Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

to+put+out+1

  • 101 FULL-

    * * *
    in compds. fully, quite, amply.
    * * *
    in COMPDS, fully, quite, enough; it may be used with almost any adjective or adverb, e. g. full-afla, adj. fully able to, Gþl. 265, 371. full-afli, a, m. a full mighty man, Lex. Poët. full-bakaðr, part. full-baked, Orkn. 112, Fas. i. 85. full-boðit, part. n. good enough for, fully a match for, Bjarn. 8. full-borða, adj. a ‘full-boarded’ ship, with bulwarks of full height, Fms. ii. 218. full-býli, n. full provisions for a house, Bs. ii. 145. full-djarfliga, adv. (-ligr, adj.), with full courage, Fms. viii. 138. full-drengiligr, adj. (-liga, adv.), full bold, Eg. 29, Lex. Poët. full-drukkinn, part. quite drunk, Edda, Fms. i. 291, Ó. H. 72. full-dýrr, adj. full dear, N. G. L. i. 37. full-elda, adj. full hot, Fas. ii. 361. full-eltr, part. pursued enough, Ísl. ii. 361. full-féa, adj. = fullfjáðr. full-fengi, n. a sufficient haul, Gullþ. 9, Bs. ii. 42. full-fengiligr, adj. quite good, Stj. 201. full-ferma, d, to load full, Ísl. ii. 77. full-fimr, adj. quite alert, Fas. iii. 485. full-fjáðr, part. full monied, Gþl. 514. full-frægt, n. adj. famous enough, Fs. 17. full-fúss, adj. quite ready, Fms. x. 402, Grett. 159. full-færa, ð, to prove fully, Stat. 296. full-gamall, adj. full old, Fas. i. 376, Orkn. 112. full-gildi, n. a full prize, Thom. 18. full-glaðr, adj. full glad, Fms. iii. 52. full-goldit, part. fully paid, Þorst. St. 54. full-góðr, adj. good enough, Fms. i. 289, vii. 272, Ó. H. 115, Sks. 219. full-göra, ð, to fulfil, complete, perform, Stj. 391, Hkr. ii. 396, Fms. i. 189, Fs. 42, Bjarn. 25: reflex., K. Á. 108, Str. 2. full-görð, performance, D. N. full-görla (full-görva, Ls. 30), adv. full clearly, Stj. 608, Hom. 159, Fms. i. 215. full-görliga, adv. fully, Str. 19. full-görr, part. fully done, Bárð. 165, Stj. 166 ( ripe): metaph. full, perfect, f. at afli, Fms. vi. 30. full-hefnt, part. fully avenged, Fas. ii. 410, Al. 34. full-heilagr, adj. full holy, Hom. 156. full-hugðr, part. full-bold, dauntless, El. 6; cp. Gh. 15, where full-hugða seems to be a verb pret. and to mean to love. full-hugi, a, m. a full gallant man, a hero without fear or blame, Eg. 505, Fms. ii. 120, vii. 150, viii. 158, Rd. 223, Ísl. ii. 360. full-indi, n. abundance, Fas. ii. 502. full-ílla, adv. (full-íllr, adj.), full ill, badly enough, Fas. i. 222, Am. 83. full-kaupa, adj. bought full dearly, Ó. H. 114. full-kátr, adj. gleeful, Fms. viii. 101. full-keyptr, part. bought full dearly, Nj. 75, Þórð. 65. full-koma, mod. full-komna, að, to fulfil, complete, Stj. 51, Bs. i. 694, K. Á. 22. full-kominn, part. perfect; f. at aldri, afli, etc., full-grown, Fms. vii. 199, xi. 182, Nj. 38, Eg. 146, 256; f. vin, 28, 64; f. ( ready) at göra e-t, Hkr. i. 330: freq. in mod. usage, perfect, N. T. full-komleikr (- leiki), m. perfectibility, Barl. fullkom-liga, adv. (-ligr, adj.), perfectly, Barl. full-kosta, adj. full-matched (of a wedding), Nj. 16, Fms. iii. 108, Fs. 31. full-kvæni, adj. well married, Skv. 1. 34. full-langt, n. adj. full long. full-launaðr, part. fully rewarded, Grett. 123. full-leiksa, adj. having a hard game ( hard job), Bjarn. 66. full-lengi, adv. full long, Fms. vi. 18, Sturl. i. 149. full-liða, adj. having men ( troops) enough, Ísl. ii. 347: quite able, Gþl. 265, v. l. full-liga, adv. fully, Fms. v. 226, ix. 257, Greg. 58. full-malit, part. having ground enough, Gs. 16. full-mikill, adj. full great, Fs. 16. full-mæli, n. a final, full agreement, Gþl. 211, v. l. full-mælt, part. spoken enough ( too much), Hkr. i. 232. full-mætr, adj. ‘full-meet,’ valid, Dipl. ii. 2. full-numi, full-numa (full-nomsi, Barl. 73), adj.; f. í e-u, or f. e-s, having learnt a thing fully, an adept in a thing, Bárð. 181, Fas. ii. 241, Sturl. iii. 173, Karl. 385. full-nægja, ð, to suffice, Fb. ii. 324; mod. Germ. genug-thun = to alone for. full-nægja, u, f. [Germ. genug-thuung], atonement. full-ofinn, part. full-woven, finished, El. 27. full-orðinn, part. full-grown, of age, Grett. 87 A. full-ráða, adj. fully resolved, Fms. viii. 422. full-reyndr, part. fully tried, Rd. 194, Fms. vii. 170. full-rétti, n. a law term, a gross insult for which full atonement is due, chiefly in the law of personal offence: phrases, mæla fullrétti við mann, of an affront in words, Grág. i. 156, ii. 144; göra fullrétti við e-n, to commit f. against one, i. 157; opp. to hálfrétti, a half, slight offence: fullrétti was liable to the lesser outlawry, Grág. l. c. fullréttis-orð, n. a verbal affront, defined as a gross insult in N. G. L. i. 70, but in a lighter sense in Grág. ii. 144, cp. Gþl. 195. fullréttis-skaði, a, m. scathe resulting from f., Gþl. 520, Jb. 411. fullréttis-verk, n. a deed of f., Gþl. 178. full-ríkr, adj. full rich, Fms. v. 273, viii. 361, Fas. iii. 552. full-roskinn, adj. full-grown, Magn. 448, Grett. 87. full-rýninn, adj. fully wise, Am. 11. full-ræði, n. full efficiency, Valla L. 202: full match = fullkosta, Fms. i. 3; fullræði fjár, efficient means, Ó. H. 134, cp. Fb. ii. 278: fullræða-samr, adj. efficient, active, Bs. i. 76. full-rætt, part. enough spoken of, Gh. 45. full-röskr, adj. in full strength, Vígl. 26, Grett. 107 A, 126. full-sekta, að, to make one a full outlaw, Ísl. ii. 166. full-skipat, part. n. fully engaged, taken up, Fas. iii. 542. full-skipta, t, to share out fully, Fms. xi. 442. full-skjótt, n. adj. full swiftly, Fms. viii. 210. full-snúit, part. n. fully, quite turned, Fms. viii. 222. full-sofit, sup. having slept enough, Dropl. 30. full-spakr, adj. full wise, Gs. 8; a pr. name, Landn. full-staðit, part. n. having stood full long, Gs. 23. full-steiktr, part. fully roasted, Fs. 24. full-strangr, adj. full strong, Mkv. full-svefta (full-sæfti, v. l.), adj. having slept enough, Sks. 496, Finnb. 346. full-sæfðr, part. quite dead, put to rest, Al. 41. full-sæla, u, f. wealth, bliss; f. fjár, great wealth, Fms. vii. 74, xi. 422, Fas. iii. 100, Band. 25; eilíf f., eternal bliss, 655 xiii. A. 2. full-sæll, adj. blissful, Fms. viii. 251, Band. 7. full-sæmdr, part. fully honoured, Fas. iii. 289. full-sæmiliga, adv. (-ligr, adj.), with full honour, Fas. iii. 124. full-sætti, n. full agreement, full settlement, Grág. ii. 183. full-tekinn, part.; f. karl, a full champion (ironic.), Grett. 208 A. new Ed. (slang). full-tíða ( full-tíði), adj. full-grown, of full age, Eg. 185, Js. 63, 73, Grág. ii. 112, Landn. 44 (v. l.), Gþl. 307, 434, K. Á. 58, Vígl. 18, Ísl. ii. 336: gen. pl. fulltíðra, Grág. ii. 113. full-trúi, a, m. a trustee, one in whom one puts full confidence, also a patron, Fms. iii. 100, xi. 134, Rd. 248, in all these passages used of a heathen god; frændi ok f., Bs. i. 117: vinr ok f., Fms. v. 20:—in mod. usage, a representative, e. g. in parliament, a trustee, commissary, or the like. full-tryggvi, f. full trust, Grett. 97 new Ed. full-týja, ð, to help, = fulltingja, Fm. 6. full-vandliga, adv. (-ligr, adj.), with full care, Fas. iii. 237. full-váxinn, part. full-grown, 655 xxx. 5, Al. 18, Stj. 255, Sks. 35. full-vaxta, adj. = fullvaxinn, Nj. 259 (v. l.), Sks. 35 ( increased). full-veðja, adj. one who is a full bail or security, H. E. i. 529, N. G. L. i. 215; in mod. usage, one who is fully able to act for oneself. full-vegit, part. n. having slain enough, Am. 50. full-vel, adv. full well, Skálda 161, Fms. viii. 162, Fas. i. 104. full-velgdr, part. quite warm, fully cooked, Fas. iii. 389. full-virði, n. a full prize, Grág. ii. 216. full-víss, adj. full wise, quite certain, Hom. 160. full-þroskaðr, part. full-grown, full strong, Fær. 97, Valla L. 196. full-þurr, adj. full dry, Eb. 260, Grett. 109. full-öruggr, adj. fully trusting.

