Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

vallum

  • 1 vāllum

        vāllum ī, n    [vallus], a line of palisades, palisaded rampart, intrenchment, circumvallation: vallo fossāque moenia circumvenit, S.: Pompeium fossā et vallo saeptum tenet: in tumulo vallum ducere, L.: fossas implere ac vellere vallum, V.— Fig., a wall, rampart, fortification: non Alpium vallum contra ascensum Gallorum obicio: munitae sunt palpebrae tamquam vallo pilorum.
    * * *
    wall, rampart; entrenchment, line of palisades, stakes

    Latin-English dictionary > vāllum

  • 2 vallum

    vallum vallum, i n вал

    Латинско-русский словарь > vallum

  • 3 vallum

    vallum vallum, i n укрепление, вал

    Латинско-русский словарь > vallum

  • 4 vallum

    vallum, i, n. [collective of 1. vallus; the line of palisades about an intrenchment; hence], an earthen wall or rampart set with palisades, a palisaded rampart, intrenchment, circumvallation.
    I.
    Lit., Varr. L. L. 5, § 117 Müll.; Liv. 33, 5, 4 sq.:

    castra vallo fossāque munire,

    Caes. B. G. 2, 5:

    aliquem vallo et fossā saeptum tenere,

    Cic. Att. 9, 12, 3:

    oppidum vallo et fossā cingere,

    id. ib. 5, 20, 5:

    oppidum vallo et fossā circumdare,

    id. Fam. 15, 4, 10; Sall. J. 76, 2; Liv. 7, 23, 5; Verg. A. 9, 146; 9, 506; 9, 524; Hor. Epod. 9, 13 al.—
    II.
    Transf., in gen., a wall, rampart, fortification; with gen.:

    non Alpium vallum contra ascensum transgressionemque Gallorum obicio et oppono,

    Cic. Pis. 33, 81:

    India vallo munitur eburno,

    Lucr. 2, 538:

    saepes pastorum munita vallo arboris,

    Plin. 12, 5, 11, § 22:

    (spica) contra avium minorum morsus munitur vallo aristarum,

    Cic. Sen. 15, 51:

    munitae sunt palpebrae tamquam vallo pilorum,

    id. N. D. 2, 57, 143:

    dentium,

    App. Dogm. Plat. 1, p. 10, 9.— Absol.:

    si interdicta petes vallo (i. e. stola) circumdata, etc.,

    Hor. S. 1, 2, 96.

    Lewis & Short latin dictionary > vallum

  • 5 vallum

    1. vāllum, ī, n. (vallus), I) die Gesamtmasse der Palisaden, die um das Lager auf dem Schanzwalle eingeschlagen wurden, die Verschanzung oder der mit Palisaden versehene Wall (agger) selbst, vallum caecum (maskierte), Liv.: vallum petere, Liv.: vallum ducere, Liv.: vallum moliri, Tac.: vallum fossamque per totum spatii opus ducere, Liv.: vallum fodere, Tac.: vallum obicere, Liv.: vallum circumicere, Liv.: vallum ita producere, ut etc., Liv.: castra vallo munire, Caes., vallo atque fossā munire, Sall.: oppidum vallo et fossā cingere, Cic.: vallo saepire aciem, Liv.: moenia vallo atque fossā circumdare, Sall.: exercitum intra vallum compellere, Liv.: vallum scindere, Caes.: proruere vallum in fossas, Liv.: vallum fossasque implere, Liv. – II) übtr., die Schutzwehr, der Wall, Damm, spica munitur vallo aristarum, Cic.: u. so omnium satorum fructus... munitor vallo aristarum contra aves et parvas quadripedes, Plin.: Alpium vallum contra ascensum transgressionemque obicere et opponere, Cic.
    ————————
    2. vāllum, ī, n., s. 2. vallus.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vallum

  • 6 vallum [1]

