Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

sextan

  • 61 KARL

    (-s, -ar), m.
    1) man, opp. to woman (brigðr er karla hugr konum);
    2) a man of the common people, a carle;
    * * *
    m. [a word common to all Teut. languages, although not recorded in Ulf.; A. S. carl, ceorl; Engl. carle, churl; Germ. kerl, etc.]:—a man, opp. to a woman; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kostum drepr kvenna karla ofríki, Am. 69; often in allit. phrases, karla ok konur, konur ok karlar, etc.; bæði karlar ok konur, Fms. i. 14, Kb. 276, 298; kvenna ok karla, Edda 21; drápu þeir menn alla, unga ok gamla, konur sem karla, Fms. ii. 134, viii. 432; er þat ekki karla at annask um matreiðu, Nj. 48; taldi hón afleiðis þoka kurteisi karlanna, er þá skyldi heita verða fyrir þeim sem óhraustum konum, Bs. i. 340; karlar tólf vetra gamlir eða ellri eru lög-segendr eða lög-sjáendr, Grág. ii. 31; yngri menn en sextán vetra gamlir karlar, eða konur yngri en tuttugu, K. Þ. K.; samborin systir, bæði til karls ok konu, a sister on the father’s and mother’s side, D. N. ii. 528; spurði hvat konu varðaði ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar, Ld. 136; svá er mælt um karla ef þeir klæðask kvenna klæðnaði, Grág. (Kb.) ii. 204.
    COMPDS: karlafólk, karlaföt, karlasiðr, karlaskáli, karlavegr, karlsefni, karlsungi.
    B. In a political sense, the common folk, opp. to great folk, see jarl; vér karla börn ok kerlinga, we bairns of carles and carlines, Hkr. i. (in a verse), opp. to hróðmögr Haralds, the king’s son; þaðan eru komnar Karla ættir, Rm. 22; era þat karls ætt er at kvernum stendr, Hkv. 2. 2; kölluðu Karl, Rm. 18; ek em konungs dóttir en eigi karls, I am a king’s daughter and not a carle’s, Fas. i. 225; skyldi hón gæta hjarðar ok aldri annat vitask, en hón væri karls dóttir ok kerlingar, 22 (of a king’s daughter in disguise): in the allit. phrase, fyrir konung ok karl, for king and churl, D. N. i. 523, ii. 747, Gþl. 137; so in the saying, þat er margt í karls húsi sem eigi er í konungs garði, there are many things in the carle’s cottage that are not in the king’s palace, Gísl. 79, Fas. iii. 155, Mag. 73: mod., það er mart í koti karls sem kongs er ekki í ranni; so also in the popular tales, which often begin with the phrase, that there was a Kongr og dróttning í riki sinu og karl og kerling í Garðs-horni, and have as a standing incident that the churl’s son marries the king’s daughter, Ísl. Þjóðs. ii, cp. also Ó. T. (1853) pref.; svo byrjar þessa sögu at karl bjó ok átti sér kerlingu, Parc. (begin.); karl hefir búit ok kona öldruð, Fb. ii. 331 (in a verse); karls son, a churl’s son, Fms. ix. 509. karla-ættir, f. pl. the churls, Rm.
    II. a house-carle, servant; hrundu þeir fram skútu, ok hlupu þar á sex karlar, Nj. 18; hón hafði á skipi með sér tuttugu karla frjálsa, Landn. 109, cp. Fb. i. 265; hús-karl, bú-karl, salt-karl, q. v.; Sléttu-karlar, Fbr.; cp. Swed. Dale-karlar.
    III. in contempt; fret-karl, q. v.; staf-karl (Norse stakkar, Dan. stakkel), a ‘staff-churl,’ beggar: in the phrase, karl ok kýll, beggar and bag, Nj. 274; bragða-karl, a cunning fellow; lítill karl, you little wretch! þú þorðir ekki, lítill karl, at segja satt til, Fbr. 39 new Ed.: in mod. usage also in a good sense, góðr karl, a good fellow; harðr karl, a hardy carle: as also with the article, karlinn = Germ. der kerl.
    C. An old carle, old man, opp. to kerling; svá skal körlum skipta ok kerlingum, sem öðrum skuldum, N. G. L. i. 51; heyrit þér hvat karlinn mælir, Nj. 143; karl inn skegglausi; Þorbjörn karl, the old carle Th., Eb. 176; Arngeirr karl, Bjarn. 59, 69, 71; einn gamall karl, Barl. 74; karl afgamall, a decrepit old carle, Eg. (in a verse); hann glíkir sik gömlum karli, Stj, 475, passim in old and mod. usage.

    Íslensk-ensk orðabók > KARL

  • 62 karl-maðr

    m. (spelt karmaðr, N. G. L. i. 50, Eluc. 4), a man, male, opp. to kvenn-maðr, a woman; karlmaðr eða kona, N. G. L. i. 51; sambúð milli karlmanns ok konu, Stj. 21; karlmaðr ok kona, Eg. 247, Ó. H. 152; skal karlmann tólf vetra gamlan eða ellra nefna í dóm, Grág. i. 16; karlmaðr sextán vetra gamall skal ráða sjálfr heimilis-fangi sínu, 147; hann er karlmaðr, því at hann hefir sonu átt við konu sinni, 190; er hann lét eigi aka í skegg sér, at hann væri sem aðrir karlmenn, ok köllum karl inn skegglausa, 67; slíkt víti á honum at skapa fyrir þat á sitt hóf, sem karlmanni, ef hann hefir höfuð-smátt svá mikla at sjái geirvörtur hans berar, Ld. 136; skerask í setgeira-brækr sem karlmenn, id.; gefa karlmanns-verð, a meal for a man, a full meal, D. I. i. 201, Vm. 169.
    2. metaph. a man of valour; styrkr ok fálátr ok inn hraustasti karlmaðr, Nj. 177; svá sé ek fara, at flestum bilar áræðit, þóat góðir karlmenn sé, Fms. ii. 31; ef hann þorir, ok sé hann úragr karlmaðr, xi. 94; vér skyldim hafa karlmanns hjarta en eigi konu, 389; k. at lunderni, Bs. i. 709.
    II. in a political sense = karl, a ‘churlman,’ a churl, commoner; cp. jarl and jarlmaðr: this sense is obsolete, but is represented in the Frank. pr. name Karloman, Latinized Carolus Magnus, whence Charlemagne, Germ. Karl der Grosse, without regard to the true etymology.

