-
1 SEN
n. sentence (langt sen, myrkt sen).* * *n. a sentence; hér er seni skipt, Skálda 183; fullkomit sen, 180; makrologia er langt sen, 187, 197; eitt var sen í allra þeirra söng, the same burden, meaning, Stj. 466. -
2 REIÐ
I) (pl. -ar), f.1) ride, riding (var honum þá fenginn hestr til reiðar);vera einn í reið, to ride alone;þeir vóru beztir hestar at reið, they were the best of riding-horses;var þá ok sén reið þeirra, they were seen riding;2) vehicle, carriage, chariot (Þórr á reið þá, er hann ekr, en hafrarnir draga reiðna);3) clap of thunder (því næst flugu eldingar ok reiðar).* * *f. [ríða; Scot. raid; Engl. ride], the riding a horse, Grág. i. 382, 432; þeir vóru beztir hestar at reið, Nj. 81; fá þeim hesta til reiðar, Ld. 82, Fms. vi. 210; hafa einn, tvá … hesta til reiðar, to have one, tivo … horses for riding; tóku þeir nú á reið mikilli, Sturl. iii. 185:—with the notion of travelling, hann var einn í reið, he was alone, Fs. 126; var þá ok sén reið þeirra, they were seen, 26 (eptir-reið, manna-reið), and passim.2. a body of riders, a host; háfar reiðar sá ek með himnum fara, Sól. 74, and Bugge’s suggestion on Hkv. 1 15 (hávar reiðar?).3. a raid; Sveinstaða-reið, Sauðafells-reið, Safn, Bs. ii.II. a vehicle, carriage, with an old dat. reiðu; reið þá er hann ekr, en hafrarnir draga reiðna, Edda 14; en er hón ferr, ekr hón köttum tveim ok sitr í reið, 26; henni var ekit í reið einni, Fb. i. 355; sitr Þórr í reiða, Kormak, Helr. 5: poét., rýnis reið, the mind’s vehicle, i. e. the breast, Stor.; brim-reið, haf-reið, lög-reið, a sea-wain, i. e. a ship; ná-reið = the gallows, Lex. Poët.: lauka-reið, hlað-reið, men-reið, þorn-reið, poët. appellations of women, Lex. Poët.; reiðar stjóri, poët. a king, Ýt. 27.III. plur. reiðar; but reiðir, Stj. 449: a clap of thunder, metaph. from the notion of Thor driving through the air, cp. Swed. åska, qs. ás-ekja; ef reið lýstr fé, N. G. L. i. 342, Gþl. 492; er reiðar ganga með mestri ógn, Konr. 35; reiðir ok regn, Stj. 449, reiðar stórar ok eldingar, Mar.; þar fylgðu reiðar ok eldingar, Fas. i. 372; því næst flugu eldingar ok reiðar, Js. (1824) 41; ok tók reiði(n) sundr í smár flísir, Fb. iii. 175.COMPDS: reiðarduna, reiðarslag, reiðartýr, reiðarþruma. -
3 SONR
(gen. sonar, dat. syni and søni; pl. synir, sønir; ace. sonu and syni), m. son.* * *m., gen. sonar, dat. syni, pl. synir, acc. sonu, and mod. syni, which form occurs in vellums of the end of the 13th century (Cod. Fris.), Sks. 329 B: an acc. sing. sunu, Thorsen 335 (a Dan. Runic stone). The forms syni, synir refer to an older nom. sunr, which is freq. in Norse vellums; on the other hand, Icel, vellums now and then have dat. søni, pl. sønir, Grág. ii. 174; senir, 656 C. 14; Guðs senir, id.; even spelt seyni, seynir, Bs. i, Rafns. S.; the ø (ey) representing the vowel change of o. When sonr is suffixed to a name, the Icel. (but not Norsemen) drop the r, e. g. Snorri Sturlu-son (not sonr); it is in Edd. written in one word, Árni Magnússon, but in the vellums in two words, as in the list D. I. i. 185, 186 (Fiðr Halls son, Hjalti Arnsteins son …): [the root is sunu; cp. Goth. sunus, A. S. sunu, whence Engl. son, Dan. sön, but sen when suffixed, as Peter-sen.]B. A son; skilgetinn sonr, laun-s., bróður-s., systur-s., dóttur-s., sonar-s., Grág. i. 171; sonar-dóttir. id.; sonar-kona, sonar-kvon, a daughter-in-law, N. G. L. i. 350, K. Á. 142; sonar-synir, a son’s sons, grandsons, Eg. 591; sona-torrek, a son’s loss, the name of an old poem, Eg.; sonar-dauði, sonar-missir, Stj.; sonar-bani, slayer of one’s son, Háv. 44, Fms. vi. 106; sonar-bætr, the weregild for a son, Nj. 21, Fms. i. 194; sonar iðgjöld, engi getr s. nema sjálfr ali, Stor.; sona-eign, Ld. 236, Fas. ii. 112; sonar-gjöld = sonar-bætr. Eg. 311; sonar-hefndir, Grett. 150. ☞ We may notice the brief way of stating a pedigree upwards with a running genitive; e. g. móðir hans hét Þórgerðr ok var dóttir Þorsteins ins Rauða, Óláfs-sonar ins Hvíta, Ingjalds-sonar, Helga-sonar, … Th. was the daughter of Th. the Red, son of Olave the White, son of Ingjald, son of Helgi; … Auðr var dóttir Ketils Flatnefs, Bjarnar-sonar Bunu, Grims-sonar hersis or Sogni, A. was the daughter of K. Flatnose, son of Bjórn Buna, son of Grim Hersir of Sogn, Nj. 2, see the Landn. passim. -
