Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

sĕcus

  • 61 haud

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haud

  • 62 haud dum

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haud dum

  • 63 haud quaquam

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haud quaquam

  • 64 haudquaquam

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haudquaquam

  • 65 hora

    1.
    hōra, ae (archaic gen. sing. horāï, Lucr. 1, 1016.—In abl. plur. HORABVS, Inscr. Orell. 4601), f. [kindred with hôra; Zend yare, year; ayara, day; orig. for Wosara, from Wear, ver], (lit., a definite space of time, fixed by natural laws; hence, as in Greek).
    I.
    An hour.
    A.
    Lit. (among the Romans, of varying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reckoned as twelve hours; cf.:

    aetas, aevum, tempus, dies): aestiva,

    Mart. 12, 1, 4; cf.:

    viginti milia passuum horis quinque duntaxat aestivis conficienda sunt,

    Veg. Mil. 1, 9:

    horam amplius jam in demoliendo signo moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95:

    īdem eadem possunt horam durare probantes?

    Hor. Ep. 1, 1, 82:

    ternas epistolas in hora dare,

    Cic. Fam. 15, 16, 1:

    in hora saepe ducentos versus dictabat,

    Hor. S. 1, 4, 9:

    horas tres dicere,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    primum dormiit ad horas tres,

    id. ib. 10, 13, 1:

    quatuor horarum spatio antecedens,

    Caes. B. C. 3, 79 fin.:

    quatuor aut plures aulaea premuntur in horas,

    Hor. Ep. 2, 1, 189:

    non amplius quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causas complectitur,

    Quint. 10, 6, 1:

    paucissimarum horarum consulatus,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    hora quota est?

    what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44:

    nuntiare horas,

    to tell the time of day, Juv. 10, 216; cf.:

    cum a puero quaesisset horas,

    Plin. 7, 53, 54, § 182; Suet. Dom. 16:

    si te grata quies et primam somnus in horam Delectat,

    Hor. Ep. 1, 17, 6:

    hora secunda postridie,

    Cic. Quint. 6, 25:

    quartā vix demum exponimur horā,

    Hor. S. 1, 5, 23:

    cum ad te quinta fere hora venissem,

    Cic. Pis. 6, 13:

    ea res acta est, cum hora sexta vix Pompeius perorasset, usque ad horam octavam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    hora fere nona,

    id. ib.:

    hora diei decima fere,

    id. Phil. 2, 31, 77:

    hora fere undecima aut non multo secus,

    id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora;

    Exercet raucos tertia causidicos: In quintam varios extendit Roma labores: Sexta quies lassis, septima finis erit, etc.,

    Mart. 4, 8:

    post horam primam noctis.... decem horis nocturnis,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19:

    prima noctis,

    Suet. Aug. 76:

    tribus nocturnis,

    id. Calig. 50:

    id quidem in horam diei quintam vel octavam spectare maluerint, i. e.,

    towards that part of the heavens where the sun is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16, § 84; 6, 32, 37, § 202:

    hic tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis legitimis horis remittam,

    of the hours allowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    hora partūs,

    the hour of one's birth, natal hour, Suet. Aug. 94:

    hora natalis,

    Hor. C. 2, 17, 19:

    mortis,

    Suet. Dom. 14:

    cenae,

    id. Claud. 8:

    pugnae,

    id. Aug. 16:

    somni,

    id. Dom. 21 et saep.:

    ad horam venire,

    at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16:

    clavum mutare in horas,

    every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10; id. C. 2, 13, 14; id. A. P. 160; Plin. Ep. 3, 17, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    In horam vivere, to care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25.—
    b.
    Omnium horarum homo (amicus, etc.), ready, active, well disposed at all times, Quint. 6, 3, 110 Spald.; Suet. Tib. 42 (for which:

    C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuivis tempori hominem esse,

    Cic. de Or. 2, 67, 271).—
    B.
    Transf., in plur.: hōrae, ārum, a horologe, dial, clock:

    cum machinatione quadam moveri aliquid videmus, ut sphaeram, ut horas,

    Cic. N. D. 2, 38, 97; Petr. 71; cf.:

    videt oscitantem judicem, mittentem ad horas,

    to look at the clock, Cic. Brut. 54, 200.—
    II.
    Poet., in gen., time, time of year, season:

    tu quamcumque deus tibi fortunaverit horam, Grata sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 22:

    et mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora,

    id. C. 2, 16, 31:

    neu fluitem dubiae spe pendulus horae,

    id. Ep. 1, 18, 110:

    qui recte vivendi prorogat horam,

    id. ib. 1, 2, 41:

    extremo veniet mollior hora die,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 16:

    numquam te crastina fallet Hora,

    Verg. G. 1, 426:

    sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302;

    so of spring: genitalis anni,

    Plin. 9, 35, 54, § 107:

    flagrantis atrox hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    (hae latebrae) Incolumem tibi me praestant Septembribus horis,

    id. Ep. 1, 16, 16:

    arbor ipsa omnibus horis pomifera est,

    at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, 7, § 15.—
    III.
    Personified: Hōrae, ārum, f., like the Gr. Hôrai, the Hours, daughters of Jupiter and Themis, goddesses that presided over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat. Th. 3, 410; Ov. F. 1, 125; 5, 217; Hyg. Fab. 183.
    2.
    Hō̆ra, ae, f. [perh. an old form for hĕra, lady], the wife of Quirinus ( Romulus), who was worshipped as a goddess (called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830): Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. ap. Non. 120, 2 (Ann. v. 121 Vahl.):

    Hora Quirini,

    Gell. 13, 22, 2; cf.:

    pariter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat,

    Ov. M. 14, 851.

    Lewis & Short latin dictionary > hora

  • 66 Horae

    1.
    hōra, ae (archaic gen. sing. horāï, Lucr. 1, 1016.—In abl. plur. HORABVS, Inscr. Orell. 4601), f. [kindred with hôra; Zend yare, year; ayara, day; orig. for Wosara, from Wear, ver], (lit., a definite space of time, fixed by natural laws; hence, as in Greek).
    I.
    An hour.
    A.
    Lit. (among the Romans, of varying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reckoned as twelve hours; cf.:

    aetas, aevum, tempus, dies): aestiva,

    Mart. 12, 1, 4; cf.:

    viginti milia passuum horis quinque duntaxat aestivis conficienda sunt,

    Veg. Mil. 1, 9:

    horam amplius jam in demoliendo signo moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95:

    īdem eadem possunt horam durare probantes?

