-
1 voveo
vŏvĕo, vōvi, vōtum, 2, v. a. and n. [etym. dub.], to vow, i. e. to promise solemnly or sacredly; to devote, dedicate, consecrate something to a deity (syn.: promitto, recipio, dico, dedico).I.Lit.:II.neque Herculi quisquam decumam vovit umquam,
Cic. N. D. 3, 36, 88:sua capita pro salute patriae,
id. Fin. 5, 22, 64:Tullus in re trepidā decem vovit Salios fanaque Pallori ac Pavori,
Liv. 1, 27, 7:tibi hinc decimam partem praedae voveo,
id. 5, 21, 2:templum Junoni,
id. 5, 22, 7:vota vovere,
Plaut. Am. 3, 2, 66:vota puer solvit, quae femina voverat,
Ov. M. 9, 794:votum pro militibus,
Liv. 23, 19, 28.—With acc. and inf.:cum sues puer pasceret, unā ex iis amissā vovisse dicitur, si recuperavisset, uvam se deo daturum, quae maxima esset in vineā,
Cic. Div. 1, 17, 31; cf. id. Verr. 2, 4, 55, § 123; id. Inv. 2, 31, 95:aut pro victimis homines immolant aut se immolaturos vovent,
Caes. B. G. 6, 16:me inferre Veneri vovi jam jentaculum,
Plaut. Curc. 1, 1, 72:dictator ludos magnos vovit Vejis captis se facturum,
Liv. 5, 19, 6:ludos donaque facturum vovit,
id. 31, 9, 10; 42, 28, 9. —With ut and subj., Just. 21, 3, 2.— Part. perf.:at earum templa sunt publice vota et dedicata,
Cic. N. D. 3, 17, 43:ludi,
Liv. 4, 12, 2:pro reditu victima,
Ov. Am. 2, 11, 46:Tyrrheno vindemia regi (Mezentio),
i. e. solemnly promised, id. F. 4, 893.— Absol.:manus leviter pandata, qualis voventium est,
Quint. 11, 3, 100.—Transf. (from the wish implied in every vow), to wish, wish for a thing (in the verb. finit. rare, and only poet.;syn. opto): elige, quid voveas,
Ov. M. 12, 200:quae modo voverat, odit,
id. ib. 11, 128:quid voveat dulci nutricula majus alumno?
Hor. Ep. 1, 4, 8.— With ut:ut tua sim voveo,
Ov. M. 14, 35:quae voveam, duo sunt: minimo ut relevere labore, etc.,
id. ib. 9, 675. -
2 voveo
voveo voveo, vovi, votum, ere обет давать -
3 voveo
voveo, vōvī, vōtum, ēre (verwandt mit εὔχομαι), I) geloben, einer Gottheit etwas feierlich versprechen, Herculi decumam, Cic.: Vulcano arma, Liv.: aedem, Liv.: vindemiam regi, Ov.: vota, quae voverat, Ov.: se, Sall., od. capita sua pro re publica, Cic., weihen, aufopfern wollen, aufopfern. – m. folg. Acc. u. Infin., u. zwar m. Infin. Praes., me inferre Veneri vovi iam ientaculum, Plaut.: cui figere voverat arma, Consol. ad Liv.: klass. m. Infin. Fut., pro victimis homines immolant aut se immolaturos vovent, Caes.: vovisse dicitur uvam se deo daturum, Cic.: se pro aegro eo vovisse, ubi convaluisset, Bacchis eum se initiaturam, Liv. – m. folg. ut u. Konj., voverant, si victores forent, ut die festo Veneris virgines suas prostituerent, Iustin. 21, 3, 2. – II) (da mit jedem Gelöbnisse ein Wunsch verknüpft ist) übtr., etwas wünschen, anwünschen, quae modo voverat, odit, Ov.: quae voveam, duo sunt, Ov.: m. Dat., quid voveat dulci alumno, Hor. – m. folg. ut u. Konj., ut tua sim, voveo, Ov. met. 14, 35.