4 BEIN
* * *n.1) bone; láta með beini ganga, to deal blows to the very bone, give no quarter; hafa bein í hendi, to be well off;* * *n. a word common to the Teut. idioms and peculiar to them; [the Goth. word is not on record, as Luke xxiv. 39 and John xix. 36 are lost in Ulf.; A. S. bân; Engl. bone; Germ. bein; Swed.-Dan. ben (been). Sansk., Gr., Lat., and the Slav. languages agree in a totally different root; Sansk. asthi; Gr. οστέον; Lat. os; the Slav. branch all with an initial c, cp. the Lat. costa. Vide Grimm (s. v.), who suggests a relation to Gr. βαίνω; but the native Icel. words beinn, rectus, and beina, promovere, are more likely roots; the original sense might thus be crus, Gr. σκέλος, but Lat. os the secondary one]:— a bone.I. spec. the leg from the knee to the foot; freq. in Swed. and Dan., but very rare and nearly obsolete in Icel., where leggr is the common word; hosa strengd at beini, Eg. 602, Fms. x. 331; kálfar á beinum fram, N. G. L. i. 339.II. gener. = Lat. os, a bone, but originally the bones with marrow (Germ. knochen), as may be inferred from the passages, þá er mergund ef b. er í sundr til mergjar, þat er mergr er í, Grág. ii. 11, i. 442, Fms. vii. 118, Vápn. 21, Fas. i. 66, Vígl. 20; stór bein í andliti, with a strongly-marked, high-boned face, Band. 7, whence stórbeinóttr, q. v.; viðbeina, a collar-bone; höfuðbein, pl. head-bones, the scull around the temples and the forehead; er gamlir grísir skyldu halda mér at höfuðbeinum, Grett. (in a verse); strjúka höfuðbeinin; málbein, os loquendi, a small bone in the head; hence the phrase, láta málbeinið ganga, of one talking incessantly and foolishly: metaph. in phrases, láta ganga með beini, to deal blows to the very marrow, deal severely, Ld. 230; hafa bein í hendi (the Danes say, have been i næsen), to have a boned hand, i. e. strength and power, Hrafn. 10, Al. 29.2. pl. relics, remains (ashes); the phrase, bera bein, to repose, rest, be buried; far þú út til Íslands, þar mun þér auðit verða beinin at bera, Grett. 148, Nj. 201; ok iðrast nú að aptr hvarf að bera b. blá við hrjóstr, Bjarni, 57:—of the relics of saints, Bs. 468, 469; hence beina-færsla, u, f. removal of bones (translatio); in the Catholic age, when churches were removed, the churchyard was dug up and the bones removed also, vide Eb. (in fine), Bjarn. 19, K. Þ. K. 40, Eg. (in fine).COMPDS: beinavatn, beinagrind, beináta, beinbrot, beinkröm, beinkveisa, beinsullr, beinverkir. -
5 fitja
(að), v. to web, knit (hann lét f. saman fingrna).* * *að, [cp. A. S. fettan, Engl. to fit], to web, knit; hann lét fitja saman fingrna, he webbed the fingers together, like the foot of a duck or seal, in order to swim better, Grett. 148.β. fitja upp sokk, etc., to ‘cast on’ a sock or the like, i. e. make the first stitches in knitting it: metaph., fitja upp á nef sér, to knit or screw up the nose in anger, Dan. ‘slaa kröller paa næsen;’ so in Engl. ‘ to knit the brows.’ -
6 reið
I) (pl. -ar), f.1) ride, riding (var honum þá fenginn hestr til reiðar);vera einn í reið, to ride alone;þeir vóru beztir hestar at reið, they were the best of riding-horses;var þá ok sén reið þeirra, they were seen riding;2) vehicle, carriage, chariot (Þórr á reið þá, er hann ekr, en hafrarnir draga reiðna);3) clap of thunder (því næst flugu eldingar ok reiðar).* * *n. pl. = reiði, harness, Fas. i. 186 (in a verse). -
7 SEINN
* * *(compar. seinni, superl. seinstr, later seinastr), a.1) slow, opp. to skjótr (s. á fœti); seinir til at muna orð sín, slow to remember (fulfil) their words (promise); neut., seint, as adv. slowly; fara s., to go at a slow pace; taka e-u s., to take it slowly, coldly (= taka e-u seinliga);2) late (förum til skipa ok verðum eigi of seinir); Sveinn var seinst búinn, S. was the last to get ready.* * *adj., compar. seinni, superl. seinst, seinstr, mod. seinastr, and so in Fb. i. 74, Orkn. 402; in mod. usage compar. seinni, but superl. seinastr; [A. S. sæne; mid. H. G. seine; Swed. sen; Dan. seen; Lat. segnis]:—slow, slack, opp. to fljótr; seinn á fæti, Fms. vii. 169; hann er seinn, Rb. 358; ertú seinn mjök á slíkum sögum, Fs. 69: gramm., samstöfur seinar eðr skjótar, Edda 123, passim in old and mod. usage.2. neut. as adverb; fara seint, to go at a slow pace, Nj. 197; maðr ríðr, ok eigi seint, Ísl. ii. 335; gengr þat seinna en sól, Rb. 108; kemsk þó seinna fari = ‘festina lente,’ Nj. 68; hann söng seint ok skynsamlega, Bs. i. 74.II. temp. late, slow; förum til skipa ok verðum eigi of seinir, Fms. ii. 300; hann varð s. frá heimboðinu, Gullþ. 