Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

straight+a's

  • 21 GAGN-

    an adverbial prefix:
    A. [Cp. the adv. gegn], gain- (in gainsay), counter, esp. in law terms:—hence gagna-gögn, n. pl. counter-proofs, Grág. i. 106. gagn-augu, n. pl. ‘counter-eyes,’ temples. gagn-dyrt, n. adj. with doors opposite one another, Fas. ii. 181. gagn-gjald, n., prop. a ‘countergild,’ antidote, a Norse law term, which seems identical with mundr or tilgjöf, opp. to heiman-fylgja, dowry, which in case of the husband’s death or divorce was to be the wife’s property; gjöf and gagngjald are distinguished, N. G. L. i. 29; þá skal hon þarnast gagngjalds ok gjafar, 51. gagn-görð, f. transgression, 15. 1 (MS.) gagn-hollr, adj. kind to one another, Hm. 31. gagn-kvöð, f. a counter-summons, Grág. ii. 102. gagn-mælendr, part. pl. gain-sayers, opponents, Mart. 114. gagn-mæli, n. gain-saying, contradiction, Fms. x. 403, Stj. 331. gagn-nefna, u, f. a mutual nomination, of arbitrators, Grág. i. 495. gagn-staða, u, f. ‘gain-staying,’ resistance, Fms. x. 387, Hom. (St.) 43. gagnstöðu-flokkr, m. the opposite party, Fms. viii. 323: gagnstöðu-maðr, m. an opponent, adversary, 623. 12, 655 xvi. B. 3: gagn-staðleikr (- leiki), m. the contradictory, reverse, Stj. 263. gagn-staðligr, adj. (-liga, adv.), contrary, opposed to, Fms. i. 263, viii. 326, x. 233, Stj. 29, 73, Ó. H. 195, Sks. 576. gagn-staðr, adj. id., Stj. 163, Fms. viii. 323. gagn-stæðligr and gagn-stæðiligr, adj. = gagnstaðligr, Fms. ix. 528, Sks. 111, 130, 337, Stj. 335, Fs. 172. gagn-sök, f. a counter-action, counter-charge, a law term,—the defendant brought forth counter-charges, to be set off against those of the prosecutor, vide Nj. passim, Grág. i. 294, K. Þ. K. 160, Fs. 74, 125, Grett. 151, Valla L. 204, Rd. 300. gagn-tak, n. a ‘holder against,’ the strap to which the girth is attached, Fms. vii. 170, Sturl. iii. 114, Glúm. 393, Hkr. iii. 283, Karl. 458, Flor. 78; also called mót-tak. gagn-vert and gagn-vart, n. adj., used as prep. and adv., over against, with dat., Eg. 206, Fms. vi. 32, vii. 253. xi. 34, Nj. 34, Sd. 163; sitja g. e-m, Fs. 148; g. sólunni, 1812. 133; g. dyrum, Gullþ. 26, Fbr. 37, 64, passim:—as adv., Landn. 62, Fms. ii. 27, xi. 125.
    B. [Cp. gegnum and the adj. gegn], through, right through, straight; and so thorough, thoroughly, very (in which sense gay or gey is still used in Scot. and North. E., Jamieson Suppl. s. v.):—hence gagn-drepa, adj. wet through. gagn-færiligr and gagn-færr, adj. through-going, used as transl. of the Lat. penetrans, Stj. 89, 656 A. i. 34, 655 xxxii. 19. gagn-gört, n. adj. straight, Fb. iii. 296, Gísl. 38. gagn-hræddr, adj. ‘gay’ (i. e. very) frightened, Fms. iv. 147, 625. 18. gagn-kunnigr, adj. knowing thoroughly. gagn-leiði, n. the ‘ganest’ (i. e. shortest) way, Al. 92. gagn-orðr, adj. ‘gane-worded,’ speaking shortly, to the point, Nj. 38; (opp. to marg-orðr or lang-orðr.) gagn-skeytiligr, adj. to be shot through, Sks. 398 B. gagn-skorinn, part. scored through, i. e. cut through by fjords, rivers, etc., Fas. iii. 511: also thoroughly scored, i. e. carved all over, Vígl. 48 new Ed. gagn-stígr, m. a ‘gane’ way, short cut, Al. 109, Sks. 2, Fms. vii. 82 (in a verse). gagn-sæll, adj. through-seeing, penetrating, Sks. 208, (rare.) gagn-sær, adj. transparent, Rb. 354; gagnsætt gler, Hom. 128. gagn-vátr, adj. wet through. gagn-vegr, m. [Swed. genväg] = gagnstígr, Hm. 33. gagn-þurr, adj. dry all through, quite dry.

    Íslensk-ensk orðabók > GAGN-

  • 22 GEGN

    * * *
    I)
    prep. with dat., against (í gegn vindi sem forvindis);
    í gegn eðli, against nature.
    a.
    1) honest (sannorðr ok gegn);
    2) fit (fór Ó. þar á land, sem honum þótti gegnast);
    3) direct, straight (hinn gegnsta veg).
    * * *
    1.
    adv., old form gögn, with dat. [not found in Ulf., who uses and and viþra; A. S. gegn in compds; Engl. gain- (in gain-say), a-gain; Germ. gegen; Dan. igjen; Swed. gen: cp. the adj. gegn]
    1. against, right opposite; í gegn vindi sem forvindis, Bs. i. 22; gegn veðri, Bjarn. 52; sjá í gegn sólu, to look straight at the sun, Fms. viii. 114; þeir áttu at vega í gegn jelinu, xi. 136.
    2. metaph. against, contrary to; Örn var til móts, en mestr hluti manna honum í gegn, voted against him, Ld. 74; rísa í gegn e-m, Fms. i. 221; í gegn slíku ofrefli, viii. 29; í gegn eðli, against nature, Bs. i. 335; þat eitt er eigi mæli því í gegn, which is not contrary to it, Grág. i. 7; ok mælti því manngi í gegn, Íb. 17, Anecd. 72: in medic. sense, þar eru alls-kyns tré ok aldin í gegn ( against) meinum manna, Eluc. 24, (rare.)
    β. absol. or ellipt., svá bjartr at þeir þorðu eigi í gegn at vega, Fms. v. 161; þó vörðusk þeir eigi né í gegn hjöggu, 655 xi. 1: so the law phrase, ganga í gegn e-u, to avow or meet a charge; mod. to gainsay, deny, vide ganga.
    γ. þar er vígt í gegn þeim öllum, Grág. ii. 9; skalat húsum skipta í gegn land, i. e. land shall not be exchanged against houses, 256.
    3. [Engl. again], in turn; hann sendi rit Drottni ok tók við í gegn af honum, 623. 52; en þeir hétu honum gulli í gegn, Sl. 21; þar í gegn (again, Germ. dagegen), Stj. 76; grát at gamni skaltú í gögn hafa ( in turn), Skm. 30.
    2.
    adj. [North. E. and Scot. gone; Swed. gen; Dan. gjen:—akin to the adv. gegn; cp. gagn-, gegnt, gegnum]
    I. prop. ‘gane,’ short; hinn gegnsta veg, Mar. 545; a ‘gane’ way, the ‘ganest’ road are found in Old Engl. and Scot., and still remain in the northern provinces; cp. the prefix gagn- signf. B, and gegnt.
    II. metaph. ‘gane,’ i. e. ready, serviceable, kindly, a usage also found in old North. E. and Scot., vide Jamieson; gegn ok sannorðr, Band. 10; gegn ok öruggr, ‘gane’ and steady, Fs. 129; gegn ok vitr, Fms. v. 194; gegn ok úskapbráðr, ‘gane’ and good-tempered, Sturl. iii. 126; gegn ok gæfr, ‘gane’ and gentle, Grett. 90; gegn ok góðfengr, 92: in poët. compds, bráð-gegn, fjöl-g., frið-g., hvar-g., hyggju-g., ráð-g., i. e. good, wise, gentle, Lex. Poët.; ó-gegn, ‘ungainly,’ ungentle.

    Íslensk-ensk orðabók > GEGN

  • 23 greiðr

    (greið greitt), a.
    1) clear, free from obstacles (greið leið, gata);
    2) ready to serve (góðr ok greiðr við alla sína nágranna).
    * * *
    adj. [cp. North. E. gradely], ready, free; vísa e-m á greiða götu, to lead one in the straight path, Fms. i. 304; lá honum þat greitt fyrir, it was ready at hand, Fær. 257; verða má, at leiðin verði eigi svá greið sem þeir ætla, that the passage will not be so free as they think, Sturl. i. 18: as adv., skip þat fór greitt, that ship speedeth well, Clem. 38; it greizta, 45; hit greiðasta, straight, with good speed, Fms. i, 292; hann er góðr ok greiðr ( expedite) við alla sína nágranna, Band. 3; g. ok góðviljugr, D. N. i. 88; úgreiðr, unready, entangled.

    Íslensk-ensk orðabók > greiðr

  • 24 KLÉ

    * * *
    m., gen. kljá (kléa), pl. kljár, qs. kléar; [cp. Gr. λσία or λεία, qs. γλαία?]:—one of the stones to keep the warp straight in the old upright loom; þá er ek sló vefinn, þá féll af einn kléinn af miðjum vefnum ok tók ek upp, ok þá sá ek at kljár þeir vóru ekki nema manna-höfuð, Fms. xi. 49; manna-höfuð vóru fyrir kljána, Nj. 275. kljá-grjót, n. a weaver’s stones, Nj. 275, v. l.

