Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

valere

  • 1 BIÐJA

    (bið; bað, báðum; beðinn), v.
    1) to ask, beg a thing of one (biðja e-n e-s);
    inn bið þú hann ganga, ask him to step in;
    with the infin. sign ‘at’, to beg leave;
    biðr hann at fara norðr á Hálogaland, asked for furlough to go to H.;
    with ‘at’ and a subj. (biðja viljum vér, at þú sér í liðsbóninni með oss);
    biðja e-s, to beg for a thing (biðja miskunnar, matar);
    biðja e-m lífs, griða, to beg for one’s life, to sue for quarter for another;
    biðja sér ölmusu, to ask for alms;
    biðja (sér) konu, to ask in marriage;
    biðja fyrir e-m, to intercede (pray) for one;
    2) to pray to God (biðja til guðs);
    biðja bœn sína (bœnar sinnar, bœn sinni), to say one’s prayer;
    3) refl., biðjast fyrir, to say one’s prayers;
    biðjast undan, to excuse oneself (from doing a thing).
    * * *
    bað, báðu, beðit; pres. bið; imperat. bið and biddu; poët. forms with suff. neg. 1st pers. pres. biðkat ek, Gísl. (in a verse): [Ulf. bidian = αιτειν, ερωταν; A. S. biddian; Old Engl. bid, bede (in bedes-man), and ‘ to bid one’s beads;’ Germ. bitten, beten; cp. Lat. petere]:—to beg; with gen. of the thing, dat. of the person; or in old writers with infin. without the particle ‘at;’ or ‘at’ with a subj.:
    α. with infin., Jarl bað þá drepa hann, … bað hann gefa Hallfreði grið, Fms. iii. 25; hann bað alla bíða, Nj. 196; bað þá heila hittast, Eg. 22, Fms. vii. 351; Skapti bað Gizur (acc.) sitja, Nj. 226; Flosi bað alla menn koma, Nj. 196, Hdl. 2; inn bið þú hann ganga, Skm. 16, Ls. 16; b. e-n vera heilan, valere jubere, Gm. 3, Hkv. 1, 2: still so in the Ór. 65 (biðr ek Ólaf bjarga mér) of the end of the 14th century; mod. usage prefers to add the ‘at,’ yet Hallgrímr uses both, e. g. hann bað Pétr með hryggri lund, hjá sér vaka um eina stund, Pass. 4. 6; but, Guð bið eg nú að gefa mér náð, id.
    β. with ‘at’ and a subj., b. viljum vér þik, at þú sér, Nj. 226, Jb. 17: without ‘at,’ Pass. 6. 13, 3. 12.
    γ. with gen., b. matar, Grág. i. 261; er þér þess ekki biðjanda. Eg. 423; b. liðs, liðveizlu, föruneytis, brautargengis, Nj. 226, 223, Ísl. ii. 322; bænar, Fms. iv. 12; b. e-m lífs, griða, góðs, böls, to beg for the life … of one, Háv. 39, Fms. iii. 25, Edda 38, Hm. 127; b. fyrir e-m, to beg, pray for one, Nj. 55; b. e-n til e-s, to request one to do a thing, Grág. i. 450, Fms. v. 34: spec. to court (a lady), propose, with gen. as object of the thing and person here coincide, b. konu, b. sér konu, Eg. 5, Nj. 2, Rm. 37.
    2. to pray (to God), absol., hann bað á þessa lund, Blas. 41; b. til Guðs, Sks. 308, Fms. iii. 48; b. bæn sinni (dat.), to pray one’s prayer, 655 xvi, Hom. 114; b. bæn sína, id., Blas. 50.
    β. reflex., biðjask fyrir, to say one’s prayers, Nj. 196; er svá baðst fyrir at krossi, Landn. 45, 623. 34, Orkn. 51; biðjast undan, to excuse oneself, beg pardon, Fms. vii. 351: the reflex. may resume the infin. sign ‘at,’ and even an active may do so, if used as a substitute for a reflex., e. g. biðr Þórólfr at fara norðr á Hálogaland, Th. asked for furlough to go to H., Eg. 35.

