Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

totum

  • 1 totum

    tōtum, ī n. [ totus I \]
    всё, целое, совокупность ( detrahĕre partem ex toto C)
    t. in eo est, ut tibi imperes C — вся суть в том, чтобы (уметь) владеть собой
    ex toto CC, Col, O и in t. Sen, L — полностью, в целом, в совокупности
    in toto C — в целом, вообще

    Латинско-русский словарь > totum

  • 2 tótum

    m
    • motanice

    Diccionario español-checo > tótum

  • 3 tótum

    revolútum m безредие.

    Diccionario español-búlgaro > tótum

  • 4 tótum revolútum

       todo revuelto; cosa revuelta; revoltijo; cajón de sastre
       ◘ Loc. lat. que significa literalmente 'todo revuelto'. Se emplea como locución nominal masculina con el sentido de 'revoltijo': "Antes, el Conservatorio era un " tótum revolútum" que juntaba a niños de primero de solfeo con profesionales" ( Abc [Esp.] 24.5.96). No es correcta la forma * tótum revoluto. [RAE: Diccionario panhispánico de dudas. Madrid: Santillana, 2005, p. 646]

    Locuciones latinas > tótum revolútum

  • 5 totum pro parte

    Politics english-russian dictionary > totum pro parte

  • 6 Totum dependeat!

    Let it all hang out!

    Latin Quotes (Latin to English) > Totum dependeat!

  • 7 totum pro parte

       el todo por la parte
       ◘ La expresión designa una clase de sinécdoque, figura retórica perteneciente al grupo de los tropos. La expresión antónima: pars pro toto 'la parte por el todo'.
       ◘ Ejemplos: China gana la medalla de oro ['los atletas chinos']; Alemania gana la final de la Copa de la Europa ['el equipo alemán']; América ['Los Estados Unidos de América']; España lamenta la muerte de tres soldados en Afganistán; Toda la ciudad se lanzó a la calle en señal de protesta por el atentado terrorista.
       ◘ Ver: pars pro toto

    Locuciones latinas > totum pro parte

  • 8 Quis est enim, qui totum diem jaculans, non aliquando collineet?

    Найдется ли кто-либо, кто, бросая целый день дротик, не попадет однажды
    Цицерон, "О гаданиях", II, 59, 121.
    Я знаю людей, которые изучают и толкуют на все лады свои альманахи, ища в них указаний, как им лучше в данном случае поступить. Но поскольку в таких альманахах можно найти все, что угодно, в них, очевидно, наряду с ложью должна содержаться и доля правды. Quis est enim, qui totum diem jaculans, non aliquando collineet? (Мишель Монтень, О предсказаниях.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quis est enim, qui totum diem jaculans, non aliquando collineet?

  • 9 fac tótum

       haz todo; se dice del que lo sabe todo o se entromete en todo; y también del que desempeña en una casa o dependencia todos los menesteres
       ◘ Latinismo procedente del latín medieval factotum (de fac totum 'hazlo todo'), que significa 'persona de confianza que desempeña todo tipo de menesteres'. Su plural es factótums: " Los insultos [...] que ha recibido [...] uno de los factótums del PRI no los ha recibido nadie" ( Proceso [Méx.] 2.2.97). [RAE: Diccionario panhispánico de dudas. Madrid: Santillana, 2005, p. 289]

    Locuciones latinas > fac tótum

  • 10 Non teneas aurum totum quod splendet ut aurum

    Latin Quotes (Latin to English) > Non teneas aurum totum quod splendet ut aurum

  • 11 Si finis bonus est, totum bonum erit

    If the end is good, everything will be good (all's well that ends well)

    Latin Quotes (Latin to English) > Si finis bonus est, totum bonum erit

  • 12 Vincere est totum

    Latin Quotes (Latin to English) > Vincere est totum

  • 13 целое вместо части

    Русско-английский политический словарь > целое вместо части

  • 14 Целое

    - totum; corpus,-oris n;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Целое

  • 15 totus

    1.
    tōtus, a, um ( gen. tōtīus, but scanned tōtĭus, Lucr. 1, 984; 3, 97; 3, 275; 3, 989; 4, 1028; 5, 477 al.; collat. form of the gen.: toti familiae, Afran. ap. Prisc. p. 694 P.; dat. toti; but masc.:

    toto exercitui,

    Caes. B. G. 7, 89:

    toto orbi,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 57; fem.: totae familiae, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, § 103 Müll.:

    totae insulae,

    Nep. Tim. 3, 2; and: totae rei, Auct. Her. ap. Prisc. p. 678 P.), all, all the (denoting a thing in its entireness), the whole, entire, total.
    I.
    In gen.:

    ut unum opus, totum atque perfectum ex omnibus totis atque perfectis absolveret,

    Cic. Univ. 5 fin.:

    cui senatus totam rem publicam, omnem Italiae pubem, cuncta populi Romani arma commiserat,

    id. Mil. 23, 61:

    totum corpus rei publicae,

    id. Off. 1, 25, 85:

    omne caelum, totamque cum universo mari terram mente complexus,

    id. Fin. 2, 34, 112:

    ut totā mente atque omnibus artubus contremiscam,

    id. de Or. 1, 26, 121:

    universā re et totā sententiā dissidere,

    id. Fin. 4, 1, 2:

    aedes totae confulgebant,

    Plaut. Am. 5, 1, 44; cf. id. Most. 1, 2, 68:

    eant per totam caveam,

    id. ib. prol. 66:

    pervigilat noctes totas,

    id. Aul. 1, 1, 33:

    eāque totā nocte continenter ierunt,

    Caes. B. G. 1, 26:

    ut Romae per totam urbem vigiliae haberentur,

    Sall. C. 30, 7:

    cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,

    Cic. Rep. 1, 16, 25; 1, 36, 57:

    et ipsa Peloponnesus fere tota in mari est,

    id. ib. 2, 4, 8.—In abl., without in:

    concursabat urbe totā maxima multitudo,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 93; so,

    urbe totā,

    id. Rosc. Am. 9, 23:

    totā Asiā,

    id. Phil. 11, 2, 6; id. Imp. [p. 1882] Pomp. 3, 7:

    totā Siciliā,

    id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

    totā Italiā,

    Caes. B. C. 1, 2:

    totā provinciā,

    id. ib. 2, 18:

    toto caelo,

    Cic. N. D. 2, 37, 95 al.; cf. Hand, Turs. III. p. 248 sq.; Haase ad Reisig, Vorles. p. 708; Zumpt, Gram. § 482. — Less freq. with in:

    totāque in Italiā,

    Cic. Div. 1, 35, 78:

    in Siciliā totā,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1:

    in toto inperio,

    id. Lig. 3, 7:

    in toto orbe terrarum,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 99:

    in totā vitā,

    id. Tusc. 4, 13, 29:

    in toto imperio tuo,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 32:

    toto in orbe terrarum,

    Liv. 37, 10, 25:

    totā in civitate,

    id. 29, 14, 8.—
    B.
    Esp. in agreement with subj. where we use an adv. qualifying the verb, etc., altogether, wholly, entirely:

    tota sum misera in metu,

    Plaut. Cist. 2, 1, 59; cf.:

