Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

ungula

  • 41 data

    1.
    do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

    duim = dem,

    Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

    duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

    duas = des,

    id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

    duit,

    Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

    duint,

    Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

    dane = dasne,

    Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).
    I.
    In gen.:

    eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

    Plaut. Am. prol. 138; cf.:

    patera, quae dono mi illic data'st,

    id. ib. 1, 3, 36:

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8; cf.:

    ut par sit ratio acceptorum et datorum,

    id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

    obsides,

    id. ib. 1, 19, 1;

    1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

    Cic. Rep. 1, 13:

    hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

    id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

    ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

    id. ib. 1, 31; cf.

    imperia,

    id. ib. 1, 44:

    centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

    id. ib. 2, 22:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    ei filiam suam in matrimonium dat,

    Caes. B. G. 1, 3, 5:

    litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

    Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

    and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

    id. ib. 10, 8 fin.:

    litteras alicui, said of the writer,

    to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

    of the bearer, rarely,

    to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

    al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

    parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

    dare poenas,

    to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

    alicui poenas dare,

    to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

    v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

    Cic. Rep. 1, 41:

    quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

    id. ib. 1, 10:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    id. ib. 1, 9; cf.:

    ansas alicui ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    multas causas suspicionum offensionumque,

    id. ib. 24:

    facultatem per provinciam itineris faciundi,

    Caes. B. G. 1, 7, 5;

    for which: iter alicui per provinciam,

    id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

    modicam libertatem populo,

    Cic. Rep. 2, 31:

    consilium,

    id. Lael. 13:

    praecepta,

    id. ib. 4 fin.:

    tempus alicui, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 3:

    inter se fidem et jusjurandum,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    operam,

    to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

    operam virtuti,

    id. Lael. 22, 84;

    also: operam, ne,

    id. ib. 21, 78:

    veniam amicitiae,

    id. ib. 17:

    vela (ventis),

    to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

    dextra vela dare,

    to steer towards the right, Ov. 3, 640:

    me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

    Cic. Att. 2, 1:

    sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

    id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

    prout tempus ac res se daret,

    Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

    DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

    Mart. 5, 81, 2; cf.:

    dat census honores,

    Ov. F. 1, 217.—
    (β).
    Poet. with inf.:

    da mihi frui perpetuā virginitate,

    allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

    di tibi dent captā classem reducere Trojā,

    Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—
    (γ).
    With ne:

    da, femina ne sim,

    Ov. M. 12, 202.
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

    transf. beyond the military sphere,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—
    2.
    Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

    hence),

    to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

    and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

    to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—
    3.
    Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—
    B.
    To grant, consent, permit.
    1.
    Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

    hence called tria verba,

    Ov. F. 1, 47.—
    2.
    Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

    interim tamen recedere sensim datur,

    Quint. 11, 3, 127:

    ex quo intellegi datur, etc.,

    Lact. 5, 20, 11.—
    C.
    In philos. lang., to grant a proposition:

    in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

    Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin.
    D.
    Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

    tum genu ad terram dabo,

    to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

    aliquem ad terram,

    Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

    me haec deambulatio ad languorem dedit!

    has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

    hanc mihi in manum dat,

    id. And. 1, 5, 62:

    praecipitem me in pistrinum dabit,

    id. ib. 1, 3, 9:

    hostes in fugam,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    hostem in conspectum,

    to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

    aliquem in vincula,

    to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

    arma in profluentes,

    id. 4, 12, 9:

    aliquem usque Sicanium fretum,

    Val. Fl. 2, 28:

    aliquem leto,

    to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

    se in viam,

    to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

    sese in fugam,

    id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

    se fugae,

    id. Att. 7, 23, 2:

    Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

    id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—
    E.
    Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

    qui dederit damnum aut malum,

    Ter. And. 1, 1, 116:

    nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

    Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

    malum dare,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    hoc quī occultari facilius credas dabo,

    Ter. Hec. 5, 4, 29:

    inania duro vulnera dat ferro,

    Ov. M. 3, 84:

    morsus,

    Prop. 5, 5, 39; cf.:

    motus dare,

    to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

    stragem,

    id. 1, 288:

    equitum ruinas,

    to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

    pectora tristitiae dissolvenda dedit,

    caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

    Prov.: dant animos vina,

    Ov. M. 12, 242. —
    F.
    Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

    Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

    Liv. 7, 20:

    plus stomacho quam consilio,

    Quint. 10, 1, 117 et saep.:

    ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

    i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

    dabat et famae, ut, etc.,

    Tac. A. 1, 7.—Hence,
    b.
    Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

    dedit se etiam regibus,

    Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

    mihi si large volantis ungula se det equi,

    Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

    se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

    Cic. Rep. 1, 111:

    se sermonibus vulgi,

    id. ib. 6, 23:

    se jucunditati,

    id. Off. 1, 34 al.:

    se populo ac coronae,

    to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

    se convivio,

    Suet. Caes. 31 et saep.:

    si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

    Cic. de Or. 2, 44, 187.—
    G.
    Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

    erili filio hanc fabricam dabo,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

    quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

    Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

    imo etiam dabo, quo magis credas,

    Ter. Phorm. 5, 6, 37:

    da mihi nunc, satisne probas?

    Cic. Ac. 1, 3, 10:

    Thessalici da bella ducis,

    Val. Fl. 5, 219:

    is datus erat locus colloquio,

    appointed, Liv. 33, 13:

    fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

    i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

    seu pius Aeneas eripuisse datur,

    Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—
    H.
    Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

    docere fabulam, agere fabulam),

    Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

    and transf.,

    Cic. Clu. 31, 84; cf.

    also: dare foras librum = edere,

    Cic. Att. 13, 22, 3.—
    I.
    Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—
    K.
    Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

    nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

    Ter. And. prol. 8:

    hoc vitio datur,

    id. Ad. 3, 3, 64:

    inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—
    L.
    Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

    qui cenam parasitis dabit,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

    prandium dare,

    id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—
    M.
    To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

    dari sibi diem postulabat,

    a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.
    2.
    - do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

    but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

    Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.
    3.
    do, acc. of domus, v. domus init.

    Lewis & Short latin dictionary > data

  • 42 dilabor

    dī-lābor, lapsus, 3, v. dep. n., to fall asunder, go to pieces, melt away, dissolve (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    glacies liquefacta et dilapsa,

    Cic. N. D. 2, 10, 26; cf.

    nix,

    Liv. 21, 36, 6:

    nebula,

    id. 41, 2, 4:

    calor,

    Verg. A. 4, 705:

    Vulcanus (i. e. ignis),

    Hor. S. 1, 5, 73:

    aestus,

    Tac. A. 14, 32 et saep.—Of a river, to flow apart, flow away, hoc quasi rostro finditur Fibrenus, et divisus aequaliter... rapideque dilapsus cito in unum confluit, Cic. Leg. 2, 3, 6:

    amnis presso in solum alveo dilabitur,

    Curt. 5, 4, 8; cf. Mütz. ad h. 1.— Poet.:

    ungula in quinos dilapsa ungues,

    divided, Ov. M. 1, 742:

    (Proteus) in aquas tenues dilapsus abibit,

    melting, Verg. G. 4, 410.—
    B.
    In partic.
    1.
    In the historians, of persons, esp. of soldiers, to move away in different directions, to flee, escape, scatter, disperse:

    exercitus amisso duce brevi dilabitur,

    Sall. J. 18, 3;

    so,

    absol., id. C. 57, 1; Nep. Eum. 3, 4; Liv. 9, 45; Front. Strat. 2, 1, 18 al.— With ab:

    ab signis,

    Liv. 23, 18; cf. id. 37, 20.—With ex or e, Liv. 6, 17; 24, 46, 4.— With in:

    in oppida,

    Liv. 8, 29; cf. id. 21, 32; 40, 33; Front. Strat. 3, 8, 3.—With ad, Suet. Calig. 48; Front. Strat. 3, 6, 3:

    domum,

    id. ib. 2, 12 fin.:

    ab eo,

    desert, Vulg. 1 Reg. 13, 8.—
    2.
    Pregn., to tumble down, i. e. to fall to pieces, go to decay:

    monumenta virum dilapsa,

    Lucr. 5, 312;

    so of buildings,

    Liv. 4, 20 Drak.; Tac. A. 4, 43; id. H. 1, 68; 86 fin. al.:

    navis putris vetustate,

    Liv. 35, 26:

    supellex,

    Col. 12, 3, 5:

    cadavera tabo,

    Verg. G. 3, 557; cf.:

    corpora foeda,

    Ov. M. 7, 550:

    fax in cineres,

    Hor. C. 4, 13, 28 et saep.
    II.
    Trop. (acc. to I. B. 2.), to go to decay, go to ruin, perish, be lost: male parta male dilabuntur, like our light come, light go, Poëta ap. Cic. Phil. 2, 27 (for which, disperire, Plaut. Poen. 4, 2, 22):

    ne omnia dilabantur, si unum aliquod effugerit,

    Cic. Tusc. 4, 5, 10:

    praeclarissime constituta, respublica,

    id. Off. 2, 23, 80:

    res familiaris,

    id. ib. 2, 18, 64:

    divitiae, vis corporis, etc.,

    Sall. J. 2, 2:

    res maxumae (opp. crescere),

    id. ib. 10, 6:

    omnis invidia,

    id. ib. 27, 2:

    tempus,

    i. e. to slip away, id. ib. 36, 4:

    vectigalia publica negligentiā,

    i. e. to fall into confusion, Liv. 33, 46 fin.:

    curae inter nova gaudia,

    to vanish, Ov. P. 4, 4, 21 et saep.:

    sunt alii plures fortasse, sed meā memoriā dilabuntur,

    vanish, Cic. Phil. 13, 5, 11.—
    2.
    Of time, to glide away, pass:

    dilapso tempore,

    Sall. J. 36, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > dilabor

  • 43 do

    1.
    do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

    duim = dem,

    Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

    duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

    duas = des,

    id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

    duit,

    Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

    duint,

    Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

    dane = dasne,

    Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).
    I.
    In gen.:

    eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

    Plaut. Am. prol. 138; cf.:

    patera, quae dono mi illic data'st,

    id. ib. 1, 3, 36:

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8; cf.:

    ut par sit ratio acceptorum et datorum,

    id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

    obsides,

    id. ib. 1, 19, 1;

    1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

    Cic. Rep. 1, 13:

    hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

    id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

    ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

    id. ib. 1, 31; cf.

    imperia,

    id. ib. 1, 44:

    centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

    id. ib. 2, 22:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    ei filiam suam in matrimonium dat,

    Caes. B. G. 1, 3, 5:

    litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

    Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

    and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

    id. ib. 10, 8 fin.:

    litteras alicui, said of the writer,

    to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

    of the bearer, rarely,

    to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

    al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

    parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

    dare poenas,

    to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

    alicui poenas dare,

    to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

    v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

    Cic. Rep. 1, 41:

    quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

    id. ib. 1, 10:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    id. ib. 1, 9; cf.:

    ansas alicui ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    multas causas suspicionum offensionumque,

    id. ib. 24:

    facultatem per provinciam itineris faciundi,

    Caes. B. G. 1, 7, 5;

    for which: iter alicui per provinciam,

    id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

    modicam libertatem populo,

    Cic. Rep. 2, 31:

    consilium,

    id. Lael. 13:

    praecepta,

    id. ib. 4 fin.:

    tempus alicui, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 3:

    inter se fidem et jusjurandum,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    operam,

    to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

    operam virtuti,

    id. Lael. 22, 84;

    also: operam, ne,

    id. ib. 21, 78:

    veniam amicitiae,

    id. ib. 17:

    vela (ventis),

    to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

    dextra vela dare,

    to steer towards the right, Ov. 3, 640:

    me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

    Cic. Att. 2, 1:

    sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

    id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

    prout tempus ac res se daret,

    Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

    DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

    Mart. 5, 81, 2; cf.:

    dat census honores,

    Ov. F. 1, 217.—
    (β).
    Poet. with inf.:

    da mihi frui perpetuā virginitate,

    allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

    di tibi dent captā classem reducere Trojā,

    Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—
    (γ).
    With ne:

    da, femina ne sim,

    Ov. M. 12, 202.
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

    transf. beyond the military sphere,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—
    2.
    Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

    hence),

    to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

    and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

    to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—
    3.
    Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—
    B.
    To grant, consent, permit.
    1.
    Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

    hence called tria verba,

    Ov. F. 1, 47.—
    2.
    Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

    interim tamen recedere sensim datur,

    Quint. 11, 3, 127:

    ex quo intellegi datur, etc.,

    Lact. 5, 20, 11.—
    C.
    In philos. lang., to grant a proposition:

    in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

    Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin.
    D.
    Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

    tum genu ad terram dabo,

    to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

    aliquem ad terram,

    Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

    me haec deambulatio ad languorem dedit!

    has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

    hanc mihi in manum dat,

    id. And. 1, 5, 62:

    praecipitem me in pistrinum dabit,

    id. ib. 1, 3, 9:

    hostes in fugam,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    hostem in conspectum,

    to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

    aliquem in vincula,

    to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

    arma in profluentes,

    id. 4, 12, 9:

    aliquem usque Sicanium fretum,

    Val. Fl. 2, 28:

    aliquem leto,

    to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

    se in viam,

    to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

    sese in fugam,

    id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

    se fugae,

    id. Att. 7, 23, 2:

    Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

    id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—
    E.
    Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

    qui dederit damnum aut malum,

    Ter. And. 1, 1, 116:

    nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

    Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

    malum dare,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    hoc quī occultari facilius credas dabo,

    Ter. Hec. 5, 4, 29:

    inania duro vulnera dat ferro,

    Ov. M. 3, 84:

    morsus,

    Prop. 5, 5, 39; cf.:

    motus dare,

    to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

    stragem,

    id. 1, 288:

    equitum ruinas,

    to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

    pectora tristitiae dissolvenda dedit,

    caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

    Prov.: dant animos vina,

    Ov. M. 12, 242. —
    F.
    Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

    Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

    Liv. 7, 20:

    plus stomacho quam consilio,

    Quint. 10, 1, 117 et saep.:

    ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

    i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

    dabat et famae, ut, etc.,

    Tac. A. 1, 7.—Hence,
    b.
    Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

    dedit se etiam regibus,

    Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

    mihi si large volantis ungula se det equi,

    Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

    se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

    Cic. Rep. 1, 111:

    se sermonibus vulgi,

    id. ib. 6, 23:

    se jucunditati,

    id. Off. 1, 34 al.:

    se populo ac coronae,

    to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

    se convivio,

    Suet. Caes. 31 et saep.:

    si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

    Cic. de Or. 2, 44, 187.—
    G.
    Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

    erili filio hanc fabricam dabo,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

    quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

    Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

    imo etiam dabo, quo magis credas,

    Ter. Phorm. 5, 6, 37:

    da mihi nunc, satisne probas?

    Cic. Ac. 1, 3, 10:

    Thessalici da bella ducis,

    Val. Fl. 5, 219:

    is datus erat locus colloquio,

    appointed, Liv. 33, 13:

    fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

    i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

    seu pius Aeneas eripuisse datur,

    Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—
    H.
    Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

    docere fabulam, agere fabulam),

    Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

    and transf.,

    Cic. Clu. 31, 84; cf.

    also: dare foras librum = edere,

    Cic. Att. 13, 22, 3.—
    I.
    Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—
    K.
    Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

    nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

    Ter. And. prol. 8:

    hoc vitio datur,

    id. Ad. 3, 3, 64:

    inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—
    L.
    Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

    qui cenam parasitis dabit,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

    prandium dare,

    id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—
    M.
    To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

    dari sibi diem postulabat,

    a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.
    2.
    - do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

    but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

    Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.
    3.
    do, acc. of domus, v. domus init.

    Lewis & Short latin dictionary > do

  • 44 eques

    ĕquĕs, ĭtis, m. [id.], a horseman, rider.
    I.
    In gen.: it eques et plausu cava concutit ungula terram, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 419 ed. Vahlen); Liv. 26, 2; 28, 9; Dig. 9, 2, 57; Ov. F. 5, 700 (of Castor; cf. Hor. C. 1, 12, 26; id. S. 2, 1, 26); Hor. C. 4, 11, 27 (of Bellerophon; cf. id. ib. 3, 12, 8); id. Ep. 1, 2, 65; 1, 10, 38 al.— Poet. transf., [p. 653] of horse and rider: quadrupes, Enn. ap. Non. 106, 31; Gell. 18, 5; and Macr. S. 6, 9 (who, like the other ancient grammarians, consider eques = equus); cf. Enn. ed. Vahl. p. 37; imitated by Verg. G. 3, 116 Heyne.— Far more frequently,
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang., a horse-soldier, trooper; opp. pedes, a foot-soldier, Caes. B. G. 1, 15, 3 (twice); 1, 18 fin.; 1, 23, 2 et saep.;

    opp. pedites,

    id. ib. 1, 48, 5; 2, 24, 1; 4, 33, 3 et saep.;

    opp. viri or homines, for pedites,

    Liv. 21, 27; 9, 19: equites singulares Augusti, v. singularis.—
    2.
    Meton. or collect., horse-soldiers, cavalry:

    plurimum in Aetolis equitibus praesidii fuit: is longe tum optimus eques in Graecia erat,

    Liv. 33, 7 fin.; 2, 20; 8, 38; Suet. Galb. 12; Flor. 2, 6, 13; Tac. A. 3, 46; 12, 29; id. H. 2, 89.—
    B.
    Equites, the order of knights, the Equites, who, among the Romans, held a middle rank between the Senate and the Plebs, consisting, under Romulus, of the 300 Celeres, but whose number, as early as the reign of Tullus Hostilius, had increased to 18 centuries. In the last centuries of the republic this order enjoyed great consideration and influence in the conduct of public affairs, in consequence of the wealth they acquired as farmers of the public taxes, as also by reason of the right to the administration of justice held by them after the year 632 A. U. C. (acc. to the lex Sempronia judiciaria), Liv. 1, 15; 30, 43; Cic. Rep. 2, 20; 22; id. Font. 8; id. Verr. 1, 13, 38; id. de Or. 2, 48 fin.; Plin. 33, 1, 7, § 29 sq.; Cic. Clu. 55, 152; id. Rosc. Com. 14 fin.; id. Fl. 2, 4; id. Phil. 7, 6; Caes. B. C. 1, 23, 2; Sall. J. 65, 2; Ov. Am. 1, 3, 8; id. F. 4, 293; Hor. C. 1, 20, 5; 3, 16, 20; id. S. 1, 10, 76 et saep.; cf. Dict. of Antiq., art. Equites. —
    2.
    In the sing. collect., the equestrian order:

    senatores, eques, miles,

    Tac. A. 15, 48; 1, 7; 4, 74; Suet. Aug. 34; id. Calig. 26; id. Vesp. 9; Hor. Ep. 2, 1, 185; Mart. 8, 15 al.