    Íslensk-ensk orðabók > BIÐJA

  • 2 MEGA

    (má, mátta, mátt), v.
    1) to be able to do, with acc.; eigi eru Asynjur úhelgari ok eigi megu þær minna, they are not less powerful; svá at vér mættim ekki, so that we could do nothing; m. betr, to be the stronger; m. við e-m, to be able to withstand one (hann mun ekki m. einn við mörgum); skulu mikit þín orð m. við mik, thy words shall have much weight with me;
    2) of health; m. vel, to be well; m. lítt, illa, to be poorly (hann spurpi, hversu hann mætti. — Eigi má ek nú vel, sagði hann); m. e-m, to do for one (má yðr þat, er yfir margan gengr);
    3) with infin., to be able; mátt þú sjá hana, ef þú vill, thou canst see her, if thou wilt; hann mátti ekki mæla, he could say nothing;
    4) to be permitted, allowed (hann mátti aldri tala til Kjartans, svá at Þorkell var hjá); nú man eigi m. sitjanda hlut í eiga, one must not remain sitting, be inactive;
    5) ellipt., the verb being understood (lemja man ek bogann, ef ek má); ferr þat sem má, go that as it may; má, at, it is possible that; þeir spurðu hversu þat mætti, how that could be.
    * * *
    pres. in a pret. form má, mátt, má; plur. megum, megut, megu, later and mod. megit, mega; pret. mátti; subj. pres. megi, pret. mætti; part. mátt; with suff. má’k = má ek, Og. 33; mætta’k = mætta ek, Þkv. 3; máttú = mátt-þú, passim: with neg. suff. pres. 1st pers. má’k-a, I cannot, Stor. 18; má’k-at ek, Am. 12; má’k-a’k, 52; má’kk-at-ek, Hallfred (Fs. 107): pret. mátti’g-a’k, I could not, Og. 32: [Ulf. magan = δύνασθαι; A. S. magan; Engl. may, might; Germ. mögen; Dan. maae.]
    B. To have strength to do, avail; svá at vér mættim ekki, so that we availed not, Am. 17; mega betr, to be the stronger, Karl. 423; allt má þó nauðigr skyldi, a saying, i. e. necessity is a great schoolmaster, Sturl. iii. 255; eigi megu þær minna, they are not less powerful, Edda 13; hverr er sá Guð, eða hvat má hann? 2: with dat., mega við e-m, to be able to withstand one; hann mun ekki mega einn við mörgum, Art. 22; ekki má við marginum, none can withstand the many, Fms. xi. 278; mega sér, var honum haldit til vinnu þegar er hann mátti sér nokkut, as soon as he grew strong, had any strength, Bs. i. 35; skulu mikit þín orð mega við mik, thy words shall go for much, Nj. 175; jafnmikit mega níu momentur ok tólf, Rb. 458.
    2. of health, like Lat. valere; mega vel, to be well; mega ílla, lítt, to be poorly, and so on; Komtú í Hitardal? segir Sturla—Já, sagði ferðamaðr—Hversu mátti Þorleifr?—Vel mátti hann, ok því var betr, at hann mátti vel, Sturl. i. 89; Hallr spurði, hversu þær mætti,—Harðla vel megum vit, Fms. ii. 201; hann var spurðr hversu hann mætti,—Má ek harða ílla, vi. 237; hann spyrr at Sigvalda, honum er sagt, at hann mátti lítið, xi. 102; hann spurði hversu hann mætti,—Eigi má ek nú vel, sagði hann, Bs. i. 182:—to do for one, má yðr þat er yfir margan gengr, it will do for one, what all others must bear, Eb. 168.
    II. followed by an infinitive, to be able; mátt þú sjá hana ef þú vill, thou canst see her if thou wilt, Nj. 3; þóttusk menn eigi mega leita hans, Eg. 230; at hann mætti fá sæmd sína, Fms. vi. 398; allt þat hann má miðla, Grág. i. 250; fé máttu þeir ekki bjarga, Nj. 267; hann mátti ekki mæla, Band. 14; sá einn hlutr var svá, at Njáli féll svá nær, at hann mátti aldri úklökvandi um tala, Nj. 171; þaðan sem þú mátt vel eta, 75; litlar sögur megu ganga frá hesti mínum, 90; fá mættim vér betr; landtöku, id.; í öllu er prýða má góðan höfðingja, Fms. x. 230; dyrr þær er ganga mátti upp í húsit, Eg. 421; svá at hann mátti kveða um morguninn, id.; má vera, it may be, Nj. 75: hvat megi! as adverb, hvat megi til vita! nema þér vilit bíða vár hér, may be ye will wait here for us, Band. 40 new Ed.; hvat megi vinna okkrum ástum? Konnak; and so in countless instances.
    2. to be permitted, allowed; hann mátti aldri tala til Kjartans svá at Þorkell væri hjá, Ld. 232; halda máttú þessu sæti þótt hón komi sjálf til, Nj. 6; graut má göra hvárt er sygnt er eða heilagt, N. G. L. i. 349; kynfylgju spell, svá at hann má eigi ( cannot) lag eiga við konu sína, þá megu þau ( then they may) skiljast, H. E. i. 248; nú man eigi mega sitjanda hlut í eiga, in that case one must not remain sitting, be inactive, a looker on, Nj. 110; hann kvað þat eigi mega (that would not do, not be lawful) er maðr var sekr orðinn, 117.
    3. ellipt., the verb göra or vera being understood; lemja man ek bogann, ef ek má (viz. göra þat), Fms. x. 362; þat má vel, sagði Özurr. I may as well do so, I will, Nj. 6, Barl. 2, 4, 25: ef svá má (viz. vera), if so be, Grág. i. 411: the saying, ungr má en gamall skal, the young may, the old must (die); nálgastú mik ef þú megir, if thou canst, Gm.; þeir spurðu, hversu þat mætti, Fms. ix. 239; ok má (it may be, perhaps), at hans menn fari á land, Fbr. 74 new Ed.; en þá, verðr eptir þat sem má, leave the rest to luck, Gullþ. 7; ferr þat sem má, fare that as it may, go that as it may, Nj. 38; en þat mætti (viz. vera) at vér vikim þá skammt inn at leginu, Fms. vii. 361; má ok, at sumir sé vinhollir nokkut, ix. 331; má, at hana hendi eigi slík úgipta í annat sinn, Nj. 23; má, at ek leiti þagat vináttu. Fms. vi. 399: the ellipt. mættim (hafa), ix. 239 (lines 17, 18), is a mere slip.
    III. part. megandi, availing, mighty, strong; athafnarlauss ok ekki megandi, listless and of no avail, Fms. iii. 154; fylldi hann þat heit, er hann var megandi maðr, as soon as he grew to be a man of might, Bs. i. 791; lítt megandi, ‘of little main,’ feeble, helpless, Vsp. 17; ú-megandi, poor, destitute; cp. ú-magi.

