Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

suppeto

  • 1 suppeto

    suppĕto (subpĕto), ĕre, pĕtīvi (pĕtĭi), pĕtĭtum    - intr. avec dat. [st2]1 [-] se présenter, être (en abondance) à la disposition de, être sous la main, s'offrir. [st2]2 [-] être suffisant, suffire. [st2]3 [-] répondre à, concorder avec. [st2]4 [-] Dig. demander au nom de (qqn).    - ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat,Caes. BG. 1: le fourrage même n'était pas en quantité suffisante.    - mihi ad remunerandum nihil suppetat praeter voluntatem, Cic. Fam. 15: je n'ai pour m'acquitter envers toi que ma bonne volonté.    - dum suppetit vita, enitamur ut mors quam paucissima quae abolere possit inveniat, Plin. Ep. 5: tant que nous sommes encore en vie, tâchons que la mort trouve le moins possible à détruire.    - ut cottidianis sumptibus copiae suppetant, Cic. Tusc. 5: pour que les ressources suffisent aux dépenses quotidiennes.    - rudis in militari homine lingua non suppetebat libertati, Liv. 2: le langage, rude chez ce soldat, ne répondait pas à la franchise.
    * * *
    suppĕto (subpĕto), ĕre, pĕtīvi (pĕtĭi), pĕtĭtum    - intr. avec dat. [st2]1 [-] se présenter, être (en abondance) à la disposition de, être sous la main, s'offrir. [st2]2 [-] être suffisant, suffire. [st2]3 [-] répondre à, concorder avec. [st2]4 [-] Dig. demander au nom de (qqn).    - ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat,Caes. BG. 1: le fourrage même n'était pas en quantité suffisante.    - mihi ad remunerandum nihil suppetat praeter voluntatem, Cic. Fam. 15: je n'ai pour m'acquitter envers toi que ma bonne volonté.    - dum suppetit vita, enitamur ut mors quam paucissima quae abolere possit inveniat, Plin. Ep. 5: tant que nous sommes encore en vie, tâchons que la mort trouve le moins possible à détruire.    - ut cottidianis sumptibus copiae suppetant, Cic. Tusc. 5: pour que les ressources suffisent aux dépenses quotidiennes.    - rudis in militari homine lingua non suppetebat libertati, Liv. 2: le langage, rude chez ce soldat, ne répondait pas à la franchise.
    * * *
        Suppeto, suppetis, pen. cor. suppetiui, suppetitum, penult. prod. suppetere. Vlpianus. Demander à faulses enseignes.
    \
        Suppetit, in tertia persona, et suppetunt. Plin. iunior. Quand on ha assez et à suffisance de quelque chose, ou largement.
    \
        Suppetunt in hanc rem foeliciter caetera. Colum. On en ha largement.
    \
        Dum vires suppetent. Caesar. Tant que j'auray force.
    \
        Si vita suppetet. Cic. Si je vis.
    \
        Non suppetit consilium. Liu. Je ne scay que je doy faire.
    \
        Suppetunt dictis data. Plau. Quand on baille ce qu'on a promis.
    \
        Vt suppetas doloribus. Horat. Que tu puisses fournir à porter les douleurs.
    \
        Lingua non suppetebat libertati, animoque. Liuius. Sa parolle ne povoit fournir au grand coeur qu'il avoit et hardiesse de parler.
    \
        Suppetit mihi lucrum. Plaut. Je gaigne suffisamment.
    \
        Vt vitae tuae superstes suppetat. Plaut. Qu'il te survive.

    Dictionarium latinogallicum > suppeto

  • 2 suppeto

    suppeto suppeto, ivi(ii), itum, ere хватать, быть достаточным

    Латинско-русский словарь > suppeto

  • 3 suppeto

    suppeto, īvī u. iī, ītum, ere (sub u. peto), I) herbeikommen, d.i. A) zur Hand sein, hinlänglich in Bereitschaft sein, in reicher Fülle vorrätig-, vorhanden sein, hinlänglich zu Gebote stehen, ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat, Caes.: cum frumentum copiaeque aliae largius obsessis quam obsidentibus suppeterent, Liv.: id modo videndum est, ut materies suppetat (nicht gebricht) scutariis, Plaut.: ut hodie ad litationem huic suppetat satis Iovi, Plaut.: vires non suppetunt, Vulg.: nisi conatus ac vires suppetant ambulandi, Lact.: ut mihi ad remunerandum nihil suppetat praeter voluntatem, Cic.: quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, hinlängliche Kräfte hatten, Liv.: si vita suppetet, wenn ich das L. noch habe, Cic.: so dum vita suppetit, Plin. ep.: si vita longior suppetisset, Liv.: non potis ecfari tantum dictis, quantum factis suppetit (tatsächlich vorliegt), Enn. fr. – v. Redestoff, cui res non suppetat, verba non desint, Cic.: vererer, ne mihi crimina non suppeterent, Cic. – v. Rat, nec consilium sibi suppetere, wüßten sich nicht zu raten, Liv. – poet. m. persönl. Subj., novis ut usque suppetas doloribus, daseiest für usw., Hor. epod. 17, 64. – B) übtr., zu etwas hinlänglich sein, ausreichen, hinreichen, einer Sache gewachsen sein, entsprechen, ut sumptibus copiae suppetant, Cic.: rudis lingua non suppetebat libertati, Liv.: utinam quae dicis dictis facta suppetant, Plaut.: quia non suppetunt dictis data, Plaut.: v. Pers., deos oro ut (uxor) vitae tuae superstes subpetat, daß sie so weit ausreiche (so weit komme), dich zu überleben, Plaut. trin. 57. – II) anstatt jmds. bitten, Ulp. dig. 47, 2, 53. § 11.