    Íslensk-ensk orðabók > FULL-

  • 102 -GI

    (or -ki after t or s), a particle suffixed to nouns and adverbs.
    A. In a positive sense [Lat. - que], ever, Lat. -que, -cunque:
    1. with the pronoun hverr ( quis) through all cases, answering to the Lat. quis-que: out of the Laws we can nearly make a full paradigm:—nom. hverr-gi or hver-gi, Lat. quis-que, qui-cunque, Grág. Kb. i. 14, 31, 45, 85, 171 (twice), 183, 195, 221, ii. 7, 23, 82, 101: nom. and acc. neut. hvat-ki ( quod-que). i. 34, 155, 162, 183, 244, ii. 77, 140, 154, Jómsv. 15, Íb. 3; also hvárt-ki, id., Grág. Kb. i. 61 (twice): gen. hvers-kis (cujus-que), 238: dat. hverjun-gi (cui-que), 31, 156: acc. masc. hvern-gi (quem-que), 147, 155, 221, 225, 245, ii. 47, 66: abl. hve-gi or hví-gi, however, i. 147, 195, ii. 64, 101, 128, 151, Jómsv. 14:—plur. acc. neut. hver-gi (quae-que): dual dat. sing. hvárun-gi megin, on both sides (of a river), Grág. Kb. ii. 93:—even in historical prose, því at hit næsta sumar gat hvergi ber á Íslandi, the following summer every man gathered berries in Iceland (to make some kind of wine), Bs. i. 135, (or are we to read hvar-gi, everywhere?).
    2. with adverbs; hvert-ki (quocun-que modo), Grág. ii. 50; nær-gi, whenever ( ubi-cunque), i. 191; hvar-gi, wherever, 25, 166, 240, ii. 128, 212.
    B. In a negative sense, with a few pronouns, adjectives, adverbs, and rarely in old poems with substantives:
    1. with nouns, in the pr. name Lopt-ki, an απ. λεγ., Ls. 19: with appellatives, þörf-gi, no need, an απ. λεγ., Hkv. Hjörv. 39; freq. in mann-gi, no man, cp. Lat. nēmo, Íb., which is even used in mod. writers and poets; væt-ki, naught; vettu-gi (dat.) and vetter-gis (gen.), Vsp.: with adjectives, ein-gi (q. v.), none, a common word; otherwise rare, sjálf-gi, ‘self-not,’ i. e. not oneself, Ls. 29, an απ. λεγ.: with a dat. case of langr, þá löngu-gi, then not for a long time, Konr. (MS.): with pronouns, in the dual, hvárr-gi, neither, Lat. neuter, Grág. Kb. i. 46, ii. 93, 151; gen. hvárs-kis ( neutrius), freq.; dat. hvárun-gi ( neutri), i. 215; hvárum-gi, ii. 63: neut. hváru-gi, 216; hitt-ki, ne illud quidem, Hm. 21, 23; þat-ki, Hbl. 6; þat-ki at ek fá ( not even that I get) mála minn falslausan, Mork. 83.
    2. with adverbs, only in poetry or laws or very old prose; svá-gi, not so, Grág. Kb. ii. 99, Mork. 83; þá-gi, then not; þey-gi, though not, qs. þó-gi; æva-gi, never: again, hver-gi (q. v.), nowhere; ei-gi (q. v.), not; aldri-gi (q. v.), never; hvár-ki (q. v.), neither, are common words in prose and in speech. The negative -gi can never be suffixed to verbs (vide ‘-at,’ p. 2); therefore býð-gi, non jubeo (in Íslands-vaka 61, a poem of the last century, Fél. i. 236), is a spurious imitation of the old idiom; neither can -at be put to nouns; ráð-at hann kunni, Jónas 105, ought therefore to be ráð hann kunni-t, issue be knew not.
    C. In an indefinite sense; in a few instances -gi seems to be used almost like Latin quidem with a preceding negative: eigi miklo-gi minna, ne multo quidem minus, Heiðar. S., Ísl. ii. 360; eigi stóru-gi meiri, ne multo quidem majora, 386; engi miklo-gi görr …, nemo multo quidem plus …, Grág. i. 209; cp. also the adverbs öllun-gis or öldun-gis, quite, altogether (allr, -gi); einun-gis, only, solely (einn, -gi). both formed from dat. sing.: the obsolete vil-gi (qs. vel-gi) is ambiguous, being used both in a neg. sense = not well, and posit. = well, bene quidem, cp. Bs. i. 393, note; Hm. 66, málun-gi, is doubtful;—prob. þyrftig-at málun-gi mat should be read, -at being taken not as a prep. but as a negative verbal suffix, and -gi as a positive suffix; Icel. now say, hann á ekki málungi matar, he does not know where to look for his next meal.
    ☞ The negative -gi is peculiar to Scandin., and no traces of it are found in any Saxon nor German idioms; whereas, as a positive suffix, it is common to all Teutonic tongues, and remains in the Engl. many and any; ‘many’ being qs. man-y = man-ever, ‘homo-cunque,’ Goth. manags, and ‘any’ qs. ane-y = every-one; so also is the g in Icel. margr and hvárigr, which are remnants—the former of the positive, the latter of the negative -gi.

    Íslensk-ensk orðabók > -GI

  • 103 grafgangs-maðr

    m. a Norse law term; if freed slaves married against their master’s will, and became paupers, the master might put them into an open grave till one died, when the survivor was taken out. The tale of Svaði digging a grave for the poor, Fms. ii. 222, refers no doubt to this cruel law, which is described in N. G. L. i. 33, but not recorded elsewhere.
    II. generally a proletarian, N. G. L. i. 97.

    Íslensk-ensk orðabók > grafgangs-maðr

  • 104 halda

    * * *
    (held; hélt, héldum; haldinn), v.
    I. with dat.
    1) to hold fast (Gunnarr var kyrr svá at honum hélt einn maðr);
    to keep back, restrain (Hrafn fekk eigi haldit henni heima);
    2) to withhold (héldu bœndrgjaldinu);
    3) to keep, retain (þú skalt jafhan þessu sæti halda);
    to preserve (halda virðingu sinni, lífi ok limum);
    halda vöku sinni, to keep oneself awake;
    4) to hold, keep one’s stock;
    also ellipt. (vetr var illr ok héldu menn illa);
    5) phrases, halda njósnum, to keep watch, to spy (= halda njósnum til um e-t);
    halda (hendi) fyrir auga, to hold (the hand) before the eyes, shade the eyes;
    halda hendi yfir e-m, to protect one;
    6) to hold, stand, steer, ellipt., þeir héldu aptr (held back again) um haustit;
    þeir héldu út eptir fírði, they stood out the firth;
    halda heim, to steer homewards;
    7) to graze, put in the field (halda fé til haga);
    8) impers. to continue, last (hélt því lengi um vetrinn);
    II. with acc.
    1) to hold in possession, a fief, land, estate (þeir héldu alla hina beztu staði með sjónum);
    2) to hold, keep, observe, a feast, holiday (í hvers minning heldr þú þenna. dag?);
    3) to keep (halda orð sín, eið, sættir, frið);
    to observe (halda guðs lög ok landsins);
    4) to uphold, maintain, support (halda vini sína, halda e-n til ríkis);
    5) halda sik, to comport oneself (kunna halda sik með hófi);
    halda sik ríkmannliga, to fare sumptuously;
    halda sik aptr af e-u, to abstain from;
    6) to hold, consider, deem (hón hélt engan hans jafningja);
    7) to hold, keep up;
    halda varnir, to keep up a defence;
    halda vörð, to keep watch;
    8) to hold, compel, bind (heldr mik þá ekki til útanferðar);
    þó heldr þik várkunn til at leita á, thou hast some excuse for trying;
    III. with preps.:
    halda á e-u, to hold, wield in the hand (halda á sverði);
    to hold to a thing, go on with it, be busy about (halda á drykkju, á ferð sinni, á sýslu);
    halda e-t af e-m, to hold (land, office) from or of one (þeir er höfðu haldið land af Danakonungi);
    halda mikit af e-m, to make much of one;
    halda eptir e-m, to pursue one;
    halda e-u eptir, to keep back;
    halda sik frá e-u, to keep oneself back from, refrain from;
    halda e-u fram, to uphold, support;
    halda e-u fyrir e-u, to withhold from one;
    to protect against (héldu engar grindr fénu fyrir birninum);
    halda e-n fyrir e-t, to hold, consider one to be so and so (síðan hélt konungr Erling fyrir tryggvan vin);
    halda í e-t, to hold fast, grasp (þú skalt halda í hurðarhringinn);
    halda til e-s, to be the cause of, be conducive to;
    heldr þar margt til þess, there are many reasons for this;
    hélt til þess (conduced to it) góðgirni hans;
    halda til e-s, to be bent on, fond of (halda mjök til skarts, til gleði);
    halda til jafns við e-n, to bear up against one, to be a match for one;
    halda um e-t, to grasp with the hand (= halda hendi um e-t);
    halda barni undir skírn, to hold at baptism;
    halda e-u upp, to hold aloft, lift (halda upp höndum);
    halda upp árum, to hold up the oars, cease pulling;
    to uphold, maintain, support (halda upp hofum, kristninni);
    to keep going (halda upp bardaga);
    to discharge (halda upp kostnaði, bótum);
    halda upp bœnum fyrir e-m, to pray for one;
    halda e-u við, to maintain a thing;
    halda við e-m, to stand against (hvar sem harm kom fram, hélt ekki við honum);
    hélt þá við atgöngu (acc.), they were near coming to fight;
    heldr nú við hót, it is little short of threats;
    IV. refl., haldast.
    * * *
    u, f. = hadda, q. v.

    Íslensk-ensk orðabók > halda

  • 105 HES

    f. (spelt his, Gþl. l. c.), pl. hesjar:— a wooden frame attached to the tether of an animal, to prevent it from strangling itself; þat er ok hans handvömm ef af ofmegri verðr dautt eðr klafi kyrkir, en ef hæs (his, Gþl.) er í bandi … þá er þat eigi hans handvömm, N. G. L. i. 25, (Gþl. 502, Jb. 364, Js. 121.)
    2. metaph., in mod. usage, a cow’s dewlap.
    3. in mod. Norse usage hæsje (hesjar) are frames or rails on which hay or corn is put for drying; and hæsja is to dry on hæsje, vide Ivar Aasen, cp.Fél. xv. 33; hence comes the provincial Icel. hisja (a verb): hisjungr and hisjungs-þerrir, m. of a soft air good for drying hay spread out on hesjar.