68; verða seinni, to be behind, Nj. 28.2. neut., honum þótti þeim seint verða, Fms, ii. 82; runnu þeir allir, ok varð Þorsteinn seinstr, the last, i. 72; þat var seinst skipa Hákonar, the hindermost, vii. 289; at seinstum kosti, at the very last, D. N. iii. 39; Sveinn varð seinst búinn, Orkn. 402; sóttisk þeim seint, Nj. 8, Fs. 71; Hallfreði þótti þeim seint verða, 100; svá margan mann at seint er at telja, Fas. i. 498; þar varð seinst ( last) albygt, Landn. 276; á máuaðar fresti et seinsta, at the last, not later than that, Grág. ii. 205: seint ok seint, bit by bit, Stj. 11; komsk þat seinst ( hindermost) út, Hkr. iii. 144; lauksk seint ( slowly) um hag hennar, Sturl. i. 199; hafa margir menn þess seint (i. e. never) bætr beðit, Fms. ix. 427; seint er um langan veg at spyrja tíðenda, Edda 30; taka e-u seint, slowly, coolly, Hkr. i. 191, Fs. 155; hann leit seint til þeirra, Edda 30. -
8 sin
* * *I)n. bladder sedge (skútur tvær sini bundnar, ok engi saumr í).(pl. sinar), f. sinew, tendon.* * *n., botan. carex vesicaria, Norse sen-gras, also called Lap-sko, from being used by the Lapps for ropes and cords; that this is an old custom is seen from Hkr. iii. 339—skútur tvær ok vóru sini bundnar, ok enginn saumr í, and sin-bundit skip (in the verse, l. c., of a boat made in Lapland); þat (the ship) var ok bundit sini, Ann. 1189 (Cod. Reg.) -
9 sina
-
10 SJAU
card. numb. seven.* * *mod. sjö, a cardinal number; [Goth. sibun; A. S. seofon; Engl. seven; O. H. G. sibun; Germ. sieben; Dan. syv; Swed. sju; Lat. septem; Gr. ἑπτά; the Icel. and Scandin. is a contracted form, suppressing the medial labial, cp. Engl. sen in ‘sennight,’ Senhouse]:—seven, passim; sjau-vikna-fasta, Lent.COMPDS: sjaufaldliga, sjaufaldr, sjausinnum, sjaustirni, sjöstjarna, sjauvetra. -
11 sjá
* * *I)pron. dem. m. and f. this, that (sjá maðr hafði spjót í hendi).(sé; sá, sám; sénn), v.1) to see;hann kvezt sjá mann rída, he said that he saw a man riding;var þá sén reið þeira, their riding was seen, they were seen riding;2) to look (konungr sá til hans ok mælti);Gunnarr sá í mót tungli, G. looked at the moon;sjá út, to look out of the house (Hrútr bað engan mann út sjá á þeiri nótt);3) to examine, see (look) after (hann reið ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna);4) to see, understand (aldri varð þat enn, at ek sá eigi gátur þær, er fyrir mik váru upp bornar);5) impers., þá (acc.) mátti eigi sjá, they could not be seen;sér þá hauga enn, those mounds can be seen yet;má þat ok sjá, at nær standa vinir Gunnars, it may be seen, too, that Gunnar’s friends stand near him;6) with preps.:sjá af e-m, to look away from, be (do) without (ek þóttumst ekki mega af þér sjá sakir ástríkis);sjá á e-t, to look on (nú em ek í höll kominn á þik sjálfan at sjá);to take in hand, take care of (Þorgils kvað sér eigi skylt at sjá á þat mál);sjá á með e-m, to take care of (þess vil ek biðja, at þér sjáit á með Högna syni mínum);impers., sér á, it can be seen (lítt sér þat þá á, at þú hafir fundit Svein konung);sjá eptir e-u, sjá eptir um e-t, to look after (var lítt sét eptir um skattlöndin þau, er fjarri lágu);eiga eptir e-u at sjá, to have to look after a thing (hann mun þar eptir hefndum eiga at sjá);sjá fram, to see into the future (fram sé ek lengra);sjá e-t fyrir, to foresee (hann þóttist sjá fyrir, at hann mundi fella fénað sinn);sjá fyrir e-u, to take care of, provide for (verðr hverr fyrir sér at sjá);man ek þá sjá fyrir málinu, then I will look after the matter;sjá fyrir e-m, to put one out of the way;sjá í e-t, to see into, see through (sér hann ekki í þetta);to take into consideration (Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað);sjá til e-s, to become aware of (ef þér sjáit þá ekki til minna ferða, þá fari þér heim);to look for, expect (sjá til trausts, launa, fulltings);to look after, see to, take care of (guð sér til kristni sinnar);sjá til með e-m, to take care of, see