od. advenio: ich komme geritten, equo vehor od. advehor: ich komme gefahren (zu Wagen, zu Schiffe), curru od. navi vehor od. advehor: die Schiffe, auf denen die Gesandten gekommen waren, naves, quae advexorant legatos. – jmd. kommen lassen, s. herbeirufen, berufen: jmd. zu sich k. lassen, alqm ad se arcessere; alqm ad se vocare. alqm ad se venire iubere (zu sich rufen, fordern). – einen Weg k., alqā viā proficisci: oft, fleißig an einen Ort k., ad od. in alqm locum ventitare (zu kommen pflegen); frequens venio in m. Akk. (z.B. in senatum); alqm locum frequentare od. celebrare (auch – oft u. in zahlreicher Menge): mit jmd. k., venire cum alqo; alqm comitari (jmd. begleiten); von jmd. k., ab alqo venire: zu jmd. k., ad alqm venire (z.B. domum ad illum: dah. ad se venire in Sabinos, zu sich = auf sein sabinisches Landgut k.); alqm convenire (jmd. aufsuchen übh.); adire alqm (zu jmd. gehen, um ein Gesuch etc. anzubringen): unvermutet zu jmd. k., supervenire od. intervenire alci; opprimere alqm (überraschen): unerwartet zu etw. k., intervenire alci rei (z.B. huic orationi): fleißig, oft zu jmd. k., crebro ad alqm venire; ad alqm ventitare (zu kommen pflegen); alqm frequentare; frequens sum cum alqo: von dort hierher k., inde huc venire: jmdm. aus dem Gesichte, aus den Augen k., ex oculis od. e conspectu abire od. auferri: komm mir nicht wieder vor die Augen! age illuc abscede procul e conspectu meo! (Komik.).

    2) uneig. (u. zwar nach alphabetischer Ordnung der mit »kommen« verbundenen Präpositionen): a) mit auf: auf etw. kommen, α) in der Rede: venire ad alqd od. ad alcis mentionem (im Laufe der Rede dahin gelangen); proficisci ad alqd (zu etwas über- od. fortgehen); incĭdere in mentionem alcis rei (zufällig im Gespräch auf etw. kommen); delabi, prolabi ad alqd (unvermerkt geraten zu etwas; del. auch ab alqa re ad alqd). – immer wieder auf etw. k., ad alqd revolvi identidem: immer wieder auf dasselbe Thema k., eodem revolvi. höre, worauf (wohin) ich am Ende kommen will, audi, quo rem deducam: da wir einmal auf diesen Punkt gekommen sind, so schein t es nicht unpassend, kurz auseinanderzu setzen etc., quoniam in eum locum perventum est, non alienum esse videtur breviter explicare etc.; quoniam ad haec ventum est, non ab re fuerit breviterexplicare etc. – β) mit den Gedanken: in memoriam alcis rei incĭdere od. incurrere. – wieder auf jmd. od. etw. kommen, revolviad memoriam alcis od. alcis rei. – γ) mit dem Geiste: alqd cognoscere (etw. erkennen); [1465] alqd deprehendere (etw. auffinden, z.B. non deprehendetur manifesto, quid a nobis deindustria fiat). – b) mit hinter: hinter etw. kommen, ad alqd pervenire (z.B. hinter alle Pläne jmds., ad omnia alcis consilia); alqd intellegere (etw. einsehen); alqd deprehendere (etwas ausfindig machen). – hinter die ganze Sache kommen, totum videre cuiusmodi sit: hinter die Wahrheit k., veritatis gnarum fieri. – c) mit mit: z.B. da kommen sie mit ihren Mittelmäßigkeiten, hic mihi afferunt mediocritates. – d) mit um: um etw. k., alqd amittere, perdere (etw. verlieren, s. das. den Untersch.); alqā re privari od. spoliari (einer Sache beraubt werden, s. »berauben« den Untersch.); alqā re fraudari (um etw. betrogen werden); excĭdere alqā re (etwas einbüßen, z.B. regno, uxore); deici alqā re (von od. um etw. gebracht werden, z.B. spe, opinione); detrimentum facere alcis rei (Abbruch leiden an etwas, z.B. um seine Ehre k., existimationis detr. f., stärker auch existimationem perdere, d.i. sie ganz verlieren). – e) mit zu: zu etw. kommen, venire ad etc. (im allg., auch in der Rede, z.B. venio nunc ad litteras tuas); ad alqd pervenire (zu etwas gelangen, z.B. zu dem Seinigen, zu seinem Gelde, zu Ehren, ad suum, ad nummos, ad honores [vgl. »erlangen«]; auch in der Rede, z.B. sine me pervenire, quo volo). – jmd. nicht zu etwas k. lassen, adimere usum alcis rei (z.B. nicht zum Schuß, usum sagittarum). – zu sich (selbst) k., ad se od. in suam potestatem od. in sensum sui redire; se colligere; animum recipere; resipiscere: er kommt zu sich, animus redit.

    II) von Dingen, eig. u. uneig.: venire (von Briefen etc., auch von der Zeit etc.). – ferri. afferri. perferri (gebracht werden, von Waren, Briefen, Nachrichten etc.). – advehi (herbeigefahren werden, zu Wagen od. zu Schiffe kommen, v. Waren etc.). – appetere (herannahen, v. der Zeit, Nacht etc.). – provenire (hervorkommen, wachsen, z.B. spärlich, angustius [v. Getreide]). – profluere (hervorfließen, z.B. profluit sanguis). – cadere. accĭdere. evenire (eintreten, der Fall sein, v. Ereignissen). – consequi (der Zeit nach folgen, z.B. omnes consequentes anni). – von selbst k., sponte suā provenire (von selbst wachsen, v. Bäumen etc.); sequi (von selbst erfolgen, Ggstz. quaeri, arcessiri, appeti). – plötzlich k., ingruere (von Krankheiten u. andern Übeln): unvermerkt k., obrepere (v. der Zeit, v. Alter): unvermerkt in od. auf einen Ort kommen, defluere in alqm locum (z.B. in forum, von Gesprächen etc.). – etwas kommen lassen, alqd arcessere, zur Fuhre, vecturā; alqd afferendum (zur Fuhre, advehendum) curare; alqd afferri od. (zur Fuhre) advehi iubere. – etw. kommen sehen, alqd praesagire (z.B. den Ausgang von etw., alcis rei eventum). – an jmd. k., venire, pervenire ad alqm (im allg., perv. auch durch Kauf, Erbschaft etc.); perferri ad alqm (bei jmd. anlangen); obvenireod. obtingere alci (zufallen durch Zufall); redire ad alqm (wieder zu jmd. kommen); transire ad alqm (auf jmd. übergehen, durch Erbschaft, Nachfolge, v. Gütern, einem Reiche etc.); deferri ad alqm [1466]( jmdm. übertragen werden, z.B. v. der Regierung, d.i. der summa rerum); defluere ad alqm (unvermerkt jmdm. zuteil werden); incĭdere in alqm (zufällig in jmds. Hände geraten, z.B. res publica in homines rerum evertendarum cupidos incĭdit): nicht anjmd. k., abire ab alqo (z.B. in der Auktion): an den unrechten, nicht an den rechten Mann k., in alienum incĭdere (z.B. von Briefen): er läßt es an sich kommen mit der Arbeit, parum industrius est; mit dem Geben, parum liberalis est. – jmdm. aus den Augen, aus dem Gesichte k., ex oculis od. e conspectu alcis auferri. – bis auf uns, bis auf unsere Zeiten kommen, usque ad nostra tempora od. ad nostram memoriam manere (v. schriftlichen und andern Denkmälern); tradi ab antiquis usque ad nostram aetatem (von einer Sitte etc.). – in Bewegung k., moveri; agitari. – die Rede kommt auf etw., oratio incĭdit in alqd; mentio alcis rei fit od. inicitur; sermo inicitur de alqa re; oratio delabitur ad alqd (unvermerkt). – es kommt etw. (ein Übel etc.) über mich, alqd in me irruit: der Geist jmds. kommt über einen, alqs suam alci mentem animumque inspirat (nach Verg. Aen. 6, 11). – von etwas k., d.i. daraus entstehen, davon herrühren, provenire ab alqa re (eig., z.B. die eßbaren Eicheln kommen von einer kleinen Eichelart); proficisci ab alqa re (von etwas ausgehen); manare ex alqa re (davon herrühren). – von jmd. kommen, afferri ab alqo missum (von jmd. geschickt werden); proficisci ab alqo (von jmd. ausgehen). – dazu kommt noch, daß etc., huc od. eo accedit, quod etc.

