Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

verb+finit

  • 1 candeo

    candeo, ui, 2, v. n. [Sanscr candami, to be light; candra, the moon; connected with caneo as ardeo with areo], to be brilliant, glittering, to shine, glitter, glisten (cf. candidus and albus; mostly poet.).
    I.
    Lit.
    A.
    Verb finit.:

    candet ebur soliis collucent pocula mensae,

    Cat. 64, 45:

    ubi canderet vestis,

    Hor. S. 2, 6, 103:

    stellarum turba crasso lumine candet,

    Manil. 1, 753. —
    B.
    Part. and P. a.: candens, entis, = candidus, shining. dazzling, white, bright, glowing:

    candens lacteus umor,

    the bright, milky fluid, Lucr. 1, 259:

    marmor,

    id. 2, 767:

    lucidus aër,

    id. 4, 341:

    lumen solis,

    id. 6, 1196:

    lumen,

    id. 5, 720:

    luna,

    Vitr. 9, 4:

    ortus,

    Tib. 4, 1, 65.— Comp.:

    candentior Phoebus,

    Val. Fl. 3, 481.— Sup.:

    sidus candentissimum,

    Sol. 52.—
    2.
    Esp., = albus, white:

    ut candens videatur et album,

    Lucr. 2, 771:

    lana,

    Cat. 64, 318:

    lacerti,

    Tib. 1, 8, 33:

    umeri,

    Hor. C. 1, 2, 31:

    vacca,

    Verg. A. 4, 61:

    taurus,

    id. ib. 5, 236:

    cygnus candenti corpore,

    id. ib. 9, 563:

    candenti elephanto,

    i. e. ivory, id. ib. 6, 895:

    saxa,

    Hor. S. 1, 5, 26:

    lilia,

    Ov. M. 12, 411:

    candida de nigris et de candentibus atra facere,

    id. ib. 11, 315 al.—
    II.
    Transf., to glow with heat, be glowing hot (sometimes also in prose).
    A.
    Verb finit.:

    siccis aër fervoribus ustus Canduit,

    Ov. M. 1, 120; Col. 1, 4, 9.—
    B.
    Part. and P. a.:

    ut calidis candens ferrum e fornacibus olim Stridit,

    as the glowing iron taken from the hot furnace hisses, Lucr. 6, 148; imitated by Ov. M. 9, 170: candenti ferro, Varr. R. R. Fragm. ap. Charis. p. 100 P.:

    Dionysius candente carbone sibi adurebat capillum,

    Cic. Off. 2, 7, 25:

    candentes laminae,

    id. Verr. 2, 5, 63, § 163 (al. ardentes); Hor. Ep. 1, 15, 36:

    aqua candens,

    Col. 6, 5, 2 (while Veg. 1, 17, 14, calens aqua). —
    2.
    Trop., glowing with passion, excited (very rare):

    cum viscera felle canduerint,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 226:

    numquam Stilicho sic canduit ora,

    id. Laud. Stil. 2, 82 (both of these examples are by some referred to candesco).

    Lewis & Short latin dictionary > candeo

  • 2 como

    1.
    cōmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a. [co- (i. e. con) and emo; cf.: demo, promo].
    I.
    To bring together, form, frame, construct (Lucretian):

    dum perspicis omnem Naturam rerum quā constet compta figurā,

    Lucr. 1, 950 Munro ad loc.:

    nunc ea quo pacto inter sese mixta quibusque compta modis vigeant,

    id. 3, 259:

    quibus e rebus cum corpore compta vigeret (animi natura), Quove modo distracta rediret in ordia prima,

    id. 4, 27.—
    II.
    To care for, take care of.
    A.
    Prop., in the class. per. usu. of the care of the hair, to comb, arrange, braid, dress; absol.:

    amica dum comit dumque se exornat,

    Plaut. Stich. 5, 4, 19:

    capillos,

    Cic. Pis. 11, 25; Verg. A. 10, 832:

    nitidum caput,

    Tib. 1, 8, 16:

    caput in gradus atque anulos,

    Quint. 12, 10, 47:

    comas acu,

    id. 2, 5, 12:

    comas hasta recurva,

    Ov. F. 2, 560:

    capillos dente secto,

    Mart. 12, 83.— Transf. to the person:

    sacerdos Fronde super galeam et felici comptus olivā,

    wreathed, Verg. A. 7, 751:

    Tisiphone serpentibus undique compta,

    id. Cul. 218:

    pueri praecincti et compti,

    Hor. S. 2, 8, 70:

    longas compta puella comas,

    Ov. Am. 1, 1, 20.—
    B.
    In partic., to adorn, deck, ornament:

    corpora si quis vulsa atque fucata muliebriter comat,

    Quint. 8, prooem. §

    19: colla genasque,

    Stat. S. 1, 2, 110:

    vultus,

    Claud. in Eutr. 2, 337:

    vestes et cingula manu,

    id. VI. Cons. Hon. 525.—
    2.
    Transf. of things:

    vittā comptos praetendere ramos,

    Verg. A. 8, 128: colus compta, i. e. furnished or adorned with wool, Plin. 8, 48, 74, § 194.—
    II.
    Trop., to deck, adorn:

    Cleopatra simulatum compta dolorem,

    Luc. 10, 83.—Esp. freq. of rhet. ornament:

    non quia comi expolirique non debeat (oratio),

    Quint. 8, 3, 42; cf.:

    linguae orationisque comendae gratiā,

    Gell. 1, 9, 10.—Hence, comptus ( - mtus), a, um, P. a., adorned, ornamented, decked:

    juvenes ut femina compti,

    Ov. H. 4, 75:

    anima mundissima atque comptissima,

    Aug. Quant. Anim. 33.—But usu. of discourse, embellished, elegant:

    compta et mitis oratio,

    Cic. Sen. 9, 28 (al. composita):

    comptior sermo,

    Tac. H. 1, 19:

    (Vinicius) comptae facundiae,

    id. A. 6, 15.— Transf. to the person:

    Isocrates in diverso genere dicendi nitidus et comptus,

    Quint. 10, 1, 79. — Adv.: comptē ( comt-), with ornament, elegantly, only trop.:

    compte disserere,

    Sen. Ep. 75, 6:

    agere rem,

    Gell. 7, 3, 52.—
    * Comp.:

    comptius dicere,

    Gell. 7, 3, 53.— Sup., Plaut. Mil. 3, 3, 66, acc. to Ritschl (al. comissime).
    2.
    cŏmo, no perf., ātum, 1, v. n. and a. [coma].
    I.
    Neutr., to be furnished with hair (as verb. finit. only post-class.), Paul. Nol. 28, 246.—But freq. cŏmans, antis, P. a.
    A.
    Having long hair, hairy, covered with hair ( poet. or in post-Aug. prose):

    colla equorum,

    Verg. A. 12, 86; cf.:

    equus florā et comante jubā,

    Gell. 3, 9, 3:

    equae,

    Plin. 10, 63, 83, § 180:

    tori,

    Verg. A. 12, 6:

    crines,

    Sil. 16, 59:

    saetae hircorum,

    Verg. G. 3, 312; cf.:

    pellis comata villis,

    Val. Fl. 8, 122:

    galea = cristata,

    crested, plumed, Verg. A. 2, 391; cf.

    cristae,

    id. ib. 3, 468.—
    B.
    Transf., of growths, etc., resembling hair:

    stella,

    having a radiant, hairy train, a comet, Ov. M. 15, 749:

    astro comantes Tyndaridae,

    ornamented with stars, Val. Fl. 5, 267:

    sera comans narcissus,

    that puts out leaves late, Verg. G. 4, 122:

    dictamnus flore Purpureo,

    id. A. 12, 413:

    jugum silvae,

    leafy, Val. Fl. 3, 403:

    silvae,

    id. 1, 429:

    folia,

    luxuriant, Plin. 13, 8, 16, § 59:

    pinus,

    Sil. 10, 550:

    humus,

    Stat. Th. 5, 502.—
    II.
    Act., to clothe or deck with hair or something like hair (as verb. finit. only post-class.), Tert. Pall. 3.—Freq. (esp. in the post-Aug. per.) cŏmātus, a, um, P. a., having long hair:

    tempora,

    Mart. 10, 83, 13; Val. Fl. 7, 636; and subst.: cŏmā-tus, i, m., Suet. Calig. 35; Mart. 1, 73, 8; 12, 70, 9.—As adj. propr.: Gallia Comata, Transalpine Gaul (opp. togata), Cic. Phil. 8, 9, 27; Mel. 3, 2, 4; Plin. 4, 17, 31, § 105; Cat. 29, 3; Luc. 1, 443.— Transf.:

    silva,

    leafy, Cat. 4, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > como

  • 3 compe

    1.
    cōmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a. [co- (i. e. con) and emo; cf.: demo, promo].
    I.
    To bring together, form, frame, construct (Lucretian):

    dum perspicis omnem Naturam rerum quā constet compta figurā,

    Lucr. 1, 950 Munro ad loc.:

    nunc ea quo pacto inter sese mixta quibusque compta modis vigeant,

    id. 3, 259:

    quibus e rebus cum corpore compta vigeret (animi natura), Quove modo distracta rediret in ordia prima,

    id. 4, 27.—
    II.
    To care for, take care of.
    A.
    Prop., in the class. per. usu. of the care of the hair, to comb, arrange, braid, dress; absol.:

    amica dum comit dumque se exornat,

    Plaut. Stich. 5, 4, 19:

    capillos,

    Cic. Pis. 11, 25; Verg. A. 10, 832:

    nitidum caput,

    Tib. 1, 8, 16:

    caput in gradus atque anulos,

    Quint. 12, 10, 47:

    comas acu,

    id. 2, 5, 12:

    comas hasta recurva,

    Ov. F. 2, 560:

    capillos dente secto,

    Mart. 12, 83.— Transf. to the person:

    sacerdos Fronde super galeam et felici comptus olivā,

    wreathed, Verg. A. 7, 751:

    Tisiphone serpentibus undique compta,

    id. Cul. 218:

    pueri praecincti et compti,

    Hor. S. 2, 8, 70:

    longas compta puella comas,

    Ov. Am. 1, 1, 20.—
    B.
    In partic., to adorn, deck, ornament:

    corpora si quis vulsa atque fucata muliebriter comat,

    Quint. 8, prooem. §

    19: colla genasque,

    Stat. S. 1, 2, 110:

    vultus,

    Claud. in Eutr. 2, 337:

    vestes et cingula manu,

    id. VI. Cons. Hon. 525.—
    2.
    Transf. of things:

    vittā comptos praetendere ramos,

    Verg. A. 8, 128: colus compta, i. e. furnished or adorned with wool, Plin. 8, 48, 74, § 194.—
    II.
    Trop., to deck, adorn:

    Cleopatra simulatum compta dolorem,

    Luc. 10, 83.—Esp. freq. of rhet. ornament:

    non quia comi expolirique non debeat (oratio),

    Quint. 8, 3, 42; cf.:

    linguae orationisque comendae gratiā,

    Gell. 1, 9, 10.—Hence, comptus ( - mtus), a, um, P. a., adorned, ornamented, decked:

    juvenes ut femina compti,

    Ov. H. 4, 75:

    anima mundissima atque comptissima,

    Aug. Quant. Anim. 33.—But usu. of discourse, embellished, elegant:

    compta et mitis oratio,

    Cic. Sen. 9, 28 (al. composita):

    comptior sermo,

    Tac. H. 1, 19:

    (Vinicius) comptae facundiae,

    id. A. 6, 15.— Transf. to the person:

    Isocrates in diverso genere dicendi nitidus et comptus,

    Quint. 10, 1, 79. — Adv.: comptē ( comt-), with ornament, elegantly, only trop.:

    compte disserere,

    Sen. Ep. 75, 6:

    agere rem,

    Gell. 7, 3, 52.—
    * Comp.:

    comptius dicere,

    Gell. 7, 3, 53.— Sup., Plaut. Mil. 3, 3, 66, acc. to Ritschl (al. comissime).
    2.
    cŏmo, no perf., ātum, 1, v. n. and a. [coma].
    I.
    Neutr., to be furnished with hair (as verb. finit. only post-class.), Paul. Nol. 28, 246.—But freq. cŏmans, antis, P. a.
    A.
    Having long hair, hairy, covered with hair ( poet. or in post-Aug. prose):

    colla equorum,

    Verg. A. 12, 86; cf.:

    equus florā et comante jubā,

    Gell. 3, 9, 3:

    equae,

    Plin. 10, 63, 83, § 180:

    tori,

    Verg. A. 12, 6:

    crines,

    Sil. 16, 59:

    saetae hircorum,

    Verg. G. 3, 312; cf.:

    pellis comata villis,

    Val. Fl. 8, 122:

    galea = cristata,

    crested, plumed, Verg. A. 2, 391; cf.

    cristae,

    id. ib. 3, 468.—
    B.
    Transf., of growths, etc., resembling hair:

    stella,

    having a radiant, hairy train, a comet, Ov. M. 15, 749:

    astro comantes Tyndaridae,

    ornamented with stars, Val. Fl. 5, 267:

    sera comans narcissus,

    that puts out leaves late, Verg. G. 4, 122:

    dictamnus flore Purpureo,

    id. A. 12, 413:

    jugum silvae,

    leafy, Val. Fl. 3, 403:

    silvae,

    id. 1, 429:

    folia,

    luxuriant, Plin. 13, 8, 16, § 59:

    pinus,

    Sil. 10, 550:

    humus,

    Stat. Th. 5, 502.—
    II.
    Act., to clothe or deck with hair or something like hair (as verb. finit. only post-class.), Tert. Pall. 3.—Freq. (esp. in the post-Aug. per.) cŏmātus, a, um, P. a., having long hair:

    tempora,

    Mart. 10, 83, 13; Val. Fl. 7, 636; and subst.: cŏmā-tus, i, m., Suet. Calig. 35; Mart. 1, 73, 8; 12, 70, 9.—As adj. propr.: Gallia Comata, Transalpine Gaul (opp. togata), Cic. Phil. 8, 9, 27; Mel. 3, 2, 4; Plin. 4, 17, 31, § 105; Cat. 29, 3; Luc. 1, 443.— Transf.:

    silva,

    leafy, Cat. 4, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > compe

  • 4 confercio

    con-fercĭo, no perf., fertum, 4, v. a. [farcio], to stuff or cram together, to press close together (in verb. finit. very rare; in part. perf. and P. a. class.).
    (α).
    Verb. finit.:

    ventus cum confercit, franguntur montes nimborum,

    Lucr. 6, 158:

    se (apes),

    Varr. R. R. 3, 16, 35:

    myrrham in follis,

    Plin. 12, 15, 35, § 68.—
    (β).
    Part. perf.:

    viā sibi inter confertas naves factā,

    Liv. 37, 11, 13:

    quo magis astu Confertos ita acervatim mors accumulabat,

    Lucr. 6, 1263; cf.:

    agrestem in arta tecta,

    Liv. 3, 6, 3.—Hence, confer-tus, a, um, P. a.; lit., pressed together; hence,
    A.
    Pressed close, crowded, thick, dense (opp. rarus): caeruleum spumat sale confertā rate pulsum, Enn. ap. Prisc. 5, p. 659 P. (Ann. v. 379 Vahl.):

    tune inane quicquam putes esse, cum ita completa et conferta sint omnia, ut, etc.,

    Cic. Ac. 2, 40, 125:

    plures simul conferti,

    Liv. 29, 34, 12: in confertā multitudine, * Suet. Tib. 2:

    agmen,

    Verg. G. 3, 369 (conjunctum, Serv.):

    moles,

    Tac. A. 4, 62.—Esp.,
    2.
    In milit. lang., of the close, compact order of battle:

    ut numquam conferti, sed rari magnisque intervallis proeliarentur,

    Caes. B. G. 5, 16: acies, Auct. B. Afr. 13; Liv. 10, 29, 6; 42, 59, 5; Tac. A. 6, 35; 14, 36; Verg. A. 2, 347.— Comp., Liv. 9, 27, 9.— Sup., Caes. B. G. 1, 24; 2, 23:

    hostes,

    Sall. C. 60, 7:

    turba,

    Liv. 2, 12, 6; Sall. J. 98, 1:

    turmatim et quam maxume confertis equis Mauros invadunt,

    id. ib. 101, 4:

    conferto gradu inrupere,

    Tac. A. 12, 35.—
    B.
    With abl., stuffed, filled full, full:

    ingenti turbā conferta deorum templa,

    Liv. 45, 2, 7.— Trop.:

    otiosa vita, plena et conferta voluptatibus,

    Cic. Sest. 10, 23; so id. Tusc. 3, 19, 44; id. Fin. 2, 20, 64:

    cibo,

    id. Cat. 2, 5, 10; * Quint. 5, 14, 27:

    legio conferta maniplis,

    Sil. 7, 390.—
    * Adv.: confertē, in acc. with A. 2. (for the more usual confertim, q. v.), in a compact body; only comp.:

    confertius resistentes,

    Amm. 24, 7, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > confercio

  • 5 delibuo

    dē-lĭbŭo, ŭi, ūtum (dēlībūta comas, Prud. Psych. 312), 3, v. a. [LIBUO = leibô, cf. aleiphô], to besmear, anoint with a liquid: delibuo katabrechô, elaiô, brechô, Gloss. Cyrill. (in the verb. finit. only late Lat.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Verb. finit.:

    eum unguentis delibuit,

    Sol. 12: unguentis delibuitur, Tert. Cor. mil. 12.—
    (β).
    Part. perf.:

    multis medicamentis propter dolorem artuum delibutus,

    Cic. Brut. 60, 217; cf. Quint. 11, 3, 129: delibutus unguentis, Cic. ap. Non. 309, 2; cf. Phaedr. 5, 1, 12;

    capillus,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    (meretrices) Miserae, ceno delibutae,

    Plaut. Poen. 1, 2, 55: tetra sanie, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 106:

    atro cruore,

    Hor. Ep. 17, 31: cf.

    dona (Medeae),

    id. ib. 3, 13:

    labra pingui ceroto,

    Mart. 11, 98, 6:

    unguento,

    Vulg. Amos, 6, 6. —
    II.
    Trop. (only in the part. perf.):

    delibutus gaudio,

    Ter. Ph. 5, 6, 16:

    senium luxu delibutum,

    Plin. 4, 12, 26, § 90.