to one;sjá um e-t, to see after. take care of (sjá um bú, fémál e-s);sjá um með e-m = sjá til með e-m (Höskuldr sá um með honum);sjá um fyrir e-u, to look after, see to (eigi mun nú fyrir öllu verða um sét);sjá við e-m, to look at one (konungr sá við honum ok mælti);to beware of, guard oneself against (mun oss vandgætt til við honum at sjá);sé nú við, beware!;sjá við um e-t, to guard oneself, be cautious as to (hafa þessir menn meirr sét við um kaupin en ek hugða);sjá yfir e-t, to look over, survey, look after (sjá yfir akra sína);to see a way to (hann sá eigi yfir, at þeir kœmist til bœja);eigi mátti yfir sjá, hvern veg hníga mundi orrostan, one could not see how the fight would end;7) refl., sjást.* * *the pronoun, see sá, sú. This word or form might have been put under a separate head, it is often used in a pointedly demonstr. sense, like þessi; see the references s. v. sá. -
12 SJÁ
* * *I)pron. dem. m. and f. this, that (sjá maðr hafði spjót í hendi).(sé; sá, sám; sénn), v.1) to see;hann kvezt sjá mann rída, he said that he saw a man riding;var þá sén reið þeira, their riding was seen, they were seen riding;2) to look (konungr sá til hans ok mælti);Gunnarr sá í mót tungli, G. looked at the moon;sjá út, to look out of the house (Hrútr bað engan mann út sjá á þeiri nótt);3) to examine, see (look) after (hann reið ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna);4) to see, understand (aldri varð þat enn, at ek sá eigi gátur þær, er fyrir mik váru upp bornar);5) impers., þá (acc.) mátti eigi sjá, they could not be seen;sér þá hauga enn, those mounds can be seen yet;má þat ok sjá, at nær standa vinir Gunnars, it may be seen, too, that Gunnar’s friends stand near him;6) with preps.:sjá af e-m, to look away from, be (do) without (ek þóttumst ekki mega af þér sjá sakir ástríkis);sjá á e-t, to look on (nú em ek í höll kominn á þik sjálfan at sjá);to take in hand, take care of (Þorgils kvað sér eigi skylt at sjá á þat mál);sjá á með e-m, to take care of (þess vil ek biðja, at þér sjáit á með Högna syni mínum);impers., sér á, it can be seen (lítt sér þat þá á, at þú hafir fundit Svein konung);sjá eptir e-u, sjá eptir um e-t, to look after (var lítt sét eptir um skattlöndin þau, er fjarri lágu);eiga eptir e-u at sjá, to have to look after a thing (hann mun þar eptir hefndum eiga at sjá);sjá fram, to see into the future (fram sé ek lengra);sjá e-t fyrir, to foresee (hann þóttist sjá fyrir, at hann mundi fella fénað sinn);sjá fyrir e-u, to take care of, provide for (verðr hverr fyrir sér at sjá);man ek þá sjá fyrir málinu, then I will look after the matter;sjá fyrir e-m, to put one out of the way;sjá í e-t, to see into, see through (sér hann ekki í þetta);to take into consideration (Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað);sjá til e-s, to become aware of (ef þér sjáit þá ekki til minna ferða, þá fari þér heim);to look for, expect (sjá til trausts, launa, fulltings);to look after, see to, take care of (guð sér til kristni sinnar);sjá til með e-m, to take care of, see to one;sjá um e-t, to see after. take care of (sjá um bú, fémál e-s);sjá um með e-m = sjá til með e-m (Höskuldr sá um með honum);sjá um fyrir e-u, to look after, see to (eigi mun nú fyrir öllu verða um sét);sjá við e-m, to look at one (konungr sá við honum ok mælti);to beware of, guard oneself against (mun oss vandgætt til við honum at sjá);sé nú við, beware!;sjá við um e-t, to guard oneself, be cautious as to (hafa þessir menn meirr sét við um kaupin en ek hugða);sjá yfir e-t, to look over, survey, look after (sjá yfir akra sína);to see a way to (hann sá eigi yfir, at þeir kœmist til bœja);eigi mátti yfir sjá, hvern veg hníga mundi orrostan, one could not see how the fight would end;7) refl., sjást.* * *pres. sé, sér, sér, pl. sém, séð, sé, or later, sjám, sjáð, sjá; pret. sá, sátt, sáttu (sáttu rhymes with rétti, Fms. vi. in a verse), sá, pl. sám, sáð, sá: pres. subj. sé, sér, and later sjá; pret. sæi: imperat. sé, séðú: part. sénn; neut. séð (sét): a medial form sjámk, sámk: with neg. suff. sér-at, sák-a ek, I saw not; sá-at, saw not; sátt-a-ðu, thou sawest not, Eg. (in a verse): the mod. form is,—pres. sé, sér, sér, sjáum, sjáið, sjá; pret. sá, sást, sá, pl. sáum, sáuð, sáu; pres. subj. sjái, sjáir, sjái: pret. sæi; imperat. sjá, sjáðú; part. seðr, keeping the ð throughout: [Ulf. saiwan = ὁραν; A. S. seon; Engl. see; Germ. sehen; Dan. see.]A. To see; sé þú, Hým. 12; sé þar harm ljótan, faðir, Edda 58; sé hérna, Stj. 22, MS. 656 B. 10; sé nú, seggir, Gkv. 3. 