    lateinisch-deutsches > suppeto

  • 4 suppeto

    suppeto, īvī u. iī, ītum, ere (sub u. peto), I) herbeikommen, d.i. A) zur Hand sein, hinlänglich in Bereitschaft sein, in reicher Fülle vorrätig-, vorhanden sein, hinlänglich zu Gebote stehen, ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat, Caes.: cum frumentum copiaeque aliae largius obsessis quam obsidentibus suppeterent, Liv.: id modo videndum est, ut materies suppetat (nicht gebricht) scutariis, Plaut.: ut hodie ad litationem huic suppetat satis Iovi, Plaut.: vires non suppetunt, Vulg.: nisi conatus ac vires suppetant ambulandi, Lact.: ut mihi ad remunerandum nihil suppetat praeter voluntatem, Cic.: quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, hinlängliche Kräfte hatten, Liv.: si vita suppetet, wenn ich das L. noch habe, Cic.: so dum vita suppetit, Plin. ep.: si vita longior suppetisset, Liv.: non potis ecfari tantum dictis, quantum factis suppetit (tatsächlich vorliegt), Enn. fr. – v. Redestoff, cui res non suppetat, verba non desint, Cic.: vererer, ne mihi crimina non suppeterent, Cic. – v. Rat, nec consilium sibi suppetere, wüßten sich nicht zu raten, Liv. – poet. m. persönl. Subj., novis ut usque suppetas doloribus, daseiest für usw., Hor. epod. 17, 64. – B) übtr., zu etwas hinlänglich sein, ausreichen, hinreichen, einer Sache gewachsen sein, entsprechen, ut sumptibus copiae suppetant, Cic.: rudis lingua non suppetebat libertati,
    ————
    Liv.: utinam quae dicis dictis facta suppetant, Plaut.: quia non suppetunt dictis data, Plaut.: v. Pers., deos oro ut (uxor) vitae tuae superstes subpetat, daß sie so weit ausreiche (so weit komme), dich zu überleben, Plaut. trin. 57. – II) anstatt jmds. bitten, Ulp. dig. 47, 2, 53. § 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > suppeto

  • 5 suppeto

    sup-peto, petīvī (petiī), petītum, ere
    1) 6ыть в достаточном количестве, иметься вдоволь, хватать
    quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, praesto fuere L — у кого только хватало сил носить оружие, явились в полной готовности
    2) быть в распоряжении, под рукой
    crimina suppetunt alicui C — кто-л. располагает достаточным количеством обвинительных материалов
    3) соответствовать, находиться в соответствии
    utinam, quae dicis, dictis facta suppetant Pl — о, если бы сказанным тобой словам соответствовали дела, т. е. если бы случилось так, как ты говоришь
    4) юр. выступать от чьего-л. имени Dig

    Латинско-русский словарь > suppeto

  • 6 suppeto

    suppetere, suppetivi, suppetitus V
    be at hand; be equal to; be sufficient for

    Latin-English dictionary > suppeto

  • 7 suppeto

    sup-pĕto ( subp-), īvi or ĭi, ītum, 3, v. n.
    I.
    To go or come to one, i. e.,
    A.
    Lit., to be at hand or in store, to be present (class.):

    ut mihi supersit, suppetat, superstitet,

    Plaut. Pers. 3, 1, 3:

    si cui haec suppetunt,

    Cic. Off 2, 8, 31:

    cui res non suppetat,

    id. de Or. 3, 35, 142:

    vererer, ne mihi crimina non suppeterent,

    id. Verr. 2, 1, 11, § 31:

    ne pabuli quidem satis magna copia suppetebat,

    Caes. B. G. 1, 16:

    copia frumenti,

    id. ib. 1, 3:

    frumentum copiaeque,

    Liv. 5, 26, 9:

    quibus rebus numquam tanta suppeteret victoriae fiducia, Auct. B. Afr. 31: ut mihi ad remunerandum nihil suppetat praeter voluntatem,

    Cic. Fam. 15, 13, 2:

    quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, praesto fuere,

    Liv. 4, 22, 1; Plin. 2, 9, 6, § 46:

    neque quo manus porrigeret suppetebat,

    Nep. Dion, 7, 2:

    nondum suppetente ad haurien, dum ultra justa vi,

    Plin. 2, 9, 6, § 46:

    si vita suppetet,

    Cic. Fin. 1, 4, 11; so,

    vita,

    Plin. Ep. 5, 5, 8:

    vita longior,

    Liv. 40, 56, 7: quoad vita suppetet, Auct. B. Afr. 92; Vop. Aur. 24.—With pers. subject:

    deos oro, ut vitae tuae superstes suppetat (uxor),

    that she may survive you, Plaut. Trin. 1, 2, 19:

    nec consilium sibi suppetere diceret,

    Liv. 4, 48, 13.—
    B.
    Transf., to be equal to or sufficient for; to suffice, to agree with, correspond to any thing;