    1. vāllum, ī, n. (vallus), I) die Gesamtmasse der Palisaden, die um das Lager auf dem Schanzwalle eingeschlagen wurden, die Verschanzung oder der mit Palisaden versehene Wall (agger) selbst, vallum caecum (maskierte), Liv.: vallum petere, Liv.: vallum ducere, Liv.: vallum moliri, Tac.: vallum fossamque per totum spatii opus ducere, Liv.: vallum fodere, Tac.: vallum obicere, Liv.: vallum circumicere, Liv.: vallum ita producere, ut etc., Liv.: castra vallo munire, Caes., vallo atque fossā munire, Sall.: oppidum vallo et fossā cingere, Cic.: vallo saepire aciem, Liv.: moenia vallo atque fossā circumdare, Sall.: exercitum intra vallum compellere, Liv.: vallum scindere, Caes.: proruere vallum in fossas, Liv.: vallum fossasque implere, Liv. – II) übtr., die Schutzwehr, der Wall, Damm, spica munitur vallo aristarum, Cic.: u. so omnium satorum fructus... munitor vallo aristarum contra aves et parvas quadripedes, Plin.: Alpium vallum contra ascensum transgressionemque obicere et opponere, Cic.

    lateinisch-deutsches > vallum [1]

  • 7 vallum

    [st1]1 [-] vallum, i, n.: a - palissade [couronnant l'agger].    - aggerem ac vallum exstruere, Caes. BG. 7, 72, 4: établir une levée de terre et une palissade. b - retranchement [levée de terre et palissade], rempart.    - Caes. BG. 2, 5, 6 ; 3, 17, 6 ; Att. 5, 20, 5 ; 9, 12, 3. c - rempart, défense.    - Cic. CM 51; Pis. 81; Nat. 2, 143 ; Hor. S. 1, 2, 96.    - voir hors site vallum. [st1]2 [-] vallum, i, n.: petit van.    - c. vallus, i. f.
    * * *
    [st1]1 [-] vallum, i, n.: a - palissade [couronnant l'agger].    - aggerem ac vallum exstruere, Caes. BG. 7, 72, 4: établir une levée de terre et une palissade. b - retranchement [levée de terre et palissade], rempart.    - Caes. BG. 2, 5, 6 ; 3, 17, 6 ; Att. 5, 20, 5 ; 9, 12, 3. c - rempart, défense.    - Cic. CM 51; Pis. 81; Nat. 2, 143 ; Hor. S. 1, 2, 96.    - voir hors site vallum. [st1]2 [-] vallum, i, n.: petit van.    - c. vallus, i. f.
    * * *
        Vallum, valli. Caes. Rempar.
    \
        Cingere oppidum vallo et fossa. Cic. Entourer ou environner de rempar et de fossé, Remparer et fossoyer.
    \
        Fossa et vallo septum tenere aliquem. Cic. Le tenir enclos et assiegé.
    \
        Vallum, significat nonnunquam vannum. Var. Un van.

    Dictionarium latinogallicum > vallum

  • 8 vallum

    I ī n. [ vallus I \]
    2) вал, насыпь с частоколом ( oppidum fossā et vallo cingere C)
    v. caecum Csволчья яма
    3) защита, оплот (v. Alpium C)
    II vallum, ī n. Vr = vallus II

    Латинско-русский словарь > vallum

  • 9 vallum [2]

    2. vāllum, ī, n., s. 2. vallus.

    lateinisch-deutsches > vallum [2]

  • 10 vallum

    вал, насыпь; в пер. см.: оборона, защита: s. fidei (1. 31 eod.).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > vallum

  • 11 vallum

    palisade, earthen wall, entrenchment, rampart.

    Latin-English dictionary of medieval > vallum

  • 12 vallum

    , i n
      вал, укрепление

    Dictionary Latin-Russian new > vallum

  • 13 inter-vāllum

        inter-vāllum ī, n    —Prop., the space between palisades, an intermediate space, interval, distance: pari intervallo, at an equal distance, Cs.: quo consuerat intervallo, at the usual distance, Cs.: videt magnis intervallis sequentes, L.: unius signi: ex intervallo, from a distance, L.: longo proximus intervallo, V.: ab Capsā duūm milium intervallo, S.—In time, an interval, intermission, respite: annuum regni, interregnum, L.: sine intervallo loquacitas, incessant: dolor dat intervalla, relaxes sometimes: ex tanto intervallo, L.—A pause: trochaeus temporibus et intervallis est par iambo: intervallo dicere, after a pause: in cantibus intervalla, musical pauses.—Fig., difference, dissimilitude: quantum sit interiectum inter, etc.