    Íslensk-ensk orðabók > KLÉ

  • 25 KRÓKR

    (-s, -ar), m.
    1) hook (nef hans var mikit ok krókr á);
    2) barb, on a spear or arrow-head (cf. krókaspjót, krókör);
    3) peg (þeir tóku reip ofan ór krókum);
    5) curve, bend, winding;
    rista krók, not to go straight;
    gøra sér króka, to make a detour;
    6) corner (nú gangit þér í krókinn hjá húsinu).
    * * *
    m., krákr, Am. 45, Pm. 76; [Engl. crook; Dan. krog; Swed. krok]:—a hook, anything crooked; krókr þrí-angaðr, a three-pronged hook, a trident, Bret. 6: a barb on a spear or arrow head, Grett. 45, 109 new Ed.: of a fishing-hook, Lil. 60, 78, 82; tveggja króka hald í vatnit, Pm. 41; nú er úlfs-hali einn á króki, a saying, Band, (in a verse): a peg, þeir tóku reip ofan ór krókum, Hrafn. 20; brjóta spjót ór krókum, Sturl. iii. 188: a kind of crooked-formed box to carry peat in, torf-krókar: the coils like a dragon’s tail on a ship’s stern, opp. to the ‘head’ (höfuð) on the ship’s stem, fram var á dreka-höfuð, en aptr krókr ok fram af sem sporðr, Hkr. i. 284; þat var dreki, var bæði höfuðin ok krókar aptr mjök gullbúit, Orkn. 332; höfuðit ok krókrinn var allt gullbúið, Fb. i. 435: a kind of boat-hook, a brand-hook, Ísl. ii. 411 (v. l.), N. G. L. ii. 448: of a wrestling trick, see hæl-krókr; the phrase, láta koma krók á móti bragði: a game, trying the strength by hooking one another’s fingers, fara í krók: the phrase, leggja sig í framkróka, to exert oneself, plan and devise; stýris-krókar, a rudder’s hook, Fas. iii. 204; hence prob. the phrase, þar reis at undir króki, there rose ( a wave) under the rudder, Sturl. i. 47: an anchor fluke, Fms. vi. (in a verse).
    2. a winding; Máriu-súðin (a ship) reist langan krók er þeir skyldu snúa henni, Fms. viii. 222; svá var skipat mönnum með fé þessu at þar skyldi engan krók rísta, i. e. to go straight, Ld. 96; göra sér krók, to make a circuit, Fas. iii. 197.
    3. a device; ok hefir hann þat í hug sér at rétta þenna krók, Ld. 40, 260, Stj. 515; Króka-Refr, Ref the Wily, Krók.
    II. a nook; í krókinn hjá húsinu, Fs. 42, (krók-pallr); aka e-m í öngan krók, to put one into a corner, to entrap, a saying, Fms. vi. 132 (in a verse).
    III. a nickname, Landn.; whence Króks-fjörðr, a local name, Landn. króka-spjót, n. a barbed spear, Ld. 78, Eg. 726, Fbr. 11, and see Worsaae, No. 350.

    Íslensk-ensk orðabók > KRÓKR

  • 26 LAG

    * * *
    n.
    1) stratum, layer;
    2) due place, right position;
    leggja stýri í lag, to ship the rudder;
    ganga ór lagi, to go wrong;
    fóru nú brýnn hans í lag, his brows became smooth and straight;
    koma lagi á e-t, to put to rights, get a thing into order;
    komast vel í lag, to fall into good order;
    3) companionship, fellowship;
    leggja (binda) saman lag sitt, to enter into fellowship;
    4) living together (hann réðst til lags við Beru);
    eiga lag við konu, to cohabit;
    6) market price, tax;
    leggja lag á varning manna, to set or regulate the market price;
    7) thrust, stab (with a knife, sword, or spear);
    8) air, tune;
    9) adverbial phrases:
    í tvennu lagi, in two parts, double;
    í öllu lagi, in every respect, quite;
    í sumu (mörgu) lagi, in same (many) respects;
    with compar. or superl., denoting degree;
    í meira lagi, considerably, rather;
    í fyrra lagi, rather early, among the earliest;
    í verra lagi, among the worst;
    í hljóðara lagi, rather silent;
    í nærra lagi, rather close;
    þann dag svaf Unnr í lengra lagi, U. slept that day longer than she was wont;
    Helias var í fyrsta lagi spámanna, H. was one of the first of prophets;
    í elzta lagi sona hans, among the oldest of his sons;
    minnsta lag, the least share.
    * * *
    n. [leggja], a stratum, layer; vóru þá Varbelgir at taka af þau lög sem eptir vóru brúarinnar, Fms. ix. 512: freq. in mod. usage, e. g. lag í vegg, a layer or course of masonry.
    II. metaph. shape, Lat. forma:
    1. a laying in order, due place, right position; leggja stýri í lag, to ship the rudder in its place, hook it on, Fms. vii. 47; leggja stýri ór lagi, to unship the rudder, Al. 67; ganga ór lagi, to be displaced, get wrong, Fms. viii. 291; fóru nú brýnn hans í lag, his brows became smooth and straight, of a man frowning, Eg. 306; koma lagi á e-t, to make a thing right, get a thing into order, Fms. xi. 28; hann kvaðsk eigi lagi mundu á koma fyrir næstu vetrnætr, 67; fylkingar hans komask vel í lag, his ranks fell into good order, Al. 142; brugðit er nú lagi ór því sem vant er, i. e. matters go wrong, not as they were wont to go, Grett. 183 new Ed.; nærri lagi, pretty well.
    2. companionship, fellowship, in an enterprise of peace or war; leggja saman lag sitt, to enter into fellowship, Orkn. 88; þeir áttu mikit lag við Þveræinga, Lv. 73; bundu þeir jarl lag sitt saman, Fms. i. 20; kom til lags við Sigurð jarl sá maðr er hét Rauðr, 194; þá réðsk til lags með honum Einarr þambarskelfir, v. 4; taka e-n til lags ok félagsskapar, x. 202; hann fór til lags með Sörkvi Karli ok herjaði, Nj. 183: of living together, hann réðsk til lags við Beru, Gullþ. 13; fé-lag, q. v.: cohabitation, eiga lag við konu, to cohabit, Karl. 47, Þiðr. 247, Ver. 27, H. E. i. 247, Fms. vi. 122; taka konu til lags, Bs. i. 852; fylgja e-m at lagi (i. e. not in wedlock), Sturl. i. 94, 97; fá lag konu, Þiðr. 299.
    3. market price, tax, as e. g. in Icel. the godi of a district had to ‘lay,’ i. e. set or regulate the market price, Hænsaþ. S. ch. 2; gjalda allt at því lagi sem þar gengr, Grág. i. 213; leggja lag á mjöl, ii. 404; leggja lag á varning manna, Ísl. ii. 126; sagði þann vanda at hann legði lag á varning manna, id.; hundraðs-lag, B. K. 53; fjár-lag, tax, Grág. i. 500.
    4. a thrust, stab, Nj. 97, 253, Eg. 231, 379, Orkn. 450, Fms. ii. 94, and passim; see leggja.
    5. regular time; árar-lag (q. v.), a boating term, time, stroke; hafðu lagið, keep time! hafa seint, fljótt lagið, kunna ekki árarlagið: so in the saying, allt vill lagið hafa, all things require time and tact, or require to be done in a due manner; ó-lag, disorder; það er allt í ólagi, það er ólag á því:—naut., lag is the lull between the breakers, the nick of time for landing; but ólag, the wrong time, when the breakers are dashing against the shore; one of these waves is called dauða-lag, see the interesting passage in Ísl. Þjóðs. i. 660.
    6. [Engl. lay], an air, tune; hétu þeir er bundnir vóru á hinn heilaga Thorlák biskup, at þeir skyldi lausir verða, lögum nokkrum (söngum, v. l.), Sturl. ii. 33: freq. in mod. usage, esp. of hymns, hymna-lag, a hymn-tune, of the Ambrosian hymns; sálma-lag, a psalm-tune; vísna-lag, a song-tune; rímna-lag, a ballad-air: also used of metres, in old metric, Haðar-lag, Edda (Ht.) 140; Togdrápu-lag, 137; tog-lag, 138; Fornyrða-lag, 142; Bálkar-lag, id.; Galdra-lag, 143; Flagða-lag, 245; it is possible that songs composed in these metres were a kind of ‘airs’ accompanied by singing.
    II. adverb. in layers; í tvennu lagi, in two layers, double, Fms. i. 156; í öllu lagi, in every respect, in everything, quite, Band. 6 new Ed.; í mörgu lagi, in many respects, Fms. vi. 133, Fs. 123; í sumu lagi, in some respects, Fms. vi. 207.
    2. with compar. or superl., denoting degree; í meira lagi, considerably, rather, Þiðr. 80; í fyrra lagi, rather early, among the earlier, Ísl. ii. 126; minnsta lag, the least share, Sturl. iii. 238; í verra lagi, among the worst, Hrafn. 9; í hljóðara lagi, rather silent, Sks. 370; í fastara lagi, Str. 9; í lengra lagi, þann dag svaf Unnr í lengra lagi, U. slept that day longer than she was wont, Ld. 14; í lægra lagi, Stj. 107; í hærra lagi, í fremra, síðara lagi, passim; í mesta lagi, very greatly; sá er í mesta lagi strauma þeirra er á Breiðafirði eru, Ld. 56, Stj. 156; í heldra lagi, Fms. ii. 72, Al. 92; Helias var í fyrsta lagi spámanna, H. was one of the first of prophets, Ver. 29; í elzta lagi sona hans, among the oldest of his sons, Fagrsk. 12; í nærra lagi, rather close, Konr. 3; í flesta lagi, very numerous, Gísl. 26:—sér í lagi, laid by itself, apart, D. N. ii. 93; meðallagi (q. v.), average.
    COMPDS: lagskona, lagsmaðr.
    B. Lög, only in plur., [prop. what is ‘laid,’ cp. Germ. gesetz, Gr. θεσμός; the Engl. law seems to be a Scandin. word, for Germ. and Saxon use other words; Dan. lov; Swed. lag]:—law; proverbs, með lögum skal land byggja en með ólögum eyða, Nj. 106; svo eru lög sem hafa tog, Kveldv. i. 45: various law phrases, segja lög, to say the law, tell what is law, esp. technically used of the law-speaker who had to read the law in public, and who, in cases of dispute, had to say what was the law; svá er mælt at sá maðr skal vera nokkorr ávallt á landi óru er skyldr sé til þess at segja lög mönnum, ok heitir sá lögsögu-maðr, Grág. i. 1; biskup skal lög segja en eigi leikmenn, Bs. i. 720; hlýðir þat hvergi at hafa eigi lög í landi, Nj. 149; sem ek veit sannast ok réttast ok helzt at lögum, in the oath formula, 232; leiða í lög, to introduce a law; eptir þat leiddi Skapti Þóroddsson í lög fimmtardóm ok allt þat er upp var talit, 151; þú hefir þó mest at gört, segir Gestr, þótt öðrum verði auðit í lög at leiða, 163; taka e-t í lög, id., Bs. i. 158; leggja lög á e-t, id.; dæma e-m lög, Eg. ch. 57; mæla lög, Fms. vii. 142; ræna e-n lögum, Ld. 102; bjóða, festa lög fyrir sik, N. G. L. passim; setja lög, Fms. xi. 75, Fb. ii. 48; halda vel log sín, 76.
    II. law community, communion, as also a law-district; þyki mér sem málum várum sé komit í únýtt efni, ef eigi hafa ein lög allir, en ef sundr-skipt er lögunum þá mun sundr-skipt friðinum, Nj. 164; í hverri þessi deild landsins er sitt lögþing ok sín lög, yfir hverjum lögum er lögmaðr, Ó. H. 65; þrælar mínir eru ekki í lögum eðr landsrétt við aðra menn, id.; kaupeyri mun ek fá þér svá mikinn at þú megir ganga í hraustra manna lög, Ld. 254; þóat menn vildi þangat ráðask er eigi vóru í þessum lögum, Fms. xi. 76; sögðusk hvárir ór lögum við aðra, Nj. 164; leiða e-n í lög, to introduce a person as a lawful citizen, naturalise, Grág. i. 357; eru þeir nú leiddir í lög með þeim Jómsvíkingum, Fms. xi. 80; lendum mönnum ok sýslumönnum í hverjum lögum ( law community) sem þeir sjá at bezt ber ok hæfir, Gþl. 56; innan laga várra, N. G. L. i. 7; ef maðr kemr ór lögum várum í fylki annat með bú sitt, 98; en þat görðisk þar, at annarr maðr at öðrum nefndi sér vátta ok sögðusk hvárir ór lögum við aðra enir Kristnu menn ok enir heiðnu, Bs. i. 22: in a geographical sense, almost as a local name, Gulaþings-lög, Eiðsævis-lög, Þrænda-lög, passim:—in nicknames of great lawyers, Laga-Eiðr, Bárð. new Ed.; Laga-Ulfljótr, Þórð. (1860) 94.
    COMPDS: lagaafbrigði, lagabeiðsla, lagaboð, lagaboðorð, lagabók, lagabrjótr, lagabrot, Lagabætir, lagadeilur, lagadómr, lagaeiðr, lagaflækjur, lagafrestr, lagafrétt, lagagipt, lagagrein, lagagæzla, lagahald, lagahellur, lagahlýðni, lagakaup, lagakefli, lagakvánfang, lagalauss, lagaleiga, lagalyriti, lagalöstr, lagamaðr, lagamál, lagaorð, lagapróf, lagarefsing, lagarétting, lagaréttr, lagaripting, lagasetning, lagaskilnaðr, lagaskilorð, lagaskipan, lagaskipti, lagasnápr, lagasókn, lagastefna, lagatak, Lagatíð, lagaundanfærsla, lagaúrskurðr, lagavápn, lagavegr.

