Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

sicca

  • 41 lacuna

    lacūna, ae, f. (eig. lacuina v. lacus; vgl. Varro LL. 5, 26. Paul. ex Fest. 117, 8), jede trogartige Vertiefung, I) eig.: 1) die Vertiefung, Senkung, Höhlung, die Lücke, die Grube, das Loch, der Schlund, Abgrund, a) im Boden usw.: α) übh.: quā aratrum vomere lacunam facit, sulcus vocatur, Varro r. r. 1, 29, 3: solent eadem in lacunis (Bodensenkungen) nata esse, Vitr. 8, 1, 3: testacea spicata sunt diligenter exigenda, ut ne habeant lacunas (Lücken) nec extantes tumulos, Vitr. 7, 1, 4: in pavimento non audes facere lacunam (ein Loch), at in humu calces facis elixos, Varro sat. Men. 531: fontes et maria, quae meatus et lacunas et origines habent in gremio terrarum, Apul. de mund. 5 (vgl. lympha e lacuna fontium allata, Varro sat. Men. 442): lacunas (Gruben) facere ad pisces capiendos, Vulg. Isai. 19, 10. – proni foraminis lacunae, Apul. met. 6, 14: ostrea muriceis scopulorum mersa lacunis (Ritzen), Auson. ep. 9, 4. p. 166 Schenkl: lacunarum vertigo, der Wirbel der Stromuntiefen, Amm. 18, 8, 9: lacuna (ein Abgrund) palustribus aquis interfusa, Amm. 16, 12, 59: voragines lacunaeque, Schlünde u. Abgründe, Curt. 8, 14 (47), 8: caecae lacunae (Tiefen), Cic. Arat. 428 (680): lacunae salsae, die salzigen Tiefen od. Schlünde (des Meeres), Lucr. 3, 1031; 5, 791: u. so Neptuniae lacunae (Schlünde), Auct. bei Cornif. rhet. 4, 15. – β) insbes.,
    ————
    die Walkergrube, Lex de magistr. aqu. lin. 14 (vgl. Savignys Ztschr. für gesch. Rechtsw. 15, 203 ff.). – b) am tierischen Körper, sub eis (superciliis) lacunae, Varro r. r. 2, 7, 3: labrum superius sub ipsa medietate narium lacunā (Grübchen) quādam levi, quasi valle, signavit deus, Lact. de opif. dei 10, 19: sint modici rictus parvaeque utrimque lacunae (Grübchen), Ov. art. am. 3, 283: qui veste reductā ostentat foedas prope turpia membra lacunas (Löcher) perfossasque nates vicino podice nudat, Auson. epist. 4, 34. p. 160 Schenkl. – 2) die Lache, der Weiher, der Tümpel, der Teich, See, Sumpf, multi lacus multaeque lacunae (stehende Sümpfe), Lucr. 6, 538: magnae aquae vastaeque lacunae (Seen), Lucr. 6, 552: vastae lacunae (Sümpfe) Orci, Lucr. 1, 115: cavae lacunae, Verg. georg. 1, 117: totae solidam in glaciem vertēre lacunae, ibid. 3, 365: nec ulla adeo avia et sicca lacuna erat, ut vestigantium sitim falleret, Curt. 4, 16 (41), 14: quas vicinae suggessit praeda lacunae, anates maritas iunximus, Auson. epist. 3, 11. p. 159 Schenkl: cultor stagnorum, lucius, obscuras ulvā caenoque lacunas obsidet, Auson. Mosell. 122: siccare lacunis (Teiche) ac fossā urbem, Aur. Vict. de Caes. 37, 4: lacunam formare (für die Enten), Pallad. 1, 30, 1. – II) übtr., eine Lücke = Verlust, Nachteil, explere duplicem istam lacunam, Varro r. r. 2, 1, 28: explere illam lacunam rei familiaris, Cic. Verr. 2, 138: de
    ————
    Caelio, vide, ne qua lacuna in auro sit, daß bei dem Handel an dem Golde kein Verlust herauskomme, Cic. ad Att. 12, 6, 1: minima illa labes et quasi lacuna famae, der unbedeutende Makel oder, wenn ich so sagen darf, die Scharte, die unsere Ehre erlitten, Gell. 1, 3, 23. – Die umgelautete Form lucuna in sehr guten Handschriften des Vergil und Lukrez; s. Lachm. Lucr. 3, 1031. p. 205. Ribbeck prolegg. in Verg. p. 430. Schuchardt Vokal. usw. 1, 174.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lacuna

  • 42 lautus

    1. lautus, a, um, PAdj. (lavo), sauber, I) eig.: dolia lauta et pura et sicca, Cato r. r. 112, 3. – II) übtr.: a) nett, stattlich, ansehnlich, supellex, Cic.: opera lautiora, Plin.: lautioris mensae epulae, Hieron.: cena lautissima, Plin. ep. – b) anständig, ansehnlich, vornehm, fein, von feinem Ton, üppig (Ggstz. sordidus), patrimonium, Cic.: civitas, Cic.: homines lauti et urbani, Cic.: valde iam lautus es, bist schon gewaltig vornehm, setzest dich gewaltig aufs hohe Pferd, Cic.: lautiores liberti, Cic. – Plur. subst. lautī, ōrum, m., die Vornehmen, lautorum culinae, Sen. ep. 64, 1: cenae, Mart. 13, 7, 2. – v. Abstr., anständig, rühmlich, lautior liberalitas, Cic.: negotium, Cic.: cura lautissima, sorgfältigste, Plin.
    ————————
    2. lautus, ūs (lavo), das Baden, Aurel. Vict. de Caes. 10, 5.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lautus

  • 43 lux

    lūx, lūcis, f. (zu Wz. leuk, luk, griech. λευκός, ahd. liocht), das in der Natur verbreitete Licht, die ausgeströmte Lichtmasse, das Sonnenlicht, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) im allg.: solis, Cic.: lux aestiva, das Sommerlicht, Verg.: diurna, das Tageslicht, Lucr. 6, 848: brumalis, Winterlicht, Winterzeit, Ov.: luce od. solis luce clarius, Cic.: vom Licht des Mondes u. der Sterne, sub luce maligna (lunae), Verg. – u. übh. Licht, Glanz, die leuchtende u. glänzende Körper von sich strahlen, lux aena, der Glanz des Erzes, Verg.: lychnorum, Cic.: gemmae, Plin. – 2) insbes., das Tageslicht, der Tag, ante lucem, vor Tage, Cic.: ad lucem, zum Morgen, am Morgen, Cic. u. Suet.: in lucem, in den hellen Tag hinein, Curt. u. Mart.: prima lux, der anbrechende Tag, Liv.: luce novā od. sub luce, bei Tagesanbruch, Ov.: luce od. luci, am Tage, Plaut., Cic. u.a. (s. Weißenb. Liv. 35, 4, 5): luci palam, Cic.: in luci, bei Lichte, bei Tage, Lucr. 4, 233: cum luci simul, mit Tagesanbruch, Plaut.: cum primo luci (masc.), Plaut. cist. 525. Ter. adelph. 841. Comment. bei Varro LL. 6, 92. Gell. 2, 29, 14: vixdum luce certā, vixdum satis certā luce, Liv.: post solis occasum iam obscurā luce, Liv.: luce clarā, Liv. 23, 10, 7. Auct. b. Hisp. 42, 2: luci claro (masc.), Plaut. aul. 748. Varro sat. Men. 67. 238. 512: in maxima luce, am hellen lichten Tage, Val. Max. 7, 3,
    ————
    9. – meton., der Tag als Zeitabschnitt, centesima, Cic.: per novem luces, Ov. met. 4, 262: natalis, Geburtstag, Ov.: iugalis, Hochzeitstag, Ov. – B) übtr.: 1) der Himmelskörper, illae quae fulgent luces, Cic. Arat. 96. – 2) das Licht der Welt, Lebenslicht, a) eig.: lucem intueri, Cic., od. videre, leben, Ov.: in lucem suscipi, Cic.: sub lucem dare, gebären, Iuvenc.: in lucem edi, Cic.: luci edi, Cic. poët.: in lucem venire, Manil.: lucem aspicere, Cic.: luce privare, Cic.: cum luce dolorem finire, Ov.: qui hospitio lucis fruitus est annis XXXV III, Corp. inscr. Lat. 10, 4728. – b) meton., das Leben selbst, lux ultima, d.i. der Tod, Verg.: corpora luce carentia, Verg.: lucem propriam accipere (durch die Geburt), Cic.: dah. als Liebkosungswort, mea lux od. lux mea, mein Leben, Cic. u. Ov.: u. so lux, salve! Plaut. – 3) (wie αυγή) das Augenlicht, die Augen, damnum lucis ademptae, Ov.: siccā luce, Rutil. – II) übtr., das Licht, 1) das Licht der Öffentlichkeit, benefacta in luce collocari volunt, wollen in den Vordergrund gestellt (= gesehen) werden, Cic.: Isocrates luce forensi caruit, Cic.: lucem non aspicere, carere publico, Cic.: res occultas in lucem proferre, Cic.: familiam e tenebris in lucem vocavit, zog aus der Dunkelheit ans Licht, Cic. – v. Örtl., in luce Italiae cognosceris, im Angesichte Italiens, Cic.: u. so in luce Asiae versari (Ggstz. se Cappadociae latebris occultare), Cic. – 2) = die Erleuch-
    ————
    tung, Aufklärung, historia testis temporum, lux veritatis, Cic.: sententiae auctoris lucem desiderant, Cic.: qui lucem eripere conantur, Klarheit in Nacht zu verwandeln, Cic. – 3) (wie φῶς), das Licht = neues Leben, Hilfe, Rettung, Heil, lucem dispicere coepistis, Cic.: lucem afferre rei publicae, Cic.: lux affulsit civitati, Liv.: lucem ingenii porrigere civibus, Cic.: v. Pers., lux Dardaniae, spes o fidissima Teucrûm, v. Hektor, Verg. – 4) der Glanz, d.i. a) der Glanzpunkt, leuchtende Mittelpunkt, die Sonne, haec urbs, lux orbis terrarum, Cic. Cat. 4, 11. – b) Glanz und Ruhm, genus sine luce, Sil. 8, 248.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lux

