Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

willingly

  • 41 optempero

    ob-tempĕro ( opt-), āvi, ātum, 1, v. a., to comply with, attend to, conform to, submit to, obey (cf.: oboedio, obsequor, pareo; class.).
    (α).
    With dat.:

    te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    alicui obtemperare et parere,

    id. Planc. 39, 94:

    imperio populi Romani,

    Caes. B. G. 4, 21:

    voluntati alicujus,

    id. B. C. 1, 35:

    auctoritati senatūs,

    id. ib. 1, 1; Cic. Imp. Pomp. 19, 56:

    rationi obtemperare debet gubernator,

    Varr. L. L. 9, § 6 Müll.:

    naturae,

    Suet. Tib. 59:

    qui obtemperet ipse sibi, et decretis suis pareat,

    who conforms to his own precepts, Cic. Tusc. 2, 4, 11:

    tibi deos certo scio obtemperaturos magis,

    they will regard you, Ter. Ad. 4, 5, 70.—
    (β).
    With ad:

    ad id, quod ex verbis intellegi possit, obtemperare,

    Cic. Caecin. 18, 52.—
    (γ).
    With rel.-clause (perh. only in Plaut.):

    non ego illi obtempero quod loquitur,

    do not mind what he says, Plaut. Am. 1, 1, 293:

    quae dico,

    id. Most. 2, 2, 89. —
    b.
    Impers. pass.: quominus eis optemperetur, Lex. Jul. Municip. fin. ap. Haub. p. 133:

    si mihi esset obtemperatum,

    Cic. Off. 1, 11, 35.—Hence, obtempĕranter, adv., willingly, readily, obediently (postAug.): se obtemperanter nobis accommodat, M. Aurel. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 5, 11 Mai.: annuit, Prud. steph. 2, 112.

    Lewis & Short latin dictionary > optempero

  • 42 perfacilis

    per-făcĭlis, e, adj.
    I.
    Very easy (class.):

    perfacilis et expedita defensio,

    Cic. Fin. 3, 11, 36 Madv. N. cr.:

    disciplina cognitu perfacilis,

    id. Tusc. 4, 3, 6; id. Leg. 2, 7, 17:

    perfacile factu esse conata perficere,

    Caes. B. G. 1, 3.—
    II.
    In partic., very courteous (class.):

    perfacilis in audiendo,

    Cic. de Or. 1, 20, 93.—Hence, adv., in two forms: perfacile (class.) and ‡ perfacul.
    A. 1.
    Very easily (class.):

    perfacile hunc hominem de medio tolli posse,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    sese tueri,

    id. Verr. 2, 5, 4, § 8:

    apparere,

    id. Fin. 2, 33, 209.—
    2.
    Very willingly (ante-class.): perfacile patior, Att. ap. Non. 5, 40 (Trag. Rel. v. 9 Rib.); Plaut. Most. 3, 1, 93.—
    B.
    perfăcŭl antiqui et per se facul dicebant, quod nunc facile dicimus, Fest. p. 214 Müll.; cf. Paul. ex Fest. p. 215 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > perfacilis

  • 43 perfacul

    per-făcĭlis, e, adj.
    I.
    Very easy (class.):

    perfacilis et expedita defensio,

    Cic. Fin. 3, 11, 36 Madv. N. cr.:

    disciplina cognitu perfacilis,

    id. Tusc. 4, 3, 6; id. Leg. 2, 7, 17:

    perfacile factu esse conata perficere,

    Caes. B. G. 1, 3.—
    II.
    In partic., very courteous (class.):

    perfacilis in audiendo,

    Cic. de Or. 1, 20, 93.—Hence, adv., in two forms: perfacile (class.) and ‡ perfacul.
    A. 1.
    Very easily (class.):

    perfacile hunc hominem de medio tolli posse,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    sese tueri,

    id. Verr. 2, 5, 4, § 8:

    apparere,

    id. Fin. 2, 33, 209.—
    2.
    Very willingly (ante-class.): perfacile patior, Att. ap. Non. 5, 40 (Trag. Rel. v. 9 Rib.); Plaut. Most. 3, 1, 93.—
    B.
    perfăcŭl antiqui et per se facul dicebant, quod nunc facile dicimus, Fest. p. 214 Müll.; cf. Paul. ex Fest. p. 215 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > perfacul