    Ctesipho in amore est totus,

    Ter. Ad. 4, 2, 50:

    nescio quid meditans nugarum, totus in illis,

    Hor. S. 1, 9, 2:

    totus et mente et animo in bellum insistit,

    applied himself wholly, Caes. B. G. 6, 5:

    qui esset totus ex fraude et mendacio factus,

    Cic. Clu. 26, 72:

    virtus in usu sui tota posita est,

    id. Rep. 1, 2, 2:

    sum totus vester,

    id. Fam. 15, 7; cf. id. Q. Fr. 2, 1, 3:

    Catoni studio meo me totum ab adulescentiā dedidi,

    id. Rep. 2, 1, 1; cf.:

    homines qui se totos tradiderunt voluptatibus,

    id. Lael. 23, 86; id. Att. 14, 11, 2:

    falsum est id totum,

    id. Rep. 2, 15, 28. —
    II.
    Neutr. absol.
    A.
    Subst., all, the whole, opp. dimidium, Ter. Ad. 2, 2, 33; Sen. Apocol. 8;

    opp. pars,

    Macr. Somn. Scip. 2, 14, 21:

    totum in eo est, tectorium ut concinnum sit,

    all depends on this, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 1: totum in eo sit, ne contractentur pocula, Col 12, 4, 3. —
    B.
    Adverb. phrases with a prep.
    1.
    Ex toto, wholly, completely, entirely, altogether, totally (post-Aug.):

    creta ex toto repudianda est,

    Col. 5, 8, 6; 5, 6, 17; 2, 20, 2; Curt. 8, 6, 23; Sen. Ira, 1, 12, 6; 2, 6, 3; 3, 12, 4; 3, 42, 1; id. Ep. 75, 11; Plin. 11, 17, 17, § 54; Cels. 1, 4 fin.; 3, 14 init.; 8, 20 med.; 7, 4, 3 and 9; 7, 10 fin.; 8, 2; Ov. P. 4, 8, 72; Sen. Contr. 1, 8, 8; 3, 16, 24.—
    * 2.
    In toto, upon the whole, in general, generally, Cic. Att. 13, 20, 4.—
    3.
    In totum (post-Aug.).
    a.
    Wholly, entirely, altogether, totally:

    res in totum diversa,

    Plin. 31, 7, 42, § 90; id. praef. § 26; 2, 90, 92, § 205; 10, 4, 5, § 16; 25, 4, 17, § 36; 35, 2, 2, § 4; Quint. 3, 9, 58; 4, 1, 63; 4, 1, 72; 7, 1, 31; Col. 1, 7, 2; 2, 1, 2; Sen. Ira, 1, 17, 7; id. Ep. 72, 6; id. Q. N. 2, 27, 3; Just. 32, 1, 9.—
    b.
    Upon the whole, in general:

    in totum praecipimus: ut, etc.,

    Col. 11, 2, 80; 3, 2, 31.
    2.
    tŏtus, a, um, adj. [tot], so great a (very rare):

    quotcumque pedum spatia facienda censueris, totam partem longitudinis et latitudinis duces,

    Col. 5, 3, 5:

    tota pars,

    Manil. 3, 416.

    Lewis & Short latin dictionary > totus

  • 16 totus

    [st1]1 [-] totus, a, um (gén. totius, dat. toti): - [abcl][b]a - tout, tout entier. - [abcl]b - tout, chaque.[/b]    - voir la grammaire.    - tota terra, Cic.: la terre entière.    - tota luna, Cic.: la lune dans son plein.    - totus tremo, Ter.: je tremble de tous mes membres.    - hoc totum tuum est, Cic.: ce mérite est à toi sans partage.    - deus totus est visus, totus auditus, Plin.: dieu est tout oeil, tout oreille.    - totus in illis (nugis), Hor.: absorbé dans ces bagatelles.    - totus sum vester: je suis tout à vous.    - puer tota nocte flevit: l'enfant pleura toute la nuit.    - totâ Siciliâ ( = per totam Siciliam): par toute la Sicile.    - toto oppide (= per totum oppidum): par toute la ville.    - totus et mente et animo in bellum insistit, Caes. BG. 6. 5: [il se donne entièrement par ses pensées et par ses efforts vers la guerre] = il oriente toutes ses pensées et toute son énergie vers la guerre.    - totas in horas, Prop.: à toute heure.    - excipere deinde Gangen, maximum totius Indiae fluminum, Curt.: (il apprit) que viendrait ensuite le Gange, le plus grand des fleuves de toute l'Inde.    - bellum toti Graeciae inferre statuit, Just.: il décida de faire la guerre à toute la Grèce.    - quamquam toto die intentos Numidas habuerat, Sall. J.: bien qu'il eût tenu toute la journée les Numides en haleine.    - adsunt Puteoli toti, Cic. Ver.: toute la ville de Pouzzol est ici présente. [st1]2 [-] totus, a, um [tot]: aussi grand, aussi considérable.    - totus... quotus...: aussi grand... que...
    * * *
    [st1]1 [-] totus, a, um (gén. totius, dat. toti): - [abcl][b]a - tout, tout entier. - [abcl]b - tout, chaque.[/b]    - voir la grammaire.    - tota terra, Cic.: la terre entière.    - tota luna, Cic.: la lune dans son plein.    - totus tremo, Ter.: je tremble de tous mes membres.    - hoc totum tuum est, Cic.: ce mérite est à toi sans partage.    - deus totus est visus, totus auditus, Plin.: dieu est tout oeil, tout oreille.    - totus in illis (nugis), Hor.: absorbé dans ces bagatelles.    - totus sum vester: je suis tout à vous.    - puer tota nocte flevit: l'enfant pleura toute la nuit.    - totâ Siciliâ ( = per totam Siciliam): par toute la Sicile.    - toto oppide (= per totum oppidum): par toute la ville.    - totus et mente et animo in bellum insistit, Caes. BG. 6. 5: [il se donne entièrement par ses pensées et par ses efforts vers la guerre] = il oriente toutes ses pensées et toute son énergie vers la guerre.    - totas in horas, Prop.: à toute heure.    - excipere deinde Gangen, maximum totius Indiae fluminum, Curt.: (il apprit) que viendrait ensuite le Gange, le plus grand des fleuves de toute l'Inde.    - bellum toti Graeciae inferre statuit, Just.: il décida de faire la guerre à toute la Grèce.    - quamquam toto die intentos Numidas habuerat, Sall. J.: bien qu'il eût tenu toute la journée les Numides en haleine.    - adsunt Puteoli toti, Cic. Ver.: toute la ville de Pouzzol est ici présente. [st1]2 [-] totus, a, um [tot]: aussi grand, aussi considérable.    - totus... quotus...: aussi grand... que...
    * * *
        Totus, tota, totum. Tout.
    \
        Ossa atque pellis totus est. Plaut. Il n'ha que la peau et les os.
    \
        Totus displiceo mihi. Terent. Je me desplais totalement.
    \
        Totum se ad inuestigationem naturae contulit. Cic. Du tout.
    \
        Totum ei me tradidi. Cic. Totalement.
    \
        Totus est alienus a physicis. Cicero. Tout entierement, Du tout en tout.
    \
        Totus est noster. Cic. Il est tout nostre.
    \
        Totae aedes. Plaut. Toute la maison entierement.
    \
        Totis aedibus tenebrae. Plaut. Par toute la maison.
    \
        Hodie toto non vidi die. Terent. Au jourd'huy tout le jour.
    \
        Toto corpore, atque omnibus vngulis, vt dicitur, contentioni vocis asseruiunt. Cic. De toute leur force et puissance.
    \
        Tota erras via. Terent. Totalement.
    \
        Tota mente incumbere in curam aliquam. Cic. De tout son esprit et entendement.
    \
        Totis viribus. Liu. De toute sa force.

