tʃɪldr

adj. (níð-skældinn, Grett. 92 A), Ísl. ii. 203, v. l.

= tvískelfdr, metric., Fms. ii. 310.

pp. unmeasured.

* * *

(-da, -dr), v. to entice, entrap.

* * *

d, [tál], to entice, betray; t. menn með fjölkyngi, Clem. 56; t. þá með svikum, Fms. ii. 137; tæla þik, Sks. 537; tældr miklum tálum. Alm. 36; er Herodes konungr sá at hann var tældr af Austrvegs-konungum, Hom. 48.

(-lda, -ldr), v.

1) to cut up (takit þér Högna ok hyldit með knífi);

hylda hval, to flense a whale;

2) refl., hyldast, to grow fat, get flesh.

* * *

d, [hold], to slash, N. G. L. i. 381, Am. 55; h. hval, Fms. v. 178 (in a verse).

II. reflex. to grow fat, get flesh, K. Þ. K. 130: hyldr, part. fleshy, Grett. 91.

a. fleshy; vel holdr, well-fleshed.

* * *

m., in old MSS. spelt hꜹlðr or hꜹlþr, denoting that the d is inflexive, not radical; [the word therefore is not to be derived from halda, but is identical with A. S. hæleð, Germ. held, whence mod. Swed. and Dan. hjälta and helt, see halr]:—a Norse law term, a kind of higher yeoman, like the statesman of Westmorland, i. e. the owner of allodial land, mod. Norse odelsbonde; the höld is to be distinguished from a hersir (q. v.) or a lendr maðr, who held land in fee from the king, see the interesting story in Har. S. Harðr. ch. 62 (Fms. vi. 278); the höld is thus defined, sá er hꜹldr er hann hefir óðöl at erfðum tekit bæði eptir föður ok móður, þau er hans forellrar ( forefathers) hafa átt áðr fyrir þeim, N. G. L. ii. 146; hölda tvá eða bændr ina beztu, i. 251. In old Norway the churchyards were divided into four parts; in the first were buried the lendir menn, next them the hölds and their children (hölds-lega), then the freed men (leysingjar), and lastly the thralls (man, q. v.) nearest to the wall; the höld had right to twice as much as the simple franklin, and half as much as the lendr maðr, e. g. bóandi hálvan annan eyri, höldr þrjá aura, lendr maðr sex aura, jarl tólf aura, konungr þrjár merkr, N. G. L. i. 45, cp. 55, 71, 81; þegnar ok hꜹlðar, svá eru búendr kallaðir, Edda 107; haulðar, þat er búendr þeir, er gildir eru af ættum eða réttum fullum, 94; Björn hlaut annan bústað góðan ok virðilegan, görðisk hann ekki handgenginn konungi, því var hann kallaðr Björn hölðr, Eg. 198; lends manns son skal taka hölds rétt ef hann fær eigi lönd, N. G. L. i. 71; hann veltisk ór jarldóminum ok tók hölds rétt, Orkn. 12: for the weregild to be paid for a höld (hölds-gjöld) see N. G. L. i. 81: a law of king St. Olave ordered that Icelanders whilst in Norway should enjoy the right of a höld; Íslendingar eigu at hafa hölds-rétt í Noregi, D. I. i. 65.

2. in poetry, a man, Hm. 41; hölda synir, the sons of men, 93, Fm. 19, Hkr. i. 101, where the mother of Ganger-Rolf calls him ‘the kinsman of the hölds,’ cp. also Rm. 21, Gs. 17; h. inn hvíti, Ísl. ii. 251 (in a verse): in mod. Icel. usage it remains in bú-höldr, q. v.

* * *

(i. e. kœla), d, [causal from kala, kól; Germ. kühlen]:—to cool, Edda 7, Þiðr. 95, Barl. 132; lét jarl bera vatn í ok kæla grjótið, Orkn. 352; hann hafði kælt á sér marga hluti, Stj. 156; at hann kæli mína tungu, id.; at hann drepi hinu minnsta síns fingrs í vatn ok kæli tungu mína, Luke xvi. 24: part. kældr = kaldr, vóru þar þá mjök kæld híbýli, Sturl. ii. 109.

1) skew, wry;

2) unequal, unjust (skökk gørð).

m. wry position; skjóta augunum í skakk, to look awry.

* * *

adj. skew, wry, distorted (rangr, q. v., is mostly used in a metaph. sense); hvárki vindt né skakkt. Krók. 42; ekki skakkt né hallt, 656 A. i. 33; skakkr eða lami, 656 B. 7; bar hanu jafnan hallt höfuðit síðan, því var hann skakkr kallaðr. Orkn. 364; skakkar tenn, Skíða R.; skakkr á banni, with a sprained leg, Hým. 37: allit., skældr ok skakkr: neut., skjóta augum í skakk, to look awry, Fbr. 71.

II. metaph. unequal; skökk mála-efni, Fms. iv. 332; þótt várir fundir hafi jafnan skakkir verit sakir fjölmennis, viii. 214; at görð sjá sé heldr skökk, unequal, unjust. Eg. 738.

III. as a nickname, Skakki = Lat. Claudus: Skakka-skáld, a nickname.

COMPDS: skakkborinn, skakkhorn, skakkifótr, skakktenntr.