    Hor. Ep. 1, 1, 82:

    ternas epistolas in hora dare,

    Cic. Fam. 15, 16, 1:

    in hora saepe ducentos versus dictabat,

    Hor. S. 1, 4, 9:

    horas tres dicere,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    primum dormiit ad horas tres,

    id. ib. 10, 13, 1:

    quatuor horarum spatio antecedens,

    Caes. B. C. 3, 79 fin.:

    quatuor aut plures aulaea premuntur in horas,

    Hor. Ep. 2, 1, 189:

    non amplius quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causas complectitur,

    Quint. 10, 6, 1:

    paucissimarum horarum consulatus,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    hora quota est?

    what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44:

    nuntiare horas,

    to tell the time of day, Juv. 10, 216; cf.:

    cum a puero quaesisset horas,

    Plin. 7, 53, 54, § 182; Suet. Dom. 16:

    si te grata quies et primam somnus in horam Delectat,

    Hor. Ep. 1, 17, 6:

    hora secunda postridie,

    Cic. Quint. 6, 25:

    quartā vix demum exponimur horā,

    Hor. S. 1, 5, 23:

    cum ad te quinta fere hora venissem,

    Cic. Pis. 6, 13:

    ea res acta est, cum hora sexta vix Pompeius perorasset, usque ad horam octavam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    hora fere nona,

    id. ib.:

    hora diei decima fere,

    id. Phil. 2, 31, 77:

    hora fere undecima aut non multo secus,

    id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora;

    Exercet raucos tertia causidicos: In quintam varios extendit Roma labores: Sexta quies lassis, septima finis erit, etc.,

    Mart. 4, 8:

    post horam primam noctis.... decem horis nocturnis,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19:

    prima noctis,

    Suet. Aug. 76:

    tribus nocturnis,

    id. Calig. 50:

    id quidem in horam diei quintam vel octavam spectare maluerint, i. e.,

    towards that part of the heavens where the sun is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16, § 84; 6, 32, 37, § 202:

    hic tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis legitimis horis remittam,

    of the hours allowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    hora partūs,

    the hour of one's birth, natal hour, Suet. Aug. 94:

    hora natalis,

    Hor. C. 2, 17, 19:

    mortis,

    Suet. Dom. 14:

    cenae,

    id. Claud. 8:

    pugnae,

    id. Aug. 16:

    somni,

    id. Dom. 21 et saep.:

    ad horam venire,

    at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16:

    clavum mutare in horas,

    every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10; id. C. 2, 13, 14; id. A. P. 160; Plin. Ep. 3, 17, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    In horam vivere, to care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25.—
    b.
    Omnium horarum homo (amicus, etc.), ready, active, well disposed at all times, Quint. 6, 3, 110 Spald.; Suet. Tib. 42 (for which:

    C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuivis tempori hominem esse,

    Cic. de Or. 2, 67, 271).—
    B.
    Transf., in plur.: hōrae, ārum, a horologe, dial, clock:

    cum machinatione quadam moveri aliquid videmus, ut sphaeram, ut horas,

    Cic. N. D. 2, 38, 97; Petr. 71; cf.:

    videt oscitantem judicem, mittentem ad horas,

    to look at the clock, Cic. Brut. 54, 200.—
    II.
    Poet., in gen., time, time of year, season:

    tu quamcumque deus tibi fortunaverit horam, Grata sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 22:

    et mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora,

    id. C. 2, 16, 31:

    neu fluitem dubiae spe pendulus horae,

    id. Ep. 1, 18, 110:

    qui recte vivendi prorogat horam,

    id. ib. 1, 2, 41:

    extremo veniet mollior hora die,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 16:

    numquam te crastina fallet Hora,

    Verg. G. 1, 426:

    sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302;

    so of spring: genitalis anni,

    Plin. 9, 35, 54, § 107:

    flagrantis atrox hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    (hae latebrae) Incolumem tibi me praestant Septembribus horis,

    id. Ep. 1, 16, 16:

    arbor ipsa omnibus horis pomifera est,

    at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, 7, § 15.—
    III.
    Personified: Hōrae, ārum, f., like the Gr. Hôrai, the Hours, daughters of Jupiter and Themis, goddesses that presided over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat. Th. 3, 410; Ov. F. 1, 125; 5, 217; Hyg. Fab. 183.
    2.
    Hō̆ra, ae, f. [perh. an old form for hĕra, lady], the wife of Quirinus ( Romulus), who was worshipped as a goddess (called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830): Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. ap. Non. 120, 2 (Ann. v. 121 Vahl.):

    Hora Quirini,

    Gell. 13, 22, 2; cf.:

    pariter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat,

    Ov. M. 14, 851.

    Lewis & Short latin dictionary > Horae

  • 67 horae

    1.
    hōra, ae (archaic gen. sing. horāï, Lucr. 1, 1016.—In abl. plur. HORABVS, Inscr. Orell. 4601), f. [kindred with hôra; Zend yare, year; ayara, day; orig. for Wosara, from Wear, ver], (lit., a definite space of time, fixed by natural laws; hence, as in Greek).
    I.
    An hour.
    A.
    Lit. (among the Romans, of varying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reckoned as twelve hours; cf.:

    aetas, aevum, tempus, dies): aestiva,

    Mart. 12, 1, 4; cf.:

    viginti milia passuum horis quinque duntaxat aestivis conficienda sunt,

    Veg. Mil. 1, 9:

    horam amplius jam in demoliendo signo moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95:

    īdem eadem possunt horam durare probantes?