    Latin-English dictionary > inter-vāllum

  • 14 vallus

    1. vāllus, ī, m., der Pfahl, I) im allg., zum Stützen der Weinstöcke usw., Verg.: mit Spitzen versehen, bei den Galliern zum Mähen des Getreides, Plin. – II) insbes., der zur Befestigung u. Verschanzung des Lagers usw. dienende Pfahl, der Schanzpfahl, die Palisade, vallum caedere, caedere et parare, Liv.: ferre vallum, Cic.: vallos ferre, Liv. epit. – kollektiv (st. vallum), die Palisaden, Verpalisadierung, der Wall, duplex vallus, Caes.: vallus contra hostes, Caes. – poet. übtr., vallus pectinis, die Zähne des Kammes, Ov. am. 1, 14, 15.
    ————————
    2. vallus, ī, f. (Demin. v. vannus, st. vannulus), die Getreide- od. Futterschwinge, Varro r.r. 1, 23, 5 u. 1, 52, 2. Varro fr. bei Serv. Verg. georg. 1, 166. – Nbf. vallum, ī, n., Varro LL. 5, 138.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vallus

  • 15 vallus

    1.
    vallus, i, m. [cf. Gr. hêlos, nail], a stake, pale.
    I.
    In gen. (rare).
    a.
    For supporting vines, Verg. G. 1, 264; 2, 25.—
    b.
    A pole set with teeth and fastened to a cart, pushed forwards by oxen placed behind;

    used by the Gauls for cutting grain,

    Plin. 18, 30, 72, § 296 (in Pall. 7, 2, called vehiculum).—
    II.
    Esp., in milit. lang., a stake, palisade, used for intrenchment (freq. and class.): qui labor, quantus agminis;

    ferre plus dimidiati mensis cibaria... ferre vallum, etc.,

    Cic. Tusc. 2, 16, 37:

    Scipio Africanus militem cottidie in opere habuit et triginta dierum frumentum, ad septenos vallos ferre cogebat,

    Liv. Epit. 57: virgulta vallo caedendo, id. 25, 36, 5:

    vallum cae dere et parare jubet,

    id. 33, 5, 4:

    vallum secum ferente milite,

    id. 33, 6, 1:

    quo qui intraverant, se ipsi acutissimis vallis induebant: hos cippos appellabant,

    Caes. B. G. 7, 73.—
    B.
    Transf.
    1.
    Collect. for vallum, a rampart set with palisades, Caes. B. C. 3, 63; Auct. B. Alex. 2, 3; Tib. 1, 10, 9.—
    2.
    In gen., a point, spike:

    pectinis,

    a tooth, Ov. Am. 1, 14, 15.
    2.
    vallus, i, f. dim. [contr. for vannulus, from vannus], a little winnowing-van for grain or provender, Varr. R. R. 1, 52, 2; 1, 23, 5; id. ap. Serv. ad Verg. G. 1, 166.

    Lewis & Short latin dictionary > vallus

  • 16 vallus [1]

    1. vāllus, ī, m., der Pfahl, I) im allg., zum Stützen der Weinstöcke usw., Verg.: mit Spitzen versehen, bei den Galliern zum Mähen des Getreides, Plin. – II) insbes., der zur Befestigung u. Verschanzung des Lagers usw. dienende Pfahl, der Schanzpfahl, die Palisade, vallum caedere, caedere et parare, Liv.: ferre vallum, Cic.: vallos ferre, Liv. epit. – kollektiv (st. vallum), die Palisaden, Verpalisadierung, der Wall, duplex vallus, Caes.: vallus contra hostes, Caes. – poet. übtr., vallus pectinis, die Zähne des Kammes, Ov. am. 1, 14, 15.

    lateinisch-deutsches > vallus [1]

  • 17 vāllāris

        vāllāris e, adj.    [vallum], of a rampart: corona, of the soldier who first scaled a rampart, L.
    * * *
    I
    crown/garland awarded to first soldier to scale an enemy rampart (vallum)
    II
    vallaris, vallare ADJ
    of a rampart/corona; of the first soldier to scale an enemy rampart (vallum)

    Latin-English dictionary > vāllāris

  • 18 vāllus

        vāllus ī, m    [1 VEL-].—In fortification, a stake, palisade: qui labor et quantus agminis... ferre vallum, etc.: vallum caedere et parare, L.: se acutissimis vallis induebant; hos cippos appellabant, Cs.— A rampart with palisades: duplicem fecerat vallum, Cs.—A point, spike, tooth: pectinis, O.—In agriculture, a stake, pole: Exacuunt alii vallos, V.
    * * *
    stake, palisade, point, post, pole