    Íslensk-ensk orðabók > karl-maðr

  • 63 NIÐR

    I)
    (-s, pl. niðjar, acc. niði, gen. niðja), m. son, kinsman, relative.
    adv.
    1) down (hann féll dauðr niðr); setjast niðr, to sit down; fœra niðr korn, to sow corn;
    2) of direction without motion, down, downward (n. ok norðr liggr helvegr).
    * * *
    1.
    m. some of the cases of which are taken from niðr (gen. niðs), some from a supposed niði (gen. niðja); from the former are nom. niðr, acc. nið, gen. niðs; from the latter, the plur. niðjar, niðja, niðjum; an acc. sing. niðja also occurs, Ó. H. (in a verse), as also gen. sing. niðja, Bragi; cp. also langniðjar: [Ulf. niþjis = συγγενής]:—a son, and hence of any kinsman, a descendant; nema reisi niðr at nið, man after man, Hm. 71; Börs niðr, the son of B. = Odin, Eg. (in a verse); Fjölnis niðr, Yggs niðr, the son of F., of Ygg, Ýt. 6, Fagrsk. (in a verse); Ása niðr, the scion of the A., Ht.; sjávarniðr, the sea’s kinsman = fire, Ýt. 4.
    II. in the law it seems to mean distant relatives (cp. Grág. i. 171 and 237), which is confirmed by the use of the word in the early Swed. niþ, and in niþararf, which, according to Schlyter, means devolution to distant relatives; niðr would therefore answer to mod. Icel. útarfar, as opp. to frændr: it occurs chiefiy in the allit. phrase, inn nánasti niðr, the nearest nið, Grág. i. 171, 175; til ens nánasta niðs, 237; nú lifir ekki þeirra manna, þá skal taka inn nánasti niðr frjáls-borinna manna ok arfgengr, 171; þá eigu þau í föður-ætt at hverfa þar til þau eru sextán vetra, en síðan til ens nánasta niðs, 237; tvá nánustu niði, N. G. L. i. 56; cp. næsti na-nithi in early Dan. law; biðja griða nás nið eðr nefa, Grág. ii. 20.
    2.
    adv. [A. S. nider; Scot. neth; Germ. nieder; Dan. neder; but not in Goth., for Ulf. renders κάτω by dalaþ]:—down; lúta niðr, to ‘lout low,’ bow down, Fms. i. 159; falla niðr, to fall down, Nj. 9; falla dauðr niðr, Fms. xi. 145; setjask niðr, to sit down, Nj. 3; færa korn niðr, to sow corn, 169; setja niðr lík, to bury, H. E. i. 491, Fms. iv. 110, x. 406; leggja niðr, to lay down; drepa niðr, to cut down, slaughter, vii. 243; færa niðr, to put doiun, Ld. 168; svelgja niðr, to swallow down, Pr. 475; renna niðr, id.
    2. of direction without motion; hamrar eru upp ok niðr frá hellinum, niðr frá Mælifelli, Landn. 71, Fbr. 91 new Ed.; hann hefir upp líking manns, en niðr dýr, Best. 47:—with motion, niðr á jörð, Stj. 218; fara niðr á Egiptaland, down to Egypt (from Palestine), Stj. 162, 215.
    II. metaph., koma niðr boði, to celebrate a wedding, Sturl. iii. 277: to hit, lóga eigi beltinu nema þú komir vel niðr, Fms. xi. 272; koma niðr í góðan stað, to fall into good hands; koma hart niðr, to smart, be hardly treated, metaphor from a severe fall, Nj. 165; drepa niðr, to put down, quash, 21, 33, Boll. 346, N. G. L. i. 73; slá niðr, to fling down, Fms. xi. 72.
    B. niðri, denoting in a place, vera niðri, liggja niðri, etc., passim, see the remarks to frammi (p. 169, col. 2), to which the use of niðri is perfectly analogous:—down; uppi ok niðri ok þar í miðju, Lil. 1; skoðuðu hann uppi ok niðri, all over, high and low, Skíða R. 196; niðri við sjó, Gísl. 72; vera niðri í kili, Fbr. 81 new Ed.
    2. metaph. underneath, Stj. 393: beneath, underneath, secretly, styrktu hann undir niðri til slíkra údáða, Mar.; hann elskaði aðra konu undir niðri, id., passim.