    es kommt zu etwas drücken die Lateiner gew. aus: a) durch res venit ad alqd (z.B. ad arma atque pugnam: u. ad inimicitias) od. in alqd (z.B. zum Prozeß, in contentionem). – b) durch venitur ad alqd (z.B. zum Prozeß, ad causam dicendam) od. in alqd (z.B. zur Klage, in ius). – c) durch fit (z.B. levia proelia fiebant). – es kam nicht zur offnen Schlacht, non acie certatum est: es kam zu einem Aufstande, seditio orta est. – wie kommt es, daß etc., quomodo factum est, ut etc.: daher kommt es, daß etc., ita fit, ut etc.; inde od. ex quo evenit, ut etc.; haeccausa est, cur od. quod etc.; hinc est, quod etc.; hinc fit, ut etc.; hoc est, quare etc.; hac (qua) ex re fit, ut etc.; ex quo fit, ut etc.: dah. kam es, daß etc., und so kam es, daß etc., quo factum est, ut etc.; auch (am Anfang des Satzes) durch itaque (s. Nep. Arist. 1, 1): ich weiß nicht, wie es kommt, fit nescio quomodo: es kann kommen, daß etc., fieri potest, ut etc.: anders k., secus cadere: es konnte nicht anders k., es mußte so k., fieri aliter non potuit; fieri non potuit aliter: es konnte nicht anders kommen, als daß etc., fieri non potuit, quin etc.: aber es kam ganz anders, als er geglaubt hatte, sed ea res longe aliter, ac ratus erat, evenit: wie es auch kommen mag, utcumque res accĭdit od. cessit: es ist alles so gekommen (eingetroffen), facta sunt omnia. – es ist dahin (soweit) gekommen, daß etc., res eo od. in eum locumeducta est od. rem eo od. in eum locum adduximus, ut etc.; res eo venit od. [1467] pervenit, ut etc.: es ist mit seiner Kühnheit dahin (soweit) gekommen, daß etc., eo usque audaciae progressus est, ut etc.: es kam oft dahin od. soweit (bis auf den Punkt), daß etc., saepe in eum locum ventum est, ut etc.: es nicht dahin od. soweit kommen lassen, daß (man sage etc.), non committere, ut etc.: laß es nicht dahin od. soweit kommen, daß etc., noli committere, ut etc. – ich dachte nicht, daß es so k. würde, haec fore non putaram: wenn es hoch kommt, s. höchstens.

    deutsch-lateinisches > kommen

  • 8 vorladen

    vorladen, vocare (übh. rufen od. rufen lassen, laden, z.B. per viatorem). – citare (jmd. mündlich aufrufen, damit er persönlich erscheine, z.B. vor Gericht). – alqm arcessere (jmd. kommen lassen). – alqm evocare, excire (jmd. auffordern zu erscheinen, von Magistratspersonen, die in öffentlichen Angelegenheiten jmd. zu sich rufen). – postulare. in ius vocare. in iudicium arcessere (vor Gericht fordern). – Vorladung, vor Gericht, vocatio in ius; im Zshg. bl. vocatio.

    deutsch-lateinisches > vorladen

  • 9 aliunde

    ălĭundĕ, adv [st1]1 [-] d'un autre lieu.    - aliunde aliquid arcessere, Cic. Tusc. 4, 2: faire venir qqch d'ailleurs.    - assumpto aliunde uti bono, Cic. de Or. 2, 10, 39: se servir d'un bien tiré d'ailleurs. [st1]2 [-] fig. ab (ex) alio, ab (ex) alia re.    - non aliunde mutuatus est laudem, Cic. Off. 2, 47: il n'a pas emprunté sa gloire à autrui. --- cf. Tusc. 4, 43 Nat. 3, 64, etc.    - non aliunde pendere, Cic. Fam. 5, 13, 1: ne pas dépendre des choses extérieures.    - agitari aliunde, Cic. Rep. 6, 27: recevoir son mouvement d'un autre corps.    - gigni aliunde, Cic. Rep. 6, 27: tirer d'une autre chose son origine.    - qui aliunde stet semper, aliunde sentiat, Liv. 24, 45: qui tient toujours pour un parti et est de l'avis de l'autre.    - aliunde alio transfugiunt et consistere in una cupiditate non possunt. Sen. Brev. Vit. 16, 2: ils passent d'un objet à un autre et aucune passion seule ne peut les retenir.
    * * *
    ălĭundĕ, adv [st1]1 [-] d'un autre lieu.    - aliunde aliquid arcessere, Cic. Tusc. 4, 2: faire venir qqch d'ailleurs.    - assumpto aliunde uti bono, Cic. de Or. 2, 10, 39: se servir d'un bien tiré d'ailleurs. [st1]2 [-] fig. ab (ex) alio, ab (ex) alia re.    - non aliunde mutuatus est laudem, Cic. Off. 2, 47: il n'a pas emprunté sa gloire à autrui. --- cf. Tusc. 4, 43 Nat. 3, 64, etc.    - non aliunde pendere, Cic. Fam. 5, 13, 1: ne pas dépendre des choses extérieures.    - agitari aliunde, Cic. Rep. 6, 27: recevoir son mouvement d'un autre corps.    - gigni aliunde, Cic. Rep. 6, 27: tirer d'une autre chose son origine.    - qui aliunde stet semper, aliunde sentiat, Liv. 24, 45: qui tient toujours pour un parti et est de l'avis de l'autre.    - aliunde alio transfugiunt et consistere in una cupiditate non possunt. Sen. Brev. Vit. 16, 2: ils passent d'un objet à un autre et aucune passion seule ne peut les retenir.
    * * *
        Aliunde, Aduerbium, Ex alio loco. Pli. D'ailleurs, D'autre lieu et part.
    \
        Aliunde, ad hominem relatum. Cic. Non quo aliunde audieris. D'un autre, D'ailleurs.
    \
        Aliunde pendere. Cic. Despendre d'autruy, ou d'ailleurs.