-
4 voveo
voveo, vōvī, vōtum, ēre (verwandt mit εὔχομαι), I) geloben, einer Gottheit etwas feierlich versprechen, Herculi decumam, Cic.: Vulcano arma, Liv.: aedem, Liv.: vindemiam regi, Ov.: vota, quae voverat, Ov.: se, Sall., od. capita sua pro re publica, Cic., weihen, aufopfern wollen, aufopfern. – m. folg. Acc. u. Infin., u. zwar m. Infin. Praes., me inferre Veneri vovi iam ientaculum, Plaut.: cui figere voverat arma, Consol. ad Liv.: klass. m. Infin. Fut., pro victimis homines immolant aut se immolaturos vovent, Caes.: vovisse dicitur uvam se deo daturum, Cic.: se pro aegro eo vovisse, ubi convaluisset, Bacchis eum se initiaturam, Liv. – m. folg. ut u. Konj., voverant, si victores forent, ut die festo Veneris virgines suas prostituerent, Iustin. 21, 3, 2. – II) (da mit jedem Gelöbnisse ein Wunsch verknüpft ist) übtr., etwas wünschen, anwünschen, quae modo voverat, odit, Ov.: quae voveam, duo sunt, Ov.: m. Dat., quid voveat dulci alumno, Hor. – m. folg. ut u. Konj., ut tua sim, voveo, Ov. met. 14, 35. -
5 voveō
voveō vōvī, vōtus, ēre, to vow, promise solemnly, engage religiously, pledge, devote, dedicate, consecrate: Herculi decumam: pro salute patriae sua capita: tibi hinc decimam partem praedae, L.: Dona quae femina voverat, O.: vovisse dicitur, uvam se deo daturum: se immolaturos vovere, Cs.: dictator ludos magnos vovit Veiis captis se facturum, L.: ludi voti, L.: Tyrrheno vindemia regi (Mezentio), i. e. solemnly promised, O.—To wish, desire, wish for: Elige, quid voveas, O.: Quid voveat dulci nutricula maius alumno? H.: Ut tua sim voveo, O.* * *vovere, vovi, votus Vvow, dedicate, consecrate -
6 voveo
vōvī, vōtum, ēre1) давать обет построить или принести в жертву, торжественно обещать (aedem L; templum C; victĭmam pro redĭtu O); посвящать ( Volcāno arma L); жертвовать ( caput suum pro salūte patriae C)vota v. Pl, O — давать обеты2) желать, стремитьсяquae modo vovĕrat, odit O — то, чего (Мидас) недавно жаждал (т. е. золото), он ненавидит -
7 voveo
, vovi, votumto promise to God, vow, pray for. -
8 voveo
, vovi, votum, vovere 2обещать, посвящать, желать -
9 dē-voveō
dē-voveō vōvī, vōtus, ēre, to vow, devote, offer, sacrifice: Marti ea, quae bello ceperint, Cs.: Dianae alqd pulcherrimum: gnatam pro mutā agnā, H.: se ipsos dis pro re p.: se pro patriā, L.: se aris, V.: auspicio se: devota morti pectora, H.—Fig., to devote, give up, attach: vobis animam hanc, V.: suos annos soli tibi, O.: se amicitiae alicuius, Cs.—To mark out, destine, appoint, doom: Annio hostiam: pesti devota futurae Phoenissa, V.—To curse, execrate: se, N.: natum suum, O.: suas artīs, O.—To bewitch (poet.): aliquem traiectis lanis, O. -
10 votum
vōtum, i, n. [voveo].A.(Acc. to voveo, I.) A solemn promise made to some deity, a vow (freq. and class.; esp. in plur.):2.qui (deus) numquam nobis occurrit neque in optatis neque in votis,
Cic. N. D. 1, 14, 36:nefaria vota,
id. Clu. 68, 194:nonne animadvertis ex tot tabulis pictis, quam multi votis vim tempestatis effugerint?
