Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

vexillum+trans+vallum+l

  • 1 trans

    trans, prep. with acc. [Sanscr. tar-, to put across; tiram, brink; Gr. terma, goal; Lat. terminus, etc.], across, over, beyond, on the farther side of.
    A.
    With verbs of motion:

    trans mare hinc venum asportet,

    Plaut. Merc. 2, 3, 19; cf.:

    qui trans mare currunt,

    Hor. Ep. 1, 11, 27:

    hominum multitudinem trans Rhenum in Galliam transducere,

    Caes. B. G. 1, 35:

    vexillum trans vallum hostium traicere,

    Liv. 25, 14, 4:

    trans vallum transicere signum,

    id. 41, 4, 2; cf.:

    cineres transque caput jace,

    Verg. E. 8, 102:

    trans Apenninum coloniis missis,

    Liv. 5, 33, 9:

    curvos trans ripam miserat arcus,

    Ov. M. 9, 114:

    Naevus trans Alpes usque transfertur,

    Cic. Quint. 3, 12. —
    B.
    With verbs of rest: Germani trans Rhenum incolunt, [p. 1888] Caes. B. G. 1, 28:

    trans Tiberim hortos aliquos parare,

    Cic. Att. 12, 19, 1:

    si scisset, sibi trans Euphratem esse pereundum,

    id. Div. 2, 9, 22:

    domino trans ripam inspectante,

    id. Mil. 27, 174:

    eo ipso tempore trans mare fui,

    id. Inv. 1, 29, 45:

    trans flumen,

    id. ib. 2, 31, 97:

    tuae res gestae ita notae sunt, ut trans montem Taurum etiam de Matrinio sit auditum,

    id. Fam. 2, 15, 5:

    colonia, quae trans Padum omnia loca tenuere,

    Liv. 5, 33, 10:

    omnibus ultra castra transque montis exploratis,

    id. 22, 43, 7.—
    II.
    In composition, trans before vowels, except i, and the consonants b, c, f, g, p, r, t, and v remains unchanged; before i, j, d, l, m, and n the orthography varies between trans and trā, e. g. transdo and trado, transduco and traduco, etc.; the fuller form predominates in Cæsar. The s of trans disappears usually before another s, and always before sc, e. g. transilio, transcendo, transpicio, etc.; cf. Bramb. Aids to Lat. Orth. p. 38; Neue, Formenl. II. 734 sq.—
    B.
    As to its signification, trans denotes,
    1.
    Over, across; as, trado, traduco, transcurro, transeo, etc.—
    2.
    Through, through and through; as, transfigo, transigo, traicio, transadigo, etc.—
    3.
    Beyond, transalpinus.

    Lewis & Short latin dictionary > trans

  • 2 traicio

    trāĭcĭo and transĭcĭo (so always in Cæs.); also trājĭcĭo and transjĭcĭo, jēci, jectum, 3, v. a. and n. [trans-jacio], to throw across.
    I.
    With the person or thing that moves as object, to cause to cross, cause to go across, over, or through.
    A.
    In gen., to throw, hurl, cast, or fling over, to shoot over or across:

    neque ullum interim telum transiciebatur,

    Caes. B. C. 3, 19:

    quae concava trajecto cumba rudente vehat (te),

    Ov. Am. 3, 6, 4:

    arreptum vexillum trans vallum hostium trajecit,

    Liv. 25, 14, 4:

    cum trans vallum signum trajecisset,

    id. 41, 4, 2:

    pontibus transjectis,

    thrown across, Hirt. B. G. 8, 9:

    malis antennisque de nave in navem trajectis,

    Liv. 30, 10, 5:

    volucrem trajecto in fune columbam suspendit,

    Verg. A. 5, 488:

    tela alio,

    Prop. 2, 12 (3, 3), 18:

    pecora nunc in hibernos nunc in aestivos saltus,

    drives over, Just. 8, 5, 7.— Poet.:

    pedes super acervos,

    to step over, Prop. 4 (5), 4, 76:

    membra per ardentes acervos celeri pede,

    Ov. F. 4, 782.—
    B.
    In partic.
    1.
    To transfer, cause to go over or across (from one place, etc., to another):

    est etiam aurigae species Vertumnus et ejus, Traicit alterno qui leve pondus equo,

    i. e. leaps lightly from horse to horse, Prop. 4 (5), 2, 36:

    anulum in dextram manum,

    Petr. 74:

    quod est levissimum ac summum, ut traiciant in alia vasa,

    decant, pour over, Varr. R. R. 1, 64, 1:

    cerussam in cacabum,

    Scrib. Comp. 45.—
    2.
    Of soldiers, baggage, etc., to cause to cross (a stream, etc.), to transport, ship across, lead or conduct over, ship over, transfer: dum Brutus traiceret exercitum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

    legiones quattuor equitatumque omnem transjecit,

    Caes. B. C. 1, 40:

    omnibus ferme suis trans Rhodanum trajectis,

    Liv. 21, 26, 6:

    res suas trans Halyn,

    id. 38, 25, 7:

    quae ibi legiones essent, eas... in Siciliam traiceret,

    id. 23, 31, 4:

    ut classem in Italiam traiceret,

    id. 28, 36, 1:

    pecuniam in provinciam,

    id. 26, 7, 8; 48, 13, 9:

    huc legionem postea transicit,

    Caes. B. C. 1, 54:

    magnam partem fortunarum eodem trajecit,

    Nep. Att. 2, 2:

    eas (sues) si quo traicere vult, in plostrum imponat,

    Varr. R. R. 2, 4, 11:

    ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traiceret,

    Liv. 2, 11, 2.— Pass.: Marius trajectus in Africam, Cic. Red. Quir. 8, 20:

    equitum innumerabilem vim traici Hellesponto in Europam,

    Liv. 35, 48, 3:

    classis Punica in Sardiniam trajecta,

    id. 27, 6, 13:

    (exercitus) Pado trajectus Cremonam,

    id. 21, 56, 4; 30, 24, 11:

    inermes in Boeotiam trajecti,

    id. 32, 17, 3:

    in Galliam trajecti forent,

    Tac. A. 12, 39.—
    (β).
    With second acc. of the stream or place crossed:

    equitum magnam partem flumen transjecit,

    Caes. B. C. 1, 55:

    Caesar Germanos flumen traicit,

    id. ib. 1, 83 fin.:

    si se Alpes Antonius trajecerit,

    Cic. Fam. 11, 9, 2: exercitum Rhodanum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    copias Rhodanum,

    id. ib. 10, 11, 2:

    quos in Africam secum traiceret,

    Liv. 29, 22, 12.—
    (γ).
    With se:

    ad Achillam sese ex regiā trajecit,

    Caes. B. C. 3, 112: si quo etiam casu Isaram se trajecerint, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 4:

    ducem Romanum in Africam trajecisse sese in hostilem terram,

    Liv. 28, 18, 10.—
    (δ).
    Poet., of the eyes:

    quocumque oculos trajecimus,

    i. e. to look, Lucr. 4, 424.—
    3.
    To pass through, make a way through.
    (α).
    Of soldiers:

    pars magna equitum mediam trajecit aciem,

    broke through, Liv. 42, 7, 7.—
    (β).
    To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce:

    unum ex multitudine,

    Caes. B. G. 5, 44:

    aliquem pilis,

    id. ib. 7, 82:

    aliquem scorpione, a latere dextro,

    id. ib. 7, 25:

    lictorem gladio, Auct. B. Alex. 52: cuspide serpentem,

    Ov. M. 4, 571:

    lanceā infestā medium femur,

    Hirt. B. G. 8, 48:

    femur tragulā,

    Caes. B. G. 5, 35:

    pectus ferro,

    Liv. 41, 11, 6:

    cava tempora ferro,

    Verg. A. 9, 634:

    harundine linguam,

    Ov. M. 11, 325:

    terga sagittā,

    id. ib. 9, 128:

    exuentem se ac nudatum gladio trajecit,

    Just. 3, 1, 8:

    sagittā sub mammā trajectus,

    id. 12, 9, 12:

    aliquid acu,

    Cels. 7, 8 and 9.—With se, to stab one ' s self:

    se uno ictu infra laevam papillam,

    Suet. Oth. 11.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., to transfer, cause to pass:

    cum ex illius invidiā deonerare aliquid et in te traicere coeperit,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    culpam in alium,

    Quint. 9, 2, 4:

    arbitrium litis trajecit in omnes,

    Ov. M. 12, 628.—Mid.:

    in cor Trajecto lateris capitisque dolore,

    having thrown itself, Hor. S. 2, 3, 29.—
    2.
    In partic., in rhet.:

    verba,

    to transpose, Cic. Or. 69, 229:

    verba in clausulas,

    Quint. 9, 4, 31 Spald.—
    II. A.
    With the place or thing passed over as object:

    si Hannibal ad portas venisset murumque jaculo trajecisset,

    Cic. Fin. 4, 9, 22:

    trajecto amni,

    Liv. 21, 27, 3:

    Hiberum,

    id. 21, 30, 3:

    occupavit Scipio Padum traicere,

    id. 21, 39, 10:

    ratibus Trebiam,

    id. 21, 56, 8:

    mare,

    id. 33, 31, 10:

    flumen,

    id. 38, 2, 10; 38, 27, 6:

    fretum,

    Sen. Ep. 14, 8:

    amnem,

    Curt. 7, 7, 13; 8, 13, 23:

    utribus amnem,

    id. 4, 7, 16; 4, 1, 10:

    Rhenum,

    Suet. Tib. 18:

    mare,

    Sen. Ben. 6, 15, 6:

    Padum,

    Tac. H. 2, 22:

    sinum maris,

    Vell. 2, 43, 1:

    flumina nando,

    Suet. Caes. 57:

    Tiberim clipeo,

    Claud. VI. Cons. Hon. 186:

    Aurora Jam medium aetherio cursu trajecerat axem,

    Verg. A. 6, 536; cf. pass.:

    postquam cernant Rhodanum trajectum,

    Liv. 21, 30, 5:

    ut transjaci (nemora) ne sagittis quidem possint,

    Sol. 52, 46.—
    B.
    Absol.:

    ad Aethaliam insulam trajecit,

    Liv. 37, 13, 3:

    ut classe Hasdrubal Aegimurum traiceret,

    id. 30, 24, 11:

    ne qua classis ex Africā traiceret,

    id. 30, 2, 1:

    sed traicere in Euboeam erat propositum,

    id. 40, 4, 10:

    (ei) paranti traicere in Africam nuntiatum est,

    id. 28, 36, 1; cf.:

    Romanae naves Samum traicerunt,

    id. 37, 13, 6:

    primo quoque tempore in Africam traiciendum,

    id. 29, 22, 11:

    ad nos trajecturum illud incendium esse,

    id. 7, 30, 12; cf. id. 31, 48, 7:

    piscatoriā scaphā trepidus trajecit,

    Just. 2, 13, 9:

    trajecisse veteres Iberos,

    Tac. Agr. 14. —
    C.
    Trop., to overstep, transgress:

    traicit et fati litora magnus amor,

    Prop. 1, 19, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > traicio

  • 3 trajicio

    trāĭcĭo and transĭcĭo (so always in Cæs.); also trājĭcĭo and transjĭcĭo, jēci, jectum, 3, v. a. and n. [trans-jacio], to throw across.
    I.
    With the person or thing that moves as object, to cause to cross, cause to go across, over, or through.
    A.
    In gen., to throw, hurl, cast, or fling over, to shoot over or across:

    neque ullum interim telum transiciebatur,

    Caes. B. C. 3, 19:

    quae concava trajecto cumba rudente vehat (te),

    Ov. Am. 3, 6, 4:

    arreptum vexillum trans vallum hostium trajecit,

    Liv. 25, 14, 4:

    cum trans vallum signum trajecisset,

    id. 41, 4, 2:

    pontibus transjectis,

    thrown across, Hirt. B. G. 8, 9:

    malis antennisque de nave in navem trajectis,

    Liv. 30, 10, 5:

    volucrem trajecto in fune columbam suspendit,

    Verg. A. 5, 488:

    tela alio,

    Prop. 2, 12 (3, 3), 18:

    pecora nunc in hibernos nunc in aestivos saltus,

    drives over, Just. 8, 5, 7.— Poet.:

    pedes super acervos,

    to step over, Prop. 4 (5), 4, 76:

    membra per ardentes acervos celeri pede,

    Ov. F. 4, 782.—
    B.
    In partic.
    1.
    To transfer, cause to go over or across (from one place, etc., to another):

    est etiam aurigae species Vertumnus et ejus, Traicit alterno qui leve pondus equo,

    i. e. leaps lightly from horse to horse, Prop. 4 (5), 2, 36:

    anulum in dextram manum,

    Petr. 74:

    quod est levissimum ac summum, ut traiciant in alia vasa,

    decant, pour over, Varr. R. R. 1, 64, 1:

    cerussam in cacabum,

    Scrib. Comp. 45.—
    2.
    Of soldiers, baggage, etc., to cause to cross (a stream, etc.), to transport, ship across, lead or conduct over, ship over, transfer: dum Brutus traiceret exercitum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

    legiones quattuor equitatumque omnem transjecit,

    Caes. B. C. 1, 40:

    omnibus ferme suis trans Rhodanum trajectis,

    Liv. 21, 26, 6:

    res suas trans Halyn,

    id. 38, 25, 7:

    quae ibi legiones essent, eas... in Siciliam traiceret,

    id. 23, 31, 4:

    ut classem in Italiam traiceret,

    id. 28, 36, 1:

    pecuniam in provinciam,

    id. 26, 7, 8; 48, 13, 9:

    huc legionem postea transicit,

    Caes. B. C. 1, 54:

    magnam partem fortunarum eodem trajecit,

    Nep. Att. 2, 2:

    eas (sues) si quo traicere vult, in plostrum imponat,

    Varr. R. R. 2, 4, 11:

    ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traiceret,

    Liv. 2, 11, 2.— Pass.: Marius trajectus in Africam, Cic. Red. Quir. 8, 20:

    equitum innumerabilem vim traici Hellesponto in Europam,

    Liv. 35, 48, 3:

    classis Punica in Sardiniam trajecta,

    id. 27, 6, 13:

    (exercitus) Pado trajectus Cremonam,

    id. 21, 56, 4; 30, 24, 11:

    inermes in Boeotiam trajecti,

    id. 32, 17, 3:

    in Galliam trajecti forent,

    Tac. A. 12, 39.—
    (β).
    With second acc. of the stream or place crossed:

    equitum magnam partem flumen transjecit,

    Caes. B. C. 1, 55:

    Caesar Germanos flumen traicit,

    id. ib. 1, 83 fin.:

    si se Alpes Antonius trajecerit,

    Cic. Fam. 11, 9, 2: exercitum Rhodanum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    copias Rhodanum,

    id. ib. 10, 11, 2:

    quos in Africam secum traiceret,

    Liv. 29, 22, 12.—
    (γ).
    With se:

    ad Achillam sese ex regiā trajecit,

    Caes. B. C. 3, 112: si quo etiam casu Isaram se trajecerint, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 4:

    ducem Romanum in Africam trajecisse sese in hostilem terram,

    Liv. 28, 18, 10.—
    (δ).
    Poet., of the eyes:

    quocumque oculos trajecimus,

    i. e. to look, Lucr. 4, 424.—
    3.
    To pass through, make a way through.
    (α).
    Of soldiers:

    pars magna equitum mediam trajecit aciem,

    broke through, Liv. 42, 7, 7.—
    (β).
    To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce:

    unum ex multitudine,

    Caes. B. G. 5, 44:

    aliquem pilis,

    id. ib. 7, 82:

    aliquem scorpione, a latere dextro,

    id. ib. 7, 25:

    lictorem gladio, Auct. B. Alex. 52: cuspide serpentem,

    Ov. M. 4, 571:

    lanceā infestā medium femur,

    Hirt. B. G. 8, 48:

    femur tragulā,

    Caes. B. G. 5, 35:

    pectus ferro,

    Liv. 41, 11, 6:

    cava tempora ferro,

    Verg. A. 9, 634:

    harundine linguam,

    Ov. M. 11, 325:

    terga sagittā,

    id. ib. 9, 128:

    exuentem se ac nudatum gladio trajecit,

    Just. 3, 1, 8:

    sagittā sub mammā trajectus,

    id. 12, 9, 12:

    aliquid acu,

    Cels. 7, 8 and 9.—With se, to stab one ' s self:

    se uno ictu infra laevam papillam,

    Suet. Oth. 11.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., to transfer, cause to pass:

    cum ex illius invidiā deonerare aliquid et in te traicere coeperit,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    culpam in alium,

    Quint. 9, 2, 4:

    arbitrium litis trajecit in omnes,

    Ov. M. 12, 628.—Mid.:

    in cor Trajecto lateris capitisque dolore,

    having thrown itself, Hor. S. 2, 3, 29.—
    2.
    In partic., in rhet.:

    verba,

    to transpose, Cic. Or. 69, 229:

    verba in clausulas,

    Quint. 9, 4, 31 Spald.—
    II. A.
    With the place or thing passed over as object:

    si Hannibal ad portas venisset murumque jaculo trajecisset,

    Cic. Fin. 4, 9, 22:

    trajecto amni,

    Liv. 21, 27, 3:

    Hiberum,

    id. 21, 30, 3:

    occupavit Scipio Padum traicere,

    id. 21, 39, 10:

    ratibus Trebiam,

    id. 21, 56, 8:

    mare,

    id. 33, 31, 10:

    flumen,

    id. 38, 2, 10; 38, 27, 6:

    fretum,

    Sen. Ep. 14, 8:

    amnem,

    Curt. 7, 7, 13; 8, 13, 23:

    utribus amnem,

    id. 4, 7, 16; 4, 1, 10:

    Rhenum,

    Suet. Tib. 18:

    mare,

    Sen. Ben. 6, 15, 6:

    Padum,

    Tac. H. 2, 22:

    sinum maris,

    Vell. 2, 43, 1:

    flumina nando,

    Suet. Caes. 57:

    Tiberim clipeo,

    Claud. VI. Cons. Hon. 186:

    Aurora Jam medium aetherio cursu trajecerat axem,

    Verg. A. 6, 536; cf. pass.:

    postquam cernant Rhodanum trajectum,

    Liv. 21, 30, 5:

    ut transjaci (nemora) ne sagittis quidem possint,

    Sol. 52, 46.—
    B.
    Absol.:

    ad Aethaliam insulam trajecit,

    Liv. 37, 13, 3:

    ut classe Hasdrubal Aegimurum traiceret,

    id. 30, 24, 11:

    ne qua classis ex Africā traiceret,

    id. 30, 2, 1:

    sed traicere in Euboeam erat propositum,

    id. 40, 4, 10:

    (ei) paranti traicere in Africam nuntiatum est,

    id. 28, 36, 1; cf.:

    Romanae naves Samum traicerunt,

    id. 37, 13, 6:

    primo quoque tempore in Africam traiciendum,

    id. 29, 22, 11:

    ad nos trajecturum illud incendium esse,

    id. 7, 30, 12; cf. id. 31, 48, 7:

    piscatoriā scaphā trepidus trajecit,

    Just. 2, 13, 9:

    trajecisse veteres Iberos,

    Tac. Agr. 14. —
    C.
    Trop., to overstep, transgress:

    traicit et fati litora magnus amor,

    Prop. 1, 19, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > trajicio

  • 4 transicio

    trāĭcĭo and transĭcĭo (so always in Cæs.); also trājĭcĭo and transjĭcĭo, jēci, jectum, 3, v. a. and n. [trans-jacio], to throw across.
    I.
    With the person or thing that moves as object, to cause to cross, cause to go across, over, or through.
    A.
    In gen., to throw, hurl, cast, or fling over, to shoot over or across:

    neque ullum interim telum transiciebatur,

    Caes. B. C. 3, 19:

    quae concava trajecto cumba rudente vehat (te),

    Ov. Am. 3, 6, 4:

    arreptum vexillum trans vallum hostium trajecit,

    Liv. 25, 14, 4:

    cum trans vallum signum trajecisset,

    id. 41, 4, 2:

    pontibus transjectis,

    thrown across, Hirt. B. G. 8, 9:

    malis antennisque de nave in navem trajectis,

    Liv. 30, 10, 5:

    volucrem trajecto in fune columbam suspendit,

    Verg. A. 5, 488:

    tela alio,

    Prop. 2, 12 (3, 3), 18:

    pecora nunc in hibernos nunc in aestivos saltus,

    drives over, Just. 8, 5, 7.— Poet.:

    pedes super acervos,

    to step over, Prop. 4 (5), 4, 76:

    membra per ardentes acervos celeri pede,

    Ov. F. 4, 782.—
    B.
    In partic.
    1.
    To transfer, cause to go over or across (from one place, etc., to another):

    est etiam aurigae species Vertumnus et ejus, Traicit alterno qui leve pondus equo,

    i. e. leaps lightly from horse to horse, Prop. 4 (5), 2, 36:

    anulum in dextram manum,

    Petr. 74:

    quod est levissimum ac summum, ut traiciant in alia vasa,

    decant, pour over, Varr. R. R. 1, 64, 1:

    cerussam in cacabum,

    Scrib. Comp. 45.—
    2.
    Of soldiers, baggage, etc., to cause to cross (a stream, etc.), to transport, ship across, lead or conduct over, ship over, transfer: dum Brutus traiceret exercitum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

    legiones quattuor equitatumque omnem transjecit,

    Caes. B. C. 1, 40:

    omnibus ferme suis trans Rhodanum trajectis,

    Liv. 21, 26, 6:

    res suas trans Halyn,

    id. 38, 25, 7:

    quae ibi legiones essent, eas... in Siciliam traiceret,

    id. 23, 31, 4:

    ut classem in Italiam traiceret,

    id. 28, 36, 1:

    pecuniam in provinciam,

    id. 26, 7, 8; 48, 13, 9:

    huc legionem postea transicit,

    Caes. B. C. 1, 54:

    magnam partem fortunarum eodem trajecit,

    Nep. Att. 2, 2:

    eas (sues) si quo traicere vult, in plostrum imponat,

    Varr. R. R. 2, 4, 11:

    ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traiceret,

    Liv. 2, 11, 2.— Pass.: Marius trajectus in Africam, Cic. Red. Quir. 8, 20:

    equitum innumerabilem vim traici Hellesponto in Europam,

    Liv. 35, 48, 3:

    classis Punica in Sardiniam trajecta,

    id. 27, 6, 13:

    (exercitus) Pado trajectus Cremonam,

    id. 21, 56, 4; 30, 24, 11:

    inermes in Boeotiam trajecti,

    id. 32, 17, 3:

    in Galliam trajecti forent,

    Tac. A. 12, 39.—
    (β).
    With second acc. of the stream or place crossed:

    equitum magnam partem flumen transjecit,

    Caes. B. C. 1, 55:

    Caesar Germanos flumen traicit,

    id. ib. 1, 83 fin.:

    si se Alpes Antonius trajecerit,

    Cic. Fam. 11, 9, 2: exercitum Rhodanum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    copias Rhodanum,

    id. ib. 10, 11, 2:

    quos in Africam secum traiceret,

    Liv. 29, 22, 12.—
    (γ).
    With se:

    ad Achillam sese ex regiā trajecit,

    Caes. B. C. 3, 112: si quo etiam casu Isaram se trajecerint, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 4:

    ducem Romanum in Africam trajecisse sese in hostilem terram,

    Liv. 28, 18, 10.—
    (δ).
    Poet., of the eyes:

    quocumque oculos trajecimus,

    i. e. to look, Lucr. 4, 424.—
    3.
    To pass through, make a way through.
    (α).
    Of soldiers:

    pars magna equitum mediam trajecit aciem,

    broke through, Liv. 42, 7, 7.—
    (β).
    To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce:

    unum ex multitudine,

    Caes. B. G. 5, 44:

    aliquem pilis,

    id. ib. 7, 82:

    aliquem scorpione, a latere dextro,

    id. ib. 7, 25:

    lictorem gladio, Auct. B. Alex. 52: cuspide serpentem,

    Ov. M. 4, 571:

    lanceā infestā medium femur,

    Hirt. B. G. 8, 48:

    femur tragulā,

    Caes. B. G. 5, 35:

    pectus ferro,

    Liv. 41, 11, 6:

    cava tempora ferro,

    Verg. A. 9, 634:

    harundine linguam,

    Ov. M. 11, 325:

    terga sagittā,

    id. ib. 9, 128:

    exuentem se ac nudatum gladio trajecit,

    Just. 3, 1, 8:

    sagittā sub mammā trajectus,

    id. 12, 9, 12:

    aliquid acu,

    Cels. 7, 8 and 9.—With se, to stab one ' s self:

    se uno ictu infra laevam papillam,

    Suet. Oth. 11.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., to transfer, cause to pass:

    cum ex illius invidiā deonerare aliquid et in te traicere coeperit,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    culpam in alium,

    Quint. 9, 2, 4:

    arbitrium litis trajecit in omnes,

    Ov. M. 12, 628.—Mid.:

    in cor Trajecto lateris capitisque dolore,

    having thrown itself, Hor. S. 2, 3, 29.—
    2.
    In partic., in rhet.:

    verba,

    to transpose, Cic. Or. 69, 229:

    verba in clausulas,

    Quint. 9, 4, 31 Spald.—
    II. A.
    With the place or thing passed over as object:

    si Hannibal ad portas venisset murumque jaculo trajecisset,

    Cic. Fin. 4, 9, 22:

    trajecto amni,

    Liv. 21, 27, 3:

    Hiberum,

    id. 21, 30, 3:

    occupavit Scipio Padum traicere,

    id. 21, 39, 10:

    ratibus Trebiam,

    id. 21, 56, 8:

    mare,

    id. 33, 31, 10:

    flumen,

    id. 38, 2, 10; 38, 27, 6:

    fretum,

    Sen. Ep. 14, 8:

    amnem,

    Curt. 7, 7, 13; 8, 13, 23:

    utribus amnem,

    id. 4, 7, 16; 4, 1, 10:

    Rhenum,

    Suet. Tib. 18:

    mare,

    Sen. Ben. 6, 15, 6:

    Padum,

    Tac. H. 2, 22:

    sinum maris,

    Vell. 2, 43, 1:

    flumina nando,

    Suet. Caes. 57:

    Tiberim clipeo,

    Claud. VI. Cons. Hon. 186:

    Aurora Jam medium aetherio cursu trajecerat axem,

    Verg. A. 6, 536; cf. pass.:

    postquam cernant Rhodanum trajectum,

    Liv. 21, 30, 5:

    ut transjaci (nemora) ne sagittis quidem possint,

    Sol. 52, 46.—
    B.
    Absol.:

    ad Aethaliam insulam trajecit,

    Liv. 37, 13, 3:

    ut classe Hasdrubal Aegimurum traiceret,

    id. 30, 24, 11:

    ne qua classis ex Africā traiceret,

    id. 30, 2, 1:

    sed traicere in Euboeam erat propositum,

    id. 40, 4, 10:

    (ei) paranti traicere in Africam nuntiatum est,

    id. 28, 36, 1; cf.:

    Romanae naves Samum traicerunt,

    id. 37, 13, 6:

    primo quoque tempore in Africam traiciendum,

    id. 29, 22, 11:

    ad nos trajecturum illud incendium esse,

    id. 7, 30, 12; cf. id. 31, 48, 7:

    piscatoriā scaphā trepidus trajecit,

    Just. 2, 13, 9:

    trajecisse veteres Iberos,

    Tac. Agr. 14. —
    C.
    Trop., to overstep, transgress:

    traicit et fati litora magnus amor,

    Prop. 1, 19, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > transicio

  • 5 transjicio

    trāĭcĭo and transĭcĭo (so always in Cæs.); also trājĭcĭo and transjĭcĭo, jēci, jectum, 3, v. a. and n. [trans-jacio], to throw across.
    I.
    With the person or thing that moves as object, to cause to cross, cause to go across, over, or through.
    A.
    In gen., to throw, hurl, cast, or fling over, to shoot over or across:

    neque ullum interim telum transiciebatur,

    Caes. B. C. 3, 19:

    quae concava trajecto cumba rudente vehat (te),

    Ov. Am. 3, 6, 4:

    arreptum vexillum trans vallum hostium trajecit,

    Liv. 25, 14, 4:

    cum trans vallum signum trajecisset,

    id. 41, 4, 2:

    pontibus transjectis,

    thrown across, Hirt. B. G. 8, 9:

    malis antennisque de nave in navem trajectis,

    Liv. 30, 10, 5:

    volucrem trajecto in fune columbam suspendit,

    Verg. A. 5, 488:

    tela alio,

    Prop. 2, 12 (3, 3), 18:

    pecora nunc in hibernos nunc in aestivos saltus,

    drives over, Just. 8, 5, 7.— Poet.:

    pedes super acervos,

    to step over, Prop. 4 (5), 4, 76:

    membra per ardentes acervos celeri pede,

    Ov. F. 4, 782.—
    B.
    In partic.
    1.
    To transfer, cause to go over or across (from one place, etc., to another):

    est etiam aurigae species Vertumnus et ejus, Traicit alterno qui leve pondus equo,

    i. e. leaps lightly from horse to horse, Prop. 4 (5), 2, 36:

    anulum in dextram manum,

    Petr. 74:

    quod est levissimum ac summum, ut traiciant in alia vasa,

    decant, pour over, Varr. R. R. 1, 64, 1:

    cerussam in cacabum,

    Scrib. Comp. 45.—
    2.
    Of soldiers, baggage, etc., to cause to cross (a stream, etc.), to transport, ship across, lead or conduct over, ship over, transfer: dum Brutus traiceret exercitum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

    legiones quattuor equitatumque omnem transjecit,

    Caes. B. C. 1, 40:

    omnibus ferme suis trans Rhodanum trajectis,

    Liv. 21, 26, 6:

    res suas trans Halyn,

    id. 38, 25, 7:

    quae ibi legiones essent, eas... in Siciliam traiceret,

    id. 23, 31, 4:

    ut classem in Italiam traiceret,

    id. 28, 36, 1:

    pecuniam in provinciam,

    id. 26, 7, 8; 48, 13, 9:

    huc legionem postea transicit,

    Caes. B. C. 1, 54:

    magnam partem fortunarum eodem trajecit,

    Nep. Att. 2, 2:

    eas (sues) si quo traicere vult, in plostrum imponat,

    Varr. R. R. 2, 4, 11:

    ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traiceret,

    Liv. 2, 11, 2.— Pass.: Marius trajectus in Africam, Cic. Red. Quir. 8, 20:

    equitum innumerabilem vim traici Hellesponto in Europam,

    Liv. 35, 48, 3:

    classis Punica in Sardiniam trajecta,

    id. 27, 6, 13:

    (exercitus) Pado trajectus Cremonam,

    id. 21, 56, 4; 30, 24, 11:

    inermes in Boeotiam trajecti,

    id. 32, 17, 3:

    in Galliam trajecti forent,

    Tac. A. 12, 39.—
    (β).
    With second acc. of the stream or place crossed:

    equitum magnam partem flumen transjecit,

    Caes. B. C. 1, 55:

    Caesar Germanos flumen traicit,

    id. ib. 1, 83 fin.:

    si se Alpes Antonius trajecerit,

    Cic. Fam. 11, 9, 2: exercitum Rhodanum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    copias Rhodanum,

    id. ib. 10, 11, 2:

    quos in Africam secum traiceret,

    Liv. 29, 22, 12.—
    (γ).
    With se:

    ad Achillam sese ex regiā trajecit,

    Caes. B. C. 3, 112: si quo etiam casu Isaram se trajecerint, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 4:

    ducem Romanum in Africam trajecisse sese in hostilem terram,

    Liv. 28, 18, 10.—
    (δ).
    Poet., of the eyes:

    quocumque oculos trajecimus,

    i. e. to look, Lucr. 4, 424.—
    3.
    To pass through, make a way through.
    (α).
    Of soldiers:

    pars magna equitum mediam trajecit aciem,

    broke through, Liv. 42, 7, 7.—
    (β).
    To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce:

    unum ex multitudine,

    Caes. B. G. 5, 44:

    aliquem pilis,

    id. ib. 7, 82:

    aliquem scorpione, a latere dextro,

    id. ib. 7, 25:

    lictorem gladio, Auct. B. Alex. 52: cuspide serpentem,

    Ov. M. 4, 571:

    lanceā infestā medium femur,

    Hirt. B. G. 8, 48:

    femur tragulā,

    Caes. B. G. 5, 35:

    pectus ferro,

    Liv. 41, 11, 6:

    cava tempora ferro,

    Verg. A. 9, 634:

    harundine linguam,

    Ov. M. 11, 325:

    terga sagittā,

    id. ib. 9, 128:

    exuentem se ac nudatum gladio trajecit,

    Just. 3, 1, 8:

    sagittā sub mammā trajectus,

    id. 12, 9, 12:

    aliquid acu,

    Cels. 7, 8 and 9.—With se, to stab one ' s self:

    se uno ictu infra laevam papillam,

    Suet. Oth. 11.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., to transfer, cause to pass:

    cum ex illius invidiā deonerare aliquid et in te traicere coeperit,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    culpam in alium,

    Quint. 9, 2, 4:

    arbitrium litis trajecit in omnes,

    Ov. M. 12, 628.—Mid.:

    in cor Trajecto lateris capitisque dolore,

    having thrown itself, Hor. S. 2, 3, 29.—
    2.
    In partic., in rhet.:

    verba,

    to transpose, Cic. Or. 69, 229:

    verba in clausulas,

    Quint. 9, 4, 31 Spald.—
    II. A.
    With the place or thing passed over as object:

    si Hannibal ad portas venisset murumque jaculo trajecisset,

    Cic. Fin. 4, 9, 22:

    trajecto amni,

    Liv. 21, 27, 3:

    Hiberum,

    id. 21, 30, 3:

    occupavit Scipio Padum traicere,

    id. 21, 39, 10:

    ratibus Trebiam,

    id. 21, 56, 8:

    mare,

    id. 33, 31, 10:

    flumen,

    id. 38, 2, 10; 38, 27, 6:

    fretum,

    Sen. Ep. 14, 8:

    amnem,

    Curt. 7, 7, 13; 8, 13, 23:

    utribus amnem,

    id. 4, 7, 16; 4, 1, 10:

    Rhenum,

    Suet. Tib. 18:

    mare,

    Sen. Ben. 6, 15, 6:

    Padum,

    Tac. H. 2, 22:

    sinum maris,

    Vell. 2, 43, 1:

    flumina nando,

    Suet. Caes. 57:

    Tiberim clipeo,

    Claud. VI. Cons. Hon. 186:

    Aurora Jam medium aetherio cursu trajecerat axem,

    Verg. A. 6, 536; cf. pass.:

    postquam cernant Rhodanum trajectum,

    Liv. 21, 30, 5:

    ut transjaci (nemora) ne sagittis quidem possint,

    Sol. 52, 46.—
    B.
    Absol.:

    ad Aethaliam insulam trajecit,

    Liv. 37, 13, 3:

    ut classe Hasdrubal Aegimurum traiceret,

    id. 30, 24, 11:

    ne qua classis ex Africā traiceret,

    id. 30, 2, 1:

    sed traicere in Euboeam erat propositum,

    id. 40, 4, 10:

    (ei) paranti traicere in Africam nuntiatum est,

    id. 28, 36, 1; cf.:

    Romanae naves Samum traicerunt,

    id. 37, 13, 6:

    primo quoque tempore in Africam traiciendum,

    id. 29, 22, 11:

    ad nos trajecturum illud incendium esse,

    id. 7, 30, 12; cf. id. 31, 48, 7:

    piscatoriā scaphā trepidus trajecit,

    Just. 2, 13, 9:

    trajecisse veteres Iberos,

    Tac. Agr. 14. —
    C.
    Trop., to overstep, transgress:

    traicit et fati litora magnus amor,

    Prop. 1, 19, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > transjicio

  • 6 trāiciō (trāiic-) and trānsiciō

        trāiciō (trāiic-) and trānsiciō (trānsiic-), iēcī, iectus, ere    [trans + iacio], to throw across, cause to cross, cause to go across, put over, transfer, throw over, shoot across: neque ullum interim telum traiciebatur, Cs.: quae Concava traiecto cumba rudente vehat (te), O.: adreptum vexillum trans vallum hostium traiecit, L.: volucrem traiecto in fune columbam suspendit, V.: per ardentīs acervos celeri membra pede, O.—Of military or naval forces, to cause to cross, transport, ship across, lead over, ship over, transfer: equitatum, Cs.: omnibus ferme suis trans Rhodanum traiectis, L.: classem in Italiam, L.: eodem magnam partem fortunarum, N.: ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traicerent, L.: classis Punica in Sardiniam traiecta, L.: equitum magnam partem flumen traiecit, Cs.: si se Alpīs Antonius traiecerit: quos in Africam secum traiceret, L.: ad Achillam sese ex regiā, Cs.— To pass through, make a way through, break through: pars equitum mediam traiecit aciem, L.— To strike through, stab through, pierce, penetrate, transfix, transpierce: unum ex multitudine, Cs.: scorpione ab latere dextro traiectus, Cs.: cuspide serpentem, O.: ferro pectus, L.: cava tempora ferro, V.: terga sagitta, O.— To cross, pass, go over, cross over: ad Aethaliam insulam, L.: in Africam, L.: Samum, L.: Hiberos veteres traiecisse, Ta.: murum iaculo: traiecto amni, L.: ratibus Trebiam, L.: utribus amnem, Cu.: medium aetherio cursu axem, V.: postquam cernant Rhodanum traiectum, L.—Fig., to transfer, cause to pass: ex illius invidiā aliquid in te traicere: arbitrium litis in omnes, O.: in cor Traiecto lateris capitisve dolore, having thrown itself, H.— To overstep: fati litora, Pr.—In rhet., to transpose: verba.

    Latin-English dictionary > trāiciō (trāiic-) and trānsiciō

  • 7 trajicio

    trājicio, jēcī, jectum, ere [ trans + jacio ]
    1) перебрасывать, перекидывать ( vexillum trans vallum L)
    2) перемещать, перевозить, переводить ( legiones in Siciliam L); переносить, передавать ( anulum in dexteram manum Pt); переправлять (equitatum flumen Cs, реже trans flumen L и flumine L); переставлять ( antennas de nave in navem L); перегонять ( pecora in aestīvos saltūs Just); перекидывать, наводить ( pontem Hirt); протягивать ( rudentem O); продёргивать ( lora per pedes V); переливать ( in alia vasa Vr); направлять ( invidiam in alium C); ритор. переставлять ( verba C)
    membra per aliquid t. O — перепрыгнуть через что-л.
    3) пронзать, прокалывать (aliquem venabulo L; collum alicujus lanceā Pt; trajectus gladio O)
    5) (тж. se t.) переходить, переезжать ( ex loco in locum L); переправляться, переплывать ( se duabus navibus in Africam L); перебрасываться ( incendium trajĭcit ad aliquem L)

    Латинско-русский словарь > trajicio

  • 8 traicio

    trāicio (trānsicio), iēcī, iectum, ere (trans u. iacio), I) eine Person od. Sache, hinüber-, über etw. usw. hinwerfen, -schießen, -bringen, A) im allg.: telum, Caes.: vexillum trans vallum, Liv.: pedes super acervos, Prop.: pondus (corporis) equo alterno, Prop. – B) insbes.: 1) über od. um etw. hinziehen, -führen, -legen, malos antemnasque de nave in navem, hinüberbiegen, hinüberragen lassen, Liv.: rudentem, von einem Ufer bis zum anderen, Ov.: traiecto in fune columbam suspendit, umschlungen um den Mastbaum, Verg.: pontibus traiectis, hinübergelegt (von einem Turme zum anderen), Hirt. b.G. – 2) durch etw. stecken, durchstecken, perticas, Varro: traiectus per aurem surculus, Plin. – 3) hinübergießen, -schütten, alqd in alia vasa, Varro: in caccabum, Scrib. Larg. – 4) hinüber-, hinbringen, -schaffen, a) übh.: pecora in saltus, Iustin.: membra super acervum levi pede, darüberspringen, Ov.: bildl., aliquid ex illius invidia in te, Cic. – b) über einen Fluß, über einen Berg usw., hinübersetzen, übersetzen, legiones in Siciliam, Liv.: copias trans fluvium, Liv.: Marius traiectus in Africam, übergesetzt, hinübergegangen, Cic.: traiectus in Galliam, Tac.: bildl., dolore traiecto in cor, Hor.: mit Acc. des Ortes, equitum magnam partem flumen, Caes.: Rhodanum copias omnes, Planc. in Cic. ep.: m. Adv., dum istinc copiae traiciantur, Cic. ep. – refl. (mit u. ohne se) = hinüberfahren, übersetzen, überfahren, sese ex regia ad alqm, Caes.: sese in regnum Bogudis, Asin. Poll. in Cic. ep.: sese duabus navibus in Africam, Liv.: u. bl. Cassandriam inde, Liv.: tr. ex Hispania in Mauritaniam, Liv.: in Africam, Liv.: tr. huc hibernis iam mensibus, Suet.: ne classis ex Africa traiceret, Liv.: nando tr., hinüberschwimmen, Liv. u. Suet. – m. Acc. des Ortes, über den man setzt, überschreiten, tr. se Isaram, tr. se Alpes, Brut. in Cic. ep.: tr. Trebiam navibus, Liv. – m. Abl. des Gewässers, auf dem man fährt, Aegaeo mari traiecit, Liv.: dah. amnis traiectus, überschritten, Liv. – m. 1. Supin., cum ea centum navium classe, si videretur ei, praedatum in Africam traiceret, Liv. 27, 22, 9. – c) (refl.) v. Feuer, hinüberschlagen, bildl., ad nos traiecturum illud incendium esse, Liv.: cum traiecturum id incendium velut ex continentibus tectis in alteram tam propinquam provinciam esset, Liv.: traiecturum id malum in coloniam, Liv. – II) über- od. durchwerfen, durchdringen, 1) überwerfen, murum iaculo, Cic. de fin. 4, 22: ut (nemora) transiaci ne sagittis quidem possint, Solin. 52, 46. – 2) durchwerfen, -dringen, a) mit einem Geschosse usw., = durchbohren, erstechen, alqm, Caes.: se, Auct. b. Afr.: se cultro coquinari, Varro fr.: alqm gladio, Auct. b. Alex.: alqm venabulo, Liv.: alci utrumque femur tragulā, Caes.: lanceā infe stā medium femur alcis, Hirt. b.G.: sibi gladio pectus, Auct. b. Afr.: cervum sparo tragulāve, Varro fr.: tegimentum tormento, Caes. – b) reitend durchdringen, durchbrechen, pars magna equitum mediam traiecit aciem, Liv. 42, 7, 7. – / transiaci, Solin. 52, 46 (s. oben no. II, 1).