    Lewis & Short latin dictionary > delibuo

  • 6 mansuesco

    mansŭesco, sŭēvi, sŭētum, 3, v. inch. a. and n. [manus-suesco; lit., to accustom to the hand; hence],
    I.
    Act., to tame, to make tame (in the verb. finit. ante- and post-class.; but cf. infra, mansuetus).
    A.
    Lit.:

    silvestria animalia,

    Varr. R. R. 2, 1, 4:

    tigres, Coripp. Johann. 6, 253: fructus feros,

    Lucr. 5, 1368; v. Lachm. ad h. l.—
    * B.
    Trop., to render mild, gentle, or peaceable: gentes, Coripp. Johann. 6, 484.—
    II.
    Neutr. ( = mansuetum fieri), to become or grow tame (in the verb. finit. only poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Lit.:

    buculi triduo fere mansuescunt,

    Col. 6, 2, 4:

    ferae,

    Luc. 4, 237.—
    B.
    Trop., to grow tame, gentle, mild, soft:

    nesciaque humanis precibus mansuescere corda,

    Verg. G. 4, 470:

    umor,

    Lucr. 2, 475:

    tellus,

    Verg. G. 2, 239:

    radii,

    Petr. 122:

    fera mansuescere jussa,

    Juv. 11, 104.—Hence, mansŭētus (MASVETA, Inscr. Grut. 688, 2), a, um, P. a., tamed, tame.
    A.
    Lit.:

    juvenci diebus paucis erunt mansueti,

    Varr. R. R. 1, 20, 2:

    sus,

    Liv. 35, 49:

    cum (apes) sint neque mansueti generis, neque feri,

    Plin. 11, 5, 4, § 12:

    stabula, i. e. mansuetarum pecudum,

    Grat. Cyn. 164.—
    B.
    Trop., mild, soft, gentle, quiet, etc. (syn. mitis;

    opp. ferus): illud quaero, cur tam subito mansuetus in senatu fuerit, cum in edictis tam fuisset ferus,

    Cic. Phil. 3, 9, 23:

    amor,

    Prop. 1, 9, 12:

    manus,

    id. 3, 14, 10:

    malum,

    Liv. 3, 16:

    litora,

    tranquil, not stormy, Prop. 1, 17, 28.— Comp.: ut mitior mansuetiorque fiat, Asellio ap. Prisc. p. 668 P.:

    nam me jam ab orationibus dijungo fere, referoque ad mansuetiores Musas,

    Cic. Fam. 1, 9, 23:

    ira,

    Ov. Tr. 3, 6, 23.— Sup.:

    ut mansuetissimus viderer,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    ingenium,

    Val. Max. 2, 7, 11.—Hence, adv.: mansŭētē (acc. to B.), gently, mildly, calmly, quietly, etc.:

    clementer, mansuete factum,

    Cic. Marcell. 3, 9:

    adeo tum imperio meliori animus mansuete obediens erat,

    Liv. 3, 29, 3:

    ferre fortunam,

    Auct. Her. 4, 52, 65.— Comp.:

    mansuetius versari,

    App. M. 9, p. 236, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > mansuesco

  • 7 salveo

    salvĕo, ēre, v. n. [salvus].
    I.
    To be well, or in good health; so in the verb. finit. only once in a lusus verbb. with the foll.; v. II. 1. fin.
    II.
    In partic., as a term of salutation.
    1.
    Salve, salveto, salvete, God save you; how are you? I hope you are well; and, salvere jubeo, I bid you good-day, goodday, welcome, etc. (very freq. and class.; cf.: haveo, valeo): Ly. Charmidem Lysiteles salutat. Ca. Non ego sum salutis dignus? Ly. Immo salve, Callicles, Plaut. Trin. 5, 2, 29: Ph. Curculio exoptate, salve. Cu. Salve. Ph. Salvum gaudeo te advenire, id. Curc. 2, 3, 27: Cr. O Mysis, salve. My. Salvus sis, Crito, Ter. And. 4, 5, 7: He. Ergasile, salve. Er. Di te bene ament, Hegio, Plaut. Capt. 1, 2, 35: Am. Salve, adulescens. Sc. Et tu multum salveto, adulescentula, id. Rud. 2, 4, 3: Pl. Pater, salveto, amboque adeo. Dac. Salvos sies, id. ib. 1, 2, 15: Le. Gymnasium flagri, salveto. Li. Quid agis, custos carceris? id. As. 2, 2, 31; cf. id. Curc. 2, 1, 19:

    accessi ad adulescentes in foro: Salvete, inquam, etc.,

    id. Capt. 3, 1, 19:

    salvete, Athenae, te video libens,

    id. Stich. 5, 2, 1:

    salvete, fures maritimi,

    id. Rud. 2, 2, 5:

    ibo advorsum... Jubeo te salvere voce summā,

    id. As. 2, 2, 30:

    salvere jussi,

    id. ib. 2, 4, 4:

    jusseram salvere te,

    id. Curc. 4, 4, 4: Dionysium jube salvere, greet (for me), Cic. Att. 4, 14, 2; cf.:

    Alexin salvere jubeas velim,

    id. ib. 7, 7, 7:

    salvere jubet prior,

    Hor. Ep. 1, 7, 66:

    regem parentemque urbis Romanae salvere omnes jubent,

    Liv. 1, 16.—Hence, also, once, salvebis, i. e. you are saluted:

    salvebis a meo Cicerone,

    Cic. Att. 6, 2, 10.—Of a salutation, i. e. adoration of a divinity:

    salve, vera Jovis proles (sc. Hercules),

    Verg. A. 8, 301.— Poet., in a solemn address to any revered object:

    salve, magna parens frugum, Saturnia tellus,

    Verg. G. 2, 173; Hor. C. 1, 32, 15:

    o salve Lapithaeae gloria gentis,

    Ov. M. 12, 530:

    salve, laeta dies,

    id. F. 1, 87.—Also on one's sneezing, God bless you! Giton ter continuo sternutavit... Eumolpus salvere Gitona jubet, Petr. 98, 4. —In a lusus verbb. alluding to the prim. signif.: Ph. Salve. Le. Egon' salva sim, quae siti sicca sum? Plaut. Curc. 1, 2, 26; cf. infra, 2.—With a similar allusion, in the verb. finit.: As. Salve. St. Sat mihi'st tuae salutis, nihil moror, sat salveo;

    Aegrotare malim, quam esse tuā salute sanior,

    Plaut. Truc. 2, 2, 4 sq. —
    2.
    Sometimes with vale, in taking leave, farewell, goodby, adieu:

    vale atque salve,

    Plaut. Capt. 3, 5, 86; cf.:

    vale, salve,

    Cic. Fam. 16, 9, 4:

    salveto tu, tu vale,

    Plaut. Men. 5, 9, 17;

    in reply to salvus sis,

    id. Stich. 2, 1, 44.— Hence, also, in bidding farewell to the dead: ideo mortuis Salve et Vale dici, non quod aut valere aut salvi esse possunt, sed quod ab his recedimus, eos numquam visuri, Varr. ap. Serv. Verg. A. 11, 97:

    salve aeternum mihi, maxime Palla, Aeternumque vale,

    Verg. A. 11, 97; cf.

