verjar

and Rúm-verjar, m. pl. the Romans, Fms. i. 106, Hkr. i. 8, and passim in old and mod. usage; thus, Pistillinn til Rómverja, the Epistle to the Romans, N. T.; Rómverja kirkja, the Roman church, Stj.; Rómverja herr, höfðingi, keisari, konungr, land, riki, veldi, the Roman army, chief, emperor, king;, land, empire, kingdom, Symb. 9, Clem. 26, 42, MS. 673. 51, Stj., Ver. 46, Bær 12, and passim.

m. pl. the men from Hraun, Bs. i. 643.

m. pl. [Mön = Isle of Man], the Manxmen, Fms.

n. pl. the men from the island of Mull, Fms. x.

the crew, Grág. ii. 60, Eg. 100, Nj. 281, Ó. H. 56 (spelt skipverar), Fms. vi. 248, passim.

m. pl. the men from Skógr, Ld. 332.

m. pl. the men from Völlr, Landn.

m. pl. the men from the county Wik in Norway, Fms. passim; Víkverja biskup, -konungr, etc., Landn. 313, Ann. 1209: Vík-verskr, adj., Fær. 34, Nj. 40, Eg. 72.

(-s, -ar), m.

1) sing. husband (vildi hón ver sínum vinna ofrhefndir);

2) pl., verar, men (þú ert æ vísastr vera).

adv. compar. worse; vánu v., worse than expected.

* * *

m. [Ulf. wair = ἀνήρ; A. S., Hel., and O. H. G. wer = a man; Lat. vir; the derivation from verja suggested in Edda 107 is fanciful]:—a man:

1. sing. a husband; Sifjar verr = Thor, Hým. 3, 15, Þkv. 24, Grett. (in a verse); þótt varðir fái sér vers, Ls. 33; þar sitr Sigyn um sínum ver (dat.), Vsp. 39; vildi hón ver sínum vinna ofr-hefndir, Am. 72; hvern myndir þú kjósa þér at ver? Kormak; sof hjá ver þínum, id.; vön vers, Skv. 3. 9; leiða annarrar ver, 40; ganga með veri, to marry, Gkv. 2. 27; vörðr né verr, [ nor] ward nor husband, 3. 3; verr spákonu, the husband of a wise woman, Kormak; lirla veri sínum, to sing lullaby for her husband, Fms. vi. 251 (in a verse); vör ok gröm at veri, jealousy for her husband, Ls. 54; frum-ver, one’s wedded husband, Skv. 3. 59: in prose used in law phrases or sayings, svá er mörg við ver sinn vær at varla sér hón af honum nær, Skálda (Thórodd); til er hón kemr í vers hvílu, Grág. ii. 183; verr hennar, 89.

2. in plur. verar, men; þar er vágu verar, Ls. 46; firðar ok fírar ok verar heita landvarnar-menn, Edda 107; sleit vargr vera, Vsp.; vápn-dauða vera, Gm. 8, Sdm. 33; þú ert æ vísastr vera, Vþm. 55; vera týr, the lord of men, i. e. Odin, Gm. 3; verr peim vera enginn, none of men can ward them off, Gsp.; megut þeim varða verar, id.

3. in compds; ver-bróðir, ver-faðir, ver-fang, ver-gjarn, ver-lauss, ver-liðar, ver-öld, ver-sæll, ver-úlfr, ver-þjóð, qq. v., of which only veröld is a prose word, all the rest being poetical and obsolete.

4. plur. verjar; skip-verjar, shipmen; suffixed to pr. names of people, mostly of counties or small tribes, Man-verjar, the Manx-men, Fms. vii. (in a verse); Hvin-verjar, Odda-verjar, Gaul-verjar, Dal-verjar, Skarð-verjar, Sturl., Landn.; Vík-verjar, the men of the county Wík in Norway: Róm-verjar, the Romans: in mod. usage, Spán-verjar, the Spanish; Þjóð-verjar, the Germans: this was a freq. usage in old Teut. names, in Lat. rendered by -varii; it remains in the Engl. Cant-er-bury (A. S. Cant-wara) = the burgh of the men of Kent.