    Dictionarium latinogallicum > totus

  • 17 totus [1]

    1. tōtus, a, um, Genet. tōtīus, Dat. tōtī (verwandt mit tūmeo), ganz, I) v. einem Gegenstand, der nicht geteilt ist, a) ganz, terra, Cic.: mons, Caes.: corpus, Curt.: Italia, Eutr.: res publica, Cic.: exercitus, Caes. u. Eutr.: nox Caes.: annus, Curt.: gregem universum voluit totum avortere, die gesamte Heide (nicht bloß einzelne Stücke) im ganzen (auf einmal), Plaut.: quin aedes totae perpetuae ruant, das ganze Haus in seiner vollen Ausdehnung, von einer Ecke zur anderen, Plaut. – subst., tōtum, ī, n., das Ganze, Ggstz. dimidium, Ter. adelph. 241. Sen. apoc. 8, 3: Ggstz. pars, Macr. somn. Scip. 2, 14, 21. Arnob. 2, 49: Plur. tota, Ggstz. partes, Cic. top. 68. – b) ganz = mit Leib und Seele, sum vester totus, euch ganz ergeben, Cic.: totus doleo, gaudeo, ich bin lauter Schmerz, Freude, Plaut.: totus in amore est, Ter.: totus in illis, Hor.: in prece totus eram, Ov.: fratris Thais tota est, Ter.: plebs Hannibalis tota est, Liv.: totos Antiochi Aetolos esse, Liv.: tota tibi est (puella), Tibull.: totus pietatis est, Plin. ep.: totus dei, ganz begeistert, Val. Flacc.: totus animi, ganz aus Seele bestehend, Plin. – c) ganz, völlig, sex menses totos, Ter.: bes. hyperbolisch, wenn es nicht darauf ankommt, eine Zeit genau anzugeben, so toto triennio, obgleich hier nur zwei Jahre und einige Monate gemeint sind, Suet. Tib. 51, 2. – subst., totum, ī, n., das Ganze, totum in eo est, ut etc., Cic.: dah. ex toto, gänzlich, ganz und gar, Ov., Cels. u. Colum. (aber Cic. ep. 15, 4, 6 Baiter et tot sociis): in toto, bei der ganzen Sache, überhaupt, Cic.: in totum, im ganzen (Ggstz. particulatim, im einzelnen), Sen. ep. 94, 31; dah. = gänzlich, ganz und gar, Liv. epit. u. Colum., od. = überhaupt, Colum. – II) v. einem Gegenstand im Gegensatz zu seinen Teilen, aller, alle, alles zugleich, sämtlich, equitatus, Auct. b. Alex.: Plur., tota armenta, Verg.: totos miseruit, Apul.: totis copiis, Caes.: totis horis, Plaut.: totis diebus, Iustin.: totis noctibus, Plin.: totis noctibus diebusque, Petron.: totis viribus, Liv. u. Iustin.: totas in horas, Prop.: nam plerique laudabunt facundiam tuam, plurimi ingenium, toti pudorem, Sidon. epist. 9, 14 extr.; vgl. Oros. 1, 16, 2 Zang. – / Genet. tōtĭus gemessen, Lucr. 1, 984 u.a. – Genet. archaist. toti, Afran. com. 325: Dat. totae u. toto, wie omni totae familiae, Plaut. fr. b. Varro LL. 7, 103: totae (Genet. od. Dat.) rei, Cornif. rhet. 4, 61: totae civitati, Apul. met. 11, 16: toto orbi, Prop. 3, 11, 57: toto exercitui, Caes. b.G. 7, 89, 5: toto oppido, Hirt. b.G. 8, 34, 4: toto corpori, Curt. 6, 5 (19), 27: toto generi, Hyg. fab. 5: toto familiae patrimonio, Apul. met. 10, 28: toto Romano populo, ibid. 11, 17. – Über den Unterschied zwischen omnis u. totus u. über das lange o s. Serv. Verg. Aen. 1, 185.

    lateinisch-deutsches > totus [1]

  • 18 totus

    1. tōtus, a, um, Genet. tōtīus, Dat. tōtī (verwandt mit tūmeo), ganz, I) v. einem Gegenstand, der nicht geteilt ist, a) ganz, terra, Cic.: mons, Caes.: corpus, Curt.: Italia, Eutr.: res publica, Cic.: exercitus, Caes. u. Eutr.: nox Caes.: annus, Curt.: gregem universum voluit totum avortere, die gesamte Heide (nicht bloß einzelne Stücke) im ganzen (auf einmal), Plaut.: quin aedes totae perpetuae ruant, das ganze Haus in seiner vollen Ausdehnung, von einer Ecke zur anderen, Plaut. – subst., tōtum, ī, n., das Ganze, Ggstz. dimidium, Ter. adelph. 241. Sen. apoc. 8, 3: Ggstz. pars, Macr. somn. Scip. 2, 14, 21. Arnob. 2, 49: Plur. tota, Ggstz. partes, Cic. top. 68. – b) ganz = mit Leib und Seele, sum vester totus, euch ganz ergeben, Cic.: totus doleo, gaudeo, ich bin lauter Schmerz, Freude, Plaut.: totus in amore est, Ter.: totus in illis, Hor.: in prece totus eram, Ov.: fratris Thais tota est, Ter.: plebs Hannibalis tota est, Liv.: totos Antiochi Aetolos esse, Liv.: tota tibi est (puella), Tibull.: totus pietatis est, Plin. ep.: totus dei, ganz begeistert, Val. Flacc.: totus animi, ganz aus Seele bestehend, Plin. – c) ganz, völlig, sex menses totos, Ter.: bes. hyperbolisch, wenn es nicht darauf ankommt, eine Zeit genau anzugeben, so toto triennio, obgleich hier nur zwei Jahre und einige Monate gemeint sind, Suet. Tib. 51, 2. – subst., totum, ī, n., das Ganze, totum in
    ————
    eo est, ut etc., Cic.: dah. ex toto, gänzlich, ganz und gar, Ov., Cels. u. Colum. (aber Cic. ep. 15, 4, 6 Baiter et tot sociis): in toto, bei der ganzen Sache, überhaupt, Cic.: in totum, im ganzen (Ggstz. particulatim, im einzelnen), Sen. ep. 94, 31; dah. = gänzlich, ganz und gar, Liv. epit. u. Colum., od. = überhaupt, Colum. – II) v. einem Gegenstand im Gegensatz zu seinen Teilen, aller, alle, alles zugleich, sämtlich, equitatus, Auct. b. Alex.: Plur., tota armenta, Verg.: totos miseruit, Apul.: totis copiis, Caes.: totis horis, Plaut.: totis diebus, Iustin.: totis noctibus, Plin.: totis noctibus diebusque, Petron.: totis viribus, Liv. u. Iustin.: totas in horas, Prop.: nam plerique laudabunt facundiam tuam, plurimi ingenium, toti pudorem, Sidon. epist. 9, 14 extr.; vgl. Oros. 1, 16, 2 Zang. – Genet. tōtĭus gemessen, Lucr. 1, 984 u.a. – Genet. archaist. toti, Afran. com. 325: Dat. totae u. toto, wie omni totae familiae, Plaut. fr. b. Varro LL. 7, 103: totae (Genet. od. Dat.) rei, Cornif. rhet. 4, 61: totae civitati, Apul. met. 11, 16: toto orbi, Prop. 3, 11, 57: toto exercitui, Caes. b.G. 7, 89, 5: toto oppido, Hirt. b.G. 8, 34, 4: toto corpori, Curt. 6, 5 (19), 27: toto generi, Hyg. fab. 5: toto familiae patrimonio, Apul. met. 10, 28: toto Romano populo, ibid. 11, 17. – Über den Unterschied zwischen omnis u. totus u. über das lange o s. Serv. Verg. Aen. 1, 185.
    ————————
    2. totus, a, um (v. tot), der so vielte (Ggstz. quotus), detrahitur summae tota pars, quota demitur etc., Manil. 3, 420: quotcumque... censueris, totam partem, Colum. 5, 3, 5.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > totus