    Íslensk-ensk orðabók > HES

  • 106 HESTR

    (-s, -ar), m.
    1) stallion (hestar þrír ok merhross eitt);
    2) horse.
    * * *
    m. a horse, [this word is a contr. form of hengist, qs. hengstr; A. S. hengest; O. H. G. hengist; Germ. hengst, whence Swed.-Dan. hingst; again, contr. Swed. häst, Dan. hest: in old writers hestr mostly means a stallion, whereas hross (Engl. horse) denotes a gelding or any horse]:—a stallion, opp. to merr, a mare, Grág. i. 503, Gþl. 190, Hrafn. 5, Ám. 98 (hestar þrír ok mer-hross eitt); h. grár með fjórum merum, Ísl. ii. 213; sá hestr var sonr Hvítings, var alhvítr at lit en merarnar allar rauðar, en annarr sonr Hvítings var í Þórarínsdal, ok var sá ok hvítr en merarnar svartar, Bjarn. 55: a steed, Fms. ii. 224: a horse gener., Nj. 4, 74; lið á hestum, horsemen, Fms. x. 31, passim. The ancients valued high breeding and variety of colour in their horses, which were favourite gifts, see Gunnl. ch. 5, Bjarn. l. c., Finnb. ch. 23, Fms. vi. 383, 384; for steeds and horsemanship see Þkv. 6, Yngl. S. ch. 23, 33, Landn. 3. ch. 8, Gullþ. S. ch. 9, Harð. S. ch. 3, 4, Rm. 32, 34, cp. also Lv. ch. 6, 7, Grett. ch. 16, Dropl. 13, Finnb. ch. 23, Fms. vi. 323: mythol. the horse was sacred to Frey (the god of light and the sun), Hrafn. 5, Vd. ch. 34, Fb. i. 401 (Ó. T. ch. 322), cp. Freyfaxi: for the steeds of the Sun, Day, and Night, see Gm. 37, Vþm. 12, 14: for the steeds of the gods, Gm. 30: for poetical and mythical names, Edda (Gl.) and the fragment of the poem Þorgrímsþula, Edda, Bugge 332–334: for Sleipnir, the eight-legged steed of Odin, Edda, Gm. 44: for horse-fights see the references s. v. etja, to which add Grett. ch. 31, Sd. ch. 23:—vatna-hestr, a water-horse, = nykr in popular tales, Landn. 2, ch. 10, and Ísl. Þjóðs.; but also a good swimmer, góðr vatna-hestr; skeið-h., reið-h., a riding horse; klár-h., púls-h., áburðar-h., a hack, cart-horse, pack-horse; stóð-h., a stud-horse: sækja, beizla, gyrða, söðla, járna hest, to fetch, bridle, gird, saddle, shoe a horse; also, leggja á, to saddle; spretta af, to take the saddle off; teyma hest or hafa hest í togi, to lead a horse; flytja h., to put a pony out to grass; hepla h., to tether a pony: a pony is gúðgengr (q. v.), vakr, þýðr; and the reverse, íllgengr, hastr, klárgengr, harðgengr.
    II. metaph. phrases, há-hestr, a high horse; ríða háhest (a child’s play), also called ríða hákúk, to ride on one another’s shoulders, ride ‘pick-a-back;’ kinn-hestr, a ‘cheek-horse,’ a box on the ear; lýstr hana kinnhest, hón kvaðsk þann hest muna skyldu ok launa ef hón mætti, Nj. 75; þá skal ek nú, segir hón, muna þér kinnhestinn, þann er þú laust mik, 116, cp. Gísl. 27: the gallows is called the horse of Odin, whence gefa e-m hest, to give one a horse, hang one, Fb. i. 238, cp. the verse in Yngl. S. ch. 26.
    β. the local name of a horse-shaped crag, see Landn.; cp. Hest-fell in Cumberland.
    COMPDS: either hesta- or hests-: hesta-at, n. a horse-fight, see etja. hesta-bein, n. horse bones (cp. Engl. horse-flesh), Grett. 96. hesta-fóðr, n. horse foddering, a law term, Gþl. 77. hesta-fætr, m. pl. horses’ feet, Edda 77, Fas. i. 226, Fms. iii. 111. hesta-garðr, m. a horse-pen close to a churchyard, wherein the horses of the worshippers are kept during service, D. N. hesta-geldir, m. horse gelder, a nickname, Landn. hesta-geymsla, u, f. horse keeping, Fas. i. 80. hesta-gnegg, n. a horse’s neigh, Stj. 621. hesta-gnýr, m, noise of horsemen, Fms. iii. 74. hesta-hlið, n. a horse gate, Stj. hesta-járn, n. pl. horse-shoes, Sturl. iii. 152. hesta-keyrsla, u, f. driving the steed in, in a horse-fight, Rd. 261. hesta-korn, n. [Swed. hestakorn = oats], a nickname, Fb. iii. hesta-lið, n. horsemen, Fms. vii. 188. hesta-maðr, m. a horse boy, groom. hesta-rétt, f. in Icel., = Norse hestagarðr. hesta-skál, f. a stirrup-cup. hesta-skipti, n. a change of horses; hafa h., Ld. 202, Fs. 51. hesta-stafr, m. a horse staff, to be used in a horse-fight, Nj. 91, Þorst. S. St. 49, cp. Rd. ch. 12, Arons S. ch. 18. hesta-stallr, m. = hesthús, Flóv. hesta-steinn, m. a stone to whicb a horse is tied whilst the horseman takes refreshment. hesta-sveinn, m. a horse boy, groom, Sturl. ii. 218, Fas. i. 149, Þiðr. 205, Þorst. S. St. 50. hesta-víg, n. a horse-fight, Nj. 90, Sturl. ii. 100, Glúm. 366, Rd. 261. hesta-þing, n. a meeting for a public horse-fight, Glúm. 366, 367, Nj. 92, Lv. 37, Sd. 176, Fs. 43, 140.