  • 44 mollis

    mollis, e (aus * molduis, zu altindisch mdū-ḥ), beweglich, biegsam, geschmeidig, weich, I) eig. u. übtr.: A) an sich biegsam, gelenk, geschmeidig, elastisch, weich, 1) eig.: a) v. Gliedern des Körpers: commissurae et artus (digitorum), Cic.: internodia, Ov.: colla, crura, Verg.: glomeratio crurum, Plin. – bes. v. den geschmeidigen Gliedern Tanzender, cernere saltantes et mollia membra moventes, Lucr.: si vox est, canta, si mollia brachia, salta, Ov. – u. Gehender, tener et mollis incessus, Sen.: in incessu mollior, Ov.: poet., molles fugae, v. Laufe im Zirkus, Claud. – b) v. Bäumen: iuncus, Verg.: virgulta, Petron. poët. – c) v. Haar, geschmeidig, weich, wallend, capilli, Hor. u. Ov. – d) v. Gerätschaften, pilenta, elastische, sanft schwebende, nicht stoßende, Verg.: oscilla, bewegliche, Verg.: riget lorica molli catenā, gelenken, elastischen, Val. Flacc. – im üblen Sinne: arcus, schlaffer B., Ov. – e) v. Wasser usw., sich leicht bewegend, ruhig fließend, sanft dahinwallend, mollis aquae natura, Lucr.: undae, Lucr.: flumen, Catull.: Euphrates ibat iam mollior undis, ruhiger, nicht mehr wild tobend, Verg. – f) v. der Luft, sich leicht bewegend = säuselnd, sanft wehend, aurae, Ov.: zephyri, Ov.
    2) übtr.: a) v. Werken der Kunst, α) in der Bildhauerkunst, in wellenförmiger Linie sich bewegend,
    ————
    nicht steif, weich-, zart gehalten (Ggstz. durus, rigidus), Calamidis signa dura, sed tamen molliora quam Canachi, Cic.: duriora Callon atque Hegesias, iam minus rigida Calamis, molliora adhuc supra dictis Myron fecit, Quint. – β) in der Beredsamkeit u. Poesie, weich, fließend, oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas, Cic.: molle et Xenophonteum genus sermonis, Cic. – molles levesque versus (Ggstz. duriusculi), Plin. ep.: mollissimum rhythmorum genus, Quint.: molle atque facetum adnuerunt Vergilio gaudentes rure Camenae, Hor. – b) v. Örtlichkeiten, die sich ohne merkliches Steigen od. Fallen erheben od. senken, sanft-, allmählich sich erhebend, -aufsteigend od. - fallend, fastigium, Caes.: clivus, Verg., Quint. u.a.: litus m. et apertum, Caes.: trames, Ov.: curvamen, sanft, allmählich sich bildende, Plin. ep. Vgl. Fabri Liv. 21, 37, 3. Heß Tac. Germ. 1.
    B) äußeren Eindrücken nachgebend, geschmeidig, elastisch, weich, zart (Ggstz. durus), 1) eig.: a) v. Ggstdn. u. Gliedern des Körpers: tactus vero tumor inaequalis est et mollis et lubricus, Cels.: cum superior caro mollis sit, Cels.: maxilla est molle os, Cels. – torpuerunt molles ante genae, Ov.: mollis cutis, Cels.: m. cervix, m. manus, m. latus, Ov.: si venter m. est, wenn der Leib weich anzufühlen ist, Cels.; dagegen im üblen Sinne, venter m., ein schlaf-
    ————
    fer, eingefallener Leib, Hor.: u. facies decora fulta molli pede, zart und schwach, Hor. – Sprichw., in molli carne vermes nascuntur, in mürbem Fleische entstehen leicht Würmer = Phlegmatische sind leicht Beleidigungen ausgesetzt, Petron. 57, 3. – subst., mollia, ium, n., Weichlinge, Mollusken, eine Art Fische, Plin. 11, 267. – b) v. Lagerstätten, feretrum, weich (durch untergelegte Sträucher), Verg.: torus, Ov.: cubile seu molle seu durum, Cels. – c) v. Boden usw.: α) weich (Ggstz. durus), viridi caespite mollis humus, Ov.: mollia prata (λειμῶνες μαλακοί, Hom.), die weichen, grasreichen, Verg.: litora, Ov.: m. saxa facere, Ov.: amoenum ac molle iter, etiamsi est spatii amplioris, minus fatigat quam durum aridumque compendium, Quint. – β) locker, sandig (Ggstz. densus), arena, Ov.: planities, Plin.: mollius solum, Curt. – d) v. Gras, Kräutern usw., molli gramine membra levat, Ov.: herbae tenerae semper atque molles, schlank u. zart, Plin. ep.: hyacinthus, Verg. – arista, die weiche, glatte, Verg. – e) von Stoffen: lana, Cels.: aurum, Verg.: mollissima cera, Cic. – subst., mollia, ium, n., das Weiche (Ggstz. dura), Calp. ecl. 5, 71. – f) v. Früchten, v. Speisen, gleichs. der Zunge nachgebend, weich, mürbe, mild, castaneae, Verg.: fraga, Ov. – subst., mollia panis, das Wollige, Weiche, die Krume (Ggstz. crusta panis), Plin. 13, 28. – g) v. flüssigen Stoffen: cibus, qui mollem alvum praestet,
    ————
    erweichend auf den Leib wirkt, Cels.: u. so subst., mollia, ium, n., weicher Stuhlgang (Ggstz. dura alvus), Cels. 2, 8. p. 45, 33 D. – caseus (Ggstz. aridus), Cels. – pituita (Ggstz. sicca et arida), Cels.
    2) übtr., v. äußeren Eindrücken auf die Sinne, nicht hart, nicht rauh, nicht scharf, sanft, gelinde, mild, a) für das Gefühl: teneris labellis molles morsiunculae, Plaut.: tactus manuum mollior sit, Cels.: boves novelli tactu corporis mollissimo, Colum.: ut remedia, quae naturā sunt aspera, molli manu leniantur, Quint.: u. so sprichw., quodam modo molli brachio alqm obiurgare de alqa re, gleichs. durch sanften Anstoß mit dem Arme zurechtweisen, Cic. ad Att. 2, 1, 6. – habena, Cels.: ceratum, Cels. – dura molli cavantur aquā, Ov. – aestas, Verg.: caelum, Flor.: regio, Flor. – b) für den Geruch: odor mollissimus, Plin. – c) für den Geschmack: cibus interdum mollis interdum acer, Cels.: m. merum, Hor.: mollissima vina, Verg.
    II) bildl.: A) für äußere Eindrücke empfänglich, ihnen leicht zugänglich, leicht nachgebend, nachgiebig, zartfühlend, empfindsam (s. Seyffert Cic. Lael. 75. p. 4592), 1) im allg.: mollis animus ad accipiendam et ad deponendam offensionem, Cic.: infimā auriculā mollior, Cic. (u. so sprichw. in hoc titulo imā, quod aiunt, auriculā mollior, empfindlicher, Amm. 19, 12, 5): nec rigidā mollior aesculo, Hor.:
    ————
    purpureus molli in ore fiat pudor, zartfühlend, Ov.: mollissimae aures, zartes (durch Lobhudeleien leicht verletzliches) Gehör, Plin. pan.: aber molles auriculae, den Schmeicheleien leicht zugänglich, Hor. – mollis in obsequium, leicht geneigt usw., Ov.: mollior dea, Ov. – homo mollissimo animo, leicht zu rühren, Cic.: cor, pectus, vultus, Ov. – anni, das zarte Alter, Ov.: mollis (ohne Energie) consul, Liv.: molles, ubi ira resedit, animi, Liv. – quas (magnas res) qui impedire vult, quod desiderium non facile ferat, is et infirmus est mollisque naturā et ob eam ipsam causam in amicitia parum iustus, Cic.: fastidiosae mollesque mentes, empfindliche, leicht reizbare, Cic. – m. Infin., mater fortasse rogari mollior, für Bitten zugänglicher, weicher gestimmt, Claud. nupt. Hon. et Mar. 39.
    2) insbes.: a) nicht abgehärtet, empfindlich, verwöhnt, verweichlicht, verzärtelt, unmännlich, energielos, mollissimus enim hic (bos), ut durissimus primus, Varro: iam et locis mollioribus et accolarum ingeniis, Liv.: contempto cultorum molliore et locis simili genere, Liv.: mollia et fluida corpora Gallorum, Liv.: ut est mollis ad talia gens, Liv.: mollis et minime resistens ad calamitates perferendas mens eorum (Gallorum) est, Caes. – solutus et mollis in gestu, Cic.: philosophus tam mollis, tam languidus, tam enervatus, tam omnia ad voluptatem corporis referens,
    ————
    Cic.: apparet (Maecenatem) mollem fuisse, non mitem, Sen.: in dolore molliores, Cic.: molles Sabaei, Verg.: molles viri, Hor., u. insbes., molles viri = pathici, Liv. 33, 28, 2: u. subst., molles et impudici, Vitr. 2, 8, 12: neque fornicarii neque molles neque masculorum concubitores, Ps. Augustin. app. serm. 288, 2. – molles columbae, unkriegerische, Hor.: u. so in his mollibus castris (sc. amoris), Ov. – disciplina, Cic.: educatio, Quint.: vita, Ov.: mollis teneraque vox, Quint. – b) nachgiebig = furchtsam, zaghaft, schwach, consul, Liv.: sententia, Cic. – pecus, Verg.: lepus, Hor.
    B) v. dem, was einen leichten-, sanften Eindruck macht, auf sanften Empfindungen beruht, sanft, behaglich, angenehm, 1) im allg.: mollem ac iucundam efficere senectutem, Cic.: hic primus inflexit orationem et eam mollem teneramque reddidit, sanft, gefällig, Cic.: molliores flexiones in cantu, Cic.: translationes quam mollissimae, möglichst wenig auffallende, Cic.: m. gestatio, Plin. ep.: umbra, Verg.: quies, Lucr.: otium, Ov.: inertia, Hor.: somnus, Tibull. – neutr. adv., mollia ridere, Ov.: molle subridere, Pers.
    2) insbes.: a) sanft, leidenschaftslos, gelassen, glimpflich, mild, schonend, placidus mollisque, von Pers. (Ggstz. vehemens acerque), Cic.: oratio Caesaris, quae sane mollis et liberalis fuit, Cic.: m. oratio philosophorum, Cic.: m. nomen, Cic.: cuncta ad im-
    ————
    peratorem in mollius relata, glimpflicher, in milderem Lichte, Tac.: mollia iussa, imperia, Verg. u. Hor.: mollia dicta, Verg.: subicit haud mollia dictu, Sil. – b) empfindsam, sanft einschmeichelnd, sanft, zärtlich, rührend, sermo, Sall.: querelae, Hor.: verbis mollibus lenire alqm, Hor.: vincuntur molli pectora dura prece, Ov.: m. carmen, Hor.: illud mollissimum carmen, gar rührende Stelle, Cic.: bes. von elegischer, erotischer Poesie (s. Burmann Prop. 1, 7, 19; 2, 1, 41), versus, Ov.: modi. Hor. – c) nicht rauh, nicht hart, sanft geebnet, mollior et magis trita via, Quint.: volo id quam mollissimā viā consequi, auf die schonendste Weise, Liv.: sola viri molles aditus et tempora noras, wußtest, wo u. wann er seine gute Stunde hatte, Verg.: mollia tempora fandi, bequeme, günstige, Verg.: u. so veniet mollior hora votis tuis, Ov. – Abl. Sing. auch molle, Petron. 57, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mollis