    , in imitation: salve supremum, senior mitissime patrum, Supremumque vale,

    Stat. S. 3, 3, 208; Inscr. Orell. 4747.—In allusion to the literal signif. (v. supra): Ar. Salve. Ph. Salvere me jubes, quoi tu abiens affers morbum, Plaut. As. 3, 3, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > salveo

  • 8 excalceati

    ex-calcĕo ( - calcĭo), āvi, ātum, 1, v. a. (the deponent form, v. below), to take off the shoes.
    I.
    In gen.:

    petiit, ut sibi pedes praeberet excalciandos,

    Suet. Vit. 2.—More freq. with a personal object and in the part. perf.:

    excalciatus cursitare,

    unshod, barefoot, Suet. Vesp. 8; Mart. 12, 88; cf. mid. in the verb. finit.:

    neque umquam aut nocte aut die excalcearetur aut discingeretur,

    Vell. 2, 41 fin.; and as a verb. dep.: ut nemo se excalceatur, Varr. ap. Non. 478, 16.—
    II.
    In partic., of tragedians, to relieve of the cothurni, Sen. Ep. 76, 23.— Hence, excalceāti, ōrum, m., pantomimists (opp. to the tragic actors, who wore cothurni, and the comic, who wore socci), Sen. Ep. 8, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > excalceati

  • 9 excalceo

    ex-calcĕo ( - calcĭo), āvi, ātum, 1, v. a. (the deponent form, v. below), to take off the shoes.
    I.
    In gen.:

    petiit, ut sibi pedes praeberet excalciandos,

    Suet. Vit. 2.—More freq. with a personal object and in the part. perf.:

    excalciatus cursitare,

    unshod, barefoot, Suet. Vesp. 8; Mart. 12, 88; cf. mid. in the verb. finit.:

    neque umquam aut nocte aut die excalcearetur aut discingeretur,

    Vell. 2, 41 fin.; and as a verb. dep.: ut nemo se excalceatur, Varr. ap. Non. 478, 16.—
    II.
    In partic., of tragedians, to relieve of the cothurni, Sen. Ep. 76, 23.— Hence, excalceāti, ōrum, m., pantomimists (opp. to the tragic actors, who wore cothurni, and the comic, who wore socci), Sen. Ep. 8, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > excalceo

  • 10 excalcio

    ex-calcĕo ( - calcĭo), āvi, ātum, 1, v. a. (the deponent form, v. below), to take off the shoes.
    I.
    In gen.:

    petiit, ut sibi pedes praeberet excalciandos,

    Suet. Vit. 2.—More freq. with a personal object and in the part. perf.:

    excalciatus cursitare,

    unshod, barefoot, Suet. Vesp. 8; Mart. 12, 88; cf. mid. in the verb. finit.:

    neque umquam aut nocte aut die excalcearetur aut discingeretur,

    Vell. 2, 41 fin.; and as a verb. dep.: ut nemo se excalceatur, Varr. ap. Non. 478, 16.—
    II.
    In partic., of tragedians, to relieve of the cothurni, Sen. Ep. 76, 23.— Hence, excalceāti, ōrum, m., pantomimists (opp. to the tragic actors, who wore cothurni, and the comic, who wore socci), Sen. Ep. 8, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > excalcio

  • 11 pudenda

    pŭdĕo, ŭi, or pŭdĭtum est, ēre ( dep. form pudeatur, Petr. 47, 4), 2, v. a. and n. [root pu-, pav-, to strike; Sanscr. paviram, weapon; cf. pavire (puvire), tripudium, etc.], to make or be ashamed, to feel shame; to be influenced or restrained by shame or by respect for a person or thing.—In the verb. finit. extremely rare:

    ita nunc pudeo,

    Plaut. Cas. 5, 2, 3:

    siquidem te quicquam, quod facis, pudet,

    id. Mil. 3, 1, 30; Ter. Ad. 1, 2, 4:

    idne pudet te, quia, etc.,

    Plaut. Ep. 1, 2, 4:

    pudet, quod prius non puditum umquam est,

    id. Cas. 5, 2, 4.—In plur.:

    non te haec pudent?

    Ter. Ad. 4, 7, 36:

    semper metuet, quem Saeva pudebunt,

    Luc. 8, 495.—Chiefly used as a verb. impers., pudet, ŭit, or pudĭtum est, one is or feels ashamed, it causes a feeling of shame, etc; constr. aliquem alicujus rei, or with a subj.-clause:

    quos, cum nihil refert, pudet: ubi pudendum est, ibi eos deserit pudor, cum usus est, ut pudeat,

    Plaut. Ep. 2, 1, 1 sq.:

    fratris me Pudet,

    Ter. Ad. 3, 3, 38; id. Heaut. 2, 3, 19:

    sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat,

    Cic. Verr. 1, 12, 35:

    pudet me non tui quidem, sed Chrysippi, etc.,

    id. Div. 2, 15, 35:

    cujus eos non pudere demiror,

    id. Phil. 10, 10, 22:

    ceteros pudeat, si qui, etc.... me autem quid pudeat?

    id. Arch. 6, 12; Ov. M. 7, 617:

    cicatricum et sceleris pudet,

    Hor. C. 1, 35, 33:

    nam pudet tanti mali,

    id. Epod. 11, 7; Plaut. Bacch. 3, 1, 12:

    tum puderet vivos, tamquam puditurum esset exstinctos,

    Plin. 36, 15, 24, § 108:

    deūm me hercle atque hominum pudet,

    before gods and men, Plaut. Trin. 4, 2, 67; Liv. 3, 19, 7.—With subj.-clause:

    pudet Dicere hac praesente verbum turpe: at te id nullo modo Facere puduit,

    Ter. Heaut. 5, 4, 20:

    puderet me dicere non intellegere, si, etc.,

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    servire aeternos non puduisse deos?

    Tib. 2, 3, 30: nec lusisse pudet sed non incidere [p. 1486] ludum, Hor. Ep. 1, 14, 36:

    scripta pudet recitare,

    id. ib. 1, 19, 42:

    nonne esset puditum, legatum dici Maeandrium?

    Cic. Fl. 22, 52.—With supine:

    pudet dictu,

    Tac. Agr. 32.—In the gerund:

    non enim pudendo, sed non faciendo id, quod non decet, impudentiae nomen effugere debemus,

    Cic. de Or. 1, 26, 120:

    inducitur ad pudendum,

    id. Brut. 50, 188.—Hence,
    A.
    pŭdens, entis, P. a., shamefaced, bashful, modest (class.):

    muta pudens est,

    Lucr. 4, 1164:

    pudens et probus filius,

    Cic. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    cur nescire, pudens prave, quam discere malo?

    Hor. A. P. 88:

    nihil pudens, nihil pudicum in eo apparet,

    Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Verr. 2, 1, 1, § 2:

    animus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 68:

    pudens et liberalis risus,

    Auct. Her. 3, 13, 23.— Comp., Cic. Pis. 17.— Sup.:

    homo,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    vir,

    id. Fl. 20:

    femina,

    id. Verr. 2, 1, 37, § 94.— Adv.: pŭdenter, modestly, bashfully, Afran. ap. Charis. p. 190 P.; Cic. Quint. 11, 39; id. Vatin. 2, 6:

    sumere,

    Hor. Ep. 1, 17, 44; id. A. P. 51.— Comp.:

    pudentius accedere,

    Cic. de Or. 2, 89, 364; Gell. 12, 11, 5. — Sup.:

    pudentissime aliquid petere,

    Cic. Att. 16, 15, 5.—
    B.
    pŭdendus, a, um, P. a., of which one ought to be ashamed, shameful, scandalous, disgraceful, abominable (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ut jam pudendum sit honestiora decreta esse legionum quam senatus,

    Cic. Phil. 5, 2, 4:

    vita,

    Ov. P. 2, 2, 108:

    vulnera,

    Verg. A. 11, 55:

    causa,

    Ov. H. 5, 98:

    parentes,

    Suet. Vit. 2:

    negotiationes vel privato pudendas exercere,

    id. Vesp. 16:

    pudenda miserandaque oratio,

    id. Tib. 65:

    pudenda dictu spectantur,

    Quint. 1, 2, 8; cf.:

    pudendumque dictu, si, etc.,

    id. 6, 4, 7:

    luxus,

    Tac. A. 3, 53:

    hoc quoque animal (sc. blatta) inter pudenda est,

    Plin. 29, 6, 39, § 140:

    proh cuncta pudendi!

    wholly shameful! Sil. 11, 90:

    membra,

    the parts of shame, the privy parts, Ser. Samm. 36, 681.—
    2.
    Subst.: pŭdenda, ōrum, n. (sc. membra).
    a.
    The private parts (post-class.), Aus. Per. Odyss. 6; id. Idyll. 6, 85; Aug. Civ. Dei, 14, 17; Sen. ad Marc. 22, 1; Vulg. Nah. 3, 5.—
    b.
    The breech, fundament, Min. Fel. Oct. 28 med.