    Íslensk-ensk orðabók > LAG

  • 27 rak-spölr

    m., proncd. rek-spölr, the straight way; fara réttan rakspöl, to go straight on.

    Íslensk-ensk orðabók > rak-spölr

  • 28 REKJA

    (rek, rakta, rakiðr or raktr), v.
    1) to spread out, unwind, unfold, = r. í sundr (hón rakti motrinn ok leit á um hríð);
    refl., rekjast, to unwind itself (en þráðrinn raktist af tvinnahnoðanu); lát hendr þínar rekjast niðr fyrir þik, let they arms hang straight down; rekjast ór svefni, to start from sleep;
    2) to track, trace (þeir rekja spor sem hundar); r. kyn, ættir, to trace a pedigree; r. fram, to expound (bað hann fram r. guðs lög); r. minni til, to remember.
    * * *
    pres. rek; pret. rakði and rakti; subj. rekði, rekti; part. rakinn (older rakiðr); imper. rek, rektú; different from reka; [Ulf. uf-rakjan = ἐκτείνειν, ἐπισπαν; Engl. reach; Dan.-Swed. række, räcka; Germ. reichen; Gr. ὀ-ρέγω; Lat. rĕgo; cp. also rakna, réttr, q. v.]:—to spread out, unfold, unwind, of cloth, a clew, thread, and the like, rekja, rekja sundr; hón rakti motrinn ok leit á um hrið, Ld. 202; hón þrífr upp motrinn ok rekr sundr, 192; sýndi hón Þorsteini marga dúka ok röktu í sundr, Grett. 160; þat var helzt gaman Helgu, at hón rekði skikkjuna Gunnlaugs-naut, ok horfði þar á löngum, Ísl. ii. 274, 275; hann leiddi hann um eik ok rakti svá ór honum þarmana, Nj. 275; af skolu þau klæði rekja, unwrap the clothes, N. G. L. i. 339:—reflex. to unwind itself, en þráðrinn rakðisk af tvinna-hnoðanu, Hkr. iii. 117; röktusk svá á enda allir hans þarmar, Fb. i. 527; lát hendr þínar í tómi rekjask niðr fyrir þik, do stretch thy arms straight down, Sks. 293; rekjask ór svefni, to arise from sleep, Am. 88: rekjask úr, to unwind itself, get disentangled, be set right; það rekst úr bágindum hans.
    2. to discharge; ef þræll manns rekr til lausnar at leysa sik, þá skal eigi gefa honum frelsi fyrr en hann hafi hálf-goldit verð sitt, N. G. L. i. 174.
    II. to trace; rekja spor, to track, trace; þeir rekja spor sem hundar, Fms. i. 8; þeir röktu spor hans norðan, Landn. 179, Fs. 66:—rekja kyn, ættir, to trace a pedigree, Ó. H. (pref.), Hdl. 44; þar skal rekja til bauga-tal, Grág. ii. 63; guðin rökðu til spádóma, at …, Edda 18, Stj. 444, Mar.; lítt rekjum vér drauma til flestra hluta, Nj. 178; rekja minni til, to recollect, remember, Fms. viii. 278; þeir röktu fram sín vísendi, Stj. 602; bað hann fram r. Guðs lög, to expose, Fms. viii. 277; rakti hann fyrir þeim helgar ritningar, Hom. (St.); r. bænir sínar fyrir e-n, to say one’s prayers, Ó. H. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > REKJA

  • 29 SLÉTTR

    a. plain, flat, even, smooth; s. völlr, level field; s. sjór, smooth sea; segja sínar farar eigi sléttar, to tell of one’s journey not having been smooth, to report a failure; neut. slétt, as adv. straight, quite (gengu þeir slétt út af borðunum); smoothly, well (tala slétt); eigi mundi ferðin takast slétt, the journey would not go smoothly.
    * * *
    adj. [Ulf. slaihts = λειος, Luke iii. 5; a word common to all Teut. languages, but in the Scandin. the h is lost, as Dan. slet; but in Germ. schlicht and schlecht, in Engl. slight, etc.]:—plain, flat, even, smooth, level; sléttr steinn, Eg. 141; á sléttum velli, Fms. i. 137, ii. 319, Edda 31; slett land, Fb. i. 431; vellir sléttir, Ó. H. 134; sléttr sjór, a smooth sea; þar sem slétr er, Fms. vii. 297; ú-sléttr, uneven, rough: metaph., segja sínar (farar) eigi sléttar, to tell of one’s journey not having been smooth, i. e. that it had all gone wrong, Orkn. 68, Eg. 75, Nj. 254, Ld. 64, Fms. i. 75: gengu þeir slétt ( straight) út af borðunum, Fms. ii. 319.
    2. neut. slétt, just, precisely; þat nægðisk öllum slétt, Stj. 293: smonthly, well, eigi mundi ferðin takask slétt, the journey would not go smoothly, Fms. ii. 127; tala slétt, to talk smoothly, Hkr. i. 10; mæla slétt, Hom. 151; hyggja því flárra sem hann talar sléttara, Bjarn. 21.
    II. [Germ. schlecht; Dan. slet], slight, trivial, common; tvenn bakstr-járn ok in þriðju slétt, Vm. 58; Maríu-líkneski tvau ok þriðja slétt, Pm. 1, (but rare.)
    COMPDS: sléttfjallaðr, sléttlendi, sléttlendr, sléttmáll, sléttmæli, sléttorðr, sléttsmíðaðr, sléttsmíði, sléttyrði.