II. in the inflex. - eri or - ari, see Gramm. p. xxxii, col. i.

III. in pr. names, Ver-mundr, Rand-verr.

compar. worse, and verst, superl. worst, answering to ílla; [Ulf. wairs; A. S. wyrs: Engl. worse; Scot. waur; Swed. värr]: líka verst við e-n, Landn. 287; þykki mér þat verst, Eb. 170; hann var einna verst til Gunnars, Nj. 38; þeir hafa verr ( behave worse) er trygðum slitu, Mkv.; verr en ílla, worse than bad, i. e. exceedingly bad, Sturl. iii. 31; vánu verr, worse than expected, see ván.

n. lowing; bellowing.

* * *

n. a lowing, bellowing, Fms. iii. 201, passim:—medic., garnagaul, ‘stomachus latrans.’

II. fem. a river in Norway, hence Gaular-dalr, m. the name of a county; Gaul-verjar, m. pl. the men from G.; Gaulverja-bær, m. a farm in Icel.; Gaul-verskr, adj., Landn.

(-s, -ar), m. grassy hollow or little vale (kaus hann sér bústað í hvammi einum).

* * *

m. [Ivar Aasen kvam]:—a grassy slope or vale; þar var byggilegr hvammr, Fs. 22; kaus hann sér bústað í hvammi einum mjök fögrum, 26; sá var einn h. í landi Geirmundar, at hann kvaðsk vilja kjósa í brott or landinu,—varð búfé hans statt í hvamminum,—hann eltir féð ór hvamminum, Sturl. i. 5; með þeim viði er í þeim hvammi er vaxinn, 6; þeir kómu at því síki er leið liggr til Kirkjubæjar ok skamt var frá þeim hvammi er þeir Ögmundr sátu í, Sturl. iii. 112: very freq. as an appellative in every Icel. farm or as a local name, Hvammr, Landn.: the best known is the seat of the Sturlungar in Broadfirth, Hvamms-dalr, Hvamms-fjörðr, Landn.; Hvamms-land, Hvamms-verjar, or Hvamms-menn, m. pl. the men from Hvam, Sturl.; Hvamm-Sturla, m. Sturla from H., the father of Snorri.

adj. from the county Hvin in Norway, Fms. Hvin-verjar, m. pl. the men from Hvin: Hvinverja-dalr, a local name, Landn.

f., also kvos, a deep or hollow place, Post. 308 = dæl, q. v.: a local name, Kjós, Kjósar-sýsla, in the south of Iceland, Landn. Kjós-verjar, m. pl. the men of Kjós, Sturl. i. 199.

1) triangle, point of land;

2) odd number; fig., standast (skerast) í odda, to be at odds, at variance.

* * *

a, m. a triangle, a point or tongue of land, Landn. 294, v. l.; vaxinn með þremr oddum, Fms. x. 272.

II. metaph. from the triangle, an odd number, opp. to even; ein er bæn, eða þrjár, fimm, eða sjau, því er bæna tal í odda, en eigi í jafna tölu, at sú tala er í odda er, merkir eining, ok má eigi deila í tvá hluti jafna, 625. 187: hence the metaph. phrase, standask í odda, to be at odds (Shakesp.), quarrelling; stóðsk allt í odda með þeim Þormóði ok Gesti, Fb. ii. 204 (skarsk í odda, Fbr. 81 new Ed. less correct); hefir nú ok í odda staðizk með oss um hríð, Ísl. ii. 180.

III. freq. in local names, of a tongue of land; Oddi, Odda-staðr, whence Odda-verjar, m. pl. the men from Oddi:—as a pr. name, Oddi, Stjörnu-Oddi = star-Oddi, Oddi the astronomer, an Icelander of the 12th century skilled in astronomy, from whom proceeded the computation called Odda-tal, n. the calculus of Oddi, Rb. 6.

COMPDS: oddamaðr, oddatala.

m. the name of a firth in Norway, Grett., Munch’s Norg. Beskr.; whence Sálpt-verjar, m. pl. the men from S., Fms. ix. 471.