    Íslensk-ensk orðabók > HESTR

  • 107 HINN

    * * *
    I)
    (hin, hitt), dem. pron.
    1) the other; á hinn fótinn, on the other leg; pl. the others, the rest (Kimbi bar sár sín engan mun betr en hinir);
    2) emphatically, that; hitt ek hugða, that was what I thought; hitt vil ek vita, that I want to know.
    (hin, hit), def. art., before an adjective standing alone or followed by a substantive, the, = inn, enn( eptir hinni eystri kvísl).
    * * *
    1.
    HIN, HIT, the article, an enclitic, which therefore can never serve as an accentuated syllable in a verse, either as rhyme or in alliteration. In good old MSS. (e. g. Cod. Reg. of Sæm.) it is hardly ever spelt with the aspirate, but is written inn, in, it or ið, or enn, en, et or eð, and thus distinguished from the demonstr. pron. hinn; but in the Editions the prob. spurious aspirate has been generally prefixed: an indecl. inu or hinu occurs often in later MSS. of the 14th century, e. g. the Fb.; but as it has not been heard of since and is unknown in the modern language, it simply seems to be a Norwegianism, thus, inu sömu orð, Th. 2; hinnu fyrri biskupa (gen. pl.), H. E. ii. 79; enu instu luti ( res intimas), Hom. 57 (Norse MS.); hinu ágæztu menn (nom. pl.), id.; innu óargu dýra, 657 A. ii. 12: [cp. Goth. jains = ἐκεινος; A. S. geond; Engl. yon; Germ. jener.]
    A. The:
    I. preceding the noun:
    1. before an adjective standing alone or followed by a substantive; inn mæri, inn ríki, inn dimmi dreki, inn mikli mögr, Vsp.; in aldna, id.; inn góða mjöð, the good mead, Gm. 13; inn mæra mjöð, Skm. 16; inn helga mjöð, Sdm. 18; in forna fold, Hým. 24; in fríða frilla, 30; inn fróði jötum, Vþm. 20; inn gamli þulr, 9; inn hára þul, Fm. 34; inn fráni ormr, 19; opt inn betri bilar þá er inn verri vegr, Hm. 127; in alsnotra ambátt, in arma, Þkv.; enn fróði afi, Skm. 2; in ílla mæra, 32; enn fráni ormr, 27; eð manunga man, Hm. 163; enn aldna jötun, 104; en horska mær, 95; it betra, Stor. 22; ena þriðju, the third, Vsp. 20; inn móður-lausi mögr, Fm. 2; it gjalla gull, ok it glóðrauða fé, 9; ið fyrsta orð, Sdm. 14; enu skírleita goði, Gm. 39; in glýstömu græti, Hðm. 1; in svásu goð, Vþm. 17; enum frægja syni, Hm. 141; at ins tryggva vinar, 66; ennar góðu konu, 100; ins svinna mans, 162; ens dýra mjaðar, 141; ens hindra dags, 109; ens unga mans, Skm. 11; ens deykkva hrafns, Skv. 2. 20; æ til ins eina dags, Fm. 10; ena níundu hverja nótt, Skm. 21: with the ordinals, inn fyrsti, þriði …, Gm. 6 sqq., Sdm. 21 sqq.
    2. so also before an adverb; it sama, likewise, Hm. 75, Fm. 4, Vþm. 22, 23, Gm. 15, Hdl. 26.
    3. as an indecl. particle ‘in’ or ‘en’ before a comparative; in heldr, the more, Hm. 60, Sdm. 36, Hkv. 1. 12, Skv. 1. 21, Gh. 3, Nj. 219; in lengr, the longer, Am. 58, 61; this has been already mentioned s. v. en (p. 127, B. at bottom, and p. 128), but it is almost exclusively poetical.
    II. placed between a pronoun and an adjective in the definite form:
    1. after a demonstr.; sá inn fráni ormr, Fm. 26; sá inn harði hallr, Gs. 10; sá inn aldni jötun, Skm. 25; sá inn ámáttki jötunn, 10; þat ið mikla men, Þkv. 13; þat ið litla, ‘that the little,’ i. e. the little thing, Ls. 44: þann inn alsvinna jötun, Vþm. 1; þann inn aldna jötun, Fm. 29; þann inn hrímkalda jötun, 38; þess ins alsvinna jötuns, Vþm. 5; þat it unga man, Alm. 6; þann inn aldna jötun, Gm. 50; þau in harðmóðgu ský, 41; sá inn máttki munr, 93; mönnum þeim enum aldrœnum, Hbl. 44; börn þau in blíðu, Og. 9; hrís þat ið mæra, Akv. 5: in prose, fjölmenni þat it mikla, Eg. 46; þetta it mikla skip, Fms. x. 347, passim: with ordinals, segðu þat ið eina, say that the first, Vþm. 20; þat ið þriðja, fjórða …, 20 sqq.
    2. after a possessive; síns ins heila hugar, síns ins svára sefa, Hm. 105; þíns ins hvassa hjörs, Fm. 29; minn inn hvassi hjörr, 6; míns ins hvassa hjörs, 28; bækr þínar inar bláhvítu, Hðm.
    3. after a pers. pron.: þú hinn armi, thou wretch! Ld. 326; gakk þú hingat hinn mikli maðr! Eg. 488.
    III. placed between two nouns in apposition:
    1. between a proper name and a title or epithet in the definite form; Sigurðr inn Suðræni, Sigurd the Southerner, Skv. 3. 4; Atli inn Ríki, Akv. 29; Högna ins frækna, Hjalla ins blauða, 23; Guðröðr inn Göfugláti, Ýt.; Hamðir inn hugumstóri, Hðm. 25; Kjötva’nn (= Kjötva enn) Auðga, Hornklofi; Svan enum Rauða, Álfr enn Gamli, Hdl.; as also in prose, Ívarr inn Víðfaðmi, Haraldr enn Hárfagri, Ólafr inn Digri, Knútr inn Fundni, Auðr in Djúpauðga, Þorbjörg in Digra, Hildr in Mjófa, Steinólfr inn Lági, Þorkell inn Hávi, Kjarlakr inn Gamli, Björn inn Austræni, Ólafr inn Hvíti, Hálfdan inn Svarti, Sighvatr inn Rauði, Kyjólfr inn Grá, Gestr inn Spaki; Ari inn Fróði (Aren Froðe contr. = Are enn Froðe, Ó. T. 23, line 1), Ketill inn Heimski, Knútr inn Ríki, Eadvarðr inn Góði, Hálfdan inn Mildi, Ingjaldr inn Illráði, Helgi inn Magri, Úlfr inn Skjálgi, Landn., Fb. iii; cp. Gr. Νέστωρ ὁ γέρων, Σωκράτης ὁ φιλόσοφος, Germ. Nathan der Weise, Engl. Alfred the Great, etc.: of ships, Ormr inn Langi, Ormr inn Skammi.
    2. between an appellative and an adjective; sveinn inn hvíti, Ls. 20; hendi inni hægri, 61; þengill inn meins-vani, Gm. 16; seggr inn ungi, Skm. 2; skati inn ungi, Hdl. 9; brúðr in kappsvinna, Am. 75; hest inn hraðfæra, Gh. 18; varr inn vígfrækni, gumi inn gunnhelgi, Hðm. 30; auð inn fagra, Skv. 1. 13; orm inn frána, 1, 11; fjánda inn fólkská, Fm. 37; konungr inn Húnski, Skv. 3. 8, 18, 63, 64; orð ið fyrra, Og. 9; mál ið efsta, 16; seggr inn suðræni, Akv. 3; seggr inn æri, 6; mar’inum mélgreypa, 3, 13; borg inni há, 14; sól inni suðrhöllu, 30; veðrs ens mikla, Hkv. 1. 12; handar ennar hægri, Ls. 38, 61; vífs ins vegliga, Am. 54; konung inn kostsama, Hkm.; gramr inn glaðværi, id.; hlut inn mjóvara, Ýt. 13; konungr inn kynstóri, fylkir inn framlyndi, hilmi’nom hálsdigra, konu’na Dönsku, hverr’ enni Heinversku, Hornklofi, Sæm. (Möb.) 228–231; við arm inn vestra, Sighvat; so also in prose passim.
    B. When there was no adjective the article became a suffix to the noun (see Gramm. pp. xix, xx), a usage common even in early prose, but extremely rare in poetry; the reason is, not that the poems were composed before the suffixed article had come into use, but that the metres themselves in which all the old poems were composed are older than that usage, and are not well adapted to it, so that the absence of the article became traditional. The old poem Harbarðsljóð makes an exception, no doubt not from being later than all other poems, but from being composed in a peculiar metre, half verse and half prose; thus in that single poem alone there are nearly twenty instances, or about twice or thrice as many as in all the other poems together:—váginn, Hbl. 2, 13, 15; sundit, 1, 3, 8, 13; verðinum, 4; eikjunni, 7; skipit, id.; stöðna, landit, id.; leiðina, 55; höfuðit, 15; bátinum, 53; veggsins, stokksins, steinsins, 56; matrinn, 3: other solitary instances are, goðin öll, Vsp. 27 (prob. somewhat corrupt); eiki-köstinn, Gh. 20; vömmin vár, Ls. 52.
    II. in prose, old and modern, the suffixed article occurs at every step; only one or two instances are worth noticing as peculiar to the Icelandic:
    1. as vocative in addressing; konan, O woman! mjöðnannan, id., Sighvat (in a verse of A. D. 1018, and so in mod. usage); elskan! hjartað! heillin! ástin, my love! dear! heart! þursinn! Fas. i. 385; hundarnir! = ω κύνες, Od. xxii. 35: also with another word, barnið gott, good child! Þrúðnaþussinn, thou monster giant! Miðgarðs-ormrinn! Fas. i. 373.
    2. esp. if with a possessive adjective following, as in Gr. οὑμός, τοὐμόν, τἀμά, etc.; elskan mín, ástin mín, hjartað mitt, góðrinn minn! hér er nú ástin mín, here is my darling! Sturl. ii. 78, of a father presenting a darling child to a friend; and so in mod. usage: as abuse, hundrinn þinn, thou dog! Ísl. ii. 176; þjófrinn þinn! Fms. vii. 127; dyðrillinn þinn! ii. 279; hundinum þínum! vi. 323: this use is not confined to the vocative, e. g. konan mín biðr að heilsa, my wife (kona mín is never used); maðrinn minn, my husband; biddu foreldrana þína ( ask thy parents) að lofa þér að fara; augun hans, his eyes, Pass. 24. 4; hugrinn vor og hjartað sé, our mind and heart (cp. Gr. τω ἐμω θυμω), 43. 5; svo hjartað bæði og málið mitt | mikli samhuga nafnið þitt, 10. 7; gef þú að móður-málið mitt, 35. 9; bókin mín, my favourite book, my own book; as also, fáðu mér hattinn minn, vetlingana mína, skóna mína, give me my hat, gloves, shoes; tungan í þér, augun í þér, thy tongue, thy eyes; höfuðið á mér, fætrnir á mér, my head, my feet; hendrnar á þér (‘á mér, á þér’ are here equivalent to a possessive, see p. 37, C. IV), thy hands, cp. Homer, τα σα γούνατα; hestana þína, Gr. ϊππους τους σούς: similar is the instance, vömmin vár, the sins of ours, Ls. 52; this may be a remnant of a time when the article was used separately, even with an indefinite adjective.
    3. a double article, one suffixed to the noun and the other prefixed to the word in apposition; hirðin sú in Danska, Fms. vi. 323; þau in stóru skipin, viii. 384 and passim: again, when a noun is put in the genitive after another noun the former has no article; as the Engl. phrase ‘the fish of the sea and the fowl of the air’ is in Icel. ‘fiskar sjávarins og fuglar loptsins:’ but this belongs to the syntax; see also Grimm’s D. G. iv. 432.
    C. SPECIAL CHANGES, in mod. usage:
    I. the demonstr. pron. sá, sú, það has in speech generally taken the place of inn, in, it; thus, sá gamli maðr, sú gamla kona, það gamla skáld; sometimes the article is dropped altogether, e. g. á fimta degi, on the fifth day (= á enum fimta degi); á sömn stundu, in the same hour; even in old writers this is found, með sömu ætlan, Bs. i. 289; á níundu tíð dags, Stj. 41, (but rarely); yet the old form is often retained in writing.
    II. in case A. II. the article may be dropped; þann gamla maim, þá gömlu konu, það gamla skáld, þú armi, etc.; sá ráða-góði, sú goðum-líki, sá ágæti Odysseifr, sú vitra Penelopa, sá Jarðkringjandi Pósídon, Od. passim (in Dr. Egilsson’s translation).
    III. in case A. III. 1. the article is also dropped, Knútr Ríki, Haraldr Hárfagri; even old writers (esp. in later vellums) omitted it now and then, Hálfdan Svarta, Fms. i. 1; Haraldr Grænski, 90; Haraldr Hárfagri, 192; Óttarr ungi, Hdl.: even in the Sæm. Cod. Reg., Völsungr ungi, Skv. 3. 1, 3.
    IV. in case A. III. 2. the pronouns sá, sú, það, and hinn, hin, hit may be used indiscriminately, although the former is more usual.
    V. lastly, in case B. the suffixed article has gained ground, and is in modern prose used more freq. than in ancient.
    ☞ CONCLUSION.—The old poetical language, with the sole exception of a single poem, had no article in the modern and proper sense; in every instance the ‘inn, in, it’ bears the character of a demonstrative pronoun, preceding an adjective and enhancing and emphasising its sense, like the pers. pron. hann, q. v.; but it is never attached to a single substantive; when the adjective was placed in apposition after a noun, the pronoun came to stand as an enclitic just after the noun, and was sounded as if suffixed thereto; at last it was tacked as an actual suffix to single nouns standing without apposition, and thus the true suffixed article gradually arose, first in speech, then in writing; whereas at the same time the old pronominal enclitic (A. I-III) gradually went out of use, and was either dropped or replaced by the stronger demonstrative pronoun ‘sá, sú.’
    2.
    HIN, HITT, demonstr. pron., prob. identical in etymology with the preceding word, from which it is however distinguished,
    1. by the neut. hitt, Dan. hint;
    2. by the initial aspirate, which is never dropped;
    3. by being a fully accentuated pronoun, so that the h can stand as an alliterative letter, e. g. handar ennar hægri | mun ek hinnar geta, Ls.; veitkat ek hitt hvart Heita | hungr …, Hallfred; Hitt kvað þá Hamðir, etc., Hom. 23, 25, Korm. 40; Raun er hins at Heinir | hræ …; Skáld biðr hins at haldi | hjálm …, Sighvat, Hkv. Hjörv. 26: [Ulf. jains = ἐκεινος; A. S. geond; Engl. yon; Germ. jener.]
    A. This pronoun is used,
    I. in a demonstr. sense, emphatically and without being opp. to a preceding demonstr.; raun er hins at …, it is proved that …; skáld biðr hins, at …, Sighvat; veitkat ek hitt hvat (hvárt) …, Hallfred; hitt ek hugða, emphatically, that was what I thought, I thought forsooth, Hm. 98; hitt kvað pá Hróðrglóð, Hðm. 13; hitt kvað þá Hamðir, 25; hitt vil ek vita, that I want to know, Vþm. 3, 6; þó ek hins get, ef …, yet I guess, that if …, Skm. 24; vita skal hitt, ef …, Korm. 40 (in a verse), Ísl. ii. 225 (in a verse); hitt var fyrr = in former times, formerly, Ýt., Fs. 94 (in a verse); hinn er sæll, er …, he is happy, that …, Hm. 8; maðr hinn er …, ‘man he that’ = the man who, 26; hinn er Surts ór Sökkdölum, Edda 51 (in a verse); veitat hinn er tin tannar, hinn er um eyki annask, Kormak (in a verse); handar innar hægri mun ek hinnar geta, er …, the right hand, that hand namely, which …, Ls. 38; this usage scarcely occurs except in old poetry.
    II. demonstr. referring to another pronoun, denoting the former, farther, the other, = Dan. hiin, hint, Germ. jener, cp. Gr. ἐκεινος, Lat. ille; freq. in prose, old and mod.; fóru þeir með þau skip er þeim þóttu bezt en brenndu hin, Fms. v. 8; Kimbi bar sár sitt engan mun betr en hinir, er hann hafði áðr á fært, 92; en hitt er meira, at hann lætr sér annarra manna fé jafnheimilt, Eg. 47; kemr örvar-oddrinn í strenglag hinnar örvarinnar, Fb. iii. 405; er þú hefir mik fyrir lagt á hinu áðr, 407; hinir frændr þínir, ii. 425; á hinn fótinn, on that, the other leg, Nj. 97; þat er válítið, … hitt er undr …, Ls. 33; hinir hlaða seglunum ok bíða, Fms. x. 347; ef hinn ( the other part) er eigi þar við staddr, Grág. i. 52; hvárt hinn ( the other one) hefir jafnmikit fé hins ( of the other one) er austr er, 220; rétt er at kveðja frá hennar heimili ef hann veit hvártki hinna (gen. pl.), 339; ok vill annarr hluta en annarr eigi … ok verðr sem hinn mæli ekki um er eigi vill hluta, 393; ef maðr sendir annan mann til eindaga, ok erat hinn skyldr við at taka, id.; þess á milli er hón fór at sofa á kveldit, ok hins er hón var klædd, Ld. 14; ærit fögr er mær sjá, … en hitt veit ek eigi hvaðan þjófs-augu eru komin í ættir várar, forsooth she is a beautiful girl, but yet I know not, Nj. 2:—demonstr. in the sense of this (but rare), stjörnur þær er nær eru leiðar-stjöruu ganga aldri undir með oss, en í Blálandi eðr Arabia ganga hinar stjörnur, these very stars, Rb. 468: phrases, hitt ok annat, this and the other, Rd. 235; mod. hitt og þetta.
    B. COMPOUND FORMS, hinn-ug, hinn-og, or hins-ig, mod. hins-egin, also hizig, q. v. [from vegr], adv. the other way; þótt Gísl þykki hinsig (hinn veg, v. l.) eigi síðr til vísa, Fms. vii. 46; hinnig værir þú undir brún at líta sem …, Nj. 55: locally, there, in the other place, illic, ok láta bera vætti þat hinneg var nefnt, Grág. i. 90; heimta af erfingja ef hinnig er eigi til, K. Þ. K. 28; brenndi þar ok görði hervirki eigi minna enn hinneg, Fms. vi. 340; ef hinnig mundi kostr, K. Þ. K. 24; eigi er hægra undir þeim at búa fyrir kulda sakir, enn hinnog er fyrir ofrhita sakir, Sks. 196; því at hón er kaldari hér en hizug, 70: temp. the other day, formerly (rare), er ek hinnig mælta, Og. 11.
    2. denoting motion, hither, thither; hinnig deyja ór Helju halir, Vþm. 43; renna hinnig, Gh. 18; ríða hinig, Fm. 26: koma hinig, Gs. 18.