    Lewis & Short latin dictionary > pudenda

  • 12 pudeo

    pŭdĕo, ŭi, or pŭdĭtum est, ēre ( dep. form pudeatur, Petr. 47, 4), 2, v. a. and n. [root pu-, pav-, to strike; Sanscr. paviram, weapon; cf. pavire (puvire), tripudium, etc.], to make or be ashamed, to feel shame; to be influenced or restrained by shame or by respect for a person or thing.—In the verb. finit. extremely rare:

    ita nunc pudeo,

    Plaut. Cas. 5, 2, 3:

    siquidem te quicquam, quod facis, pudet,

    id. Mil. 3, 1, 30; Ter. Ad. 1, 2, 4:

    idne pudet te, quia, etc.,

    Plaut. Ep. 1, 2, 4:

    pudet, quod prius non puditum umquam est,

    id. Cas. 5, 2, 4.—In plur.:

    non te haec pudent?

    Ter. Ad. 4, 7, 36:

    semper metuet, quem Saeva pudebunt,

    Luc. 8, 495.—Chiefly used as a verb. impers., pudet, ŭit, or pudĭtum est, one is or feels ashamed, it causes a feeling of shame, etc; constr. aliquem alicujus rei, or with a subj.-clause:

    quos, cum nihil refert, pudet: ubi pudendum est, ibi eos deserit pudor, cum usus est, ut pudeat,

    Plaut. Ep. 2, 1, 1 sq.:

    fratris me Pudet,

    Ter. Ad. 3, 3, 38; id. Heaut. 2, 3, 19:

    sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat,

    Cic. Verr. 1, 12, 35:

    pudet me non tui quidem, sed Chrysippi, etc.,

    id. Div. 2, 15, 35:

    cujus eos non pudere demiror,

    id. Phil. 10, 10, 22:

    ceteros pudeat, si qui, etc.... me autem quid pudeat?

    id. Arch. 6, 12; Ov. M. 7, 617:

    cicatricum et sceleris pudet,

    Hor. C. 1, 35, 33:

    nam pudet tanti mali,

    id. Epod. 11, 7; Plaut. Bacch. 3, 1, 12:

    tum puderet vivos, tamquam puditurum esset exstinctos,

    Plin. 36, 15, 24, § 108:

    deūm me hercle atque hominum pudet,

    before gods and men, Plaut. Trin. 4, 2, 67; Liv. 3, 19, 7.—With subj.-clause:

    pudet Dicere hac praesente verbum turpe: at te id nullo modo Facere puduit,

    Ter. Heaut. 5, 4, 20:

    puderet me dicere non intellegere, si, etc.,

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    servire aeternos non puduisse deos?

    Tib. 2, 3, 30: nec lusisse pudet sed non incidere [p. 1486] ludum, Hor. Ep. 1, 14, 36:

    scripta pudet recitare,

    id. ib. 1, 19, 42:

    nonne esset puditum, legatum dici Maeandrium?

    Cic. Fl. 22, 52.—With supine:

    pudet dictu,

    Tac. Agr. 32.—In the gerund:

    non enim pudendo, sed non faciendo id, quod non decet, impudentiae nomen effugere debemus,

    Cic. de Or. 1, 26, 120:

    inducitur ad pudendum,

    id. Brut. 50, 188.—Hence,
    A.
    pŭdens, entis, P. a., shamefaced, bashful, modest (class.):

    muta pudens est,

    Lucr. 4, 1164:

    pudens et probus filius,

    Cic. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    cur nescire, pudens prave, quam discere malo?

    Hor. A. P. 88:

    nihil pudens, nihil pudicum in eo apparet,

    Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Verr. 2, 1, 1, § 2:

    animus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 68:

    pudens et liberalis risus,

    Auct. Her. 3, 13, 23.— Comp., Cic. Pis. 17.— Sup.:

    homo,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    vir,

    id. Fl. 20:

    femina,

    id. Verr. 2, 1, 37, § 94.— Adv.: pŭdenter, modestly, bashfully, Afran. ap. Charis. p. 190 P.; Cic. Quint. 11, 39; id. Vatin. 2, 6:

    sumere,

    Hor. Ep. 1, 17, 44; id. A. P. 51.— Comp.:

    pudentius accedere,

    Cic. de Or. 2, 89, 364; Gell. 12, 11, 5. — Sup.:

    pudentissime aliquid petere,

    Cic. Att. 16, 15, 5.—
    B.
    pŭdendus, a, um, P. a., of which one ought to be ashamed, shameful, scandalous, disgraceful, abominable (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ut jam pudendum sit honestiora decreta esse legionum quam senatus,

    Cic. Phil. 5, 2, 4:

    vita,

    Ov. P. 2, 2, 108:

    vulnera,

    Verg. A. 11, 55:

    causa,

    Ov. H. 5, 98:

    parentes,

    Suet. Vit. 2:

    negotiationes vel privato pudendas exercere,

    id. Vesp. 16:

    pudenda miserandaque oratio,

    id. Tib. 65:

    pudenda dictu spectantur,

    Quint. 1, 2, 8; cf.:

    pudendumque dictu, si, etc.,

    id. 6, 4, 7:

    luxus,

    Tac. A. 3, 53:

    hoc quoque animal (sc. blatta) inter pudenda est,

    Plin. 29, 6, 39, § 140:

    proh cuncta pudendi!

    wholly shameful! Sil. 11, 90:

    membra,

    the parts of shame, the privy parts, Ser. Samm. 36, 681.—
    2.
    Subst.: pŭdenda, ōrum, n. (sc. membra).
    a.
    The private parts (post-class.), Aus. Per. Odyss. 6; id. Idyll. 6, 85; Aug. Civ. Dei, 14, 17; Sen. ad Marc. 22, 1; Vulg. Nah. 3, 5.—
    b.
    The breech, fundament, Min. Fel. Oct. 28 med.

    Lewis & Short latin dictionary > pudeo

  • 13 accenseo

    ac-censĕo ( ŭi), nsum, 2, v. a., to reckon to or among, to add to; as a verb. finit. very rare:

    numine sub dominae lateo atque accenseor illi,

    i. e. I am her companion, Ov. M. 15, 546; and: accensi, qui his accensebantur, id est attribuebantur, Non. 520, 7.—But hence in frequent use, ac-census, a, um, P. a., reckoned among, or subst. accensus, i., m.
    A.
    One who attends another of higher rank, an attendant, follower; hence, a state officer who attended one of the highest magistrates (consul, proconsul, praetor, etc.) at Rome or in the provinces, for the purpose of summoning parties to court, maintaining order and quiet during its sessions, and proclaiming the hours; an apparitor, attendant, orderly (on account of this office, Varr. 6, § 89 Müll., would derive the word from accieo), Varr. ap. Non. 59, 2 sq.; Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 and 7; id. Att. 4, 16; Liv. 45, 29, 2; Suet. Caes. 20 al.—The person to whom one is accensus is annexed in dat. or gen.:

    qui tum accensus Neroni fuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 28:

    libertus, accensus Gabinii,

    id. Att. 4, 16, 12. The Decurions and Centurions also [p. 16] had their accensi as aids, Varr. L. L. 7, § 58 Müll.;

    also at funerals, as leader of the procession,

    Cic. Leg. 2, 24, 61. Cf. on the accensi, Necker's Antiq. 2, 2, p. 375 sq.—
    B.
    accensi, a kind of reserve troops who followed the army as supernumeraries (= ascripticii, or, in later times, supernumerarii), to take the place of those who fell in battle. They had no arms, and were only clothed with the military cloak, and hence called velati: quia vestiti et inermes sequuntur exercitum, Paul. ex Fest. p. 369 Müll.; they used in battle only slings and stones. They were also employed in constructing public roads. Cf. Mommsen, Degli Accensi Velati, in Annali del. Inst. vol. xxi. (1849), p. 209 sq.; and Necker's Antiq. 3, 2, p. 242 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > accenseo