1) notch, hack, in the edge of a thing (skörð vóru fallin í sverðit); s. í vörr, a hare-lip;

2) empty space, breach, gap (höggva s. í ætt e-s);

3) mountain pass.

* * *

n. [A. S. sceard; Engl. shard; Germ. scharte; Dan. skaard]:—a notch, chink in the edge of a thing; skörð vöru fallin í sverðit, Fs. 62; þá beit Egill skarð ór horninu, Eg. 605; skarð í vör, a hare-lip, Fms. x. 88; skarð í vör Skíða, Sd.: of the moon, hvel á tungli er nær sólu, en skarð firr, Rb. 452 (skarðr máni); leysi af með skinni, eðr leysi skarð ór skinni, Gþl. 448.

2. an empty, open place, in a rank or a row; skarð fyrir skildi (see skjöldr), Fas. iii. 42, 43; betra er oss skarð ok missa í flota Ólafs, Hkr. i. 334; nú ef skörð verða á, þá skal ármaðr þau skörð bæta, N. G. L. i. 101; skarð í ætt e-s, Fs. 6; höggva skarð í ætt e-s, Eg. 475 (metaphor from a fence); var nú úhægt at verja þat skarð er þessir höfðu staðit, Fms. x. 361; en ef þeir synja þér manntals, þá máttú telja skörð (loss of right, deficiency) á hendr þeim, N. G. L. i. 98; ef skríða skal í þat skarð sem Ormr reytti af þér, Ölk. 36.

3. [cp. Cumbrian Scarf-gap], a mountain pass, Ölk. 37; vestr yfir skörðin, Fs. 41; austr um skörð, Skíða R.; hamra-skarð, fjall-skarð, q. v.: freq. in local names, Skarð, Skörð; Skarð-verjar, m. pl. the men from Skarð, Sturl. i. 199; Skarða-leið, the way through the Skörð, iii. 15; Skarðs-heiðr, Skarð-strönd, Vatnsdals-skarð, Ljósavatns-skarð, Haukadals-skarð, Kerlingar-skarð, Geita-skarð, Landn., map of Icel. skarða-lauss, adj. whole, undiminisbed, D. N.

I) n.

1) pail;

2) a measure, esp. of butter (spann smjörs).

II) from spinna.

* * *

m. Spain, Fms. vii. 78 sqq., x. 92: Spán-land, n. id., Stj. 92 (Spána-land, id. v. l.): Spán-verjar, m. pl. Spaniards, Mirm.: Spán-verskr, adj. Spanish, Karl. 449: mod. Spánskr.

a. German.

* * *

adj., but better Þýðerskr, often spelt Þyeskr; the v and r are due to a wrong notion as to its origin, as if it came from - verjar (= men) instead of the inflex. iskr, as is seen from the German form; [O. H. G. Diutisc; mid.H. G. Diutisch, Tiusch; low Lat. Theotiscus; Hel. Thiudisk; mod. Germ. Teutsch, Deutsch; Engl. Dutch; these forms shew that v and r are in the Norse wrongly inserted; the old Icel. word was evidently borrowed from the Germ. through the trading people, perhaps in the 11th or 12th century; it does not therefore appear in a genuine Norse form, for then the inflexive iskr should have been assimilated to the preceding root word, so forming a monosyllable; the mod. form Þýzkr is in this respect correct; the root word is Goth. þiuda = þjóð, see Grimm’s Dict. s. v. ii. 1043; in Ulf. þiuþisko = ἐθνικως]:—German; Þýðerskir menn (Þýðverskir, Þýverskir, Þýðskir, v. l.), Fms. viii. 248; Vindum ok Þýðeskum mönnum, x. 45, v. l.; Þýðerska menn, 47; en Þýðeskir menn segja, Fas. i. 332; Þýverskir, Fb. i. 355. l. c.; Þýveskr, Ann. 1342 C; svá segir í kvœðum Þýðærskum, Þiðr. 304; frá sögn Þýðærskra manna, 334; Þýðeskum kvæðum, 231, 330, 352; Þýðeskra manna sögur, 180; í Þýðersk tunga, 1, 302, 304.