    = sufficere: ut amori, ut ambitioni, ut cottidianis sumptibus copiae suppetant,

    Cic. Tusc. 5, 32, 89:

    pauper enim non est, cui rerum suppetit usus,

    Hor. Ep. 1, 12, 4:

    utinam quae dicis, dictis facta suppetant,

    i. e. I wish you may be as good as your word, Plaut. Ps. 1, 1, 106:

    rudis lingua non suppetebat libertati,

    Liv. 2, 56, 8:

    ut plagae possint suppetere ipsae,

    Lucr. 1, 1050. — Poet., with pers. subject:

    novis ut usque suppetas doloribus,

    you may be exposed to, Hor. Epod. 17, 64. —
    II.
    To ask in place of another, to personate another in asking:

    si silignario quis dixerit, ut quisquis nomine ejus siliginem petisset, ei daret... furti actionem adversus eum qui suppetet, etc.,

    Dig. 47, 2, 52, § 11.

    Lewis & Short latin dictionary > suppeto

  • 8 suppetō (subp-)

        suppetō (subp-) īvī, ītus, ere    [sub+peto], to be at hand, be in store, be present, be available: si cui haec suppetunt: vererer, ne mihi crimina non suppeterent: copia frumenti, Cs.: quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda, L.: neque quo manus porrigeret suppetebat, N.: si vita suppetet: Novis ut usque suppetas laboribus, may be exposed to, H.— To be equal to, be sufficient for, suffice, avail: ut cottidianis sumptibus copiae suppetant: Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus, corresponds, H.: rudis lingua non suppetebat libertati, L.

    Latin-English dictionary > suppetō (subp-)

  • 9 subpedito

    suppĕdĭto ( subp-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto].
    I.
    Neutr., to be fully supplied or in abundance, to be at hand, be in store:

    unde Flumina suppeditant?

    Lucr. 1, 231:

    omnis apparatus ornatusque dicendi facile suppeditat,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    P. Cethegus, cui de re publicā satis suppeditabat oratio,

    id. Brut. 48, 178:

    undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam,

    id. Scaur. 23, 46:

    innumerabilitas suppeditat atomorum,

    id. N. D. 1, 39, 109:

    quod multitudo suppeditabat,

    Liv. 6, 24, 2:

    quoad tela suppeditarunt,

    id. 30, 25, 7:

    ne chartam quidem tibi suppeditare,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    cui (Torquato) si vita suppeditavisset,

    if he had lived, id. Brut. 70, 245; 27, 105; 32, 124; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, I.: nec consilium, nec oratio suppeditat, i e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3.— Poet., with subj.-clause:

    dicere suppeditat,

    it is easy to say, Lucr. 3, 731. —
    B.
    Transf.
    1.
    Like abundare, to have in abundance, to abound or be rich in (very rare):

    omissis his rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    ita gaudiis gaudium suppeditat,

    is increased by other joys, Plaut. Trin. 5, 1, 3. —
    2.
    To be enough or sufficient, to suffice:

    parare ea, quae suppeditent et ad cultum et ad victum,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere,

    Liv. 1, 55, 7: labori suppeditare, to be fit for or equal to, to be a match for, Plaut. As. 2, 4, 17; cf.:

    ut (Thais) tuo amori suppeditare possit sine sumpto suo,

    devote herself to you, Ter. Eun. 5, 8, 46. —
    II.
    Act., to give, furnish, afford, supply, or procure in abundance (freq. in Cic.; syn.: praebeo, suggero, ministro).
    (α).
    With acc.:

    luxuriae sumptus suppeditare ut possies,

    Plaut. As. 4, 2, 10:

    sumptum,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    tributo sumptus suppeditari,

    Liv. 23, 48, 7:

    cibos,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quibus (fistulis) aqua suppeditabatur templis,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    pecunias,

    id. Q. Fr. 2, 2, 3:

    merces,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

    frumentum,

    id. ib. 2, 3, 74, §

    172: rem frumentariam alicui ex provinciis,

    id. Att. 8, 1, 2:

    res eas, quibus ager Campanus coleretur,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    tutum perfugium otio et tranquillum ad quietem locum,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    multa ad luxuriam invitamenta,

    id. ib. 2, 4, 8:

    fabulas poëtis,

    id. N. D. 2, 24, 63:

    ipsis pecuniam,

    Nep. Alcib. 8, 1:

    tela,

    Sil. 10, 137:

    suppeditabit nobis Atticus noster e thesauris suis quos et quantos viros!

    Cic. Fin. 2, 21, 67. —With an abstr. object:

    aliquis deus suppeditans omnium rerum abundantiam et copiam,

    Cic. Lael. 23, 87:

    oratoribus et poëtis mirabilem copiam dicendi,

    id. Top. 18, 67:

    praecepta nobis (patria),

    Lucr. 3, 10:

    varietatem tibi in scribendo,

    Cic. Fam. 5, 12, 4:

    hortorum amoenitatem mihi (domus),

    id. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    ut, quocumque haec (voluptas) loco suppeditetur, ibi beate queant vivere,

    id. Tusc. 5, 37, 108.—
    (β).
    With obj.-clause:

    Ciceroni meo suppeditabis quantum videbitur,

    Cic. Att. 14, 17, 5. — ( g) Absol.:

    alicui sumptibus,

    Ter. Heaut 5, 1, 57:

    quod Ciceroni suppeditas, gratum,

    Cic. Att. 14, 20, 3. — ( d) Impers. pass.:

    quod res curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum et cultum copiose,

    Cic. Att. 14, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subpedito

  • 10 suppedito

    suppĕdĭto ( subp-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto].
    I.
    Neutr., to be fully supplied or in abundance, to be at hand, be in store:

    unde Flumina suppeditant?