  • 19 consumo

    cōn-sūmo, sūmpsī, sūmptum, ere, I) verwendend, verbrauchend wegnehmen, A) benutzend = verwenden, aufwenden, a) m. Ang. wohin? = wozu? wofür? durch Adv. od. durch in u. Akk., gew. mater. Objj., non debuit is, qui dabat (verst. pecuniam), quo ille, qui accipiebat, consumeret, quaerere, Cic.: c. eam pecuniam in monumentum, ICt.: c. omne id aurum in ludos, Liv.: c. in id opus ingentem pecuniam, Val. Max.: c. bona paterna in opera publica, Quint.: c. pharetrae pondus in arcus, des Köchers Last für den Bogen aufw., poet. = die Pfeile verschießen, Prop.: tota ubera in dulces natos, Verg. – selten nicht mater. Objj., inventio in sex partes consumitur, wird in sechs T. verwendet = in sechs T. eingeteilt, Cornif. rhet. 1, 4. – b) m. Ang. worin? wobei? durch in (in, bei, auf) u. Abl., teils mater. Objj., c. aurum in monumento, Cic.: pecuniam in agrorum coëmptionibus, Cic.: in Samo oppugnanda mille et ducenta talenta, Nep. – c. manus suas non in defendenda re publica, sed in plaudendo, Cic. – teils eine Zeit, eine Tätigkeit u. dgl., c. omne tempus in litteris, Cic.: id tempus omne in reliquiis Amani delendis agrisque vastandis, Cic.: totum diem in uno (discipulo), Quint.: dies in ea re novem, Caes.: diem in apparando, Ter.: noctem totam in exinanienda nave, Cic.: aetatem in eo studio, Cic.; vgl. tempus aetatis omne in lustris, popinis, alea, vino, Cic.: adulescentiam in forensi opera, Cic.: otium suum in historia scribenda, Cic. – totum iter et navigationem partim in percontando a peritis partim in rebus gestis legendis, Cic. – ingenium in musicis, Cic.; vgl. omnem vim ingenii in populari levitate, Cic.: non mediocrem a primo tempore aetatis in eo studio operam curamque, Cic.: in praediis colendis operae plurimum studiique, Cic.: omnem laborem, operam, curam, studium in salute alcis, Cic.: omne studium suum in Plancii honore, Cic.: curam omnem in dialecticis, Cic.: omnes curas in alqo, Cic. – u. plura verba in castigandis matronis, quam in rogatione dissuadenda, Liv.

    B) aufbrauchend, vertilgend, a) auf dem Wege des Verbrauchs = aufbrauchen, verbrauchen, verwenden, α) übh.: c. omnia tela, verschießen, Caes. b. c. 1, 46, 1: consumptis lacrimis (sind auch meine Tr. versiegt) tamen infixus haeret animo dolor, Cic. Phil. 2, 64. – poet., c. omnem materiam ficti languoris, Ov. met. 9, 768: cum mare, cum terras consumpserit, aëra tentet, zum M. usw. (vergebens) seine Zuflucht genommen, Ov. her. 6, 161. – β) Nahrung verzehrend aufbrauchen, aufzehren, verzehren, omne frumentum, Caes.: pabulum, Caes.: aprum vitiatum, Hor.: cibum conficere et c., Cic.: angues interficere atque c. (v. Ibis), Cic.: draconem (v. Ameisen), Suet.: omnem materiam (v. der Gefräßigkeit), Ov.: vel statim consumi vel mandari condita vetustati (v. den Erdfrüchten), Cic. – mit Ang. wodurch? corpora parentum laniata epulando, Mela. – m. Ang. weshalb? murem captum leniendae famis gratiā, Val. Max. – γ) Hab und Gut verschwendend verbrauchen, verprassen, omnes fortunas sociorum, Caes.: patrimonia, Cic.: rem familiarem, Sall. fr.: u. (m. aus dem Zshg. zu ergänzendem Object) sumat, consumat, perdat (verst. rem meam), Ter.: rapere, consumere (verst. divitias), Sall. – m. Ang. auf welchem Wege? durch per u. Akk., quod adeptus est per scelus, id per luxuriam effundere atque c., Cic. Rosc. Am. 6. – δ) eine Zeit verbringen, hinbringen, zubringen, verstreichen lassen, Passiv consumi = verstreichen (s. Drak. Liv. 29, 33, 9), ohne nähere Ang., annos suos, Ov.: u. magnā diei parte consumptā, Caes.: nocte consumptā, Verg.: lascivae consumpto tempore noctis, Ov.: de his rebus consumendi otii causā disserere, Cic. – m. Angabe wo? durch Adv. od. Praepp., diem ibi, ut etc., Cic.: aestatem in Treviris, Caes.: inter Punica emporia gentemque Garamantum omne inde tempus usque ad C. Laelii classisque Romanae adventum in Africam, Liv.: omne tempus circa Medeam, bei der Bearbeitung der (Tragödie) Medea, Tac. dial. 3. – m. Ang. mit wem? durch cum u. Abl., ita sum ab omnibus destitutus, ut tantum requietis habeam, quantum cum uxore et filiola consumitur, Cic. ad Att. 1, 18, 1. – m. Ang. wie? durch Advv. od. Praepp. od. durch Abl. (mit, durch, unter usw.), haud segne id tempus, Liv.: multos dies per dubitationem, Sall.: per ludum iocumque paene totum diem, Curt.: diem inter metum laboremque, Curt.: totam eam noctem inter vigilias adhortationesque, Curt. – precando tempora cum blandis inania verbis, Ov.: matutina tempora lectiunculis, Cic.: horas multas saepe suavissimo sermone, Cic.: reliquum diei expediendis od. apparandis armis, Liv. (vgl. Fabri Liv. 24, 14, 10): biduum et tres noctes navigatione, Caes.: u. dies pariter noctesque intempestivis conviviis, Curt.: totum prope annum Cremonensibus Placentinisque cogendis redire in colonias, Liv. – zugl. m. Ang. mit wem? cum Pomponio Flacco et L. Pisone noctem continuumque biduum epulando potandoque, Suet. Tib. 42, 1. – mit Ang. wozu? durch ad u. Akk., decem dies maxime ad confirmandum pudorem apud Maracanda, Curt. 8, 2 (7), 13. – ε) ein Mittel, eine Tätigkeit u. dgl. aufwenden, aufbrauchen, verbrauchen, erschöpfen, auch vergeblich, ohne Erfolg usw., c. omnia remedia, Sen.: multis diebus laboribusque consumptis, Sall.: consumptā multā oratione, Sall.: precibus consumptis violentam transit in iram, Ov.: quin etiam ante quam ad me veniatur risus omnis paene consumitur, lacht man sich fast satt, Cic.: omnes opes et spes privatas suas consumpsisse, Sall. fr.: consumpsisse misericordiam, das Maß des M. erschöpft haben, Curt.: ignominiam consumpsisse, bis auf die Hefe ausgekostet haben, Tac.: c. consilium, das Plänchen verpuffen, Ter. – m. Ang. wie? durch Advv. od. durch Abl. (durch), multam operam frustra, Cic.: frustra verba, Curt.: vires ipsā subtilitate, Quint.: si (actio) esset consumpta superiore motu et exhausta, Cic.: pudor consumptus peccando, die Sch. durch Gewohnheit zu sündigen verlieren Sil. – m. Ang. wobei? durch Abl., quantum docendo (beim Vortrag) consumitur, tantum ex ultimo prorogetur, Quint. 10, 7, 10.