    Lewis & Short latin dictionary > eques

  • 45 findo

    findo, fĭdi, fissum, 3, v. a. [root Sanscr. bhid-, to cleave; Germ. beissen; Engl. bite], to cleave, split, part, separate, divide (class.; cf.: scindo, seco, caedo).
    I.
    Lit.: hoc enim quasi rostro finditur Fibrenus et divisus aequaliter in duas partes latera haec alluit, Cic. Leg. 2, 3, 6; cf.:

    inimicam findite rostris Hanc terram,

    Verg. A. 10, 295:

    patrios findere sarculo agros,

    Hor. C. 1, 1, 11:

    terras vomere,

    Ov. A. A. 2, 671:

    mare carinā,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 35:

    Assaraci tellus, quam... Findunt Scamandri flumina,

    Hor. Epod. 13, 14:

    hiulca siti findit Canis aestifer arva,

    Verg. G. 2, 353; cf.:

    arentes cum findit Sirius agros,

    Tib. 1, 7, 21:

    rubra Canicula findet Statuas,

    Hor. S. 2, 5, 39:

    os,

    Cels. 8, 4 med.; cf. id. 8, 3 fin.:

    specularis lapis finditur in quamlibet tenues crustas,

    Plin. 36, 22, 45, § 160; cf. Quint. 11, 3, 21:

    hic locus est, partes ubi se via findit in ambas,

    Verg. A. 6, 540; id. G. 2, 78; Ov. M. 4, 65.—
    b.
    In part. perf.:

    fissa ferarum ungula,

    Lucr. 4, 680:

    ungulae equi,

    Suet. Caes. 61:

    lingua in partes duas,

    Ov. M. 4, 585:

    lignum,

    Verg. A. 9, 413:

    ferulae,

    Cels. 8, 10; cf. id. 8, 3 fin.
    B.
    Mid., to split, burst ( poet. and very rare):

    turgescit bilis: findor,

    I am ready to burst with rage, Pers. 3, 8:

    cor meum et cerebrum finditur,

    Plaut. Bacch. 2, 4, 17: Marsis finduntur cantibus angues, Ov. Med. fac. 39.—
    II.
    Trop., to divide ( poet. and very seldom):

    Idus sunt agendae, Qui dies mensem Veneris marinae Findit Aprilem,

    Hor. C. 4, 11, 16:

    fissa voluntas,

    Prud. Psych. 760.—Hence, fissum, i, n., a cleft, slit, fissure.
    A.
    In gen. (very rare):

    postquam implevisti fusti fissorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 4, 7:

    ad ani fissa,

    Cels. 5, 20, 5.—
    B.
    Esp., in the lang. of augurs, of the divided liver:

    jecorum,

    Cic. Div. 1, 52, 118; cf.:

    fissum in exitis,

    id. ib. 1, 10, 16;

    jecoris,

    id. N. D. 3, 6, 14:

    familiare et vitale,

    id. Div. 2, 13, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > findo

  • 46 fodio

    fŏdĭo, fōdi, fossum, 3 (ante-class. form of the inf. praes. pass. fodiri, Cato, R. R. 2, 4; Col. 11, 2, 35, but not in Plaut. Mil. 2, 4, 21, where the correct read. is exfodivi.— Also acc. to the first conj.: Illyrii restant sicis sibinisque fodantes, Enn. ap. Fest. p. 336 Müll.; cf.: fodare fodere, Paul. ex Fest. p. 84, 7 Müll.), v. n. and a. [Sanscr. root badh-, to dig, ava-bādha, dug out; Gr. bathos, bathus, benthos, abussos, etc., bothros, pit; hence, fossa, fundus (for fudnus); cf. Anglo-Sax. bodom; Engl. bottom; Germ. Boden, etc.; cf. Fick, Vergl. Wörterb. p. 131; Grimm, Deutsch. Wörterb. s. v. Boden], to dig, dig up, dig out (class.).—
    I.
    Lit.:

    numquam domum revertor, quin te in fundo conspicer Fodere aut arare,

    Ter. Heaut. 1, 1, 17; cf.: fodit;

    invenit auri aliquantum,

    Cic. Div. 2, 65, 134; and id. de Or. 2, 41, 174:

    vineas novellas fodere aut arare et postea occare,

    Varr. R. R. 1, 31, 1; cf.:

    ut hortum fodiat,

    Plaut. Poen. 5, 2, 59:

    hortum,

    Cato, R. R. 2, 4:

    arva,

    Ov. M. 11, 33:

    solum,

    Plin. 19, 6, 32:

    vites,

    Quint. 9, 4, 5:

    murum,

    to undermine, Ov. M. 11, 535; but, vallum, to dig out the earth needed for it, Tac. A. 11, 18:

    puteum ferramentis,

    to dig, Plaut. Rud. 2, 4, 19; so,

    puteos,

    Caes. B. C. 3, 49, 5:

    scrobes, trium in altitudinem pedum,

    id. B. G. 7, 73, 5:

    fundamenta,

    Plin. 28, 2, 4, § 15:

    cubilia (talpae),

    Verg. G. 1, 183:

    argentum etiam incolae fodiunt,

    Liv. 28, 3, 3:

    gypsum e terra,

    Plin. 36, 24, 59, § 182:

    oculos,

    Plaut. Mil. 2, 4, 21; cf.

    lumina,

    Ov. A. A. 1, 339:

    terram gramineam de cespite,

    Verg. Cul. 391.—
    II.
    Transf., to prick, pierce, wound, thrust, stab (class.):

    at ego te pendentem fodiam stimulis triginta dies,

    to prick, Plaut. Men. 5, 5, 48:

    quia non latus fodi (cultro),

    id. Aul. 3, 2, 4; so,

    equi armos calcaribus,

    Verg. A. 6, 881:

    guttura cultro,

    Ov. M. 7, 315:

    ora hastis,

    Liv. 8, 10, 6:

    aversos (elephantos) sub caudis, qua maxime molli cute vulnera accipiunt,

    id. 21, 55:

    multos pugionibus,

    Tac. H. 4, 29:

    Sarmatam levi gladio,

    id. ib. 1, 79:

    ora,

    id. A. 2, 21; id. Agr. 36:

    adversa ora resistentium,

    Curt. 4, 15: La. Dic jussisse te. Ph. Noli fodere:

    jussi,

    don't punch me in the side, Ter. Hec. 3, 5, 17 (cf. fodicare).— Poet.:

    Ausonius mersis celer fodit aequora remis,

    digs through, ploughs through, Sil. 14, 359:

    aquas (ungula),

    Ov. F. 3, 456.—In mal. part., Mart. 7, 102; Auct. Priap. 53.—
    III.
    Trop., to goad, sting, disturb:

    num exspectas, dum te stimulis fodiam?

    Cic. Phil. 2, 34, 86; cf.:

    cor stimulo foditur,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 39:

    pungit dolor, vel fodiat sane,

    Cic. Tusc. 2, 14, 33:

    pectus in iras,

    to excite, stir, Sil. 5, 159.

    Lewis & Short latin dictionary > fodio

  • 47 haurio

    haurĭo, hausi, haustum, 4 (archaic imperf. hauribant, Lucr. 5, 1324; perf. subj. haurierint, Varr. ap. Prisc. p. 905 P.; part. perf. haurītus, App. M. 3, p. 139; 6, p. 178; supin. hauritu, id. ib. 2, p. 121; part. fut. hauritura, Juv. in Joh. 2, 253:

    hausurus,

    Verg. A. 4, 383; Sil. 7, 584; 16, 11:

    hausturus,

    Sen. Q. N. 4, 2, 1; dep. perf. foramen fama est lucem hausum, Sol. 5, 15), v. a. [perh. for haus-io; cf. hio, hisco; prop. to empty], to draw up or out, to draw (class., esp. freq. in the transf. and trop. signif.; cf. sorbeo).
    I.
    Lit., to draw water, etc.:

    cum vidisset haustam aquam de jugi puteo, terrae motum dixit instare,

    Cic. Div. 1, 50, 112:

    palmis hausta duabus aqua,

    Ov. F. 2, 294:

    is neque limo Turbatam haurit aquam,

    Hor. S. 1, 1, 60:

    ipse manus hausta victrices abluit unda,

    Ov. M. 4, 740.— Absol.:

    num igitur, si potare velit, de dolio sibi hauriendum putet?