    Dictionarium latinogallicum > aliunde

  • 10 integer

    intĕgĕr, tĕgra, tĕgrum (qqf. tēgra, tēgrum) [in + tango]    - compar. integrior.    - superl. integerrimus. [st1]1 [-] non touché, non entamé, non endommagé, non diminué, intact, entier, complet.    - integra loca, Caes.: lieu où l'on n'a pas pénétré.    - integro die, Hor.: au point du jour (quand le jour est encore entier).    - integer annus, Cic.: année entière.    - integris bonis, Suet.: en conservant tous ses biens.    - res integra: question entière, non tranchée.    - natura movet infantem ut integrum se salvumque velit, Cic.: la nature donne à l'enfant l'instinct de conservation. [st1]2 [-] en bon état, frais, dispos, bien portant; neuf, nouveau, novice.    - (Catilina) integros pro sauciis arcessere: (et Catilina de) remplacer les blessés par des troupes fraîches.    - Numidae integri celeritate impetum nostrorum effugiebant, Caes. BC. 2: les Numides, qui étaient frais, évitaient l'attaque des nôtres grâce à leur rapidité.    - partim fugientes ab equitatu interficiuntur, partim integri procumbunt, Caes. BC. 2: les uns, dans leur fuite, sont massacrés par la cavalerie, les autres s'écroulent sans blessures.    - rudem me discipulum, et integrum accipe, Cic. Nat. 3: accepte-moi comme un élève ignorant et tout neuf.    - integer suffragiis, Sall.: à qui le peuple n'a pas encore donné ses suffrages.    - audacia integra, Plaut.: audace sans exemple.    - integer a conjuratione, Tac.: qui n'a pas trempé dans le complot. [st1]3 [-] intact, sain, non altéré.    - integer aevi, Virg.: que l'âge n'a pas affaibli.    - integer animi, Hor.: qui a tout son bon sens.    - mulier aetate integra, Ter. And.: femme dans la fleur de l’âge.    - integra mens, Hor.: esprit sain.    - jus integrum, Cic.: droit inviolable, droit sacré. [st1]4 [-] vertueux, pur, chaste.    - integra virgo, Ter.: jeune fille vierge.    - integra Diana, Hor.: la chaste Diane.    - loquere filiam meam quis integram stupraverit, Plaut. Truc.: dis-moi, qui a déshonoré ma fille vierge encore? [st1]5 [-] honnête, intègre, impartial, irréprochable, modéré (dans ses désirs).    - dijudicare integris animis, Tac.: juger avec impartialité, juger froidement.    - integri et sumpuosi, Curt.: les hommes modérés et les dissipateurs. [st1]6 [-] quelques tournures remarquables.    - ad integrum: entièrement, tout à fait.    - mihi integrum est + inf.: je suis absolument libre de.    - non est integrum Pompeio uti... Cic.: Pompée n'est plus le maître d'user de...    - integrum dare, Cic.: laisser toute liberté, accorder toute latitude.    - integrum mihi est ut: je suis entièrement libre de, j’ai les mains libres pour.    - ei ne integrum quidem erat, ut... Cic.: il ne lui était pas même permis de...    - in integrum restituere, Cic.: remettre dans son premier état.    - ab (de) integro: à nouveau, de nouveau (en recommençant comme s’il n’y avait rien de fait).
    * * *
    intĕgĕr, tĕgra, tĕgrum (qqf. tēgra, tēgrum) [in + tango]    - compar. integrior.    - superl. integerrimus. [st1]1 [-] non touché, non entamé, non endommagé, non diminué, intact, entier, complet.    - integra loca, Caes.: lieu où l'on n'a pas pénétré.    - integro die, Hor.: au point du jour (quand le jour est encore entier).    - integer annus, Cic.: année entière.    - integris bonis, Suet.: en conservant tous ses biens.    - res integra: question entière, non tranchée.    - natura movet infantem ut integrum se salvumque velit, Cic.: la nature donne à l'enfant l'instinct de conservation. [st1]2 [-] en bon état, frais, dispos, bien portant; neuf, nouveau, novice.    - (Catilina) integros pro sauciis arcessere: (et Catilina de) remplacer les blessés par des troupes fraîches.    - Numidae integri celeritate impetum nostrorum effugiebant, Caes. BC. 2: les Numides, qui étaient frais, évitaient l'attaque des nôtres grâce à leur rapidité.    - partim fugientes ab equitatu interficiuntur, partim integri procumbunt, Caes. BC. 2: les uns, dans leur fuite, sont massacrés par la cavalerie, les autres s'écroulent sans blessures.    - rudem me discipulum, et integrum accipe, Cic. Nat. 3: accepte-moi comme un élève ignorant et tout neuf.    - integer suffragiis, Sall.: à qui le peuple n'a pas encore donné ses suffrages.    - audacia integra, Plaut.: audace sans exemple.    - integer a conjuratione, Tac.: qui n'a pas trempé dans le complot. [st1]3 [-] intact, sain, non altéré.    - integer aevi, Virg.: que l'âge n'a pas affaibli.    - integer animi, Hor.: qui a tout son bon sens.    - mulier aetate integra, Ter. And.: femme dans la fleur de l’âge.    - integra mens, Hor.: esprit sain.    - jus integrum, Cic.: droit inviolable, droit sacré. [st1]4 [-] vertueux, pur, chaste.    - integra virgo, Ter.: jeune fille vierge.    - integra Diana, Hor.: la chaste Diane.    - loquere filiam meam quis integram stupraverit, Plaut. Truc.: dis-moi, qui a déshonoré ma fille vierge encore? [st1]5 [-] honnête, intègre, impartial, irréprochable, modéré (dans ses désirs).    - dijudicare integris animis, Tac.: juger avec impartialité, juger froidement.    - integri et sumpuosi, Curt.: les hommes modérés et les dissipateurs. [st1]6 [-] quelques tournures remarquables.    - ad integrum: entièrement, tout à fait.    - mihi integrum est + inf.: je suis absolument libre de.    - non est integrum Pompeio uti... Cic.: Pompée n'est plus le maître d'user de...    - integrum dare, Cic.: laisser toute liberté, accorder toute latitude.    - integrum mihi est ut: je suis entièrement libre de, j’ai les mains libres pour.    - ei ne integrum quidem erat, ut... Cic.: il ne lui était pas même permis de...    - in integrum restituere, Cic.: remettre dans son premier état.    - ab (de) integro: à nouveau, de nouveau (en recommençant comme s’il n’y avait rien de fait).
    * * *
        Integer, integra, integrum, pen. corr. Entier.
    \
        Integrum templum omni opere. Cic. Duquel on n'avoit rien osté.
    \
        Integra filia. Plaut. Qui n'est point corrompue.
    \
        Integer animi. Cic. Qui ha l'esprit sain et entier, et n'est point troublé de l'entendement, Sain de l'entendement.
    \
        Mentis integer. Horat. Sain de l'entendement.
    \
        Vitae integer. Horat. Innocent.
    \
        Integer a, Vide in A praepositione. Qui n'est point travaillé de labeur.
    \
        Integri status homo, Integra persona. Qui n'ha point de note. Bud. ex Paulo et Vlpiano.
    \
        Integra persona atque integro statu decessit. Il est mort en bonne et honneste reputation et renommee. Iuris est vocabulum, quando crimina post mortem non obiiciuntur. Bud.
    \
        Integer. Cic. Qui ne s'est obligé à rien, et peult faire comme bon luy semble.
    \
        Integrum se seruare. Cic. Ne tenir ne pour un, ne pour autre.
    \
        Integer. Cic. Sain et entier, Qui n'a point le corps lassé, ne cassé, ne gasté de rien, Tout frais.
    \
        Integra aetas. Terent. Fleur d'aage.
    \
        Integra causa. Cic. Excuse de laquelle on ne s'est point encore servi, De laquelle on n'a encore rien arresté ne ordonné.
    \
        Coniuges integras ab alterius petulantia conseruare. Cic. Saines et sauves.
    \
        Exercitus integer. Plaut. Un ost dont il n'y a eu personne tué.
    \
        Existimatio integra. Cic. Bonne renommee et entiere.
    \
        Integra res, cui Peracta opponitur. Plin. iunior. De quoy on n'a encore rien arresté et conclu.
    \
        Vitiosus et Integer sanguis, contraria. Cels. Qui n'est point corrompu.
    \
        Integri testes. Cic. Qui ne sont point corrompus.
    \
        Integra valetudo. Cic. Pleine santé.
    \
        Integra omnia principi relinquere. Plin. iunior. Ne toucher point à quelque affaire, et le reserver au prince.
    \
        In integrum restituere. Terent. Cic. Remettre en son entier et premier estat.
    \
        Non est integrum. Cic. La chose n'est plus entiere, S'en est faict, Il n'y a plus de remede, Il n'est plus temps, La chose est entamee.
    \
        Constituent quid agant, quibus integrum est. Cic. Ceulx qui n'ont encore rien faict, Qui ont l'affaire en leur puissance.
    \
        Si mihi esset integrum. Cic. Si j'avoye encore à faire ce que j'ay faict.
    \
        In integro esse res dicitur. Cic. Quand il n'y a rien faict de quelque affaire, et est encore en son entier, et en peult on faire comme on veult.
    \
        Quum tibi in integro tota res esset. Cic. La chose estant en ta puissance.
    \
        Ab_integro, Aduerbium. Virgil. De rechef.

    Dictionarium latinogallicum > integer

  • 11 merces

    [ABCU]A - mercēs, mercēdis, f.: [st1]1 [-] récompense pour un travail, salaire, paye, solde, gages, appointements, honoraires.    - Germanos mercede arcessere, Caes. BG. 1: engager les Germains comme mercenaires.    - mercede diurnā aliquem conducere, Hor.: prendre un homme de journée.    - haec merces erat dialecticorum, Cic. Ac. 2, 30, 98: tels étaient les honoraires des dialecticiens.    - mercedes scenicorum, Suet. Tib. 34: salaire des acteurs.    - ne ars tanta abduceretur ad mercedem atque quaestum, Cic. Div. 1, 41, 92: de peur qu'un si grand art ne dégénérât en un métier mercenaire.    - non aliā bibam mercede, Hor. C. 1: je ne boirai qu'à ce prix (cette condition).    - pro quā mercede, Virg.: en récompense de ce que, parce que.    - sine mercede, Phaed.: sans profit, sans résultat.    - unā mercede duas res adsequi, Cic. Rosc. Am.: faire d'une pierre deux coups. [st1]2 [-] prix d'un service illégitime ou honteux.    - pretio atque mercede minuere majestatem rei publicae, Cic. Verr. 2, 5: porter atteinte à la majesté de la république par un trafic honteux.    - merces proditionis: le prix d'une trahison.    - priusquam infanda merces perficeretur, Liv.: avant que cet infâme marché fût conclu. [st1]3 [-] salaire, peine, châtiment.    - merces temeritatis, Liv.: le juste prix de sa témérité.    - merces spreti numinis, Liv.: punition pour avoir méprisé l'ordre des dieux. [st1]4 [-] tort, dommage.    - non sine magnā mercede, Cic. Tusc. 3, 6, 12: non sans grave préjudice.    - mercede suorum, Virg.: pour le malheur des siens.    - magnā res tuas mercede colui, Sen. Tranq. 11, 2: il m'en a coûté beaucoup pour administrer tes biens. [st1]5 [-] intérêt, rente, revenu.    - mercedes habitationum annuae, Caes. B C. 3, 21: loyers des maisons.    - publicanos tertiā mercedum parte relevavit, Suet. Caes. 20: il fit remise aux fermiers publics du tiers de leurs fermages.    - mercedes praediorum, Cic.: revenus de domaines.    - merces aut nummi, Hor.: intérêt ou principal. [ABCU]B - mercēs, arch.: c. merx.
    * * *
    [ABCU]A - mercēs, mercēdis, f.: [st1]1 [-] récompense pour un travail, salaire, paye, solde, gages, appointements, honoraires.    - Germanos mercede arcessere, Caes. BG. 1: engager les Germains comme mercenaires.    - mercede diurnā aliquem conducere, Hor.: prendre un homme de journée.    - haec merces erat dialecticorum, Cic. Ac. 2, 30, 98: tels étaient les honoraires des dialecticiens.    - mercedes scenicorum, Suet. Tib. 34: salaire des acteurs.    - ne ars tanta abduceretur ad mercedem atque quaestum, Cic. Div. 1, 41, 92: de peur qu'un si grand art ne dégénérât en un métier mercenaire.    - non aliā bibam mercede, Hor. C. 1: je ne boirai qu'à ce prix (cette condition).    - pro quā mercede, Virg.: en récompense de ce que, parce que.    - sine mercede, Phaed.: sans profit, sans résultat.    - unā mercede duas res adsequi, Cic. Rosc. Am.: faire d'une pierre deux coups. [st1]2 [-] prix d'un service illégitime ou honteux.    - pretio atque mercede minuere majestatem rei publicae, Cic. Verr. 2, 5: porter atteinte à la majesté de la république par un trafic honteux.    - merces proditionis: le prix d'une trahison.    - priusquam infanda merces perficeretur, Liv.: avant que cet infâme marché fût conclu. [st1]3 [-] salaire, peine, châtiment.    - merces temeritatis, Liv.: le juste prix de sa témérité.    - merces spreti numinis, Liv.: punition pour avoir méprisé l'ordre des dieux. [st1]4 [-] tort, dommage.    - non sine magnā mercede, Cic. Tusc. 3, 6, 12: non sans grave préjudice.    - mercede suorum, Virg.: pour le malheur des siens.    - magnā res tuas mercede colui, Sen. Tranq. 11, 2: il m'en a coûté beaucoup pour administrer tes biens. [st1]5 [-] intérêt, rente, revenu.    - mercedes habitationum annuae, Caes. B C. 3, 21: loyers des maisons.    - publicanos tertiā mercedum parte relevavit, Suet. Caes. 20: il fit remise aux fermiers publics du tiers de leurs fermages.    - mercedes praediorum, Cic.: revenus de domaines.    - merces aut nummi, Hor.: intérêt ou principal. [ABCU]B - mercēs, arch.: c. merx.
    * * *
        Merces, mercedis, pen. prod. foem. gen. Cic. Loyer et gage qu'on donne pour la besongne, Salaire, Le pris du labeur.
    \
        Merces praediorum. Cic. Revenu et rente.
    \
        Fidem cognoscere hominum magna mercede. Cic. Cherement, Avec grande perte et dommage.