    lateinisch-deutsches > traicio

  • 9 traicio

    trāicio (trānsicio), iēcī, iectum, ere (trans u. iacio), I) eine Person od. Sache, hinüber-, über etw. usw. hinwerfen, -schießen, -bringen, A) im allg.: telum, Caes.: vexillum trans vallum, Liv.: pedes super acervos, Prop.: pondus (corporis) equo alterno, Prop. – B) insbes.: 1) über od. um etw. hinziehen, -führen, - legen, malos antemnasque de nave in navem, hinüberbiegen, hinüberragen lassen, Liv.: rudentem, von einem Ufer bis zum anderen, Ov.: traiecto in fune columbam suspendit, umschlungen um den Mastbaum, Verg.: pontibus traiectis, hinübergelegt (von einem Turme zum anderen), Hirt. b.G. – 2) durch etw. stecken, durchstecken, perticas, Varro: traiectus per aurem surculus, Plin. – 3) hinübergießen, -schütten, alqd in alia vasa, Varro: in caccabum, Scrib. Larg. – 4) hinüber-, hinbringen, -schaffen, a) übh.: pecora in saltus, Iustin.: membra super acervum levi pede, darüberspringen, Ov.: bildl., aliquid ex illius invidia in te, Cic. – b) über einen Fluß, über einen Berg usw., hinübersetzen, übersetzen, legiones in Siciliam, Liv.: copias trans fluvium, Liv.: Marius traiectus in Africam, übergesetzt, hinübergegangen, Cic.: traiectus in Galliam, Tac.: bildl., dolore traiecto in cor, Hor.: mit Acc. des Ortes, equitum magnam partem flumen, Caes.: Rhodanum copias omnes, Planc. in Cic. ep.: m. Adv., dum istinc copiae
    ————
    traiciantur, Cic. ep. – refl. (mit u. ohne se) = hinüberfahren, übersetzen, überfahren, sese ex regia ad alqm, Caes.: sese in regnum Bogudis, Asin. Poll. in Cic. ep.: sese duabus navibus in Africam, Liv.: u. bl. Cassandriam inde, Liv.: tr. ex Hispania in Mauritaniam, Liv.: in Africam, Liv.: tr. huc hibernis iam mensibus, Suet.: ne classis ex Africa traiceret, Liv.: nando tr., hinüberschwimmen, Liv. u. Suet. – m. Acc. des Ortes, über den man setzt, überschreiten, tr. se Isaram, tr. se Alpes, Brut. in Cic. ep.: tr. Trebiam navibus, Liv. – m. Abl. des Gewässers, auf dem man fährt, Aegaeo mari traiecit, Liv.: dah. amnis traiectus, überschritten, Liv. – m. 1. Supin., cum ea centum navium classe, si videretur ei, praedatum in Africam traiceret, Liv. 27, 22, 9. – c) (refl.) v. Feuer, hinüberschlagen, bildl., ad nos traiecturum illud incendium esse, Liv.: cum traiecturum id incendium velut ex continentibus tectis in alteram tam propinquam provinciam esset, Liv.: traiecturum id malum in coloniam, Liv. – II) über- od. durchwerfen, durchdringen, 1) überwerfen, murum iaculo, Cic. de fin. 4, 22: ut (nemora) transiaci ne sagittis quidem possint, Solin. 52, 46. – 2) durchwerfen, -dringen, a) mit einem Geschosse usw., = durchbohren, erstechen, alqm, Caes.: se, Auct. b. Afr.: se cultro coquinari, Varro fr.: alqm gladio, Auct. b. Alex.: alqm venabulo, Liv.: alci utrumque femur tragulā, Caes.: lanceā infe-
    ————
    stā medium femur alcis, Hirt. b.G.: sibi gladio pectus, Auct. b. Afr.: cervum sparo tragulāve, Varro fr.: tegimentum tormento, Caes. – b) reitend durchdringen, durchbrechen, pars magna equitum mediam traiecit aciem, Liv. 42, 7, 7. – transiaci, Solin. 52, 46 (s. oben no. II, 1).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > traicio

  • 10 proicio

    prōicio, iēcī, iectum, ere (pro u. iacio), I) vorwärts-, vorwerfen, A) im allg.: cibum, Futter vorwerfen (dem Hunde), Hor. epod. 6, 10: alci frustum cibarii panis, Apul. met. 6, 11. – B) insbes.: 1) vortreten-, vorragen lassen, vorstrecken, ausstrecken, a) Glieder: brachium, Cic.: linguam, Lucan.: pectus ac ventrem, Quint.: pedem laevum, voransetzen, Verg. – b) ein Gebäude, eine Örtlichkeit vorspringen-, vortreten lassen, vorrücken, ICt.: ius od. servitus proiciendi, das Recht, über des Nachbars Grundstück einen Vorbau zu machen, bes. einen Erker anzulegen, ICt.: dah. proici, hervorragen, quod tectum proiceretur, Cic.: urbs proiecta in altum, die in die See hinausragt, in die See hinausgebaut ist, Cic. – u. so das Aktiv v. Örtl., proicere in altum, in die hohe See hinausragen, Pacuv. tr. 94. Cato origg. 1. fr. 9. – c) eine Waffe vorstrecken, vorhalten, hastam, Nep.: clipeum prae se, Liv.: proiecto laevā scuto, Liv. – 2) jmd. herausjagen, -stoßen, fortjagen, a) übh.: alqm foras, Cic.: puerum ex angiportu, Plaut.: alqm ab urbe, Ov.: alqm in exsilium, Ps. Cic. orat. pridie quam in exs. iret 30. Sen. de prov. 3, 2. – b) verbannen, verweisen, alqm in insulam, Tac.: Sarmaticas proiectus in oras, Ov. – c) in die Flucht schlagen, proiectos persequi, *Sisenn. fr. b. Non. 363, 4 (aber Peter Sisenn. hist. 3. fr. 27 protelatos). – 3) ausgie ßen, fontem urnā, Manil.: lacrimas, vergießen, Auct. b. Alex.: verba, vorbringen, Sen. – II) vorwärts hinwerfen, hinauswerfen, A) im allg.: crates, auswerfen, Caes.: se ex navi, über Bord springen, Caes.: se in forum, nach dem F. stürzen, Liv.: alqd in ignem, Caes.: quaedam per fenestram, Sen.: galeam ante pedes, Verg.: se ad pedes alcis, Cic.: se Caesari ad pedes, Caes.: proiectae ad pedes suorum, Caes.: proiectus ad saxa, Cic.: proiectus humi od. in humum, Tac.: pr. aquilam intra vallum, Caes.: vexillum trans Punicum vallum, Val. Max.: m. dopp. Acc., alqm inhumatum, Cic.: tribunos insepultos, Liv.: m. bl. Acc., infantem vivum in arcam condidere provectumque in mare proiecerunt, führten es weit in die See hinaus u. warfen es dort über Bord, Liv. 27, 37, 6: proiectā vilior algā, als (vom Meere) ausgeworfener S., Verg. ecl. 7, 42. – bildl., se in hoc iudicium, sich (als Zeuge) zu diesem Prozesse drängen, Cic. Cael. 22: cives in aperta pericula, Verg. Aen. 11, 360. – B) insbes.: 1) hinwerfen, wegwerfen, arma, Caes.: insignia, ablegen, Hor. – od. aussetzen, wegsetzen, ein Kind, das man nicht erziehen will, puellam, Plaut. cist. 124 u. 618. – bildl., a) se proicere, sich zu etw. erniedrigen, in muliebres et inutiles fletus, Liv. 25, 37, 10: im Passiv, in concubitum amicorum proiecta, sich erniedrigend, sich wegwerfend, Iustin. 37, 3, 7. – b) etw. aus den Augen setzen, für nichts ach ten, quibus est tam proiecta senatus auctoritas, Tac. ann. 1, 42. – c) wegwerfen, fahren lassen, verschmähen, freiwillig-, aus Geringschätzung auf etw. verzichten, virtutem, Caes.: libertatem, Cic.: ampullas, Hor.: spem salutis, Plin. ep.: pudorem, Ov.: animam, sich töten, Verg. – d) preisgeben = leichtsinnig, treulos in Gefahr stürzen, paratos, Caes.: legiones proicere ac prodere ad inconsultam atque improvidam pugnam, Liv.: non esse tamen desertam omnino rem publicam neque proiectum consulare imperium, Liv.: ab alqo prodi et proici, Cic., proici ac prodi, Caes. – u. so se pr., Cic. – 2) niederwerfen, zu Boden werfen, Vitaellii effigies, Tac. hist. 3, 13: strato graves artus, Val. Flacc. 7, 141: im Bilde, quo vento proicitur Appius minor, ut etc., in diesem Sturme verlor der jüngere Appius dermaßen den Kopf, daß er usw., Cael. in Cic. ep. 8, 8, 2. – 3) auf eine bestimmte Zeit hinaussetzen, verweisen, alqm ultra quinquennium, Tac. ann. 2, 36. – / Vulg. Perf.-Form proiicierunt, Itala (S. Germ. II) Matth. 15, 13.