id. N. D. 3, 37, 89:voto et promisso teneri,
id. Att. 12, 18, 1:obstrictum esse religione voti,
id. ib. 12, 43, 2:obligari voti sponsione deo,
id. Leg. 2, 16, 41:cum de illo aegroto vota faciebant,
id. Att. 8, 16, 1:vota facere,
id. Fam. 7, 2, 4; id. Mil. 15, 41; id. Tusc. 5, 1, 2 al.:nuncupare,
id. Verr. 2, 5, 13, § 34:suscipere,
id. N. D. 3, 39, 93:concipere,
Ov. M. 7, 594; Liv. 5, 25, 7:debere diis,
Cic. Verr. 2, 4, 55, § 123:solvere,
id. Phil. 3, 4, 11:reddere,
id. Leg. 2, 9, 22:Jovi reddere,
Ov. Tr. 3, 12, 46:suscipere et solvere,
Plin. Ep. 10, 35 (44):persolvere,
id. ib. 10, 100 (101):voto se exsolvere,
Petr. 85:exsequi,
Verg. A. 5, 53: voti damnari, i. e. to obtain one's prayer or wish [p. 2015] Liv. 5, 25, 4; 7, 28, 4; 27, 45, 8; v. Zumpt, Gram. § 447 fin.:voti reus,
Verg. A. 5, 237:voti liberari,
Liv. 5, 28, 1.—Transf.a.A thing solemnly promised, that which is vowed or devoted, a volive offering (mostly poet.):b.lustramurque Jovi, votisque incendimus aras,
with burnt-offerings, Verg. A. 3, 279:Danai in voto (i. e. equo Trojano) latent,
Petr. 89; cf.:iste... de bonis illius in aede Veneris argenteum Cupidinem posuit. Sic etiam fortunis hominum abutebatur ad nocturna vota cupiditatum suarum,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142.—Vota, a day on which vows were made for the good of the State (post-class.), Capitol. Pert. 6; Vop. Tac. 9; cf. Dig. 50, 16, 233, § 1.—B.Transf.1.(Acc. to voveo, II.) A wish, desire, longing, prayer (perh not ante-Aug.):2.ea esse vota, eam esse voluntatem omnium, ut, etc.,
Liv. 2, 15, 3:ejus me compotem voti facere vos potestis,
id. 7, 40, 6:quoniam res Romana contra spem votaque ejus velut resurgeret,
id. 24, 45, 3; 35, 42, 5:quod omnibus votis petendum erat,
id. 32, 21, 35:magnarum cogitationum,
Petr. 115:audivere di mea vota,
Hor. C. 4, 13, 1:haec loca sunt voto fertiliora tuo,
Ov. A. A. 1, 90; id. Tr. 1, 2, 1:votum in amante novum,
id. M. 3, 468:voti potens,
id. ib. 8, 80:quod omnium sit votum parentum, ut, etc.,
Quint. 11, 1, 82:vota parentium,
id. 1, 2, 25: id enim voto meo sufficit;illud supra votum, etc.,
Plin. Ep. 5, 8, 3:Darius votum meum implevit,
Curt. 4, 13, 24; 4, 13, 8; Sen. Polyb. 10, 6:cunctis super vota fluentibus,
Tac. H. 3, 48; Sen. Ben. 6, 30, 1:votum aliquem confodiendi,
Suet. Aug. 51; cf. id. ib. 58:hoc erat in votis: modus agri non ita magnus,
Hor. S. 2, 6, 1:esse in voto,
Pers. 3, 48; cf.:sed hoc votum est et rara felicitas,
is rather a thing to be wished, Quint. 12, 5, 6 Spald.; so, votum est, ut, etc., it is to be wished that, etc., Cels. 6, 6, 1:an venit in votum Attalicis ex urbibus una?
Hor. Ep. 1, 11, 5:non sine votis: O rus, quando ego te aspiciam?
id. S. 2, 6, 59. —Of inanimate things:alioquin vota arborum frugumque communia sunt nivis diutinas sedere,
Plin. 17, 2, 2, § 14.—A marriage vow, matrimonial engagement, marriage (post-class.):ad tertia vota migrare,
Cod. Just. 5, 9, 4; 5, 5, 24; 5, 1, 2:nuptualia,
App. M. 4, p. 154, 18; id. Flor. p. 342, 27. -
11 εὔχομαι
Grammatical information: v.Meaning: 1. `proclaim, boast' (Il.); 2. `promise solemnly' (Il.; also e. g. Pl. Ph. 58b); 3. `pray' (Il.);Derivatives: εὖχος `glory' (cf. κλέος), rarely and secondarily `fulfilment of a prayer' (Il.); εὑχωλή `proclamation, boast, vow, prayer' (Il.; also Arc. Cypr., Bechtel Dial. 1, 391 aund 447) with εὑχωλιμαῖος `bound by a vow' (Hdt. 2, 63; cf. Chantraine Formation 49, Mélanges Maspero II 221); εὑχή `vow, prayer' (κ 526); εὔγματα pl. `boasts' (χ 249), `vow, prayer' (Trag., Call.); cf. ῥήματα; πρόσ-ευξις `prayer' (Orph.). Verbal adj. εὑκτός `asked for' (Ξ 98 εὑκτά n. pl.), `desired' (att.); with ἀπ-ευκτός, πολύ-ευκτος (A.); also ἀπ-, πολυ-εύχετος (A., h. Cer. usw.); εὑκταῖος `containing a prayer' (trag. etc.); εὑκτικός `belonging to a prayer', ἡ εὑκτική ( ἔγκλισις) = ( modus) optativus (hell.); εὑκτήριος `belonging to the prayer', - ιον n. `house of prayer' (Just.); on - τικός: - τήριος Chantraine Formation 13. - Polyinterpretable is the 1. member in Εὑχ-ήνωρ (Ν 663), s. Sommer Nominalkomp. 