    Íslensk-ensk orðabók > NIÐR

  • 64 NÓTT

    * * *
    (gen. nætr, pl. nætr), f. night, = nátt; at miðri nótt, of miðja nótt, about midnight; um nóttina, through the night, during the night; um nóttina áðr, the preceding night; í nótt, tonight (eigi mun hann láta drepa Egil í nótt); the last night (ek ók í nótt eptir viði); nætr ok daga, both by day and by night; nóttin helga, the holy night, Christmas night.
    * * *
    f., gen. nætr, pl. nætr; the old writers mostly spell this word thus (not nátt), agreeably with its mod. sound and form; this, however, is not a real ó, but a remains of the old umlaut ́ (n́tt); nom. nótt, Sdm. 26, Hkv. 1. 2, Vþm. 24, 25, Gkv. 2. 12, Skm. 42, Alm. 29, 30, Sks. 50 new Ed.: acc. nótt, Hm. 112; miðja nótt, Grág. (Kb.) i. 36 (four times), 32, 37; þvátt-n́tt, id.: dat. nótt, Ó. H. 187, Vsp. 6; nóttina, Ó. H. 62, 72, 115, 118 (twice), 187, Íb. 12, Edda 28, 29, 89, Fb. ii. 381: dat. pl. nóttom, Vkv. 6, Hkv. 2. 51; so also in old rhymes, nótt, óttu, Fms. vi. (in a verse): the spelling with á chiefly occurs in Norse MSS. or in writers influenced by the Norwegians, dag ok nátt, Stj. 15, and so rhymed in Skíða R. 194; náttinni, Stj. 15, 16: gen. nætr, passim; náttar only in a few compds: pl. nætr, but næternar (irreg.), Kb. i. 33, 36. In most kindred Teut. languages with á, not ó: [Goth. nahts; A. S. and Engl. night; O. H. G. naht; Germ. nacht; Swed. natt; Lat. noct-is; Gr. νύξ, νυκτ-ός.] ☞ A dat. sing. nóttu is used in mod. poets, e. g. Bs. ii. 479 (in a poem of 1548); eg var að ráða árið um kring það Egill kvað á nóttu, in a ditty of Björn á Skarðsá; and even in acc., þessa nóttu þegar í óttu, það til bar, Hallgr. Pétr; but in old vellums this form is not attested; for the Jd. 39, line 8 (sáttir á einni nóttu), is a mod. conjectural addition, as the vellum (Cd. Reg.) ceases at line 7 of that verse.
    B. The night; en at miðri nótt, Ó. H. 187, Edda 29; of miðja nótt, id.; nótt ok degi, Sks. 54; nótt með degi, day and night, Gísl. 14; í alla nótt, all night long, Eg. 418; um nóttina, through the night, Fms. vi. 16; þá nótt, that night, Grág. ii. 322; nótt ok dag, night and day; í nótt, to-night, Eg. 283, 416: the last night, 564, Ísl. ii. 156; í alla nátt Skíða R.; um nætr sakir, for one night, Bjarn. 53: in some phrases the plur. only is used, bæði um nætr ok um daga, both by day and by night, Sks. 63 new Ed.: so also, bjóða góðar nætr ! to bid good night,—Guð gefi þér góðar nætr ! Jóla-nótt, Yule night, Grág. (Kb.) passim; haust-nótt, an autumn night; hý-nott, the bridal night; nótt ina helgu, the holy night = Germ. weih-nachten = Christmas night, Gþl. 295, 297. The years of one’s age were counted by the Yule nights, N. G. L. i. 31, 32, see the remarks to Jól:—sayings, nótt skal nema nýræða til = ἐν νυκτι βουλή, Spenser’s ‘night, they say, gives counsel best,’ Hrafnag. 22; það er tjaldað til einnar nætr, a tent raised for one night, i. e. brief and shifty; láta þar nótt sem nemr, see nema; það er ekki öll nótt úti enn. Time was (and still is) counted, not by days, but by nights (as years are by winters); eigi síðarr en nótt sé af þingi, Grág. i. 101; enda skal eigi Leið vera fyrr en fjórtán nætr eru frá alþingi, 122; tveggja nátta Leið, id.; sjau nóttum fyrir sumar, ii. 244; þá er sextán nætr eru liðnar frá þingi, 80; nefna féránsdóm fjórtán nóttum eptir vápna-tak, 81; fám nóttum siðarr, Bs. i. 321; hann var eigi lengr á Leið en þrjár nætr, Fms. ix. 267; níu nóttum síðarr, Edda 23; þrjátigi nóttum síðar, Bs.: hence, mánuðr þritog-náttar, a calendar month, Íb. 7, K. Þ. K., cp. ein-nættr, etc.; an infant is in Iceland said to be so many ‘nights’ old, tíu nátta gamalt, einnar nætr. So Tacitus tells us that the Germans of his day, nec dierum numerum ut nos sed noctium computant, Germ. ch. 11; it still survives in Engl. ‘fort-night:’—in poetry the winter is called bear’s night (bjarnar-nótt, húns-nótt), Edda, Fas. i. (in a verse), Rekst.
    II. mythical, Nótt, the giantess Night, daughter of Nörfi and the mother of Earth and Day, Edda, Sdm., Vþm.
    C. COMPDS:
    I. náttar-: náttar-lega, u, f. night-quarters, Boldt 169. náttar-tal, n. a tale or number of nights, Mar. náttar-tími, a, m. = nætrtími, Stj. 16, 71, Fas. ii. 371. náttar-þel, n., in the phrase, á náttarþeli, at dead of the night, Fms. vii. 57, x. 413, Rd. 284, Orkn. 74, Bs. i. 139, N. G. L. i. 62.
    II. nætr-: nætr-björg, f. help through the night, Bjarn. 43. nætr-elding, f. the ‘eld of night,’ i. e. the end of night (see elding), Fms. iv. 263, xi. 241, Hrafn. 20, Stj. 787. nætr-ferðir, f. pl. night wanderings, Fas. iii. 478. nætr-friðr, m. peace, truce during the night, Fbr. 98, v. l. nætr-frost, n. a night frost. nætr-fyllr, f. one night’s fill, N. G. L. i. 144. nætr-gagn, n. a chamber-pot. nætr-gali, a, m. [from the Dan. nattergal, Germ. nachtigall], the nightingale, (mod.) nætr-gamall, adj. one nigbt old, Rb. 522. nætr-gestr, m. a night guest, one who stays the night, Gullþ. 30. nætr-gisting, f. the staying a night. nætr-greiði, a, m. a night’s entertainment, Fas. i. 94. nætr-greiðing, f. = nætrgreiði, Fas. iii. 209, 219. nætr-göltr, n. a roving about by night. nætr-kuldi, a, m. night-cold, Stj. 97. nætr-langt, n. adj. night-long. Fas. i. 77. nætr-ligr, adj. nocturnal, Sks. 627. nætr-skemtan, f. night-enjoyment (euphem. = cohabitation), Fas. iii. 210. nætr-staðr, m. = náttstaðr; in the saying, einginn ræðr sínum nætrstað. nætr-tími, a, m. night-time. nætr-vist, f. night-quarters, Fms. i. 69.

    Íslensk-ensk orðabók > NÓTT

  • 65 seta

    f.
    1) sitting (nú varð setan löng); hvat merkir s. sjá, what means this sitting still?;
    3) body of men (assembled for defence); eptir þat höfðu hvárirtveggja setu, after that both kept men assembled.
    * * *
    n, f. a sitting; nú varð setan löng, Fms. vii. 126: a remaining, staying, þótti þeim seta hans þar úvarlig svá nærri Ljótólfi, Sd. 182; þótti þeim seta sín íll ok úfrelsi, Ó. H. 141: hvat merkir seta sjá, what means this sitting still? Fb. ii. 122; nátt-setur, a sitting up at night, Fms. vii. 126.
    2. a seat; hann var hár í setunni (= hár í sessi), Fms. viii. 447; í innstu setu, … í yztu setu, Fb. i. 416:—as a law term, bjóða búum í setu, to call on the neighbours to take their seats, Nj. 87; vóru dómendr komnir í setur sínar, Grág. i. 68; þeir menn er þar eigu setur, 5: a sitting, of a judge, seta hans er dæming um fólksins verðleik, Skálda 211.
    3. a body of men assembled for defence as a garrison; seta eru sextán, sixteen make a seta, Edda 108; nú hefir Barði skipat liði sínu í setu, Ísl. ii. 355; eptir þat höfðu hvárir-tveggju setu, after that both kept men assembled, as in open hostility, Landn. 104, Gullþ. 6l; senda þeir mann til Egilstaða, at seta mikil væri at Hofi, Vápn 24; þá kom Brandr biskup vestan ok fýsti þá at hafa eigi setur. Sturl. i. 170; höfðu þeir setu fjölmenna, Grett. 120, Eb. 22, 108.
    COMPDS: setuefni, setugarðr, setugrið, setuhús, setumenn, setupallr, setuprestr, seturúm.
    B. seta = sæta (q. v.), a kind of bondwoman, N. G. L. i. 70.

    Íslensk-ensk orðabók > seta

  • 66 SKRÁ

    * * *
    I)
    (gen. skrár, pl. skrár), f.
    2) a scroll for writing on, a written scroll;
    setja á skrá, to commit to writing;
    í þessari skrá, in this scroll.
    (skráða, skráðr), v.
    1) to put on a scroll, enter (at skrá nöfn þeira allra);
    2) to enrol (E. lét lesa upp, hverir skráðir váru á konungsskipit).
    * * *
    f., gen. skrár, pl. skrár, skrá, skrám, a scroll, dry skin; þann er hangir með hám, ok skollir með skrám, Hm.
    2. a scroll (written); lög sem á skr́m standa, Grág. i. 7; á skrá þeirri er Hafliði lét göra, id.; göra máldaga á skrá, K. Þ. K.: setja á skrá, to set in a scroll, commit to writing, Bs. i. 59; setja nöfn á skrár, to set a name in a scroll, Rb. 412; í þessari skrá, in this scroll, Bs. i. 59; í skrá þessi, Rb. 4; sjá skrá, this scroll, id.; skrár ok skilríki, Pm. 68; kirkju-skrá, Dipl. ii. 19: önnur skrá, Jm. 36; fánýtar skrár, Pm. 10, 86; á fornri skrá sextán heilagra manna sögur, 94; saltara-skrá, 134; skrá töturr, a shred of a scroll, 129.
    II. a lock; skrá fyrir kistu; hurðar-skrá; lykillinn stendr í skránni, the key stands in the lock; skrár-gat, a key-hole.