    Íslensk-ensk orðabók > SLÉTTR

  • 30 AF

    of
    * * *
    prep. w. dat.
    I. Of place:
    1) off, from;
    G. hljóp af hesti sínum, G. jumped off his horse;
    ganga af mótinu, to go away from the meeting;
    Flosi kastaði af sér skikkjunni, threw off his cloak;
    Gizzur gekk af útsuðri at gerðinu, from the south-west;
    hann hafði leyst af sér skúa sína, he had taken off his shoes;
    Steinarr vildi slíta hann af sér, throw him off;
    tók Gísli þá af sér vápnin, took off his arms;
    bréf af Magnúsi konungi, a letter from king Magnus;
    hverr af öðrum, one after another, in succession;
    vil ek þú vinnir af þér skuldina, work off the debt;
    muntu enga sætt af mér fá, no peace at my hand;
    rísa af dauða, to rise from the dead;
    vakna af draumi, to awaken from a dream;
    lúka upp af hrossi, to open a gate from off a horse;
    vindr stóð af landi, the wind blew from the land;
    2) out of;
    verða tekinn af heimi, to be taken out of the world;
    gruflar hón af læknum, she scrambles out of the brook;
    Otradalr var mjök af vegi, far out of the way.
    Connected with út; föstudaginn fór út herrinn af borginni, marched out of the town.
    II. Of time; past, beyond:
    af ómagaaldri, able to support oneself, of age;
    ek em nú af léttasta skeiði, no longer in the prime of life;
    þá er sjau vikur eru af sumri, when seven weeks of summer are past;
    var mikit af nótt, much of the night was past.
    III. In various other relations:
    1) þiggja lið af e-m, to receive help from one;
    hafa umboð af e-m, to be another’s deputy;
    vera góðs (ills) maklegr af e-m, to deserve good (bad) of one;
    féll þar lið mart af Eyvindi, many of Eyvind’s men fell there;
    þá eru þeir útlagir ok af goðorði sínu, have forfeited their goðorð;
    þá skalt þú af allri fjárheimtunni, forfeit all the claim;
    ek skal stefna þér af konunni, summon thee to give up;
    2) off, of;
    höggva fót, hönd, af e-m, to cut off one’s foot, hand;
    vil ek, at þú takir slíkt sem þér líkar af varningi, whatever you like of the stores;
    þar lá forkr einn ok brotit af endanum, with the point broken off;
    absol., beit hann höndina af, bit the hand off;
    fauk af höfuðit, the head flew off;
    3) of, among;
    hinn efniligasti maðr af ungum mönnum, the most promising of the young men;
    4) with;
    hláða, (ferma) skip af e-u, to load (freight) a ship with;
    fylla heiminn af sínu kyni, to fill the world with his offspring;
    5) of (= ór which is more frequent);
    húsit var gert af timbr stokkum, was built of trunks of trees;
    6) fig., eigi vita menn hvat af honum er orðit, what has become of him;
    hvat hefir þú gert af Gunnari, what hast thou done with Gunnar?;
    7) denoting parentage, descent, origin;
    ok eru af þeim komnir Gilsbekkingar, are descended from them;
    kominn af Trójumönnum, descended from the Trojans;
    8) by, of (after passive);
    ek em sendr hingat af Starkaði, sent hither by;
    ástsæll af landsmónnum, beloved of;
    9) on account of, by reason of, by;
    úbygðr at frosti ok kulda, because of frost and cold;
    ómáli af áverkum, speechless from wounds;
    af ástæld hans, by his popularity;
    af því, therefore;
    af hví, wherefor why;
    af því at, because;
    10) by means of, by;
    framfœra e-n af verkum sínum, by means of his own labour;
    af sínu fé, by one’s own means;
    absol., hann fekk af hina mestu sœmd, derived great honour from it;
    11) with adjectives, in regard to;
    mildr af fé, liberal of money;
    góðr af griðum, merciful;
    12) used absol. with a verb, off away;
    hann bað hann þá róa af fjörðinn, to row the firth off;
    ok er þeir höfðu af fjörðung, when they had covered one forth of the way;
    sofa af nóttina, to sleep the night away.
    * * *
    prep. often used elliptically by dropping the case, or even merely adverbially, [Ulf. af; A. S. and Engl. of, off; Hel. ab; Germ. ab; Gr. άπό; Lat. a, ab.] With dat. denoting a motion a loco; one of the three prepp. af, ór, frá, corresponding to those in locoá, í, við, and ad locumá, í, at. It in general corresponds to the prepp. in locoá, or in locum til, whilst ór answers more to í; but it also frequently corresponds to yfir, um or í. It ranges between ór and frá, generally denoting the idea from the surface of, while ór means from the inner part, and frá from the outer part or border. The motion from a hill, plain, open place is thus denoted by af; by ór that from an enclosed space, depth, cavity, thus af fjalli, but ór of a valley, dale; af Englandi, but ór Danmörk, as mörk implies the notion of a deep wood, forest. The wind blows af landi, but a ship sets sail frá landi; frá landi also means a distance from: af hendi, of a glove, ring; ór hendi, of whatever has been kept in the hand (correl. to á hendi and í hendi). On the other hand af is more general, whilst frá and ór are of a more special character; frá denoting a departure, ór an impulse or force; a member goes home af þingi, whereas ór may denote an inmate of a district, or convey the notion of secession or exclusion from, Eb. 105 new Ed.; the traveller goes af landi, the exile ór landi: taka e-t af e-m is to take a thing out of one’s hand, that of taka frá e-m to remove out of one’s sight, etc. In general af answers to Engl. of, off, ór to out of, and frá to from: the Lat. prepp. ab, de, and ex do not exactly correspond to the Icelandic, yet as a rule ór may answer to ex, af sometimes to ab, sometimes to de. Of, off, from among; with, by; on account of by means of, because of concerning, in respect of.
    A. Loc.
    I. With motion, off, from:
    1. prop. corresp. to á,
    α. konungr dró gullhring af hendi sér (but á hendi), Ld. 32; Höskuldr lætr bera farm af skipi, unload the ship (but bera farm á skip), id.; var tekit af hestum þeirra, they were unsaddled, Nj. 4; Gunnarr hafði farit heiman af bæ sínum, he was away from home, 82; Gunnarr hljóp af hesti sínum, jumped off his horse (but hl. á hest), 83; hlaupa, stökkva af baki, id., 112, 264 ; Gunnarr skýtr til hans af boganum, from the bow, where af has a slight notion of instrumentality, 96; flýja af fundinum, to fly from off the battle-field, 102; ríða af Þríhyrningshálsum, 206; út af Langaholti, Eg. 744 ; sunnan ór Danmörk ok af Saxlandi, 560; ganga af mótinu, to go from the meeting, Fms. vii. 130; af þeirra fundi reis María upp ok fór, 625. 85 ; Flosi kastaði af ser skikkjunni, threw his cloak off him (but kasta á sik),Nj. 176; taka Hrungnis fót af honum, of a load, burden, Edda 58; land þat er hann fiskði af, from which he set off to fish, Grág. i. 151, is irregular, frá would suit better; slíta af baki e-s, from off one’s back, ii. 9 ; bera af borði, to clear the table, Nj. 75.
    β. where it more nearly answers to í; þeir koma af hafi, of sailors coming in (but leggja í haf), Nj. 128 ; fara til Noregs af Orkneyjum (but í or til O.), 131; þeim Agli fórst vel ok komu af hafi i Borgarfjörð, Eg. 392 ; hann var útlagi ( outlawed) af Noregi, where ór would be more regular, 344; af Islandi, of a traveller, Fms. x. 3; búa her af báðum ríkjunum, to take a levy from, 51; hinir beztu bændr ór Norðlendingafjórðungi ok af Sunnlendingafjórðungi, the most eminent Southerners and Northerners, 113; Gizzurr gékk af útsuðri at gerðinu, from south-west, Sturl. ii. 219; prestar af hvárutveggja biskupsdæmi, from either diocess, Dipl. ii. 11; verða tekinn af heimi, to be taken out of the world, 623. 21; gruflar hon af læknum, scrambles out of the brook, Ísl. ii. 340; Egill kneyfði af horninu í einum drykk, drained off the horn at one draught, literally squeezed every drop out of it, Eg. 557; brottuaf herbúðunurn, Fms. x. 343.
    γ. of things more or less surrounding the subject, corresp. to yfir or um; láta þeir þegar af sér tjöldin, break off, take down the tents in preparing for battle, Eg. 261; kyrtillinn rifnaði af honum, his coat burst, caused by the swollen body, 602; hann hafði leyst af sér skúa sína, he untied his shoes (but binda á sik), 716; Steinarr vildi slíta hann af sér, throw him off, of one clinging to one’s body, 747; tók Gísli þá af sér vápnin, took off his arms, Fms. vii. 39. Of putting off clothes; fara af kápu, Nj. 143; far þú eigi af brynjunni, Bs. i. 541; þá ætlaði Sigurðr at fara af brynjunni, id.; þá var Skarphéðinn flettr af klæðunum, Nj. 209: now more usually fara or klæðum, fötum, exuere, to undress.
    δ. connected with út; föstudaginn for út herrinn af borginni, marched out of the town, Nj. 274; ganga út af kirkjunni, to go out of the church, now út úr, Fms. vii. 107: drekki hann af þeirri jörðunni, of something impregnated with the earth, Laekn. 402.
    ε. more closely corresponding to frá, being in such cases a Latinism (now frá); bréf af páfa, a pope’s bull, Fms. x. 6; rit af hánum, letter from him, 623. 52; bréf af Magnúsi konungi, a letter from king Magnus, Bs. i. 712; farið þér á brautu af mér í eilífan eld, Hom. 143; brott af drottins augliti, Stj. 43.
    ζ. denoting an uninterrupted continuity, in such phrases as land aflandi, from land to land, Eg. 343, Fas. ii. 539; skip af skipl. from ship to ship, Fms. v. 10; brann hvat af öðru, one after another, of an increasing fire, destroying everything, i. 128; brandr af brandi brenn, funi kveykist af funa, one from another, Hm. 56; hverr af öðrum, one after another, in succession, also hverr at öðrum, Eb. 272, 280 (where at in both passages).