    Dictionarium latinogallicum > merces

  • 12 arcesso

    arcesso (and accerso), īvi, ītum, 3, v. a. ( inf. arcessire and arcessiri, like lacessiri instead of lacessi, freq. and in the best class. writers, though the MSS. and editt. vary very much; cf. Struve, p. 198.—The form accerso, used freq. by Sall., has been unjustly repudiated; cf. Doed. Syn. III. p. 281 sq.; Kritz ad Sall. C. 40, 6, and the grammarians cited by both;

    Dietsch,

    Sall. II. p. 145; Rib. prol. in Verg. p. 388) [causat. from accedo; cf. incesso from incedo; ar = ad].
    I.
    Lit., to cause any one to come, to call, send for, invite, summon, fetch (while accio designates merely the calling, without indicating the coming of the person called, Doed. Syn. III. p. 283).
    A.
    In gen.:

    aliquem ad aliquem,

    Plaut. Cas. 3, 2, 1:

    Blepharonem arcessat, qui nobiscum prandeat,

    id. Am. 3, 2, 70:

    quaeso, hominem ut jubeas arcessi,

    id. Capt. 5, 1, 29; so id. Bacch. 2, 3, 120; 4, 6, 26; id. Truc. 1, 2, 28; so,

    arcessiturus,

    id. Cas. 3, 2, 23; 3, 4, 11:

    arcessitum,

    id. Rud. 4, 4, 12:

    jussit me ad se accersier,

    Ter. Eun. 3, 3, 4 Bentl., where Fleck. reads arcessier:

    obstetricem arcesse,

    id. Ad. 3, 2, 56; so id. ib. 5, 7, 6; and id. Eun. 3, 5, 44 al.:

    cum ab aratro arcessebantur, qui consules fierent,

    Cic. Rosc. Am. 18:

    sacra ab exteris nationibus ascita atque arcessita,

    id. Verr. 2, 4, 51 fin.; so id. ib. 5, 18:

    ejus librum arcessivi,

    id. Att. 16, 11:

    ex continenti alios (fabros) accersi jubet,

    Caes. B. G. 5, 11 Dinter:

    Gabinium accersit,

    Sall. C. 40, 6; so id. ib. 52, 24;

    60, 4: cunctos senatorii ordinis accersiri jubet,

    id. J. 62, 4; so id. ib. 113, 4:

    Agrippam ad se arcessi jussit,

    Nep. Att. 21, 4:

    Pisonem arcessi jubet,

    Tac. H. 1, 14 al.:

    placere patrem arcessiri,

    Liv. 3, 45:

    aliquem ab Epidauro Romam arcessendum,

    id. 10, 47:

    Ityn huc arcessite,

    Ov. M. 6, 652; so id. ib. 15, 640; Hor. S. 2, 3, 261:

    sin melius quid (sc. vini) habes, arcesse,

    order it, let it be brought, id. Ep. 1, 5, 6 al. — Trop.:

    Illic homo a me sibi malam rem arcessit jumento suo, prov.,

    this man brings misfortunes upon his own head, Plaut. Am. 1, 1, 171:

    quies molli strato arcessita,

    Liv. 21, 4; so,

    somnum medicamentis,

    Cels. 3, 18:

    gloriam ex periculo,

    Curt. 8, 13 fin. al.—
    B.
    Esp. in judic. lang., to summon, arraign one, before a court of justice; hence, in gen., to accuse, inform against; constr. aliquem alicujus rei:

    ut hunc hoc judicio arcesseret,

    Cic. Fl. 6; so id. Rab. Perd. 9:

    ne quem umquam innocentem judicio capitis arcessas,

    to accuse of a capital crime, id. Off. 2, 14, 51:

    aliquem capitis,

    id. Deiot. 11:

    pecuniae captae,

    Sall. J. 32, 1:

    majestatis,

    Tac. A. 2, 50:

    tumultus hostilis,

    id. ib. 4, 29:

    veneni crimine,

    Suet. Tib. 53; also absol.:

    arcessiri statim ac mori jussus est,

    id. Claud. 37.— Trop.: inscitiae, Nigid. ap Gell. 19, 14. —
    II.
    Transf. to mental objects, to bring, fetch, seek, or derive a subject, thought, quality, etc.:

    a capite quod velimus,

    Cic. de Or. 2, 27, 117; so id. Top. 9:

    translationes orationi splendoris aliquid arcessunt,

    id. de Or. 3, 38, 156:

    ex medio res arcessere,

    Hor. Ep. 2, 1, 168:

    longe arcessere fabulas coepi,

    to fetch from far, Petr. 37.—Hence, arcessitus (in opp. to that which comes of itself, and is therefore natural), far-fetched, forced, unnatural (syn. durus):

    cavendum est, ne arcessitum dictum putetur,

    that an expression may not appear forced, far-fetched, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    frigidi et arcessiti joci,

    Suet. Claud. 21:

    in Lysiā nihil est inane, nihil arcessitum,

    Quint. 10, 1, 78; cf. id. 2, 4, 3; 9, 3, 74; 12, 10, 40 al.

    Lewis & Short latin dictionary > arcesso

  • 13 furor

    I fūror, ātus sum, ārī depon. [ fur ]
    1) красть, воровать, похищать (aliquid ex templo Q; aliena furatum ire Ap); совершать плагиат, присваивать себе чужое произведение (f. librum ab aliquo C)
    2)
    f. speciem alicujus Prp — принять чей-л. вид
    3) отвращать, отводить ( oculos alicui rei V)
    4) закрывать, скрывать, закутывать ( vultus veste SenT)
    II furor, ōris m. [ furo ]
    1) бешенство, ярость, неистовство (captus furore L; f. maris Tib; ira brevis f. est H)
    3) беснование, исступление, вдохновенная восторженность, экстаз ( vaticĭni furores O)
    6) ослепление, безумие

    Латинско-русский словарь > furor

  • 14 medium

    ī n. [ medius I ]
    1) середина (aliquid in m. conjicere L; aliquid in medio constituere Just)
    2)
    а) нечто среднее, находящееся посреди, занимающее промежуточное положение ( medio caeli terraeque volare V)
    hostes in medio circumventi L — враги, взятые в кольцо
    medio tutissimus ibis O — средний путь — самый безопасный
    3) центр, средоточие (m. ferire C; in m. vergere C, L)
    4)
    а) общество, общественная жизнь, тж. быт
    aliquid in m. proferre C — предать что-л. гласности или подвергнуть широкому обсуждению
    in m. vocare Cпризвать на суд
    vocare aliquem in medio Pt — звать кого-л. на расправу
    in m. venire (procedere) Cпоказываться публично или предстать перед судом, но тж. Pt выходить на середину (комнаты, зала)
    aliquid in medio ponere C — довести что-л. до всеобщего сведения
    in medio (in medium) aliquid relinquere C, L etc. — оставить что-л. нерешённым (открытым)
    de medio tollere C (removēre C, agere Pt) — устранить, убрать, отменить
    5) общественное благо, тж. всеобщее достояние
    aliquid in m. dare O — давать что-л. во всеобщее пользование
    res in medio sita (posĭta) Ter, C, QC, T etc. — нечто, находящееся в общественном пользовании, общедоступная вещь