    Íslensk-ensk orðabók > SKRÁ

  • 67 SLÍTA

    * * *
    (slít; sleit, slitum; slitinn), v.
    1) to snap, break, a string, cord, rope (Æsirnir sýndu honum silkibandit ok báðu hann s.); s. í sundr, to break asunder (s. í sundr svá mjótt band);
    2) to tear, pull; Loki sleit upp mistiltein, L. pulled up the mistletoe; slíta ná, hræ, to tear a corpse; s. e-n af sér, to throw one off (S. vildi s. hann af sér); sleit hann undan veðr, the gale drove him out of his course;
    3) fig. to break, break off, with acc.; s. þing, to break off, dissolve a meeting; with dat. (s. þingi, flokki, veizlunni); áðr þinginu sé slitit, before the meeting be dissolved;
    4) to rend, tear (brynja hans var slitin til únýts); klæði sundr slitin, torn asunder;
    5) to wear-out; hann mun eigi mörgum skyrtunum s., he will not wear out many shirts, not live long; slitnir skór, worn-out shoes;
    6) s. ór e-u, to decide, settle (hann kvað lögmann ór þessu s. skyldu);
    7) impers. to be torn away (sleit af honum mann á báti); with dat., slítr þar tali þeirra, there the talk ended; sleit Fróða frið fjánda á milli, Frodi’s peace was broken between the foes; borgir ok kastalar ok þorp, svá at hvergi slítr, in an unbroken line; þar til er ór slítr með þeim, till it comes to an end;
    8) refl., slítast, to tear oneself loose (s. ór höndum e-m).
    * * *
    slít; pret. sleit, sleizt, sleit. pl. slitu; subj. slíti; imperat. slít, slíttu; part. slitinn: [A. S. slîtan; Engl. slit; Dan. slide]:—to slit, break, of a string, rope (rífa, of cloth); snara er slitin, 623. 36; slíta þráðu, reip, bönd. Sól. 37, Stor. 7; s. í sundr svá mjótt band, Edda 20; þeir sýndu honum silki-bandið ok báðu hann slíta, id.; þær fá nú varla svá títt spunnit örlaga-þráð sem ein slíta, Al. 141; hann tók Mistiltein ok sleit upp, Edda 37; sleit hann af sér slæðurnar, Fms. vii. 149; Steinarr vildi s. hann af sér, threw him off, Eg. 747; sleit hann undan veðr, the gale drove him out of his course, Landn. (Hb.) 27.
    2. metaph. to break, break off; slíta skipan, Al. 109; s. þing, to break off a meeting, dissolve, Fms. i. 34, vi. 193 (þinginu v. l.); s. félag, Gísl. 13; s. samnað, to disperse, Fms. ix. 369; þá var niðr slegit ok slitið samhald þat, vi. 286; ef þó væri baði þing áðr slitin, divided, Grág. i. 116; slíta sáttir. Am. 67; s. málstefnunni, Ó. H. 33.
    β. with dat. to break with a thing, i. e. break it up, dissolve; munu þér slitið fá flokki Bagla, Fms. ix. 267; slíta þingi, to dissolve a þing altogether, Grág. i. 116; áðr þinginu sé slitið, before it be dissolved, Fms. i. 34, Hrafn. 19; var slitið veizlunni, Ld. 32; slitu þeir handlaginu, Ölk. 36; s. tali, Ld. 320; s. gildinu, Eg. 23; s. bardaganum, Fms. xi. 96; slíta búi, N. G. L. i. 201; s. svefni, Helr. 9.
    II. to rend, tear; brynja haus var slitin til únýts, Fms. i. 173; sár hef ek sextan, slitna bryniu, Fas. i. 427 (in a verse): to tear like a wild beast, Vsp. 45; slítr nái nefför, 50; hrafnar slitu sjónir ór höfði þeim, Sól. 67; ef dýr eða foglar s. hræ manna, Eg. 580; jarl lét s. hold hans með ullar-kömbum, Blas. 44: s. sundr, to break asunder; þat mun satt, es vér slitum í sundr lögin, at vér monom slíta ok friðinn, Íb. 12; klæði sundr slitin, torn asunder, Grett. 115; ísar með sundr slitnum vökum, Sks. 175 B; hendr með sundr slitnum fingrmn, with separated fingers, i. e. not webbed, 169.
    2. to tear and wear out, of clothes; hann mun eigi mörgum skyrtunum slíta, he will not wear out many shirts, not live long, Þorst. hv. 53; slitnir skór, worn-out shoes, Ísl. ii. 80; slitinn sekkr, Stj. 366; dúkr slitinn, Pm. 62; bjórr slitinn, 108; Ingjaldr svarar, ek hefi vánd klæði, ok hryggir mik eigi þó ek slíta þeim ekki görr, I have bad clothes, and care not whether I wear them out or not, i. e. I am an old man, and care not for my life, Gísl. 50; s. barns-skónum, see skór; slitinn skrúði, Dipl. v. 18; slitið klæði, Vm. 21; með slitnum hökli.
    III. metaph., slíta ór e-u, to decide; hann kvað lögmann ór þessu s. skyldu, Nj. 237; en konungr slítr eigi ór því svá brátt, Fbr. 119 (ór-slit): berr hann upp þetta mál við þá, þeir slíta þat ór, at …, Róm. 321.
    IV. impers. one breaks off a thing, i. e. it is torn off, from its moorings or fastenings; sleit af honum mann á báti, Landn. 28; ef fjósir (acc.) slítr út fyrir honum eða bein, ok rekr á annars manns fjöru, Grág. ii. 360; um allt þat er fémætt slítr út af hval … ef urgur eru í þjósum þeim er út slítr, Jb. 320.
    2. to be cut short, end; munu því allir verða fegnir várir menn, at slíti þessa þrásetu, that it shall come to an end, Fms. viii. 441; with dat., slítr þar tali þeirra, Fms. xi. 112; slítr þar hjali, 47; sleit Fróða frið, Hkv. i. 13; borgir ok kastalar ok þorp, svá at hvergi slítr, in an unbroken line, Fms. vii. 94; at slitið væri friðinum milli Norðmanna ok Dana, Hkr. iii. 176: þar til er ór slítr með mönnum, till it comes to an end, Nj. 105; hann vill fylgja þér, þar til er ór slítr með ykkr Hrafnkatli, Hrafn. 19.
    V. reflex., slítask, to tear oneself loose; slítask or höndum e-m, Sks. 598; Þórólfr sleitzk ór þessi þröngu brott, Fms. viii. 249: part., klukka slitin af ryði, Ísl. ii. 459.