    2. metaph., at ganga af e-m dauðum, to go from, leave one dead on the spot, of two combatants; en hann segiz bani hins ef hann gekk af dauðum manni, Grág. ii. 88, Hkr. 1. 327; undr þykir mér er bróðir þinn vildi eigi taka af þér starf þetta, would not take this toil from thee, Nj. 77; þegnar hans glöddust af honum, were fain of him, Fms. x. 380; at koma þeim manni af sér er settr var á fé hans, to get rid of, Ld. 52; vil ek þú vinriir af þér skuldina, work off the debt, Njarð. 366; reka af sér, to repel, Sturl. ii. 219; hann á þá sonu er aldri munu af oss ganga, who will never leave us, whom we shall never get rid of, Fas. i. 280; leysa e-n af e-u, to relieve, 64; taka e-n af lífi, to kill, Eg. 48, 416, Nj. 126; af lífdögum, Fms. vii. 204; ek mun ná lögum af því máli, get the benefit of the law in this case, Eg. 468; muntu enga sætt af mér fá, no peace at my hand, 414; rísa af dauða, to rise from death, Fms. ii. 142; guð bætti honum þó af þessi sótt, healed him of this sickness, ix. 390; vakna af sýn, draumi, svefni, to awaken from a vision, dream, sleep, 655 xxxii. I, Gísl. 24, Eb. 192, Fas. i. 41. Rather with the notion out of, in the phrase af sér etc., e. g. sýna e-t af scr, to shew, exhibit a disposition for or against, Ld. 18; gera mikit af sér, to shew great prowess, Ísl. ii. 368; éf þú gerir eigi meira af þér um aðra leika, unless you make more of thyself, Edda 32; Svipdagr hafði mikit af sér gert, fought bravely, Fas. i. 41; góðr (illr) af sér, good ( bad) of oneself, by nature; mikill af sjálfum sér, proud, bold, stout, Nj. 15; ágætastr maðr af sjálfum sér, the greatest hero, Bret.: góðr af ser, excellent, Hrafn. 7; but, on the contrary, af sér kominn, ruinous, in decay; this phrase is used of old houses or buildings, as in Bs. i. 488 = Sturl. l. c.; af sér kominn af mæði can also be said of a man fallen off from what he used to be; kominn af fotum fram, off his legs from age, Sturl. i. 223, Korm. 154 (in a verse).
    II. WITHOUT MOTION:
    1. denoting direction from, but at the same time continuous connection with an object from which an act or thing proceeds, from; tengja skip hvárt fram af stafni annars, to tie the ships in a line, stem to stern, Fms. i. 157, xi. 111; svá at þeir tóku út af borðum, jutted out of the boards, of rafters or poles, iv. 49; stjarna ok af sem skaft, of a comet, ix. 482; lúka upp af hrossi, to open a gate from off a horse, Grág. ii. 264; hon svarar af sínu sæti sem álpt af baru, Fás. i. 186; þar er sjá mátti utau af firði, af þjóðleið, that might be seen from the fareway on the sea when sailing in the firth, Hkr. ii. 64; þá mun hringt af (better at) Burakirkju, of bells rung at the church, Fms. xi. 160; gengr þar af Meðalfellsströnd, projects from, juts out, of a promontory, Ld. 10.
    2. denoting direction alone; upp af víkinni stóð borg mikil, a burg inland from the inlet, Eg. 161; lokrekkja innar af seti, a shut bed inward from the benches in the hall, Ísl. ii. 262; kapella upp af konungs herbergjum, upwards from, Fms. x. 153; vindr stóð af landi, the wind stood off the land, Bárð. 166.
    β. metaph., stauda af e-u, vide VI. 4.
    γ. ellipt., hallaði af norðr, of the channel, north of a spot, Boll. 348; also, austr af, suðr af, vestr af, etc.
    3. denoting absence; þingheyendr skulu eigi vera um nótt af þingi ( away from the meeting), eðr lengr, þá eru þeir af þingi ( away from (be meeting) ef þeir eru or ( out of) þingmarki, Grág. i. 25; vera um nótt af várþingi, 115; meðan hann er af landi héðan, abroad, 150.
    β. metaph., gud hvíldi af öllum verkum sínum á sjaunda degi, rested from his labours, Ver. 3.
    4. denoting distance; þat er komit af þjóðleið, out of the high road, remote, Eg. 369; af þjóðbraut, Grág. ii. 264, i. 15; Otradalr (a farm) var mjök af vegi, far out of the way, Háv. 53.
    B. TEMP, past, from, out of, beyond:
    1. of a person’s age, in the sense of having past a period of life; af ómaga aldri, of age, able to support oneself, Grág. i. 243; af aeskualdri, stricken in years, having past the prime of life, Eg. 202; lítið af barnsaldri, still a child, Ld. 74; ek em nú af léttasia skeiði, no longer in the prime of life, Háv. 40.
    2. of a part or period of time, past; eigi síðar en nótt er af þingi, a night of the session past, Grág. i. 101; þá er sjau vikur eru af sumri, seven weeks past of the summer, 182; tíu vikur af sumri, Íb. 10; var mikit af nótt, much of the night was past, Háv. 41; mikið af vetri, much of the winter was past, Fas. ii. 186; þriðjungr af nótt, a third of the night past, Fms. x. 160; stund af degi, etc.; tveir mánoðr af sumri, Gþl. 103.
    3. in adverbial phrases such as, af stundu, soon; af bragði, at once; af tómi, at leisure, at ease; af nýju, again; af skyndingu, speedily; af bráðungu, in a hurry, etc.
    C. In various other relations:
    I. denoting the passage or transition of an object, concrete or abstract, of, from.
    1. where a thing is received, derived from, conferred by a person or object; þiggja lið af e-m, to derive help from, Edda 26; taka traust af e-m, to receive support, comfort from, Fms. xi. 243; taka mála af e-m, to be in one’s pay, of a soldier, Eg. 266; halda land af e-m, to hold land of any one, 282; verða viss af e-m, to get information from, 57, Nj. 130; taka við sök af manni (a law term), to undertake a case, suit, Grág. i. 142; hafa umboð af e-m, to be another’s deputy, ii. 374; vera góðs (ills) maklegr af e-m, to deserve good (bad) of, Vd. 88 (old Ed., the new reads frá), Fs. 45; afla matar af eyjum, to derive supplies from, Eb. 12.
    2. where an object is taken by force:
    α. prop. out of a person’s hand; þú skalt hnykkja smíðit af honum, wrest it out of his hand, Nj. 32; cp. taka, þrífa, svipta e-u (e-t) af e-m, to wrest from.
    β. metaph. of a person’s deprival of anything in general; hann tók af þér konuna, carried thy wife off, Nj. 33; tók Gunnarr af þér sáðland þitt, robbed thee of seedland, 103; taka af honum tignina, to depose, degrade him, Eg. 271; vinna e-t af e-m, to carry off by force of arms, conquer, Fms. iii. 29; drepa menn af e-m, for one, slay one’s man, Eg. 417; fell þar lið mart af Eyvindi, many of Eyvind’s people fell there, 261.
    γ. in such phrases as, hyggja af e-u (v. afhuga), hugsa af e-u, to forget; hyggja af harmi; sjá af e-u, to lose, miss; var svá ástúðigt með þeim, at livargi þóttist mega af öðrum sjá, neither of them could take his eyes off the other, Sturl. i. 194; svá er mörg við ver sinn vær, at varla um sér hon af hoiuun nær, Skálda 163.
    3. denoting forfeiture; þá eru þeir útlagir, ok af goðorði sínu, have forfeited their priesthood, Grág. i. 24; telja hann af ráðunum fjár síns alls, to oust one, on account of idiocy or madness, 176; verða af kaupi, to be off the bargain, Edda 26; þá skalt þú af allri fjárheimtunni, forfeit all the claim, Nj. 15; ek skal stefna þér af konunni, summon thee to forfeit, a case of divorce, id.; ella er hann af rettarfari um hana, has forfeited the suit, Grág. i. 381.
    β. ellipt., af ferr eindagi ef, is forfeited, Grág. i. 140.
    II. denoting relation of a part to a whole, off, of, Lat. de; höggva hönd, höfuð, fót af e-um, to cut one’s hand, head, foot off, Nj. 97, 92, Bs. i. 674; höggva spjót af skapti, to sever the blade from the shaft, 264; hann lét þá ekki hafa af föðurarfi sínum, nothing of their patrimony, Eg. 25; vil ek at þú takir slíkt sem þér líkar af varningi, take what you like of the stores, Nj. 4; at þú eignist slíkt af fé okkru sem þú vili, 94.
    β. ellipt., en nú höfum vér kjörit, en þat er af krossinum, a slice of, Fms. vii. 89; Þórðr gaf Skólm frænda sínum af landnámi sínu, a part of, Landn. 211; hafði hann þat af hans eigu er hann vildi, Sturl. ii. 169; þar lá forkr einn ok brotið af endanum, the point broken off, Háv. 24, Sturl. i. 169.
    γ. absol. off; beit hann höndina af, þar sem nú heitir úlfliðr, bit the hand off, Edda 17; fauk af höfuðit, the head flew off, Nj. 97; jafnt er sem þér synist, af er fótrinn, the foot is off, id.; af bæði eyru, both ears off, Vm. 29.
    2. with the notion ofamong; mestr skörungr af konum á Norðrlöndum, the greatest heroine in the North, Fms. i. 116; hinn efniligasti maðr af ungum mönnum í Austfjörðum, the most hopeful of youths in the Eastfirths, Njarð. 364; af ( among) öllurn hirðmönnuni virði konungr mest skáld sín, Eg. 27; ef hann vildi nokkura kaupa af þessum konum, Ld. 30; ör liggr þar útiá vegginum, ok er sú af þeirra örum, one of their own arrows, Nj. 115.
    β. from, among, belonging to; guð kaus hana af ollum konum sér til móður, of the Virgin Mary, Mar. A. i. 27.
    γ. metaph., kunna mikit (lítið) af e-u, to know much, little of, Bragi kann mest af skáldskap, is more cunning of poetry than any one else, Edda 17.
    δ. absol. out of, before, in preference to all others; Gunnarr bauð þér góð boð, en þú vildir eingi af taka, you would choose none of them, Nj. 77; ráða e-t af, to decide; þó mun faðir minn mestu af ráða, all depends upon him, Ld. 22; konungr kveðst því mundu heldr af trúa, preferred believing that of the two, Eg. 55; var honum ekki vildara af ván, he could expect nothing better, 364.
    3. with the additional sense of instrumentality, with; ferma skip af e-u, to freight a ship with, Eg. 364; hlaða mörg skip af korni, load many ships with corn, Fms. xi. 8; klyfja tvá hesta af mat, Nj. 74; var vágrinn skipaðr af herskipum, the bay was covered with war ships, 124; fylla ker af glóðum, fill it with embers, Stj. 319; fylla heiminn af sínu kyni, to fill the world with his offspring, Ver. 3.
    III. denoting the substance of which a thing is made, of; used indifferently with ór, though ór be more frequent; þeir gerðu af honum jörðina, af blóði hans sæinn ok vötnin, of the creation of the world from the corpse of the giant Ymir; the poem Gm. 40, 41, constantly uses ór in this sense, just as in modern Icelandic, Edda 5; svá skildu þeir, at allir hlutir væri smíðaðir af nokkru efni, 147 (pref.); húsit var gert af timbrstokkum, built of trunks of timber, Eg. 233; hjöhin vóru af gulli, of gold, golden, Fms. i. 17; af osti, of cheese, but in the verse 1. c. ór osti, Fms. vi. 253; línklæði af lérepti, linen, Sks. 287.
    2. metaph. in the phrases, göra e-t af e-n ( to dispose of), verða af ( become of), hvat hefir þú gört af Gunnari, what hast thou done with Gunnar? Njarð. 376; hvat af motrinuni er orðit, what has become of it? of a lost thing, Ld. 208; hverfr Óspakr á burt, svá eigi vita menn hvat af honum er orðit, what has become of him? Band. 5.