    Hor. Ep. 1, 1, 82:

    ternas epistolas in hora dare,

    Cic. Fam. 15, 16, 1:

    in hora saepe ducentos versus dictabat,

    Hor. S. 1, 4, 9:

    horas tres dicere,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    primum dormiit ad horas tres,

    id. ib. 10, 13, 1:

    quatuor horarum spatio antecedens,

    Caes. B. C. 3, 79 fin.:

    quatuor aut plures aulaea premuntur in horas,

    Hor. Ep. 2, 1, 189:

    non amplius quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causas complectitur,

    Quint. 10, 6, 1:

    paucissimarum horarum consulatus,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    hora quota est?

    what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44:

    nuntiare horas,

    to tell the time of day, Juv. 10, 216; cf.:

    cum a puero quaesisset horas,

    Plin. 7, 53, 54, § 182; Suet. Dom. 16:

    si te grata quies et primam somnus in horam Delectat,

    Hor. Ep. 1, 17, 6:

    hora secunda postridie,

    Cic. Quint. 6, 25:

    quartā vix demum exponimur horā,

    Hor. S. 1, 5, 23:

    cum ad te quinta fere hora venissem,

    Cic. Pis. 6, 13:

    ea res acta est, cum hora sexta vix Pompeius perorasset, usque ad horam octavam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    hora fere nona,

    id. ib.:

    hora diei decima fere,

    id. Phil. 2, 31, 77:

    hora fere undecima aut non multo secus,

    id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora;

    Exercet raucos tertia causidicos: In quintam varios extendit Roma labores: Sexta quies lassis, septima finis erit, etc.,

    Mart. 4, 8:

    post horam primam noctis.... decem horis nocturnis,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19:

    prima noctis,

    Suet. Aug. 76:

    tribus nocturnis,

    id. Calig. 50:

    id quidem in horam diei quintam vel octavam spectare maluerint, i. e.,

    towards that part of the heavens where the sun is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16, § 84; 6, 32, 37, § 202:

    hic tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis legitimis horis remittam,

    of the hours allowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    hora partūs,

    the hour of one's birth, natal hour, Suet. Aug. 94:

    hora natalis,

    Hor. C. 2, 17, 19:

    mortis,

    Suet. Dom. 14:

    cenae,

    id. Claud. 8:

    pugnae,

    id. Aug. 16:

    somni,

    id. Dom. 21 et saep.:

    ad horam venire,

    at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16:

    clavum mutare in horas,

    every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10; id. C. 2, 13, 14; id. A. P. 160; Plin. Ep. 3, 17, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    In horam vivere, to care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25.—
    b.
    Omnium horarum homo (amicus, etc.), ready, active, well disposed at all times, Quint. 6, 3, 110 Spald.; Suet. Tib. 42 (for which:

    C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuivis tempori hominem esse,

    Cic. de Or. 2, 67, 271).—
    B.
    Transf., in plur.: hōrae, ārum, a horologe, dial, clock:

    cum machinatione quadam moveri aliquid videmus, ut sphaeram, ut horas,

    Cic. N. D. 2, 38, 97; Petr. 71; cf.:

    videt oscitantem judicem, mittentem ad horas,

    to look at the clock, Cic. Brut. 54, 200.—
    II.
    Poet., in gen., time, time of year, season:

    tu quamcumque deus tibi fortunaverit horam, Grata sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 22:

    et mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora,

    id. C. 2, 16, 31:

    neu fluitem dubiae spe pendulus horae,

    id. Ep. 1, 18, 110:

    qui recte vivendi prorogat horam,

    id. ib. 1, 2, 41:

    extremo veniet mollior hora die,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 16:

    numquam te crastina fallet Hora,

    Verg. G. 1, 426:

    sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302;

    so of spring: genitalis anni,

    Plin. 9, 35, 54, § 107:

    flagrantis atrox hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    (hae latebrae) Incolumem tibi me praestant Septembribus horis,

    id. Ep. 1, 16, 16:

    arbor ipsa omnibus horis pomifera est,

    at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, 7, § 15.—
    III.
    Personified: Hōrae, ārum, f., like the Gr. Hôrai, the Hours, daughters of Jupiter and Themis, goddesses that presided over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat. Th. 3, 410; Ov. F. 1, 125; 5, 217; Hyg. Fab. 183.
    2.
    Hō̆ra, ae, f. [perh. an old form for hĕra, lady], the wife of Quirinus ( Romulus), who was worshipped as a goddess (called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830): Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. ap. Non. 120, 2 (Ann. v. 121 Vahl.):

    Hora Quirini,

    Gell. 13, 22, 2; cf.:

    pariter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat,

    Ov. M. 14, 851.

    Lewis & Short latin dictionary > horae

  • 68 ibi

    ĭbĭ̄, adv. [from the pronom. root I, is, with dat. ending as in tibi, sibi, in loc. sense as in ubi; cf. Sanscr. suffix bhjam; Corss. Ausspr. 1, 169], in that place, there, = entautha (cf. istic).
    I.
    Lit., in space:

    ibi cenavi atque ibi quievi in navi noctem perpetem,

    Plaut. Am. 2, 2, 100;

    tandem abii ad praetorem. Ibi vix requievi,

    id. Capt. 2, 2, 6: nempe in foro? De. Ibi, id. As. 1, 1, 104:

    in Asiam hinc abii, atque ibi, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 59:

    Demaratus fugit Tarquinios Corintho et ibi suas fortunas constituit,

    Cic. Tusc. 5, 37, 109; Ov. M. 1, 316:

    aedificabat in summa Velia: ibi alto atque munito loco arcem inexpugnabilem fore,

    Liv. 2, 7, 6:

    erit haec differentia inter hoc edictum et superius, quod ibi de eo damno praetor loquitur, etc.,

    Dig. 47, 8, 4, § 6:

    musca est meus pater... nec sacrum nec tam profanum quicquamst, quin ibi ilico adsit,

    Plaut. Merc. 2, 3, 27:

    ut illa, quae dicimus, non domo attulisse, sed ibi protinus sumpsisse videamur,

    there, on the spot, Quint. 11, 2, 46; 4, 1, 54; 12, 9, 19:

    in eo flumine pons erat. Ibi praesidium ponit,

    Caes. B. C. 1, 47.—In common speech, sometimes pleonastic, with the name of a place:

    in medio propter canalem, ibi ostentatores meri,

    Plaut. Curc. 4, 1, 15; 19; 22; id. Cist. 1, 1, 18; cf.:

    illic ibi demum'st locus, ubi, etc.,

    id. Capt. 5, 4, 3.—With corresp. relative adverbs, ubi, unde, etc.:

    nam ubi tu profusus, ibi ego me pervelim sepultam,

    Plaut. Curc. 1, 2, 7:

    nemo est, quin ubivis quam ibi, ubi est, esse malit,

    Cic. Fam. 6, 1, 1; cf.:

    ibi esse, ubi, etc.,

    id. ib. 1, 10:

    ubi tyrannus est, ibi... dicendum est plane nullam esse rem publicam,

    id. Rep. 3, 31:

    multa intelleges meliora apud nos multo esse facta quam ibi fuissent, unde huc translata essent,

    id. ib. 2, 16.—So with quo loco, etc.:

    quo loco maxime umor intus perseverabit, ibi pus proximum erit,

    Cels. 8, 9; cf.:

    quacumque equo invectus est, ibi haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