    lateinisch-deutsches > proicio

  • 11 proicio

    prōicio, iēcī, iectum, ere (pro u. iacio), I) vorwärts-, vorwerfen, A) im allg.: cibum, Futter vorwerfen (dem Hunde), Hor. epod. 6, 10: alci frustum cibarii panis, Apul. met. 6, 11. – B) insbes.: 1) vortreten-, vorragen lassen, vorstrecken, ausstrecken, a) Glieder: brachium, Cic.: linguam, Lucan.: pectus ac ventrem, Quint.: pedem laevum, voransetzen, Verg. – b) ein Gebäude, eine Örtlichkeit vorspringen-, vortreten lassen, vorrücken, ICt.: ius od. servitus proiciendi, das Recht, über des Nachbars Grundstück einen Vorbau zu machen, bes. einen Erker anzulegen, ICt.: dah. proici, hervorragen, quod tectum proiceretur, Cic.: urbs proiecta in altum, die in die See hinausragt, in die See hinausgebaut ist, Cic. – u. so das Aktiv v. Örtl., proicere in altum, in die hohe See hinausragen, Pacuv. tr. 94. Cato origg. 1. fr. 9. – c) eine Waffe vorstrecken, vorhalten, hastam, Nep.: clipeum prae se, Liv.: proiecto laevā scuto, Liv. – 2) jmd. herausjagen, -stoßen, fortjagen, a) übh.: alqm foras, Cic.: puerum ex angiportu, Plaut.: alqm ab urbe, Ov.: alqm in exsilium, Ps. Cic. orat. pridie quam in exs. iret 30. Sen. de prov. 3, 2. – b) verbannen, verweisen, alqm in insulam, Tac.: Sarmaticas proiectus in oras, Ov. – c) in die Flucht schlagen, proiectos persequi, *Sisenn. fr. b. Non. 363, 4 (aber Peter Sisenn. hist. 3. fr. 27 protelatos). – 3) ausgie-
    ————
    ßen, fontem urnā, Manil.: lacrimas, vergießen, Auct. b. Alex.: verba, vorbringen, Sen. – II) vorwärts hinwerfen, hinauswerfen, A) im allg.: crates, auswerfen, Caes.: se ex navi, über Bord springen, Caes.: se in forum, nach dem F. stürzen, Liv.: alqd in ignem, Caes.: quaedam per fenestram, Sen.: galeam ante pedes, Verg.: se ad pedes alcis, Cic.: se Caesari ad pedes, Caes.: proiectae ad pedes suorum, Caes.: proiectus ad saxa, Cic.: proiectus humi od. in humum, Tac.: pr. aquilam intra vallum, Caes.: vexillum trans Punicum vallum, Val. Max.: m. dopp. Acc., alqm inhumatum, Cic.: tribunos insepultos, Liv.: m. bl. Acc., infantem vivum in arcam condidere provectumque in mare proiecerunt, führten es weit in die See hinaus u. warfen es dort über Bord, Liv. 27, 37, 6: proiectā vilior algā, als (vom Meere) ausgeworfener S., Verg. ecl. 7, 42. – bildl., se in hoc iudicium, sich (als Zeuge) zu diesem Prozesse drängen, Cic. Cael. 22: cives in aperta pericula, Verg. Aen. 11, 360. – B) insbes.: 1) hinwerfen, wegwerfen, arma, Caes.: insignia, ablegen, Hor. – od. aussetzen, wegsetzen, ein Kind, das man nicht erziehen will, puellam, Plaut. cist. 124 u. 618. – bildl., a) se proicere, sich zu etw. erniedrigen, in muliebres et inutiles fletus, Liv. 25, 37, 10: im Passiv, in concubitum amicorum proiecta, sich erniedrigend, sich wegwerfend, Iustin. 37, 3, 7. – b) etw. aus den Augen setzen, für nichts ach-
    ————
    ten, quibus est tam proiecta senatus auctoritas, Tac. ann. 1, 42. – c) wegwerfen, fahren lassen, verschmähen, freiwillig-, aus Geringschätzung auf etw. verzichten, virtutem, Caes.: libertatem, Cic.: ampullas, Hor.: spem salutis, Plin. ep.: pudorem, Ov.: animam, sich töten, Verg. – d) preisgeben = leichtsinnig, treulos in Gefahr stürzen, paratos, Caes.: legiones proicere ac prodere ad inconsultam atque improvidam pugnam, Liv.: non esse tamen desertam omnino rem publicam neque proiectum consulare imperium, Liv.: ab alqo prodi et proici, Cic., proici ac prodi, Caes. – u. so se pr., Cic. – 2) niederwerfen, zu Boden werfen, Vitaellii effigies, Tac. hist. 3, 13: strato graves artus, Val. Flacc. 7, 141: im Bilde, quo vento proicitur Appius minor, ut etc., in diesem Sturme verlor der jüngere Appius dermaßen den Kopf, daß er usw., Cael. in Cic. ep. 8, 8, 2. – 3) auf eine bestimmte Zeit hinaussetzen, verweisen, alqm ultra quinquennium, Tac. ann. 2, 36. – Vulg. Perf.- Form proiicierunt, Itala (S. Germ. II) Matth. 15, 13.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > proicio

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»