    Латинско-русский словарь > medium

  • 15 aratrum

    arātrum, ī, n. (aro), griech. ἄροτρον, dor. ἄρατρον, der Pflug (vgl. Voß Verg. georg. 1, 169 sqq.), aratri vomer, Varro: aratrum circumducere, Cic.: subigere terram aratris, Cic.: aratris sulcos ducere, Ambros.: non obrui aratro, sed ligneis rastris, Col.: plostro et aratro iuvencum consuescere, Col.: alqm ab aratro arcessere, Cic.: aratro domefacta tellus, Petr. – zum Ziehen der Grenzen neu zu gründender Städte gebraucht, Cic. Phil. 2, 102. – Symbol der Zerstörung eroberter Städte, s. Orelli Hor. carm. 1, 16, 21. – / Nbf. arāter, trī, m., Lex August. b. Gromat. vet. p. 112, 24 u.a.

    lateinisch-deutsches > aratrum

  • 16 arcesso

    arcesso (accerso), īvī, ītum, ere (Causat. v. accedo, wie incesso v. incedo), machen, daß jmd. »herankommt«; dah. jmd. od. etw. herbei-, herzu-, herholen, herrufen, einberufen, I) im allg.: 1) eig.: a) leb. Wesen: eamus intro, ut arcessatur faber, Plaut.: u. so Siculos, Cic.: Gabinium, Sall.: patrem, Liv.: auxilia, Sall.: integros pro sauciis, Sall.: Germanos mercede, Caes.: litteris arcessiti sunt, Liv.: praetoris arcessitus nuntio, Cic. – m. Ang. woher? wohin? undique praesidia, Sall.: alqm ab aratro, Cic.: auxilia a Vercingetorige, Caes.: alqm Venafro, Teano, Cic.: Corintho colonos, Nep.: alqm litteris Capuā, Cic.: alqm a Gadibus, Plin.: exercitum ab Tanai, Curt.: boves ex longinquo, Col.: alqm cum omnibus copiis ex citeriore Hispania, Sall.: alqm de exsilio, Ascon.: alqm domo huc, Plaut.: alqm domum, Ter.: alqm ad se, Ter. u. Cic.: alqam ad vicinam, Plaut.: alqm in patriam, Cic.: alqm in senatum, Cic.: amicum trans mare, Quint.: Aesculapium ab Epidauro Romam, Liv. – m. Ang. wozu? alqm ab aratro ad fasces, Salv.: alqm ad rem divinam, Ter.: Gallorum gentem ad bellum, Sall.: alqm ad laboris societatem, Cic.: ad evertenda rei publicae fundamenta Gallos, Cic.: u. so m. Dat., Gallos auxilio (zur H.), Caes. b. G. 3, 11, 2: m. in u. Akk., alqm in auxilium, Aur. Vict. de vir. ill. 4, 11: m. 1. Supin., arcessitur lavatum interea virgo, Ter. eun. 592. – b) Lebl.: aurum, Plaut.: eius librum, Cic.: humum, Col.: tormenta et missilia, Tac.: argentum mutuum, Sall. fr.: sacra ab exteris nationibus asciscere et arcessere, Cic.: sin melius quid (vini) habes, arcesse, so laß ihn holen, Hor. – 2) übtr.: a) im allg.: illic homo a me sibi malam rem arcessit iumento suo, der Mensch ladet sich Unglück auf den Hals, Plaut.: ne arcessant bellum, sich auf den Hals holen, Liv.: quies molli strato arcessita, verschafft, Liv.: arc. causam sibi mortis, Val. Max.: mortem, herbeiführen, Val. Max. (dah. mors arcessita, ein gewaltsamer, Plin. ep.): somnum medicamentis, Cels.: somnum in ossa, Prop.: gloriam ex periculo, sich holen, erwerben, Curt.: poet., vitas sibi, erhalten, Verg. – b) einen Stoff, einen Gedanken u. dgl. von irgendwo herbeiholen, herholen, suchen, argumentum usque a capite, Cic.: res extrinsecus, Quint.: ea aliunde, Quint.: fabulas longe, Petr.: e medio res, Hor.: orationi splendoris aliquid, Cic. – dah. arcessītus, gesucht, mit Gewalt herbeigezogen, gezwungen, dictum, Cic.: iocus, Suet.: affectatio innata, non arcessita, Quint. – II) insbes.: 1) aus der Unterwelt heraufrufen, manes coniugis, Verg. Aen. 6, 119 (dazu Servius). – 2) eine Braut in das Haus des Bräutigams holen, einholen, zB. virginem, Ter. Andr. 546 (und dazu Klotz u. Spengel) u. adelph. 890: uxorem, Ter. Andr. 581. – 3) als t. t. der Gerichtsspr., vor Gericht fordern, belangen, dah. übh. verklagen, beschuldigen, alqm iudicio od. nomine od. crimine alcis rei od. (bei Spät.) in crimen alcis rei od. alqm m. bl. Genet., alqm hoc iudicio, Cic.: alqm magis invidioso crimine quam vero, Cic.: alqm eodem crimine in summum capitis periculum, Cic.: alqm iudicio capitis, Cic.: alqm statuarum nomine, Cic.: alqm ambitus crimine, Cic.: alqm veneni crimine, Suet.: alqm in crimen laesae maiestatis, Amm.: alqm capitis, Cic., pecuniae captae, Sall., maiestatis, Tac.: übtr., alqm inscitiae, Nigid. fr. bei Gell. 19, 14, 8: Passiv arcessor m. Nom. u. Infin., arcessebantur ministri fuisse Galli ferocientis, Amm. 15, 3, 1; u. so Amm. 15, 5, 28. – / a) eine (ob mit Recht oder Unrecht, wird schwerlich entschieden werden) angefochtene Nbf. von arcesso ist accerso, s. Eutych. 482, 25. Kritz u. Dietsch Sall. Cat. 40, 6. Ellendt Cic. de or. 2, 117 N. cr. (vol. 1. p. 261 sq.). Wagner Orthogr. Vergil. p. 417. Brambach Hilfsb. S. 25. Hauler Terentiana p. 46. – b) Formen nach der 4. Konj., arcessio, arcessiam, arcessiens, arcessire u. arcessiri, bei den Eccl. (s. Rönsch Itala p. 284 sq.); außerdem arcessiunt, Heges. 5, 36, 2: arcessiretur, Frontin. 2, 7, 4: arcessirentur, Suet. Galb. 20 R., u. bes. arcessiri (accersiri), Auct. b. Afr. 12, 2. Frontin. 1, 9, 3. Macr. somn. Scip. 1, 13, 7. Vgl. Oudend. Caes. b. G. 1, 31, 4. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 248 f. – c) Paragog. Infin. arcessier, Caecil. com. 263. Ter. eun. 510 Fl. (Dz. accersier).