8; sé þar nú, hve fjándinn var djarfr, Fms. ii. 184; séð nú, góðir hálsar, viii. 116, v. l. sé nú; sé hér nú handlín mitt, viii. 308; sé þú nú vandliga á kostina segir jarl, xi. 31; séðú ( see thou) hve vel þeir seðu ( sewed), Skálda 163; merki minna verka, þau er allir menn síðan um sé ( vident), Hbl. 19; sé þér (= séð ér) eigi at Heklungar flýja, Fms. viii. 119; sáttú Sigrlinn, Hkv. Hjörv. 1; nema þú mey sér ( videas), Skv. 1. 29; þóttú fagrar sér ( videas) brúðir bekkjum á, Sdm. 28; gefit mér rúm, at ek of sé ( videam) son minn, 623. 56; at þú sér ( videas) hit sanna, 655 xvi. B. 4; eigi var ek svá heimskr at ek sæ(i) ( viderem) eigi at ek var fanginn, Finnb. 356; séð ér sagði hann, at lægir seglin þeirra, Ó. H. 182; séð þér eigi (pres. indic.), Fms. iii. 44, l. c. (sjái, v. l.); er þér séð (videatis, = sjáit) yfir þat at ér hittið í váginn, Fms. xi. 124; sá þeir konur úti hjá Rangæinga-búð, Nj. 3; þá er hann hafði séð (seeth Ed.) hana, Fms. i. 185; þangat er opt sénn hauga-eldr, Eg. 767; var þá sénn (seinn Ed.) eldligr stöpull falla af himni, 645. 127; sjá draum, to see a dream, Hom. 155: absol., blindir sjá, haltir ganga, 625. 95; þeir sá eigi heldr augum en hnakka, Hkr. i. 268; FIosi kvað þar gott at sitja ok mega víða sjá, Nj. 224; var konungr sjálfr við ok sá, Eg. 69.2. to look; konungr sá til hans, Eg. 46; konungr sá við honum ok mælti, Ld. 32; hann hélt upp exinni ok sá á um hríð, Eg. 180; þat var einn morgin snemma at maðr sá út á Hrúts-stöðum ( looked out of the door) … hann kvaðsk sjá mann ríða, Ld. 148; Kári spratt upp ok sá út, 152, Fbr. 14; Gunuarr sá í móti tunglinu, Nj. 118; sjá í gaupnir sér, Vápn. 21, Ó. H. 13, Al. 115.3. with prepp.; sjá á e-t, to look on; á þik sjálfan at sjá, Vþm. 6, Hm. 13; sá á skjöld hvítan, Hðm. 21: impers á sér, it can be seen, Am. 40; það sér á: metaph. to take care of, ek mun á sjá þetta mál fébóta-laust, Glúm. 358; at þér sjáið á með Högna, Nj. 113:—sjá eptir um e-t, to look after, Eg. 536: to miss, ætlu vér at eigi moni aðrir eiga meirr eptir sínum hlut at sjá, Ísl. ii. 384; nær er þat minni ætlan at þeir þvkkisk nokkut eiga eptir sínum hlut at sjá, Ld. 228; þykkisk ér til Hlíðar-enda eiga eptir nokkurum hlut at sjá? Nj. 75:—sjá fram, to see forwards, Vsp. 40, Hdl. 43:—sjá fyrir e-u, to provide for, manage, Nj. 14; sjá hverr fyrir sínu skipi, … sjá fyrir skipunum, Fms. x. 146; en þeir er úhræðnastir vóru, sá ekki fyrir því ( cared not) þótt honum yrði nekkvat til meins, 655 iii. 3; eigi mun nú fyrir öllu verða um sét, Fms. v. 306; ef þú sér vel fyrir, Nj. 102; sjá þú (imperat. = sé) fyrir, 148; þeir báðu hann fyrir sjá, 259; verðr hverr fyrir sér at sjá, Ld. 264; at fyrir þeirri konu sé vel séð, sem þér er gipt, 22; ef ek gæta vel fyrir mér séð, Nj. 22: ironic., sjái hann fyrir þér, 28: to put out of the way, Al. 131, Fms. iii. 112, Háv. 40:—sjá í, Hrafnkell sá eigi mjök í kostnað, Hrafn. 22: to see into, sér hann ekki í þetta, Ld. 264:—sjá til, to look for; sjá til launa, trausts, fulltings, Grág. i. 203, Hom. 130, Fms. i. 190; æ sér gjöf til gjalda, 296, Hm. 146: to see after, take care of (til-sjón):—sjá um, to see to, take care of, Eg. 543, Fms. x. 116, Nj. 5, 40, 63: ef nokkurr verðr til at sjá um með honum meðan hann er ungr, Fms. i. 256; Höskuldr sá um með honum, svá at hann hélt bústað sínum. Ld. 26; ok bað, at biskup sæi um með honum, Landn. 42;—sjá við, to beware of, Dropl. 25, Fms. vi. 18, Njarð. 382, Háv. 42, Magn. 474:—sjá yfir, to look over, survey; sjá yfir akra sína, Fms. iv. 35; sjá yfir ráð e-s, Orkn. 418; sjá yfir féskipti. Fms. x. 115; hann skyldi sjá yfir, at þat greiddisk allt vel, 227; sjá yfir, at hann görisk eigi of stórr. Eg. 50; hann sá eigi yfir ( he saw no way) at þeir kæmisk til bæja, Biarn. 53; ekki mátti yfir sjá hvern veg hníga mundi, Fms. iv. 97; mega þeir þá eigi yfir sinn hlut sjá (= sjá eptir sínum hlut), Grett. 