175. - Lengthened forms of the present-stem εὑχετόωντο, - τάασθαι = εὔχοντο, - εσθαι (Il.); explanation uncertain, s. Leumann Hom. Wörter 182ff., Chantraine Gramm. hom. 1, 358. - On εὖχος, εὑχή, εὑχωλή etx. s. Porzig Satzinhalte 231f., 235, Chantraine Formation 183, 418f.; also G. Steinkopf Unters. zu d. Geschichte d. Ruhmes bei d. Griech. Diss. Halle 1937, M. Greindl Κλέος, κῦδος, εὖχος, τιμή, φάτις, δόξα. Diss. München 1938.Etymology: εὔχομαι is identical with Av. aoǰaite `solemnly proclaim, invoke', Skt. óhate `boast, praise', IE *h₁éughetai or *h₁éugʷhetai (with gʷ̯ʰ \> χ after υ); an old term of the religious language. Beside it the athematic preterite 3. sg. εὖκτο (Thebaïs Fr. 3) = GAv. aogǝdā, LAv. aoxta; also 1. sg. εὔγμην (S. Tr. 610)?; s. the lit. in Schwyzer 679 n. 6. - Against eugh- or eugʷʰ- in εὔχεται stands in Lat. voveō `solemnly promise, implore', Skt. vāghát- `the vower, who prays', IE u̯egʷʰ-; semantically diverging or phonetically uncertain are Arm. uzem `I will', y-uzem `I search', gog `say!'. - Cf. W.-Hofmann s. voveō.Page in Frisk: 1,595-596Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > εὔχομαι
-
12 ast
1) ( в условном периоде) тогда, к (э)том случае2) (при дополнит. условии) и еслиsi ego hic peribo, ast ille non redit... Pl — если я здесь погибну, а (= и если) он не вернётся...3) арх. H, V etc. = at -
13 convoveo
con-voveo, vōvī, vōtum, ēre -
14 devoveo
dē-voveo, vōvī, vōtum, ēre1) обрекать, отдавать в жертву, жертвовать (aliquid Dianae C, Marti H)d. se diis или d. se — обречь себя на смерть, жертвовать собой (pro re publicā C, L; pro patria Sen)d. sicam C — посвятить кинжал, т. е. предназначить для убийства2) посвящать (d. se amicitiae alicujus Cs); отдавать ( Andromĕdam monstris marinis Prp)3) посвящать подземным богам Tib; проклинать, предавать проклятию (aliquem Nep etc.; suas artes O). — см. тж. devotus -
15 votum
vōtum, ī n. [ voveo ]1) жертва, приношение (дар) по обетуDanai in voto (=equo Trojano) latent Pt — данайцы скрываются в (мнимом) даре богам2) памятник ( immortale Vop)3) обет, торжественное обещание (ex voto templum facere O)vota deum (= deorum) V — обеты богамvota facere (ср. 5.), suscipere, concipere, nuncupare C — давать обетыvota solvere C (dissolvere C, reddere O, exsĕqui V) или votis fungi Just — исполнять обеты4) молитва, соединённая с обетом ( vota audita VF)5) желание, воля, стремлениеvota omnium Q или publica Cld — всеобщее желание, т. е. предмет всеобщих желаний или общественные нуждыvota facere C — желать (ср. 3.)aliquem voti compotem L (potentem O) facere — исполнять чьё-л. желаниеrebus supra vota fluentibus Just — так как дела шли лучше, чем ожидалосьjam coeperat v. esse Pt — (это) стало даже казаться желательным -
16 votus
vōtus, a, um part. pf. к voveo -
17 Dulcís moriéns reminíscitur Árgos
Умирая, вспоминает свой милый Аргос.Вергилий, "Энеида", X, 762-63, 769-82:Túrbidus íngreditúr campó..........................................................................Óbvius íre parát. Manet ímpertérritus ílleÁtqu(e) oculís spati(um) émensús, quantúm satis hástae:"Déxtra mihí deus ét telúm, quod míssile líbro,Índutúm spoliís ipsúm te, Láuse, tropáeumÁeneáe". Dixít stridéntemqu(e) éminus hástamJécit; at ílla voláns clipeó (e)st excússa procúlqueÉgregi(um) Ántorén latus ínter et ília fígit,Hérculis Antorén comitém, qui míssus ab ÁrgisHáeserat Éuandr(o) átqu(e) Italá conséderat úrbe.Stérnitur ínfelíx aliéno vúlnere, cáelumqu(e)Áspicit ét dulcís moriéns reminíscitur Árgos.