    Íslensk-ensk orðabók > SLÍTA

  • 68 STAÐR

    I)
    (-ar, ir), m.
    1) ‘stead’, place, spot;
    fimmtán í hvárum stað, fifteen in each place;
    í einum stað í Englandi, somewhere in England;
    skipta í tvá, fjóra staði, to divide into two, four parts;
    fara af stað, to go away, leave;
    hafa sik af stað, to absent oneself;
    bíða e-s ór stað, to wait on the spot, wait till one is attacked (Baglar biðu eigi högganna ór stað, ok flýðu þeir upp fyrir norðan bœinn);
    ráða e-u til staðar, to settle;
    gefa e-u stað, to stop;
    þeir gefa eigi stað ferðinni, they stopped not on their journey;
    gefa staðar, to stop, halt;
    þá er sá íss gaf staðar ok rann eigi, when that ice stopped and flowed no more;
    nema stað or staðar, to stop (hér munum vér stað nema);
    2) adverbially, í stað, þegar í stað, on the spot, at once;
    rétt í stað, just now;
    í marga staði, in many respects;
    í alla staði, in every respect;
    í engan stað, no-ways;
    í annan stað, on the other hand, secondly;
    í staðinn, instead;
    alls staðar, everywhere;
    annars staðar, elsewhere;
    nökkurs staðar, anywhere;
    3) end, result;
    vil ek vita, hvern stað eiga skal málit, I wish to know how the matter is to stand;
    koma í einn stað niðr, to turn out the same way;
    4) stop, pause, hesitation (þeim varð staðr á um andsvörin);
    5) springness, elasticity, of steel, etc.;
    ok dregr ór allan ataðinn ór boganum, the bow lost all its spring;
    6) strength of mind, courage;
    mun hann ekki eiga stað við sjónum hans, he will not be able to stand his looks;
    gøra stað í hestinn, to make the horse firm
    7) mark, print, traces (þeir sá þar engan stað þeira tíðinda, er þar höfðu orðit);
    8) church establishment, church, convent (staðrinn í Skálaholti, á Hólum);
    9) town (marga staði vann hann í þessu landi í vald Girkjakonungi).
    a. restive, of a horse;
    verða staðr at, to stop, start, from surprise.
    * * *
    1.
    m., gen. staðar, dat. stað, and older staði, pl. staðir: [from standa; Ulf. staþs = τόπος; A. S. stæð; Engl. stead in home-stead; Dan. stæd; Germ. statt]:—a ‘stead,’ place, abode; stjörnur þat né vissu hvar þær staði áttu, Vsp. 5; sessa ok staði, Ls. 7; fá mönnum stað ok mála, Grág. i. 473; nú hefir maðr eigi stað þeim mönnum, 465; færa úmaga til staðar, 256; færa varnað til staðar, Eg. 535; koma í þann stað, Grág. i. 485; í einn stað, in one place; í annan stað, in another place, 656 C. 11; fimmtán í hvárum stað, fifteen in each place, Eg. 577; í einhverjum stað, in some place, somewhere, Sks. 94; í einum stað í England, somewhere in England, Fms. x. 392; ek hefi í einum stað á stofnat, Nj. 3; í öllum stöðum, in all places, altogether, Grág. ii. 178; í öllum stöðum þeim, er…, in every case, where …, i. 153.
    2. skipta í tvá, fjóra, sextán … staði, to divide into two, four, sixteen … parts, 656 C. 16; skiptask í tvá staði, Fb. ii. 437:—fara af stað (mod. á stað), to go away, leave, Gþl. 177; hafa sik af stað, to absent oneself, Fb. i. 565; bíða e-s ór stað, to wait in one’s place, wait till one is attacked, Fms. iv. 268, viii. 48, 318, 355; ráða e-u til staðar, to settle, ii. 78, Ld. 178; gefa e-u stað, or gefa staðar, to stop, halt, Edda (pref.) 3, 40, Fms. vi. 384 (gefa A. V. 3), viii. 400; nema stað or staðar, to stop, Nj. 18, 54, 132, Dropl, 29, Fms. i. 167, 206, Fas. ii. 535, Ld. 104, Bs. i. 144, Edda 40 (nema A. 5); leita staðar, to seek a place (privy), Hm. 113. Hkr. i. 16, Fær. 197 (leita I): to seek an outlet, Fas. ii. 528; ganga at staðar, cacare, N. G. L. i. 127.
    3. adverbially, í stað, on the spot, at once, presently, Dropl. 9, Fas. ii. 508, Stj. 263, 505, Fms. iv. 249; rétt í stað, just now, Flóv. 7; í marga staði, in many respects, Fms. vii. 221; í engan stað, noways, i. 80; í alla staði, in every respect, Nj. 213, 224, 237, Fms. vi. 59, xi. 58; í staðinn. instead, Grág. i. 61, Fms. i. 24, Nj. 73, Fb. i. 285; í annan stað, on the other hand, secondly. Fms. vi. 191, Nj. 210, 216:—gen. as adverb, alls staðar, everywhere; annars s., elsewhere; einhvers-staðar, nökkurs-s., somewhere; marg-staðar, fás staðar, in many places, in few places; né eins staðar, nowhere; sums-staðar, somewhere; see allr, annarr, einn, nekkverr, margr, sumr.
    4. metaph. a goal, aim; hvern stað á sættar-umleitan þessi, Fms. ix. 51; ef þann stað tæki vizka þeirra, H. E. i. 249; vil ek vita hvern stað eiga skal málit, I wish to know the final answer, Ísl. ii. 216: hann spyrr hvern skal eiga hans mál, Eb. 132; koma í einn stað niðr, to turn out the same way, Fb. ii. 168.
    II. spec. usages, a stop, pause, hesitation; þeim varð staðr á um andsvörin. Fms. ix. 461; nú drepr ór hljóð, ok verðr honum staðr á, ok mælti þó vánu bráðara, xi. 115.
    2. elasticity, of steel or the like; ok dregr ór allan staðinn ór honum, it (the bow) lost all its elasticity, 623. 19; var þá ór sverðinu allr staðrinn, Sd. 118, 132; staðr í sverði, Kormak, freq. in mod. usage:—strength of mind, courage, þann úhreinan anda er hann átti eigi stað við at sjá, Sturl. iii. 246; mun hann ekki eiga stað við sjónum haus, he will not be able to stand his looks, Fms. iv. 242; ef þú þykkisk mega göra stað í hestinn ( make the horse firm), þá far til, Bs. i. 633.
    3. a mark, print; sýndi hann oss á sínum limum járna stað ok banda, Hom. 121; sá þar öngan stað (no marks, traces were seen) þeirra tíðenda er þar hofðu orðit, Fb. i. 283.
    III. a church-establishment (church, see, convent); höfuð-kirkja á staðinum, Fms. ix. 369; staðrinn í Skálaholti, s. á Hólum, or Hóla-staðr, á staðnum á Hólum, Bs. i. passim; staðr í Lundi, Ann. 1234; klaustr eða aðrir stórir staðir, Fms. xi. 202; Brandr er setti stað ( a benefice) at Húsa-felli, Ld. 332; staðr í Viðey ( a convent), D. I. i. 512 stað hér at Helgafelli, 282: a town, staðr í Lybiku, Fms. x. 48; s. í Óðinsvé, xi. 267; þann inn dýrliga stað (Konunga-hella), vii. 187; stað eða borg, K. Á. 222: staðar-ábúð, staðar-bót, staðar-spjöll; staðar-bú, a rectory; staðar-eign, church-possession; staðar-fé, church-property; staðar-forráð, administration of church-establishments; staðar-jörð, a glebe; staðar-prestr, a parish-priest; staðar-setning, an establishment, Sturl. i. 113, 143, iii. 229, Vm. 6, Ám. 28, Dipl. iii. 4, v. 18, Bs. i. 546; staða-mál, the church contest, the name given to the struggle between clergy and laity about the ownership and administration of the churches and glebes (staða-forráð), which took place in Icel. at the end of the 13th century, and was partly settled by the agreement of A. D. 1296, Bs., Arna S., Ann. passim; staða-menn, the lay proprietors of the church estates, Arna S.; staða-gjafir, the yielding up of staðir, Ann.
    2. ‘staðr’ was hence (but always in sing.) added to several local names where such an establishment had been erected, e. g. Staðr, Staðar-fell, Staðar-hraun, Staðar-hóll, as also Mel-staðr, Reyni-staðr, the old names in the heathen age of these places being Fell, Hraun, Hóll, Melr, see Sturl., Band., Bjarn.
    3. again, the plur. - staðir is freq. in local names of the heathen age; Grani bjó at Grana-stöðum, Grímarr á Grímars-stöðum, Höskulds-staðir, Alreks-staðir …, Landn., Fms. passim, see also map of lcel.
    2.
    adj. restive, of a horse; hross skjart eða statt, Gþl. 504; verða staðr at, to stop, start, from surprise, Korm. 76; þá varð þeim staðara at höggva, Fms. ix. 225.