98 B.II. metaph. to look out for, detect, and the like; ef hón sæi nokkura útlenda höfðingja vilja ágirnask ríki hans, Fms. i. 76; móðir yðar mun þenna mann hafa fyrir séð (sieth Ed.), 141; má ek eigi á manni sjá, ef þú hefir eigi slíkan hug, Eg. 714; ek sá eigi gátur þær, er …, Fas. i. 532; eigi kann biskup glöggra sjá mann á velli enn ek, Fms. x. 326, ii. 173; skulu þeir sjá þat fé, hvárt þat sé gilt eðr eigi, Grág. i. 392; sjá lögskipti at landi, ii. 254; ef þú sér eigi lögskipti at landi, id.; þá hann riði ofan í Eyjar at sjá verk húskarla sinna, Nj. 107; sjá eiða at mönnum, Fms. x. 161, K. Þ. K. 144, Grág. i. 444; sjá hlut til handa e-m, Fms. ix. 243; má Flosi sjá sinn kost, hvárt hann vill sættask, Nj. 250; sjá ráð fyrir e-u, sá hóm þat at ráði at heitask Þórolfi, Eg. 36; at þú kunnir eigi at sjá sóma þinn, Nj. 77; má þat hverr maðr sjá er nokkura hugsun hefir, 656 A. i. 31; hann sá hverir sauðirnir feigir vóru, Landn. 292; sét (seit Ed.) er nú hversu vera vill, Nj. 202; sét er þat ( it is clear) at hvárr-tveggi ykkarr man vera haldinorðr …, Fms. ii. 18; kann ek eigi þat sjá, at ek mona sækja eptir manninum, xi. 152.III. impers. one sees; þá mátti eigi sjá, Nj. 261; úgörla sá veguna, Eg. 544; at ekki sjái sverðin, Fms. i. 16; var þar gör dys ok sér þess merki, Ld. 152; ef nokkut mátti á sjá, Ld. 30; eðr of sér, now one sees, next in turn, Bragi; brátt sér þat á; Ólafi, at …, Ld. 36; má þat ok sjá, at …, Nj. 88; var andlit hans sem í blóð sæi, 232.B. Reflex., sjásk, to fear; fátt hygg ek yðr sjásk, Hkv. Hjörv. 12; sá er á sinni æfi sásk aldregi háska, Fms. vi. 413 (in a verse); búendr sásk háska, Hkr. i. 232 (in a verse); menn sásk orm, vi. 362 (in a verse); létt sésk Atli ofu þína, Skv. 3. 33; reiði sásk þeir Húna, Am. 2; Knútr sásk fátt, Ht. R. 69; sásk eigi þeir sverða söng, Fms. v. 228 (in a verse); ætt áttu, er ek sjámk, that I fear, Hkv. 2. 16; þó sjámk frænda reiði, 14; nú sjámk hitt, at …, Eb. (in a verse); meirr sjámk hitt, at …, Ísl. ii. 244 (in a verse); þó sjámk hitt, at …, yet I do fear, Sighvat; þó sjámk meirr um Munin, Gm.; sá sésk fylkir fæst at lífi, he fears not for his life, Hkv. Hjörv. 11; þeirrar sýnar (er) sámk ey, the sight which ever I fear, that never-to-be-forgotten sight, Gkv. 1. 26; sjámk vér hans of hugi, Hkm. 15 (Ed. sjá).2. with prepp.; þeir þögðu yfir ok létu ekki á sjásk, they let nothing be seen, hide it, Hom. 115, Ísl. ii. 247:—sjásk fyrir, to look before one, to hesitate; sá er ekki sésk fyrir, who never blushes, Edda 16; er svá röskliga vann at ok sásk ekki fyrir, Nj. 270; er Agli of mjók ættgengt at sjásk lítt fyrir, Eg. 226:—sjásk um, to look about; sásk konungr um, Eg. 43; vera upp á gjár-bakkanum, ok sjásk þaðan um, Nj. 224; sésk um (imperat.) hvat aðrir góðir kaupmenn hafask at, Sks. 21 B; þá litu allir út nema konungr, hann stóð ok sásk eigi um, Ó. H. 119; hann var á bæn ok sásk ekki, Fms. iv. 276, l. c.: impers., at þeim hefði kynliga um sésk, that they had made a queer oversight in this, made a strange blunder, Lv. 23; hón var trúmaðr mikill, þótt henni sæisk lítt um þetta, she was a true believer, although she made an oversight, sinned in this respect, Bs. i. 451:—e-m sésk yfir, to overlook, by a slip or blunder; mun þeim þetta yfir sjásk, Nj. 231, 234, Grett. 126 A (yfir-sjón).II. recipr. to see one another; vit munum aldri sjásk síðan, Nj. 202; hann kvað þau Kormak aldri sjásk skulu, Korm. 40; þeir sásk við Barðhólma, Fms. ix. 54: with prepp., ef þit sjáisk tveir á, if ye fight it out among yourselves, Eg. 715; skulu þér láta þá sjálfa á sjásk, Nj. 147:—sjásk til, to look to one another; sásk til síðan áðr í sundr hyrfi, Am. 34.III. pass. to be seen; þeir sásk aldri síðan, were never seen since, Nj. 279; var hann horfinn ok sásk eigi síðan, Fas. i. 328.IV. part. sjándi (mod. sjáandi); at öllum á-sjándi, in the sight of all, Fms. x. 329; sjánda guð, Hom. 49; Áskell skyldi vera þeim jafnan á-sjándi ( help them), Rd. 255; sjáendr eða segendr, Grág. ii. 88; hverir hlutir honum eru veitandi ok hverir viðr sjándi, which are to be granted, and which to be withheld, Sks. 440. sjánds-váttr, m. an eye-witness, N. G. L. i. 357. -
13 SKOT