    Íslensk-ensk orðabók > HINN

  • 108 HÆFA

    * * *
    ( hœfa), ð, [hóf and hafa], to hit, with acc.; hann hæfði allt þat er hann skaut til, Nj. 29, Fms. i. 9, viii. 140; þeir hæfa aldri dýr, Fas. ii. 543, Fms. viii. 385, Grág. ii. 7, passim: hæfa á e-t, hæfði hann eigi á spjótið, Fms. ii. 250; á sama hæfi ek um draumana, Ld.; hæfa skoti sínu, to take an aim, Þiðr. 94: hæfa til, to aim at, aim; svá hafði smiðrinn til hæft, so well had he aimed, Fms. x. 321; svá hafði hann glöggliga til hæft um gröftinn, vi. 149.
    II. with dat., mostly metaph. to moderate, mete out justly; hæfa refsingum, Stj.; hæfa hófi e-s hlutar, to hit the right mean, Grág. xvii, cxv; ek skal þat (því?) hæfa, I will put that right, Lv. 8.
    III. to fit; hæfa e-m, hæfðu Kjartani þau, they (the clothes) fitted K., Fms. ii. 79.
    2. to behove, be meet; hæfir oss þá eiða vel at halda, Fb. ii. 119; segir varla h. minni fávizku, Fms. i. 140; sva vitr sem spökum konungi hæfði at vera, 259; hvat yðr hæfir at göra, 281; eigi hæfir at drepa svá fríðan svein, 80; svá hæfir eigi, it will not do, xi. 123; skyldir þú kunna þér hóf, hvat þér hæfir, iii. 330; þat hæfir honum ( it is meet for him), at sverðit er fast í umgörðinni, Fas. i. 70; þess hlutar sem þeim hæfir til, which is due to them, K. Á. 54.
    IV. reflex. to correspond; spjótið mun hæfask ok sár þat, the shaft and the wound will correspond, Hkr. ii. 203; vilda ek at þat hæfðisk mjök á, at lið þat kæmi, ok vér slítim talinu, Ld. 320; ef mjök hæfisk á með mönnum um búa-kvöð, Grág. ii. 52.

    Íslensk-ensk orðabók > HÆFA

  • 109 lok

    * * *
    I)
    n.
    1) bolt (of a door); láta l. frá hurðu, to unbolt a door;
    2) lock (en lyklar vóru settir í lokin);
    3) cover, lid (ok l. yfir kerinu);
    4) locker or bench in the stern of a boat, = stafnlok (gekk biskup fram í lokit);
    5) in pl. lockers; gullhringr hvarf frá husfreyju ór lokum; out of the lockers;
    6) fig. in pl. end, conclusion; þat fylgir ljóða lokum, this is the end of my lay; fœra e-t til loka, to put an end to; liða undir l., to die, perish; at lokum, at last, = loks; til loks, to an end; completely, altogether.
    n. a kind of fern or weed; ganga sem l. yfir akr, to spread like weeds over a field.
    * * *
    n. [Ivar Aasen lok; Dan. laag; the word remains in Engl. hem-lock], a kind of fern or weed; in the phrase, ganga sem lok yfir akr, to spread like weeds over a field; menn hans gengu sem lok yfir akra, Orkn. 4; gengu þeir einir yfir allt sem lok yfir akra, Fbr. 24 new Ed.; the mod. sem logi yfir akra is a corruption of the old phrase.

    Íslensk-ensk orðabók > lok

  • 110 MORÐ

    n. murder (kallið þér þat eigi m., at drepa menn um nætr?).
    * * *
    n. [Ulf. maurþr = φόνος; A. S. morð and morðar; Engl. murther, murder; Germ. and Dan. mord; cp. Lat. mort-is]:—a murder, Fær. 187; in ancient times murder (morð) and manslaughter (víg) are distinguished; if the killer, after the deed, had immediately, at the next or at least at the third house, confessed what he had done (lýsa vígi, víg-lýsing, N. G. L. i. 6l), the deed was manslaughter (víg), and the doer was liable to indictment according to the law, but the deed might, with the consent of the prosecutors and relations of the slain, be atoned by weregild. On the other hand, if the víg-lýsing either did not take place or was stealthily performed (Glúm. ch. 27), the deed was murder; and the killer was called morð-vargr, and was out of the pale of the law; en þat er morð ef maðr leynir eða hylr hræ ok gengr eigi í gegn, Grág. (Kb.) i. 154; drepa mann á morð, N. G. L. i. 158; hence the phrase to kill a man and then murder him, i. e. conceal the deed. In one instance the distinction is made threefold, viz. víg, laun-víg, and morð, i. e. laun-víg or secret manslaughter, if no víg-lýsing took place, but the perpetrator left the weapon in the wound or some other evidence that he was the culprit, en þat vóru kölluð launvíg en ekki morð, er menn létu vápn eptir í beninni standa, Gísl. 22. To slay a man asleep or feloniously was also called morð; so also to put a man to death during the night, nátt-víg eru morð-víg, Eg. 417; kallit ér þat eigi morð-verk at drepa menn um nætr? Ó. H. 117; heiti þat níðings verk eða morð ef menn drepask um nætr, Fms. vii. 296: burying alive also was morð, K. Þ. K. 26, passim. For the formula of the víg-lýsing see Grág. Vsl. ch. 20. In poets morð is used = slaughter, thus, morð-álfr, -bráðr, -heggr, etc. = warriors; morð-bál, -linnr, -röðull, -ský, etc. = weapons, Lex. Poët.
    COMPDS: morðseiðr, morðför, morðgjarn, morðgyðja, morðjárn, morðráð, morðvargr, morðverk, morðvíg.

    Íslensk-ensk orðabók > MORÐ

  • 111 prófa

    * * *
    (að), v.
    1) to try (p. má ek þetta);
    2) to examine (p. sök, mil);
    3) to find out; ef ek prófa þetta sannindi, if find this to be true;
    * * *
    and próva, að, [Engl. prove; Germ. prüfen; Lat. probare]:—to try, put on trial, Al. 88, Stj. 145; þá skulum vit til prófa, Grett. 158 A; þeir vildu prófa hvárt …, Fms. vi. 156; prófa má ek þetta, Ísl. ii. 12: to shew, give evidence, ok prófa slíkir af sjálfum sér at lítil mildi muni búa í annars brjósti, Al. 96.
    2. to examine; prófa mál, Al. 7; p. ok dæma, Bs. i. 720; en ef þetta er prófat á þingi, Nj. 99: to enquire, Fms. x. 131; þá skal próva ef nokkurir vissu, K. Á. 18; ef ek p. þetta allt sannindi, if I find it all to be true, Fms. i. 295; p. með líkindum, Stj. 105.
    II. reflex., prófaðisk svá til, it proved so, Stj. 160; sem síðan prófaðisk, Fms. i. 59.
    2. part., prófaðr, proved, convicted of; sem at öðru verða prófaðir, Gþl. (pref. ix); nú höfu vér prófat, we have found that …, Mar.; ok er svá próvað fyrir biskupi, K. Á. 64, Bs. i. 755; nema þeir fengi af sér prófat, unless they can clear themselves of it; sökum prófaðrar harðfengi, Eb. 42.