    Latin-English dictionary > vāllus

  • 19 duco

    dūco (altlat. douco), dūxī, ductum, ere (gotisch tihuan = ahd. ziohan = nhd. ziehen), I) ziehen, A) im allg.: frena manu, Ov.: navem per adversas undas (stromaufwärts), Ov.: ferrum per alcis viscera, jmdm. das Schwert durch den Leib stoßen, Sil. – B) insbes.: 1) ziehend weiter bewegen, schleppen, capellam, nachschleppen, Verg.: poet., sidera crinem ducunt, ziehen hinter sich her, Verg. – 2) anziehen, an sich ziehen, a) eig.: magnes ducit ferrum, Prop.: u. so minutum ferrum (Eisenstückchen), quod similes (magnetae) lapides similiter ducunt, dissimiliter dissimiles, Varro LL.: ducere remos, rudern, Ov.: absol. (als t.t. der Kochk.), ziehen, anziehen, cum duxerit, Apic. 4, 141. – dah. prägn., annehmen, bekommen, colorem, sich färben, Verg.: formam, Ov.: cicatricem, Liv.: rimam, Ov. – b) übtr.: α) anziehen = reizen, fesseln, ergötzen, fabellarum auditione ducuntur, Cic.: quos ipsa pericula ducent, Lucan.: ducit uterque color, Prop. – β) hinreißen, verführen, erore duci, Cic. – γ) zu etw. bringen, bewegen, me ad credendum tua ducit oratio, Cic.: caritate patriae ductus, Nep. – 3) einziehen, in sich ziehen, spiritum naribus, Varro: auram bonam floris naribus, Min. Fel.: aëra spiritu, Cic.: frigus ab umbra, Ov.: poet., somnos, schlafen, Verg. – prägn. (wie ελκειν), in vollen Zügen trinken, schlürfen, pocula Lesbii, Hor.: nectaris sucos, Hor.: situlas duas plenas mero, Vopisc. – 4) herausziehen, ferrum vaginā, Ov.: sortes, Cic.: prägn., alqd od. alqm sorte, Cic.: poet., fletum, Gestöhn aus der Brust hervorstoßen, Prop.: verba longā morā, Worte hervorstammeln, Prop. – u. herunterziehen (Ggstz. sursum reducere, wieder heraufziehen), Vitr. 9, 8, 2. – 5) ziehend-, in die Breite verfertigen, -machen, ziehen, bilden, a) eig.: parietem, Cic.: fossam, Caes.: vallum fossamque per tantum spatii, Liv.: vallum ex castris ad aquam, Caes.: fossam longius, weiter ziehen, Plin. ep.: muros, aufführen, erbauen, Verg.: murum interiorem ab nondum capta parte urbis, Liv.: viam aliter duci non posse, Liv.: lineam, Cels.: alia in picturae modum subtilibus lineis ducta, Sen. – ocreas argento, Verg.: alqm ex aere, Plin.: lateres, Ziegel streichen, Vitr.: vivos ducent de marmore vultus, Verg. – alapam, colaphum alci, ziehen (= geben), Phaedr. u. Quint.: orbem, einen Kreis machen, Sen. – 6) Fäden eines Gespinstes ziehen, subtemen ductum inter stamina, durch die Fäden des Aufzugs durchgezogen, Ov.: lanas (beim Krämpeln), Ov.: stamina (beim Spinnen), Tibull. u. Ov.: u. so fila sequentia, Ov.: u. pensa manu, Iuven. – poet. übtr., v. Dichter, carmina, versus, Ov.: epos, Hor. – 7) = producere, ziehen, dehnen, reden, ut muliercula mihi digitulos ducat, Sen. ep. 66, 53. – übtr.: a) hinbringen, zubringen, aetatem in litteris, Cic.: vitam, Verg.: noctem, Prop. – b) hinausziehen, in die Länge ziehen, verzögern, bellum, Cic.: tempus, Cic.: im üblen Sinne, animam, hinschleppen, spiritum, hinschmachten, Liv.: vitam per extrema omnia, hinschleppen, Verg. – prägn., alqm diem ex die, jmd. von Tag zu Tag hinhalten, Caes. b.G. 1, 16, 4. – 8) verziehen, verdrehen, os, Cic. u. Quint. – 9) = deducere, herziehen; nur übtr., a) ableiten, herleiten, hernehmen, genus a Tantalo, Poët. trag. fr.: nomen ex alqa re, Cic.: principium ab alqo, Cic.: originem ab alqo, Hor. – etymologisch, ab eundo nomen (Iani) est ductum, Cic.: quod (nomen) utrumque a Graeco est ductum, Quint.: dic Penates sive a penu ducto nomine, sive ab eo, quod penitus insident, Cic.: alterum (vocabulum) ex Graeco manifestum est duci, alterum ex vocibus avium, Quint. – b) anfangen, ab eodem verbo ducitur saepius oratio, Cic. – 10) rechnen, berechnen, in Rechnung bringen, anschlagen, peraeque, eins ins andere rechnen, Varro: nonaginta medimnûm milia duximus, Cic.: fenus quaternis centesimis, Cic.: non duco in hac ratione eos (oratores), quibus etc., ich rechne hier die nicht mit, die usw., Cic. – dah. a) unter etw. zählen, rechnen, alqm in hostium numero, Caes.: alqm loco affinium, Sall.: alqd in malis, Cic. – b) für etw. halten, achten, schätzen, alqd parvi, gering achten, Cic.: pluris, höher, Cic.: pro nihilo, Cic.: laudi, Nep.: alqm despicatui, für verächtlich halten, verachten, Cic.: in gloria, für rühmlich halten, Plin.: alqm victorem, Nep.: alqm pro hoste, Lact.: u.m. folg. Acc. u. Infin. = dafür halten, der Ansicht sein, daß usw. (vgl. Matthiä Cic. de imp. Pomp. 17. Orelli Cic. Brut. § 298. p. 339 ed. min. u. Cic. Cael. § 78. p. 72 ed. min.), qui se regem esse ducebat, Cic.: illa ficta esse ducimus, Cic.: equidem ego fabulam fictamque rem esse ducebam, Liv.: quae mox usui fore ducebat, Sall.: si vectigalia nervos esse rei publicae semper duximus, Cic. – dah. duci häufig (das allgemeine Urteil auszudrücken) = für etw. gelten, Nep. u.a. – c) rationem ducere, s. rationo. II, B, 1, b.