    b) auf dem Wege des Vernichtens, meist v. personif. lebl. Subjj., α) lebl. Objj., v. gleichs. nagenden usw. Subjj., zerfressen, zerreiben, ganz abreiben, zernagen, zerstören u. dgl., consumit rubigo ferrum, Curt.: consumitur anulus usu, Ov.: nihil est operā factum, quod aliquando non conficiat aut consumat vetustas, Cic.: cum eam (quercum) tempestas vetustasve consumpserit, Cic.: consumit vocem metus instans, erstickt die St., Tac. – vom Feuer, verzehren, consumpturae viscera mea flammae, Quint. 6. pr. § 3. – od. v. Pers., durch Feuer vernichten, zerstören, c. classem hostium incendio, Frontin. 4, 7, 14. – gew. im Passiv consumi incendio, flammā u. dgl. = durch Feuer verzehrt, vernichtet, zerstört werden, quae (aedes Fortunae et matris Matutae) priore anno incendio consumptae erant, Liv.: donec ipsa domus incendio consumpta sit, Suet.: ut uno tempore agger, turris... flammam conciperent et prius haec omnia consumerentur, quam etc., Caes. – β) ( wie ἀναλίσκω) leb. Wesen aufreiben, hinwegraffen, umbringen, vertilgen, jmdm. den Garaus machen, von lebl. Subjj., si me vis aliqua morbi aut natura ipsa consumpsisset, Cic.: multos autumni pestilentia consumpsit, Caes.: duo milia militum pestis illa consumpsit, Curt.: si omnes adversum proelium consumpsisset, Iustin.: illae provinciae Scipiones consumpserunt, Vell. – nachaug. u. poet. v. Pers., gew. m. Ang. womit? wodurch? durch Abl., alqm miserabili morte, Curt.: se veneno, Val. Max.: se suspendio, Val. Max.: alqm ferro, Auct. b. Afr.: totidem plagis hostem, Hor.: scherzh., garrulus hunc consumet, wird ihm den Garaus machen, Hor. sat. 1, 9, 33. – gew. Passiv consumi m. Ang. wodurch? durch Abl., aufgerieben- od. fast aufgerieben werden, auf- od. abgezehrt werden, hingerafft werden, umkommen, fame, Caes.: siti, Hirt. b. G.: inediā et purgationibus et vi ipsius morbi, Cic.: morbo, Nep.: morte per formidinem voluntariā, Aur. Vict.: senio et maerore, Liv.: beluarum impetu, Cic.: acie, Vell.: lacrimis, fast vor Tr. vergehen, Ov.

    c) auf dem Wege der einfachen Entfernung, verschwinden machen od. lassen, editi montes, quorum altitudo totius mundi collatione (im Vergleich mit der ganzen Welt) consumitur, in ein Nichts verschwindet, gar nicht in Betracht kommt, Sen. nat. qu. 4, 11, 3. – II) etw. an sich nehmen, aufnehmen, tela omnia solus pectore consumo, Sil. 5, 642: consumit tela clipeo, Sil. 10, 129: viden ut iugulo consumpserit ensem, Stat. Theb. 10, 813. – v. Lebl., terga consumunt pelagus, nehmen weg, decken ganz, Manil. 5, 586. – / Synkop Perf.-Formen, consumpsti, Prop. 1, 3, 37: consumpse (Infin.), Lucr. 1, 233.