    IV. denoting parentage, descent, origin, domicile, abode:
    1. parentage, of, from, used indifferently with frá; ok eru af þeim komnir Gilsbekkingar, descend from them, but a little below—frá honum eru konmir Sturlungar, Eb. 338, cp. afkvæmi; af ætt Hörðakára, Fms. i. 287; kominn af Trojumönnum, xi. 416; af Ása-ætt (Kb. wrongly at), Edda I.
    β. metaph., vera af Guði (theol.), of God, = righteous, 686 B. 9; illr ávöxtr af íllri rót, Fms. ii. 48; Asia er kölluð af nafni nokkurar konu, derives her name from, Stj. 67; af honum er bragr kallaðr skáldskapr, called after his name, Edda 17.
    2. of domicile; af danskri tungu, of Danish or Scandinavian origin, speaking the Danish tongue, Grág. ii. 73; hvaðan af löndum, whence, native of what country? Ísl.
    β. especially denoting a man’s abode, and answering to á and í, the name of the farm (or country) being added to proper names, (as in Scotland,) to distinguish persons of the same name; Hallr af Síðu, Nj. 189; Erlingr af Straumey, 273; Ástríðr af Djúpárbakka, 39; Gunnarr af Hlíðarenda (more usual frá); þorir haklangr konungr af Ögðum, king of Agdir, Eg. 35, etc.; cp. ór and frá.
    V. denoting a person with whom an act, feeling, etc. originates, for the most part with a periphrastic passive:
    1. by, the Old Engl. of; as, ek em sendr hingað af Starkaði ok sonum hans, sent hither by, Nj. 94; inna e-t af hendi, to perform, 257; þó at alþýða væri skírð af kennimönnum, baptized of, Fms. ii. 158; meira virðr af mönnum, higher esteemed, Ld. 158; ástsæll af landsmönnum, beloved, íb. 16; vinsæll af mönnum, Nj. 102; í allgóðu yfirlæti af þeim feðgum, hospitably treated by them, Eg. 170; var þá nokkut drukkið af alþjóð, there was somewhat hard drinking of the people, Sturl. iii. 229; mun þat ekki upp tekið af þeim sükudólgum mínum, they will not clutch at that, Nj. 257; ef svá væri í hendr þér búit af mér, if í had so made everything ready to thy hands, Ld. 130; þá varð fárætt um af föður hans, his father said little about it, Fms. ii. 154.
    2. it is now also sometimes used as a periphrase of a nom., e. g. ritað, þýtt af e-m, written, translated, edited by, but such phrases scarcely occur in old writers.
    VI. denoting cause, ground, reason:
    1. originating from, on account of, by reason of; af frændsemis sökum, for kinship’s sake, Grág. ii. 72; ómáli af áverkum, speechless from wounds, 27; af manna völdum, by violence, not by natural accident, of a crime, Nj. 76; af fortölum Halls, through his pleading, 255; af ástsæld hans ok af tölum þeirra Sæmundar, by his popularity and the eloquence of S., Íb. 16; af ráðum Haralds konungs, by his contriving, Landn. 157; úbygðr af frosti ok kulda, because of frost and cold, Hkr. i. 5.
    β. adverbially, af því, therefore, Nj. 78; af hví, why? 686 B. 9; þá verðr bóndi heiðinn af barni sínu, viz. if he does not cause his child to be christened, K. Þ. K. 20.
    2. denoting instrumentality, by means of; af sinu fé, by one’s own means, Grág. i. 293; framfæra e-n af verkum sinum, by means of one’s own labour, K. Þ. K. 142; draga saman auð af sökum, ok vælum ok kaupum, make money by, 623. I; af sínum kostnaði, at hi s own expense, Hkr. i. 217.
    β. absol., hún fellir á mik dropa svá heita at ek brenn af öll, Ld. 328; hann fékk af hina mestu sæmd, derived great honotur from it, Nj. 88; elli sótti á hendr honum svá at hann lagðist í rekkju af, he grew bedridden from age, Ld. 54; komast undan af hlaupi, escape by running, Fms. viii. 58; spinna garn af rokki, spin off a wheel (now, spinna á rokk), from a notion of instrumentality, or because of the thread being spun out (?), Eb. 92.
    3. denoting proceeding, originating from; lýsti af höndum hennar, her hands spread beams of light, Edda 22; allir heimar lýstust ( were illuminated) af henni, id.; en er lýsti af degi, when the day broke forth, Fms. ii. 16; lítt var lýst af degi, the day was just beginning to break, Ld. 46; þá tók at myrkja af nótt, the ‘mirk-time’ of night began to set in, Eg. 230; tók þá brátt at myrkva af nótt, the night grew dark, Hkr. ii. 230.
    4. metaph., standa, leiða, hljótast af, to be caused by, result from; opt hlýtst íllt af kvenna hjali, great mischief is wrought by women’s gossip (a proverb), Gísl. 15, 98; at af þeim mundi mikit mein ok úhapp standa, be caused by, Edda 18; kenna kulda af ráðum e-s, to feel sore from, Eb. 42; þó mun her hljótast af margs manns bani, Nj, 90.
    5. in adverbial phrases, denoting state of mind; af mikilli æði, in fury, Nj. 116; af móð, in great emotion, Fms. xi. 221; af áhyggju, with concern, i. 186; af létta, frankly, iii. 91; af viti, collectedly, Grág. ii. 27; af heilu, sincerely, Eg. 46; áf fári, in rage; af æðru, timidly, Nj. (in a verse); af setning, composedly, in tune, Fms. iii. 187; af mikilli frægð, gallantly, Fas. i. 261; af öllu afli, with all might, Grág. ii. 41; af riki, violently, Fbr. (in a verse); af trúnaði, confidently, Grág. i. 400.
    VII. denoting regard to, of, concerning, in respect of, as regards:
    1. with verbs, denoting to tell of, be informed, inquire about, Lat. de; Dioscorides segir af grasi því, speaks of, 655 xxx. 5; er menn spurðu af landinu, inquired about it, Landn. 30; halda njósn af e-u, Nj. 104; er þat skjótast þar af at segja, Eg. 546, Band. 8.
    β. absol., hann mun spyrja, hvárt þér sé nokkut af kunnigt hversu for með okkr, whether you know anything about, how, Nj. 33; halda skóla af, to hold a school in a science, 656 A. i. 19 (sounds like a Latinism); en ek gerða þik sera mestan mann af öllu, in respect of all, that you should get all the honour of it, Nj. 78.
    2. with adjectives such as mildr, illr, góðrafe-u, denoting disposition or character in respect to; alira manna mildastr af fo, very liberal, often-banded, Fms. vii. 197; mildr af gulli, i. 33; góðr af griðum, merciful, Al. 33; íllr af mat en mildr af gulli, Fms. i. 53; fastr af drykk, close, stingy in regard to, Sturl. ii. 125; gat þess Hildigunnr at þú mundir góðr af hestinum, that you would be good about the horse, Nj. 90, cp. auðigr at, v. at, which corresponds to the above phrases; cp. also the phrase af sér above, p. 4, col. I, ll. 50 sqq.
    VIII. periphrasis of a genitive (rare); provincialis af öllum Predikaraklaustrum, Fms. x. 76; vera af hinum mesta fjandskap, to breathe deep hatred to, be on bad terms with, ix. 220; af hendi, af hálfu e-s, on one’s behalf, v. those words.
    IX. in adverbial phrases; as, af launungu, secretly; af hljóði, silently; v. those words.
    β. also used absolutely with a verb, almost adverbially, nearly in the signification off, away; hann bað þá róa af fjörðinn, pass the firth swiftly by rowing, row the firth off, Fms. ix. 502; var pá af farit þat seni skerjóttast var, was past, sailed past, Ld. 142; ok er þeir höfðu af fjórðung, past one fourth of the way, Dropl. 10: skína af, to clear up, of the skv, Eb. 152; hence in common language, skína af sér, when the sun breaks forth: sofa af nóttina, to sleep it away, Fms. ii. 98; leið af nóttin, the night past away, Nj. 53; dvelja af stundir, to kill the time, Band. 8; drepa af, to kill; láta af, to slaughter, kill off;
    γ. in exclamations; af tjöldin, off with the awnings, Bs. i. 420, Fins, ix. 49.
    δ. in the phrases, þar af, thence; hér af, hence, Fms. ii. 102; af fram, straight on, Nj. 144; now, á fram, on, advance.
    X. it often refers to a whole sentence or to an adverb, not only like other prepp. to hér, hvar, þar, but also redundantly to hvaðan, héðan, þaðan, whence, hence, thence.
    2. the preposition may sometimes be repeated, once elliptically or adverbially, and once properly, e. g. en er af var borit at borðinu, the cloth was taken off from the table, Nj. 176; Guð þerrir af (off, away) hvert tár af ( from) augum heilagra manna, God wipes off every tear from the eyes of his saints, 655 xx. vii. 17; skal þó fyrst bætr af lúka af fé vegaiula, pay off, from, Gþl. 160, the last af may be omitted—var þá af borið borðinu—and the prep. thus be separated from its case, or it may refer to some of the indecl. relatives er or sem, the prep. hvar, hér, þar being placed behind them without a case, and referring to the preceding relative, e. g. oss er þar mikit af sagt auð þeim, we have been told much about these riches, Band. 24; er þat skjótast þar af at segja, in short, shortly. Eg. 546; þaðan af veit ek, thence í infer, know, Fms. i. 97.
    XI. it is moreover connected with a great many verbs besides those mentioned above, e. g. bera af, to excel, whence afbragð, afbrigði; draga af, to detract, deduct, hence afdráttr; veita ekki af, to be hard with; ganga at, to be left, hence afgangr; standast af um e-t, to stand, how matters stand; sem af tekr, at a furious rate; vita af, to be conscious, know about (vide VII).
    D. As a prefix to compounds distinction is to be made between:
    I. af privativum, denoting diminution, want, deduction, loss, separation, negation of, etc., answering indifferently to Lat. ab-, de-, ex-, dis-, and rarely to re- and se-, v. the following COMPDS, such as segja, dicere, but afsegja, negare; rækja, colere, but afrækja, negligere; aflaga, contra legem; skapligr, normalis, afskapligr, deformis; afvik, recessus; afhús, afhellir, afdalr, etc.
    II. af intensivum, etymologically different, and akin to of, afr-, e. g. afdrykkja = ofdrykkja, inebrietas; afbrýði, jealously; afbendi, tenesmus; afglapi, vir fatuus, etc. etc. Both the privative and the intensive af may be contracted into á, esp. before a labial f, m, v, e. g. á fram = af fram; ábrýði = afbrýði; ávöxtr = afvöxtr; áburðr = afburðr; ávíta = afvíta (?). In some cases dubious. With extenuated and changed vowel; auvirðiligr or övirðiligr, depreciated, = afv- etc., v. those words.