Вот, потрясая копьем огромным, ярый МезентийВ поле выходит............................................................................Великодушный Эней, в рядах его заприметя,Выйти навстречу готов. А тот остается, не дрогнув,И поджидает врага громадой недвижною стоя.Взглядом измерив простор в расстоянии брошенной пики:"Будь мне за бога, рука! Да поможет мне дрот, что колеблю.Я обещаю, мой Лаве, что с тела разбойника снятойБудешь ты облечен добычей, трофеем Энея".Бросил; она на лету, от щита отскочивши, пронзаетАктору славному бок и в живот впивается. АнторСпутником некогда был Геркулеса; из Аргоса прибыл,И, к Эвандру пристав, во граде осел италийском.Раной чужою сражен, он падает, бедный, на небоСмотрит, пред смертью своей вспоминая сладостный Аргос.(Перевод С. Соловьева)Весьма благодарен вам за заключительную часть вашего письма. За последнее время я отвык встречать доброе отношение, и оно мне тем более приятно со стороны человека, который выказывал мне его и прежде. Я не переменился за время моих странствий- я никогда не забывал Харроу и, конечно, вас. Dilcis reminiscitur Argos сопровождали меня до того самого места, которое имеет в виду сокрушенный аргивянин. (Джордж Байрон - Уильяму Харнессу, 6.XII 1811.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dulcís moriéns reminíscitur Árgos
-
18 at [1]
1. at, arch. ast, Coni. = ἀτάρ (bei den Alten auch ad geschrieben, wie umgekehrt at statt der Präpos. ad; vgl. Quint. 1, 7, 5. Charis. 229, 30 u. Osann Cic. de rep. 1, 7, 12. p. 31), aber, dagegen aber, I) zur Anknüpfung eines verschiedenen, aber nicht völlig entgegengesetzten Gedankens, aber, allein, anderseits aber, A) im allg.: Midae dormienti formicae in os tritici grana congesserunt. Divitissimum fore, praedictum est, quod evenit. At Platoni cum in cunis parvulo dormienti apes in labellis consedissent, responsum est, singulari illum suavitate orationis fore, Cic.: una (navis) cum Nasidianis profugit:...at ex reliquis una praemissa Massiliam, Caes.
B) insbes.: 1) bei Aufzählungen, Verg. georg. 1, 401; 2, 447; Aen. 7, 691. Quint. 4, 2, 49. – 2) bei Übergängen, Verg. Aen. 4, 1; 4, 504. Caes. b. G. 2, 23, 4; 4, 12, 1. Tac. ann. 1, 38; 4, 13. Curt. 3, 2 (4), 1; 3, 7 (17), 1. – dah. a) beim Übergange zu unerwarteten, spannenden, wunderbaren, leidenschaftlich erregenden Ereignissen und Umständen, Verg. Aen. 2, 225; 3, 225. Tibull. 2, 5, 33. – b) beim Übergange zu einem affektvollen Ausruf, wie: α) bei Ermunterungen u. Bitten, at unum hoc quaeso, ut etc., Plaut.: at tu nauta ne parce, Hor.: at videte hominis intolerabilem audaciam, Cic. – β) bei freundlichen Wünschen, at tibi di bene faciant omnes, Plaut.: at tu candidior semper candidiorque veni, Tibull. – u. beim Gebet, at vos, o superi, et divûm tu maxime rector, quaeso, patrias audite preces, Verg. – γ) bei Verwünschungen (s. Spengel Ter. Andr. 666), at te Iuppiter dique omnes perdant! aber od. ei so wollt ich, daß dich usw., Plaut.: at tibi di dignum factis exitium duint! Ter.: at vobis male sit, malae tenebrae Orci, quae etc., Catull.: at vos respiciant di periuriorum vindices, Iustin. – δ) bei Drohungen, at tibi ego continuo cyatho oculum hoc excutiam tuom, Plaut. Pers. 794. – ε) bei Verwunderung, beim Unwillen, bei Schmerz- u. Rachegefühl u. dgl., at ut scelesta sola secum murmurat, Plaut.: exi foras sceleste! at etiam restitas? Ter.: at per deos immortales quid est quod dici possit? Cic.: at quem hominem, C. Verres, tantā, tam insigni iniuriā affecisti? Cic.: tangit et ira deos. At non impune feremus etc., Ov. – c) zur Anfügung einer Erklärung, aber, at illi foeda cicatrix saetosam laevi frontem turpaverat oris, Hor. sat. 1, 5, 60 sq. (dazu Fritzsche).