    Cic. Brut. 83, 288. —Prov.: de faece haurire, to draw from the dregs, i. e. to choose the worst:

    tu quidem de faece hauris,

    i. e. speak of the worst orators, id. ib. 69, 244.—
    B.
    Transf.
    1.
    To drain, drink up; to spill, shed:

    ita vina ex libidine hauriuntur, atque etiam praemio invitatur ebrietas (shortly before and after, bibere),

    Plin. 14, 22, 28, § 140; cf. id. ib. § 146; and: cui non audita est obscoenae Salmacis undae Aethiopesque lacus, quos si quis faucibus hausit, Aut furit [p. 843] aut, etc., Ov. M. 15, 320 (for which:

    qui ex Clitorio lacu biberint,

    Plin. 31, 2, 13, § 16):

    quae (pocula) simul arenti sitientes hausimus ore,

    i. e. drained, emptied, drunk off, Ov. M. 14, 277; so,

    cratera,

    id. ib. 8, 680:

    spumantem pateram,

    Verg. A. 1, 738: statim me perculso ad meum sanguinem hauriendum, et spirante re publica ad ejus spolia detrahenda advolaverunt, to drain, i. e. to spill, shed, Cic. Sest. 24, 54:

    cruorem,

    Ov. M. 7, 333; 13, 331:

    nudantis cervicem jugulumque, et reliquum sanguinem jubentes haurire,

    Liv. 22, 51, 7; Lact. 5, 1, 8:

    quem (sanguinem) civiles hauserunt,

    Luc. 1, 13.—
    b.
    Of things:

    imoque a gurgite pontus Vertitur et canas alveus haurit aquas,

    draws in, lets in, Ov. F. 3, 591: jam flammae tulerint, inimicus et hauserit ensis, drunk up, i. e. their blood, Verg. A. 2, 600.—
    2.
    In gen., to tear up, pluck out, draw out, to take to one's self, take; to swallow, devour, consume, exhaust:

    (ventus) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis,

    Lucr. 6, 141:

    haurit arenas ungula,

    Stat. Th. 2, 46; cf.:

    humumque Effodit... terraeque immurmurat haustae,

    i. e. torn up, dug up, Ov. M. 11, 187:

    Actoridae magni rostro femur hausit adunco (= transfodit),

    tore open, id. ib. 8, 370:

    pectora ferro,

    id. ib. 8, 438:

    latus alicui,

    Lucr. 5, 1324; Ov. M. 5, 126; 9, 412; Verg. A. 10, 314; Luc. 10, 387:

    ventrem atque inguina uno alteroque ictu,

    Liv. 7, 10, 10; Sil. 5, 524:

    tum latus ejus gladio haurit,

    Curt. 7, 2, 27:

    impresso gladio jugulum ejus hausisse,

    Tac. H. 1, 41 fin.:

    lumen,

    to pluck out the eye, Ov. M. 13, 564:

    cineres haustos,

    i. e. scraped up, collected, id. ib. 8, 538; so,

    cineres,

    id. ib. 13, 425 sq.; cf. id. ib. 14, 136:

    ille cavis hausto spargit me pulvere palmis,

    id. ib. 9, 35:

    sumptum haurit ex aerario,

    draws, takes, Cic. Agr. 2, 13, 32; cf.:

    at suave est ex magno tollere acervo. Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, Cur? etc.,

    Hor. S. 1, 1, 52:

    quia dentibus carent, aut lambunt cibos aut integros hauriunt,

    to swallow, Col. 8, 17, 11; cf.:

    solidos haurire cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36: hausisti patrias luxuriosus opes, qs. hast swallowed up, devoured, consumed, Mart. 9, 83, 4:

    nos tellus haurit,

    Sil. 3, 654; cf.:

    sua haurire,

    Tac. A. 16, 18; 2, 8; 3, 72:

    animam recipere auramque communem haurire,

    i. e. inhale, breathe, Quint. 6 praef. §

    12: suspiratus,

    fetching a deep sigh, Ov. M. 14, 129: hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto Dardanus, may he swallow with his eyes, i. e. greedily look at, Verg. A. 4, 661; so,

    aliquid oculis,

    ib. 12, 946; Sil. 11, 284;

    and without oculis: caelum,

    Verg. A. 10, 899; cf.:

    lucem (primae pecudes),

    i. e. to see the light, be born, Verg. G. 2, 340:

    vocemque his auribus hausi,

    I received his voice with these ears, id. A. 4, 359; so,

    dicta auribus,

    Ov. M. 13, 787; cf.:

    oculis auribusque tantum gaudium,

    Liv. 27, 51:

    hauriri urbes terrae hiatibus,

    to be swallowed up, Plin. 36, 15, 24, § 119; cf.:

    cum praealtis paludibus arma, equi haurirentur,

    Tac. H. 5, 15:

    altitudine et mollitia nivis hauriebantur,

    id. ib. 1, 79:

    hauriuntur gurgitibus,

    id. A. 1, 70:

    aggerem ac vineas incendium hausit,

    Liv. 5, 7, 3:

    cunctos incendium hausit,

    Tac. H. 4, 60:

    miratur et haurit Pectore ignes,

    imbibes, Ov. M. 10, 253; cf.:

    flammasque latentes Hausit,

    id. ib. 8, 325:

    caelo medium Sol igneus orbem Hauserat,

    i. e. had rapidly passed through, finished, Verg. G. 4, 427:

    vastum iter,

    Stat. Th. 1, 369: bracchia Cancri (Titan), Col. poët. 10, 313: cum spes arrectae juvenum exsultantiaque haurit Corda pavor pulsans, exhausts = exhaurit, Verg. G. 3, 105:

    pariter pallorque ruborque Purpureas hausere genas,

    Stat. Th. 1, 538.—
    II.
    Trop., to draw, borrow, take, drink in, derive:

    sequimur potissimum Stoicos, non ut interpretes, sed, ut solemus, e fontibus eorum judicio arbitrioque nostro, quantum quoque modo videbitur, hauriemus,

    Cic. Off. 1, 2, 6; cf.:

    fontes, unde hauriretis,

    id. de Or. 1, 46, 203:

    a fontibus potius haurire quam rivulos consectari,

    id. Ac. 1, 2, 8:

    reconditis atque abditis e fontibus haurire,

    id. de Or. 1, 3, 12:

    omnia dixi hausta e fonte naturae,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    eodem fonte haurire laudes suas,

    id. Fam. 6, 6, 9; id. Caecin. 27, 78:

    quam (legem) non didicimus, accepimus, legimus, verum ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus,

    id. Mil. 4, 10 (quoted in Cic. Or. 49, 165):

    quas (artes) cum domo haurire non posses, arcessivisti ex urbe ea (i. e. Athenis), quae, etc.,

    id. Brut. 97, 332:

    ex divinitate, unde omnes animos haustos aut acceptos aut libatos haberemus,

    id. Div. 2, 11, 26; cf.:

    animos hominum quadam ex parte extrinsecus esse tractos et haustos,

    id. ib. 1, 32, 70:

    quid enim non sorbere animo, quid non haurire cogitatione, cujus sanguinem non bibere censetis?

    id. Phil. 11, 5, 10; cf.:

    libertatem sitiens hausit,

    id. Rep. 1, 43:

    voluptates undique,

    id. Tusc. 5, 6, 16:

    dolorem,

    id. Cael. 24, 59:

    calamitates,

    id. Tusc. 1, 35, 86:

    luctum,

    id. Sest. 29, 63:

    unde laboris Plus haurire mali est quam ex re decerpere fructus,

    Hor. S. 1, 2, 79:

    animo spem turbidus hausit inanem,

    drank in illusive hope, Verg. A. 10, 648:

    expugnationes urbium, populationes agrorum, raptus Penatium hauserant animo,

    had thought of, intended, Tac. H. 1, 51:

    supplicia,

    to suffer, Verg. A. 4, 383:

    (Thessali) velut ex diutina siti nimis avide meram haurientes libertatem,

    indulging, revelling in, Liv. 39, 26, 7; cf.:

    studium philosophiae acriter hausisse,

    Tac. Agr. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > haurio

  • 48 mulinus

    mūlīnus, a, um, adj. [mulus], of or belonging to a mule:

    ungula,

    Vitr. 8, 3:

    nares,

    Plin. 30, 4, 11, § 31:

    cor, i. e. stolidum, fatuum (al. Mutinensis),

    Juv. 16, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > mulinus

  • 49 niteo

    nĭtĕo, ēre ( gen. plur nitentūm, Verg. Cir. 523), v. n. [etym. dub.; cf. nix], to shine, look bright, glitter, glisten (cf., luceo, fulgeo splendeo).
    I.
    Lit.:

    placatumque nitet diffuso lumine caelum,

    Lucr. 1, 9:

    luna potest solis radiis percussa nitere,

    id. 5, 705:

    qui nitent unguentis, fulgent purpurā,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    diversi niteant cum mille colores,

    Ov. M. 6, 65:

    vere nitent terrae,

    id. F. 4, 126:

    aera nitent usu,

    id. Am. 1, 8, 51; so,

    ebur,

    Tib. 1, 4, 64; Hor. Ep. 1, 10, 19; Mart. 9, 58, 6; 8, 6, 10 et saep.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of animals, to be sleek, in good condition:

    at hau pol nitent (oves),

    Plaut. Bacch. 5, 2, 6:

    unde sic quaeso nites?