  • 14 accensi

    ac-censĕo ( ŭi), nsum, 2, v. a., to reckon to or among, to add to; as a verb. finit. very rare:

    numine sub dominae lateo atque accenseor illi,

    i. e. I am her companion, Ov. M. 15, 546; and: accensi, qui his accensebantur, id est attribuebantur, Non. 520, 7.—But hence in frequent use, ac-census, a, um, P. a., reckoned among, or subst. accensus, i., m.
    A.
    One who attends another of higher rank, an attendant, follower; hence, a state officer who attended one of the highest magistrates (consul, proconsul, praetor, etc.) at Rome or in the provinces, for the purpose of summoning parties to court, maintaining order and quiet during its sessions, and proclaiming the hours; an apparitor, attendant, orderly (on account of this office, Varr. 6, § 89 Müll., would derive the word from accieo), Varr. ap. Non. 59, 2 sq.; Cic. Q. Fr. 1, 1, 4 and 7; id. Att. 4, 16; Liv. 45, 29, 2; Suet. Caes. 20 al.—The person to whom one is accensus is annexed in dat. or gen.:

    qui tum accensus Neroni fuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 28:

    libertus, accensus Gabinii,

    id. Att. 4, 16, 12. The Decurions and Centurions also [p. 16] had their accensi as aids, Varr. L. L. 7, § 58 Müll.;

    also at funerals, as leader of the procession,

    Cic. Leg. 2, 24, 61. Cf. on the accensi, Necker's Antiq. 2, 2, p. 375 sq.—
    B.
    accensi, a kind of reserve troops who followed the army as supernumeraries (= ascripticii, or, in later times, supernumerarii), to take the place of those who fell in battle. They had no arms, and were only clothed with the military cloak, and hence called velati: quia vestiti et inermes sequuntur exercitum, Paul. ex Fest. p. 369 Müll.; they used in battle only slings and stones. They were also employed in constructing public roads. Cf. Mommsen, Degli Accensi Velati, in Annali del. Inst. vol. xxi. (1849), p. 209 sq.; and Necker's Antiq. 3, 2, p. 242 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > accensi

  • 15 accido

    1.
    ac-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to begin to cut or to cut into [cf.: adamo, addubito, etc.); hence, so to cut a thing that it falls, to fell, to cut (as verb. finit. very rare).
    I.
    Lit.:

    accidunt arbores, tantum ut summa species earum stantium relinquatur,

    Caes. B. G. 6, 27, 4:

    accisa ornus ferro,

    Verg. A. 2, 626; cf.:

    velut accisis recrescenti stirpibus,

    Liv. 26, 41, 22:

    accisis crinibus,

    cut close, Tac. G. 19: ab locustis genus omne acciditur frugum, eaten up, Arnob. 1, 3.— Poet., to use up:

    fames accisis coget dapibus consumere mensas,

    Verg. A. 7, 125.—
    II.
    Fig., to impair, weaken:

    ita proelio uno accidit Vestinorum res, ut, etc.,

    Liv. 8, 29, 12; so,

    post accisas a Camillo Volscorum res,

    id. 6, 5, 2; cf. 6, 12, 6.—Hence, accīsus, a, um, P. a., cut off or down; impaired, ruined: accisae res (opp. integrae), troubled, disordered, or unfortunate state of things:

    res,

    Cic. Prov. Cons. 14, 34; Liv. 3, 10, 8; 8, 11, 12 al.:

    copiae,

    Hirt. B. G. 8, 31; Liv. 8, 11, 8:

    robur juventutis,

    id. 7, 29 fin.:

    opes,

    Hor. S. 2, 2, 114:

    accisae desolataeque gentes,

    Sil. 8, 590:

    reliquiae (hostium),

    Tac. A. 1, 61.
    2.
    ac-cĭdo, cīdi, no sup., 3, v. n. [cado], to fall upon or down upon a thing, to reach it by falling.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. constr. with ad, in, local adverbs, with dat. or absol.: utinam ne accidisset abiegna ad terram trabes, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22 (Trag. p. 281 ed. Vahl., where it is: accĕdisset, acc. to the MSS., v. Vahl. N. v.):

    signa de caelo ad terram,

    Plaut. Rud. prol. 8; so,

    tam crebri ad terram accidebant quam pira,

    id. Poen. 2, 38: trabs in humum accidens, Varr. ap. Non. 494 fin.; so,

    imago aetheris ex oris in terrarum accidat oras,

    Lucr. 4, 215:

    rosa in mensas,

    Ov. F. 5, 360: quo Castalia per struices saxeas lapsu accidit, Liv. Andr. ap. Fest. p. 310 Müll. (Rib. Trag. Rel. p. 5):

    ut missa tela gravius acciderent,

    fall upon, hit, Caes. B. G. 3, 14; so Liv. 2, 50, 7.—
    B.
    Esp.: a. ad genua or genibus, of a suppliant, to fall at one's knees: me orat mulier lacrimansque ad genua accidit, Enn. ap. Non. 517, 15 (Com. v. 9 ed. Vahl.); so Ter. Hec. 3, 3, 18; Suet. Caes. 20; id. Claud. 10;

    for which: genibus praetoris,

    Liv. 44, 31;

    also: ad pedes,

    Cic. Att. 1, 14, 5, and absol.: quo accĭdam? quo applicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 ed. Vahl., where it is accĕdam).—
    C.
    Transf., to strike the senses, to reach a thing by means of the senses; constr. with ad, the dat. or acc.: vox, sermo accidit ad aurīs (or auribus; also, aurīs alicujus), the voice, the speech falls upon or reaches the ear: nota vox ad aurīs accidit, Att. ap. Non. 39, 5:

    nova res molitur ad aurīs accidere,

    Lucr. 2, 1024; and:

    nihil tam populare ad populi Romani aurīs accidisse,

    Cic. Sest. 50, 107:

    auribus,

    Liv. 24, 46, 5; Quint. 12, 10, 75:

    aurīs,

    Plaut. Stich. 1, 2, 31; absol., Liv. 10, 5, 2; 27, 15, 16 sq.; Curt. 4, 4, 5 al.; cf.

    also: clamor accidit ad aurīs,

    Liv. 26, 40, 10; and absol.:

    clamor accidit,

    id. 4, 33, 9; 40, 32, 2;

    likewise: nomen famaque alicujus accidit ad aliquem,

    id. 21, 10, 12; v. Fabri ad h. l.—Hence sometimes in Livy: vox or fama accidit (ad aurīs or ad aliquem), with an acc. c. inf.:

    ut vox etiam ad hostes accideret captum Cominium esse,

    Liv. 10, 41, 7:

    quia repente fama accidit classem Punicam adventare,

    the report came, id. 27, 29, 7; v. Weissenb. a. h. l.
    II.
    Fig.
    A.
    In gen., to fall out, come to pass, happen, occur; and with dat. pers., to happen to, to befall one. (The distinction between the syn. evenio, accido, and contingo is this: evenio, i. e. ex-venio, is used of either fortunate or unfortunate events: accido, of occurrences which take us by surprise; hence it is used either of an indifferent, or, which is its general use, of an unfortunate occurrence: contingo, i. e. contango, indicates that an event accords with [p. 17] one's wishes; and hence is generally used of fortunate events. As Isid. says, Differ. 1: Contingunt bona: accidunt mala: eveniunt utraque):

    res accidit,

    Caes. B. G. 1, 14;

    Id acciderat, ut Galli consilium caperent,

    ib. 3, 2:

    si quid adversi acciderit,

    Cic. Ac. 2, 38, 121; cf. ib. 1, 26, 57:

    nollem accidisset tempus, in quo, etc.,

    id. Fam. 3, 10:

    si qua calamitas accidisset,

    id. Verr. 2, 3, 55: id. Rosc. Am. 34:

    contra opinionem accidit,

    Caes. B. G. 3, 9:

    pejus Sequanis accidit,

    ib. 1, 31:

    periculum accidit,

    ib. 3, 3:

    detrimentum accidit,

    ib. 7, 52. Also of fortunate occurrences:

    omnia tibi accidisse gratissima,

    Cic. Fam. 3, 1; 11, 15:

    accidit satis opportune,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. Brem. Nep. Milt. 1, 1; Herz. Caes. B. G. 7, 3.—Constr. with ut (Zumpt, § 621), sometimes with quod:

    accidit perincommode, quod eum nusquam vidisti,

    Cic. Att. 1, 17; or with inf.:

    nec enim acciderat mihi opus esse,

    id. Fam. 6, 11. Pleonast. in narrations: accidit ut, it happened, or came to pass, that: accidit ut una nocte omnes Hermae dejicerentur, it happened that, etc., Nep. Alc. 3, 2; so Cic. Fam. 3, 8, 8; id. Att. 1, 5, 4 al.—
    B.
    In part.
    1.
    Si quid cui accidat, or si quid humanitus accidat, euphemist. for to die; if any thing should happen to one (for which Ennius says:

    si quid me fuerit humanitus, Ann. v. 128 ed. Vahl.): si quid pupillo accidisset,

    Cic. Inv. 2, 21; Caes. B. G. 1, 18;

    si quid mihi humanitus accidisset,

    Cic. Phil. 1, 4; Dig. 34, 4, 30 § 2 al. (cf. the Greek ei ti pathoi); so, per aposiopesin, sive—quod heu timeo, sive superstes eris, Ov. Her. 13, 164. (But Cic. Mil. 22, 58; Caes. B. G. 2, 35, and similar passages, are to be taken in the usual signif.)—
    2.
    To turn out (this very rare):

    timeo “incertum” hoc quorsum accidat,

    Ter. And. 1, 5, 29:

    si secus acciderit,

    Cic. Fam. 6, 21, 2. —
    3.
    In gram., to belong to:

    plurima huic (verbo) accidunt (i. e. genus, tempora),

    Quint. 1, 5, 41 al.