* * *

d, [Dan. skjele; Germ. schielen], to make a wry face; skaela sig, Fas. iii. 471; hann er allr skældr og skakkr: to cry, of children, vertu ekki að skæla! skældu ekki!

u, f. the making a wry face, crying: a nickname, Fms. ix. 479.

1) thick, choking smoke;

2) cheating (flærð eðr svæla).

(-da, -dr), v. to suffocate (stifle) with smoke (s. e-n inni sem melrakka í greni).

* * *

u, f. [A. S. swol = heat, swælan = to burn; Engl. swelter, sultry; Germ. schwüle]:—a thick, choking smoke; reykr ok svæla, Sturl. iii. 189 C; dimri svælu, Fas, iii. 441; nú görðisk brátt s. mikil í húsunum ok reykr tók at vaxa, Þorst. Síðu H. 175; reykjar-s., a stifling smoke, freq. in mod. usage.

2. metaph. cheating, rapacity: draga saman auð með sökum ok svælum, 623. 21; svæla eðr flærð, Sturl. i. 20.

d, to smoke out, suffocate with smoke, used of a fox; s. e-n inni sem melrakka í greni, Nj. 198; leita heldr út en vera svældr inni, Sturl. iii. 189 C.

2. metaph., svæla undir sik, to gain by fair or foul means.

1) talk, parley, conversation;

vera (sitja) á tali við e-n, to be (sit) talking with (ek hefi verit á tali við Hrafn ok Sturlu);

eiga tal við e-n, to have a talk with;

taka tal sitt, taka tal með sér, to begin to talk together;

skilja talit, to cease talking;

hélt biskup mikit tal af honum, held much talk with him;

taka annat tal, to change the conversation to another subject;

2) speech, language (þú munt vera útlendr, því at tal þitt ok yfirbragð er ekki líkt hérlenzku fólki);

3) tale, number;

tólf einir talsins, only twelve in number;

vera í bónda tali, to be reckoned among peasants;

4) tale, list, series (konungatal, skalda-tal).

* * *

f., pl. tálar, in mod. usage neut. when sing.; thus dat. táli, Pass. 33. 2; but af tál (dat. fem.), Bs. ii. (in a verse); [A. S. tæ; Early Engl. tele; cp. Lat. dŏlus; Gr. δόλος; the Icel. vowel is long, as if denoting some contraction]:—a bait, allurement; önga vél eðr tál, Fms. v. 172; mæla tál ok hégóma, to talk deceitfully and untruthfully, Nj. 258; hverjum manni er tál at mæla annat, Fms. vi. (in a verse); verðr þat mörgum tál, Pass.

2. pl. devices; tálar ok svik er fyrir hann vóru settar, Fms. x. 339; draga á tálar, to draw into a trap, betray, Al. 46: to defraud, eigi vil ek þik á tálar draga, Grett. 112; sá er Svein konung sveik ór landi ok Tryggva-son á tálar dró, Ó.T. (in a verse); öngan drögum vér á tálar, we defraud none, 2 Cor. vii. 2; verða e-m at tálum, to betray, Sól. 20; tældr miklum tálum, Alm. 36.

COMPDS: tálardísir, tálgröf, tálhreinn, tállauss, tállausliga, tálráð, tálsamligr, tálsamr, tálsigi, tálsmuga, tálsnara, tálarsnara, tálvinr.

twice, double, in many compds.

* * *

[Germ. zwei-], twice, double, in many COMPDS: tvíangaðr, tvíaukinn, tvíbaka, tvíbenda, tvíbreiðr, tvíburi, tvíburur, tvíbyrðingr, tvíbyrðr, tvíbytna, tvíbýli, tvíböllr, tvídreginn, tvídrægni, tvídrægr, tvídyrðr, tvídægra, tvíeggjaðr, tvíelleptr, tvíeln, tvíeyringr, tvífalda, tvífaldan, tvífaldleikr, tvífaldligr, tvífaldr, tvífóðraðr, tvífættr, tvígilda, tvígildr, tvígiptr, tvígörr, tvíheilagt, tvíhenda, tvíhendis, tvíhljóðr, tvíhólkaðr, tvíhúsaðr, tvíhætta, tvíhöfðaðr, tvíkenndr, tvíklifa, tvíklýpt, tvíkostr, tvíkvángaðr, tvíkveða, tvíkvenni, tvíkvíslaðr, tvíkylft, tvílembdr, tvílitaðr, tvílitr, tvíloðinn, tvímánuðr, tvímenna, tvímenning, tvímenningr, tvímæli, tvímælis, tvímælislauss, tvímælismaðr, tvímælt, tvíoddaðr, tvíriðinn, tvíræði, tvíræðr, tvísaga, tvísagðr, tísettr, tvískafinn, tvískelfðr, tvískinnungr, tvískipaðr, tvískipta, tvískipti, tvískiptiligr, tvískiptingr, tvískiptr, tvískældr, tvíslægr, tvístýft, tvísyngja, tvísýni, tvísýnn, tvísöngr, tvítaka, tvítala, tvítjaldaðr, tvítján, tvítjándi, tvítóla, tvítugr, tvítugsaldr, tvítugsessa, tvítugti, tvítugu, tvítylft, tvítyngdr, tvívegis, tvíverknaðr, tvíviðr, tvíæri, tvíærr.

(-lda, -ldr), v. to lay tribute on, = skatta.

(-lda, -ldr), v. to make difficult (torvekla e-t fyrir sér).

(-lda, -ldr), v. to pay three-fold.