    Íslensk-ensk orðabók > STAÐR

  • 69 VATN

    * * *
    (gen. vatris or vatz), n.
    1) water, fresh water (spratt þar vatn upp); sól gengr at vatni, the sun sets in the sea;
    2) fears (vatnit for niðr eptir kjálkanum á honum); halda vatni, to forbear weeping;
    3) lake (Mjörs er svá mikit vatn, at líkara er sjó);
    4) pl., vötn, large rivers (hnigu heilög vötn af Himin-fjöllum).
    * * *
    n., pl. vötn; vant occurs in N. G. L. i. 363: the gen. sing. is, agreeably with the pronunciation, in old vellums invariably spelt vatz or vaz, vazt, Clem. 148, l. 32; the mod. sound is vass; in the Editions, however, the etymological form vatns has mostly been restored; all the South Teut. languages use a form with an r. The form vatr only occurs in two instances, perhaps used only for the rhyme’s sake, in hvatr vátri, a poem of the beginning of the 12th century; and hélt und vatr enn vitri, Sighvat; but vatn vitni in another verse cf the same poet: [A. S. wæter; Engl. and Dutch water; Hel. watar; O. H. G. wazar; Germ. wasser; cp. Gr. υδατ-ος; Lat. udus: on the other hand, Icel. vatn; Swed. vatten; Dan. vand, qs. vadn.]
    A. Water, fresh water; jörð, vatn, lopt, eldr, Eluc. 19; spratt þar vatn upp, Edda (pref.); blóð ok vatn, Rb. 334; grafa til vatz, Edda (pref.); taka vatn upp at sínum hluta, Vm. 168; þá er vötnin vóru sköpuð, 655. 1; drepa í vatn eða hella á vatni, K. Þ. K.; ef vatn er svá mikit at þar má barn í hylja, N. G. L. i. 363.
    2. phrases; ausa vatni, to besprinkle infants with water, see ausa I. 2. β; to which add, þar stendr þú, Özorr, kvað Helgi, ok mun ek ekki við þér sjá, þvíat þú jóst mik vatni, Dropl. 25; mærin var vatni ausin ok þetta nafn gefit, Nj. 25: ganga til vatns, to go to the water, to go to the ‘trapiza,’ q. v., of washing before meals, Ld. 296: þá er sól gengr at vatni. when the sun goes into the water, sets in the sea, K. Þ. K. 96; sér ekki högg á vatni, a blow in the water is not seen, of a useless effort: á vatni, afloat, Fas. ii. 532; svá skjótt, at ekki tók á vatni, Fms. vii. 344.
    3. of tears; halda ekki vatni, could not forbear weeping, Fms. vi. 236 (in a verse), viii. 232.
    II. a lake; [cp. North. E. Derwent-water, etc.]; uppí vatnið Væni, Fms. vi. 333; lét flytja sik út í vatn eitt, ok leyndisk þar í hólma nökkurum, i. 66; er í norðanverðum flóanum vatn þat er nes liggr í, Ísl. ii. 345; til vatz þess er Á en Helga fellr ór, Ó. H. 163; sjór eða vatn, a sea or lake, Edda.
    III. streams, waters, esp. in plur. of large streams; hnigu heilög vötn af Himin-fjöllum, Hkv. 1. 1; þaðan eigu vötn öll vega, Gm.; þar er djúpt vatn ( deep water) er umhverfis, Grág. ii. 131; geysask vötn at þeim með forsfalli … vötnin flutu um völluna alla, Ó. H. 164; brúar um ár eða vötn, Grág. i. 149; vötn þau er ór jöklum höfðu fallit, Eg. 133; fjörðr sá er flóir allr af vötnum, Fs. 26; en nú falla vötn öll til Dýrafjarðar, Gísl. 20; fóru þar til er vötn hnigu til vestr-ættar af fjöllum, Orkn. 4.
    IV. in local names, Vatn, Vatna-hverfi, Vatns-lausa, Vatns-á, Vatns-dalr, Vatns-endi, Vatns-fell, Vatns-fjörðr, Vatns-nes, Vatns-horn, Vatns-skarð, etc., Landn.; Vatns-dælir, Vatns-firðingar, the men from Vatnsfjörðr, Vatnsdalr, id., Sturl.: of lakes, Gríms-vötn, Fiski-vötn, Elliða-vatn, Mý-vatn, Ólvus-vatn, Landn., map of Icel.; more seldom of rivers, as Héraðsvötn in north of Icel.: Vatns-dælskr, adj. from Vatnsdalr, Finnb. 334, Ísl. ii. 335; Vatnsfirðinga-kyn, -búð, Nj. 248, Ld. 120 (see búð).
    B. COMPDS, with gen. vatna-, vatns-, in vellums vatz-, vaz-: vatns-agi, a, m. dampness. vatns-bakki, a, m. a bank, shore of a water or lake, Grág. ii. 355, Jb. 315, Fms. viii. 32, Fas. i. 360. vatns-beri, a, m. the water-bearer, Aquarius in the zodiac, Rb. vatns-blandaðr, part. mixed with water. vatns-bolli, a, m. a water-jug, Am. 35. vatns-borinn, part. mixed with water. vatns-botn, m. the foot of a lake, Hrafn, 11, Fms. ix. 367. vatns-ból, n. a watering-place, well, where drinking-water is drawn. vatns-bóla, u, f. a water-bubble, vatns-bragð, n. a taste of water. vatns-burðr, m. carrying water, Bs. i. vatns-dauði, a, m. water-death, death by drowning in fresh water. vatna-djúp, n. a water-deep, abyss, Skálda 209. vatns-dropi, a, m. a drop of water, Stj. 154. vatns-drykkr, m. a drink of water, Stj. 150, 581, Edda 24. vatns-dæld, f. a watery hollow. vatns-endi, a, m. the end of a lake, Fms. ix. 406. vatns-fall, n. a stream, river; lítið vatnsfall, a small river, Eg. 134, v. l.: of rain, vindr ok vatnsfall, Art. 85. vatns-farvegr, m. a ‘water’s fairway,’ the bed of a river, Grág. ii. 291. vatns-fata, u, f. a water-pail, Fb. i. 258, O. H. L. ch. 96. vatna-flaumr, m. [Norse vand-flom], a water-flood, swell of water, D. N. vi. 148. vatns-flóð, n. water-flood. vatna-gangr, m. a flood, Stj. 59, Grág. i. 219, Landn. 