    Liv. 8, 9, 12:

    quo descenderant, ibi processerunt longe,

    Varr. R. R. 2, 1, 5.—With gen.:

    ibi loci terrarum orbe portis discluso,

    Plin. 6, 11, 12, § 30.—Post-class. of vessels, etc., therein (= in eis):

    qui sciens vasa vitiosa commodavit, si ibi infusum vinum est, etc.,

    Dig. 13, 6, 18, § 3.—Post-class. and very rarely with verbs of motion (for eo):

    et cum ibi venerimus,

    there, thither, Dig. 1, 2, 1 fin.; cf. ibidem.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of time, then, thereupon (mostly ante - class. and poet., but freq. in Liv.):

    invocat deos inmortales: ibi continuo contonat Sonitu maxumo, etc.,

    Plaut. Am. 5, 1, 41 sq.; cf.:

    ubi... ibi,

    ib. 11:

    postquam... ibi,

    ib. v. 39 sq.:

    ter conatus ibi collo dare bracchia circum,

    Verg. A. 2, 792:

    ibi infit, etc.,

    Liv. 3, 71, 6:

    nec moram ullam, quin ducat, dari: Ibi demum ita aegre tulit, ut, etc.,

    then for the first time, Ter. Hec. 1, 2, 53: ibi postquam laborare aciem Calpurnius vidit, Liv. 39, 31, 4.—With cum:

    ibi cum alii mores et instituta eorum eluderent,

    Liv. 40, 5, 7:

    ibi cum de re publica retulisset,

    id. 22, 1, 4.—With corresp. ubi:

    ille ubi miser famelicus videt, me tam facile victum quaerere, ibi homo coepit me obsecrare, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 30:

    non voco (te patrem): Ubi voles pater esse, ibi esto,

    Plaut. Ep. 4, 2, 25.—Pleonastically with tum:

    tum ibi nescio quis me arripit,

    Plaut. Curc. 5, 2, 47: ibi tum derepente ex alto in altum despexit mare, Enn. ap. Non. 518, 6 (Trag. Rel. v. 352 Vahl.):

    cum Aebutius Caecinae malum minaretur, ibi tum Caecinam postulasse, etc.,

    Cic. Caecin. 10, 27; cf.:

    ibi nunc (colloq.),

    Plaut. Am. prol. 135; id. Curc. 3, 68.—
    B.
    Of other relations, there, in that matter, on that occasion, in that condition (class.): nolite ibi nimiam spem habere, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

    numquid ego ibi peccavi?

    Plaut. Ep. 4, 2, 23:

    at pol ego ibi sum, esse ubi miserum hominem decet,

    id. Bacch. 5, 1, 21:

    si quid est, quod ad testes reservet, ibi nos quoque paratiores reperiet,

    Cic. Rosc. Am. 29, 82:

    ibi fortunae veniam damus,

    in that case, Juv. 11, 176:

    huic ab adulescentia bella intestina, caedes, rapinae, discordia civilis grata fuere, ibique juventutem suam exercuit,

    in these things, Sall. C. 5, 2; Quint. 2, 2, 12:

    non poterat ibi esse quaestio,

    id. 7, 1, 5:

    subsensi illos ibi esse et id agere inter se clanculum,

    to be at it, busy about it, Ter. Heaut. 3, 1, 63:

    ibi esse,

    id. ib. 5, 2, 30; cf.:

    cecinere vates, cujus civitatis eam civis Dianae immolasset, ibi fore imperium,

    i. e. in that state, Liv. 1, 45, 5:

    ibi imperium fore, unde victoria fuerit,

    id. 1, 24, 2:

    et interdum in sanctionibus adicitur, ut qui ibi aliquid commisit, capite puniatur, i. e. in his sanctionibus,

    Dig. 1, 8, 9, § 3.—
    2.
    Of persons, in or with him or her (very rare): duxi uxorem;

    quam ibi miseriam vidi!

    Ter. Ad. 5, 4, 13 (cf.: ibi inquit, quasi uxor locus sit, Don. ad loc.); cf.:

    nil ibi majorum respectus,

    Juv. 8, 64.—
    3.
    Esp., law t. t.: tunc ibi, then and there, in the state of affairs then existing:

    de eo, quaque ille tunc ibi habuit, tantummodo, intra annum... judicium dabo,

    Dig. 43, 16, 1 praef.; cf.: ibi autem ait praetor, ut ne quis et quae illic non habuit, complectatur, ib. § 37 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > ibi

  • 69 icio

    ī̆cĭo and ī̆co), īci, ictum (forms in use, only pres. icit, iciunt, icere; perf. icit, icisse; pluperf. iceram, iceras; fut. perf. icero; pass. pres. icitur, icimur; perf. ictus est; and part. ictus, a, um; pres. ĭco, Prisc. 886 P.;

    but īcit,

    Lucr. 3, 160; Plaut. Mil. 2, 2, 50; pres. icio, Gell. 4, 17, 8; Prisc. 877 P.), 3, v. a. [Gr. ip-, iptomai, to injure; ips, a worm; ikria, scaffolding; cf. Ikaros, en-ipê], to strike, hit, smite, stab, sting (cf.: ferio, percutio, verbero, pulso).
    I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    exim corpus propellit et icit,