* * *n.1) shooting, shot (þóttist Þ. eigi hafa skotit betra skot);3) appeal; er til hans miklu minna skot en margir láta yfir, there is less appeal to (less worth in) him than folks say;4) a narrow dark passage, running along the wall of the ancient hall (gekk hann inn ok í skot, er var um eldahúsit).* * *n. [from skjóta; A. S. scot; Engl. shot and scot; Germ. schoss; Dan. skud]:—a shot, a shooting; skjóta langt skot af handboga, Landn. 288; þóttisk hann eigi hafa skotið betra skot, Fms. vii. 211; hann féll við skotið, Nj. 247, and passim; hand-skot, boga-skot, and byssu-skot, (mod.): plur. shooting, sund ok skot, Fb. i. 368; skotum ok spjóta-lögum, Ó. H. 183.2. the thing shot, a missile = skeyti; hval ef eigi er skot í … ef skot eru fleiri í hval enn eitt … leita skots, … at hann átti þat skot, … ef fleiri menn kalla til skots en einn, Grág. ii. 367–371; smíða sér skot, Þiðr. 87.II. metaph. usage, a scot or shot, [in the phrases to pay one’s scot, scot and lot, scot-free], contribution; halda sínu skoti upp, Grág. i. 239; sam-skot, scot and lot, portion; hálfs bolla skot, Gþl. 80; plóga-skot, Ólafs-skot, Hallvarðar-skot, a kind of tax in Norway, N. G. L. ii. 336, cp. i. 459.2. as a law term, an appeal; mega skoti orka, N. G. L. i. 88; fullt skot, a lawful appeal, 21; er til hans miklu minna skot en margir láta yfir, there is less appeal to or worth in him than folks say, i. e. he will not do much, Ó. H. 57; ráða-skot.3. cheating, fraud; arf-skot, q. v.; kné-skot, ‘knee-service,’ humiliation.III. a narrow dark passage, running (inside or outside?) along the wall of the ancient halls; separated by a partition wall from the seats (set); skot er um var elda-húsit, en dyrr vóru fram ór skotinu at setum innan-verðum, Egill gékk fram í setið, Eg. 397; nú finnr Steingerðr at hón er sén, hón snýr í skotið, ok sér undir skegg Hárbarði, Korm. 12; hann skyldi leyna þeim mönnum í skotinu hjá sér … nú hleypr ofan þilit ok menninir fram (viz. into the part where the seats were), Rd. 313; skálinn var algörr ok skot umhverfis, Fms. i. 290; skot vóru um húsit ok lokhvílur, ok ór einni lokhvílu mátti hlaupa í skotið, Fs. 72; cp. the passage, elda-húsit var svá lagat … ok vóru þat laundyrr, Ísl. ii. 294, 295, where the lost original prob. used the word skot:—of a church, skotið kirkjunnar, Fms. ix. 492; Guðmundr var í skotinu, þviat hann átti eigi kirkju-gengt, Sturl. ii. 42 (kirkju-skot): of a temple, hann setti allt grindum eðr skotum, Stj. 562, 1 Kings vi. 5; for-skot = a vestibule, id.2. in mod. usage a dark nook, corner, skúma-skot.B. COMPDS: skotáss, skotbakki, skotblað, skotbógr, skotbroddr, skoteldr, skoteygr, skotfé, skotfimi, skotfimr, skotfæri, skotfærr, skothenda, skothlutr, skothríð, skothvalr, skothyrna, skotmaðr, skotmál, skotpenningr, skotsilfr, skotspánn, skotteinn, skotvagn, skotvápn, skotvöndr, skotögn. -
14 vápna-staðr
m. a ‘weapon-spot,’ bare place (where one may be wounded); sjá beran v. á e-m, Nj. 9: weapon-marks, wounds, er þeir hafa sén sár ok vápnastaði, N. G. L. i. 306. -
15 VIST
* * *(pl. -ir), f.1) stay; hann fór til vistar til Hliðarenda, he went to stay at H.; hann var vistum með föður sínum, he stayed with his father;2) abode (margar eru þá vistir góðar ok margar illar); veita e-m v., to lodge one;3) food, provisions, often in pl.; ønga v. þarf hann, he requires no food; v. ok drykkr, meat and drink; Hrapp þraut vistir í hafi, H. ran short off provisions at sea.* * *f. [from vera, i. e. vesa, preserving the radical s; cp. Germ. wesen, whence mod. Dan. væsen]:—an abode, dwelling, domicile; the word is, both in olden and modern times, mostly used of the domicile of servants or labourers of any kind; vera í vist, fara úr vist; hann fór til vistar til Hlíðarenda, Nj. 40; nú em ek á vist með bróður mínum, Hrafn. 13; hann skal þá fara til vista sinna enna sömu, Grág. i. 91; hann var vistum með föður sínum, Nj. 39; hann var vistum með þeim bónda er Þorlákr hét, Magn. 524; Einarr leitar til vistar við Hrafnkel, Hrafn. 