    lateinisch-deutsches > arcesso

  • 17 commeatus

    commeātus, ūs, m. (commeo), I) das ungehinderte Gehen, das Gehen und Kommen, der freie Durchgang, der freie Verkehr, in eo conclavi ego perfodi parietem, quā commeatus clam esset hinc huc mulieri, Plaut. mil. 142: nimis beat, quod commeatus transtinet trans parietem, ibid. 468: per hortum utroque commeatus convenit, Plaut. Stich. 452: medium parietem perfodit servus, commeatus clanculum quā foret amantum, Plaut. mil. argum. II, 10: si viae publicae exemptus commeatus sit, vel via coartata, Ulp. dig. 43, 8, 2. § 25. – v. lebl. Subjj., si fauces commeatum liquidae vocis exercent, die Stimme frei u. ungehindert herauslassen, Pallad. 1, 3. – II) meton., a) die Erlaubnis, ungehindert zu gehen, der Urlaub, bes. der Militärpers., commeatum petere, Vell.: tridui commeatum petere ab alqo, Hyg.: commeatum accipere, Plin. ep.: commeatum sumere, Liv.: alci commeatum dare, Liv.: alci commeatum indulgere, Plin. ep. u. Hyg. (u. amatoriae militiae brevem commeatum indulgere, Apul.): alqm in commeatum mittere, Liv.: in commeatu esse, Liv.: commeatu abesse, mitll., Suet.: ultra commeatum abesse, ICt.: secum eum tum frequentem ad signa sine ullo commeatu (ohne irgend Urlaub zu nehmen) fuisse, Liv.: sine commeatu Italiā excedere, Suet.: ad commeatus diem non venire, non adesse, an dem Tage, wo der U. zu Ende ist, Cornif. rhet. u. Quint.: commeatum alci propagare, Suet.: sine commeatibus dilabi, Liv.: cum commeatu Syracusis remanere, Cic.: a commeatu castra repetere, Suet.: satis liberi commeatus erant, primoribus tamen magis quam militibus, U. wurde ziemlich leicht gegeben, jedoch mehr den V. als den S., Liv. 1, 57, 4. – v. lebl. Subjj., im Bilde, longum mihi commeatum dederat mala valetudo; repente me invasit, Sen. ep. 54, 1: assidua servitus sine intervallo, sine commeatu, Sen. nat. qu. 3. pr. § 16. – übtr., ut sibi vivendi peteret a domino commeatum, Frist, Paulini vita S. Ambros. 45. – b) das Einherziehende od. Kommende, α) die Karawane, der Train, der Transport von Waren u. Menschen, der Warentransport, die Ladung, Sendung zu Lande u. zu Wasser, frequentia negotiatorum et commeatuum, Sall.: Londinium copiā negotiatorum et commeatuum maxime celebre, Tac.: de novo commeatu Neapolin confluxisse, von der eben angekommenen Handelsflotte, Suet. – v. Menschen, duobus commeatibus exercitum reportare, Caes.: secundum commeatum in Africam mittere ad Caesarem, Auct. b. Afr.: per omnem nostrum commeatum (Karawane) morsibus ambulare (v. Hunden), Apul. – β) die Zufuhr aller Art, bes. Proviant, Mundvorrat, c. largus, Curt.: commeatus maritimi, Liv., od. marini, Iustin.: commeatūs inopia, Frontin.: commeatuum penuria, Curt.: commeatus abunde od. affatim, Sall.: c. frumenti, Liv.: frumentum ac commeatus od. commeatusque, res frumentaria commeatusque, und der übrige Pr., Caes. (s. Kraner Caes. b. G. 1, 39, 1): commeatibus abundare, Frontin.: commeatum od. commeatus parare, Liv. u. Sall.: commeatum praeparare, Liv.: commeatus accipere, Liv.: commeatus arcessere, Liv.: commeatum convehere, advehere, Liv.: commeatus eo pervehere, Liv.: commeatus ex montibus invehere, ex Samnio subvehere, Liv.: commeatum portare, Sall.: commeatus ab urbe in castra portare, Liv.: supportare frumentum commeatumque ex Sequanis et Aeduis, Caes.: commeatus exercitui alcis subministrare, Frontin.: petere commeatum, Caes.: alqm commeatu prohibere, Caes.: nostros commeatibus intercludere, Caes.: alqm frumento commeatuque intercludere, Caes.: alqm commeatu et reliquis copiis intercludere, Cic.: alci commeatum intercludere, Plaut.: urbem omni commeatu privare, Nep.: commeatus excipere od. intercipere, Liv. – scherzh., in commeatum argentarium proficisci, auf Gewinn von Geldgeschäften ausgehen, Plaut. Pseud. 424. – γ) das Gepäck des Heeres, Suet. Tib. 18, 1. – δ) die Reiseequipage, commeatus per municipia et colonias disponere, Relais legen, Suet. Tib. 38.

    lateinisch-deutsches > commeatus

  • 18 convivium

    convīvium, iī, n. (con u. vivo), das gesellige Zusammenleben = die Gesellschaft geladener Gäste (convivae), gew. mit einem gemeinsamen Mahle (cena, epulae) verbunden, die Tischgesellschaft, das Gastmahl, der Schmaus, I) eig.: circuli conviviaque, convivia et circuli, Liv. (s. Drak. Liv. 34, 61, 4): convivia, comissationes, cantus, symphoniae, Cic.: c. et comissationes, convivia comissationesque, Liv.: convivia et epulae, Gastgebot u. Tafel, Tac. – apparatus convivii, Eutr.: dominus convivii (der Veranstalter der G., der Gastgeber, Wirt), Gell.: conditores instructoresque convivii, Cic. – quasi aliquod Lapitharum aut Centaurorum c., Cic.: convivia magistratuum, Cic. – c. amplum, Suet.: c. nimis artum, Hor.: c. delicatum, Cic.: domesticum, Suet.: familiare, Suet. u. Gell.: frequens, Suet.: grande, Quint.: hesternum, Cic.: omnibus rebus instructum et paratum, Cic.: intempestivum, Curt.: iucundum et gratum, Cic.: lautum od. lautius, Plin. u. Suet.: luxuriosum, Quint.: moderatum atque honestum, Cic.: nocturnum, Cic.: plenum, Suet.: publicum, Cic.: convivia publica et privata, Plin.: c. pudicum et sobrium, Cic.: sollemne, Suet.: sumptuosum, Mart.: sumptuosius, Vopisc.: tempestivum, Cic. u. Suet.: sollemne et tempestivum, Curt.: turpe, Cic. – abducere alqam statim e convivio, Suet., extra convivium, Sen. rhet. – accipere alqm convivio, Cic.: accipere se mutuis conviviis, Auct. itin. Alex.: iam accubare in convivio, Nep.: adhibere alqm convivio od. in convivium, Caes. u. Cic.: agitare convivium sine talis domi, Plaut.: agitare hoc convivium vino et sermone suavi, Plaut.: agitare convivia et ampla et assidua, Suet.: antiquā ut consuetudine agitarem inter vos libere convivium, Ter.: agitare convivium regium conchis omnium generum etc., Fronto de fer. Als. 3. p. 224, 16 N.: convivium apparare opipare, Cic., de die, Curt., semel toto in anno, Mart.: arcessere alqam in convivium, Ter.: mihi carendum est conviviis, Cic.: celebrare convivium, s. celebro no. a, β: cenare pleno convivio, Sen. rhet.: comparare alci convivium, Val. Max.: comparare convivium magnifice et ornate, Cic.: concelebrare convivia et passim et tributim, Q. Cic.: deserere repente convivium, Suet.: dimittere convivium, Liv.: discedere de convivio, Cic.: ducere uxorem in convivium, Nep.: egredi ex convivio, Liv.: in convivio esse, Ter.: exornare parum scite convivium, Sall.: exstruitur magnifico apparatu convivium, Sen. rhet.: facere sumptuose lauta convivia, Catull.: convivia coetusque fieri vetabant, Val. Max.: habere convivium in foro, Sen. rhet., od. natali die suo, Plin.: habere inter se iucunda convivia, Iustin.: inire convivium publicum, Cic., idem convivium, Liv.: instruere convivium non sumptuose, Lact., od. barbarā opulentiā, Curt.: interesse in convivio, Cic.: invitare alqm ad convivium, Ambros.: mittere (aufheben) convivium, Liv.: ornare magnifice splendideque convivium, Cic.: ornare et apparare convivium, Cic.: parare convivium, Verg.: praebere convivia sumptuosiora, Vopisc.: producere convivium vario sermone ad multam noctem, Cic.: protrahere saepe cum alqo convivia in primam lucem, Cic.: reddere se convivio, Liv.: redire in convivium, Curt.: reducere alqm rursus in convivium (Ggstz. abducere alqm e triclinio in cubiculum), Suet.: relinquere convivium, Liv.: renuere nullum convivium, Cic.: rogare alqm ad convivium, Iustin.: solvere convivium, Liv.: sordet convivium inopiā, ist ärmlich, Favorin. fr.: subtrahere se convivio maturius propter metum, Val. Max.: trahere convivium tantā comitate, Plin. ep.: tollere convivium, Plaut.: post transacta convivia, Sen.: protinus eversae turbant convivia mensae, Ov.: venire in convivium, Cic.: versari in conviviis, Cic. – II) meton., die Tischgesellschaft = die Tischgäste, Gäste (convivae), nequitiam vinosa tuam convivia narrant, Ov.: tota convivia interemere (fungi suilli), Plin.: c. nuptiale, die Hochzeitsgäste, Apul. u. Amm. – / Cic. Vat. 31. Hor. ep. 1, 5, 29. Prop. 4, 6, 71. Tac. ann. 3, 9 u. 15, 30 gehören bei richtiger Erklärung zu no. I.