    II) = führen, A) im allg.: 1) eig.: a) v. Pers.: loro (am Riemen) ducere equum, Liv.: alqm ante currum, Liv.: alqm secum hinc extemplo domum, Ter.: alqm ad alqm, Komik.: alqm intro ad alqm, Ter.: alqm secum, mitnehmen, Plaut.: alqm per omnia, Verg.: principes obsidum loco, Caes.: difficile iter, vix quā singuli carri ducerentur, Caes.: m. 1. Supin.: venatum ducere invitas canes (sprichw., unser »den Hund aufs Jagen tragen«), Plaut. Stich. 139. – dah. se ducere, unser »sich drücken, sich wegschieben, sich fort-od. davonmachen« = fortgehen, duc te ab aedibus, Plaut.: se ad regem, Plaut.: se a Gadibus, Asin. Poll. in Cic. ep. – b) v. Lebl.: iter ducit ad urbem, Ov.: quo via ducit, Verg.: duxit via in editum leniter collem, Liv. – 2) übtr.: duci ventre levem, sich leicht leiten lassen, Hor. sat. 2, 7, 38: m. 1. Supin., cessatum ducere curam, einlullen, Hor. sat. 1, 2, 31. – B) insbes.: 1) als publiz. t.t., jmd. vor Gericht, ins Gefängnis, zur Bestrafung (zum Tode usw.) führen, abführen, alqm in ius, Liv.: in carcerem, in vincula, Cic., Liv. u.a.: alqm ad mortem, Cic. u.a.: ad supplicium, Suet. – u. bl. alqm, altes Dekret b. Cic. Verr. 2, 32 (u. dazu die Auslgg.). Liv. 6, 14, 3. Suet. Cal. 27, 1. Plin. ep. 10, 97 (96), 3 (u. dazu Korte): toto itinere non ducitur (wird abgeführt), sed trahitur (wird fortgeschleppt), Sen. contr. 2, 5 (13), 3. – 2) als milit. t.t.: a) (v. Feldherrn) die Truppen wohin führen, marschieren-, rücken lassen, contra (Adv.) aciem, entgegenrücken, Dar. Phryg.: exercitum in fines Suessionum, Caes.: cohortes ad munitiones, Caes.: recto itinere exercitum ad eos, quos etc., Liv. – absol., marschieren, rücken (v. Feldherrn), contra hostes, in Etruriam, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 22, 5): ad hostem, Liv. (s. Fabri Liv. 22, 12, 2): u. vorausmarschieren (v. den Soldaten), pars equitum ducebant, Tac. – b) prägn. (v. Anführer), ein Heer, eine Heeresabteilung anführen, befehligen, exercitum, Cic.: ordinem, Zenturio sein, Cic.: primum pilum, Caes. (vgl. Schneider Caes. b.G. 6, 38, 1): dah. übtr., familiam, der (die, das) Vornehmste (Erste) sein, Cic.: classem, der Oberste der Klasse sein, Quint. – 3) uxorem d. domum, eine Gattin heimführen, heiraten, v. Manne, Plaut. u. Ter.: dah. bl. d. uxorem alcis filiam, Cic.: d. in matrimonium alcis filiam, Caes.: u. bl. d. alqam, Ter. u. Cic. (s. Spengel Ter. Andr. 316): coniuges ducunt, sie heiraten, Iustin.: coniuges, quas iuvenes (als Jünglinge, jung) duximus, Curt.: absol., ducere ex plebe, sich eine Frau aus den Plebejern holen, aus den Pl. heiraten, Liv. 4, 4, 7. – 4) jmd. bei der Nase herumführen, anführen, aufziehen, zum besten haben (s. Spengel Ter. Andr. 180), Komik., Prop. u. Ov. – 5) als mediz. t.t., abführen, alvum, klistieren, Cels.: sanguinem, das Blut ableiten, Plin. – 6) als t.t. der Wasserbaukunst, führen, leiten, aquam non longe a villa, Cic.: aquam per fundum alcis, Cic.: aquam in urbem, Liv. – 7) herzuführen, herbeiführen, duc nigras pecudes, Verg.: übtr., ducere soporem, machen, verursachen, Tibull. – 8) mit (sich) nehmen (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 6, 101), alqm, Hor.: alqm secum ex Ionia, Nep.: suas mulierculas secum, Cic.: uxorem in convivium, Nep.: in provinciam poëtas, Cic.: Ennium in Aetoliam, Cic.: poet., duxit sua praemia victor, nahm mit sich = bekam, Ov. met. 10, 680. – 9) aufführen, alci funus, ein Leichenbegängnis veranstalten, Cic.: so auch exsequias, Plin.: u. materno cineri pompam, Ov. – choros, Reigen aufführen, tanzen, Hor. – / Archaist. Imperat. duce, Plaut. rud. 386 u.ö. – Synkop. Perf. duxti, Varro sat. Men. 201. Catull. 91, 9. Prop. 1, 3, 27: Infin. duxe, Varro sat. Men. 329. – Parag. Infin. Praes. Pass. ducier, Ter. eun. 572. Afric. Minor bei Macr. sat. 3, 14, 7.