II) zur Anknüpfung eines völligen Gegensatzes, aber, dagegen, wohl aber, aber doch, A) im allg.: mentiris nunc iam. At iam faciam ut verum discas dicere, Plaut.: non cognoscebantur foris, at domi; non ab alienis, at a suis, Cic.: verstärkt at contra, Cic.: at e contrario, Nep.: at potius, Plaut.: at etiam, Cic.: at vero, Cic.: at non... sed, Petr. (s. Wehle Obss. crit. in Petr. p. 23).
B) insbes.: 1) bei Einwürfen, bes. solchen, die der Redner in die Seele eines andern macht, quid porro quaerendum est? factumne sit? at constat: a quo? at patet, Cic.: at (aber, könnte einer sagen) mores commodi. Quis contumacior? quis inhumanior? Cic.: oft verstärkt at pol, at edepol, at hercule (hercle), at quidem, Plaut., Liv. u.a. (s. C. F. W. Müller Nachtr. S. 100): at pol quī (= atquī pol), Plaut. (s. Ussing Plaut. Amph. 698): at mehercules, oft bei Sen. (s. Haase Sen. vol. III. p. XIV): u. at enim, aber freilich, Plaut. u. Cic. (s. Ribbeck ad Comic. fr. coroll. p. XXXIV): u. at vero, aber doch, Serv. in Cic. ep.: u. at enim vero, Liv. – 2) nach Konzessivsätzen (s. die Auslgg. zu Caes. b. G. 6, 40, 2. Mützell Curt. 3, 8 [19], 2), aber doch, doch wenigstens, non est, inquit, in parietibus res publica, at in aris et focis, Cic.: si pars aliqua circumventa ceciderit, at reliquos servari posse confidunt, Caes. – verstärkt durch tamen: atque ei, etsi nequaquam parem illius ingenio, at pro nostro tamen studio meritam gratiam debitamque referamus, Cic. – verstärkt durch certe: quorum cognitio studiosis iuvenibus si non magnam utilitatem afferet, at certe, quod magis petimus, bonam voluntatem, Quint.: satis (vixisti) naturae fortasse: addo etiam gloriae, at patriae certe parum, Cic.: u. durch saltem, arcem iam Sabini habent; inde huc tendunt. At tu, pater deûm hominumque, hinc saltem arce hostes, Liv.: si id consilium damnaret, at ille divideret saltem copias innumerabiles, Curt. – 3) nach Kausal- od. Konditionalsätzen, si ergo hic peribo, at erit mihi hoc factum mortuo memorabile, Plaut.: si victoriam duis, ast ego templum tibi voveo, Liv.
-
19 convoveo
con-voveo, vōvī, vōtum, ēre, sich durch ein gemeinschaftliches Gelübde verbinden, convovisse, SC. de Bacch. (Corp. inscr. Lat. 10, 104) 13: convoti, Paul. ex Fest. 42, 8.