    Lucr. 3, 160:

    unde icimur ictu,

    id. 4, 1050:

    femur,

    Plaut. Truc. 2, 7, 42:

    caput telis (musca),

    Cat. 116, 4: vidulum fuscinā, Plaut. Fragm. ap. Non. 124, 1:

    cum Ptolemaeus in proelio telo venenato ictus esset,

    Cic. Div. 2, 66, 135; cf.:

    lapide ictus,

    Caes. B. C. 3, 22, 2:

    ibi in turba ictus Remus, cecidit,

    Liv. 1, 7, 2:

    velut ictus ab Hercule Cacus,

    Juv. 5, 125.—
    B.
    Esp. of lightning, etc., to strike:

    cum Summanus e caelo ictus esset,

    Cic. Div. 1, 10, 16:

    ictae limen domus,

    Ov. Tr. 5, 4, 34:

    fulmine laurus sola non icitur,

    Plin. 15, 30, 40, § 134; cf.:

    fulmen lauri fruticem non icit,

    id. 2, 55, 56, § 146;

    so in a figure, of a thunderbolt: ut vos iisdem ignibus circumsaepti me primum ictum pro vobis et fumantem videretis,

    Cic. Har. Resp. 21, 45; cf.: exin candida se radiis dedit icta foras lux (i. e. Aurora), struck with rays, irradiated, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 93 Vahl.).—
    C.
    With a homogeneous object: Icere colaphum, to give a box on the ear:

    hei, colaphum icit,

    Plaut. Pers. 5, 2, 65.—
    II.
    Trop.
    A.
    In partic., icere foedus, like ferire and percutere foedus (v. ferio and percutio, I. B. fin.), to make a covenant or league:

    foedus, quod meo sanguine in pactione provinciarum iceras, frangere noluisti,

    Cic. Pis. 12, 28:

    cum Gaditanis foedus icisse dicitur,

    id. Balb. 15, 34; Cael. ap. Prisc. p. 886 P.:

    orsi a foedere quod nobiscum icerant,

    Tac. 12, 62 —
    B.
    (Perh. not ante - Aug.) Desideriis icta fidelibus Quaerit patria Caesarem, smitten, tormented, Hor. C. 4, 5, 15:

    novā re consules icti,

    disturbed, Liv. 27, 9, 8; cf. id. 34, 17, 5:

    conscientiā ictus,

    id. 33, 28, 1:

    metu icta,

    id. 1, 16 et saep.:

    haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

    panic - stricken, id. 8, 9, 12:

    domestico vulnere ictus,

    by family affliction, Tac. Agr. 29:

    si existunt, qui magnitudinem multum ultra se positam non icturi appetant,

    reach, attain, Sen. Const. Sap. 3 med.
    C.
    Poet.:

    saltat Milonius, ut semel icto Accessit fervor capiti numerusque lucernis,

    i. e. smitten with wine, tipsy, Hor. S. 2, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > icio

  • 70 ico

    ī̆cĭo and ī̆co), īci, ictum (forms in use, only pres. icit, iciunt, icere; perf. icit, icisse; pluperf. iceram, iceras; fut. perf. icero; pass. pres. icitur, icimur; perf. ictus est; and part. ictus, a, um; pres. ĭco, Prisc. 886 P.;

    but īcit,

    Lucr. 3, 160; Plaut. Mil. 2, 2, 50; pres. icio, Gell. 4, 17, 8; Prisc. 877 P.), 3, v. a. [Gr. ip-, iptomai, to injure; ips, a worm; ikria, scaffolding; cf. Ikaros, en-ipê], to strike, hit, smite, stab, sting (cf.: ferio, percutio, verbero, pulso).
    I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    exim corpus propellit et icit,

    Lucr. 3, 160:

    unde icimur ictu,

    id. 4, 1050:

    femur,

    Plaut. Truc. 2, 7, 42:

    caput telis (musca),

    Cat. 116, 4: vidulum fuscinā, Plaut. Fragm. ap. Non. 124, 1:

    cum Ptolemaeus in proelio telo venenato ictus esset,

    Cic. Div. 2, 66, 135; cf.:

    lapide ictus,

    Caes. B. C. 3, 22, 2:

    ibi in turba ictus Remus, cecidit,

    Liv. 1, 7, 2:

    velut ictus ab Hercule Cacus,

    Juv. 5, 125.—
    B.
    Esp. of lightning, etc., to strike:

    cum Summanus e caelo ictus esset,

    Cic. Div. 1, 10, 16:

    ictae limen domus,

    Ov. Tr. 5, 4, 34:

    fulmine laurus sola non icitur,

    Plin. 15, 30, 40, § 134; cf.:

    fulmen lauri fruticem non icit,

    id. 2, 55, 56, § 146;

    so in a figure, of a thunderbolt: ut vos iisdem ignibus circumsaepti me primum ictum pro vobis et fumantem videretis,

    Cic. Har. Resp. 21, 45; cf.: exin candida se radiis dedit icta foras lux (i. e. Aurora), struck with rays, irradiated, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 93 Vahl.).—
    C.
    With a homogeneous object: Icere colaphum, to give a box on the ear:

    hei, colaphum icit,

    Plaut. Pers. 5, 2, 65.—
    II.
    Trop.
    A.
    In partic., icere foedus, like ferire and percutere foedus (v. ferio and percutio, I. B. fin.), to make a covenant or league:

    foedus, quod meo sanguine in pactione provinciarum iceras, frangere noluisti,

    Cic. Pis. 12, 28:

    cum Gaditanis foedus icisse dicitur,

    id. Balb. 15, 34; Cael. ap. Prisc. p. 886 P.:

    orsi a foedere quod nobiscum icerant,

    Tac. 12, 62 —
    B.
    (Perh. not ante - Aug.) Desideriis icta fidelibus Quaerit patria Caesarem, smitten, tormented, Hor. C. 4, 5, 15:

    novā re consules icti,

    disturbed, Liv. 27, 9, 8; cf. id. 34, 17, 5:

    conscientiā ictus,

    id. 33, 28, 1:

    metu icta,

    id. 1, 16 et saep.:

    haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

    panic - stricken, id. 8, 9, 12:

    domestico vulnere ictus,

    by family affliction, Tac. Agr. 29:

    si existunt, qui magnitudinem multum ultra se positam non icturi appetant,

    reach, attain, Sen. Const. Sap. 3 med.
    C.
    Poet.:

    saltat Milonius, ut semel icto Accessit fervor capiti numerusque lucernis,

    i. e. smitten with wine, tipsy, Hor. S. 2, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > ico