    lateinisch-deutsches > duco

  • 20 exeo

    ex-eo, iī, (selten īvī), itum, īre, I) intr. herausgehen, weggehen, ausziehen, v. Soldaten usw. = ausrücken, -marschieren (Ggstz. introire, intrare, auch manere), A) eig.: 1) v. leb. Wesen, Wagen usw.: exi, exi, exi, inquam, ocius, Plaut.: dum exeo, Ter.: ex. hinc, Nep.: istāc per hortum, Plaut.: hinc ab Thaide, Ter.: de triclinio, Cic.: de finibus suis, Caes.: de navi, Cic., od. ex navi, Nep., sich ausschiffen: ex oppido (v. einem Wagen), Cic.: e patria, Cic.: domo, Cic.: castris, Caes.: statione, Verg.: extra vallum, Liv.: cornicem a cauda (mit dem Schw. voran) de ovo exire, Plin. – m. Ang. wohin? foras e villa, Varro: in provinciam, Caes.: in terram, Cic.: in aciem, Liv.: ad pugnam, Liv.: ad alqm, Ter. – m. 1. Supin., praeterea habere locum ante se, quo pastum exeant (pavones) diebus apricis, Varro r.r. 3, 6, 4: ex. deambulatum in hortos muris contiguos, Augustin. conf. 8, 6: ex. praedatum in Hernicorum agros od. in agrum Romanum, Liv. 4, 36, 4 u. 6, 21, 6. – m. Infin., eximus intus ludos visere huc in via nuptiales, Plaut. Cas. 855; vgl. Hygin. fab. 88. p. 85, 4 Schm. Stat. Ach. 1, 288. – Passiv unpers., exitur foras, Ter.: quā in novam viam exitur, Varro LL.: non posse clam exiri, Caes.: nollem huc exitum, ich wollte, ich wäre nicht herausgegangen, Ter.: Partiz. subst., exeuntes (Ggstz. intrantes), Col. 1, 6, 6. – Prägn., a) sich ausschiffen, Ostiae commodius eum exire posse, Cic. – b) abreisen, ausziehen, ausrücken, ausmarschieren, auslaufen, abfahren (zu Schiffe), Cic., Caes. u. Liv.: extra vallum, Liv. – 2) v. Lebl.: a) von Flüssigkeiten, herauskommen, -fließen, ut multis e visceribus sanguis exeat, Poëta bei Cic.: veterem exire cruorem passa, Ov. – bes. von Gewässern = austreten, aggeribus ruptis cum spumeus amnis exit, Verg. – u. = ausfließen, münden, in Scythicum sinum, Mela: per septem portus in maris aquas, Ov. – b) aus der Urne (beim Losen) herauskommen, exiit sors, Cic.: exit nomen, Cic.: prägn., von der Pers., sortes sane convivales scriptas in coclearibus habuit tales, ut alius exierit ›decem camelos‹, alius ›decem muscas‹, daß der eine herauskam mit zehn K. usw., Lampr. Heliog. 22, 1. – c) hervorkommen, -keimen, ausschlagen, de stamine pampinus exit, Ov.: quae (arbor) stirpibus exit ab imis, Verg.: folia a radice exeunt, Plin. – d) zum Vorschein kommen, hervorgehen, v. künstlichen Erzeugnissen, currente rotā cur urceus exit? Hor.: cum ipsis vocibus naturaliter exeunt gestus, Quint. – e) aus dem Munde hervorgehen, von Worten usw., ex ore, Cic. u. Nep.: maligna et vix exeuntia verba, Sen. – f) auslaufen, v. Örtl., artius exit in spatium (Bosporus Thracicus), Mela. – g) emporsteigen, -ragen, v. Pers., curribus auras in aetherias, Verg. – v. Lebl., colles exire videntur, Ov.: exiit