    Íslensk-ensk orðabók > MEGA

  • 3 VALDA

    do
    * * *
    (veld, olla or volda, valdit), v.
    1) to wield, with dat.; ef ek em svá ústerkr, at ek má eigi v. sverðinu, that I cannot wield the sword;
    2) to rule over; en þar Heimdall kveða v. véum, there they say H. rules over the fane;
    3) to cause, be the cause of, with dat. or absol. (eigi vissu menn, hvat því olli); þessu mun Svanr v., this must be Swan’s doing.
    * * *
    pres. veld, pl. völdum, valdit, valda: pret. olli, ollir, olli; olli ofrausn stillis, in a verse of A. D. 1066, as also by Ari, Íb. 7: in alliteration as a vowel, einn þú því ollir, ekki …, Am. 80; a pret. voldi or oldi also occurs, for references see B: subj. ylli, also voldi, vildi, see B; imperat. vald: with neg. suff. vald-at-tu, cause thou not, Gísl. (in a verse); veldr-at, Nj. 61: part. valdit: a mod. verb has been formed from the pret. olli,—olla, olli, ollat, olla being used of to cause, valda to be able: [Ulf. waldan, ga-waldan = to rule; A. S. wealdan; Engl. wield; O. H. G. waltan; Germ. walten; Dan. vold; cp. Lat. valere.]
    B. To wield, with dat.; ef ek em svá ústerkr, at ek má eigi valda sverðinu, if I be so weak that I cannot wield the sword, Ó. H. 209; þær byrðar er vér megum eigi valda, Greg. 65; meðan ek má vápnum valda, Ld. 170; hvern þann mann er vápnum mátti valda, Stj. 611.
    2. to rule; en þar Heimdal kveða valda véum, where Heimdal reigns, resides, Gm. 13 (cp. Ulf. garda waldands = οἰκοδεσπότης).
    II. to cause, with dat. or absol.; ok þat olli, Íb. 7; vér því völdum er þú velli hélt, Hkm. 12; ekki veldr því, Stor. 2; Þorvaldr veldr því, Nj. 18; þessu mun Svanr valda, 21; hvat þat valdit mundu hafa, at …, 75; spurði hvat vyldi úgleði hans, Fms. vii. 106 (olli, v. l.); þeir hinir sömu er því voldu, ix. 280; eigi vissu menn hvat því voldi, 282; spurði hvat úgleði hans ylli, Eg. 322; spurði hverr því olli, Ísl. ii. 160; olli þat því, at …, Eg. 400; hón frétti hvat voldi hans úgleði, Art. 5; þat voldi því, at …, Stj. 91; því voldi breiskleikr, 548, Post. (Unger) 21; spurði hverr því volli, Sturl. ii. 60; sá er úskilum volli, Hom. 45; at þeir hefði mestu um valdit, Hkr. ii. 395; þau ullu (i. e. ollu) lífláti hans, Rb. 414; þeir vissu hverir valdit (ollat Ed. from a paper MS.) höfðu, Lv. 8; þat oldi úgagni því er vér fengum, Blanda (vellum); ok voldi þat því mest, at …, Fms. viii. 197, 292; þat voldi at íss var í stallinum, ix. 386 (volli and olli, v. l.): sayings, sjaldan veldr einn ef tveir deila, 508; eigi veldr sá er varar annan (veldrat sá er varir, Nj.), Hrafn. 6; sá veldr mestu er upphafinu veldr; sá skal hýðing valda ( execute) er heimskastr er á þingi, N. G. L. i. 349.
    III. part. valdandi, a wielder, ruler; Dróttinn sá er alls er valdandi, Hom. 100; hvárki vitandi né valdandi þessa verks, Fms, ix. 42; alls-valdandi, yfir-valdandi; [cp. A. S. Bret-walda.]