    lateinisch-deutsches > convivium

  • 19 crimen

    crīmen, minis, n. (v. cerno = *crino, wie griech. κρινα v. κρίνω), der Gegenstand richterlicher Entscheidung, die Beschuldigung, Anschuldigung, Anklage, der Beschuldigungs-, Anklagepunkt u. übh. der anklagende Vorwurf u. (sofern der Vorwurf unbegründet ist) die Verleumdung, I) subjectiv: 1) eig.: auctor criminis, Cic.: crimen sine accusatore, sententia sine consilio, damnatio sine defensore, Cic.: cr. ambitus, Cic.: cr. maiestatis, Beschuldigung des Majestätsverbrechens, Cic.: cr. proditionis, Nep.: cr. avaritiae (Ggstz. liberalitatis laus), Cic. – cr. regis, gegen den K., Liv.: aber (m. subj. Genet.) crimina Persei, Liv.: crimina in patres, Liv. – sermones pleni criminum in patres, Liv.: omnia (erant) criminum inter ipsos plena (voller gegenseitiger Beschuldigungen), Liv. – reliquum est crimen de veneno, Cic. – cr. atrox, Liv.: cr. acerbum, Quint.: cr. caecum erat, lag im Dunkel, Liv.: cr. falsum, Ggstz. verum, Cic.: er. magnum, Cic.: cr. meum (tuum, suum), bald = von mir (vorgebrachte), bald = gegen mich, Cic.: cr. navale, in betreff der Schiffsleute, Cic. – cr. merere, einen Vorwurf auf sich laden, Tac.: cr. propulsare, defendere, Cic., Ggstz. cr. obicere, Quint.: cr. purgare, Cic.: facere sibi cr., Cic., od. afferre cr., Cic., zuziehen: in cr. vocare, Cic., od. adducere, Plin., anschuldigen, anklagen: in cr. vocari, Nep., od. venire, Ter., angeschuldigt, angeklagt werden: in crimina attrahi (hineingezogen werden), Tac.: fingere alci alcis rei cr., einen fälschlich anklagen, -anschuldigen, Prop.: dare alci alqd crimini, zum Vorwurf machen, Cic.: esse crimini, zum Vorwurf gereichen, Cic.: esse in crimine, angeschuldigt werden, Cic.: ubi est crimen (ein Beschuldigungsgrund)? Cic.: qui crimine eo damnaretur, deshalb, Cic.: invidiae crimine accusari, gehässigerweise angeklagt werden, Nep.: alqm arcessere crimine ambitus, anklagen wegen A., Cic.: quae te mihi crimina mutant? Verleumdungen, Verunglimpfungen, Prop. – 2) meton., die Anklage = der Gegenstand des Vorwurfs, perpetuae cr. posteritatis eris, wirst von ihr geschmäht werden, Ov. trist. 4, 9, 26; vgl. Ov. am. 3, 7, 4. – II) objektiv, die angeklagte Schuld, das Vergehen, Verbrechen, 1) eig.: a) im allg. (s. Weißenb. Liv. 40, 12, 10 wo er fälschlich Stellen aus Cic. anführt u. 45, 24, 4): crimen meum, Liv.: crimen ultro fateri, Suet.: hoc si crimen erit, crimen amoris erit, Prop.: tam formosa tuum mortua crimen erit, deine Schuld, Prop.: qui nos poenā, non crimine liberant, Liv. – crimen est m. folg. Infin., cum crimen meum sit vicisse, Sen. contr. 10, 2 (31), 1; vgl. Apul. de apol. 25. – v. lebl. Subjj., brassicae crimina, Fehler, Plin. 20, 91. – b) insbes. das Verbrechen der Buhlerei, der Ehebruch, Ov. met. 9, 24. Sil. 6, 634. – u. c) poet., crimina belli, Krieg erregender Hader, Verg. Aen. 7, 339. – 2) meton.: a) der ein Laster darstellende Gegenstand, das Laster, das Verbrechen, et rupit pictas, caelestia crimina (der Götter Ehebruch), vestes, Ov.: concepta crimina, das verbrecherisch empfangene Kind, Ov.: tum paries nullo crimine pictus erat, war mit keiner Darstellung des Lasters bemalt, Prop.: impressā signat sua crimina gemmā, den das Vergehen enthaltenden Brief, Ov. – b) der ein Vergehen veranlassende Gegenstand, die Schuld, se causam clamat crimenque caputque malorum, Verg.: at pereant Baiae crimen amoris aquae, die Schuld der Untreue, Prop. – / crimen als masc., illic duplicem ac geminum crimen admittunt, Ps. Cypr. de aleat. 6 extr.

    lateinisch-deutsches > crimen

  • 20 curro

    curro, cucurrī, cursum, ere (currus, vgl. mhd. hurren, sich rasch bewegen), laufen, rennen, rennen u. jagen, im Laufe (auch zu Pferd, Wagen, Schiff) eilen, u. im Passiv curritur unpers. = man läuft, rennt, eilt (Ggstz. stare, ingredi, ire, ambulare, reptare u. vgl.), currens (miles), Ggstz. is qui stat, Veget. mil.: si stas, ingredere; si ingrederis, curre; si curris, advola, Cic.: neque currentem se nec cognoscit euntem (weder im Laufen erkennt er sich [= seine alte Kraft] wieder, noch im Gehen); genua labant etc., Verg.: multum ambulandum est, currendum aliquando, Cels.: senex infirmi corporis est, qui cum ambulare vult currit, Sen.: aves, quae magis currunt, quam volant, Cels.: frequentior currentibus quam reptantibus lapsus, Plin. ep.: exercitatio ambulandi currendique necessaria est, Cels.: claudis non modo gradiendi, sed etiam currendi facultatem dare, Lact.: currendo se rumpere alcis causā, Plaut.: superare currendo omnes (v. einem Hunde), Ov. – c. propere, Ter.: c. solito velocius, Ov.: c. spiritu retento, Cels.: c. rigidā cervice et extento capite (von Pferden), Fronto: singulis cruribus saltatim, Gell.: catervatim (noch immer in einzelnen Haufen), Liv.: recte (aufrecht), v. Affen, Plin.: u. (im Bilde) incomposito dixi pede currere versus, Hor. – dicta erat aegra mihi; praeceps amensque cucurri, Ov.: ne qua periret redemptionis hora, praeceps cucurrit, Ps. Quint. decl. – per invia saxa, Curt.: per totum conclave pavidi currunt (v. Mäusen), Hor.: c. per flammam, auch sprichw., wie unser »für jmd. durchs Feuer laufen« = sich jeder Mühe u. Gefahr unterziehen, s. Cic. Tusc. 2, 62. – c. tenuissinus et adversis funibus, Sen.: u. (im Bilde) non datur ad Musas currere latā viā, Prop.: ebenso latā viā, Cic.: im Bilde, proclivi currit oratio, venit ad extremum, haeret in salebra, Cic. de fin. 5, 84. – c. circum loculos, Hor.: ad alcis vehiculum vel equum, Eutr.: ad essedum alcis per aliquot passuum milia, Suet.: unde (= a quo) uxor media currit de nocte vocata, Hor.: nunc huc, nunc illuc, et utroque sine ordine curro, Ov.: cogito, quonam ego curram illum quaeritatum, Plaut.: tu pueris curre obviam, Ter.: intro huc curro, Plaut.: quo celeriter curratur, Plaut.: c. in Palatium, Suet.: in ordines suos, Curt.: raptim in eam sententiam, Cic. – ad litus, Ov.: ad muros, Liv.: protinus ad regem, Curt.: cursim ad Numisium, Afran. fr.: c. ad me et volare, Fronto: c. titulo officii ad exsequias, Iustin.: ad necem (v. Hirsch), Phaedr.: ad complexum meae Tulliae, ad osculum Atticae, in die Arme, an den Hals fliegen, Cic.: ad complectendum eum, Curt.: ad consulendos hariolos, Phaedr.: usque sub Orchomenon, Ov. – canis currens post cervum, hinter dem H. herlaufend, Augustin. – c. domum, Plaut.: c. Puteolos, Cic.: ad matrem Neapolim, Cic.: im Passiv unpers., curritur ad me, Ter., ad praetorium, Cic.: curritur certatim ad hoc opus, Cic.: curritur ex omnibus locis urbis in forum, Liv. – c. alci subsidio (zu H.), Cic. u. Prop.: pro se quisque currere ad sua tutanda, Liv. – ad vocem praeceps amensque cucurri, ich stürzte sinnlos der Stimme nach, Ov. met. 7, 844. – m. Acc. der Strecke, uno die MCCCV stadia (v. einem Läufer), Plin. 7, 84: eosdem cursus c. (im Bilde = denselben Weg einschlagen), Cic. agr. 2, 44: beim Passiv mit Nom., campus curritur, s. Quint. 1, 4, 28. – Imperat. curre mit volg. Imperat., curre, nuntia venire, Afran. fr.: curre, obstetricem arcesse, Ter. (vgl. Ribbeck Coroll. ad comic. Rom. fr. p. LXIX). – curro m. Infin. = laufen, um zu usw., eilen, sich beeilen, zu usw., ecquid currit pollinctorem arcessere? Plaut. asin. 910: quis illam (dexteram) osculari non curreret? Val. Max. 5, 1. ext. 1. – Sprichw., currentem hortari, incitare od. instigare, od. addere calcaria sponte currenti, einen an sich schon Eifrigen zu noch größerem Eifer aufmuntern, antreiben (griech. σπεύδοντα ὀτρύνειν; vgl. unser »dem Vogel noch Flügel ansetzen«), s. Cic. ad Att. 5, 9, 1; 6, 7, 1. Cic. ad Q. fr. 1, 1, 16. § 45. Plin. ep. 3, 7, 15; 1, 8, 1: auch mit dem Zusatz ut dicitur, ut aiunt, zB. currentem, ut dicitur, incitavi, Cic. Phil. 3, 19: facilius est currentem, ut aiunt, incitare quam commovere languentem, Cic. de or. 2, 186: alqm ad pacem currentem, ut aiunt, incitare, Cic. ep. 15, 15, 3.