ad caelum arbos, Verg.: ut (novellae) in altitudinem exeant, Plin. – B) übtr.: 1) im allg.: de sponte eius (filiae), id est de voluntate exire, sich der freien Verfügung über sie begeben, Varro LL. 6, 71: de od. e vita, sterben, Cic.: e patriciis, den Stand der Patrizier verlassen, Cic.: exisse ex od. de potestate (sc. mentis), Cic., od. a se, Petron., seines Verstandes nicht mehr mächtig sein: numquam memoriā hominum, vergessen werden, Sen.: an iam memoriā exisse m. folg. Acc. u. Infin., Liv.: necesse est exeat in immensum cupiditas, die B. muß notwendig ins Unendliche ausschweifen, Sen. ep. 39, 5. – 2) insbes.: a) herauskommen aus usw., aere alieno, Cic. – b) entgehen, entwischen, vivus exiit, Vell. – c) bekannt werden, unter die Leute kommen, fama exiit, Nep.: exit oratio, Cic.: libri ita exierunt, Cic.: opinio etiam sine auctore exierat m. folg. Acc. u. Jnfin., Liv.: exiit in turbam m. folg. Acc. u. Infin., es ist bekannt geworden, Nep. – d) ganz wie έξέρχομαι, v. der Zeit, vergehen, ablaufen, zu Ende gehen, vorübergehen, verfließen, dies indutiarum exiit, Liv.: quinto anno exeunte, Cic.: securus tibi et laetus dies exit, Plin. pan. – summum bonum immortale est, nescit exire, es kennt kein Ende, Sen. – e) sich erstrecken, exit et in Maias sacrum Florale Kalendas, Ov.: vita licet supra mille annos exeat, Sen.: dah. von Ereignissen usw. in der Zeit, fallen, in hunc mensem, Ov.: in urbis nostrae ducentesimum annum, Plin. – f) ausgehen = sich endigen, v. Verben, dummodo per eandem litteram in infinitivo exeant, Quint. 1, 6, 8. – g) sich hinwenden zu usw., in iram, zornig werden, Lucan.: in alqm, wüten, Stat. – h) in der Rede abschweifen, in laudes Castoris et Pollucis, Quint. 11, 2, 11. – II) tr.: 1) über etw. hinausgehen, es überschreiten, limen, Ter.: Avernas valles, Ov.: übtr., modum, Ov.: lubricum iuventae, hinter sich haben, Tac. – 2) einer Sache sich entziehen, ausweichen, entgehen, tela oculis, Verg. Aen. 5, 438: vim viribus, wir »G. mit G. vertreiben«, Verg. Aen. 11, 750: adversariorum declinat ictus et vigilanti exit obtutu, Ambros. de off. 1, 10, 32. – / Ungew. Imperf. exiebat, Corp. inscr. Lat. 11, 1356: exiebant, Itala act. apost. 8, 7: Perf. exit = exiit, Plaut. Pseud. 730 Fl. (mit cod. Ambr.). Verg. Aen. 2, 497: Fut. exeam, Vulg. Iudith 8, 32: exies, Vulg. Matth. 5, 26 u. Luc. 12, 59: exiet, Sen. ep. 17, 9 u. 113, 20 H.; apoc. 3, 1 H. u. B. Tert. adv. Iud. 13 u.a. Eccl.: exient, Itala euang. Ioann. 7, 38 (vgl. Neue-Wagener Formenl.3 2, 326 f. u. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 257 f. Bünem. Lact. 4, 13, 20. Rönsch Itala S. 292 f.). – Partiz. exiens, ungew. Plur. exientes = exeuntes, Itala (Cant.) Luc. 5, 2 u. Itala (Turic.) 4. Esdr. 9, 29: Partiz. exitus, vollendet, ad exitam aetatem, Paul. ex Fest. 28, 5.