    Phaedr. 3, 7, 4; Plin. 18, 5, 6, § 27; cf.:

    hic nitet ungula mulae,

    Juv. 7, 181.—
    2.
    Of persons, to shine, to look bright or beautiful:

    miseri quibus Intentata nites! ( = pulchra et amabilis videris),

    Hor. C. 1, 5, 12:

    ore nitet,

    Mart. 10, 89, 3:

    nitet ante alias regina comesque Pelides,

    Stat. Achill. 2, 148:

    murice tincta Veste nites,

    Mart. 5, 23, 6.—
    3.
    Of fields, plants, etc., to look flourishing, thriving, to thrive, etc.:

    camposque nitentes Desuper ostentat,

    Verg. A. 6, 677:

    ubi tellus nitet,

    Petr. 99; cf. Plin. 17, 4, 3, § 26.—
    4.
    Of a house:

    tibi hoc praecipio ut niteant aedes,

    be in complete order, Plaut. Ps. 1, 2, 281.—
    5.
    Of wealth, etc., to flourish, abound:

    vectigal in pace niteat,

    Cic. Agr. 1, 7, 21:

    res ubi magna nitet domino sene,

    Hor. S. 2, 5, 12. —
    II.
    Trop., to shine, be brilliant, look or be beautiful: ver vide;

    ut tota floret, ut olet, ut nitide nitet,

    Plaut. Truc. 2, 4, 3:

    illorum, vides, quam niteat oratio,

    Cic. Fin. 4, 3, 5; so,

    ubi plura nitent in carmine,

    Hor. A. P. 351:

    omnia nobilibus oppidis ni tent,

    Plin. 3, 5, 7, § 49.—Hence, nĭtens, entis, P. a., shining, glittering, glistening, brilliant, bright.
    A.
    Lit.:

    capilli malobathro,

    Hor. C. 2, 7, 7:

    mensae,

    id. S. 2, 2, 4:

    oculi,

    Verg. A. 1, 228:

    astra,

    Ov. F. 5, 543:

    Lucifer,

    Tib. 1, 3, 93:

    nitentes solis equi,

    Val. Fl. 5, 413:

    arma nitentia ante rem, deformia inter sanguinem, etc.,

    Liv. 9, 40, 5.—
    2.
    Transf.
    a.
    Of animals, sleek, fat:

    nitens taurus,

    Verg. A. 3, 20.—
    b.
    Of persons, shining, bright, beautiful:

    uxor ore floridulo nitens,

    Cat. 61, 189:

    desiderio meo nitenti,

    my darling bright, id. 2, 5.— Comp.: nitentior [p. 1210] femina, Ov. M. 12, 405 (Merkel, decentior).—
    c.
    Of plants, blooming:

    nitentia culta,

    Verg. G. 1, 153:

    arbor laeta et nitens,

    Gell. 12, 1, 16.— Comp.:

    Tyrio nitentior ostro flos oritur,

    Ov. M. 10, 211.—
    B.
    Trop.
    1.
    Illustrious:

    recenti gloriā nitens,

    Liv. 3, 12:

    non patre nitens linguāve,

    Sil. 6, 19. —
    2.
    Of speech, brilliant, elegant:

    oratio,

    Cic. Brut. 67, 238.—
    3.
    Of the mind, bright, clear:

    macte, oro, nitenti Ingenio,

    Stat. S. 1, 5, 63.

    Lewis & Short latin dictionary > niteo

  • 50 plausus

    1.
    plausus, a, um, Part., from plaudo.
    2.
    plausus, i, v. 3. plausus init.
    3.
    plausus ( plōsus, Macr. S. 6, 1), ūs (a later collat. form, plausus, i, Cod. Th. 15, 9, 2), m. [plaudo], a clapping sound, the noise that arises from the beating or striking together of two bodies.
    I.
    In gen. ( poet. and in post-Aug. prose): it eques et plausu cava concutit ungula terram, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 419 Vahl.),—Of cocks: plausu premunt alas, Enn. ap. Cic. Div. 2, 26, 57 (Trag. v. 251 Vahl.).—Of doves:

    plausumque exterrita pennis Dat tecto ingentem,

    Verg. A. 5, 215:

    laterum,

    Plin. 10, 21, 24, § 46:

    aeris,

    id. 11, 20, 22, § 68:

    palma cum palmā collata plausum facit,

    Sen. Q. N. 2, 28, 1.—
    II.
    In partic., a clapping of hands in token of approbation, applause (class. and very freq.):

    si voletis plausum fabulae huic clarum dare,

    Plaut. Rud. 5, 3, 65; cf. v. 67 and plaudo, II. B.; Cic. Sest. 58, 123:

    a plebe plausu maximo est mihi gratulatio significata,

    id. Att. 4, 1, 5:

    tantis plausibus, tantā approbatione infimorum,

    id. ib. 14, 16, 2:

    a cuncto consessu plausum multiplex datus,

    id. Sen. 18, 64:

    alicui plausus impertire,

    id. Att. 2, 18, 1:

    plausus quaerere in aliquā re,

    id. ib. 8, 9, 3; id. Clu. 47:

    captare,

    id. Tusc. 2, 26, 64: petere. Quint. 4, 1, 77.

    Lewis & Short latin dictionary > plausus

  • 51 quatio

    quătĭo, no perf., quassum, 3, v. a. [Sanscr. root, cyu-, to move, set in motion; cf. Gr. skeuos, instrument; skeuazô, to prepare], to shake (class.; syn.: concutio, convello).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Fest. p. 261 Müll.:

    cum equus magnā vi caput quateret,

    Liv. 8, 7:

    alas,

    Verg. A. 3, 226:

    pennas,

    Ov. M. 4, 676; Hor. C. 3, 29, 53:

    aquas,

    to agitate, disturb, Ov. H. 18, 48:

    cymbala,

    Verg. G. 4, 64:

    catenas,

    Plin. Ep. 7, 27, 5: caput. Ov. F. 6, 400:

    comas,

    id. H. 14, 40:

    quercum huc illuc,

    id. M. 12, 329.—

    Of earthquakes: quatitur terrae motibus Ide,

    Ov. M. 12, 521:

    quid quateret terras,

    id. ib. 15, 71:

    quatiens terram fragor,

    Sil. 1, 536.—

    Of the ground, by treading, marching, etc.: campum,

    Verg. A. 11, 875:

    campos,

    id. ib. 11, 513; Sil. 1, 297:

    quatitur tellus pondere,

    id. 4, 199:

    sonitu quatit ungula campum,

    Verg. A. 8, 596:

    pede ter humum,

    Hor. C. 4, 1, 28:

    pede terram,

    id. ib. 1, 4, 7:

    quatitur certamine circus,

    Sil. 16, 323. —
    B.
    In partic.
    1.
    Of arms, weapons, reins, etc., to wield, brandish, ply, hold:

    securim,

    Verg. A. 11, 656:

    ensem,

    Sil. 1, 429:

    aegida,

    id. 12, 336:

    scuta,

    Tac. H. 2, 22:

    hastam,

    Petr. 124:

    lora,

    Sil. 16, 415; 16, 440:

    largas habenas,

    id. 17, 542:

    verbera (i. e. flagella),

    Verg. Cul. 218.—
    2.
    Of the body, breast, limbs, etc., to agitate, shake, cause to tremble, etc.:

    horror Membra quatit,

    Verg. A. 3, 29:

    anhelitus artus et ora quatit,

    id. ib. 5, 199:

    tussis pulmonem quatit,

    Sil. 14, 601:

    terror praecordia,

    id. 2, 254:

    pectora quatit gemitu,

    Val. Fl. 5, 310.—
    3.
    To beat, strike, drive:

    homo quatietur certe cum dono foras,

    to beat out of doors, Ter. Eun. 2, 3, 67:

    Arctophylax prae se quatit Arctum, Cic. poët. N. I). 2, 42, 109: cursu quatere equum,

    Verg. G. 3, 132; Sil. 12, 254.—Of things:

    quatiunt fenestras juvenes,

    Hor. C. 1, 25, 1:

    scutum hastà,

    Liv. 7, 26, 1. —
    4.
    To shake, beat, or break in pieces, to batter, shatter:

    urbis moenia ariete quatere,

    Liv. 21, 10:

    muros,

    Verg. A. 2, 610:

    muros arietibus,

    Liv. 38, 10:

    turres tremendā cuspide,

    Hor. C. 4, 6, 7:

    tecta quatiuntur,

    Plin. Pan. 51, 1:

    externas arces,

    Sil. 2, 300:

    Pergama,

    id. 13, 36; cf.:

    tonitru quatiuntur caerula caeli,

    Lucr. 6, 96. —
    II.
    Trop., to agitate, more, touch, affect, excite:

    est in animis tenerum quiddam quod aegritudine quasi tempestate quatiatur,

    Cic. Tusc. 3, 6, 12: mentem, Hor. C. 1, 16, 5:

    nec vultus tyranni Mente quatit solidā (justum virum),

    id. ib. 3, 3, 4:

    non ego te Invitum quatiam,

    id. ib. 1, 18, 12:

    quatiunt oracula Colchos,

    Val. Fl. 1, 743:

    famā oppida,

    id. 2, 122:

    quatit castra clamor,

    Sil. 3, 231:

    tumultus pectora quatit,

    Sen. Thyest. 260:

    ingenium,

    Tac. H. 1, 23:

    animum,

    Gell. 9, 13, 5:

    cum altissima quaterentur, hic inconcussus stetit,

    Plin. Pan. 94, 3. —
    B.
    In partic., to plague, vex, harass:

    quatere oppida bello,

    Verg. A. 9, 608:

    extrema Galliarum,

    Tac. H. 4, 28. — Hence, quassus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., shaken, beaten, or broken in pieces, battered, shattered:

    aula quassa,

    a broken pot, Plaut. Curc. 3, 26:

    muri,

    Liv. 26, 51:

    naves,

    id. 25, 3:

    faces,

    i. e. pieces of pine-wood split up for torches, Ov. M. 3, 508:

    rates,

    shattered, leaky, Hor. C. 4, 8, 32; 1, 1, 18:

    murra,

    Ov. M. 15, 399:

    lectus,

    id. H. 11, 78:

    harundo,

    Petr. 69:

    turres,

    Sen. Thyest. 568; cf.:

    multo tempora quassa mero,

    Ov. R. Am. 146; cf. quasso, I. B. —
    B.
    Trop.:

    quassā voce,

    in a broken voice, Curt. 7, 7, 20:

    littera,

    Quint. 12, 10, 29:

    anima quassa malis,

    broken down, exhausted, worn out, Sen. Herc. Fur. 1308:

    quasso imperio,

    Sil. 15, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > quatio

  • 52 sexungula

    sex-ungŭla, ae, f., six-claws, a Plautinian nickname for a rapacious prostitute, Plaut. Truc. 2, 2, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > sexungula

  • 53 solidum

    sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).
    I.
    Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

    terra solida et globosa,

    id. N. D. 2, 39, 137:

    columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

    id. Div. 1, 24, 48; cf.

    cornua (opp. cava),

    Plin. 11, 37, 45, § 127:

    lapides,

    Sen. Q. N. 3, 25, 6:

    corpus,

    Ter. Eun. 2, 3, 27:

    paries vel solidus vel fornicatus,

    Cic. Top. 4, 22:

    sphaera solida atque plena,

    id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

    crateres auro solidi,

    Verg. A. 2, 765:

    ex solido elephanto,

    id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

    aera,

    id. ib. 9, 809:

    telum solidum nodis,

    id. ib. 11, 553:

    vasa auro solida,

    Tac. A. 2, 33; 13, 10:

    solidum ex auro signum,

    Just. 39, 2, 5:

    nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

    Ov. F. 6, 404; so,

    ripa,

    id. ib. 14, 49:

    sedes (opp. aër),

    id. ib. 2, 147:

    navis ad ferendum incursum maris solida,

    Sen. Ep. 76, 13:

    sit solidum quodcumque subest,

    Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

    solidior caseus factus,

    Col. 7, 8, 4. — Sup.:

    solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

    Lucr. 1, 565; 1, 951:

    tellus,

    Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

    cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

    Cic. N. D. 2, 18, 47:

    nihil tangi potest, quod careat solido,

    id. Univ 4, 11; cf.:

    quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

    id. N. D. 1, 27, 75:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

    fossa fit ad solidum,

    to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

    finditur in solidum cuneis via,

    into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

    neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

    Tac. A. 4, 62:

    solido procedebat elephas in pontem,

    on solid ground, Liv. 44, 5.—
    B.
    Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

    usurā, nec eā solidā, contentus est,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    militia semestri solidum stipendium accipere,

    Liv. 5, 4:

    solida taurorum viscera,

    Verg. A. 6, 253:

    ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36:

    quibus solida ungula,

    id. 10, 63, 83, § 173:

    motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

    Just. 30, 4, 3:

    ut decies solidum exsorberet,

    i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

    partem solido demere de die,

    Hor. C. 1, 1, 20:

    annus,

    Liv. 1, 19:

    hora,

    Juv. 11, 205:

    parum solidum consulatum explere,

    incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

    vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639.—As substt.
    1.
    In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

    ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

    Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—
    2.
    In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—
    II.
    Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

    opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

    Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

    fides,

    Tac. H. 2, 7:

    solida et robusta et assidua frequentia,

    Cic. Planc. 8, 21:

    solida atque robusta eloquentia,

    Quint. 10, 1, 2:

    solida ac virilis ingenii vis,

    id. 2, 5, 23:

    est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    judicia solida et expressa,

    id. Planc. 12, 29:

    justitiae effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    suavitas austera et solida,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    solida veraque laus,

    id. Sest. 43, 93; cf.:

    solida laus ac vera dignitas,

    id. Vatin. 3, 8:

    gloria (with vera),

    id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

    nulla utilitas (with puerilis delectatio),

    Cic. Fin. 1, 21, 72:

    salus,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

    gratia,

    id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

    beneficium,

    Ter. Eun. 5, 2, 32:

    gaudium,

    id. And. 4, 1, 24:

    libertas,

    Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

    fides,

    id. H. 2, 79:

    mens,

    firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

    solidum opus doctrinae,

    Val. Max. 4, 1, ext. 1:

    in solidiore aliquo scripti genere,

    Sen. Contr. 1, 8, 16:

    gravior solidiorque sententia,

    Gell. 11, 13, 8:

    virtus,

    Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

    vinum,

    Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

    quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

    Cic. Pis. 25, 60:

    multos in solido rursus Fortuna locavit,

    in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

    praesentia bona nondum tota in solido sunt,

    Sen. Ben. 3, 4, 2:

    nostra gloria, cum sit ex solido,

    Curt. 9, 2, 14:

    ut salus ejus locetur in solido,

    Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

    dinoscere cautus Quid solidum crepet,

    Pers. 5, 25:

    Venus irata solidum,

    App. M. 5, p. 171, 24.—
    B.
    sŏlĭdē (not in Cic.).
    1.
    (Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

    solide et crassis viminibus contexta cista,

    Col. 12, 56, 2:

    solide natus est,

    i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

    concreta aqua,

    Gell. 19, 5, 5.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

    neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

    Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > solidum

  • 54 solidus

    sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).
    I.
    Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

    terra solida et globosa,

    id. N. D. 2, 39, 137:

    columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

    id. Div. 1, 24, 48; cf.

    cornua (opp. cava),

    Plin. 11, 37, 45, § 127:

    lapides,

    Sen. Q. N. 3, 25, 6:

    corpus,

    Ter. Eun. 2, 3, 27:

    paries vel solidus vel fornicatus,

    Cic. Top. 4, 22:

    sphaera solida atque plena,

    id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

    crateres auro solidi,

    Verg. A. 2, 765:

    ex solido elephanto,

    id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

    aera,

    id. ib. 9, 809:

    telum solidum nodis,

    id. ib. 11, 553:

    vasa auro solida,

    Tac. A. 2, 33; 13, 10:

    solidum ex auro signum,

    Just. 39, 2, 5:

    nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

    Ov. F. 6, 404; so,

    ripa,

    id. ib. 14, 49:

    sedes (opp. aër),

    id. ib. 2, 147:

    navis ad ferendum incursum maris solida,

    Sen. Ep. 76, 13:

    sit solidum quodcumque subest,

    Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

    solidior caseus factus,

    Col. 7, 8, 4. — Sup.:

    solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

    Lucr. 1, 565; 1, 951:

    tellus,

    Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

    cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

    Cic. N. D. 2, 18, 47:

    nihil tangi potest, quod careat solido,

    id. Univ 4, 11; cf.:

    quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

    id. N. D. 1, 27, 75:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

    fossa fit ad solidum,

    to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

    finditur in solidum cuneis via,

    into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

    neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

    Tac. A. 4, 62:

    solido procedebat elephas in pontem,

    on solid ground, Liv. 44, 5.—
    B.
    Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

    usurā, nec eā solidā, contentus est,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    militia semestri solidum stipendium accipere,

    Liv. 5, 4:

    solida taurorum viscera,

    Verg. A. 6, 253:

    ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

    Plin. 8, 14, 14, § 36:

    quibus solida ungula,

    id. 10, 63, 83, § 173:

    motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

    Just. 30, 4, 3:

    ut decies solidum exsorberet,

    i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

    partem solido demere de die,

    Hor. C. 1, 1, 20:

    annus,

    Liv. 1, 19:

    hora,

    Juv. 11, 205:

    parum solidum consulatum explere,

    incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

    vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

    Verg. A. 2, 639.—As substt.
    1.
    In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

    ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

    Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—
    2.
    In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—
    II.
    Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

    opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

    Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

    fides,

    Tac. H. 2, 7:

    solida et robusta et assidua frequentia,

    Cic. Planc. 8, 21:

    solida atque robusta eloquentia,

    Quint. 10, 1, 2:

    solida ac virilis ingenii vis,

    id. 2, 5, 23:

    est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    judicia solida et expressa,

    id. Planc. 12, 29:

    justitiae effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    suavitas austera et solida,

    id. de Or. 3, 26, 103:

    solida veraque laus,

    id. Sest. 43, 93; cf.:

    solida laus ac vera dignitas,

    id. Vatin. 3, 8:

    gloria (with vera),

    id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

    nulla utilitas (with puerilis delectatio),

    Cic. Fin. 1, 21, 72:

    salus,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

    gratia,

    id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

    beneficium,

    Ter. Eun. 5, 2, 32:

    gaudium,

    id. And. 4, 1, 24:

    libertas,

    Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

    fides,

    id. H. 2, 79:

    mens,

    firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

    solidum opus doctrinae,

    Val. Max. 4, 1, ext. 1:

    in solidiore aliquo scripti genere,

    Sen. Contr. 1, 8, 16:

    gravior solidiorque sententia,

    Gell. 11, 13, 8:

    virtus,

    Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

    vinum,

    Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

    quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

    Cic. Pis. 25, 60:

    multos in solido rursus Fortuna locavit,

    in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

    praesentia bona nondum tota in solido sunt,

    Sen. Ben. 3, 4, 2:

    nostra gloria, cum sit ex solido,

    Curt. 9, 2, 14:

    ut salus ejus locetur in solido,

    Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

    dinoscere cautus Quid solidum crepet,

    Pers. 5, 25:

    Venus irata solidum,

    App. M. 5, p. 171, 24.—
    B.
    sŏlĭdē (not in Cic.).
    1.
    (Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

    solide et crassis viminibus contexta cista,

    Col. 12, 56, 2:

    solide natus est,

    i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

    concreta aqua,

    Gell. 19, 5, 5.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

    neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

    Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > solidus

  • 55 sonitus

    sŏnĭtus, ūs ( gen. soniti, Pac. and Cae cil. ap. Non. 491, 24 sq.), m. [id.], a noise, sound, din, etc. (class.; in sing. and plur.): at tuba terribili sonitu taratantara dixit, Enn. ap. Prisc. p. 842 P. (Ann. v. 452 Vahl.); cf.: lituus sonitus effudit acutos, id. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 Vahl.): summo sonitu quatit ungula terram, id. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 281 Vahl.);

    imitated by Virg. A. 8, 596: ungularum,

    Plaut. Men. 5, 2, 113:

    tumultuosus,

    id. Trin. 5, 2, 52; cf. id. Bacch. 5, 2, 1:

    forum,

    id. Curc. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 67; id. Trin. 5, 1, 7:

    armorum,

    Lucr. 2, 49; Verg. G. 1, 474:

    vocis,

    id. A. 3, 669:

    tubae,

    Auct. Her. 4, 15, 21:

    tubarum,

    Verg. G. 4, 72:

    ventorum,

    Lucr. 6, 131:

    remorum,

    Caes. B. G. 7, 60:

    pedum,

    Ov. M. 5, 616:

    convivarum,

    Plaut. Most. 4, 2, 24:

    stertentium,

    Plin. 9, 10, 12, § 36:

    Olympi,

    i. e. the thunder, Verg. A. 6, 586:

    (ignis) ingentem caelo sonitum dedit,

    id. G. 2, 306:

    utero sonitum quater arma dedere,

    id. A. 2, 243; 9, 667:

    sonitum (veneni e poculo ejecti) reddere,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    fragor et sonitus,

    id. Rep. 2, 3, 6:

    verborum sonitus inanis,

    id. de Or. 1, 12, 51 — Plur.:

    nosti jam in hac materiā sonitus nostros,

    i. e. my thundering speech, Cic. Att. 1, 14, 4;

    innumeros aeris sonitus,

    Stat. S. 1, 1, 68:

    sonituum discrimina,

    Vitr. 1, 1; Petr. 89.—

    Of an abstract subject: quae (eloquentia) cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97.

    Lewis & Short latin dictionary > sonitus

  • 56 supra

    sū̆prā (orig. form sŭpĕrā, Lucr. 1, 429; 4, 672; 5, 1407; Cic. poët. N. D. 2, 42, 106; cf. Prisc. pp. 980 and 1001 P.), adv. and prep. [superus].
    I. A.
    Lit., of place:

    omnia haec, quae supra et subter, unum esse dixerunt,

    Cic. de Or. 3, 5, 20:

    partes eae, quae sunt infra quam id, quod devoratur, dilatantur, quae autem supra, contrahuntur,

    id. N. D. 2, 54, 135:

    magno numero jumentorum in flumine supra atquo infra constituto,

    Caes. B. C. 1, 64; and:

    et mare, quod supra, teneant, quodque alluit infra,

    Verg. A. 8, 149:

    oleum supra siet,

    Cato, R. R. 119; 101:

    cotem illam et novaculam defossam in comitio supraque impositum puteal accepimus,

    Cic. Div. 1, 17, 33:

    toto vertice supra est,

    i. e. is taller, Verg. A. 11, 683: ut letata corpora vidit Victoremque supra hostem, i. e. lying or stretched over them, Ov. M. 3, 56; cf.:

    stupet inscia supra,

    Verg. A. 7, 381.— Comp.:

    alia superius rapiuntur,

    upward, on high, Sen. Q. N. 5, 8, 3: piscina superius construenda, Pall. 1, 34, 2 (opp. subterius, Isid. 16, 8, 4).—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, before, formerly, previously (esp. of any thing previously said or written):

    quae supra scripta est,

    Cato, R. R. 157, 2:

    quod jam supra tibi ostendimus,

    Lucr. 1, 429:

    quae supra dixi,

    Cic. de Or. 3, 55, 208:

    quae supra scripsi,

    id. Fam. 6, 10, 2:

    quem supra deformavi,

    id. Caecin. 5, 14:

    uti supra demonstravimus,

    Caes. B. G. 2, 1:

    ut supra dixi,

    Cic. Rep. 2, 4, 9; id. Lael. 4, 15; 14, 48:

    ut supra scripsi,

    Plin. Ep. 6, 27, 5:

    de quo (filio) commemoravi supra,

    Nep. Dion, 6, 2:

    supra repetere,

    farther back, from past times, Sall. C. 5, 9; id. J. 5, 3; Tac. A. 16, 18.— Comp.:

    quantum valerent inter homines litterae, Dixi superius,

    before, farther back, Phaedr. 4, 23, 2: ut superius demonstravimus, Auct. B. Hisp. 28, 4; 34, 5.—
    2.
    Of number or measure, beyond, over, more:

    supra adjecit Aeschrio,

    offered higher, more, Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:

    amor tantus ut nihil supra possit,

    id. Fam. 14, 1, 4:

    ita accurate, ut nihil posset supra,

    id. Att. 13, 19, 3:

    nihil pote supra,

    Ter. Ad. 2, 3, 11:

    voltu Adeo modesto, ut nihil supra,

    id. And. 1, 1, 93; id. Eun. 3, 1, 37:

    nihil supra Deos lacesso,

    Hor. C. 2, 18, 11.—After et or aut ( poet. and post-class.):

    agrum fortasse trecentis Aut etiam supra nummorum milibus emptum,

    Hor. Ep. 2, 2, 165:

    quot illum putas annos secum tulisse? Septuaginta et supra,

    Petr. 43 fin.:

    tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35:

    a triginta annis et supra,

    Vulg. Num. 4, 23; 4, 30; 4, 35 (cf. II. B. 2. infra).—
    b.
    With quam, less freq. quod, above or beyond what, more than:

    saepe supra feret, quam fieri possit,

    Cic. Or. 40, 139:

    corpus patiens inediae, algoris, vigiliae, supra quam cuiquam credibile est,

    Sall. C. 5, 3; id. J. 24, 5:

    dominandi supra quam aestimari potest avidissimus,

    Aur. Vict. Epit. 1 med.:

    supra quam optari potuit,

    Amm. 17, 1, 12:

    supra quod capere possum,

    Dig. 32, 1, 28.—
    II.
    Prep. with acc., above, over.
    A.
    Lit., of place:

    si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec exissent umquam supra terram,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    ille qui supra nos habitat,

    Plaut. Pers. 5, 2, 38:

    supra tribunal et supra praetoris caput,

    Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:

    supra eum locum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    supra se in summo jugo,

    id. B. G. 1, 24:

    accubueram horā nonā... et quidem supra me Atticus, infra Verrius,

    Cic. Fam. 9, 26, 1:

    saltu supra venabula fertur,

    Verg. A. 9, 553:

    supra segetes Navigat,

    over the cornfields, Ov. M. 1, 295:

    attolli supra ceteros mortales,

    Plin. 34, 6, 12, § 27 (dub.;

    Jahn, super): supra lignum turba insilit,

    Phaedr. 1, 2, 20:

    ecce supra caput homo levis ac sordidus,

    i. e. burdensome, annoying, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so,

    supra caput esse,

    to be close at hand, Sall. C. 52, 24; cf. Verg. A. 3, 194; Liv. 3, 17, 4; 4, 22, 6; Tac. H. 4, 69; Sen. Ep 108;

    rarely supra capita,

    Liv. 42, 42, 6.—
    2.
    In partic., of geographical position, above, beyond: supra Maeotis paludes, Enn. ap. Cic. Tusc. 5, 17, 49 (Epigr. v. 7, p. 163 Vahl.):

    supra Suessulam,

    Liv. 23, 32, 2:

    Syene oppidum, quod est supra Alexandriam quinque millibus stadiorum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183;

    supra Britanniam,

    id. 2, 97, 99, § 217. —
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, before:

    paulo supra hanc memoriam,

    Caes. B. G. 6, 19; supra septingentesimum annum, Liv. praef. § 4.—
    2.
    Of number, degree, or quantity.
    (α).
    With numbers, = plus, amplius (not in Cic. or Cæs.), over, above, beyond, more than:

    supra quattuor milia hominum orabunt ut, etc.,

    Liv. 43, 3, 2:

    caesa eo die supra milia viginti,

    id. 30, 35, 3; 3, 31, 4:

    supra septem milia hominum domos remisit,

    id. 21, 23, 6; 23, 17, 2; 23, 37, 11 sq.; 23, 49, 13; Varr. R. R. 3, 2, 17; 3, 6, 1; 3, 7, 11:

    supra duos menses sapor ejus non permanet integer,

    Col. 12, 49, 3:

    tres (cyathos),

    Hor. C. 3, 19, 15.—
    (β).
    In gen.:

    quibus solida ungula, nec supra geminos fetus,

    Plin. 11, 40, 95, § 233; cf.:

    de floribus supra dictus scripsit Theophrastus,

    besides, id. 21, 3, 9, § 13:

    hominis fortunam,

    Cic. Leg. 2, 16, 41:

    ratio supra hominem putanda est deoque tribuenda,

    id. N. D. 2, 13, 34:

    potentia, quae supra leges se esse velit,

    id. Ep. ad Brut. 1, 17, 6:

    humanam supra fortunam,

    Phaedr. 4, 24, 24:

    supra Coclites Muciosque id facinus esse,

    Liv. 2, 13, 8:

    modum,

    id. 21, 7, 7; Col. 4, 27, 4:

    vires,

    Hor. Ep. 1, 18, 22: humanam fidem Plin. 34, 7, 17, § 38: morem, Verg. G. 2, 227; Sall. C. 3, 2:

    supra belli Latini metum id quoque accesserat, quod,

    besides, Liv. 2, 18, 3.—Prov.:

    supra homines, supra ire deos pietate,

    i. e. to attain the highest degree, Verg. A. 12, 839 Heyne ad loc.—
    3.
    Sometimes to indicate that over which one is placed as superintendent (mostly postclass.):

    dispositi, quos supra somnum habebat,

    watchers, Curt. 6, 11, 3:

    qui supra bibliothecam fuerunt,

    Vitr. 7, praef. §

    5: servus supra rationes positus,

    Pseudo Quint. Decl. 353:

    SVPRA INSVLAS,

    Inscr. Orell. 721 and 2927:

    SVPRA IVMENTA,

    ib. 2870:

    SVPRA VELARIOS,

    ib. 2967:

    SVPRA COCOS,

    ib. 2827; Inscr. Grut. p. 1111, 1.—
    III.
    Compounds formed with supra are extremely rare. In late Lat. supradictus, suprafatus, suprafundo, suprajacio, supranatans, suprasedeo, etc., are found, but here supra is properly written separately as an adv.; only suprascando (v. h. v.), on account of its signif., is to be written as one word.

    Lewis & Short latin dictionary > supra

  • 57 ungella

    ungella ( unguella), ae, f. dim. [ungula], a little claw or talon, Apic. 4, 5; Marc. Emp. 20 med.

    Lewis & Short latin dictionary > ungella

  • 58 unguella

    ungella ( unguella), ae, f. dim. [ungula], a little claw or talon, Apic. 4, 5; Marc. Emp. 20 med.

    Lewis & Short latin dictionary > unguella

  • 59 ungulatus

    ungŭlātus, a, um, adj. [ungula], having claws or hoofs (post-class.):

    altero pede ungulatus,

    Tert. Apol. 16 fin.; so,

    aliquis,

    Mart. Cap. 4, § 378.

    Lewis & Short latin dictionary > ungulatus

  • 60 vestigium

    vestīgĭum, ii, n. [id.], a footstep, step; footprint, foot-track, track.
    I.
    Lit.:

    currentium pes vestigium facit,

    Quint. 9, 4, 67:

    hac socci video vestigium in pulvere,

    Plaut. Cist. 4, 2, 29:

    hominis,

    Plin. 8, 4, 5, § 9:

    in foro vestigium facere,

    i. e. to set foot in the market, Cic. Rab. Post. 17, 48:

    ponere vestigia,

    id. Phil. 3, 12, 31:

    facere vestigium in possessione,

    id. Caecin. 14, 39:

    vestigiis persequi aliquem,

    id. Brut. 90, 307:

    vestigiis sequi hostem,

    Liv. 9, 45, 16: eodem remanere vestigio, to stay in the same spot or place, Caes. B. G. 4, 2:

    negans e republicā esse, vestigium abscedi ab Hannibale,

    the distance of a step, Liv. 27, 4, 1:

    deus ille, quem mente noscimus, atque in animi notione tamquam in vestigio volumus reponere,

    Cic. N. D. 1, 14, 37.—
    B.
    Transf.
    1.
    The part of the foot which makes a print, the sole of the foot: qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123; Cat. 64, 162; Verg. A. 5, 566.—
    2.
    A horseshoe:

    vestigium equi excussum ungulā,

    Plin. 28, 20, 81, § 263.—
    3.
    In gen., a trace, mark, sign, token, vestige:

    praesertim cum in lectulo decumanae mulieris vestigia viderent recentia,

    Cic. Verr. 2, 3, 34, § 79; id. de Or. 3, 2, 6; Caes. B. G. 6, 27:

    in vestigiis hujus urbis,

    ruins, Cic. Cat. 4, 6, 12:

    semiruta murorum vestigia,

    Amm. 24, 2, 6.—
    II.
    Trop., of manners, cha racter, etc., a footprint, trace:

    a pueritiā vestigiis ingressus patriis et tuis,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    amoris vestigia,

    Quint. 11, 1, 59:

    imprimi quaedam vestigia animo,

    id. 11, 2, 4:

    patris patruique vestigia premere,

    Tac. A. 2, 14 fin.—
    B.
    Transf., of time, a point, moment, instant:

    eodem et loci vestigio et temporis,

    Cic. Pis. 9, 21:

    in illo vestigio temporis,

    Caes. B. G. 7, 25:

    vestigio temporis,

    at the moment, instantly, forthwith, id. B. C. 2, 26:

    ut urbs ab hostibus capta eodem vestigio videretur,

    at that very moment, id. ib. 2, 7.—
    b.
    A dverb.: e (ex) vestigio, instantly, forthwith:

    repente e vestigio ex homine tamquam aliquo Circaeo poculo factus est Verres,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 57; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Caes. B. C. 2, 25 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > vestigium

См. также в других словарях:

  • UNGULA — inter isntrumenta hominibus excruciandis excogitata, memoratur Cypriano, ad Donatum, Hasta illis et gladius et carnifex praesto est, Ungula effodiens latera et deradens, Eculeus extendens etc. Prudentio Hymnô 2. D. Vincentii, v. 117. Ridebat haec …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Ungula — Un gu*la, n.; pl. {Ungul[ae]}. [L., a claw, hoof, from unguis a nail, claw, hoof.] 1. A hoof, claw, or talon. [1913 Webster] 2. (Geom.) A section or part of a cylinder, cone, or other solid of revolution, cut off by a plane oblique to the base;… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • ungula — / ungula/ s.f. [der. del lat. unguis unghia , con suff. dim.]. (zool.) [unghia del terzo dito degli equidi, ispessita fino a formare la suola della zampa] ▶◀ [➨ unghione (2)] …   Enciclopedia Italiana

  • úngula — s. f. 1. Garra ou unha. 2. Saliência membranosa do ângulo interno do olho.   ‣ Etimologia: latim ungula, ae, unha, casco …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Ungŭla — (lat.), 1) Huf, Klaue; daher Ungulata, so v.w. Hufthiere; 2) U. ocŭli, so v.w. Flügelfell …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Ungula — Ungula, lat., Huf; ungulata, Hufthiere …   Herders Conversations-Lexikon

  • ungula — [uŋ′gyo͞o lə] n. pl. ungulae [uŋ′gyo͞olē΄] [L, a hoof < unguis, a hoof, NAIL] UNGUIS (sense 2) ungular adj …   English World dictionary

  • ungula — Unguis Un guis, n.; pl. {Ungues}. [L., nail, claw, or hoof.] 1. The nail, claw, talon, or hoof of a finger, toe, or other appendage. [1913 Webster] 2. (Zo[ o]l.) One of the terminal hooks on the foot of an insect. [1913 Webster] 3. (Bot.) The… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • ungula — /ung gyeuh leuh/, n., pl. ungulae / lee /. Bot. an unguis. [1350 1400; ME < L ungula a claw, hoof, talon, dim. of unguis UNGUIS] * * * …   Universalium

  • ungula — ùn·gu·la s.f. TS zool. → zoccolo {{line}} {{/line}} DATA: 1961. ETIMO: dal lat. ŭngŭla(m), dim. di unguis unghia , v. anche unghia …   Dizionario italiano

  • Ungula — nagas statusas T sritis gyvūnų raida, augimas, ontogenezė, embriologija atitikmenys: lot. Unguicula; Ungula ryšiai: platesnis terminas – ektoderma siauresnis terminas – antnagė siauresnis terminas – nago epidermis siauresnis terminas – nago… …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»