251: a fall of rain, = vatnfall, veðrátta ok v., Grett. 24 new Ed. vatns-heldr, adj. water-tight. vatns-hestr, m. = nykr, q. v., Landn. 93, v. l.; but vatna-hestr, m. a good horse to cross rivers. vatna-hlaup, n. floods, a rushing forth of waters, Landn. 250. vatns-horn, n. a water-horn, a vessel for holy water in church, Pm. 6: the end or angle of a lake, and as a local name, Ld., Landn. vatns-hríð, f. a storm, Ann. 1336 C. vatns-íss, m. ice on a lake, Stj. 510, Fms. viii. 398, ix. 367. vatns-kanna, u, f. a water-can, Vm. 86. vatns-karl, m. a water-can shaped like a man; vatnskarl til vígðs vatns, Vm. 21; vatnskarl ok munnlaug, Fb. i. 359, D. N. iv. 457. vatns-ker, n. a water-jug, Stj. vatns-kerald, n. = vatnsker, Fms. i. 127, Vm. 21, Jb. 409, vatns-ketill, m. a water-kettle, Vm. 21, 114, B. K. 83. vatns-kottr, m. a water-insect, in foul pools. vatns-lauss, adj. waterless, without water, Barl. 196. vatns-leysi, n. lack of water. vatns-litr, m. water-colour, Rb. 336. vatns-megin, n. fulness of water. vatns-mikill, adj. swelling with water, of a river. vatns-minni, n. the inlet of a lake, Fms. ix. 394. vatns-munnlaug, f. a water hand-basin, Pm. 60. vatns-ósa, adj. soaked with water. vatns-óss, m. the mouth of a lake connected with the sea, Landn. 207. vatns-rás, f. a trench, water-course, Bs. i. 148, Stj. 593. vatns-sár, m. a font, Vm. 110, N. G. L. i. 327. vatns-skál, f. a water-jug, D. N. vatns-skírn, f. baptism in water, Barl. 116, 144 (vatnz-skírn). vatns-skortr, m. lack of water, Barl. 196. vatns-sótt, f water-sickness, dropsy, medic., Post. vatns-steinn, m. a font of stone, Vm. 110. vatns-strönd, f. the bank of a lake, Fms. viii. 32, MS. 623. 33, Vkv. (prose, vaz-strouds). vatns-stökkull, m. a watering-pot, a vessel or brush for sprinkling water, Bs. i. 464. vatns-tjörn, f. a ‘water-tarn,’ pool, Sks. 682. vatna-tunna, u, f. a water-tub. vatns-uppspretta, u, f. a jet of water, Stj. 646. vatns-veita, u, f. a drain, trench, aqueduct, Grág. ii. 289. vatns-veiting, f. a draining. vatns-vetr, m. a winter of floods, Ann. 1191 C. vatns-vígsla, u, f. consecration of water, Bs. i. 97. vatns-vík, f. a creek in a lake, Fms. viii. 67. vatna-vöxtr, m. ‘water-growth,’ a flood, Bs. i. 138, Grett. 133 A, D. N. ii. 35, passim. vatna-þytr, m. the thud, sound of falling waters, Skálda. vatns-æðr, f. a vein of water, Stj. 29, 205.
    C. REAL COMPDS, with the root word vatn- prefixed: vatn-bátr, m. a lake-boat, Jb. 410 B. vatn-beri, a, m. = vatnsberi, Rb. (1812) 65, 66. vatn-dauðr, adj. drowned in fresh water, Grág. i. 223. vatn-dragari, a, m. a drawer of water, Stj. 358. vatn-dragi, a, m. id., Fas. iii. 21 (in a verse). vatn-dýr, n. water-animals, Al. 167. vatn-fall, n. a waterfall, stream; vatnföll deilir: a torrent, stream, í bráða-þeyjum var þar vatnfall mikit, a great torrent, Eg. 766; lítið v., 134; var v. þat fullt af fiskum, Fms. i. 253; svá mikit v. sem áin Níð er, v. 182; deilir norðr vatnföllum til héraða, Ísl. ii. 345; er vatnföll deila til sjóvar, Eg. 131, Grág. i. 440; með öllum vatnföllum, Nj. 265: of rain, fyrir vatnfalli ok regni, Gullþ. 8; vatnfall fylgði hér svá mikit ór lopti, torrents of rain, Gísl. 105, Fms. x. 250. vatn-fátt, n. adj. short of water, Landn. 34, Fms. ix. 45. vatn-fiskr, m. a fresh-water fish, Fs. 165. vatn-gangr, m. a swelling of water, Vápn. 24. vatn-horn, n. a water-horn, as church inventory, Vm. 110. vatn-kakki, a, m. = trapiza, q. v.; gékk hann til vatnkakka ok þó sér, Korm. 24. vatn-karl, m. a jug, Stj. 153, D. I. i. 597, Dipl. v. 18; vatnkarlar fjórir, könnur sextán, iii. 4, Rb. (of the zodiacal Aquarius). vatn-kálfr, m. dropsy; þá sótt er heitir idropicus, þat köllu vér vatnkálf, Hom. 25, 150; hann er góðr við vatnkálfi, Hb. 544. 39. vatn-ker, vatn-kerald, vatn-ketill, n. a water-jug …, Grág. ii. 397, Stj. 311, Nj. 134, Ísl. ii. 410, Fms. xi. 34, Ám. 29, Vm. 35. vatn-lauss, adj. = vatnslauss, Al. 172, Stj. 194. vatn-legill, m. a water-jug, Stj. 128. vatn-leysi, n. lack of water, Al. 173. vatn-ormr, m. a water-serpent, Al. 168; Hercules sigraði v. (the Hydra), MS. 732. 17: a pr. name, Mork. vatn-rás, f. = vatnsrás, Stj. 58, 642. Ísl. ii. 92. vatn-skjóla, u, f. a water-skeel, pail, D. I. i. 225. vatn-staðr, m. a water-place, 655 xxviii. 2. vatn-torf, n. soaked turf, Ísl. ii. 412. vatn-trumba, u, f. a water-pipe, Hom. 131. vatn-veita, u, f. = vatnsveita, a drain, water-trench, Grág. ii. 289, Stj. 498. vatn-viðri, n. = vátviðri, Bs. i. 245. vatn-vígsla, u, f. the consecrating streams and wells, of bishop Gudmund, Bs. i. vatn-ærinn, adj. plentiful as water, abundant; vatnærin hef ek vitni, Sighvat.