    Lucr. 1, 231:

    omnis apparatus ornatusque dicendi facile suppeditat,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    P. Cethegus, cui de re publicā satis suppeditabat oratio,

    id. Brut. 48, 178:

    undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam,

    id. Scaur. 23, 46:

    innumerabilitas suppeditat atomorum,

    id. N. D. 1, 39, 109:

    quod multitudo suppeditabat,

    Liv. 6, 24, 2:

    quoad tela suppeditarunt,

    id. 30, 25, 7:

    ne chartam quidem tibi suppeditare,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    cui (Torquato) si vita suppeditavisset,

    if he had lived, id. Brut. 70, 245; 27, 105; 32, 124; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, I.: nec consilium, nec oratio suppeditat, i e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3.— Poet., with subj.-clause:

    dicere suppeditat,

    it is easy to say, Lucr. 3, 731. —
    B.
    Transf.
    1.
    Like abundare, to have in abundance, to abound or be rich in (very rare):

    omissis his rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    ita gaudiis gaudium suppeditat,

    is increased by other joys, Plaut. Trin. 5, 1, 3. —
    2.
    To be enough or sufficient, to suffice:

    parare ea, quae suppeditent et ad cultum et ad victum,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere,

    Liv. 1, 55, 7: labori suppeditare, to be fit for or equal to, to be a match for, Plaut. As. 2, 4, 17; cf.:

    ut (Thais) tuo amori suppeditare possit sine sumpto suo,

    devote herself to you, Ter. Eun. 5, 8, 46. —
    II.
    Act., to give, furnish, afford, supply, or procure in abundance (freq. in Cic.; syn.: praebeo, suggero, ministro).
    (α).
    With acc.:

    luxuriae sumptus suppeditare ut possies,

    Plaut. As. 4, 2, 10:

    sumptum,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    tributo sumptus suppeditari,

    Liv. 23, 48, 7:

    cibos,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quibus (fistulis) aqua suppeditabatur templis,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    pecunias,

    id. Q. Fr. 2, 2, 3:

    merces,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

    frumentum,

    id. ib. 2, 3, 74, §

    172: rem frumentariam alicui ex provinciis,

    id. Att. 8, 1, 2:

    res eas, quibus ager Campanus coleretur,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    tutum perfugium otio et tranquillum ad quietem locum,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    multa ad luxuriam invitamenta,

    id. ib. 2, 4, 8:

    fabulas poëtis,

    id. N. D. 2, 24, 63:

    ipsis pecuniam,

    Nep. Alcib. 8, 1:

    tela,

    Sil. 10, 137:

    suppeditabit nobis Atticus noster e thesauris suis quos et quantos viros!

    Cic. Fin. 2, 21, 67. —With an abstr. object:

    aliquis deus suppeditans omnium rerum abundantiam et copiam,

    Cic. Lael. 23, 87:

    oratoribus et poëtis mirabilem copiam dicendi,

    id. Top. 18, 67:

    praecepta nobis (patria),

    Lucr. 3, 10:

    varietatem tibi in scribendo,

    Cic. Fam. 5, 12, 4:

    hortorum amoenitatem mihi (domus),

    id. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    ut, quocumque haec (voluptas) loco suppeditetur, ibi beate queant vivere,

    id. Tusc. 5, 37, 108.—
    (β).
    With obj.-clause:

    Ciceroni meo suppeditabis quantum videbitur,

    Cic. Att. 14, 17, 5. — ( g) Absol.:

    alicui sumptibus,

    Ter. Heaut 5, 1, 57:

    quod Ciceroni suppeditas, gratum,

    Cic. Att. 14, 20, 3. — ( d) Impers. pass.:

    quod res curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum et cultum copiose,

    Cic. Att. 14, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > suppedito

  • 11 suppetiae

    suppetīae, ārum (встреч. тк. в nom. и acc.) f. [ suppeto ]
    помощь, поддержка
    suppetias — на помощь, на выручку (venire bAfr и advenire Pl, proficisci, mittere bAfr)

    Латинско-русский словарь > suppetiae

  • 12 suppetiae

    suppetiae, ārum, f. (suppeto), die Hilfe, der Beistand, nur im Nom. u. Acc. vorkommend, suppetiae, Plaut.: suppetias ferre, Plaut., Suet. u. Apul., od. affere, Plaut.: suppetias implorare, Arnob.: bes. suppetias oft statt ad suppetias, zu Hilfe, alci suppetias ire, Varro fr. u. Auct. b. Afr.: suppetias advenire, Plaut., od. venire, proficisci, occurrere, Auct. b. Afr.: milites suppetias mittere, Auct. b. Afr. Vgl. übh. Köhler De auct. b. Afr. et b. Hisp. latin. p. 35 sq.

    lateinisch-deutsches > suppetiae

  • 13 suppetium

    suppetium, iī, n. (suppeto), die Hilfe, der Beistand, suppetium non erit, Commodian. apol. 1006; instr. 2, 1 (2), 15 u. 2, 28 (29), 12.