    Lewis & Short latin dictionary > accido

  • 16 acumino

    ăcūmĭno, āvi, ātum, 1, v. a. [id.], to make pointed, to sharpen, in verb finit.:

    contextum spinae acuminavit in caudam,

    Lact. Opif. 7, 7.— Part. perf.:

    telum culicis,

    Plin. 11, 2, 1:

    cornu lunae,

    id. 18, 35, 79:

    corpus,

    id. 11, 24, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > acumino

  • 17 adoperio

    ăd-ŏpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a., to cover up or over (not used before the Aug. per., and gen. in the part. perf. pass.):

    capite adoperto,

    Liv. 1, 26; id. Epit. 89, and Suet. Ner. 48:

    purpureo adopertus amictu,

    Verg. A. 3, 405:

    tempora adoperta cucullo,

    Juv. 8, 145:

    adopertam floribus humum,

    Ov. M. 15, 688; cf. id. ib. 8, 701:

    hiems gelu,

    id. F. 3, 235:

    aether nubibus,

    id. ib. 2, 75:

    lumina somno,

    id. M. 1, 714:

    tenebris mors,

    Tib. 1, 1, 70:

    foribus adopertis,

    with closed doors, Suet. Oth. 11.—In the verb. finit.:

    Quidam prius tuto sale sex horis (ova) adoperiunt,

    Col. 8, 6: pellem setis adoperuit, Lact. Op. Dei, 7.—Hence, ădŏpertē, adv., v. the foll. art.

    Lewis & Short latin dictionary > adoperio

  • 18 beati

    bĕo, āvi, ātum, 1, v. a. [akin to benus, bonus, and, acc. to Fick, connected with deidô, deinos], to make happy, to bless (as verb. finit. rare, and mostly poet. for fortuno, beatum efficio; not in Cic.).
    I.
    In gen., to gladden, rejoice, refresh:

    hoc me beat,

    Plaut. Am. 2, 2, 12:

    foris aliquantillum etiam quod gusto, id beat,

    id. Capt. 1, 2, 34:

    ecquid beo te?

    does that gladden thee? Ter. Eun. 2, 2, 47.—Hence, in colloq. lang. beas or beasti, that delights me, I am rejoiced at that, Plaut. As. 2, 2, 66; Ter. And. 1, 1, 79.—
    II.
    Aliquem aliquā re, to make happy, reward with, enrich:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29:

    seu te... bearis Interiore notā Falerni,

    id. ib. 2, 3, 7:

    ne dominus Munere te parvo beet,

    id. Ep. 1, 18, 75:

    Latium beabit divite linguā,

    id. ib. 2, 2, 121.—Hence, bĕātus, a, um, P. a.
    A.
    Happy, prosperous, blessed, fortunate (very freq. in prose and poetry; cf.:

    felix, fortunatus): neque ulla alia huic verbo, cum beatum dicimus, subjecta notio est, nisi, secretis malis omnibus, cumulata bonorum complexio,

    Cic. Tusc. 5, 10, 29:

    hic tyrannus ipse judicavit quam esset beatus,

    id. ib. 5, 20, 61:

    qui beatus est, non intellego, quid requirat, ut sit beatior: si est enim quod desit, ne beatus quidem est,

    id. ib. 5, 8, 23:

    beatus, ni unum hoc desit,

    Ter. Phorm. 1, 3, 18; Afran. ap. Non. p. 517, 17:

    beatus ille, qui procul negotiis, etc.,

    Hor. Epod. 2, 1:

    nihil est ab omni Parte beatum,

    id. C. 2, 16, 28:

    beatissima vita,

    Cic. Tusc. 5, 8, 23.—
    2.
    Transf.:

    satisne videtur declarasse Dionysius nihil ei esse beatum, cui, etc.,

    a cause of happiness, Cic. Tusc. 5, 21, 62.—
    3.
    Subst.
    (α).
    bĕāti, ōrum, m., the happy, fortunate persons:

    istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum concedamus,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    Phraaten numero beatorum Eximit Virtus,

    Hor. C. 2, 2, 18.—
    (β).
    bĕātum, i, n. ( = beatitas, beatitudo, q. v.), happiness, blessedness:

    in quā sit ipsum etiam beatum,

    Cic. Fin. 5, 28, 84:

    ex bonis, quae sola honesta sunt, efficiendum est beatum,

    id. Tusc. 5, 15, 45.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of outward prosperity, opulent, wealthy, rich, in good circumstances:

    Dionysius tyrannus fuit opulentissumae et beatissumae civitatis (sc. Syracusarum),

    Cic. N.D. 3, 33, 81:

    res omnes quibus abundant ii, qui beati putantur,

    id. ib. 2, 37, 95; Plaut. Curc. 3, 1:

    ut eorum ornatus... hominis non beatissimi suspicionem prae, beret,

    Nep. Ages. 8, 2; Hor. C. 2, 4, 13; 2, 18, 14; 3, 7, 3; 3, 16, 32; 3, 29, 11; id. S. 2-8, 1; id. Epod. 16, 41; Ov. Am. 1, 15, 34.— As subst.: bĕāti, ōrum, m., the rich:

    noli nobilibus, noli conferre beatis,

    Prop. 2, 9, 33.—
    b.
    Poet., of inanimate things, rich, abundant, excellent, splendid, magnificent:

    gazae,

    Hor. C. 1, 29, 1:

    arces,

    id. ib. 2, 6, 21:

    Cyprus,

    id. ib. 3, 26, 9:

    copia,

    id. C.S. 59:

    rus,

    id. Ep. 1, 10, 14.—With abl., Hor. Ep. 2, 1, 139:

    nectar,

    Mart. 9, 12, 5; Cat. 68, 14: argentum felix omnique beatius auro, Ov P 2, 8, 5.— Trop.:

    ubertas,

    overflowing, Quint. 10, 1, 109:

    copia,

    id. 10, 1, 61:

    eventus,

    Tac. Dial. 9.—
    2.
    Late Lat., blessed, i. e. deceased, dead:

    quem cum beatum fuisse Sallustius respondisset, intellexit occisum,

    Amm. 25, 3, 21:

    beatae memoriae,

    of blessed memory, Hier. Ep. ad Marc. 24; cf.: si nobis, cum ex hac vitā emigraverimus, in beatorum insulis inmortale aevum, ut fabulae ferunt, degere liceret, Cic. ap. Aug. Trin. 14, 9 (Fragm. Hortens. 40 B. and K.).—
    3.
    Beatissimus, in late Lat., a title of the higher clergy, Cod. 1, 4, 13; Auct. Collat. 9, 6; Novell. 123, 3 al. —Hence, adv.: bĕātē, happily, Cat. 14, 10:

    vivere,

    Cic. Ac. 1, 9, 33; id. Div. 2, 1, 2; id. Tusc. 2, 12, 29; id. Fin. 2, 27, 86; id. Par 1, 3, 15.— Comp., Sen. Ep. 92, 24.— Sup., Sen. Cons. Helv. 9, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > beati

  • 19 beo

    bĕo, āvi, ātum, 1, v. a. [akin to benus, bonus, and, acc. to Fick, connected with deidô, deinos], to make happy, to bless (as verb. finit. rare, and mostly poet. for fortuno, beatum efficio; not in Cic.).
    I.
    In gen., to gladden, rejoice, refresh:

    hoc me beat,

    Plaut. Am. 2, 2, 12:

    foris aliquantillum etiam quod gusto, id beat,

    id. Capt. 1, 2, 34:

    ecquid beo te?

    does that gladden thee? Ter. Eun. 2, 2, 47.—Hence, in colloq. lang. beas or beasti, that delights me, I am rejoiced at that, Plaut. As. 2, 2, 66; Ter. And. 1, 1, 79.—
    II.
    Aliquem aliquā re, to make happy, reward with, enrich:

    caelo Musa beat,

    Hor. C. 4, 8, 29:

    seu te... bearis Interiore notā Falerni,

    id. ib. 2, 3, 7:

    ne dominus Munere te parvo beet,

    id. Ep. 1, 18, 75:

    Latium beabit divite linguā,

    id. ib. 2, 2, 121.—Hence, bĕātus, a, um, P. a.
    A.
    Happy, prosperous, blessed, fortunate (very freq. in prose and poetry; cf.:

    felix, fortunatus): neque ulla alia huic verbo, cum beatum dicimus, subjecta notio est, nisi, secretis malis omnibus, cumulata bonorum complexio,