  • 44 promo

    prōmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a. [pro-emo], to take, give, or bring out or forth, to produce (freq. and class.; syn.: profero, effero)
    I.
    Lit.:

    si quid tibi opus erit promptu, promito,

    Plaut. Cist. 1, 1, 113: Pa. Prompsisti tu illi vinum? Lu. Non prompsi, id. Mil. 3, 2, 16:

    pecuniam ex aerario,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

    signa ex aerario prompta,

    Liv. 3, 69 fin.:

    medicamenta de narthecio,

    Cic. Fin. 2, 7, 22:

    aurum ex armario,

    id. Cael. 21, 52:

    libros inde,

    id. Fin. 3, 2, 7:

    vina dolio,

    Hor. Epod. 2, 47:

    promptum vagina pugionem,

    Tac. A. 15, 54 aliquid in usus, Col. 2, 10, 16: se, to come forth or out:

    laetique cavo se robore promunt,

    Verg. A. 2, 260:

    vites promunt se,

    put forth, shoot out, Col. 3, 12, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bring, put, or draw forth est aliquid, quod non ex usu forensi...sit promendum et assumendum, Cic. de Or 1, 14, 59:

    loci, e quibus argumenta promuntur,

    id. Top. 2, 7:

    nunc promenda tibi sunt consilia,

    id. Att. 9, 18, 2:

    promere et exercere justitiam,

    Plin. Ep. 1, 10, 10:

    nunc illas promite vires,

    Verg. A. 5, 191.—
    B.
    In partic., to bring to light, disclose, utter, tell, express, relate, etc.: percuntanti promere omnia. Plaut. As. 1, 1, 10:

    rerum ordinem,

    Vell. 2, 48, 6:

    magnificam orationem de semet ipso prompsit,

    Tac. H. 2, 90. verba, quae sensum animi nostri optime promunt, Quint. 8 praef. §

    32: animi voluntatem,

    id. 12, 10, 40: promere aliquid loquendo, id. 2, 16, 15:

    quid ipse sim secutus promam,

    id. 7, 1, 3: qui pueris utile carmen prompturus est, wishes to publish, App. Flor. p 358 med.; cf.:

    insignem attenuat deus, Obscura promens,

    raising into notice, Hor. C. 1, 34, 14.—Hence, promp-tus ( promtus), a, um, P. a., prop. brought to light, exposed to view; hence,
    A.
    Visible, apparent, evident, manifest (rare but class.): inimicitiam atque amicitiam in frontem promptam gero, Enn. ap. Gell. 19, 8, 6 (Trag. v 8 Vahl.):

    aliud clausum in pectore, aliud promptum in linguā habere,

    Sall. C. 10, 5:

    tametsi hoc minime latet, quod ita promptum et propositum est, ut, etc.,

    Cic. Rosc. Am 40, 118 prompta et aperta, id. Fin. 1, 9, 30:

    eminentia et prompta,

    id. de Or. 3, 57, 215:

    consilia, locos, prompta, occulta noverat,

    Tac. A. 2, 20.— Sup.:

    nihil se tam clausum neque tam reconditum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,

    Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42.—
    B.
    Transf.
    1.
    At hand, i. e. prepared, ready, quick, prompt, inclined or disposed to or for any thing = paratus, expeditus.
    (α).
    Absol.:

    laudat promptos, segniores castigat,

    Caes. B. C. 1, 3:

    promptissimus homo,

    Cic. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    cetera, quae tibi a multis prompta esse certo scio, a me sunt paratissima,

    id. Fam. 4, 13, 6:

    fidem alicui promptam expositamque praebere,

    id. Caecin. 27, 78:

    quorum cognoverat promptam audaciam,

    Sall. C. 32, 2:

    quod cuique promptum, arma, equos, aurum offerentes,

    Tac. A. 1, 71:

    sagittae,

    Ov. M. 3, 188:

    prompta et profluens eloquentia,

    Tac. A. 13, 3.— Sup., Just. 22, 2, 12.—
    (β).
    With ad or in aliquid (rarely in aliquū re):

    ad bella suscipienda Gallorum aiacer et promptus est animus,

    Caes. B. G. 3, 19 fin.:

    animus ad defendendam rem publicam, Cic Fam. 3, 11, 4. esse animo prompto ad jocandum,

    id. Q. Fr. 2, 13, 1:

    homines ad vim prompti, ad seditionem parati,

    id. Agr 2, 30, 82:

    paratior ad usum forensem promptiorque esse,

    id. Div. in Caecil. 13, 41:

    promptiores ad nostra pericula,

    id. Off. 1, 24, 83:

    promptus ad lacessendum certamen, Liv 44, 4, 2: ad injurias vicinorum,

    Just. 23, 1, 3:

    promptus in pavorem,

    Tac. A. 15, 25 fin.:

    in adulationes,

    id. ib. 15, 61: in latrocinia, Flor 4, 12, 10; cf. in comp.:

    promptior in spem,

    Tac. Agr. 35 fin.; and in sup.:

    Dalmatae in latrocinia promptissimi, Flor 4, 12, 10: celeritas prompta et parata in agendo,

    Cic. Brut. 42, 154:

    in rebus gerendis promptus,

    Nep. Them. 1, 4.—
    (γ).
    With pro or adversus (very rare):

    utemini nobis etiam promptioribus pro patriā,

    Liv. 22, 59, 11:

    promptus adversus insontes,

    Tac. A. 6, 48 fin.
    (δ).
    With abl.:

    non promptus ingenio,

    Liv. 4, 3:

    linguā promptus,

    id. 2, 45 fin.; cf.:

    sermone promptus,

    Tac. H. 2, 86:

    promptus audaciā,

    id. A. 1, 57; 14, 40:

    promptus animo,

    id. ib. 14, 58.— Comp.:

    haud quisquam manu promptior erat,

    Liv. 2, 56:

    promptior linguā quam manu,

    Sall. J. 44, 1.—
    (ε).
    With gen.:

    promptus animi,

    Tac. H. 2, 23.— Sup.:

    belli promptissimos delegebant, Sall. Fragm. ap. Arus Mess. (H. 2, 13 Dietsch): Plato veritatis omnibus exhibendae promptissimus,