    Íslensk-ensk orðabók > AF

  • 31 af-hvarf

    n. [hverfa], a diversion, turning aside, Hm. 33, in which passage it is opp. to gagnvegr, the straight path, Lâ. 204.

    Íslensk-ensk orðabók > af-hvarf

  • 32 ALLR

    (öll, allt), a.
    1) all, entire, whole;
    hón á allan arf eptir mik, she has all the heritage after me;
    af öllum hug, with all (one’s) heart;
    hvítr allr, white all over;
    bú allt, the whole estate;
    allan daginn, the whole day;
    í allri veröld, in the whole world;
    allan hálfan mánuð, for the entire fortnight;
    with addition of ‘saman’;
    allt saman féit, the whole amount;
    um þenna hernað allan saman, all together;
    2) used almost adverbially, all, quite, entirely;
    klofnaði hann allr í sundr, he was all cloven asunder, kváðu Örn allan villast, that he was altogether bewildered;
    var Hrappr allr brottu, quite gone;
    allr annarr maðr, quite another man;
    3) gone, past;
    áðr þessi dagr er allr, before this day is past;
    var þá óll þeirra vinátta, their friendship was all over;
    allt er nú mitt megin, my strength is exhausted, gone;
    4) departed, dead (þá er Geirmundr var allr);
    5) neut. sing. (allt) used. as a subst. in the sense of all, everything;
    þá var allt (all, everybody) við þá hrætt;
    hér er skammætt allt, here everything is transient;
    with a compar. all the more (því öllu þungbærri);
    with gen., allt missera (= öll misseri), all the year round;
    allt annars, all the rest;
    at öllu annars, in all other respects;
    alls fyrst, first of all;
    alls mest, most of all;
    in adverbial phrases: at öllu, in all respects, in every way;
    í öllu, in everything;
    með öllu, wholly, quite;
    neita með öllu, to refuse outright;
    6) pl. allir (allar, öll), as adj. or substantively, all (þeir gengu út allir);
    ór öllum fjórðungum á landinu, from all the quarters of the land;
    allir aðrir, all others, every one else;
    flestir allir, nearly all, the greatest part of;
    gen. pl. (allra) as an intensive with superlatives, of all things, all the more;
    nú þykkir mér þat allra sýnst, er, all the more likely, as;
    allra helzt, er þeir heyra, particularly now when they hear;
    allra sízt, least of all.
    * * *
    öll, allt, and alt, adj. [Ulf. alls = πας, άπας, όλος; A. S. eall; Engl. and Germ. all].
    A. In sing. as adj. or substantively, cunctus, totus, omnis:
    I. all, entire, the whole; hón á allan arf eptir mik, she has all my heritage after me, Nj. 3; um alla þingsafglöpun, every kind of þ., 150; gaf hann þat allt, all, 101; at öllum hluta, in totum, Grág. i. 245; allr heilagr dómr, the whole body of Christians, ii. 165; á öllu því máli, Fms. vii. 311; allu fólki, thewhole people, x. 273; hvitr allr, white all over, 655 xxxii. 21; bú allt, thewhole estate, Grág. i. 244; fyrir allt dagsljós, before any dawn of light, Hom. 41: with the addition of saman = άπας—Icel. now in fem. sing. and n. pl. say öll sömun, and even n. sing. allt samant; in old writers saman is indecl.,—the whole, Germ. sänmtlich, zusammen; allt saman féit, thewhole amount, entire, Grág. ii. 148; þenna hernað allan saman, all together, Fms. i. 144; fyrir allan saman ójafnað þann, Sd. 157. Metaph. in the phrase, at vera ekki allr þar sem hann er sénn (séðr), of persons of deep, shrewd characters, not to be seen through, but also with a feeling of something ‘uncanny’ about them, Fms. xi. 157 (a familiar phrase); ekki er oil nótt úti enn, sagði draugrinn, the night is not all over yet, said the ghost, ‘the Ides are not past’ (a proverb), v. Ísl. Þjóðs.
    2. all, entire, full; allan hálfan mánuð, for the entire fortnight, Nj. 7; þar til er Kjartani þykir allt mál upp, until Kjartan thought it was high time, of one nearly (or) well-nigh drowned, Hkr. i. 286.
    II. metaph. past, gone, dead, extinct; perh. ellipt., vera allr í brottu, quite gone, Eb. 112 new Ed.; var Hrappr þá allr í brottu, Nj. 132; then by an ellipsis of ‘brottu,’ or the like, allr simply = past, gone:
    α. past, of time; seg þú svá fremi frá því er þessi dagr er allr, when this day is past, Nj. 96, Fms. ii. 38, 301; var þá öll þeirra vinátta, their friendship was all gone, Fms. ix. 428; allt er mi mitt megin, my strength is gone, exhausted, Str.
    β. dead; þá er Geirmundr var allr, gone, dead, Landn. (Hb.) 124; síz Gunnarr at Hlíðarenda var allr, since G. of Lithend was dead and gone (v. l. to lézt), Nj. 142; sem faðir þeirra væri allr, after his death, Stj. 127; þá er Nói var allr, 66; en sem hann var allr, 100; eptir þat er Sara var öll, after all Sara’s days were over, 139, 140, 405; á vegum allr hygg ek at at ek verða munu, that I shall perish on the way, Gg. verse 5; með því at þú ert gamlaðr mjök, þá munu þeir eigi út koma fyr en þú ert allr, Háv. 57; still freq. in Swed., e. g. blifwa all af bekumring, be worn out with sorrow; vinet blev alt, fell short; tiden er all, past.
    III. used almost adverbially, when it may be translated by all, quite, just, entirely; klofnaði hann allr í sundr, was all cloven asunder, Nj. 205; er sá nú allr einn í þínu liði er nú hefir eigi höfuðs, ok hinn, er þá eggiaði hins versta verks er eigi var fram komit, where it seems, however, rather to mean one and the same … or the very same …, thus, and he is now one and the same man in thy band, who has now lost his head, and he who then egged thee on to the worst work when it was still undone, or the very same, … who, Nj. 213; vil ek at sú görð häldist öll, in all its parts, 256; kváðu Örn allan villast, that he was all bewildered, Ld. 74.
    IV. neut. sing. used as a subst. in the sense of all, everything, in every respect; ok for svá með öllu, sem …, acted in everything as…, Nj. 14, Ld. 54; ok lát sem þú þykist þar allt eiga, that you depend upon him in all, Fms. xi. 113; eigi er enn þeirra allt, they have not yet altogether won the game, Nj. 235: í alls vesöld, in all misery, Ver. 4; alls mest, most of all, especially, Fms. ii. 137 C, Fs. 89 (in a verse); in mod. usage, allra mest, cp. below. The neut. with a gen.; allt missera, all the year round, Hom. 73; allt annars, all the rest, Grág. ii. 141; at öllu annars, in all other respects, K. Þ. K. 98; þá var allt (all, everybody) við þá hrætt, Fas. i. 338. In the phrases, at öllu, in all respects, Fms. i. 21, Grág. i. 431; ef hann á eigi at öllu framfærsluna, if he be not the sole supporter, 275: úreyndr at öllu, untried in every way, Nj. 90; cp. Engl. not at all, prop. not in every respect, analogous to never, prop. not always: fyrir alls sakir, in every respect, Grág. ii. 47, Fas. i. 252: í öllu, in everything, Nj. 90, 228: með öllu, wholly, quite, dauðr með öllu, quite dead, 153; neita með öllu, to refuse outright, Fms. i. 35, 232, Boll. 342: um allt, in respect of everything, Nj. 89; hence comes the adverb ávalt, ever = of allt = um allt, prop. in every respect, v. ávalt.
    V. the neut. sing. allt is used as an adv., right up to, as far as, all the way; Brynjólfr gengr allt at honum, close to him, Nj. 58; kómu allt at bænum, 79; allt at búðardyrunum, right up to the very door of the booth, 247; allt norðr urn Stað, all along north, round Cape Stad, Fms. vii. 7; suðr allt í Englands haf, iv. 329; verit allt út í Miklagarð, as far out as Constantinople, ii. 7, iv. 250, 25; allt á klofa, Bárð. 171.
    2. everywhere, in all places; at riki Eireks konungs mundi allt yfir standa í Eyjunum, might stretch over the whole of the Islands, Eg. 405; Sigröðr var konungr allt um Þrændalög, over all Drontheim, Fms. i. 19; bjoggu þar allt fyrir þingmenn Runólfs goða, the liegemen of R. the priest were in every house, ii. 234 ( = í hverju húsi, Bs. i. 20); allt norðr um Rogaland, all the way north over the whole of R., Fms. iv. 251; vóru svirar allt gulli búnir, all overlaid with gold, vi. 308; hafið svá allt kesjurnar fyrir, at ekki megi á ganga, hold your spears everywhere (all along the line) straight before you, that they (the enemy) may not come up to you, 413; allt imdir innviðuna ok stafnana, vii. 82.
    3. nearly = Lat. jam, soon, already; vóru allt komin fyrir hann bréf, warrants of arrest were already in his way, Fms. vii. 207; var allt skipat liðinu til fylkingar, the troops were at once drawn up in array, 295; en allt hugðum vér ( still we thought) at fara með spekt um þessi héruð, Boll. 346.
    4. temp. all through, until; allt til Júnsvöku, Ann. 1295; allt um daga Hákonar konungs, all through the reign of king Hacon, Bs. i. 731.
    5. in phrases such as, allt at einu, all one, all in the same way, Fms. i. 113. In Icel. at present allt að einu means all the same: allt eins, nevertheless; ek ætla þó utan a. eins, Ísl. ii. 216; hann neitaði allt eins at…, refused all the same, Dipl. iii. 13; allt eins hraustliga, not the less manly, Fms. xi. 443. The mod. Icel. use is a little different, namely = as, in similes = just as; allt eins og blómstrið eina (a simile), just as the flower, the initial words of the famous hymn by Hallgrim.
    6. by adding ‘of’ = far too …, much too …, Karl. 301 (now freq.)
    7. with a comparative, much, far, Fms. vi. 45 (freq.)
    VI. neut. gen. alls [cp. Ulf. allis = όλως; A. S. ealles], used as an adv., esp. before a negative (ekki, hvergi), not a bit, not at all, no how, by no means; þeir ugðu alls ekki at sér, they were not a bit afraid, Nj. 252; hræðumst vér hann nú alls ekki, we do not care a bit for him, 260; á hólmgöngu er vandi en alls ekki ( none at all) á einvigi, Korm. 84; en junkherra Eiríkr þóttist ekki hafa, ok kallaði sik Eirík alls ekki (cp. Engl. lackland), Fms. x. 160; alls hvergi skal sök koma undir enn þriðja mann, no how, in no case, by no means, Grág. i. 144: sometimes without a negative following it; ær alls geldar, ewes quite barren, Grág. i. 502; hafrar alls geldir, id.; alls vesall, altogether wretched, Nj. 124; alls mjök stærist hann nú, very much, Stj.; a. mest, especially, Fs. 89, Fms. ii. 137. In connection with numbers, in all, in the whole; tólf vóru þau alls á skipi, twelve were they all told in the ship, Ld. 142; tíu Íslenzkir menn alls, 164; alls fórust níu menn, the slain were nine in all, Ísl. ii. 385; verða alls sárir þrír eða fleiri, Grág. ii. 10; alls mánuð, a full month, i. 163; þeir ala eitt barn alls á aefi sinni, Rb. 346.
    β. with addition of ‘til’ or ‘of’ = far too much; alls of lengi, far too long a time, Fms. i. 140; hefnd alls til lítil, much too little, vi. 35.
    B. In pl. allir, allar, öll, as adj. or substantively:
    1. used absol. all; þeir gengu út allir, all men, altogether, Nj. 80; Síðan bjoggust þeir heiman allir, 212; Gunnarr reið ok beir allir, 48; hvikit þér allir, 78, etc.
    2. as adj., alla höfðingja, all the chiefs, Nj. 213; ór öllum fjórðungum á landinu, all the quarters of the land, 222; at vitni guðs ok allra heilagra manna, all the saints, Grág. ii. 22; í allum orrostum, in all the battles, Fms. x. 273; Josep ok allir hans ellifu bræðr, Stj., etc.
    3. by adding aðrir, flestir, etc.; allir aðrir, all other, everyone else, Nj. 89, Fms. xi. 135: flestir allir, nearly all, the greatest part of, v. flestr; in mod. use flestallir, flest being indecl.: allir saman, altogether, Nj. 80.
    4. adverb., Gregorius hafði eigi öll fjögr hundruð, not all, not quite, four hundred, Fms. vii. 255.
    5. used ellipt., allir ( everybody) vildu leita þér vegs, Nj. 78.
    6. gen. pl. allra, when followed by superl. neut. adj. or adv., of all things, all the more; en nú þyki mér þat allra sýnst er …, all the more likely, as …, Ld. 34; allra helzt er þeir heyra, particularly now when they hear, Fms. ix. 330; allra helzt ef hann fellr meir, all the rather, if …, Grág. ii. 8; allra sízt, least of all, 686 B. 2; bæn sú kemr til þess allra mest, especially, Hom. 149: very freq. at present in Icel., and used nearly as Engl. very, e. g. allra bezt, the very best; a. hæst, neðst, fyrst, the very highest, lowest, foremost, etc.
    C. alls is used as a prefix to several nouns in the gen., in order to express something common, general, universal.
    COMPDS: allsendis, allsháttar, allsherjar, allsherjarbúð, allsherjardómr, allsherjarfé, allsherjargoði, allsherjarlið, allsherjarlýðr, allsherjarlög, allsherjarþing, allskonar, allskostar, allskyns, allsstaðar, allsvaldandi, allrahanda, allraheilagra.