    Íslensk-ensk orðabók > VATN

  • 70 ÞVEIT

    f., or þveiti, n. [the root is found in A. S. þwîtan, pret. þwât = to chop; North. E. thwaite; Chaucer to thwite; cp. also Dutch duit, whence Engl. doit, Germ. deut, Dan. döit = a bit]:—prop. a ‘cut-off piece,’ but occurs only in special usages:
    1. a piece of land, paddock, parcel of land, it seems orig. to have been used of an outlying cottage with its paddock; þær jarðir allar, bú ok þveiti, all the estates, manor and ‘thwaite,’ where bú and þveiti are opp. to one another, D. N. ii. 81; séttungs þ., áttungs-þ., id.; öng-þveiti, a narrow lane, strait.
    2. freq. in local names in Norway and Denmark, tvæt, Dan. tvæde (whence Dan. Tvæde as a pr. name); and in North. E. Orma-thwaite, Braith-thwaite, Lang-thwaite, and so on, names implying Danish colonisation: Þveit, Þveitar, f., Þveitin, n., Þveitini (qs. Þveit-vin), Þveitar-ruð, n., Þveitar-garðr, m., Þveitar-fjall, n., D. N. passim; in Icel. local names it never occurs, and is there quite an obsolete word.
    II. a unit of weight; þveiti mjöls, Boldt; þveitis-leiga, a rent amounting to a þ.; þveitis-ból, a farm of the value or the rent of a þ.; tveggja þveitna (thus a gen. pl. as if from þveita) toll, þveitis toll, D. N. iii. 465; hálf þveit smœrs, Boldt 114.
    III. [Dutch duit, etc.], a kind of small coin, a doit, a subdivision of an ounce (= a fraction, cut-off piece); in weregild the baugþak was counted thus, sex aurar ok þveiti átta ens fimta tigar, i. e. six ounces and forty-eight doits; hálf mörk ok þveiti tvau ens fjórða tegar, a half mark and thirty-two doits; þrír aurar ok þveiti tuttugu ok fjögur, three ounces and twenty-four doits; tveir aurar ok þveiti sextan, two ounces and sixteen doits, Grág. (Kb.) i. 193; ef maðr stelr minna enn þveiti þá skal heita hvinn, N. G. L. i. 253, cp. B. K. 8–11, 28, 29; þar eru þveiti tuttugu ok þrjú at höfuðbaugi, … átta þveiti, ok þriðjungr ens fimta þveitis, ok hálft fjórða þveiti ok þriðjungr ens þriðja þveitis ok hálft annat þveiti, Grág. (Kb.) i. 202.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞVEIT

  • 71 álengr

    adv.
    1) for the future, always (þessi illvirki skyldi eigi á. úhefnd vera);
    3) á. er, as soon as (álengr er hann er sextán vetra).

    Íslensk-ensk orðabók > álengr

  • 72 zesdagelijks

    n. sextan

    Holandés-inglés dicionario > zesdagelijks

  • 73 sextana

    f.
    sextan.

    Spanish-English dictionary > sextana

  • 74 шестидневный

    1) ( о сроке) of six days; six-day
    2) ( о возрасте) six-day-old
    ••

    шестидне́вная лихора́дка мед. — sextan

    шестидне́вная война́ ист. — Six-day War

    Новый большой русско-английский словарь > шестидневный

  • 75 лихорадка

    жен.

    перемежающаяся/болотная лихорадка — intermittent fever, malaria

    перемежающаяся лихорадка — remittent (fever), intermittent fever

    Русско-английский словарь по общей лексике > лихорадка

  • 76 brain fever

    1. воспаление мозга
    2. болезнь, осложнённая мозговыми явлениями

    ratbite fever — содоку, болезнь от укуса крыс

    3. мед. менингит; энцефаломиелит

    English-Russian base dictionary > brain fever

  • 77 ratbite fever

    мед. содоку, болезнь от укуса крыс

    English-Russian base dictionary > ratbite fever

  • 78 élève de seconde

    élève de seconde
    sextán
    žák sexty

    Dictionnaire français-tchèque > élève de seconde

  • 79 sexten

    v. ar. sexten, sextan circoncire; syn. ar. sedhher

    Dictionnaire Kabyle-Français > sexten

Страницы

См. также в других словарях:

  • sextan — /sek steuhn/, adj. 1. (of a fever) characterized by paroxysms that recurevery sixth day. n. 2. a sextan fever. [1650 60; < NL sextan(a) (febris) sixth day (fever), equiv. to L sext(us) SIXTH + ana AN] * * * …   Universalium

  • sextan — /sek steuhn/, adj. 1. (of a fever) characterized by paroxysms that recurevery sixth day. n. 2. a sextan fever. [1650 60; < NL sextan(a) (febris) sixth day (fever), equiv. to L sext(us) SIXTH + ana AN] …   Useful english dictionary

  • sextan — /ˈsɛkstən/ (say sekstuhn) adjective 1. (of a fever, etc.) characterised by paroxysms which recur every sixth day. –noun 2. a sextan fever or ague. {New Latin sextāna (from Latin sextus sixth), shortened form of sextāna febris} …  

  • sextan — Denoting a malarial fever the paroxysms of which recur every sixth day, counting the day of the episode as the first; i.e., with a four day asymptomatic interval. [L. sextus, sixth] …   Medical dictionary

  • Sextan — a Soviet class of trawlers …   Eponyms, nicknames, and geographical games

  • sextan — n. fever which recurs every 6 days adj. recurring every 6 days (about fever) …   English contemporary dictionary

  • sextan —   a. (fever) recurring after six days (i.e. every fifth day) …   Dictionary of difficult words

  • Christine Flowers — 1994 Christine Flowers (Cape Fear, North Carolina, 1 July 1960) is an American singer/actor. Her musical repertoire consists of verve like jazz standards. Contents 1 Early life …   Wikipedia

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Ages of consent in Europe — The ages of consent for sexual activity vary by jurisdiction across Europe. The Vatican City has the lowest age of consent in Europe (set at 12) while Turkey and Malta have the highest, set at 18. The law can also stipulate the specific… …   Wikipedia

  • Erika (tanker) — Erika was the name of a tanker built in 1975 and last chartered by Total Fina Elf. She sank off the coast of France in 1999, causing one of the greatest environmental disasters in the world. Erika was one of eight sister ships built in Japan.… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»