    Gell. 10, 22, 1.—
    (ζ).
    With dat. (rare except in Tacitus):

    promptus libertati aut ad mortem animus,

    Tac. A. 4, 46:

    seditioni,

    id. ib. 1, 48:

    cuicumque fiagitio,

    id. ib. 15, 45:

    ultioni,

    id. ib. 11, 32:

    nullam gentem promptiorem veniae dandae fuisse,

    Liv. 25, 16, 12. —
    (η).
    With inf. ( poet.):

    promptus metuenda pati,

    Luc. 7, 105:

    scis ipse, quam promptae superos incessere Thebae,

    Stat. Th. 7, 209.—
    b.
    In gen., brave, courageous: maxime vellem, rem publicam in periculis a promptissumo quoque defendi, Sall. Or. Phil. cont. Lep. (H. 1, 48 Dietsch); Tac. Agr. 3; id. H. 2, 25; 3, 69.—
    2.
    Easy, practicable:

    facilis et prompta defensio,

    Cic. de Or. 1, 56, 237:

    moenia haudquaquam prompta oppugnanti,

    Liv. 23, 1 fin.:

    regnum,

    Just. 29, 2, 5:

    expugnatio,

    Tac. A. 1, 68:

    possessio,

    id. ib. 2, 5:

    aditus, obvia comitas,

    id. ib. 2, 2 fin.:

    promptissima mortis via,

    id. ib. 16, 17: promptum est, with inf., it is easy: sed nec mihi dicere promptum, Nec facere est illi, Ov M. 13, 10; Tac. A. 15, 41.—Hence, adv.: promptē (perh. not ante-Aug.).
    1.
    Readily, quickly, without delay, willingly, promptly:

    dare operam,

    Tac. A. 15, 52: distribuere pecuniam legatis, Val. Max. 4, 3, 9.— Comp.:

    promptius adversari,

    Tac. A. 2, 38:

    dirumpere imagines (opp. cunctanter),

    id. H. 1, 55.— Sup.:

    promptissime adesse alicui,

    Plin. Ep. 4, 17, 11.—
    2.
    Easily:

    promptius expediam,

    Juv. 10, 220:

    victoria promptissime licentiam sumministrat,

    Val. Max. 6, 5, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > promo

  • 45 pronus

    prōnus, a, um (archaic form of fem. pronis, Varr. ap. Non. 494 fin.), adj. [like Gr. pranês = prênês, from root pra-, pro; cf. prae).
    I.
    Lit., turned forward, bent or inclined, leaning or hanging forward, stooping, bending down (class.; opp. supinus; cf. cernuus).
    1.
    Of living beings:

    puerum imponere equo pronum in ventrem,

    Varr. R. R. 2, 7, 13:

    pronus pendens in verbera,

    leaning forward to strike, Verg. A. 10, 586:

    ipsum Pronum sterne solo,

    id. ib. 11, 485:

    pronus magister Volvitur in caput,

    id. ib. 1, 115:

    pecora, quae natura prona finxit,

    Sall. C. 1, 1; Ov. M. 8, 379.— Poet., of those running swiftly, Ov. M. 10, 652:

    leporem pronum catulo sectare sagaci,

    flying swiftly, id. R. Am. 201.—
    2.
    Of things, bending forward or downward, going or inclined downward:

    ilex paulum modo prona, dein flexa,

    Sall. J. 93, 4:

    prona ac fastigiata tigna,

    Caes. B. G. 4, 17:

    pronae atque vergentes ampullae,

    Plin. Ep. 4, 30, 6:

    demissus inde pronusque pulvinus,

    id. ib. 5, 6, 16:

    (urbs) prona in paludes,

    sinking down, Liv. 4, 59:

    crateres,

    overturned, Stat. Th. 5, 255:

    motus corporis,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    cubitus,

    Plin. 28, 4, 14, § 54:

    prona via,

    steep, Ov. M. 2, 67:

    amnis,

    Verg. G. 1, 203:

    rivi,

    Hor. C. 1, 29, 11:

    currus,

    Ov. M. 5, 424. — Absol.:

    nihil habent proni et supera semper petunt,

    Cic. Tusc. 1, 18, 42:

    per pronum ire,

    downwards, Sen. Ep. 123, 14:

    per prona voluti,

    Sil. 15, 235.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the heavenly bodies, of time, etc., setting, sinking, declining ( poet.):

    pronus Orion,

    Hor. C. 3, 27, 18:

    sidera,

    Prop. 1, 16, 23:

    Titan,

    Ov. M. 11, 257:

    dies,

    Stat. Th. 2, 41:

    menses (=celeriter praetereuntes),

    Hor. C. 4, 6, 39:

    anni,

    id. A. P. 60.—
    2.
    Of localities, turned, looking, or lying towards (postAug.).
    (α).
    With dat.:

    loca Aquiloni prona,

    Col. 3, 2, 6:

    aedificii solum pronius orienti,

    situated more to the east, id. 1, 5, 8.—
    (β).
    With ad:

    campo patente et ad solem prono,

    Col. 2, 9, 3.—
    II.
    Trop., inclined, disposed, prone to any thing (class.); usu. constr. with ad, in aliquid, or dat.; poet. also with gen.
    A.
    In gen.
    (α).
    With ad:

    rei publicae genus inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    Cic. Rep. 2, 26, 47:

    anxitudo prona ad luctum,

    id. ib. 2, 41, 68 (from Non. 72, 31):

    boves ad domandum proni,

    Varr. R. R. 1, 2:

    pronus ad omne nefas,

    Luc. 6, 147:

    pronus ad cujusque necem,

    Suet. Vit. 14:

    ad poëticam,

    id. Ner. 50:

    ad simultates,

    Plin. Pan. 84.— Sup.: ad indulgentias pronissimus, Capit. Anton. 10, 8.—
    (β).
    With in and acc.:

    in obsequium plus aequo pronus,

    Hor. Ep. 1, 18, 10:

    in libidines,

    Suet. Caes. 50:

    saeculum in omnia mala,

    Flor. 4, 12.—Prov.:

    prona est timori semper in pejus fides,

    Sen. Herc. Fur. 316. —
    (γ).
    With dat.:

    pronus deterioribus,

    Tac. Agr. 41 fin.—Comp.:

    aures offensioni proniores,

    Tac. A. 4, 29 fin.
    (δ).
    With gen. ( poet.):

    ruendi In ferrum mens prona viris,

    Luc. 1, 461.— Comp.:

    unus audendi pronior,

    Claud. Ruf. 2, 400.—
    B.
    In partic.
    1.
    Inclined to favor, favorable to any thing (post-Aug.).
    (α).
    With dat.:

    si modo prona bonis invicti Caesaris assint Numina,

    Stat. S. 4, 8, 61.— Comp.:

    cohors Cn. Dolabellae pronior,

    Suet. Galb. 12.—
    (β).
    With in and acc.:

    prona in eum aula Neronis,

    Tac. H. 1, 13.— Comp.:

    ut quis misericordiā in Germanicum pronior,

    Tac. A. 2, 73:

    in verum nepotem,

    Suet. Cat. 19.—
    (γ).
    Absol.:

    prona sententia,

    Val. Fl. 8, 340:

    pronis auribus accipere aliquid,

    Tac. H. 1, 1; Luc. 5, 501.— Comp.:

    quos pronior fortuna comitatur,

    Vell. 2, 69, 6.—
    2.
    Easy, without difficulty (mostly post - Aug.):

    omnia virtuti suae prona esse,

    Sall. J. 114, 2:

    omnia prona victoribus,

    Tac. Agr. 33:

    pronum ad honores iter,

    Plin. Ep. 8, 10, 3:

    via ad regnum,

    Just. 1, 5, 9: pronum est, it is easy:

    agere memoratu digna pronum erat,

    Tac. Agr. 1:

    invitos praebere deos,

    Luc. 6, 606:

    facile et pronum est agere,

    Juv. 9, 43.— Comp.:

    id pronius ad fidem est,

    is easier to believe, Liv. 21, 28.—Hence, adv.: prōnē, downwards, pronely (post-class.).
    A.
    Lit., Paul. Petr. Vit. S. Mart. 4, 546.—
    B.
    Trop., readily, willingly; comp. pronius, Amm. 30, 8, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > pronus

  • 46 propendeo

    prō-pendeo, di, sum, 2 (in Plaut. As. 2, 2, 39, the correct reading is propendes), v. n., to hang forth or forward, hang down.
    I.
    Lit. (class.):

    ex ramis propendens,

    Plin. 26, 7, 20, § 36; Suet. Galb. 21:

    lanx propendet,

    Cic. Tusc. 5, 17, 51.—
    II.
    Trop.
    A.
    (The figure borrowed from the descending scale of a balance.) To weigh more, haec the preponderance:

    nec dependes nec propendes,

    weighest neither less nor more, Plaut. As. 2, 2, 39:

    si bona propendent,

    Cic. Tuse. 5, 31, 86.—
    B.
    To be inclined or disposed to any thing:

    si suā sponte quo impellimus, inclinant atque propendent,

    Cic. de Or. 2, 44, 18.—
    C.
    To be well disposed, favorable:

    inclinatione voluntatis propendere in aliquem,

    Cic. de Or. 2, 29, 129.—Hence, prō-pensus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., hanging down (post-class.):

    propensum labrum,

    Sol. 20:

    propenso sesquipede,

    Pers. 1, 57 dub. —
    2.
    Transf., = magno pene praeditus (post-class.), Capitol. Gord. 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    Inclining towards, coming near, approaching (class.); with ad:

    disputatio ad veritatis similitudinem propensior,

    Cic. N. D. 3, 40, 94:

    ad veritatem,

    id. Div. 1, 5, 9. —
    2.
    Heavy, weighty, important (class.):

    illa de meā pecuniā ramenta fiat plumea propensior,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 15:

    id fit propensius,

    more weighty, important, Cic. Par. 3, 2, 24.—
    3.
    Inclined, disposed, prone to any thing (syn. proclivis); usually constr. with ad or in and acc.; rarely with dat.
    (α).
    With ad:

    non tam propensus ad misericordiam, quam inclinatus ad severitatem videbatur,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85:

    ad dicendum,

    id. Fin. 3, 20, 66:

    animus propensus ad salutem alicujus,

    id. Fam. 4, 13, 5:

    ad liberalitatem,

    id. Lael. 9, 31.— Comp.:

    paulo ad voluptates propensior,

    Cic. Off. 1, 30, 105:

    ad lenitatem,

    id. Mur. 31, 64:

    animus alius ad alia vitia propensior,

    id. Tusc. 4, 37, 81:

    sunt propensiores ad bene merendum quam ad reposcendum,

    id. Lael. 9, 32.—
    (β).
    With in and acc.:

    propensus in alteram partem,

    Cic. Att. 8, 3, 4.— Comp.:

    propensior benignitas esse debebit in calamitosos,

    Cic. Off. 2, 18, 62:

    in neutram partem propensiores,

    id. Fin. 5, 11, 30.—
    (γ).
    With dat.:

    in divisione regni propensior fuisse Alexandro videbatur,

    more disposed to favor Alexander, Just. 16, 1, 2 (al. pro Alexandro).—
    (δ).
    Absol., well-disposed, favorable, willing, ready (class.):

    propenso animo aliquid facere,

    Cic. Att. 13, 21, 7; Liv. 37, 54:

    propensum favorem petiit,

    Ov. M. 14, 706.— Sup.: propensissimā civitatum voluntate, Auct. B. Alex. 26.—Hence, adv.: prōpensē, willingly, readily, with inclination (class.): conspiratio propense facta, Lentulus ap. Cic. Fam. 12, 15, 3.— Comp.:

    propensius senatum facturum,

    Liv. 37, 52:

    eoque propensius laudandus est,

    App. Flor. p. 98 Oud.

    Lewis & Short latin dictionary > propendeo

  • 47 prothyme

    prŏthymē, adv., = prothumôs, willingly, gladly, with pleasure; only Plaut. Ps. 5, 1, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > prothyme

  • 48 spontaneus

    spontānĕus, a, um, adj. [sponte], of one's free will, voluntary, spontaneous (late Lat.):

    mors,

    Macr. Somn. Scip. 2, 22:

    voluntas,

    free will, Cod. Just. 2, 3, 2:

    benignitates numinum,

    Arn. 3, p. 114.— Adv.: spontānĕē, voluntarily, willingly, of one's own mind:

    apparere tumores,

    Theod. Prisc. 1, 8; Vulg. 1 Pet. 5, 2; Hier. Ep. 52, n. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > spontaneus

  • 49 sponte

    sponte, abl., and spontis, gen. (perh. the only cases in use of a noun spons, assumed by Charis. p. 34 P., and Aus. Idyll. 12, 8, 11, as nom. But ad spontem is Müller's reading, Varr. L. L. 6, 7, 72, for a sponte), f. [spondeo; prop. a pledging of one's self to a thing; hence, opp. to external necessity or inducement, of free will, of one's own accord].
    I.
    Sponte, in good prose always joined with meā, tuā, suā ( poet. and in post-Aug. prose; also absol. or with gen.), of free will, of one's own accord, of one's self, freely, willingly, voluntarily, spontaneously (syn. ultro):

    sponte valet a voluntate,

    Varr. L. L. 6, § 69 Müll.:

    si imprudenter aut necessitate aut casu quippiam fecerit, quod non concederetur iis, qui suā sponte et voluntate fecissent,

    Cic. Part. Or. 37, 131:

    tuo judicio et tuā sponte facere,

    id. Fam. 9, 14, 2; cf.:

    Galliam totam hortatur ad bellum, ipsam suā sponte suoque judicio excitatam,

    id. Phil. 4, 3, 8:

    potius consuefacere filium, Suā sponte recte facere quam alieno metu,

    Ter. Ad. 1, 1, 50:

    si hic non insanit satis suā sponte, instiga,

    id. And. 4, 2, 9:

    ut id suā sponte facerent, quod cogerentur facere legibus,

    Cic. Rep. 1, 2, 3:

    meā sponte (opp. invitatu tuo),

    id. Fam. 7, 5, 2:

    meā sponte (opp. monente et denuntiante te),

    id. ib. 4, 3, 1:

    non solum a me provocatus, sed etiam suā sponte,

    id. ib. 1, 7, 3:

    transisse Rhenum sese non suā sponte, sed rogatum et arcessitum a Gallis,

    Caes. B. G. 1, 44:

    et suā sponte multi in disciplinam conveniunt et a parentibus propinquisque mittuntur,

    id. ib. 6, 14:

    sive ipse sponte suā, sive senatusconsulto accitus,

    Liv. 10, 25, 12:

    quaesitum est, praecipitata esset ab eo uxor, an se ipsa suā sponte jecisset,

    Quint. 7, 2, 24:

    gaudeo id te mihi suadere, quod ego meā sponte pridie feceram,

    Cic. Att. 15, 27: sponte ipsam suāpte adductam, Lucil. ap. Varr. L. L. 6, § 69 Müll.:

    me si fata meis paterentur ducere vitam Auspiciis et sponte meā componere curas,

    Verg. A. 4, 341:

    interim sponte nostrā velut donantes,

    Quint. 3, 6, 8.—Sometimes propriā for suā (late Lat.):

    sponte se propriā dederunt,

    Amm. 17, 2, 3:

    Richomeres se sponte obtulit propriā,

    id. 31, 12, 15.—
    (β).
    Absol.:

    Italiam non sponte sequor,

    Verg. A. 4, 361:

    sponte properant,

    Ov. M. 11, 486:

    odio tyrannidis exsul Sponte erat,

    id. ib. 15, 62:

    sponte en ultroque peremptus,

    Stat. Th. 10, 809; cf.:

    multitudo sponte et ultro confluens,

    Suet. Caes. 16:

    nec illum sponte exstinctum,

    Tac. A. 3, 16:

    sponte judicioque plaudere,

    Quint. 8, 3, 4:

    opto ut ea potissimum jubear, quae me deceat vel sponte fecisse,

    Plin. Ep. 6, 29, 11: equites Romani natalem ejus sponte atque consensu biduo semper celebrarunt, Suet. Aug. 57.—
    (γ).
    With gen.:

    sponte deūm,

    according to the will of the gods, Luc. 1, 234 Cort.:

    sponte ducum,

    id. 1, 99:

    sponte deorum,

    id. 5, 136; Val. Fl. 4, 358:

    naturae,

    Plin. 7, prooem. 1, § 4; 9, 51, 74, § 160; 11, 49, 110, § 263; 14, 4, 6, § 53; Sil. 14, 153:

    principis,

    Tac. A. 2, 59:

    Caesaris,

    id. ib. 6, 31:

    praefecti,

    id. ib. 4, 7:

    incolarum,

    id. ib. 4, 51:

    litigatoris,

    id. ib. 13, 42; 7, 51; id. H. 4, 19; Curt. 4, 1, 16.—
    (δ).
    Very rarely with a prep.: de tuā sponte, Cotta ap. Charis. p. 195 P.:

    a sponte,

    Varr. L. L. 6, § 69 Müll.; cf. § 71 sqq. ib.—
    B.
    Transf., of one's own will or agency (opp. to foreign participation or assistance), by one's self, without the aid of others, alone (rare but class.):

    nequeo Pedibus meā sponte ambulare,

    Plaut. Truc. 2, 6, 46:

    nec suā sponte, sed eorum auxilio,

    Cic. Fam. 7, 2, 3:

    cum oppidani autem etiam suā sponte Caesarem recipere conarentur,

    Caes. B. C. 3, 11 fin.:

    his cum suā sponte persuadere non possent, legatos ad Dumnorigem mittunt, ut eo deprecatore a Sequanis impetrarent,

    id. B. G. 1, 9:

    civitatem ignobilem atque humilem Eburonum suā sponte populo Romano bellum facere ausam, vix erat credendum,

    id. ib. 5, 28; cf. id. ib. 7, 65:

    judicium quod Verres suā sponte instituisset,

    Cic. Verr. 2, 1, 43, § 111:

    cum illa civitas cum Poenis suo nomine ac suā sponte bellaret,

    id. ib. 2, 4, 33, §

    72: ecquis Volcatio si suā sponte venisset, unam libellam dedisset?

    id. ib. 2, 2, 10, § 26.—
    2.
    Of things concr. and abstr., of itself, spontaneously:

    is autem ardor non alieno impulsu sed suā sponte movetur, etc.,

    Cic. N. D. 2, 12, 32:

    ut cum suā sponte nullā adhibitā vi, consumptus ignis exstinguitur,

    id. Sen. 19, 71:

    natura videtur Ipsa suā per se sponte omnia dis agere expers,

    Lucr. 2, 1092:

    aliae (arbores) nullis hominum cogentibus ipsae Sponte suā veniunt,

    Verg. G. 2, 11; cf.:

    stellae sponte suā jussaene vagentur et errent,

    Hor. Ep. 1, 12, 17:

    sapientem suā sponte ac per se bonitas et justitia delectat,

    Cic. Rep. 3, 16, 26:

    res quae suā sponte scelerata est,

    id. Verr. 2, 1, 42, § 108; id. Or. 32, 115:

    justitium in foro suā sponte coeptum prius quam indictum,

    Liv. 9, 7, 8:

    clamor suā sponte ortus,

    id. 9, 41, 17:

    id suā sponte ap parebat,

    id. 22, 38, 13:

    de capite signum in manum sponte suā delapsum,

    id. 27, 11, 3 ex loco superiore, qui prope suā sponte in hostem inferebat, id. 5, 43, 3:

    quod terra crearat Sponte suā,

    Lucr. 5, 938:

    sponte suā quae fiunt aëre in ipso,

    id. 4, 738:

    ut vera et falsa suā sponte, non alienā judicantur,

    Cic. Leg. 1, 17, 45:

    te Sponte suā probitas officiumque juvat,

    Ov. P. 2, 3, 34:

    sponte deae munus promeritumque patet (i. e. sine indice),

    id. F. 4, 394.—Very rarely with quādam: litterae syllabaeque... orationem sponte quādam sequantur, Quint 5, 10, 125. —
    (β).
    Absol.:

    ut numeri sponte fluxisse videantur,

    Quint. 9, 4, 147.—
    II.
    spontis, only in the phrase suae spontis (esse).
    A.
    To be one's own master, at one's own disposal (very rare and mostly post-Aug.;

    not in Cic. or Cæs.): quod suae spontis statuerant finem,

    Varr. L. L. 6, § 71 Müll.:

    sanus homo, qui suae spontis est, nullis obligare se legibus debet,

    Cels. 1, 1.—
    B.
    In Columella, of things, = suā sponte, of itself, spontaneously:

    altera (cytisus est) suae spontis,

    springs up spontaneously, Col. 9, 4, 2:

    ubi loci natura neque manu illatam neque suae spontis aquam ministrari patitur,

    id. 11, 3, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > sponte

  • 50 voluntas

    vŏluntas, ātis, f. [1. volo], will, freewill, wish, choice, desire, inclination.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: simul objecta species cujuspiam est, quod bonum videatur, ad id adipiscendum impellit ipsa natura: id cum constanter prudenterque fit, ejusmodi appetitionem Stoici boulêsin appellant, nos appellamus voluntatem:

    eam illi putant in solo esse sapiente, quam sic definiunt: Voluntas est, quae quid cum ratione desiderat: quae autem adversus rationem incitata est vehementius, ea libido est vel cupiditas effrenata, quae in omnibus stultis invenitur,

    Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Rep. 1, 2, 3:

    talis est quaeque res publica, qualis ejus aut natura aut voluntas, qui illam regit,

    id. ib. 1, 31, 47:

    judicium voluntasque multitudinis,

    id. ib. 1, 45, 69:

    mentem voluntatemque suscipere,

    id. Cat. 3, 9, 22:

    quid esset suae voluntatis ostendere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    has patitur poenas peccandi sola voluntas,

    Juv. 13, 208:

    sit pro ratione voluntas,

    id. 6, 223.— Plur.:

    ut ejus semper voluntatibus non modo cives assenserint, etc.,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 48.—
    2.
    Adverbial phrases.
    a.
    Suā (alicujus) voluntate, or simply voluntate, of one's own will, of one's own accord, willingly, voluntarily (cf.:

    sponte, ultro),

    Ter. Phorm. 5, 3, 2:

    ut verum esset, suā voluntate sapientem descendere, etc.,

    Cic. Rep. 1, 6, 11:

    suā voluntate, nullā vi coactus,

    id. Fin. 2, 20, 65: dictus filius tuos vostrā voluntate, Ter. Heaut. 5, 4, 2:

    tu coactus es tuā voluntate,

    id. And. 4, 1, 33:

    istuc, quod expetis, meā voluntate concedam,

    Cic. Div. in Caecil. 9, 27:

    reditus in patriam voluntate omnium concedi videretur,

    id. Fam. 13, 5, 2.—Alone:

    nisi voluntate ibis, rapiam te domum,

    Plaut. Mil. 2, 5, 40:

    quod jus vos cogit, id voluntate impetret,

    Ter. Ad. 3, 4, 44:

    aequius erat id voluntate fieri,

    Cic. Off. 1, 9, 28:

    aliae civitates voluntate in ditionem venerunt,

    Liv. 29, 38, 1.—
    b.
    Ad voluntatem, de, ex voluntate, according to the will, with the consent, at the desire of any one:

    ad voluntatem loqui,

    at the will of another, Cic. Quint. 30, 93; id. Par. 5, 2, 39:

    vultus et sermo ad aliorum sensum et voluntatem commutandus,

    Q. Cic. Petit. Cons. 11, 42:

    vix tamen sibi de meā voluntate concessum est,

    id. Att. 4, 2, 4:

    illud accidit praeter optatum meum, sed valde ex voluntate,

    id. Pis. 20, 46:

    ex Caesaris voluntate,

    id. Fam. 13, 29, 7; cf.:

    praeter legem et sui voluntatem patris studeat, etc.,

    Ter. And. 5, 3, 9.—
    B.
    In partic.
    1.
    Disposition towards a person or thing, good or bad:

    erratis, si senatum probare ea... putatis, populum autem esse in aliā voluntate,

    Cic. Agr. 1, 9, 27:

    offensā in eum militum voluntate,

    Nep. Dion, 8, 3:

    celans, quā voluntate esset in regem,

    id. Dat. 5, 5:

    legati, qui de ejus voluntate explorarent,

    id. Hann. 2, 2.—And with bona:

    neque bonae voluntatis ullum signum erga nos tyranni habemus,

    Liv. 38, 14, 7:

    quid nunc mihi prodest bona voluntas,

    Sen. Ben. 4, 21, 6; 5, 3, 2; 5, 4, 1; id. Ep. 81, 8: non nudum cum bonā voluntate, sed cum facultatibus accedere ad patriae auxilium, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 2. —
    2.
    More freq. voluntas alone = bona voluntas, good-will, favor, affection (syn. benignitas):

    voluntas erga Caesarem,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 20; Caes. B. C. 2, 17:

    summa in se (with summum studium),

    id. B. G. 1, 19:

    mutua,

    Cic. Fam. 5, 2, 1:

    aliena a te,

    id. Lig. 2, 6:

    voluntas vestra si ad poëtam accesserit,

    Ter. Phorm. prol. 29:

    singularis voluntas Campanae vicinitatis,

    Cic. Rab. Perd. 3, 8:

    mansisset eadem voluntas in eorum posteris, etc.,

    id. Rep. 1, 41, 64. —
    3.
    A last will, testament:

    defensio testamentorum ac voluntatis mortuorum,

    Cic. de Or. 1, 57, 242; Plin. Ep. 2, 16, 2; 4, 10, 3; 5, 7, 2; Tac. H. 1, 48; Amm. 21, 15, 5; 28, 1, 35; 28, 4, 22;

    called also ultima,

    Dig. 35, 1, 6; cf.:

    per testamentum aut per aliam quamlibet ultimam voluntatem,

    other expression of his will, Just. Inst. 1, 5, 1.—
    4.
    An object, purpose:

    cum sint in dicendo variae voluntates,

    Cic. Brut. 21, 83; cf.:

    quantam voluntatem habent ad hunc opprimendum,

    id. Font. 18, 40 (14, 30).—
    II.
    Transf. (acc. to 1. volo, I. E. 4. b.), of speech, meaning, sense, signification, import (only post-Aug.; esp. freq. in Quint.;

    syn. vis): verbis legum standum sit an voluntate,

    Quint. 7, 10, 6; so (opp. verba) id. 7, 1, 49; 7, 5, 4; cf.:

    quaestio juris omnis aut verborum proprietate aut voluntatis conjectura continetur,

    id. 12, 2, 19; 6, 2, 9:

    verborum vi aut voluntate,

    id. 8, praef. 10:

    legis,

    id. 3, 6, 99:

    nominis,

    id. 7, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > voluntas

См. также в других словарях:

  • Willingly — Will ing*ly, adv. In a willing manner; with free will; without reluctance; cheerfully. Chaucer. [1913 Webster] The condition of that people is not so much to be envied as some would willingly represent it. Addison. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • willingly — index purposely, readily Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • willingly — adverb Of one’s own free will; freely and spontaneously. Now this is a process of the mind or thought, of which I would willingly know the foundation. Syn: gladly, happily …   Wiktionary

  • willingly — adv. Willingly is used with these verbs: ↑accept, ↑agree, ↑choose, ↑comply, ↑consent, ↑forgo, ↑join, ↑oblige, ↑participate, ↑sacrifice, ↑submit …   Collocations dictionary

  • willingly — adverb I willingly agreed to make a donation Syn: voluntarily, of one s own free will, of one s own accord; readily, without reluctance, ungrudgingly, cheerfully, happily, gladly, with pleasure …   Thesaurus of popular words

  • willingly — Voluntarily; unreluctantly; without reluctance, and of one s own free choice. See willful. As used in an instruction that one cannot invoke the doctrine of self defense if he enters a fight willingly, it means voluntarily, aggressively, and… …   Black's law dictionary

  • willingly — willing ► ADJECTIVE 1) ready, eager, or prepared to do something. 2) given or done readily. DERIVATIVES willingly adverb willingness noun …   English terms dictionary

  • willingly — adverb in a willing manner I willingly accept • Syn: ↑volitionally • Ant: ↑unwillingly • Derived from adjective: ↑volitional (for: ↑v …   Useful english dictionary

  • willingly — adverb see willing …   New Collegiate Dictionary

  • willingly — See willing. * * * …   Universalium

  • willingly — I (Roget s IV) modif. Syn. gladly, readily, freely, obediently, voluntarily, with relish, at one s pleasure, on one s own account, of one s own accord, with open arms, with good cheer, without demur, with pleasure, cheerfully, with all one s… …   English dictionary for students

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»