    lateinisch-deutsches > consumo

  • 20 converto

    con-verto (vorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere, umkehren, umwenden, umdrehen, od. m. Bezug auf das Ziel, hinkehren, hinwenden, hindrehen, refl. se convertere od. bl. convertere u. Passiv converti medial = sich um- od. hinkehren usw., I) eig.: 1) nach der andern Seite (nach vorn od. nach hinten, nach oben od. nach unten) od. nach irgend einer Seite um- od. hinkehren, a) übh.: aculeum (im Bilde, aculeum testimonii sui), Cic.: arcum, Verg.: baculum (zB. converso baculo alci oculos tundere), Cic.: cardinem, Verg.: cuspidem, Verg.: manum, Quint.: fenum, umwenden, wenden, Col.: vulvas conversas corrigere, die Umstülpung der Gebärmutter, Plin. – u. refl., cum se convertit (v. Pers.), Suet. – u. Passiv medial, si facile convertitur (aeger), Cels.: in delubris deûm suā sponte signa conversa, Val. Max. – m. Ang. wohin? durch Advv. od. Praepp., corpus huc illucve, Cels.: uncos deorsum, Cels.: corpus in nullam partem, Cels.: gladium in se, Val. Max.: infantem in caput, in pedes, Cels.: naves in eam partem, quo ventus fert, Caes.: colla ad freta, Ov.: palam anuli ad palmam, Cic.: poet. m. Dat., luna potest... id lumen convertere nobis (nach uns), Lucr. 5, 704. – tigna duo contra vim atque impetum fluminis conversa, Caes.: omnem eam materiam, quae erat caesa, conversam ad hostem collocabat, Caes.: calix ad latus praetereuntis aquae conversus, Frontin. – refl., simulacrum Victoriae, quod ante ad simulacrum Minervae spectavisset, ad valvas se templi limenque convertisse, Caes. – Passiv medial, ima pars pedis in exteriorem partem convertitur (dreht sich), Cels.: manus ad pollicem aut minimum digitum convertitur (neigt sich), Cels.: ore conversus in terram (v. einem Tiere), Mela: conversi oculos inter se atque ora tenebant, Verg.: poet. m. Dat., zephyro (nach Westen) convertitur ales, Lucan. 9, 689. – So nun bes. α) in den milit. t. t.: c. signa, mit den Feldzeichen kehrt machen, eine Schwenkung machen, schwenken (s. Schneider Caes. b. G. 2, 26, 1. Drak. Liv. 3, 54, 10), zB. conversis signis retro in urbem reditur, Liv.: Romani conversa signa bipertito intulerunt, machten eine Frontveränderung und drangen in zwei Kolonnen vor, Caes.: signa ad hostem converti (dem F. die Spitze bieten) aciemque dirigi iubet, Caes. – so auch nostri rursus conversi, kehrt-, Front machend, dem Feinde die Stirn bietend, Caes. – c. terga, c. se, kehrtmachen = fliehen, Caes. – c. aciem, die (feindl.) (Schlachtordnung werfen, Liv.: u. so paucos nostros c. et insequi (v. Feinde), Hirt. b. G.: fugatae alae, conversae cohortes sunt, Vell.: cum hostium acies a sinistro cornu (auf dem l. Fl.) pulsa atque in fugam conversa esset, Caes. – β) als rhet. t. t., die Worte umstellen, versetzen, non modo mutare quaedam verba, sed extendere, corripere, convertere, dividere cogitur (poësis), Quint. 10, 1, 29. – γ) refl., convertere se od. b1. convertere od. Passiv medial converti ad alqm, in der Unterhaltung, in der Rede sich zu od. an jmd. wenden, rursus ad illum te converte et quaere etc., Cic.: ad eum convertit et... inquit, Gell.: itaque modo ad eum conversus quaerebat etc., Liv.: conversus ad suos... inquit, Val. Max.: deinde conversus ad nos, ›επιστήσατε quid facere debeamus‹, Plin. ep.

    b) in der Bewegung, im Gange umkehren, umwenden, hinkehren, hinwenden, c. iter, Val. Max. (vgl. unten no. α): vias, Verg.: fugam, von der Fl. umkehren (= die Fl. einstellen), Verg. – vox boum Herculem convertit, bewog den H. umzukehren, Liv. – refl., c. se, umkehren, umwenden, Plin. ep. u. Suet.: se in porticu, Cic. – m. Ang. von wo? u. wohin: ex hoc cursu sceleris iter c. ad fugam atque in exsilium, Cic.: cursum ad septentrionem (v. einem Flusse), Mela. – refl., se convertere u. Passiv converti medial, sich hinwenden, c. se od. converti domum, Komik.; vgl. conversa domum lintea dare, Hor.: imago convertitur eodem, Lucr.: hinc se in Asiam c., Cic. – So nun bes.: α) als milit. t. t.: c. iter, umwenden, Caes. – c. iter in provinciam, Caes.: iter ad urbem, Lucan.: iter ad depopulandam Acarnaniam, Liv.: omnem multitudinem ad alqm, Caes.: hostem in se ab alqo, Curt. – u. refl., teils conv. se, zB. c. se in Phrygiam, Nep.: c. se ad montes, Caes.: subito se c. ad Cassium in Thessaliam, Caes.: ad hunc se a Pulione omnis multitudo (hostium) convertit, Caes. – teils ohne se, zB. convertit cum paucis ad equites, Sall.: convertit cum omni multitudine in regnum suum, Sall. – u. medial, omnis vis Romana Veios conversa est, Liv.: omnis Volscorum in se conversus impetus, Val. Max. – β) als t. t. der Wasserbaukunst, hinleiten, inchoabat piscinam a Miseno ad Avernum lacum, quo quidquid totis Baiis calidarum esset converteretur, Suet.: ut ex totis regionibus in quam (regionem) necessitas incubuerit converti possit praesidium aquarum abundantius, Frontin. – γ) etw. heimlich wo hinwenden, c. pecuniam publicam domum suam, unterschlagen, Cic. Verr. 3, 176.

    c) (bes. als geogr. t. t.) Passiv converti medial od. conversum esse, der örtl. Richtung od. Lage nach sich hinwenden, sich hinziehen, hinliegen, hingehen, m. Ang. wohin? durch ad od. in u. Akk. auch zugl. m. Ang. von wo? durch ab u. Abl., inde ad meridiem iter convertitur usque ad Megaram, Mela: deinde ad septentriones toto latere terra convertitur a Celtico promunturio ad Scythicum usque, Mela. – spelunca conversa ad aquilonem, Cic.: stabula ad medium conversa diem, Verg.: alter conversus in contrariam partem erat vallus, Caes.: Pyrenaeus in terras fronte conversus, Mela: conversis inter se pedibus stare, Gegenfüßler sein, Plin.

    2) im Kreise umdrehen, herumdrehen, refl. se convertere u. Passiv converti medial = sich umdrehen, sich herumdrehen, a) übh.: is (modiolus) habenā quasi terebra convertitur, Cels.: axes ut in torcularibus conversi, Cels. – b) einen Weltkörper, quae (terra) circum axem se summā celeritate convertit et torquet, Cic.: in infimo orbe luna solis radiis accensa convertitur, Cic.: invenies supero convertier orbe quinque (sidera) pari spatio, Cic. poët. – einen Kreisumlauf der Zeit umdrehen = erfüllen, vollenden, cum aetas tua septenos octiens solis anfractus reditusque converterit, Cic.: huius quidem anni nondum vigesimam partem scito esse conversam, Cic. – c) die Haare kräuseln, crines calamistro, Petron. 102, 15.