    Íslensk-ensk orðabók > VALDA

  • 4 valda

    гл. сильн. VII и сл. управлять; причинять (с дат.)
    г. waldan управлять, д-а. wealdan управлять (ср. а. wield владеть ← д-а. сл. гл. weldan), д-в-н. waltan управлять (н. walten), ш. vålla причинять, д., нор. volde то же; к лат. valēre иметь силу, р. владеть

    Old Norse-ensk orðabók > valda

См. также в других словарях:

  • valere — /va lere/ [lat. valēre essere forte, sano; essere capace; significare ] (pres. indic. valgo [ant. o poet. vàglio ], vali, vale, valiamo, valéte, vàlgono [ant. o poet. vàgliono ]; pres. cong. valga [ant. o poet. vàglia ],... valiamo, valiate,… …   Enciclopedia Italiana

  • Valère — • Valère, voir saint Rufin. Nom issu du latin valere (être courageux). Fête le 14 juin. • Valère, évêque de Saragosse, arrêté avec son diacre Vincent, torturé et jeté en prison sous Dioclétien, survécut aux persécutions, mort en 315. Fête le 28… …   Dictionnaire des saints

  • Valère — m French form of the Latin name Valērius (see VALERIE (SEE Valerie)). There are several early saints of this name who have connections with France: a Roman missionary martyred at Soissons in 287, the first bishop of Conserans, an early bishop of… …   First names dictionary

  • Valère — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Valère peut faire référence à : Sommaire 1 Prénom 2 Saints chrétiens …   Wikipédia en Français

  • valere — va·lé·re v.intr. e tr. FO 1. v.intr. (essere) avere potere, autorità, influenza: una persona, una carica che vale, il tuo aiuto può valere molto, tu qui non vali nulla Sinonimi: contare, pesare, significare. 2a. v.intr. (essere) avere efficacia,… …   Dizionario italiano

  • valere — {{hw}}{{valere}}{{/hw}}A v. intr.  (pres. io valgo , tu vali , egli vale , noi valiamo , voi valete , essi valgono ; fut. io varrò , tu varrai ; pass. rem. io valsi , tu valesti ; congiunt. pres. io valga , noi valiamo , voi valiate , essi… …   Enciclopedia di italiano

  • valere — A v. intr. 1. (di persona) contare, potere, eccellere □ essere stimato, essere considerato, essere reputato 2. (di persona o cosa) meritare, avere valore 3. (di rimedio, di parole, ecc.) giovare, influire, fruttare, servire 4 …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • Valère — Provenance. Vient du latin valere Signifie: se montrer courageux Se fête le 14 juin. Histoire. A Braine, dans les Ardennes, Valère est l ami de Rufin et, avec lui, responsable des réserves de blé de la cité. Chrétiens, tous deux s entendent pour… …   Dictionnaire des prénoms français, arabes et bretons

  • Valere de Langres — Valère de Langres Pour les articles homonymes, voir Saint Valère. Valère de Langres ou Saint Valère (aussi appelé Saint Vallier) , archidiacre de Langres, fut arrêté par les Vandales de Crocus, battu de verges et décapité le 22 octobre 411 à Port …   Wikipédia en Français

  • Valere Novarina — Valère Novarina Pour les articles homonymes, voir Novarina. Valère Novarina est un écrivain, dramaturge, metteur en scène, mais aussi peintre et photographe franco suisse, né le 4 mai 1947 à Chêne Bougeries, dans la banlieue de Genève. Sommaire …   Wikipédia en Français

  • Valère Germain — Pas d image ? Cliquez ici. Situation actuelle Club actuel …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»