    lateinisch-deutsches > suppetium

  • 14 suppetiae

    suppĕtĭae, ārum, f.(seul. au nom. et à l'acc.) secours, aide, assistance.    - suppetias alicui advenire (venire, proficisci, occurrere): accourir au secours de qqn.    - occurrere suppetias legionibus, Hirt.: venir soutenir les légions.
    * * *
    suppĕtĭae, ārum, f.(seul. au nom. et à l'acc.) secours, aide, assistance.    - suppetias alicui advenire (venire, proficisci, occurrere): accourir au secours de qqn.    - occurrere suppetias legionibus, Hirt.: venir soutenir les légions.
    * * *
        Suppetiae, et suppetias tantum habemus a Suppeto. Secours.
    \
        Suppetias tempore adueni modo. Plaut. Je luy suis venu au secours tout à temps.
    \
        Ferre suppetias. Plaut. Aider, Secourir.
    \
        Occurrere suppetias, Vide OCCVRRO. Venir au secours.

    Dictionarium latinogallicum > suppetiae

  • 15 suppetiae

    suppetiae, ārum, f. (suppeto), die Hilfe, der Beistand, nur im Nom. u. Acc. vorkommend, suppetiae, Plaut.: suppetias ferre, Plaut., Suet. u. Apul., od. affere, Plaut.: suppetias implorare, Arnob.: bes. suppetias oft statt ad suppetias, zu Hilfe, alci suppetias ire, Varro fr. u. Auct. b. Afr.: suppetias advenire, Plaut., od. venire, proficisci, occurrere, Auct. b. Afr.: milites suppetias mittere, Auct. b. Afr. Vgl. übh. Köhler De auct. b. Afr. et b. Hisp. latin. p. 35 sq.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > suppetiae

  • 16 suppetium

    suppetium, iī, n. (suppeto), die Hilfe, der Beistand, suppetium non erit, Commodian. apol. 1006; instr. 2, 1 (2), 15 u. 2, 28 (29), 12.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > suppetium

  • 17 subficio

    suf-fĭcĭo ( subf-), fēci, fectum, 3, v. a. and n. [facio].
    I.
    Act.
    A.
    To put under or among.
    1.
    Of a building, to lay the foundation for: opus. Curt. 5, 1, 29 Zumpt. —
    2.
    Esp., to put into, dip in, dye, impregnate, imbue, tinge, lanam medicamentis, to impregnate, imbue, tinge, Cic. ap. Non. 386, 10, and 521, 19:

    (angues) ardentes oculos suffecti sanguine et igni,

    suffused, colored, Verg. A. 2, 210:

    maculis suffecta genas,

    Val. Fl. 2, 105:

    suffecta leto lumina,

    id. 1, 822; cf.:

    nubes sole suffecta,

    i. e. shone through, irradiated, Sen. Q. N. 1, 5, 11.—
    3.
    To give, affard, furnish, supply = suppeditare, hupechein (mostly poet.):

    (nebulae) sufficiunt nubes,

    Lucr. 6, 480:

    ut cibus aliam naturam sufficit ex se,

    id. 3, 704:

    haec aëra rarum Sufficiunt nobis,

    id. 2, 108:

    tellus Sufficit umorem,

    Verg. G. 2, 424:

    aut illae (salices) pecori frondem aut pastoribus umbras Sufficiunt saepemque satis et pabula melli,

    id. ib. 2, 435:

    ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat,

    Just. 44, 1, 4:

    dux agmina sufficit unus turbanti terras,

    Sil. 1, 36; cf.:

    Horatius eos excursionibus sufficiendo adsuefacerat sibi fidere,

    by permitting to take part in, Liv. 3, 61, 12 Weissenb. ad loc.; Petr. 27.— Trop.:

    ipse pater Danais animos viresque secundas Sufficit,

    gives courage and strength, Verg. A. 2, 618; 9, 803.—
    4.
    To occupy with, employ in: Horatius eos (milites) excursionibus (dat.) sufficiendo proeliisque levibus experiundo assuefecerat sibi fidere, by employing them in sallies, etc., Liv. 3, 61.—
    B.
    To put in the place of, to substitute for another; and esp., to choose or elect in the place of any one (class.; esp. freq. of magistrates, e. g. of consuls;

    syn. subrogo): suffectus in Lucretii locum M. Horatius Pulvillus,

    Liv. 2, 8, 4: in Appii locum suffectus, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    consul in sufficiendo collegā occupatus,

    Cic. Mur. 39, 85; cf.:

    ne consul sufficiatur,

    id. ib. 38, 82:

    censorem in demortui locum,

    Liv. 5, 31, 7:

    suffectis in loca eorum novis regibus,

    Just. 11, 10, 7:

    ipsae (apes) regem parvosque Quirites Sufficiunt,

    Verg. G. 4, 202:

    seu tribunos modo seu tribunis suffectos consules quoque habuit,

    Liv. 4, 8, 1:

    quia collegam suffici censori religio erat,

    id. 6, 27, 4; 6, 38, 10:

    quibus vitio creatis suffecti,

    id. 9, 7, 14; 10, 47, 1:

    filius patri suffectus,

    Tac. A. 4, 16:

    Conon Alcibiadi suffectus,

    Just. 5, 6, 1:

    sperante heredem suffici se proximum,

    Phaedr. 3, 10, 12.—Esp. in the phrase suffectus consul, a consul elected after the regular time, a vice-consul:

    quando duo ordinarii consules ejus anni alter morbo, alter ferro periisset, suffectum consulem negabant recte comitia habere posse,

    Liv. 41, 18, 16 Weissenb. ad loc.; Lampr. Alex. Sev. 43, 2; Tac. A. 3, 37 fin.; cf.:

    consulatus suffectus,

    Aus. Grat. Act. 14, 2, § 32.—
    2.
    Transf., to cause to take the place of, to supply instead of, to furnish as a substitute ( poet. and in post-Aug. prose):

    atque aliam ex aliā generando suffice prolem,

    Verg. G. 3, 65:

    septimo eosdem (dentes) decidere anno, aliosque suffici,

    Plin. 7, 16, 15, § 68:

    quattuor caeli partes in ternas dividunt et singulis ventos binos suffectos dant,

    Sen. Q. N. 5, 16, 2.—
    II.
    Neutr., to be sufficient, to suffice, avail for, meet the need of, satisfy (freq. and class.; syn. suppeto); constr. absol., with dat., ad, adversus, in, with inf., ut or ne; rarely with si.
    (α).
    Absol.:

    quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere potuerunt,

    Cic. Phil. 2, 7, 16:

    nec jam sufficiunt,

    Verg. A. 9, 515:

    idque (ferrum) diu Suffecit,

    id. ib. 12, 739:

    Romani quoad sufficere remiges potuerunt, satis pertinaciter secuti sunt,

    Liv. 36, 45, 2:

    non sufficiebant oppidani,

    id. 21, 8, 4:

    haec exempli gratiā sufficient,

    Quint. 9, 2, 56:

    non videntur tempora suffectura,

    id. 2, 5, 3:

    pro magistratibus, qui non sufficerent,

    Suet. Aug. 43:

    quīs non sufficientibus,

    Curt. 9, 4, 33.—With subject-clause:

    sufficit dicere, E portu navigavi,

    Quint. 4, 2, 41:

    non, quia sufficiat, non esse sacrilegium, sed quia, etc.,

    id. 7, 3, 9:

    suffecerit haec retulisse,

    Suet. Ner. 31; Mart. 9, 1, 8.—
    (β).
    With dat.: nec jam vires sufficere cuiquam, * Caes. B. G. 7, 20; cf.:

    vires concipit suffecturas oneri,

    Plin. 17, 22, 35, § 173:

    nec iis sufficiat imaginem virtutis effingere,

    Quint. 10, 2, 15:

    ac mihi quidem sufficeret hoc genus,

    id. 5, 10, 90:

    paucorum cupiditati cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant,

    Cic. Verr. 2, 5, 48, § 127:

    mons, hominum lacte et carne vescentium abunde sufficiebat alimentis,

    Liv. 29, 31, 9:

    hae manus suffecere desiderio meo,

    Curt. 4, 1, 25; 3, 6, 19:

    vires quae sufficiant labori certaminum,

    Quint. 10, 3, 3; cf.:

    summis operibus suffecturi vires,

    id. 2, 4, 33:

    pronuntiatio vel scenis suffectura,

    id. 10, 1, 119:

    quod opus cuicumque discendo sufficiet,

    id. 1, 9, 3:

    dominis sufficit tantum soli, ut relevare caput possint,

    Plin. Ep. 1, 24, 4.— Poet.:

    nec sufficit umbo Ictibus,

    Verg. A. 9, 810.—
    (γ).
    With ad: terra ingenito umore egens vix ad [p. 1792] perennes suffecit amnes, Liv. 4, 30:

    inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente,

    id. 29, 16:

    annus vix ad solacium unius anni,

    id. 10, 47:

    oppidani ad omnia tuenda non sufficiebant,

    id. 21, 8, 4:

    quomodo nos ad patiendum sufficiamus,

    id. 29, 17, 17; 21, 8, 4; 33, 10:

    ad quod si vires non suffecerint,

    Quint. 12, 1, 32.—
    (δ).
    With adversus:

    non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos,

    Liv. 10, 25.—
    (ε).
    With in:

    nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes,

    Ov. M. 7, 613:

    ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper?

    id. Am. 2, 7, 1.—
    (ζ).
    With inf.:

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 22.—
    (η).
    With ut or ne:

    interim sufficit, ut exorari te sinas,

    Plin. Ep. 9, 21, 3:

    sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur,

    id. ib. 9, 33, 11.—
    (θ).
    With si:

    sufficere tibi debet, si, etc.,

    Plin. Ep. 5, 1, 9:

    sufficere his credis, si probi existimentur,

    id. Pan. 88, 2.—Hence, P. a.: suffĭcĭens, entis, sufficient, adequate:

    aetas vix tantis matura rebus, sed abunde sufficiens,

    Curt. 3, 6, 19:

    testes,

    Dig. 29, 7, 8.— Sup.:

    unica et sufficientissima definitio,

    Tert. adv. Marc. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subficio

  • 18 subpetiae

    sup-pĕtĭae ( subp-), ārum, f. [suppeto], that which comes to aid one, aid, assistance, succor (ante-class. and post-Aug.; used only in nom. and acc.; syn.:

    auxilium, subsidium): auxilia mihi et suppetiae sunt domi,

    Plaut. Ep. 5, 2, 12:

    non metuo meae quin uxori latae suppetiae sient,

    id. Am. 5, 1, 54; id. Ep. 5, 1, 52; id. Mil. 4, 2, 62; id. Rud. 3, 2, 10; 4, 4, 39; id. Men. 5, 7, 14; Suet. Vesp. 4:

    piscibus ad suppetias uti,

    App. Mag. p. 299, 33:

    suppetias ferre,

    Amm. 16, 4, 3; App. M. 6, p. 184, 39.—The acc. suppetias sometimes occurs with verbs of motion for ad suppetias (to go, come, send, etc.), to any one's assistance:

    nae tibi, suppetias tempore adveni modo,

    Plaut. Men 5, 7, 31:

    venire, Auct. B. Afr. 5: proficisci,

    id. ib. 25:

    ire,

    id. ib. 39:

    occurrere,

    id. ib. 66;

    68: accurrere,

    App. M. 9, p. 234.

    Lewis & Short latin dictionary > subpetiae

  • 19 sufficio

    suf-fĭcĭo ( subf-), fēci, fectum, 3, v. a. and n. [facio].
    I.
    Act.
    A.
    To put under or among.
    1.
    Of a building, to lay the foundation for: opus. Curt. 5, 1, 29 Zumpt. —
    2.
    Esp., to put into, dip in, dye, impregnate, imbue, tinge, lanam medicamentis, to impregnate, imbue, tinge, Cic. ap. Non. 386, 10, and 521, 19:

    (angues) ardentes oculos suffecti sanguine et igni,

    suffused, colored, Verg. A. 2, 210:

    maculis suffecta genas,

    Val. Fl. 2, 105:

    suffecta leto lumina,

    id. 1, 822; cf.:

    nubes sole suffecta,

    i. e. shone through, irradiated, Sen. Q. N. 1, 5, 11.—
    3.
    To give, affard, furnish, supply = suppeditare, hupechein (mostly poet.):

    (nebulae) sufficiunt nubes,

    Lucr. 6, 480:

    ut cibus aliam naturam sufficit ex se,

    id. 3, 704:

    haec aëra rarum Sufficiunt nobis,

    id. 2, 108:

    tellus Sufficit umorem,

    Verg. G. 2, 424:

    aut illae (salices) pecori frondem aut pastoribus umbras Sufficiunt saepemque satis et pabula melli,

    id. ib. 2, 435:

    ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat,

    Just. 44, 1, 4:

    dux agmina sufficit unus turbanti terras,

    Sil. 1, 36; cf.:

    Horatius eos excursionibus sufficiendo adsuefacerat sibi fidere,

    by permitting to take part in, Liv. 3, 61, 12 Weissenb. ad loc.; Petr. 27.— Trop.:

    ipse pater Danais animos viresque secundas Sufficit,

    gives courage and strength, Verg. A. 2, 618; 9, 803.—
    4.
    To occupy with, employ in: Horatius eos (milites) excursionibus (dat.) sufficiendo proeliisque levibus experiundo assuefecerat sibi fidere, by employing them in sallies, etc., Liv. 3, 61.—
    B.
    To put in the place of, to substitute for another; and esp., to choose or elect in the place of any one (class.; esp. freq. of magistrates, e. g. of consuls;

    syn. subrogo): suffectus in Lucretii locum M. Horatius Pulvillus,

    Liv. 2, 8, 4: in Appii locum suffectus, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    consul in sufficiendo collegā occupatus,

    Cic. Mur. 39, 85; cf.:

    ne consul sufficiatur,

    id. ib. 38, 82:

    censorem in demortui locum,

    Liv. 5, 31, 7:

    suffectis in loca eorum novis regibus,

    Just. 11, 10, 7:

    ipsae (apes) regem parvosque Quirites Sufficiunt,

    Verg. G. 4, 202:

    seu tribunos modo seu tribunis suffectos consules quoque habuit,

    Liv. 4, 8, 1:

    quia collegam suffici censori religio erat,

    id. 6, 27, 4; 6, 38, 10:

    quibus vitio creatis suffecti,

    id. 9, 7, 14; 10, 47, 1:

    filius patri suffectus,

    Tac. A. 4, 16:

    Conon Alcibiadi suffectus,

    Just. 5, 6, 1:

    sperante heredem suffici se proximum,

    Phaedr. 3, 10, 12.—Esp. in the phrase suffectus consul, a consul elected after the regular time, a vice-consul:

    quando duo ordinarii consules ejus anni alter morbo, alter ferro periisset, suffectum consulem negabant recte comitia habere posse,

    Liv. 41, 18, 16 Weissenb. ad loc.; Lampr. Alex. Sev. 43, 2; Tac. A. 3, 37 fin.; cf.:

    consulatus suffectus,

    Aus. Grat. Act. 14, 2, § 32.—
    2.
    Transf., to cause to take the place of, to supply instead of, to furnish as a substitute ( poet. and in post-Aug. prose):

    atque aliam ex aliā generando suffice prolem,

    Verg. G. 3, 65:

    septimo eosdem (dentes) decidere anno, aliosque suffici,

    Plin. 7, 16, 15, § 68:

    quattuor caeli partes in ternas dividunt et singulis ventos binos suffectos dant,