    II) übtr.: 1) im allg., nach od. zu einem Ggstde., gegen einen Ggstd. hinkehren, hinwenden, hinrichten, ihm zuwenden, auf einen Ggstd. übertragen u. dgl., refl. se convertere od. bl. convertere u. Passiv converti medial = sich hinwenden, sich zuwenden, m. Ang. wohin? durch in od. ad u. Akk., a) übh.: quas (duas legiones) ab itinere Asiae Syriaeque ad suam potestatem dominatumque converterat, Caes.: c. in se unum omnium vires, Liv.: ad equestrem ordinem atque in ceteros ordines easdem vitae condiciones, übertragen auf usw., Cic.: Iovem O. M. precatus sum, ut, si quid adversi populo Romano immineret, totum in domum meam converteretur, Val. Max. – c. orationem ad Aeschinem in prooemio, an Ä. richten, Quint.: tum omnem orationem traduxi et converti in increpandam Caepionis fugam, in deplorandum interitum exercitus, habe gerichtet auf usw., Cic. – refl. ( ohne se) od. Passiv medial, ad uxorem Liviam convertere, sich wenden an usw., Tac. ann. 4, 3: sine advocatis in amicitiam atque in gratiam convortimus, Plaut.: (v. Redner, Schriftsteller) ab ea sententia, quam proposuimus, convertimus (wenden wir uns) ad aliquam personam aut rem, Rutil. Lup.; vgl. medial gratulabor tibi prius, deinde ad me convertar, will ich mich zu mir (zur Besprechung meiner Angelegenheiten) wenden, Cic. – omnis est risus in iudicem conversus, wendete sich gegen den R., Cic.

    b) den Blick, die Aufmerksamkeit, die Gedanken hinwenden, hinrichten, hinlenken, gew. m. Ang. wohin? durch Advv. od. durch ad od. in u. Akk., α) den eigenen Blick usw., omnes convertere oculos Itali, wendeten dahin den Blick, Verg.: ut (oculi) aspectum quo vellent facile converterent, Cic.: c. ad tribunum militum centurionesque ora (v. den Soldaten), Caes.: video in me omnium vestrûm ora atque oculos esse conversos, Cic.: illud intellego omnium ora in me conversa esse, Sall. – β) eines andern Blick usw. od. jmd. mit seinem Blicke usw. auf sich hinlenken, αα) jmds. Blick usw., teils m. ad od. in se, zB. finitimis ad se gentibus ora, Lucr.: omnium oculos ad od. in se, Nep. u. Curt.: omnium oculos animosque in semet, Curt.: certamine ac studiis in se animum adulescentis, Liv. – teils ohne ad od. in se, zB. oculos hominum, Liv.: vulgi ora, Hor.: animos, Liv.: hominum oculos fulgore purpureae abollae, Suet. – ββ) jmd. mit seinem Blicke, teils mit in se, zB. omnem exercitum in se, Liv.: totum terrarum orbem in se, Verg.: omnium mentes in se, Flor. – teils ohne in se, zB. civitatem (v. fremden Gesandten), Liv.: omnes, Liv.

    c) Geist, Sinn, Gemüt, Neigung, Eifer, Sorge, Hoffnung auf einen Ggstd. hinwenden, hinrichten, ihm zuwenden, m. Ang. wohin? worauf? durch ad od. in u. Akk.; m. Ang. von wo? durch Advv. od. durch ab u. Abl. od. durch bl. Abl., α) den eigenen Geist usw.: omne ingenium ac studium suum ad causas agendas, Tac.: animum ad urbana negotia, Liv.: animos ad agrum colendum, Liv.: animum ad publicam a privata curam, Liv. – omne studium curamque ad hanc scribendi operam, Cic.: omnem spem melioris status ad eorum fidem, Cic.: omnia in bellum consilia, Curt. – refl. se convertere od. bl. convertere u. Passiv converti medial, sich hinwenden, sich hinrichten, sich zuwenden, c. se ad philosophos, Cic.: se ad otium pacemque, Cic.: totum se ad alcis voluntatem nutumque, Cic.; vgl. (medial) animus alcis ad alterius non modo sensum ac voluntatem, sed etiam vultum atque nutum convertitur, Cic.: ceteri ad sapientiora convertere, Tac. ann. 3, 55. – omni civitate in eam curam conversā, Liv.: ad haec consultanda a vi atque armis converti (v. Volke), Liv.: conversus hinc ad ordinandum rei publicae statum, Suet.: quo facilius virginum mulierumque mens a libidine ad pudicitiam converteretur, Val. Max. – convertere ad nostros (amicos), wende dich nun zu unsern Fr. (= gedenke nun bei Beförderungen unserer Fr.), Plin. ep. 2, 13, 3. – u. so bes. conv. se od. bl. conv. ad od. in alqm, als Verehrer od. Anhänger im Staate jmdm. sich zuwenden, zufallen, conv. se ad alqm, Nep. Att. 8, 1: bl. conv. ad alqm, Cic. Planc. 50. Tac. ann. 12, 18: conv. se in alqm, Cic. de rep. 6, 12. Sen. de clem. 1, 4, 3: ebenso Passiv medial, cuncta ad victoris opes conversa, Tac. hist. 3, 44. – β) jmds. Geist (geistige Aufmerksamkeit) usw. od. jmd.: ut ab eo, quod agitur, avertat animos; ut saepe in hilaritatem risumque convertat, Cic.: c. animos imperitorum ad deorum cultum a vitae pravitate, Cic.: alqm ad fidem Christi, zum christlichen Glauben bekehren, Hier. in Philem. 5, 10 u. 11: in bellum Etruscum intentam civitatem c. ad Volscos, Liv.: homines a consuetudine subito c. et ad diversas rationes vitae traducere, Cic. – bl. c. alqm, jmd. auf andere Gedanken bringen, Suet. Dom. 16, 2. – v. lebl. Subjj., (res) totos ad se convertit et rapit, Cic. de off. 2, 37. – u. insbes., jmd. einem als polit. Anhänger zuwenden, fama huius rei convertit ad Masinissam Numidas, Liv. 29, 30, 7.

    d) etw. einer Bestimmung, einem Zwecke zuwenden, zu etw. verwenden, α) lebl. Objj.: in suam rem aliena, Cic.: reditum in Domitiani loculos (Schatulle), Frontin.: pecuniam ad usus suos, ICt.: rationem in fraudem malitiamque, Cic.: tempora ad quietem refectionemque data in acerrimum laborem, Quint.: mandatum ad suum commodum, Cic.: copias eas ad patriae periculum, Brut. in Cic. ep.: scribendi facultatem ad alia opera, Quint. – β) leb. Wesen: ad continendas custodias plures commilitones, Traian. in Plin. ep. 10, 20 (31) in.

    e) etw. nach der u. der Seite wenden, verkehren, m. Ang. wohin? durch in od. ad m. Akk., α) in der Beurteilung: si quid per iocum dixi, nolito in serium convertere, Plaut.: nolite fortunam convertere in culpam (zur Sch. anrechnen), neque regis iniuriam huius crimen putare, Cic. – β) in der Ausführung, quod ad perniciem suam fuerat cogitatum, id ad salutem convertit (v. Datames), Nep.: alterum (auxilium) ad perniciem meam erat a vobis consulibus conversum, Cic.: non posse iam ad salutem converti hoc malum, Ter. – oft refl. convertere od. Passiv converti medial, sich verkehren, sich wenden, ausschlagen, umschlagen, sed hoc vitium huic in bonum convertebat, Cic.: ne ista vobis mansuetudo et misericordia, si illi arma ceperint, in miseriam convortat, Sall. – in quartanam conversa vis est morbi, Cic.: quod crimen esse voluisti, id totum vides in laudem conversum esse, Cic.: istius poena omnis oculorum ad caecitatem mentis est conversa, Cic.