-
20 dedo
dē-do, didī, ditum, ere, hingeben = zu jmds. Verfügung, in jmds. Besitz oder Gewalt übergeben, I) eig.: a) auf dem Wege der Übergabe, Auslieferung, Preisgebung = überantworten, überliefern, ausliefern, preisgeben, ancillas, Ter.: auctores belli, Liv., auctores discordiae, Curt.: Vercingetorigem, Caes.: Hannibalem concitorem belli, Eutr.: verens, ne dederetur (v. Hannibal), Nep.: senatum paenituit dediti principis, die Auslieferung des usw., Liv. – eodem tempore Ti. Numicius Q. Maelius, qui tum tribuni plebis erant, quod eorum auctoritate pax erat facta, dediti sunt, ut pax Samnitium repudiaretur, Cic. – mit dopp. Acc., multos mortales obsides (als G.), Sall. – mit in u. Akk., in pistrinum usque ad necem, Ter.: eos pueros in potestatem, Liv. – m. Dat wem? dedita haec mihi est habitatio, das ist meine mir eigene Wohnung, Plaut.: si ego iniuste impieque illos homines illasque res dedier mihi exposco, tum etc., Formul. vet. bei Liv.: eius rei auctores affinesque Achaeis, Liv.: noxios exposcentibus hostibus, Liv.: alci infamem iuvencum, Hor.: quem reum sententiis iudicum tradidisset, eum telis militum dedere, Cic. – m. dopp. Acc., alqm trucidandum populo Romano, Liv.: alqm vinctum od. nudum hostibus, Cic. u. Vell. – m. ad od. in u. Akk. od. durch bl. Dat. wozu? alqm ad necem (Ggstz. alqm servare), Liv.: alqm alci ad supplicium, Caes. u. Liv.: alqm hostibus in cruciatum, Caes.: alqm alci noxae, Ov., Sen. u.a.: alqm neci, Ov., alqm neci, ne prodigus sit, Verg. – b) auf dem Wege der Unterwerfung übergeben, überantworten, unterwerfen, urbem, agros, aras, focos seque, Formul. vet. bei Liv.: Cirtam, Liv.: regnum, Sall.: manus (bildl. = sich ergeben, sich fügen), Lucr. 2, 1043. – m. in u. Akk., populum Campanum urbemque Capuam, agros, delubra deûm, divina humanaque omnia in vestram, patres conscripti, populique Romani dicionem dedimus, Liv. – bes. dedere se u. im Passiv dedi medial = sich ergeben, kapitulieren, se dedere, Caes., Liv. u.a.: sese dedere sine fraude, Caes.: se suaque omnia dediderunt sine mora, Caes.: bellum se cum iis, ni dederentur, gesturum, Liv.: Helorumque atqus Herbesum dedentibus ipsis (indem sich dieselben Städte selbst ergaben) recipit, Liv. 24, 35, 1: u. Partiz. Perf., si statim deditus (als einer, der sich sogleich ergeben) traherer, Tac.: u. Plur. subst., dediti, die sich ergeben haben, die Unterworfenen, Caes.; auch verb. dediti victique, Liv. u.a. – m. Dat. wem? dedere se populo Romano, Caes., od. se hostibus, Liv., od. velut hostibus se praetoribus, Sall.: se suaque omnia od. se atque oppidum Caesari, Caes.: omnes unius huius se imperio ac potestati, Cic. – m. in u. Akk., se in arbitrium dicionemque populi Romani, Liv.: se, urbem et liberos in dicionem atque in arbitrium Thebano poplo, Plaut.: se prius in fidem quam in potestatem populi Romani, Liv. – m. ad u. Akk., ad Quintum Fulvium Hirpini et Lucani et Volcientes dediderunt sese, Liv. 27, 15, 2.
II) übtr.: a) hingeben, übergeben, widmen, weihen, im üblen Sinne = preisgeben, in die Hände liefern, opfern, gew. m. Dat. wem? Davo istuc iam negotii, Ter.: membra molli somno, Lucr.: aures suas poëtis, sein Ohr leihen, Cic.: animum sacris, Liv.: cum bonis famā fortunisque omnibus alcis cupiditati crudelitatique dedi, Cic.: filiam suā manu occīdere potius, quam ea Ap. Claudii libidini dederetur, Cic.: ded. alqm omnibus periculis, Cic. fr.: collegam liberto, Tac. – bes. oft dedere se, sich hingeben, sich ergeben, sich unterwerfen, sich fügen, im üblen Sinne = einer Sache frönen, se alci, Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 63. Wagner Ter. heaut. 681): se amicitiae eorum, Caes.: se patrum auctoritati, Liv.: se desidiae aut maestitiae potius quam litteris, Cic.: se non otiosis disputationibus, sed administrationibus rei publicae, Quint.: se doctrinae, Cic., penitus se doctrinae, Lact. (s. Bünem. Lact. 1, 1. § 1): se duritiae (strengen Lebensart), Nep.: se litteris, Cic.: se altioribus studiis artibusque, Plin. ep.: se ei studio, Cic.: se lamentis muliebriter lacrimisque, Cic.: se voluptatibus, Cic. – mit dopp. Acc., se totum ab adulescentia Catoni, Cic.: se totum patriae od. rei publicae, Cic. u. Nep.: se totum aegritudini, Cic. – m. pro u. Abl., voveo dedoque me pro re publica, Sall. hist. fr. 2, 50 (41), 10. – b) in der Verbindung deditā operā ( selten operā deditā), mit Fleiß, geflissentlich, absichtlich, quasi deditā operā quae ego volo tu non vis, Naev. com. fr.: deinde aliquid deditā operā controversiae concinno, Afran. com. fr.: nam ego deditā operā huc ad te venio, Plaut.: deditā operā passim ad illecebras propulsa pecora, Liv.: itaque epistulam misi deditā operā (durch einen Expressen), Cic.: ne nos id, quod faciemus, operā deditā facere videamur, Cic. – / Parag. Infin. Präs. Pass. dedier, Formula vetus bei Liv. 1, 32, 7.