    Sen. Q. N. 5, 16, 2.—
    II.
    Neutr., to be sufficient, to suffice, avail for, meet the need of, satisfy (freq. and class.; syn. suppeto); constr. absol., with dat., ad, adversus, in, with inf., ut or ne; rarely with si.
    (α).
    Absol.:

    quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere potuerunt,

    Cic. Phil. 2, 7, 16:

    nec jam sufficiunt,

    Verg. A. 9, 515:

    idque (ferrum) diu Suffecit,

    id. ib. 12, 739:

    Romani quoad sufficere remiges potuerunt, satis pertinaciter secuti sunt,

    Liv. 36, 45, 2:

    non sufficiebant oppidani,

    id. 21, 8, 4:

    haec exempli gratiā sufficient,

    Quint. 9, 2, 56:

    non videntur tempora suffectura,

    id. 2, 5, 3:

    pro magistratibus, qui non sufficerent,

    Suet. Aug. 43:

    quīs non sufficientibus,

    Curt. 9, 4, 33.—With subject-clause:

    sufficit dicere, E portu navigavi,

    Quint. 4, 2, 41:

    non, quia sufficiat, non esse sacrilegium, sed quia, etc.,

    id. 7, 3, 9:

    suffecerit haec retulisse,

    Suet. Ner. 31; Mart. 9, 1, 8.—
    (β).
    With dat.: nec jam vires sufficere cuiquam, * Caes. B. G. 7, 20; cf.:

    vires concipit suffecturas oneri,

    Plin. 17, 22, 35, § 173:

    nec iis sufficiat imaginem virtutis effingere,

    Quint. 10, 2, 15:

    ac mihi quidem sufficeret hoc genus,

    id. 5, 10, 90:

    paucorum cupiditati cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant,

    Cic. Verr. 2, 5, 48, § 127:

    mons, hominum lacte et carne vescentium abunde sufficiebat alimentis,

    Liv. 29, 31, 9:

    hae manus suffecere desiderio meo,

    Curt. 4, 1, 25; 3, 6, 19:

    vires quae sufficiant labori certaminum,

    Quint. 10, 3, 3; cf.:

    summis operibus suffecturi vires,

    id. 2, 4, 33:

    pronuntiatio vel scenis suffectura,

    id. 10, 1, 119:

    quod opus cuicumque discendo sufficiet,

    id. 1, 9, 3:

    dominis sufficit tantum soli, ut relevare caput possint,

    Plin. Ep. 1, 24, 4.— Poet.:

    nec sufficit umbo Ictibus,

    Verg. A. 9, 810.—
    (γ).
    With ad: terra ingenito umore egens vix ad [p. 1792] perennes suffecit amnes, Liv. 4, 30:

    inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente,

    id. 29, 16:

    annus vix ad solacium unius anni,

    id. 10, 47:

    oppidani ad omnia tuenda non sufficiebant,

    id. 21, 8, 4:

    quomodo nos ad patiendum sufficiamus,

    id. 29, 17, 17; 21, 8, 4; 33, 10:

    ad quod si vires non suffecerint,

    Quint. 12, 1, 32.—
    (δ).
    With adversus:

    non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos,

    Liv. 10, 25.—
    (ε).
    With in:

    nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes,

    Ov. M. 7, 613:

    ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper?

    id. Am. 2, 7, 1.—
    (ζ).
    With inf.:

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 22.—
    (η).
    With ut or ne:

    interim sufficit, ut exorari te sinas,

    Plin. Ep. 9, 21, 3:

    sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur,

    id. ib. 9, 33, 11.—
    (θ).
    With si:

    sufficere tibi debet, si, etc.,

    Plin. Ep. 5, 1, 9:

    sufficere his credis, si probi existimentur,

    id. Pan. 88, 2.—Hence, P. a.: suffĭcĭens, entis, sufficient, adequate:

    aetas vix tantis matura rebus, sed abunde sufficiens,

    Curt. 3, 6, 19:

    testes,

    Dig. 29, 7, 8.— Sup.:

    unica et sufficientissima definitio,

    Tert. adv. Marc. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sufficio

  • 20 suppetiae

    sup-pĕtĭae ( subp-), ārum, f. [suppeto], that which comes to aid one, aid, assistance, succor (ante-class. and post-Aug.; used only in nom. and acc.; syn.:

    auxilium, subsidium): auxilia mihi et suppetiae sunt domi,

    Plaut. Ep. 5, 2, 12:

    non metuo meae quin uxori latae suppetiae sient,

    id. Am. 5, 1, 54; id. Ep. 5, 1, 52; id. Mil. 4, 2, 62; id. Rud. 3, 2, 10; 4, 4, 39; id. Men. 5, 7, 14; Suet. Vesp. 4:

    piscibus ad suppetias uti,

    App. Mag. p. 299, 33:

    suppetias ferre,

    Amm. 16, 4, 3; App. M. 6, p. 184, 39.—The acc. suppetias sometimes occurs with verbs of motion for ad suppetias (to go, come, send, etc.), to any one's assistance:

    nae tibi, suppetias tempore adveni modo,

    Plaut. Men 5, 7, 31:

    venire, Auct. B. Afr. 5: proficisci,

    id. ib. 25:

    ire,

    id. ib. 39:

    occurrere,

    id. ib. 66;

    68: accurrere,

    App. M. 9, p. 234.

    Lewis & Short latin dictionary > suppetiae

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»