    2) prägn., etw. so wenden, daß ein Wechsel, eine Änderung eintritt, etw. umkehren, umändern, umwandeln, bei Ang. wohin? m. in u. Akk., a) übh.: α) physisch, si antequam tumor discutiatur in suppurationem convertitur, in Eiter umgesetzt wird, übergeht, Col. 6, 17, 6. – β) jmds. Gemüt, umwandeln, umstimmen, animos permovere et c., Cic.: v. lebl. Subjj., nova religio iurandi mentes militum convertit, Caes. – Pass., umgestimmt werden, umschlagen, einen Umschlag erleiden, animus aeger avaritiā facile conversus est, Sall.: hāc oratione habitā mirum in modum conversae sunt omnium mentes, Caes.: quid est tam potens tamque magnificum, populi motus, iudicum religiones, senatus gravitatem unius oratione converti? Cic. de or. 1, 31: conversi animum vultumque, Tac. hist. 1, 85. – γ) Zustände, rem publicam, Cic.: hunc ordinem, Quint.: praemia Metelli in pestem, Sall.: omne beneficium in iniuriam, Sen.: v. lebl. Subjj., non fas nefasque, non humanam vicem convertere valere (v. einem Zaubertrank), Hor.: tot opes, tot gaudia dies unus in adversa convertit, Plin. ep.: odium c. in amorem (v. der Freundschaft), Val. Max.: possitne eloquentia commutatione aliquā converti in infantiam, Cic. – refl., se conv. u. bl. conv., sich verkehren, sich umändern, umschlagen, (s. Piderit Cic. Brut. 141), cavendum, ne in graves inimicitias convertant se amicitiae, Cic.: ubi regium imperium in superbiam dominationemque se convertit, Sall.: num virtus in vitium possit convertere, Cic.: hoc vitium huic uni in bonum convertebat, Cic.: nec in falsum e vero praeterita possunt convertere, Cic. – ebenso Passiv converti medial, vide, quam conversa res sit, Cic.: conversa subito fortuna est, Nep.: non posse iam ad salutem converti hoc malum, Ter.: indigne ferunt illam clementiam mansuetudinemque nostri imperii tantam in crudelitatem inhumanitatemque esse conversam, Cic. – δ) als rhet. t. t., den Ausdruck mit einem andern vertauschend künstlich umwandeln, conversa oratio atque mutata, Cic.: convertendi genus, Cic. – ε) als gramm. t. t., casus conversi = casus obliqui, die abgewandelten Kasusformen, Cic. de nat. deor. 2, 64. – ζ) als milit. t. t., castra castris c., Lager mit Lager vertauschen = fortrückend immer neue Lager aufschlagen, Caes. b. c. 1, 81, 3.

    b) seinem ganzen Wesen, seiner Gestalt nach verwandeln, umgestalten, refl. se convertere od. Passiv converti medial = sich verwandeln, tellus induit ignotas hominum conversa figuras, Ov. met. 1, 86 sq. – gew. m. in u. Akk., terras in freti formam, Ov.: in bovem Io, Inachi filiam, Lact.: Hecubam putant propter animi acerbitatem fingi in canem esse conversam, Cic.: figura canis, in quam Hecuba conversa traditur, Mela: mater in ursae speciem conversa, Hyg.: mugitu bovis in sermonem humanum converso, Val. Max.: hominum simulacra ferarumque in silicem ex ipsis visā conversa Medusā, Ov.: in cinerem favillasque converti, Firm. math. – refl., teils conv. se, zB. se in hominem (v. einer Gottheit), Ter.: se in anum (alte Frau), Hyg.: se in taurum, Hyg.: se ex homine in beluam, Cic.: si omnium pecudum exta eodem tempore in eundem habitum se coloremque converterent, Cic. – teils bl. conv., zB. c. in mulierem, Rutil. Lup. – u. Passiv medial, deo converso in pretium (v. Jupiter), Hor.

    c) aus einer Sprache in eine andere umwandeln = übertragen, übersetzen, verdolmetschen, gew. m. de od. ex u. Abl. u. m. in u. Akk., aliqua de Graecis, Cic.: orationes e Graeco, Cic.: ex Atticis duorum eloquentissimorum nobilissimas orationes, Cic.: illa in Latinum, Cic.: librum e Graeco in Latinum, Cic. – im Zshg. auch ohne Angabe woraus od. wohin? Electra (Sophoclis) male conversa, Cic.: carmina Arati ea, quae a te admodum adulescentulo conversa ita me delectant, quia Latina sunt, ut etc., Cic. – / Parag. Infin. convertier, Lucr. 1, 796. Cic. Arat. 269 (515).

    lateinisch-deutsches > converto

См. также в других словарях:

  • totum — Totum. s. m. On prononce Toton, Espece de dé, qui est traversé d une petite cheville sur laquelle on le fait tourner, & marqué de differentes lettres sur ses quatre faces. Joüer au totum. les totums sont ordinairement d os ou d yvoire …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Totum — (lat.), das Ganze …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • totum — The whole. Short Dictionary of (mostly American) Legal Terms and Abbreviations …   Law dictionary

  • Totum — To|tum, das; s, Tota [lat. totum, zu: totus, ↑ total] (bildungsspr.): das Ganze; Gesamtbestand. * * * To|tum, das; s, Tota [lat. totum, zu: totus, ↑total] (bildungsspr.): das Ganze; Gesamtbestand …   Universal-Lexikon

  • Totum — To|tum das; s, Tota <aus gleichbed. lat. totum> das Ganze, Gesamtbestand …   Das große Fremdwörterbuch

  • totum — ˈtōd.əm noun ( s) Etymology: Latin totum all, the whole more at teetotum archaic : teetotum 1 …   Useful english dictionary

  • Totum pro parte — viene del latín y significa (tomar) el todo por una parte ; se refiere a una forma de sinécdoque. Cuando se utiliza dentro de un contexto lingüístico, significa que algo debe su nombre a algo que es sólo una parte (o sólo una característica… …   Wikipedia Español

  • Totum pro parte — is Latin for (taking) the whole for a part ; it refers to a kind of synecdoche. When used in a context of language it means that something is named after something of which it is only a part (or only a limited characteristic, in itself not… …   Wikipedia

  • Totum pro parte — (Latein) bedeutet in das Deutsche übersetzt: Das Ganze (steht) für einen Teil. Dies ist sowohl eine spezielle Form der Metonymie als auch der Synekdoche. Daher handelt es sich beim totum pro parte um eine rhetorische Figur aus der Gruppe der… …   Deutsch Wikipedia

  • totum pro parte — (Latein) bedeutet in das Deutsche übersetzt: Das Ganze (steht) für einen Teil. Dies ist sowohl eine spezielle Form der Metonymie als auch der Synekdoche. Daher handelt es sich beim totum pro parte um eine rhetorische Figur aus der Gruppe der… …   Deutsch Wikipedia

  • Totum duplex — is the highest rank for an ecclesiastical feast in the Dominican breviary. Other ranks are Duplex , Semiduplex and Simplex .Respective highest ranks in other breviaries are:* Roman: Duplex major * Cistercian: Festum sermonis majus * Carmelite:… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»