См. также в других словарях:
List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… … Wikipedia
CAMILLUS — I. CAMILLUS puer ingenuus, qui flamini Diali ad Sacrificia mivistrabat. Antique enim Camillos et Camillas vocabant ministros, et ministras impuberes in sacris. Unde Mercurius Hetruscorum linguâ Camillus dicitur, h. e. Deorum minister. Plut. in… … Hofmann J. Lexicon universale
Crimen sollicitationis (document) — Crimen sollicitationis (Latin for the crime of soliciting ) was a letter sent in 1962 by Cardinal Alfredo Ottaviani, Secretary of the Sacred Congregation of the Holy Office, to all Patriarchs, Archbishops, Bishops and other Local Ordinaries,… … Wikipedia
Anemoi — Die Anemoi Boreas und Skiron. Detail vom Turm der Winde Die Anemoi (griechisch Ἄνεμοι „Winde“ Sing. Ἄνεμος) waren in der griechischen Mythologie die Götter des Windes … Deutsch Wikipedia
Religio Romana — Die Maison Carrée in Nîmes (erbaut Ende des 1. Jahrhunderts v. Chr. oder Anfang des 1. Jahrhunderts n. Chr.) weist die Kennzeichen des römischen „Standardtempels“ auf: Freitreppe, hohes Podium, geräumige Säulenvorhalle. Die Römische Religion,… … Deutsch Wikipedia
Religio romana — Die Maison Carrée in Nîmes (erbaut Ende des 1. Jahrhunderts v. Chr. oder Anfang des 1. Jahrhunderts n. Chr.) weist die Kennzeichen des römischen „Standardtempels“ auf: Freitreppe, hohes Podium, geräumige Säulenvorhalle. Die Römische Religion,… … Deutsch Wikipedia
Religion im Römischen Reich — Die Maison Carrée in Nîmes (erbaut Ende des 1. Jahrhunderts v. Chr. oder Anfang des 1. Jahrhunderts n. Chr.) weist die Kennzeichen des römischen „Standardtempels“ auf: Freitreppe, hohes Podium, geräumige Säulenvorhalle. Die Römische Religion,… … Deutsch Wikipedia
Römische Religion — Die Maison Carrée in Nîmes (erbaut Ende des 1. Jahrhunderts v. Chr. oder Anfang des 1. Jahrhunderts n. Chr.) weist die Kennzeichen des römischen „Standardtempels“ auf: Freitreppe, hohes Podium, geräumige Säulenvorhalle. Die Römische Religion,… … Deutsch Wikipedia
Crimen sollicitationis (document) — Pour les articles homonymes, voir Crimen sollicitationis (homonymie). Crimen sollicitationis (Crime de sollicitation en latin) est une lettre, envoyée en 1962 par le Saint Office (qui deviendra la Congrégation pour la Doctrine de la Foi à la… … Wikipédia en Français
Crimen sollicitationis — For the song of the same title, please see Crimen sollicitationis (song) The Latin expression crimen sollicitationis refers to a sexual advance made before, during or immediately after administration (even simulated) of the Sacrament of… … Wikipedia
Glossary of ancient Roman religion — This is an incomplete list, which may never be able to satisfy particular standards for completeness. You can help by expanding it with reliably sourced entries. Ancient Roman religion … Wikipedia