    Cic. Tusc. 5, 10, 29:

    hic tyrannus ipse judicavit quam esset beatus,

    id. ib. 5, 20, 61:

    qui beatus est, non intellego, quid requirat, ut sit beatior: si est enim quod desit, ne beatus quidem est,

    id. ib. 5, 8, 23:

    beatus, ni unum hoc desit,

    Ter. Phorm. 1, 3, 18; Afran. ap. Non. p. 517, 17:

    beatus ille, qui procul negotiis, etc.,

    Hor. Epod. 2, 1:

    nihil est ab omni Parte beatum,

    id. C. 2, 16, 28:

    beatissima vita,

    Cic. Tusc. 5, 8, 23.—
    2.
    Transf.:

    satisne videtur declarasse Dionysius nihil ei esse beatum, cui, etc.,

    a cause of happiness, Cic. Tusc. 5, 21, 62.—
    3.
    Subst.
    (α).
    bĕāti, ōrum, m., the happy, fortunate persons:

    istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum concedamus,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    Phraaten numero beatorum Eximit Virtus,

    Hor. C. 2, 2, 18.—
    (β).
    bĕātum, i, n. ( = beatitas, beatitudo, q. v.), happiness, blessedness:

    in quā sit ipsum etiam beatum,

    Cic. Fin. 5, 28, 84:

    ex bonis, quae sola honesta sunt, efficiendum est beatum,

    id. Tusc. 5, 15, 45.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of outward prosperity, opulent, wealthy, rich, in good circumstances:

    Dionysius tyrannus fuit opulentissumae et beatissumae civitatis (sc. Syracusarum),

    Cic. N.D. 3, 33, 81:

    res omnes quibus abundant ii, qui beati putantur,

    id. ib. 2, 37, 95; Plaut. Curc. 3, 1:

    ut eorum ornatus... hominis non beatissimi suspicionem prae, beret,

    Nep. Ages. 8, 2; Hor. C. 2, 4, 13; 2, 18, 14; 3, 7, 3; 3, 16, 32; 3, 29, 11; id. S. 2-8, 1; id. Epod. 16, 41; Ov. Am. 1, 15, 34.— As subst.: bĕāti, ōrum, m., the rich:

    noli nobilibus, noli conferre beatis,

    Prop. 2, 9, 33.—
    b.
    Poet., of inanimate things, rich, abundant, excellent, splendid, magnificent:

    gazae,

    Hor. C. 1, 29, 1:

    arces,

    id. ib. 2, 6, 21:

    Cyprus,

    id. ib. 3, 26, 9:

    copia,

    id. C.S. 59:

    rus,

    id. Ep. 1, 10, 14.—With abl., Hor. Ep. 2, 1, 139:

    nectar,

    Mart. 9, 12, 5; Cat. 68, 14: argentum felix omnique beatius auro, Ov P 2, 8, 5.— Trop.:

    ubertas,

    overflowing, Quint. 10, 1, 109:

    copia,

    id. 10, 1, 61:

    eventus,

    Tac. Dial. 9.—
    2.
    Late Lat., blessed, i. e. deceased, dead:

    quem cum beatum fuisse Sallustius respondisset, intellexit occisum,

    Amm. 25, 3, 21:

    beatae memoriae,

    of blessed memory, Hier. Ep. ad Marc. 24; cf.: si nobis, cum ex hac vitā emigraverimus, in beatorum insulis inmortale aevum, ut fabulae ferunt, degere liceret, Cic. ap. Aug. Trin. 14, 9 (Fragm. Hortens. 40 B. and K.).—
    3.
    Beatissimus, in late Lat., a title of the higher clergy, Cod. 1, 4, 13; Auct. Collat. 9, 6; Novell. 123, 3 al. —Hence, adv.: bĕātē, happily, Cat. 14, 10:

    vivere,

    Cic. Ac. 1, 9, 33; id. Div. 2, 1, 2; id. Tusc. 2, 12, 29; id. Fin. 2, 27, 86; id. Par 1, 3, 15.— Comp., Sen. Ep. 92, 24.— Sup., Sen. Cons. Helv. 9, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > beo

  • 20 bipartio

    bĭ-partĭo (in MSS. also bĭ-pertĭo), no perf., ītum, 4, v. a. [bis], to divide into two parts, to bisect (as verb. finit. very rare; more freq. in part. and adv.): ver bipartitur, is divided (in respect to weather), Col. 11, 2, 36; so,

    hiems bipertitur,

    id. 11, 2, 5 Schneid. N. cr. —Mostly part. pass.:

    bipartita divisio,

    Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

    genus bipartitum,

    Cic. Top. 22, 85:

    bipertiti Aethiopes,

    Plin. 5, 8, 8, § 43:

    ut faceres imperium bipartitum,

    Vulg. Ecclus. 47, 23.—Hence, bĭpartītō ( bĭpert-), adv., in two parts or divisions, in two ways:

    bipartito classem distribuere,

    Cic. Fl. 14, 32; id. Phil. 10, 6, 13: signa inferre, to attack in two parties or divisions, Caes. B. G. 1, 25 Oud. N. cr.:

    collocare insidias in silvis,

    id. ib. 5, 32:

    equites bipertito in eos emissi magnam caedem edidere,

    Liv. 40, 32, 6:

    secta bipartito cum mens discurrit utroque,

    in two different directions, Ov. R. Am. 443.—With esse or fieri (cf. in Gr. dicha einai, gignesthai):

    ibi in proximis villis ita bipartito fuerunt ut Tiberis inter eos et pons interesset,

    Cic. Cat. 3, 2, 5 B. and K.:

    id fit bipartito,

    id. Inv. 2, 29, 86.

    Lewis & Short latin dictionary > bipartio

См. также в других словарях:

  • finit — fi|nit 〈Adj.; Gramm.〉 bestimmt; finite Verbalform, finites Verb durch Person, Numerus (u. Genus) bestimmte Verbalform; Syn. Verbum finitum; Ggs.: infinit [Etym.: <lat. finitus] …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • French verb morphology — This article is part of the series on: French language Langues d oïl Dialects Creoles Francophonie History Oaths of Strasbourg Ordinance of Villers Cotterêts Anglo Norman Grammar …   Wikipedia

  • savoir — 1. savoir [ savwar ] v. tr. <conjug. : 32> • fin XIIe; saveir 980; savir 842; lat. pop. °sapere (e long), class. sapere (e bref) « goûter, connaître » I ♦ Appréhender par l esprit. A ♦ 1 ♦ Avoir présent à l esprit (un objet de pensée qu on… …   Encyclopédie Universelle

  • tout — [ tu ] ; toute [ tut ] ; tous [ tu ] (adj.), [ tus ] (pron.) ; toutes [ tut ] adj., pron., adv. et n. • Xe; bas lat. tottus, forme expressive de totus « tout entier, intégral » I ♦ Adj. A ♦ (fin …   Encyclopédie Universelle

  • Conditionnel — Inhaltsverzeichnis 1 Sprachbau 2 Substantiv 2.1 Genera 2.2 Artikel 2.3 Numeri 3 Pronomina 3.1 …   Deutsch Wikipedia

  • Französische Grammatik — Die Französische Grammatik (frz.: grammaire française) ist die Grammatik der modernen französischen Sprache. Inhaltsverzeichnis 1 Sprachbau 2 Substantiv 2.1 Genera 2.2 Artikel …   Deutsch Wikipedia

  • Französische Konjugation — Inhaltsverzeichnis 1 Sprachbau 2 Substantiv 2.1 Genera 2.2 Artikel 2.3 Numeri 3 Pronomina 3.1 …   Deutsch Wikipedia

  • faire — 1. faire [ fɛr ] v. tr. <conjug. : 60> • Xe; fazet 3e pers. subj. 842; lat. facere. REM. Les formes en fais (faisons, faisions, etc.) se prononcent [ fəz ] I ♦ Réaliser (un objet : qqch. ou qqn). 1 ♦ Réaliser hors de soi (une chose… …   Encyclopédie Universelle

  • Sumerische Sprache — Sumerisch (Eigenbezeichnung: Eme gir „einheimische Sprache“) Gesprochen in vormals in Mesopotamien Sprecher ausgestorben Linguistische Klassifikation Isolierte Sprache Sumerisch …   Deutsch Wikipedia

  • tous — → tout ⇒TOUT1, TOUTE, TOUS, TOUTES, adj. indéf. et pron. indéf. I. Adj. indéf. A. [Marque l idée d intégralité] 1. [Précède un déterm. du subst. (art. déf., art. indéf., adj. poss., adj. dém.) ou bien précède un pron. (dém., pers., poss.) ou… …   Encyclopédie Universelle

  • Omotisch — Verbreitung der omotischen Sprachen ██ Südomotisch ██ Mao █ …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»