    Íslensk-ensk orðabók > prófa

  • 112 reiða

    I)
    (-dda, -ddr), v.
    1) to cary on horseback; hverr reiddi yðr yfir Markarfljót, who put you across M.?;
    2) reiða e-t um (of) öxl, to carry a thing (poised) on one’s shoulder (heinn hafði hann fyrir vápn ok reiddi of öxl);
    3) to make one rock, shake, push (reiðit hana af baki, svá at hún falli í lœkinn ofan);
    4) to toss, of wind and waves (bátinn undir honum reiddi vindr ok straumr norðr með landi); impers. to be tossed about (reiddi þá ymsa vega); tók þá at r. saman skipin, the ships began to drive against one another; e-u reiðir e-n veg af, it ends (turns out) in a certain way (vóru þá margir hræddir um, hversu af mundi r.);
    5) to carry about, spread abroad (kann vera, at þeir menn reiði orð mín úvitrlig fyrir alþýðu);
    6) to brandish, swing, raise in the air (hann greip øxina ok reiddi upp);
    7) to weigh in a balance (r. silfr, fé);
    8) to pay (r. fé af hendi, r. verð fyrir e-t).
    f.
    1) attendance, service (vist ok öll r.); vinna e-m reiðu, to serve, attend;
    2) accomodation (á þeim skógi var svá hörð reiðan þeirra, at ekki var at eta, nema börk af viði);
    3) vera til reiðu, to be ready at hand (til reiðu er yðr hér vetrvist); konungr lét þat þegar til reiðu, the king granted that at once;
    4) henda reiður á e-u, to notice, heed (jarl spurði, hvert hann fœri þaðan; þeir kváðust eigi reiður hafa á hent).
    * * *
    u, f. implements, an outfit; kveðja matar ok allrar reiðu er hann skal hafa á þingi, Grág. i. 133, ii. 54, 55; hafi hann þá reiðu með sér, er barn megi skúa, K. Þ. K. 6; Eyjarskeggjar fengu skipverjum þá reiðu sem þeir þurftu at hafa til brautferðar, Post. 656 C. 23; var svá hörð reiðan þeirra, at ekki var at eta nema börkr af viði ok safi. Fms. viii. 32; vistin ok reiðan, 440, v. l.; skip-r., berserkja-r., Hornklofi: allit., róð ok reiðu, rudder and rigging, of a ship; hence, rá ok reiði, Fms. ix. 36.
    2. attendance, service; vist ok öll reiða, Edda 69; vinna e-m reiðu, to serve, attend, Blas. 54; hón reis upp ór rekkju ok vann at nekkverju til reiðu sér, Bs. i. 353; hann lá þrjár nætr í sárum, ok fékk alla reiðu (= þjónustu), ok andaðisk, Sturl. i. 140.
    3. wages; þá hefir prestr fyrir-farit reiðu sinni þá tólf mánaðr, N. G. L. i. 135; krefja reiðu biskups, 7, 13 (prest-reiða).
    4. the phrase, til reiðu, ready on hand; konungr lét þat þegar til reiðu, the king gave it (paid it, had it ready) at once, Fms. i. 98, Stj. 131; þeir sögðu at þat var allt til reiðu með þeim sem hón þurfti at hafa. Fms. x. 103.
    5. affairs; sú (kona) er hann hefir engar reiður við áttar, Grág. i. 332.
    6. the phrase, henda reiður á e-u, to notice, heed; jarl spurði hvert hann færi þaðan, þeir kváðusk eigi reiður hafa á hent, Nj. 133, Fms. iii. 530; það er ekki að henda reiður á því, ‘tis untrustworthy, mere gossip.
    COMPDS: reiðubúinn, reiðugipt, reiðuliga, reiðuligr, reiðumaðr, reiðupenningar, reiðustóll.

    Íslensk-ensk orðabók > reiða

  • 113 REIÐA

    I)
    (-dda, -ddr), v.
    1) to cary on horseback; hverr reiddi yðr yfir Markarfljót, who put you across M.?;
    2) reiða e-t um (of) öxl, to carry a thing (poised) on one’s shoulder (heinn hafði hann fyrir vápn ok reiddi of öxl);
    3) to make one rock, shake, push (reiðit hana af baki, svá at hún falli í lœkinn ofan);
    4) to toss, of wind and waves (bátinn undir honum reiddi vindr ok straumr norðr með landi); impers. to be tossed about (reiddi þá ymsa vega); tók þá at r. saman skipin, the ships began to drive against one another; e-u reiðir e-n veg af, it ends (turns out) in a certain way (vóru þá margir hræddir um, hversu af mundi r.);
    5) to carry about, spread abroad (kann vera, at þeir menn reiði orð mín úvitrlig fyrir alþýðu);
    6) to brandish, swing, raise in the air (hann greip øxina ok reiddi upp);
    7) to weigh in a balance (r. silfr, fé);
    8) to pay (r. fé af hendi, r. verð fyrir e-t).
    f.
    1) attendance, service (vist ok öll r.); vinna e-m reiðu, to serve, attend;
    2) accomodation (á þeim skógi var svá hörð reiðan þeirra, at ekki var at eta, nema börk af viði);
    3) vera til reiðu, to be ready at hand (til reiðu er yðr hér vetrvist); konungr lét þat þegar til reiðu, the king granted that at once;
    4) henda reiður á e-u, to notice, heed (jarl spurði, hvert hann fœri þaðan; þeir kváðust eigi reiður hafa á hent).
    * * *
    d, a causal to riða—to make to ride, carry; hverr reiddi yðr yfir Markar-fljót? Nj. 142; Þórðr reiddi hann at baki sér, Eg. 188; eigi skal þá reiða yfir vötn eða ferja, K. Þ. K. 82; r. andvirki, hey, to carry hay, 102; r. heim ok bera inn hey, K. Á. 176; reiða á völl, to cart dung on a field; reiða e-t um öxl, to carry on one’s shoulders, Pr. 414, Finnb. 306.
    II. to make to rock, shake; reiðit hana af baki svá at hón falli í lækinn ofan, Ísl. ii. 339; Björn reiddi sik til falls í strenginum, Fms. i. 181; brott reknir ok af reiddir samkundu, Stj. 53; þú mun hans ok af reiða þínum hálsi, 168; þeir reiddu ( pushed) hann aptr ok fram eptir vellinum, Lv. 81.
    2. to toss, of wind and waves; en skip þat reiddi vindr til Róma-borgar, Pr. 442; bátinn undir honum reiddi vindr ok straumr norðr með landi, Fms. i. 294; flóð reiddi skipið, Leiðarv. 16:—impers. to ride, be tossed about; örkina reiddi um haf innan, Ver. 8; reiddi þá ymsa vega, Fas. i. 383; ok lætr hann reiðask þangat sem fáir menn vóru milli, Sturl. i. 31; lögðu þeir í rétt ok létu reiða fyrir nokkurar nætr, they rode before the wind, Eg. 372; tók þá at reiða saman skipin, the ships began to drift, Nj. 273; þeir létu reiða yfir um sumarit, they roamed about, Fbr. 21; sem hann reiðir í bylgjum þessarar áhyggju, Mar.; í slíkum hvirfil-vindum reiddi þann blezaðan biskup, Bs. ii. 5, 48, Fb. iii. 409:—the impers. phrase, e-u reiðir vel, ílla af, to end well, ill; vóru þá margir hræddir um hversu af mundi reiða, Fms. vii. 156; kann þá enn vera at vel reiði af, vi. 10.
    3. to carry about; kann vera at þeir menn reiði orð mín úvitrlig fyrir alþýðu, Fms. vi. 208: ef maðr reiðir auknefni til háðungar honum, Grág ii. 146; þeim er reiðir þann verka ok nemr, 148; hann kallask lostið hafa Ref tvau högg ok reiðir þetta víða, Krók.
    4. to brandish; hann greip öxina ok reiddi upp, Eg. 717, Fms. i. 180; Þjóstólfr gékk með öxi reidda, Nj. 25, Fms. i. 181; greip hann til hamarsins ok bregðr á lopt, en er hann skal fram reiða, Edda 34; ef maðr reiðir fram þann vígvöl, er …, Grág. ii. 7, passim.
    5. to weigh in a balance; reiða silfr, Ld. 30; síðan vóru teknar skálir ok met, var þá reitt í sundr fétt, ok skipt ölln með vágum, Fms. vi. 183; nú reiðir hann rangar vættir eða mælir rangar álnar, Grág. i. 499.
    6. to pay, discharge; reiða kaup, to pay wages, Grág. i. 153; r. fé af hendi, 199; r. verð fyrir e-t, Fms. x. 227; skal hann reiða sína aura fyrir landit, Grág. ii. 239; Ásgrímr setti spjóts-odd fyrir brjóst jarli, ok bað hann reiða föður-gjöld, Landn. 216; ef hann reiðir eigi biskupi reiðu eða prest-reiðu, N. G. L. i. 13.

    Íslensk-ensk orðabók > REIÐA

  • 114 skemma

    * * *
    I)
    (-da, -dr), v.
    2) to shorten, make shorter; dagr, nótt skemmist, the day, night shortens;
    3) to damage, spoil (skemma vápn manna); vera skemmdr, to be hurt.
    f. a small detached building, lady’s bower; storehouse.
    * * *
    u, f. [prop. from skamr = short], a small detached building in an ancient dwelling, for sleeping in or for a lady’s bower; hann átti eina litla skemmu ok svaf hann þar jafnan, Fær. 259; þau vóru öll í svefni í skemmu einni, Gísl. 7. Ísl. ii. 38; sá hann Steingerði sitja í skemmu einni, Korm. 228; skemmu-búr, a bower, Eg. 560; skemmu-dyrr, -gluggr, -hurð, -veggr, Fms. ii. 125, iii. 67, iv. 335, Fær. 144, Fas. i. 197; skemmu-seta, sitting in a skemma, of ladies, iii. 68, Fms. ii. 90.
    2. in mod. usage, a store-house used for keeping things in, an out-house; í skemmu þrettán dýnur ok tuttugu, átján skinn-beðir, hálfr fjórði tugr hæginda, Dipl. iii. 4. skemmu-mær, f. a chamber-maid, Fas. i. 193.