  • 45 murta

    murta (myrta, mirta), ae, f. = μυρσίνη (Gloss.), I) Nbf. v. murtum, die Myrtenbeere, Varro LL. 5, 110: murta nigra, Cato r. r. 125: myrta sicca, Corp. inscr. Lat. 5, 6415: myrtae leves, Plin. Val. 4. fol. 314 (a), 59. – II) Nbf. v. myrtus, der Myrtenbaum, mirtae (so!) baca, Apic. 1, 24; 2, 43; 6, 120: murtae bacula, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 4, 69: virgulta murtae, ibid. 4, 3, 69.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > murta

  • 46 probatio

    probātio, ōnis, f. (probo), I) das für tüchtig Erkennen, A) = die Prüfung, Erprobung, Probe, Musterung, Schau, athletarum, Cic.: croci sinceri, Plin.: probatio futura est tua, qui locas, Cic.: probatio est m. folg. ut od. ne u. Konj., probatio ut sordium virus oleat, Plin. 29, 36: de omnibus quadrupedibus prima est probatio: qui idonei sint boves etc., ut viribus magnis sint etc., Varro r. r. 1, 20, 1: in his probatio una (die einzige Probe ihrer Güte besteht darin) ne sint fragilia et arida potius quam sicca folia, Plin. 12, 46. – Plur., expertiones et probationes eorum (fontium), Vitr. 8, 4, 1: probationes imperii, Solin. 9, 6. – B) die Gutheißung, Billigung, Genehmigung, Cic. Font. 17; II. Verr. 1. § 142 u. 143: probatio aut improbatio locatoris, Labeo dig. 19, 2, 60. § 3. – dah. der Schein der Wahrheit, Cic. Acad. 2, 99. – II) die Beweisführung, der Beweis, firma, Quint.: certa, Suet.: evidens (schlagender), Quint.: potentissima, Quint.: m. subj. Genet., oculorum, augenscheinlicher Beweis, Plin.: m. obj. Genet., veri, Lact.: eius rei, Iustin.: m. ex u. Abl., ex causis probatio, Quint. – Plur., scelerum probationes, Tac.: in tertium diem probationes exierunt, Plin. ep.: quartum diem probationes occuparunt, Plin. ep.: novas probationes invenisse, Plin. ep.: temptare alias probationes, Sen.: non satis convinci probationibus, Plin. ep.: quod obscurum est et
    ————
    ambignum probationibus adiuvandum est, Sen.: si dubia sunt, quae praecipis, probationes adicere debebis, Sen. – dah. als rhet. t. t., die Beweisführung, als der dritte Teil der Rede, Quint. 3, 9, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > probatio