    lateinisch-deutsches > exeo

См. также в других словарях:

  • vallum — ● vallum nom masculin (latin vallum) Palissade de rondins garnissant un talus, dans la fortification romaine antique. Ensemble de la palissade et du talus, précédé d un fossé, qui constituait la défense ordinaire des camps romains. vallum [valɔm] …   Encyclopédie Universelle

  • Vallum — Val lum, n.; pl. L. {Valla}, E. {Vallums}. [L. See {Wall}.] (Rom. Antiq.) A rampart; a wall, as in a fortification. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Vallum — (röm. Ant.), der Wall um das Lager, s.d. S. 21. Vallus, Pallisadenpfahl …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Vallum — (lat.), der Wall …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Vallum —    • Vallum,          см. Agger, Аггер …   Реальный словарь классических древностей

  • VALLUM — Anglis, the Picts Wall adhuc dictum, murus Albionis, quem Hadrianus Imperator inter Britanniam 1. et 2. h. e. Angliam et Scotiam, ad reprimendas barbarorum incursiones, per 80. mill. pasl. aedificavit. Ael. Spart. Vide Hadriani Murus, vel Murius …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Vallum — For the more specific feature of Hadrian s Wall, see Vallum (Hadrian s Wall), and for the anatomical feature, see Vallum (anatomy). A vallum was a type of palisade, used as part of the Roman defensive fortification system. It was usually made out …   Wikipedia

  • Vallum — Se denomina vallum a la totalidad o a una parte de las fortificaciones de un campamento romano. La vallum normalmente se componía de un terraplén de tierra o césped (agger), con una empalizada de madera en la parte superior, y disponía de un foso …   Wikipedia Español

  • Vallum — Als Vallum (lateinisch) wurde in der Römerzeit ursprünglich ein Palisadenzaun z. B. einer Grenzbefestigung bzw. die kombinierte Holz und Erdbefestigung römischer Militärlager bezeichnet. Später wurde von den Römern jede Befestigung (wie… …   Deutsch Wikipedia

  • Vallum — Vạllum [aus lat. vallum, Gen.: valli = Verschanzung; Wall] s; s, ...lla: Hautwulst (Anat.). Vạllum ụn|guis: “Nagelwall“, Hautwulst, der die Finger und Zehennägel an der Seite und an der Wurzel umfaßt …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Vallum — nago volelis statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Vallum ryšiai: platesnis terminas – kanopa siauresnis terminas – briaunos epidermis siauresnis terminas – briaunos poodis siauresnis terminas – briaunos tikroji …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»