    Íslensk-ensk orðabók > skemma

  • 115 SÆTA

    * * *
    I)
    (-tta, -tt), v.
    1) to sit in ambush for, waylay, with dat. (hann ætlar at s. yðr, þá er þér farið sunnan); to watch for an opportunity (þessu sætir Sturlaugr ok høggr);
    2) to undergo, expose oneself to, suffer (vildu þeir heldr rýma land en eptir sitja ok s. afarkostum af konungi);
    3) to bring about, cause, with dat.; s. áhlaupum við e-n, to attack one; s. vélræðum við e-n, to scheme against one;
    4) to amount to, be equivalent to (E. var þar at búi sínu, svá at þat sætti vetrum eigi allfám); s. tíðindum, to be important news, be of importance (er þat komit til eyrna mér, er mér þykkir stórtíðindum s.); s. ráði, to be advisable (litlu ráði þykkir mér s. ferð þessi); s. sannindum ok réttindum, to regard truth and right; hann spurði, hví (= hverju) þat sætti, he asked how it came about, what was the reason.
    * * *
    t, [sitja, sat, sátu], to sit in ambush for, waylay; with dat., var þeim sætt við sætr nokkur, vóru þar drepnir sumir, Fms. viii. 380; at þér sætið þeim á Eiða-skógi, Eg. 576; hann ætlar at s. yðr ( waylay you) þá er þér farit sunnan, 261; s. honum ef hann færi austan, Orkn. 406; hann sætti þar skipum ok rænti, Hkr. iii. 336; sæta því er Áki færi aptr, … ok taka hann af lífi, Fms. xi. 46; þessu sætir Sturlaugr ok höggr, Fas. iii. 331; s. áverkum við e-n, Orkn. 408, Fbr. 29; s. uppgöngum við Birkibeina, Fms. viii. 73; s. fláráðum við e-n, Boll. 348; s. leyni-brögðum, Fms. v. 257.
    2. to undergo, expose oneself to; sæta fjándskap af e-m, Sks. 268; s. mótgang eðr fjándskap af e-m, Fms. vii. 280; s. af mér reiði ok refsingum, i. 282, Eg. 89; er sá heimskr er sætir því ( waits for), at annarr göri eptir hans daga, Hom. 153.
    3. to amount to; þat sætti vetrum eigi allfám, Eg. 512; þat er nauðsynjum sætti, Hom. 129; gripum er honum þætti görsemum sæta, Landn. 331 (Mantissa); geta þess er mér þykkir mestum tíðindum sæta, Fms. vii. 240; þau áhlaup er geig sætti, 656 B. 1; var á henni hugar-ótti ok kvíði svá at meinum sætti, in an alarming degree, Fms. vi. 353; hví mundi þat sæta, what is the reason? Nj. 67; hann spurði hví (dat.) þat sætti, asked how it came about? what was the reason? Fms. i. 302, vii. 353; hann vildi vita hverju um sætti, er jarl hafði ekki komit, xi. 11; hvat sætir þyss þeim ok hlaupum? Gísl. 143; þessi tvau orðin er sæta ( which regard) sannindum ok réttindum, Band. 18 new Ed.
    II. sæta hey, to stack hay, put it into ricks (sæti).

    Íslensk-ensk orðabók > SÆTA

  • 116 VEGR

    I)
    (gen. -ar and -s; pl. -ir and -ar, acc. -u and -a), m.
    1) way, road (á vegum úti);
    2) fig. phrases, koma e-u til vegar, to bring about; fara til vegar, to go, proceed (ekki mun þér um, at kenna, hversu sem til vegar ferr); ganga (koma) til vegar, to come to an issue, be decided (gekk þat ok eigi til vegar); gera endiligan veg á máli, to bring it to an issue; venda sínum vegi, to wend one’s way;
    3) way, mode, manner; þessir menn munu sœkja oss með eldi, er þeir megu eigi annan veg, if they cannot (get at us) in any other way; einn veg, one way, in the same way; annan veg, other-wise (er annan veg en ek hygg); þann veg, thus, in that wise (þetta er ekki þann veg at skilja); hvern veg, how (eigi veit ek hvern veg þá mun verða);þótti sinn veg hvárum, each of the two had his own opinion, they disagreed; á alla vega, in every way, manner, respect; á marga vega, in many ways;
    4) direction; alla vega, in all directions, on all sides (kváðu við lúðrar alla vega í braut frá þeim); skjót annan veg, in another direction; snúa hverr síns vegar, each his own way, in different directions; flýja viðs vegar, to flee scattered about;
    5) side, hand; eins vegar, on one side (var eins vegar sjór); á hœgra (vinstra) veg e-u, on the right (left) hand of; tvá vega, on two sides.
    (gen. -s), m. honour, distinction (er yðr þat v. mikill); til vegs guði, to the glory of God.
    f. pl. levers, see vög.
    * * *
    1.
    m., gen. vegar; but vegs, Eg. 295, Bret. 262; vegsins, Hbl. 56; dat. vegi and veg; with the article veginum, Eg. 544; but veg, Fms. i. 9: pl. vegir and vegar, Eg. 544; acc. vega and vegu, the former is the better form, for the root is ‘vig,’ not ‘vigu;’ vega is also used in old adverbial phrases, as alla vega, marga vega: [Ulf. wigs = ὁδός; A. S., O. H. G. and Germ. weg; Engl. way; Dan. vej; Swed. väg; Lat. via; the root word is vega, q. v.]:—a way, road; vegir er renna til bæja, Gþl. 413; vegir allir, Eg. 543; þröngastir vegir, Fms. ix. 366, passim.
    2. metaph. phrases; fara vel til vegar, to be well on ones way, go on, Fms. ix. 283; ganga til vegar, to be in the way towards, to come to an issue, vii. 136, Boll. 355; komask til vegar, Háv. 51; einum verðr e-ð að vegi, to find one’s way out; koma e-u til vegar, to put one in the way, Ld. 320; göra veg á við e-n, to travel with one, come to an understanding; göra endiligan veg á máli, to bring it to an issue, Bs. i. 905; var þat endiligr vegr hér á, Dipl. ii. 11; venda sínum vegi, to wend one’s way, Fms. xi. 425; verða á veg e-s, i. 9; ríða í veg með e-m, on the way, iii. 110; um langan veg, a long way off, Eg. 410, Hom. 7, Edda 30; um farinn veg, á förnum vegi, see fara (A. VI. 2).
    II. special, partly adverbial, phrases; víða vega, far and wide, 655 ix. C. 1; miðja vega, midway, Gísl. 5; annan veg, another way, Grág. (Kb.) i. 153; á hvárn tveggja veg, both ways; á hægra veg. on the right hand, Fms. x. 16; á vinstra veg. Mar.; tvá vega, both ways, Fms. x. 14; á alla vega, to all sides, Grág. (Kb.) i. 148; á alla vega frá, 119; flýði sins vegar hvár, Fms. vii. 250, Ver. 11; sinn veg hverr, Landn. 36; flýja víðs vegar, to fly scattered about, Eg. 530, Fms. vi. 87; á verra veg, to the worse, i. 270; á alla vega, in every way, manner, respect. Ld. 222, Fms. xi. 76; á marga vega, Skálda ii. 148; á þrá vega, Hom. 157; fjóra vega, on four sides, D. N. iv. 506.
    2. engi veg, in no way, Blas. 43; hverngi veg, howsoever Grág. (Kb.) i. 75; annan veg, otherwise, Fms. vii. 263; einn veg, one way, in the same way, Grág. i. 490; er eigi einn veg farit úgæfu okkarri, Nj. 183; engan veg, in nowise, Fas. ii. 150: gen., eins vegar, on one side, Art.; annars vegar, Fms. viii. 228; hins vegar, on the farther side; síns vegar hverr, one on each side, Pr. 71, Fbr. 67 new Ed.; til vinstra vegsins, Hbl. 56; skógrinn var til hægra vegs, Eg. 295.
    III. a region, county; in local names, Austr-vegir, Suðr-vegir, Nór-egr.
    IV. peculiar forms are megin (acc. sing.) and megum (dat. pl., see p. 421, col. 2), dropping the initial v and prefixing the m from a preceding dative, the true forms being -egum, -eginn, as in báðum-egum, öllum-eginn, sínum-eginn, hinum-egum, þeim-egin, tveim-egum, whence báðu-megin … tveim-megin; the v remains in tveim vegum, Gþl. 418; nörðrum veginn, B. K. 32, 97; nörðra veginn, 97; tveim veginn, Sks. 414 B.
    2. suffixed to pronouns, einn, hinn, hvern, þann, sinn, in the forms -ig, -og, -ug; einn-ig, also; hinn-ig or hinn-og, the other way; hvern-ig, hvern-og, how; þann-ig, þann-og, thither; sinns-egin, sinn-og, (see these words, as also hinn B, p. 264; sinn B, p. 529; so also in Nór-egr, q. v.)
    B. vegna, a gen. pl. (?); þær heiðar er vatnsföll deilir af tveggja vegna, on both sides, Grág. i. 440; stukku menn frá tveggja vegna, Eg. 289; senda fjögurra vegna, Fms. i. 209.
    II. á vegna e-s, on one’s behalf; this is only found in later vellums, and is said to be derived from the Germ. von wegen (Grimm’s Gramm. iii. 266); which etymology is strongly supported by the fact, that af vegna or á vegna (= Germ. von wegen) is the oldest form; af hins fátæka vegna, Stj. 151; af staðarins vegna, Vm. 55; kom á stefnu fyrir oss Sira Einarr ráðsmaðr af vegna Hóla-kirkju, Dipl. ii. 18; á vegna (= af vegna) Árna, Vm. 131.
    2. then, dropping the particle, simply vegna; vegna e-s, on one’s account or behalf, on the part of; jarls vegna, Fms. x. 113, v. l.; staðarins vegna, Dipl. iii. 9, v. 9; minna vegna, on my behalf, Fms. iii. 154 (a late vellum); várra vegna, H. E. i. 436; sem Halldórr hafði áðr fram leitt sinna vegna, Dipl. ii. 5; Loðinn gaf upp sinna vegna, Fms. x. 99.
    3. lastly, in mod. usage it has become a regular prep. with gen., having displaced the old fyrir … sakir; but in this sense it is hardly found in vellums; but in inaccurate paper transcripts it is often substituted for the ‘sakir’ of the vellum; cp. Vd. old Ed. 100 and Fs. ch. 24 fine; alls vegna, Þórð. 63 old Ed.; but fyrir alls sakir, new Ed. 13, l. c.
    C. COMPDS: vegabót, vegarfall, vegarganga, vegalauss, vegaleysi, vegamót, vegarán, vegaskil, vegsummerki.
    2.
    m., gen. vegs, glory, honour; er yðr þat vegr mikill, Eg. 410; þótti þeim miklu minni vegr at þessum, 67; leita e-m vegs, Nj. 78; með miklum veg, ok þó eigi allir með jöfnum veg, Fms. x. 170; skína með mikilli birti ok veg, i. 77; rekinn frá öllum veg, es fyrr vas prýddr öllum veg, Eluc. 13; þeim sé vegr ok veldi, lof ok dýrð, 623. 57: so in the phrase, hafa veg ok vanda af e-u, to have both the honour and the responsibility of a thing.
    COMPDS: vegsboð, vegskona, vegslauss, vegsmunir.