    Íslensk-ensk orðabók > ALLR

  • 33 á-lit

    n. [líta á], prop. a view:
    I. aspect, appearance, esp that of a person’s face, gait, etc.; vænn at áliti, fair, gentle of aspect, Nj. 30; fagr álitum, Edda 5, Eluc. 35, Bær. 7: of other animate or inanimate objects, dökkr álits, black of aspect, Fms. vi. 229; eigi réttr álits, crooked, not straight (of a broken leg), Bs. i. 743; smíði fagrt áliti, Hom. 128: the whole form, shape, hvert á. sem hann hefði, Fms. xi. 433; hann hafði ymsa manna á. eða kykvenda, Post. 656 C. 26.
    II. of a mind, a view, thought, consideration, reflection; með áliti ráðsmanna, Fms. Vii. 139; með skjótu áliti, at a glance, Sks. 3: esp. in pl., þú ferr með góðum vilja en eigi með nógum álitum, inconsiderately, Lv. 38; meir með ákefð en álitum, Stj. 454. Hom. 24; gjöra e-t at álitum, to take a matter into (favourable) consideration, Nj. 3, Lv. 16.
    2. in mod. use, opinion; does not occur in old writers (H. E. i. 244 it means authority), where there is always some additional notion of reflection, consideration. Compds such as almennings-álit, n., public opinion, are of mod. date.
    β. it is now also used in the sense of reputation; vera í miklu (litlu) áliti.
    COMPDS: álitaleysi, álitalítill, álitamál.

    Íslensk-ensk orðabók > á-lit

  • 34 á-sjón

    f. superintendence, inspection, Js. 46; gen. ásjónar, used as adv. = eye’s view (= sjónhending), in a straight direction, Vm. 135.

    Íslensk-ensk orðabók > á-sjón

  • 35 bein-línis

    adv. in a straight line, directly, (mod.)

    Íslensk-ensk orðabók > bein-línis

  • 36 bein-skeyti

    n. a straight-shooting, good shot, Fms. vii. 120, v. 337, viii. 140, v. I.

    Íslensk-ensk orðabók > bein-skeyti

  • 37 bein-skeyttr

    adj. straight-shooting, a good shot, Fms. ii. 320.

    Íslensk-ensk orðabók > bein-skeyttr

  • 38 bein-vaxinn

    part. straight-grown, tall and slim.

    Íslensk-ensk orðabók > bein-vaxinn

  • 39 bjúgr

    a. bowed, hooked, crooked, bent;
    hvárt er yðr þykkir bjúgt eða beint, whether it seems to you crooked or straight, whether you like it or not.
    * * *
    s, m., medic., Lat. tumor; in many compds: skyr-bjúgr, scorbuticus, Engl. scorbutic; vind-bjúgr, tumor aereus; vatns-bjúgr, tumor oedematosus, Fél. ix. 197.

    Íslensk-ensk orðabók > bjúgr

  • 40 brúna-skurðr

    m. cutting the hair straight across the brows (as in the later Roman time), Ld. 272.

    Íslensk-ensk orðabók > brúna-skurðr

См. также в других словарях:

  • straight — [strāt] adj. [ME streght, pp. of strecchen, to STRETCH] 1. having the same direction throughout its length; having no curvature or angularity [a straight line] 2. not crooked, bent, bowed, wavy, curly, etc. [straight hair] 3. upright; erect… …   English World dictionary

  • Straight — Straight, a. [Compar. {Straighter}; superl. {Straightest}.] [OE. strei?t, properly p. p. of strecchen to stretch, AS. streht, p. p. of streccan to stretch, to extend. See {Stretch}.] 1. Right, in a mathematical sense; passing from one point to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • straight — ► ADJECTIVE 1) extending uniformly in one direction only; without a curve or bend. 2) properly positioned so as to be level, upright, or symmetrical. 3) in proper order or condition. 4) honest and direct. 5) (of thinking) clear and logical. 6) in …   English terms dictionary

  • Straight — is a term which may commonly refer to:* The quality or state of extending in one direction without turns, bends or curves; or being without influence or interruption * The personal character of displaying honesty or fairness * A poker hand… …   Wikipedia

  • Straight 8 — is an independent filmmaking event founded in 1999 and based in the United Kingdom. The name is derived from the medium and editing style used to create the short films. Participants use Super 8 mm film (commonly referred to as Super 8), shooting …   Wikipedia

  • Straight Up — ist ein Pop/R B Lied und ein Nummer eins Hit aus dem Jahre 1989 von der US amerikanischen Pop und R B Sängerin und Tänzerin Paula Abdul. Die Single erreichte 1989 Platz 1 der Billboard Hot 100 und brachte Abdul damit den kommerziellen Durchbruch …   Deutsch Wikipedia

  • Straight — (engl. ‚gerade‘, ‚geradeaus‘, ‚direkt‘, ‚geradlinig‘) bezeichnet: Straight (Album), Musikalbum von Tobias Regner Straight (Film), deutscher Spielfilm von Nicolas Flessa aus dem Jahr 2007 Straight acting, englischer Ausdruck für heterosexuell… …   Deutsch Wikipedia

  • straight — straight; straight·en; straight·en·er; straight·ish; straight·ly; straight·ness; straight·for·ward·ly; straight·for·ward·ness; …   English syllables

  • Straight — Straight, adv. In a straight manner; directly; rightly; forthwith; immediately; as, the arrow went straight to the mark. Floating straight. Shak. [1913 Webster] I know thy generous temper well; Fling but the appearance of dishonor on it, It… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • straight — 〈[strɛıt] Adj.; undekl.; umg.〉 1. konsequent 2. 〈abwertend〉 lässig 3. 〈Sexualität〉 heterosexuell; Ggs gay 4. 〈Drogenszene〉 in Ordnung, sauber (von Rauschgift) [engl., „gerade, aufrecht, direkt“] * * * straight [streɪt ] <Adj.> [engl., eigtl …   Universal-Lexikon

  • straight — [adj1] aligned; not curved beeline*, collinear, consecutive, continuous, direct, erect, even, horizontal, in a line, in a row, inflexible, in line, invariable, level, like an arrow*, lineal, linear, near, nonstop, perpendicular, plumb,… …   New thesaurus

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»