  • 47 sitio

    sitio, īvī u. iī, ītum, īre (sitis), dürsten, I) intr. dürsten, A) eig. u. übtr.: 1) eig., Plaut., Cic. u.a.: m. folg. Genet., cochleae cum siriunt aëris, Symm. epist. 1, 27: im Bilde, fallacis undae sitit u. verae beatitudinis esurit et sitit, Apul. de deo Socr. 22. – unpers., quia esuritur, quia sititur, Augustin. serm. 104, 3. – Sprichw., mediis sitire in undis, beim größten Reichtume darben, Ov. met. 9, 761. – 2) übtr.: a) dürsten von Pflanzen, Bäumen, Äckern, dürr sein, nach Feuchtigkeit verlangen, sitiunt agri, Cic.: sitit tellus, Ov., herba, Verg., arbor, Plin.: luna sitiens, heiter (= sicca), Cato u. Plin.: valde sitiens colonia, an großem Wassermangel leidende, Plin. ep.: loci sitientes, loca sitientia (Ggstz. umida), trockene, wasserarme oder wasserlose Gegenden, Plin.: dies. auch subst., sitientia, ium n., Plin.: u. sitientia Africae, Plin. – b) große Hitze haben, im heißen Klima sein, von Gegenden u. Völkern Afri sicientes, Verg.: so auch canicula sitiens, hitzig, heiß, Ov. – B) bildl., dürsten, begierig sein, Partiz. sitiēns, dürstend, begierig, heißhungerig, eo gravius avidiusque sitiens, Cic.: avidus sitiensque redibis, Ov.: fac venias ad sitientes aures, nach Nachrichten schmachtende, Cic. – II) tr. nach etwas dürsten, A) eig.: Tagum, Mart.: pass., aquac sitiuntur, man dürstet nach Wasser, Ov. – B) bildl. = nach etwas begierig sein, lechzen, schmachten, ein
    ————
    heißes Verlangen tragen, sanguinem, Cic.: honores, Cic.: u. Partiz. sitiēns mit Genet., virtutis, Cic.: sanguinis Hectorei, Epit. Iliad.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sitio

  • 48 spatior

    spatior, ātus sum, ārī (spatium), mit gemessenem Schritte einhergehen, einherschreiten, herumspazieren, lustwandeln, sich ergehen, absol., Cic. u. Quint.: in palatio, Plin. ep.: sub divo, Suet.: in aggere aprico, Hor.: in sicca arena (v. der Krähe), Verg.: lato arvo, Ov.: ante ora deûm ad aras, Verg. – übtr., v. Lebl., sich ausbreiten, alae spatiantes, Ov.: spatiante venā intus, Plin.: vires eius (morbi), antequam spatientur, opprimere, Sen. – vulg. spatiarus = spatiaris, Corp. inscr. Lat. 1, 1220. – Aktive Nbf. spatio, wov. Infin. spatiare, Ven. Fort. vit. S. Mart. 4, 108.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > spatior

  • 49 tussis

    tussis, is, Akk. im, Abl. ī, f. (tundo), der Husten, Ter., Cels. u.a.: vetus, Cels.: sicca, Cels.: alci dare (verursachen) tussim, Catull.: tussi vexari, Fronto. – Plur., tusses, Hustenanfälle, Ter. heaut. 373. Plin. 20, 136. Amm. 19, 4, 2. – Ungew. Akk. tussem, Gargil. Mart. medic. de pomis § 16. 18. 26.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tussis

  • 50 umeo

    ūmeo (hūmeo), ēre, feucht-, naß sein, Ov. met. 10, 509 u.a. – Oft Partic. Praes. ūmēns, feucht, naß, Verg., Plin. pan. u.a.: umentes Pado campi, vom Po bewässerte, Tac.: poet., fluvius umens, Sil.: feucht vom Tau, nox, Sil., od. umbra (noctis), Verg.: astra, Stat.: von Tränen, oculi, Ov. – Plur. subst., ūmentia, ium, n., das Nasse (Ggstz. sicca), Ov. met. 1, 19: umentia ultra, jenseit der Sumpfgegend, Tac. ann. 1, 65.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > umeo

  • 51 Veneria

    Veneria, s. Sicca.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Veneria

  • 52 venus

    1. venus, eris, f. (altindisch vánas, Lieblichkeit, ahd. wunnia, Wonne), I) appellat., die Anmut, die anmutige Schönheit, der Liebreiz, die Lieblichkeit, der Reiz, a) übh.: quo fugit venus? Hor.: bene nummatum decorat suadela venusque, Hor. – Plur., omnes veneres atque venustates, Plaut. Stich. 278. – b) in Werken der Kunst: fabula nullius veneris, Hor.: illa solis Atticis concessa venus, Quint.: deesse iis (pictoribus) illam suam venerem, quam Graeci charita vocant, Plin. – Plur., Isocrates omnes dicendi veneres sectatus est, Quint. 10, 1, 79. – II) nom. propr., Venus, A) Venus, die Göttin der Huld u. Liebe, nach der Sage Gattin Vulkans, Mutter des Kupido, Cic. de nat. deor. 3, 59 sq. Varro r.r. 1, 1, 6. Lucr. 1, 2. Hor. carm. 1, 30, 1: Venus caelestis (Ggstz. vulgaria), Apul. apol. 12: etiamne militaris Venus castrensibus flagitiis praesidet et puerorum stupris? Arnob. 4, 7. – Veneris puer, v. Kupido, Ov. am. 1, 10, 17: Veneris filius, v. Kupido, Ov. met. 1, 463, von Äneas (den Anchises mit der Venus gezeugt), Verg. Aen. 1, 325; u. scherzh. Venere prognatus, v. Cäsar, Cael. in Cic. ep. 8, 15, 2: mensis Veneris, v. April, Ov. fast. 4, 61: Plur. Veneres Cupidinesque, Catull. 3, 1 u. 13, 12. Mart. 9, 11, 9 u. 11, 13, 16. – archaist. Genet. Venerus, Corp. inscr. Lat. 1, 565. lin. 7. u. 1, 1495: Dat. Venerei, ibid. 1, 1475. – Venus als masc. (vgl. Macr.
    ————
    sat. 3, 8, 3), Laev. fr. p. 79 M. Calvi fr. 8. p. 84 M. – B) meton.: 1) die Geschlechtsliebe, sine Cerere et Libero friget Venus, Ter.: marita, eheliche Liebe, Ov. – euphemist. für Beischlaf, Begattung, von Menschen u. Tieren, incertam Venerem rapientes, ungewisse Liebe genießend, Hor.: frigidus in Venerem, Verg.: iuvenum sera Venus, Tac.: auch rapere Venerem, empfangen, Verg.: Venus aversa, Päderastie, Capit. Albin. 11, 7: saepe morbum comitialem in pueris veneris (des Begattungstriebes, der Mannbarkeit), in puellis menstruorum initium (Eintritt) tollit, Cels. 3, 23. – 2) der geliebte Gegenstand, die Geliebte, sera, bejahrte, Ov.: meae Veneri sunt munera parta, Verg.: periuria Veneris, der Verliebten, Tibull. – 3) der Venuswurf, der glücklichste Wurf im Würfelspiele, wenn jeder Würfel oben eine andere Zahl der Augen zeigte, Prop. 4, 8, 45 sq. (Ggstz. canis), Venerem iecerat, Aug. b. Suet. Aug. 71, 2. – bildl., ille habuit suam Venerem, hat seinen Glückswurf getan, Sen. de benef. 2, 28, 2. – 4) der Venusstern, die Venus, ein Planet, Cic.: stella Veneris, Cic. – Dav.: A) Venerius ( nicht Venereus, s. Baiter not. crit. zu Cic. Tusc. 4, 68 ed. Orell. 2.), a, um, 1) zur Venus gehörig, Venus-, sacerdos od. antistita, Priesterin der Venus, Plaut.: Venerii servi, auch bl. Venerii, die Diener (Hierodulen) der erycinischen Venus in Sizilien, Cic.: spöttisch von Verres, homo Venerius, Diener
    ————
    der Venus, verbuhlt, Cic. – subst., a) Venerius, ī, m. (sc. iactus), der Venuswurf, der glücklichste Wurf (s. no. B, 3), Cic. de div. 1, 23 u. 2, 48: so auch hoc Venerium est, ein glücklicher Wurf, Plaut. asin. 905. – b) Veneriae, ārum, f., eine Muschelart, die Venusmuscheln, Sen. u. Plin. – Veneria pira, eine Art Birnen, die Venusbirnen, Colum. u. Plin. – c) Veneria, ae, f., eine Stadt, s. Sicca. – 2) zur sinnlichen Liebe gehörig, fleischlich, geschlechtlich, unzüchtig, res, Beischlaf, Cic. u. Nep.: so auch voluptates, complexus, Cic.: amor, Nep.: delphinus, geil, Gell.: Venerio morbo implicare alqm, mit einer geschlechtlichen Krankheit behaften (v. einer Quelle), Vitr. 2, 8, 12: nostros quoque antiquiores poëtas amasios ac Venerios (der sinnlichen Liebe ergeben) fuisse, Gell. 19, 9, 9. – B) Venerālia, ōrum u. ium, n., ein drei Tage vor dem ersten April gefeiertes Venusfest ( bei Plutarch. de quaest. Rom. 45 τῶν Ουενεραλίων εορτή gen.), Kalend. vet. in Graev. Thes. tom. 8. p. 98.
    ————————
    2. vēnus, ūs u. ī, m. (altindisch vasná-s, Kaufpreis, griech. ὦνος, Preis, ὠνεισθαι, kaufen), der Verkauf, nur im Dat. u. Acc. vorkommend: a) Dat., venui u. veno, zB. venui subicere, verkaufen, Apul.: venui habere, zu verkaufen haben, Apul.: veno dare alqd alci, an jmd. verhandeln, für Geld preisgeben, Tac.: veno exercere alqd, mit etwas handeln, Tac.: posita veno, zum Verkaufe ausgesetzt, Tac. Vgl. Nipperd. Tac. ann. 4, 1. – b) am häufigsten Acc.: venum dare, verkaufen, Sall. u.a.: so auch venum distrahere, Gell.: eo venum deferre, Porphyr.: venum ire, verkauft werden, Liv.: so auch venum redire, Claud.: Delfos (so!) venum pecus agere, Pacuv. fr.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > venus