    Íslensk-ensk orðabók > VEGR

  • 117 VINDA

    * * *
    I)
    (vind; vatt, undum; undinn), v.
    1) to twist, wring, squeeze; v. klæði sín, to wring one’s wet clothes; v. sik = v. kleði sín (vóru allir vátir ok tóku at v. sik); v. e-t sundr, to break, snap asunder (hann vatt ljáinn í sundr milli handa sér);
    2) to wind, twist; v. vef, to wind the woof; þær ór sandi síma undu, they wound a rope out of sand;
    3) to wind, hoist up by means of a ‘vindáss’; v. segl, to hoist sail (þeir undu segl sín.); v. upp akkeri, to weigh anchor; vindum af ræfrit af skálanum, let us pull the roof off the hall;
    4) to turn, swing; höfði vatt þá Gunnarr ok Högna til sagði, G. turned his head and spoke to H.; v. eldskíðu í næfrarnar, to hurl a burning brand on the roof; vindr upp sjóðnum, he suddenly lifted up the money-bag;
    5) refl., vindast, to make a sudden movement, turn oneself quickly; pres. ‘vizt’ (í því kemr Þorgerðr inn, ok vizt Helgi við fast ok fellr ofan af þilinu).
    * * *
    pres. vind, (vin’g = vind ek, Grett. in a verse, v ing ek háls af kjúkl ingum); pret. vatt (Dan. vandt), vazt, vatt, pl. undu (vundu); subj. yndi; part. undinn: reflex., pres. vizt, and pret. vazt, see below: [Goth., A. S., and Hel. windan; Engl. wind; Germ. winden; Dan. vinde]:—to wring, twist, Fas. ii. 525; vinda klæði, to wring (wet) clothes, Ld. 46; en er hann kom í eyna vatt hann klæði sín, Eg. 219; vóru allir vátir, settusk þeir niðr við eldinn ok tóku at vinda sik, Eb. 274; hann vatt þar ór skál fulla vatns, Stj. 392; hann tók til fjötursins ok vatt hann í sundr, Fms. xi. 289; hann vatt ljáinn í sundr milli handa sér, Fb. i. 522.
    2. to wind; ok undu svá tréit allt at rótinni, Fms. v. 286; vinda vef, to wind the woof; vindum vef Darraðar, Darr.; vinda segl, to hoist sail; undu þeir segl sín, Orkn. 356, Fms. ii. 176; vindit þá upp akkeri yður, to wind up the anchor, weigh it, Fb. iii. 384; vindum af ræfrit af skálanum, Nj.
    3. to twist; þær ór sandi síma undu, Hbl.; salr undinn orma hryggjum, Vsp.; Ulfarr vatt við skegginu, U. twisted his beard (Germ. ‘sich den bart streichen’), of a person being flattered, Eb. 164; höfði vatt þá Gunnarr ok Högna til sagði, G. turned his head round and spoke to H., Akv. 6.
    4. to put, thrust; Eyvindr vatt þá miklu horni í hönd Sveini, E. thrust a big horn (cup) into Sweyn’s hand, Orkn. 248; hón vatt upp skriðljósi, hoisted up a lantern, Nj. 153; vili sá er ymsu vindr fram, that puts forth various things, 677. 8; greip á stafni, vatt með austri upp lög-fáki, he launched the boat with the water in her, Hým. 27.
    5. to throw, hurl; svipti hón blæju af Sigurði, ok vatt (á) vengi, fyrir vífs knjám, and flung it on the ground, Gkv. 1; svá segja menn at Friðþjófr hafi undit elda-skíðu í næfrarnar, F. hurled a burning brand on the roof, Fas. ii. 87.
    II. reflex. to turn oneself, vindask við; þá undusk hestar af götu ( they strayed from the road) ok vöfðusk í taumum, Mart. 131; vizk eigi þat (vinnz, v. l.), that will not go amiss, will not fail to pass, Ó. H. 208 (in a verse, cp. Fms. v. 6l, v. l. 4); nú mun ok endr undit þessari frásögn, to turn back in the narrative, Orkn. 202.
    2. to make a quick movement, turn quickly; en er Helgi sá þat, þá vizt hann undan þeim, Fms. viii. 75, v. l.; Jökull vazk (vazt) við hart ok féll skíða-hlaðinn, Fs. 42; ok nú vizt (i. e. vizk) hann við hart, svá at spjótið gékk af skaptinu, Fas. i. 239; í því kemr Þorgerðr inn, ok vizt Helgi við fast ok fellr ofan af þilinu, Gísl. 47; ok er minnst er vánin vizt Gísli við ok hleypr upp á hamar, 70.
    3. part. undinn, wound, twisted; undinna festa, twisted moorings, Edda (in a verse); ljós-undinna landa linns, the bright-twisted serpent-land, i. e. gold (A. S. wunden gold).

    Íslensk-ensk orðabók > VINDA

  • 118 í

    to
    * * *
    prep.
    I. with dat.,
    1) in, within; fela fé sitt í jörðu, to hide one’s money in the earth; fastir í vellinum, fast in the ground; vera í sveit, to live in a district; í öðrum löndum, in other lands;
    2) with local names (í Orkneyjum, í Laxárdal, í Borgarfirði, etc.);
    3) in a certain spot; í einum stað, í þeim (hverjum) stað, in one, that (every) place; standa í höggfœri, within sword’s reach;
    4) in, among; í valnum, among the slain;
    5) of clothes; vera í, to have on, wear (hann var í blám stakki, í litklæðum);
    6) during, in; þenna vetr í jólum, during Yule; í sumri (hausti), this summer (autumn); í því bili, in that moment; í því er Gunnar stendr upp, at the very moment when G. rises;
    7) denoting action, state, condition; vera í för með e-m, to travel in one’s company; vera í víkingu, to be engaged in freebooting; í trausti e-s, in his trust, under his protection; vera í góðu yfirlæti, to be in good quarters, live well; liggja í úviti, to lie in a swoon; vera í góðu (illu) skapi, to be in good (ill) humour;
    8) in respect of, in regard to; roskinn í orðum, mature in words; léttr í máli, cheerful in speech; í öllum mannraunum, in all trials;
    9) denoting form or content, in; at eigi hafi komit til Noregs meiri gørsemi í skikkju, such a jewel of a cloak; fé er í því there is value in it; Hallr kvað góðan kost í henni, H. said she was a good match; hvat er íþví? how is that? what is the matter?
    10) by means of, through (opt kaupir sér í litlu lof);
    11) equivalent to a gen. or poss. pron.; hann braut hrygg í henni, he broke her back; hann knýtir saman alla halana í nautunum, all the cows’ tails;
    II. with acc.,
    1) in, into (spjótit fló niðr í völlinn); leggja e-t í kistu, to put into a chest (coffin); steinninn kom í höfuð honum, the stone hit him in the head; sigla (láta) í haf, to stand out to sea; var þat sagt Gunnari inn í búðina, word was carried into the booth to Gunnar; giptast í önnur lönd, to marry into other countries, marry an alien; deyja Mælifell, to pass into M. after death; þórðr svaf ok horfði í lopt upp, with his face turned upwards;
    2) of time; in, during; í þat mund, at that hour; í nótt, this night; í vetr, this winter; í (= um) fjórtán vetr, for fourteen winters;
    3) denoting entrance into a state, condition, in, into; ganga íbönd ok eiða, to enter into bonds and oaths; falla í úvit, to fall into a swoom; taka e-n í frið, to pardon one; bjóða búum í setu, to call on the neighbours to take their seats;
    4) denoting change into; skjöldrinn klofnaði í tvá hluti, split in two; brotna í spán, to be shivered to pieces; verja fé sínu í lausaeyri, to convert one’s property into movables;
    5) denoting the object, purpose, etc.; gjalda í sonarbœtr, to pay as the son’s weregild; þiggja e-t vingjafir, to accept as a friend’s gift; kaupa e-t í skuld, to buy on credit; gøra e-t í hag (vil) e-m, to do something in one’s favour.

    Íslensk-ensk orðabók > í

См. также в других словарях:

  • Put Out the Fire — Saltar a navegación, búsqueda «Put Out The Fire» Canción de Queen Álbum Hot Space Publicación 1982 …   Wikipedia Español

  • Put Out the Fire — Исполнитель Queen Альбом Hot Space Дата выпуска 21 мая 1982 Дата записи …   Википедия

  • put out — [v1] upset, irritate; inconvenience aggravate, anger, annoy, bother, burn, confound, discomfit, discommode, discompose, disconcert, discountenance, disoblige, displease, dissatisfy, disturb, embarrass, exasperate, gall, get*, grate, harass,… …   New thesaurus

  • put out to pasture — 1. To release an animal into a pasture to graze 2. To force a person to retire from work • • • Main Entry: ↑pasture * * * put (someone) out to pasture : to force (someone) to leave a job because of old age I m not ready to be put out to pasture… …   Useful english dictionary

  • put out to … from … — ˌput ˈout (to…/from…) derived (of a boat or its sailors) to leave a port • to put out to sea • We put out from Liverpool. Opp: ↑ …   Useful english dictionary

  • put out to grass — put (someone) out to grass Brit : to force (someone) to leave a job because of old age I m not ready to be put out to grass [=put out to pasture] just yet. • • • Main Entry: ↑grass …   Useful english dictionary

  • put out to sea — put (out) to sea : to leave a port, harbor, etc., and begin traveling on the sea The ship put to sea. We will dock tonight and put out to sea tomorrow. • • • Main Entry: ↑sea …   Useful english dictionary

  • Put Out More Flags — the sixth novel by Evelyn Waugh, was first published by Chapman and Hall in 1942. The novel is set during the first year of the Second World War, and follows the wartime activities of characters introduced in Waugh s earlier satirical novels Dec …   Wikipedia

  • put out of mind — index dismiss (put out of consideration) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • put out — adj [not before noun] BrE upset or offended ▪ She felt put out that she hadn t been consulted …   Dictionary of contemporary English

  • put out — adjective never before noun annoyed, offended, or upset by something that someone has said or done: She was feeling extremely put out by his rudeness …   Usage of the words and phrases in modern English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»