5; nú hafa vistir þínar verit hér nokkurar stundir, Fms. xi. 310; ek vildi ekki hér í landi hafa vistir hans, Eg. 533; er þar góð vist ok gleðilig, … mun eigi vera hér vistin jafn-glöð sem í Noregi, Fs. 25; veita e-m vist, to lodge one, 13; fara ór griði ok hafa ekki vistar, to have no home, of a servant, Grág. (Kb.) ii. 181; vísa e-m ór vist, id.; hann ætlaði sér vist um vetrinn með Haraldi Gorms-syni, Fms. xi. 19; þú skal fara brott ok vera eigi vistum milli …, Fs. 57; at hón skipti öllum vistum með þeim er til hennar vóru sendir, Edda 18; margar eru vistir í húsi föður míns, Greg. 69 (John xiv. 2); ef þau hafa vist tvau misseri eptir húsgang, Grág. i. 301; manna-vistir, see maðr C; brott-vist, þar-vist, hirð-vist.II. food, provisions, viands, often in plur.; önga vist þarf hann ( he requires no food), vín er honum bæði drykkr ok matr, Edda 24; settu borð ok báru á vist fyrir þá, Fms. ii. 98; brott var sópat öllum vistum, Fs. 145; hvat hefir hann at fá þeim at vistum, Edda 23; vápn ok klæði ok vistir, Hrafn. 12, Eg. 76, Ísl. ii. 341; Hrapp þraut vistir í hafi, Nj. 128: vist ok drykk, meat and drink, Fms. i. 213, x. 270, Eg. 420; vistir ok drykk, Fms. i. 11.COMPDS: vistarbyrðingr, vistafang, vistarfar, vistafari, vistafátt, vistarferli, vistafæð, vistagjald, vistargörð, vistarlaun, vistalauss, vistarlauss, vistarmaðr, vistamalr, vistaskortr, vistataka, vistartekja, vistarveizla, vistarvera, vistaþrot. -
16 þing-helgi
f. the consecrated precincts or boundary of a public assembly; nú er sén ferð Tungu-Odds, ríðr Þórðr þá í móti honum, ok vill eigi at hann; nái þinghelginni, Ísl. ii. 172; at flokkr Hafliða væri kominn á Völluna efri ok ætlaði at bíða þar ok verja vígi alla þinghelgina, Sturl. i. 38.2. the ceremony of hallowing an assembly at the first meeting (cp. helga þing); goði sá er þinghelgi á þar, hann skal þar þing helga enn fyrsta aptan, Grág. i. 100; goði sé búinn at ganga þá til þ., to proceed to the consecration of the þing, K. Þ. K. 96.
См. также в других словарях:
sen — sen·sa·tion; sen·sa·tion·al; sen·sa·tion·al·ism; sen·sa·tion·al·ist; sen·sa·tion·al·is·tic; sen·sa·tion·al·ize; sen·sa·tion·al·ly; sen·sa·tion·ism; sen·sa·tion·less; sen·sa·to·ry; sen·si·bil·ia; sen·si·bil·i·sin; sen·si·bil·i·tist;… … English syllables
Sen (surname) — Sen is a Bengali surname in India.Notable people with this surname include:* Amartya Sen, economist, Nobel Prize winner * Amitabha Sen, mathematical physicist, one of the founders of loop quantum gravity * Aparna Sen, Indian film director and… … Wikipedia
SEN — bezeichnet: Sen (Münze), Untereinheit von ost und südostasiatischen Währungen eine ostasiatische Laubbaumsorte, siehe Kalopanax septemlobus Sen Sen, ein Mundparfüm Sen ist der Familienname folgender Personen: Amartya Sen (* 1933), indischer… … Deutsch Wikipedia
Sen. — bezeichnet: Sen (Münze), Untereinheit von ost und südostasiatischen Währungen eine ostasiatische Laubbaumsorte, siehe Kalopanax septemlobus Sen Sen, ein Mundparfüm Sen ist der Familienname folgender Personen: Amartya Sen (* 1933), indischer… … Deutsch Wikipedia
Sen — bezeichnet: Sen (Münze), Untereinheit von ost und südostasiatischen Währungen eine ostasiatische Laubbaumsorte, siehe Kalopanax septemlobus Sen Sen, ein Mundparfüm Sen ist der Familienname folgender Personen: Amartya Sen (* 1933), indischer… … Deutsch Wikipedia
Sen o przyszłości (Album) — Sen o przyszłości Studioalbum von Sylwia Grzeszczak … Deutsch Wikipedia
sen — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. snu, Mc. śnie, blm {{/stl 8}}{{stl 7}} stan fizjologiczny umożliwiający regenerację sił organizmu, polegający na czasowym zaniku świadomości, obniżeniu wrażliwości organizmu na bodźce, ograniczeniu jego… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
Sen-Sen — ist der Markenname eines unter anderem aus Lakritze hergestellten Mundparfüms, das seit Ende des 19. Jahrhunderts vertrieben wird. Der Markenname erreichte eine solche Bekanntheit, dass es im Englischen zum Gattungsname für Mundparfüms wurde und… … Deutsch Wikipedia
Sen o przyszłości — Sylwia Grzeszczak Veröffentlichung 30. September 2011 [1] Länge 3:16 [1] … Deutsch Wikipedia
Sen Katayama — Sen Katayama. Sen Katayama (片山 潜 Katayama Sen, 26 de diciembre de 1859 5 de noviembre d e 1933), nacido Yabuki Sugataro (藪木 菅太郎 Yabuki Sugatarō), fue un miembro de los inicios del Partido Comunista de los Estados Unidos y co fundador, en 1922,… … Wikipedia Español
sen — SEN, seni, s.m. Monedă divizionară japoneză, valorând a suta parte dintr un yen. – Din fr. sen. Trimis de LauraGellner, 22.07.2004. Sursa: DEX 98 sen s. m., pl. seni Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic SEN2 s.m. Monedă… … Dicționar Român