  • 53 re-levō

        re-levō āvī, ātus, āre,    to life up, raise: e terrā corpus, O.: in cubitum membra, O.—To free from a bu<*>den, make light, lighten: epistulam graviorem pellectione: Ut relevent vimina curva favi (i. e. exonerare), O.: minimo ut relevere labore, i. e. be delivered, O.—Fig., to relieve, free, lighten, ease, soothe, alleviate, mitigate: curā et metu esse relevati: pectora sicca mero, O.: a curā mens rele vata est, O.: me, console: animum, T.: ut cibi satie tas et fastidium relevatur: casūs, O.: sitim, O.

    Latin-English dictionary > re-levō

  • 54 tum

        tum adv., of time    [3 TA-].—Of time past, then, at that time, in those times: placuit tum id mihi, T.: qui tum vexare cupiebant: vastae tum in his locis solitudines erant, L.: Caere, opulento tum oppido, L.: tum Staienus condemnatus est, i. e. in that trial.—In emphatic opposition to other advv. of time: tu nunc tibi Id laudi ducis quod tum fecisti inopiā? T.: quae tabula, tum imperio tuo revolsa, nunc a me tamen deportata est: Et tum sicca, prius creberrima fontibus, Ide, O.—Of time present (only in orat. obliq., for nunc), now, at this time, then: quando autem se, si tum non sint, pares hostibus fore? if they were not now so, L.—Of time future, then, in that case, if that be done, thereupon: Tum meae... Vocis accedet bona pars, H.: confer sudantes, ructantes... tum intelleges, etc.: agedum, dictatorem creemus... Pulset tum mihi lictorem, qui sciet, etc., L.—Of time indefinite, then, at such a time, in such circumstances, in this instance, if so: nam quid agimus, cum sevocamus animum?... quid, inquam, tum agimus, nisi, etc.?—Repeated, tum... tum, sometimes... sometimes, now... now, at one time... at another: tum hoc mihi probabilius, tum illud videtur: dictator tum appellare tum adhortari milites, L.—Of succession in time, then, thereupon, next, afterwards, forthwith: conlocari iussit hominem in aureo lecto... Tum ad mensam eximiā formā pueros iussit consistere: tum, prope iam perculsis aliis tribunis, A. Virginius Caesoni capitis diem dicit, L.—In a series, repeated, or with other advv. or conjj. varying the expression: ducem Hannibali unum e concilio datum (a Iove), tum ei ducem illum praecepisse ne respiceret, illum autem respexisse, tum visam beluam vastam, etc.: tum... alias... tum... alias: tum... tum... aliquando: tum... tum... aut... aut: modo... tum autem.—Fig., of succession in thought, and then, besides, also, moreover, again, further, on the other hand: Quot me censes homines iam deverberasse, Hospites tum civīs? as well as, T.: faciendum est igitur nobis ut... veteranorum, tum legionis Martiae quartaeque consensus... confirmetur.—After a general clause with cum, introducing a particular or emphatic assertion: cum... tum, as... so, while... also, not only... but also, as... so especially: Quom id mihi placebat, tum uno ore omnes omnia Bona dicere, T.: cum omnium rerum simulatio vitiosa est, tum amicitiae repugnat maxime: movet patres conscriptos cum causa tum auctor, L.—Cum, followed by tum vero, tum maxime, tum praecipue or tum inprimis, while... in particular, not only... but especially, while... above all, not only... but chiefly: cum haec sunt videnda, tum vero illud est hominis magni, etc.: cum infamia atque indignitas rei impediebat, tum maxime quod, etc., Cs.: cum multa non probo, tum illud inprimis quod, etc.— Cum, followed by tum certe, tum nimirum, tum etiam, tum quoque or tum praeterea, while... at least, as... so assuredly, both... and as well, not only... but moreover: at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis: cum memoriter, tum etiam amice, etc.: cum potestas maior, tum vir quoque potestati par, etc., L.—Referring to a temporal clause, with cum.—Of coincidence of definite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, even when, already when: tum, quom gratum mihi esse potuit, nolui, T.: cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur: tum mittendos legatos fuisse cum Perseus Graecas urbes obsideret, L.—Of succession in time, then, next, at once, forthwith: id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam Samnitium castra cepit: cum muros defensoribus nudasset, tum Afros ad subruendum murum mittit, L.—Of indefinite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, at such times as, whenever: omnis praedictio mali tum probatur cum ad praedictionem cautio adiungitur: tum cum sine pondere suci Mobilibus ventis arida facta volant, O.—With ubi, of succession in time, then, next, at once, forthwith: ubi eorum dolorem cognovi, tum meum animum in illos proposui: ubi spectaculi tempus venit, tum orta vis, L.—Of indefinite time, ubi... tum, whenever: Post ubi tempust promissa iam perfici, Tum coacti necessario se aperiunt, T.—With postquam or postea quam, of succession in definite time, then, at once: tum vero postquam res sociorum ante oculos prope suos ferri vidit, suum id dedecus ratus, etc., L.: posteaquam e portu piratae exierunt, tum coeperunt quaerere homines, etc., as soon as.—In indefinite time, then, always: postquam commoditas prava dicendi copiam consecuta est, tum malitia praevertere urbīs adsuevit.—With ut, ut... tum, or tum... ut, when, after, as soon as: ut vero accessit cohortatio... tum vero filium seduxit: ut vero aquam ingressi sunt, tum utique egressis rigere corpora, L.—With quando, tum... quando, or quando... tum, when, as soon as: utinam tum essem natus quando Romani dona accipere coepissent.—With dum, then, meanwhile: dum se glomerant... tum pondere turris Procubuit, V.—With quam diu, then, so long: qui, quam tibi amicus non modo tum fuerit quam diu tecum in provinciā fuit, verum, etc.—With a relative, then, at that time: Quā tempestate Paris Helenam innuptis iunxit nuptiis, Ego tum gravida expletis iam fui ad pariendum mensibus, C. poët.—With an abl absol., then, thereafter, at once: ut morte eius nuntiatā tum denique bellum confectum arbitraretur: ita rebus divinis peractis tum de bello dictator rettulit, L.—Fig., in a conclusion after cum or si, then, therefore, consequently, in that case: cum magnus numerus deesset, tum iste homo coepit, etc.: quid tum quaeso, si hoc pater resciverit? T.: Si quidem me amaret, tum istuc prodesset, T. —In particular phrases, iam tum, already at that time, as soon as that: iam tum erat suspitio Dolo malo haec fieri, T.: ut mihi iam tum divinasse ille videatur hanc urbem esse, etc.—Tum demum or tum denique, then only, then at length, then at last, not till then, as late as that: tum demum Liscus, quod antea tacuerat, proponit, Cs.: quo cum venerimus, tum denique vivemus.—Tum primum, tum primo, or tum deinde, then first, then for the first time, not till then: ludorum gratiā, quos tum primum anniversarios in circo facere constituisset: tum primo, L.: quas cum solus pertulisset, tum deinde comitia conlegae subrogando habuit, L.— Hic tum, at this point, just here, just then: hic tum iniectus est hominibus scrupulus.—With emphatic particles, tum vero, tum enim vero, or enim vero tum, then indeed, just then, at that crisis, then if not before, then: discedit a Melino Cluentia. tum vero illa egregia mater palum exsultare... coepit: Quae postquam frustra temptata rogumque parari... Sensit, Tum vero gemitūs... Edidit, O.—Tum quidem, at that time, thereupon, then at least: et tum quidem incolumis exercitum liberavit; post triennium autem, etc.—Ne tum quidem, not even then: num quis horum miser hodie? ne tum quidem, post spiritum extremum.—Tum maxime or tum cum maxime, especially at that time, chiefly then, just then, precisely at that time: quem provincia tum maxime exspectabat: regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti, at that very time, L.—Etiam tum, even then, even at that time, even already, even yet: totum se Servilio etiam tum tradidit: Ipsa ego non longos etiam tum scissa capillos, not yet long, O.—Tum quoque, also then, then likewise, then as before, then too, then once more, even then: tum quoque homini plus tribui quam necessitati: tum quoque multis milibus Latinorum in civitatem acceptis, L.—Tum autem, and then, besides further, moreover, nay even, statim se ad hominis egentis, tum autem iudicis, familiaritatem se applicavit: tanta enim tempestas cooritur... tum autem nives proluit, etc., Cs.— Tum ipsum, at that very time, just then, even then: id quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere.—Quid tum? what then? what next? what further?: dic; cras est mihi Iudicium. quid tum? T.: videsne abundare me otio? A. quid tum?
    * * *
    then, next; besides; at that time