    So nun bes.: a) v. Wettlaufen, Wettrennen, laufen, rennen, qui currere coeperint, Cornif. rhet.: currentes equi, Plin. ep.: exerceri plurimum currendo et luctando, Nep.: c. bene, male (v. Rennpferden), Ov.: c. in sacro certamine, Lampr.: ›circus maximus‹ dictus, quod ibi circum metas equi currunt, Varro LL. – bildl., per hunc circulum curritur, darum dreht sich alles, Sen. ep. 77, 6. – m. Acc. der Strecke, qui Stadium currit, Cic. de off. 3, 42. – b) v. der Schiffahrt, fahren, segeln, iniecto ter pulvere curras (magst du weiter fahren). Hor.: c. bene minimam ad auram (v. Fahrzeuge), Ov.: c. per placidas aquas (v. Fahrz.), Ov.: per omne mare (v. Pers.), Hor.: Colchā aquā (v. Fahrz.), Ov.: in immensum salum (v. Fahrz.), Ov.: extremos ad Indos (v. Kaufmann), Hor.: c. trans mare (v. Pers.), Hor. – m. Acc. des Wegs usw., c. Caphaream aquam (v. Fahrzeug), Ov.: c. cavā trabe vastum aequor (v. Pers.), Verg.: currit iter tutum non secius aequore classis, Verg. – c) v. Laufe, Umlaufe des Rades, si mea sincero curreret axe rota, Ov.: u. (v. Töpferrade) currente rotā urceus exit, Hor. – d) v. Laufe des Wassers, bes. eines Flusses, laufen, rinnen, aqua currens, Prop. u. (Ggstz. aqua stans) Pallad.: currentes aquae, Ov.: prope currens flumen, Ov.: rivus palustri et voraginoso solo currens, Auct. b. Hisp.: c. per ultima Indiae (v. einem Fl.), Curt.: in aequora, in mare vastum (v. Fl.), Verg. u. Ov.- m. Acc. der Strecke, et sciat indociles currere lympha vias, wie unlenksam die Quelle die Wege sich bahnt, Prop. – ex Aetnae verticibus quondam effusis crateribus per declivia incendio divino torrentis vice flammarum flumina cucurrerunt, Apul. – e) v. Fluge, medio ut limite curras, Icare, moneo, Ov. met. 8, 203. – f) v. Laufe der Himmelskörper, umlaufen, den Umlauf halten, quae (loca) proxima sol currendo deflagrat, Vitr.: quaecumque vides supra nos currere, Sen.: libera currebant et inobservata per annum sidera, Ov. – g) v. Dingen, die sich in einer Richtung um od. über od. durch etwas hinziehen, non quo multa parum communis littera currat, sich hinzieht, erscheint, Lucr.: chlamys aurata, quam plurima circum purpura Maeandro duplici Meliboea cucurrit, um den sich ein meliböischer Purpurstreifen in doppelten mäandrischen Krümmungen herumzog, Verg.:iniula currit per crines, Stat.: linea transversa currat per medium, Plin.: limes currit per agrum, Plin.: supercilia usque ad malarum scripturam currentia, Petron.: privatis generum funiculis in orbem, in obliquum, in ambitum (sich schlängelnd) quaedam coronae per coronas currunt, Plin. – v. Tönen, vox currit conchato parietum spatio, Plin. 11, 270: varius per ora cucurrit Ausonidum turbata fremor (Gemurr), Verg. Aen. 11, 296 sq.: carmina dulci modulatione currentia, Lact. 5, 1, 10. – von körperlichen Zuständen, frigus per ossa cucurrit, Ov. – rubor calefacta per ora cucurrit, Verg. – h) v. den Augen, rollen, oculi currentes, huc illucque directi et furiose respicientes, Cassiod. hist. eccl. 7, 2. p. 281 (a) ed. Garet. – i) v. der Zeit u. v. Zeitereignissen, schnell dahineilen, enteilen, schnell verlaufen, currit ferox aetas, Hor.: hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiems, Ov.: nox inter pocula currat, Prop.: quasi saeculum illud eversionibus urbium (unter Z. von St.) curreret, Flor.: currentes ex voto prosperitates, Amm. 20, 8, 6: facile est, ubi omnia quadrata currunt, alles am Schnürchen läuft, Petron. 43, 7. – u. v. Pers., eine Zeit dahinrollen lassen, durchlaufen, talia saecula currite, Verg. ecl. 4, 16. – k) (im Bilde s. oben aus Cic. de fin. 5, 84), v. raschen Gang der Rede usw., rasch fortschreiten, fortlaufen, perfacile currens oratio, Cic.: historia currere debet et ferri, Quint.: acria currere, delicata fluere, Quint.: trochaeum ut nimis currentem damnat, Quint.: est brevitate opus, ut currat sententia, Hor.: modulatus aliquis currentis facundiae sonitus, Gell.: illi (rhythmi) currunt usque ad μεταβολήν, Quint. – / Perf. bei Spät. auch curri, zB. currissem, Verus bei Fronto ep. ad Ver. 1, 3. p. 116, 19 N.: curristi, Tert. de fuga in pers. 12: currēre, Arnob. 4, 4 cod. P (Reiff. cucurrēre).

    lateinisch-deutsches > curro

См. также в других словарях:

  • arcessere — (Roman law.) To summon to court; to bring before a judge …   Ballentine's law dictionary

  • intenter — une action de bonne foy, Ex fide bona agere. Intenter une action personnelle, Condicere. Intenter proces criminels contre aucun, Aliquem iudicio arcessere. Intenter accusation à l encontre d aucun concernant l estat ou la vie, Litem capitis in… …   Thresor de la langue françoyse

  • appeler — aucun, Accire, Arcessere, Ciere, Citare, Clamare, Euocare, Excire, Nominare, Vocare, Clamore aliquem flagitare, Et appeler aucun, c est le semondre au combat, Il l a appelé, Denuntiauit illi duellum, ad duellandum vocare, prouocare ex Liuio, lib …   Thresor de la langue françoyse

  • querir — Querir, actif. ac. Dont l indicatif est Je quier, Vient du Latin Quaero. Cercher, qu on dit aussi plus approchamment dudit Latin, Querre, par syncope, comme és composez aussi, Enquerir et Enquerre de Inquirere, Requerir et Requerre de Requirere.… …   Thresor de la langue françoyse

  • ANNIBAL — I. ANNIBAL Carthaginensium Dux, Amilcaris fil. quem adhuc impuberem iureiurandô ante aras pater astrinxisle fertur, ut quam primum per aetatem liceret, arma contra Romanos sumeret. Sil. Ital. l. 1. v. 104. Olli permulcens genitor caput, oscula… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ARBACES — Medorum Rex primus, qui una cum Belocho Babyloniae Praefecto, factâ coniuratione bellum adversus Sardanapalum inter feminas deprehensum, fecerunt, eumque vicerunt. Regnavit ann. 28. Arbactus Iustino l. 1. c. 3. dicitur, Orosio Arbatus. Velleio l …   Hofmann J. Lexicon universale

  • BARGUS in L. Sal. de bargo suspendere — ramum arboris vel scapum notat. Hinc de papyri fasciculo seu scapo, seu racano. Vetus Liber; Resuum opus, papyrinae fasces, βαργοὶ. Nempe fasces papyri sic colligatas, ut baculi vel scapi figuram referrent, bargos vocârunt. Vide Salmas. ad Vopisc …   Hofmann J. Lexicon universale

  • BENEVALETE — formula ascribi solita in monogrammatis speciem Pontificum epistolis, cuius effigiem habes in Glossar. Car. du Fresne. Papias in voce Formata, Privilegia, inquit, summorum Episcoporum sunt cuiussibet Ecclesioe concessiones Pontificum, quorum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • BOHORDICUM — Gallis Bohourt vel Behourt, hastiludii species vel cere quodius hastiludii genus, in quo nobiles adolescentes vires suas experiebantur. Lamb. Ardensis, In robur adolescere coepit virile, ut illic bohordica frequentaret et torniamenta. Sic in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • COHORTALINI et COHORTALES — inter Ostensionales Milites Casaubono, ad Lamprid. in Alexandre Severo, c. 33. dicti primum sunt Officiales Praetorio Car. du Fresne ex L. 1 Cod. Theodos. de Cohortal. et L. 4. eod. Cod. de divers. Offic. Postmodum Rectorum Provinciarum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • COLLOCARE — unde Gallorum Coucher, vox pronubis propria. Terentius in Eunucho, Dein in lecto eam collocant. Catullus, in Epithalam. v. 187. Vos unis senibus Cognitae bene feminae Collocate puellulam etc. Hinc apud recentiores Collocare in genere usurpatum,… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»