    cum...tum -- not only...but also

    Latin-English dictionary > tum

  • 55 urna

        urna ae, f    [1 VAS-], a vessel of baked clay, vessel for drawing water, water-pot, water-jar, urn: fictilis, O.: stetit urna Sicca, H.: Caelata (of a river-god), V.— A voting-urn, ballot-box: senatorum: leges minitatur et urnam, H.— An urn for lots, vessel for drawing lots: educit ex urnā trīs (iudices): stat ductis sortibus urna, V.: omnium Versatur urna, H.: Omne capax movet urna nomen, Cs.: nomina in urnam coicere, L.— A vessel for the ashes of the dead, cinerary urn: Quodque rogis superest unā requiescit in urnā, O.— A money-pot, money-jar: argenti, H.—As a liquid measure, an urna, half an amphora (about two and a half gallons): urnae crater capax, Iu.
    * * *
    pot; cinerary urn, urn used for drawing lots; voting urn; water jar, urna13 l.

    Latin-English dictionary > urna

  • 56 vestīgō

        vestīgō āre, —, —    [cf. στίχοσ], to follow in the track of, track, trace out, track up, hunt, search, scour: vestigare et quaerere te, Enn. ap. C.: perfugas et fugitivos, L.: adeo sicca lacuna, ut vestigantium sitim falleret, Cu.: vestiga (sc. ramum) oculis, V.—Fig., to inquire into, investigate, trace, search out: causas rerum: nihil inexploratum, quod vestigari volunt, efficere, L.: voluptates omnīs: regionem omni curā, Cu.
    * * *
    vestigare, vestigavi, vestigatus V
    track down, search for; search out; try to find out by searching; investigate

    Latin-English dictionary > vestīgō

  • 57 abstemius

    abs-tēmĭus, a, um, adj. [cf. temetum and temulentus], abstaining from intoxicating drinks, temperate, sober, aoinos.
    I.
    Lit.: sicca atque abstemia, Lucil. ap. Non. 68, 30:

    mulieres, Varr. ap. Non. ib.: vina fugit gaudetque meris abstemius undis,

    Ov. M. 15, 323 al. —Hence,
    II.
    In gen.: i. q. sobrius, temperate, abstinent, moderate:

    abstemius, herbis vivis et urticā,

    Hor. Ep. 1, 12, 7.—Pleon.:

    mulieres vini abstemiae,

    Plin. 22, 24, 54, § 115.—
    B.
    In later Lat. = jejunus, who is yet fasting, has not breakfasted, Aus. Idyll. praef. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > abstemius

  • 58 aridum

    ārĭdus (contr. ardus, like arfacio from arefacio, Plaut. Aul. 2, 4, 18; Lucil. ap. Non. p. 74, 20; Inscr. Grut. 207), a, um, adj. [areo], dry, withered, arid, parched.
    I.
    Lit.:

    ligna,

    Lucr. 2, 881:

    lignum,

    Hor. C. 3, 17, 13; so Vulg. Eccli. 6, 3; ib. Isa. 56, 3:

    cibus,

    Lucr. 1, 809; so id. 1, 864:

    ficis victitamus aridis,

    Plaut. Rud. 3, 4, 59:

    folia,

    Cic. Pis. 40, 97, and Plin. 12, 12, 26, § 46:

    ficus,

    Vulg. Marc. 11, 20:

    Libye,

    Ov. M. 2, 238:

    quale portentum Jubae tellus leonum Arida nutrix,

    Hor. C. 1, 22, 16:

    terra arida et sicca,

    Plin. 2, 65, 66, § 166; so,

    terra arida,

    Vulg. Sap. 19, 7:

    arida terra,

    ib. Heb. 11, 29; so absol.:

    arida (eccl. Lat.),

    ib. Gen. 1, 9; ib. Psa. 65, 6; ib. Matt. 23, 15: montes aridi sterilesque. Plin. 33, 4, 21, § 67.—Also, subst.: ārĭdum, [p. 161] i, n., a dry place, dry land:

    ex arido tela conicere,

    Caes. B. G. 4, 25:

    naves in aridum subducere,

    id. ib. 4, 29.— Meton., of thirst:

    sitis,

    Lucr. 3, 917, and 6, 1175; so,

    os,

    Verg. G. 3, 458:

    ora,

    id. A. 5, 200: guttur, Ov. [ad Liv. 422].—Of a fever:

    febris,

    i. e. causing thirst, Verg. G. 3, 458 (cf. Lucr. 4, 875); so,

    morbus,

    Veg. Vet. Art. 1, 4.—Of color:

    arbor folio convoluto, arido colore,

    like that of dried leaves, Plin. 12, 26, 59, § 129.—And of a cracking, snapping sound, as when dry wood is broken:

    sonus,

    Lucr. 6, 119:

    aridus altis Montibus (incipit) audiri fragor,

    a dry crackling noise begins to be heard in the high mountain forest, Verg. G. 1, 357.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of things which are dried, shrunk up, shrivelled, meagre, lean:

    crura,

    Ov. A. A. 3, 272:

    nates,

    Hor. Epod. 8, 5:

    uvis aridior puella passis,

    Auct. Priap. 32, 1; so from disease, withered:

    manus,

    Vulg. Matt. 12, 10; ib. Marc. 3, 1; and absol. of persons:

    aridi,

    ib. Joan. 5, 3.— Hence, of food or manner of living, meagre, scanty:

    in victu arido in hac horridā incultāque vitā,

    poor, scanty diet, Cic. Rosc. Am. 27, 75:

    vita horrida atque arida,

    id. Quinct. 30.— Transf. to men, indigent, poor:

    cliens,

    Mart. 10, 87, 5.—
    B.
    Of style, dry, jejune, unadorned, spiritless:

    genus sermonis exile, aridum, concisum ac minutum,

    Cic. de Or. 2, 38, 159; so Auct. ad Her. 4, 11:

    narratio,

    Quint. 2, 4, 3:

    aridissimi libri,

    Tac. Or. 19.— Meton., of the orator himself:

    orator,

    Quint. 12, 10, 13:

    rhetores,

    Sen. Contr. 34:

    magister,

    Quint. 2, 4, 8.—

    Of scholars: sicci omnino atque aridi pueri,

    sapless and dry, Suet. Gram. 4; cf. Quint. 2, 8, 9.—
    C.
    In comic lang., avaricious, of a man from whom, as it were, nothing can be expressed (cf. Argentiexterebronides):

    pumex non aeque est aridus atque hic est senex,

    Plaut. Aul. 2, 4, 18:

    pater avidus, miser atque aridus,

    Ter. Heaut. 3, 2, 15.—
    * D.
    In Plaut. as a mere natural epithet of metal: arido argentost opus, dry coin, Rud. 3, 4, 21.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aridum

  • 59 aridus

    ārĭdus (contr. ardus, like arfacio from arefacio, Plaut. Aul. 2, 4, 18; Lucil. ap. Non. p. 74, 20; Inscr. Grut. 207), a, um, adj. [areo], dry, withered, arid, parched.
    I.
    Lit.:

    ligna,

    Lucr. 2, 881:

    lignum,

    Hor. C. 3, 17, 13; so Vulg. Eccli. 6, 3; ib. Isa. 56, 3:

    cibus,

    Lucr. 1, 809; so id. 1, 864:

    ficis victitamus aridis,

    Plaut. Rud. 3, 4, 59:

    folia,

    Cic. Pis. 40, 97, and Plin. 12, 12, 26, § 46:

    ficus,

    Vulg. Marc. 11, 20:

    Libye,

    Ov. M. 2, 238:

    quale portentum Jubae tellus leonum Arida nutrix,

    Hor. C. 1, 22, 16:

    terra arida et sicca,

    Plin. 2, 65, 66, § 166; so,

    terra arida,

    Vulg. Sap. 19, 7:

    arida terra,

    ib. Heb. 11, 29; so absol.:

    arida (eccl. Lat.),

    ib. Gen. 1, 9; ib. Psa. 65, 6; ib. Matt. 23, 15: montes aridi sterilesque. Plin. 33, 4, 21, § 67.—Also, subst.: ārĭdum, [p. 161] i, n., a dry place, dry land:

    ex arido tela conicere,

    Caes. B. G. 4, 25:

    naves in aridum subducere,

    id. ib. 4, 29.— Meton., of thirst:

    sitis,

    Lucr. 3, 917, and 6, 1175; so,

    os,

    Verg. G. 3, 458:

    ora,

    id. A. 5, 200: guttur, Ov. [ad Liv. 422].—Of a fever:

    febris,

    i. e. causing thirst, Verg. G. 3, 458 (cf. Lucr. 4, 875); so,

    morbus,

    Veg. Vet. Art. 1, 4.—Of color:

    arbor folio convoluto, arido colore,

    like that of dried leaves, Plin. 12, 26, 59, § 129.—And of a cracking, snapping sound, as when dry wood is broken:

    sonus,

    Lucr. 6, 119:

    aridus altis Montibus (incipit) audiri fragor,

    a dry crackling noise begins to be heard in the high mountain forest, Verg. G. 1, 357.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of things which are dried, shrunk up, shrivelled, meagre, lean:

    crura,

    Ov. A. A. 3, 272:

    nates,

    Hor. Epod. 8, 5:

    uvis aridior puella passis,

    Auct. Priap. 32, 1; so from disease, withered:

    manus,

    Vulg. Matt. 12, 10; ib. Marc. 3, 1; and absol. of persons:

    aridi,

    ib. Joan. 5, 3.— Hence, of food or manner of living, meagre, scanty:

    in victu arido in hac horridā incultāque vitā,

    poor, scanty diet, Cic. Rosc. Am. 27, 75:

    vita horrida atque arida,

    id. Quinct. 30.— Transf. to men, indigent, poor:

    cliens,

    Mart. 10, 87, 5.—
    B.
    Of style, dry, jejune, unadorned, spiritless:

    genus sermonis exile, aridum, concisum ac minutum,

    Cic. de Or. 2, 38, 159; so Auct. ad Her. 4, 11:

    narratio,

    Quint. 2, 4, 3:

    aridissimi libri,

    Tac. Or. 19.— Meton., of the orator himself:

    orator,

    Quint. 12, 10, 13:

    rhetores,

    Sen. Contr. 34:

    magister,

    Quint. 2, 4, 8.—

    Of scholars: sicci omnino atque aridi pueri,

    sapless and dry, Suet. Gram. 4; cf. Quint. 2, 8, 9.—
    C.
    In comic lang., avaricious, of a man from whom, as it were, nothing can be expressed (cf. Argentiexterebronides):

    pumex non aeque est aridus atque hic est senex,

    Plaut. Aul. 2, 4, 18:

    pater avidus, miser atque aridus,

    Ter. Heaut. 3, 2, 15.—
    * D.
    In Plaut. as a mere natural epithet of metal: arido argentost opus, dry coin, Rud. 3, 4, 21.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aridus

  • 60 congero

    1.
    con-gĕro, gessi, gestum, 3, v. a., to bear, carry, or bring together, to collect; to prepare, to make, build, heap up, etc. (class. and freq.).
    I.
    Lit.
    (α).
    With acc.:

    undique, quod idoneum ad muniendum putarent,

    Nep. Them. 6, 5:

    congestis undique saccis,

    Hor. S. 1, 1, 70:

    cetera aedificanti utilia,

    Quint. 7, prooem. §

    1: caedi arbores et saxa congeri jubet,

    Curt. 8, 2, 24:

    alimenta undique,

    id. 7, 11, 1:

    frondem,

    id. 8, 10, 17:

    virgulta arida,

    Suet. Caes. 84:

    robora,

    Ov. M. 12, 515:

    arma,

    id. ib. 14, 777:

    tura,

    id. ib. 7, 160; cf.:

    turea dona,

    Verg. A. 6, 224:

    epulas alicui,

    Plaut. Trin. 2, 4, 70 sq.:

    cibaria sibi,

    Hor. S. 1, 1, 32:

    viaticum,

    Cic. Planc. 10, 26:

    divitias sibi fulvo auro,

    Tib. 1, 1, 1:

    opes,

    Plin. 33, 10, 47, § 136:

    congestoque avidum pinguescere corpore corpus,

    Ov. M. 15, 89:

    nemus,

    i. e. wood, Sen. Herc. Fur. 1216; cf.

    silvas,

    id. ib. 506:

    siccā congestā pulvere barbā,

    Prop. 4 (5), 9, 31:

    terram,

    Col. Arb. 3, 6; cf. Dig. 19, 2, 57:

    oscula congerimus properata,

    to join, add one to another, Ov. H. 17 (18), 113.—
    (β).
    With acc., and a designation of place to, at, or in which, etc., any thing is brought or heaped up:

    hasce herbas in suum alvum,

    Plaut. Ps. 3, 2, 34; cf. Ov. M. 6, 651:

    in cellulam patris penum omnem congerebam,

    Ter. Eun. 2, 3, 18:

    laticem in vas,

    Lucr. 3, 1009; cf. id. 3, 936:

    Midae dormienti formicae in os tritici grana congesserunt,

    Cic. Div. 1, 36, 78; cf.:

    in os pueri,

    id. ib. 2, 31, 66:

    excrementa in unum locum,

    Plin. 11, 10, 10, § 25; Suet. Vesp. 5; Sen. Oedip. 870:

    scuta illi (sc. virgini) pro aureis donis congesta,

    Liv. 1, 11, 8; cf. Suet. Ner. 19:

    sestertium millies in culinam,

    to expend, Sen. ad Helv. 10:

    huc amnes vastos congerit tellus,

    Val. Fl. 4, 717:

    Pindo congestus Athos,

    Sen. Herc. Oet. 1153:

    uni (digito anulos),

    Plin. 33, 1, 6, § 25:

    humum corbulae,

    Suet. Ner. 19.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of weapons, missiles, etc., to throw in great numbers, accumulate, shower, etc.:

    lanceas,

    Plin. 9, 6, 5, § 15:

    saxa in caput alicujus,

    Sen. Oedip. 871:

    in ipsum Porum tela,

    Curt. 8, 14, 38:

    congestis telis,

    Tac. A. 2, 11.—Hence, poet.:

    ictus alicui,

    Val. Fl. 4, 307:

    plagas mortuo,

    Phaedr. 4, 1, 11.—
    2.
    To make, build, construct, etc., by bringing or heaping together:

    Echinades insulae ab Acheloo amne congestae,

    Plin. 2, 85, 87, § 201:

    aram sepulcri arboribus,

    Verg. A. 6, 178:

    oppida manu,

    id. G. 1, 256:

    pauperis et tuguri congestum caespite culmen,

    id. E. 1, 69.—So of birds, insects, etc.:

    lucifugis congesta cubilia blattis,

    Verg. G. 4, 243:

    nidum,

    Ser. Samm. 10, 30; and absol. notavi Ipse locum aëriae quo congessere palumbes (sc. nidum), Verg. E. 3, 69; Gell. 2, 29, 5 (cf. the full expression:

    in nervom ille hodie nidamenta congeret,

    Plaut. Rud. 3, 6, 51): apes in alvearium congesserant, Cic. Oecon. Fragm. ap. Charis. p. 82 P.:

    rape, congere, aufer,

    Mart. 8, 44, 9.—
    II.
    Trop.
    A.
    In discourse, to bring, take, or comprise together, to compile (freq. in Quint.):

    operarios omnes,

    Cic. Brut. 86, 297:

    dicta,

    Quint. 6, 3, 5; cf. id. 4, 5, 7:

    argumenta (opp. dissolvere),

    id. 5, 13, 15:

    vana (maledicta),

    id. 7, 2, 34:

    undique nomina plurimorum poëtarum,

    id. 10, 1, 56:

    orationem dierum ac noctium studio,

    id. 12, 6, 5; cf.:

    orationem ex diversis,

    id. 2, 11, 7:

    figuras,

    id. 9, 3, 5: zôê kai psuchê lascivum congeris usque, i. e. you repeat, Mart. 10, 68, 5.—With in:

    ut te eripias ex eā, quam ego congessi in hunc sermonem, turbā patronorum,

    Cic. Brut. 97, 332; so Quint. 4, 3, 3; 9, 1, 25; 9, 3, 39; 10, 5, 23.—
    B.
    To put something upon one in a hostile or friendly manner, to accumulate, heap upon, to impart, ascribe to, to impute, attribute to; constr. class. with ad or in; post-Aug. also with dat. pers.: ad quem di [p. 419] atque homines omnia ornamenta congessissent, Cic. Deiot. 4, 12:

    ne plus aequo quid in amicitiam congeratur,

    id. Lael. 16, 58:

    ingentia beneficia in aliquem,

    Liv. 42, 11, 2; 30, 1, 4:

    congerere juveni consulatus, triumphos,

    Tac. A. 1, 4 fin.; cf.:

    ambitiosae majestati quicquid potuimus titulorum congessimus,

    Sen. Clem. 1, 14, 2; Suet. Calig. 15; id. Aug. 98:

    mortuo laudes congessit,

    id. Tit. 11:

    mala alicui,

    Sen. Contr. 1, 7, 2: meli mou, psuchê mou congeris usque, Mart. 10, 68, 5:

    spes omnis in unum Te mea congesta est,

    Ov. M. 8, 113:

    in unum omnia,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117; cf.: iis nihil, quo expleri possit eorum meritum, tributurum populum Romanum, si omnia simul congesserit, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 7.—Esp., of crimes, etc.:

    maledicta in aliquem,

    Cic. Phil. 3, 6, 15; cf.:

    congestis probris,

    Suet. Tib. 54:

    quae (crimina) postea sunt in eum congesta,

    Cic. Mil. 24, 64:

    causas alicujus rei in aliquem,

    Liv. 3, 38, 7.— Hence, * congestus, a, um, P. a., lit. brought together; hence, in pregn. signif., pressed together, thick:

    gobio congestior alvo,

    Aus. Mos. 132.—
    * Adv.: congestē, briefly, summarily:

    haec breviter et congeste,

    Capitol. Marc. Aur. 19 fin.
    2.
    con-gĕro, ōnis, m. [1. congero], a thief, Plaut. Truc. 1, 2, 6; cf. Fulg. p. 566, 13: congerones qui aliena ad se congregant; so also 2. gero.

    Lewis & Short latin dictionary > congero

См. также в других словарях:

  • sicca — see KERATOCONJUNCTIVITIS SICCA, RHINITIS SICCA …   Medical dictionary

  • Sicca — Sic ca, n. [Ar. sikka.] A seal; a coining die; used adjectively to designate the silver currency of the Mogul emperors, or the Indian rupee of 192 grains. [1913 Webster] {Sicca rupee}, an East Indian coin, valued nominally at about two shillings… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sicca [1] — Sicca, Freund Ciceros, nahm denselben nach seiner Flucht vor Clodius bei sich auf u. bemühte sich später sehr Ciceros Rückkehr aus dem Exil zu bewirken …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sicca [2] — Sicca, ostindisches Gewicht, = 11,642 Grammes = 179,66 Troygräns. S. Rupie, früher Münze in Ostindien; 15 S. R. = 16 Company Rupien; 1 S. R. = 20 Sgr. 5 Pf., s. Rupie 2) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sicca — Ruines de bains romains au pied de la kasbah du Kef Sicca, également connue sous les noms de Sicca Veneria, Colonia Julia Cirta et Cirta Nova, est à l époque romaine une ville de grande importance dans la province de la Numidie proconsulaire.… …   Wikipédia en Français

  • Sicca Veneria — • A titular see in Africa Proconsularis, suffragan of Carthage Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Sicca Veneria     Sicca Veneria      …   Catholic encyclopedia

  • Sicca Veneria (Titularbistum) — Sicca Veneria ist ein Titularbistum der römisch katholischen Kirche. Es knüpft an den früheren Bischofssitz der in Nordafrika gelegene Stadt Sicca Veneria an, der im 7. Jahrhundert mit der islamischen Expansion unterging. Die Stadt Sicca Veneria… …   Deutsch Wikipedia

  • SICCA seu SICCA VENERIA — SICCA, seu SICCA VENERIA Ptol. et Procop. Veneria Solino c. 30. colonia et urbs Africae mediterr. media inter Cirtam ad Occasum et Narangaram ad Ortum. Ei sine dubio nomen id Poeni, Phoenicum exemplô, qui Assyrios ac Babylonios imitati sunt, a… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sicca rupee — Sicca Sic ca, n. [Ar. sikka.] A seal; a coining die; used adjectively to designate the silver currency of the Mogul emperors, or the Indian rupee of 192 grains. [1913 Webster] {Sicca rupee}, an East Indian coin, valued nominally at about two… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sicca Venerĭa — (a. Geogr.), Stadt in Numidien, fiel im Jugurthinischen Kriege zuerst unter den numidischen Städten vom König ab. Ihren Beinamen hatte sie von einem daselbst befindlichen Tempel der Venus, wo sich nach phönicischer Sitte Mädchen versammelten,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sicca Veneria — 36.1736118.704167625 Koordinaten: 36° 10′ 25″ N, 8° 42′ 15″ O …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»