  • 71 inhorreo

    ĭn-horrĕo, ŭi, 2, v. n., to stand on end, [p. 954] stand erect, bristle.
    I.
    Lit.:

    haud secus quam vallo saepta inhorreret acies,

    Liv. 8, 8, 10:

    spicea jam campis cum messis inhorruit,

    Verg. G. 1, 314:

    aper pilis inhorrentibus corio squalidus,

    bristling, App. M. 8, p. 202, 29.—
    II.
    Transf.
    A.
    To have a tremulous motion, to quiver, shake, shudder: pennis agitatus inhorruit aër. Ov. P. 3, 3, 9:

    inhorruit aether, Luctificum clangente tuba,

    Val. Fl. 3, 348:

    inhorruit unda tenebris,

    Verg. A. 3, 195.—
    B.
    To cause to bristle up:

    aper inhorruit armos,

    Verg. A. 10, 711.—
    C.
    To tremble, shake, shudder, with cold, fear, horror:

    cum primum aliquis inhorruit et ex horrore incaluit,

    Cels. 3, 12:

    inhorrui frigore,

    Petr. 17: in severitatem alicujus, Cic. Fragm. ap. Non. 423, 6 (Rep. 4, 6 B. and K.):

    domus principis inhorruit,

    Tac. A. 11, 28:

    (Mercurius) tenui exceptus inhorruit aurā,

    Stat. Th. 1, 309.

    Lewis & Short latin dictionary > inhorreo

  • 72 intendo

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intendo

  • 73 intense

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intense

  • 74 intensus

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intensus

  • 75 intrinsecus

    1.
    intrinsĕcus, adv. [intra-secus], on the inside, inwardly (mostly ante-class. and post-Aug.):

    eam intrinsecus eādem re perinungunt,

    Varr. R. R. 2, 11, 7:

    sudabant fauces, intrinsecus atrae, sanguine,

    Lucr. 6, 1147:

    intrinsecus cavum, extrinsecus gibberum est,

    Cels. 4, 1; cf.

    opp. exterius,

    Col. 12, 44, 5; 8, 3, 6:

    latebant,

    Amm. 20, 11, 9.—
    II.
    Towards the inside, inwards:

    replicata jocinera,

    Plin. 11, 37, 73, § 190; Suet. Aug. 95.
    2.
    intrinsĕcus, a, um, adj., inward (late Lat.):

    lumina cordis intrinseca,

    Cassiod. in Psa. 118, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > intrinsecus

  • 76 judiciolum

    jūdĭcĭŏlum, i, n. dim. [id.], a weak or feeble judgment (post-class.):

    juste, an secus, non judicioli est nostri,

    Amm. 27, 11, 1; 28, 4, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > judiciolum

  • 77 juxta

    juxtā, adv. and prep. [ sup. form from jugis; v. jungo], near to, nigh.
    I.
    Adv.
    A.
    Lit., of place.
    1.
    Of several objects, near together, in close proximity:

    theatra duo juxta fecit amplissima e ligno,

    Plin. 36, 15, 24, § 117.—
    2.
    In gen., near at hand, near, near by, hard by, close to, by the side of:

    legio, quae juxta constiterat,

    Caes. B. G. 2, 26, 1:

    ut sellam juxta poneret,

    Sall. J. 65, 2:

    furiarum maxima juxta Accubat,

    Verg. A. 6, 605:

    forte fuit juxta tumulus,

    id. ib. 3, 22:

    procul vel juxta sitas vires circumspectabat,

    Tac. H. 2, 72: talem perlatum Pompeio juxta res gerenti Mithridatico bello, Plin. 6, 17, 19, § 51:

    abjecto clam juxta pugione,

    Suet. Ner. 34:

    thermisque juxta celeriter constructis,

    id. Tit. 7.—

    Rarely with verbs of motion: accedere juxta,

    Ov. M. 8, 809.—
    B.
    Transf., in like manner, equally, alike (syn.: aeque, pariter).
    (α).
    Absol.:

    eorum ego vitam mortemque juxta aestimo,

    Sall. C. 2:

    aestatem et hiemem juxta pati,

    id. J. 85, 33:

    ceteri juxta insontes,

    Liv. 24, 5, 13:

    qui Argenta habent, aliaque castella juxta ignobilia,

    id. 32, 14, 2:

    juxta periculosum seu ficta seu vera promeret,

    Tac. A. 1, 6:

    solo caeloque juxta gravi,

    id. H. 5, 7.—
    (β).
    With dat.:

    Fabius omittendam rem parvam ac juxta magnis difficilem censebat,

    Liv. 24, 19, 6.—
    (γ).
    With ac, atque, et, quam, cum, in the sense of as, than (cf.:

    aeque ac, pariter ac, etc.): juxta tecum aeque scio,

    Plaut. Pers. 4, 3, 75:

    juxta eam curo cum mea,

    id. Trin. 1, 2, 160 (so always in Plaut.;

    v. Brix ad loc.): juxta mecum omnes intellegitis,

    Sall. C. 58, 5:

    absentium bona juxta atque interemptorum divisa fuere,

    Liv. 1, 54, 9; 3, 33, 10:

    juxta eam rem aegre passi patres, quam cum consulatum vulgari viderent,

    i. e. were just as indignant, id. 10, 6, 9: qui me, juxta ac si meus frater esset, sustentavit, just as if, = non secus ac si, Cic. post Red. ap. Sen. 8, 20:

    juxta ac si hostes adessent,

    Sall. J. 45, 2; Liv. 22, 31, 3:

    in re juxta manifesta atque atroci,

    id. 3, 33, 10; 24, 5, 13; 21, 33, 4;

    5, 6, 5: reipublicae juxta ac sibi consulere,

    Sall. C. 37, 8:

    litteris Graecis atque Latinis juxta eruditus,

    id. J. 95, 3:

    juxta bonos et malos interficere,

    id. C. 51, 30.—
    II.
    Prep., with acc., very near, close to, near to, hard by (not ante-class.).
    A.
    Lit., of place:

    juxta eum castra posuit,

    Caes. B. C. 3, 41, 4; 3, 65, 4; 3, 20, 1; Nep. Dat. 1, 1; id. Att. 22 fin.; Quint. 8, 4, 22:

    juxta murum castra posuit,

    Caes. B. C. 1, 16, 4:

    totos dies juxta focum atque ignem agunt,

    Tac. G. 17; Col. 4, 8, 2.—Placed after the case:

    hanc (aram) juxta,

    Nep. Paus. 4, 4:

    vicina Ceraunia juxta,

    Verg. A. 3, 506:

    cubiculum Caesaris juxta,

    Tac. A. 13, 15 fin.:

    Rhenum juxta,

    id. ib. 4, 5:

    Tiberim juxta,

    id. ib. 2, 41:

    Aditum juxta moenia urbis Volsco militi struxit,

    Val. Max. 5, 4, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    Next to, immediately after, beside, on a par with:

    juxta deos in tua manu positum est,

    Tac. H. 2, 76:

    apud quos juxta divinas religiones, humana fides colitur,

    Liv. 9, 9, 4:

    homo, juxta M. Varronem doctissimus,

    Gell. 4, 9:

    vilitate juxta beluas esse,

    Plin. 2, 7, 5, § 26.—
    2.
    Near, approaching to, like, almost the same as:

    velocitas juxta formidinem, cunctatio propior constantiae est,

    Tac. G. 30:

    gravitate annonae juxta seditionem ventum est,

    id. A. 6, 13:

    juxta seditionem esse,

    Sall. H. 3, 67, 11 Dietsch:

    populi imperium juxta libertatem,

    Tac. A. 6, 42:

    sapor juxta fontis dulcissimos,

    Sall. H. 4, 13.—
    3.
    Along with, together with: cum interea lucubrando faceret juxta ancillas lanam, Varr. ap. Non. 322: juxta se conjuges vexari, just as:

    pariter ac,

    Liv. 41, 6:

    periculosiores sunt inimicitiae juxta libertatem,

    among a free people, Tac. G. 21.—
    4.
    In consequence of, in proportion to (post-class., except one doubtful passage in Liv.):

    huic consuetudo juxta vicinitatem cum Aebutio fuit,

    Liv. 39, 9, 6 dub. Weissenb. ad loc.:

    quem juxta nocturnum visum ergastulo liberavit,

    Just. 1, 7, 1:

    convivium juxta regiam magnificentiam ludis exornat,

    id. 12, 3, 11.—
    5.
    According to:

    juxta praeceptum,

    Just. 2, 12, 25; Nazar. Pan. Const. 23; Vulg. Gen. 1, 11:

    juxta morem,

    id. ib. 19, 31:

    juxta hoc videtur et divus Hadrianus rescripsisse in haec verba,

    Dig. 29, 5, 1, § 28:

    juxta inclytum oratorem,

    Hier. Ep. 82.

    Lewis & Short latin dictionary > juxta

  • 78 locum

    lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    adsedistis in festivo loco,

    i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:

    locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,

    id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.

    3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,

    Cic. Att. 8, 16, 2:

    Galli qui ea loca incolerent,

    Caes. B. G. 2, 4:

    locorum situm naturam regionis nosse,

    Liv. 22, 38:

    Romae per omnes locos,

    Sall. J. 32:

    facere alicui locum in turba,

    Ov. A. A. 2, 210:

    ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:

    ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    ex inferiore loco,

    to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,

    loco deicere,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    loco cedere,

    to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:

    Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,

    room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—

    Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,

    Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
    2.
    So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:

    locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,

    Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:

    loca lautia,

    App. M. 3, p. 140, 30.—
    3.
    A piece or part of an estate:

    stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,

    Dig. 50, 16, 60:

    locus certus ex fundo possideri potest,

    ib. 41, 2, 26.—
    4.
    A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;

    ita hic lepidust locus,

    Plaut. Rud. 1, 4, 35:

    nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,

    id. Aul. 4, 6, 7:

    non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:

    numina vicinorum odit uterque locus,

    Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:

    locus Pherae,

    Plin. 4, 5, 6, § 13:

    locus Buprasium, Hyrmine,

    id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:

    quos locos adiisti,

    Plaut. Trin. 4, 2, 86:

    locos tenere,

    Liv. 5, 35, 1:

    occupare,

    Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:

    loca haec circiter,

    Plaut. Cist. 4, 2, 8:

    venisse in illa loca,

    Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
    5.
    In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):

    tum loca sorte legunt,

    Verg. A. 5, 132:

    loca jussa tenere,

    id. ib. 10, 238:

    loca servare,

    Amm. 25, 6, 14.—
    6.
    Loci and loca, of parts of the body:

    loci nervosi,

    Cels. 5, 26, 26.—Esp.:

    muliebres,

    Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:

    si ea lotio locos fovebit,

    Cato, R. R. 157, 11:

    cum in locis semen insederit,

    Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:

    genitalia,

    Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;

    in males,

    Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
    7.
    Communis locus,
    (α).
    The place of the dead:

    qui nunc abierunt hinc in communem locum,

    Plaut. Cas. prol. 19.—
    (β).
    A public place:

    Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
    8.
    A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
    II.
    Trop.
    A.
    A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
    1.
    In gen.:

    cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,

    Cic. Div. 2, 1, 2:

    Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,

    id. Fin. 1, 2, 6:

    hic locus, de natura usuque verborum,

    id. Or. 48, 162:

    philosophiae noti et tractati loci,

    id. ib. 33, 118:

    ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
    2.
    Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:

    cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,

    Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:

    traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,

    id. Or. 35; so sing.:

    itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,

    id. Top. 2.—
    3.
    Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:

    pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,

    Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:

    vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,

    Quint. 2, 4, 30:

    locus, for communis locus,

    id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
    B.
    A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §

    99): locos quosdam transferam,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:

    locos Lucreti plurimos sectare,

    Gell. 1, 21, 7;

    but rarely loca: loca jam recitata,

    Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
    C.
    Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6:

    avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,

    Cic. Quint. 16, 53:

    de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,

    to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:

    dare suspicioni locum,

    id. Cael. 4, 9:

    dare locum dubitationis,

    id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:

    qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?

    Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?

    id. de Or. 2, 54, 219; so,

    locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,

    Dig. 9, 2, 27; cf.:

    huic edicto locus est,

    ib. 37, 10, 6; cf.:

    meritis vacat hic tibi locus,

    Verg. A. 11, 179:

    cum defendendi negandive non est locus,

    Quint. 5, 13, 8:

    quaerendi,

    id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:

    in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,

    Cic. Or. 1, 4:

    si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,

    id. Planc. 33, 82:

    maledicto nihil loci est,

    id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49; so,

    nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:

    nactus locum resecandae libidinis,

    id. Att. 1, 18, 2:

    valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,

    id. ib. 9, 7, 6.—
    D.
    In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:

    si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,

    position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:

    tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,

    id. Poen. 5, 4, 8:

    in uxoris loco habere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 52:

    in liberūm loco esse,

    Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:

    is si eo loco esset, negavit se facturum,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    eodem loco esse,

    Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:

    parentis loco esse,

    Cic. Div. in Caecil. 19, 61:

    hostium loco esse,

    Liv. 2, 4, 7:

    fratris loco esse,

    Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:

    nec vero hic locus est, ut, etc.,

    not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:

    posuisti loco versus Attianos,

    Cic. Fam. 9, 16, 4:

    epistolae non in loco redditae,

    id. ib. 11, 16, 1:

    dulce est desipere in loco,

    Hor. C. 4, 12, 28; so,

    locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?

    Quint. 12, 10, 23:

    quo res summa loco?

    in what condition? Verg. A. 2, 322:

    quo sit fortuna loco,

    id. ib. 9, 723:

    quo sit Romana loco res,

    Hor. Ep. 1, 12, 25:

    quo tua sit fortuna loco,

    Stat. Th. 7, 558:

    missis nuntiis, quo loco res essent,

    Liv. 2, 47, 5:

    primo loco,

    in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:

    quo loci for quo loco,

    Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:

    eo loci for eo loco,

    id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:

    eodem loci,

    Suet. Calig. 53:

    ubi loci,

    Plaut. Merc. 5, 4, 26:

    ibidem loci,

    id. Cist. 3, 1, 53:

    interea loci for interea,

    meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:

    postea loci,

    after that, afterwards, Sall. J. 102:

    ubicumque locorum,

    Hor. Ep. 1, 3, 34:

    adhuc locorum,

    hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:

    ad id locorum,

    to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:

    post id locorum,

    after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:

    inde loci,

    since then, Lucr. 5, 437.—
    E.
    Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:

    summus locus civitatis,

    Cic. Clu. 55, 150:

    tua dignitas suum locum obtinebit,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?

    id. Phil. 2, 29, 71:

    res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,

    id. Sest. 31, 68:

    Socrates voluptatem nullo loco numerat,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    codem loco habere, quo, etc.,

    id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:

    indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,

    Liv. 42, 37, 8:

    sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,

    Quint. 10, 5, 6:

    erat ordine proximus locus,

    id. 7, 3, 36:

    humili loco,

    id. 4, 2, 2.— Plur. loca:

    ut patricii recuperarent duo consularia loca,

    Liv. 10, 15, 8:

    quinque augurum loca,

    id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:

    omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,

    id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:

    Vesta loca prima tenet,

    Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:

    infimo loco natus,

    Cic. Fl. 11, 24:

    esse summo loco natus,

    id. Planc. 25, 60:

    Tanaquil summo loco nata,

    Liv. 1, 34.—
    F.
    Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:

    criminis loco putant esse, quod vivam,

    Cic. Fam. 7, 3, 6:

    haec filium suum sibi praemii loco deposcit,

    id. Inv. 2, 49, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > locum

  • 79 locus

    lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    adsedistis in festivo loco,

    i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:

    locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,

    id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.

    3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,

    Cic. Att. 8, 16, 2:

    Galli qui ea loca incolerent,

    Caes. B. G. 2, 4:

    locorum situm naturam regionis nosse,

    Liv. 22, 38:

    Romae per omnes locos,

    Sall. J. 32:

    facere alicui locum in turba,

    Ov. A. A. 2, 210:

    ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:

    ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    ex inferiore loco,

    to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,

    loco deicere,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    loco cedere,

    to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:

    Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,

    room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—

    Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,

    Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
    2.
    So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:

    locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,

    Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:

    loca lautia,

    App. M. 3, p. 140, 30.—
    3.
    A piece or part of an estate:

    stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,

    Dig. 50, 16, 60:

    locus certus ex fundo possideri potest,

    ib. 41, 2, 26.—
    4.
    A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;

    ita hic lepidust locus,

    Plaut. Rud. 1, 4, 35:

    nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,

    id. Aul. 4, 6, 7:

    non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:

    numina vicinorum odit uterque locus,

    Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:

    locus Pherae,

    Plin. 4, 5, 6, § 13:

    locus Buprasium, Hyrmine,

    id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:

    quos locos adiisti,

    Plaut. Trin. 4, 2, 86:

    locos tenere,

    Liv. 5, 35, 1:

    occupare,

    Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:

    loca haec circiter,

    Plaut. Cist. 4, 2, 8:

    venisse in illa loca,

    Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
    5.
    In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):

    tum loca sorte legunt,

    Verg. A. 5, 132:

    loca jussa tenere,

    id. ib. 10, 238:

    loca servare,

    Amm. 25, 6, 14.—
    6.
    Loci and loca, of parts of the body:

    loci nervosi,

    Cels. 5, 26, 26.—Esp.:

    muliebres,

    Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:

    si ea lotio locos fovebit,

    Cato, R. R. 157, 11:

    cum in locis semen insederit,

    Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:

    genitalia,

    Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;

    in males,

    Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
    7.
    Communis locus,
    (α).
    The place of the dead:

    qui nunc abierunt hinc in communem locum,

    Plaut. Cas. prol. 19.—
    (β).
    A public place:

    Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
    8.
    A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
    II.
    Trop.
    A.
    A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
    1.
    In gen.:

    cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,

    Cic. Div. 2, 1, 2:

    Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,

    id. Fin. 1, 2, 6:

    hic locus, de natura usuque verborum,

    id. Or. 48, 162:

    philosophiae noti et tractati loci,

    id. ib. 33, 118:

    ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
    2.
    Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:

    cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,

    Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:

    traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,

    id. Or. 35; so sing.:

    itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,

    id. Top. 2.—
    3.
    Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:

    pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,

    Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:

    vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,

    Quint. 2, 4, 30:

    locus, for communis locus,

    id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
    B.
    A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §

    99): locos quosdam transferam,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:

    locos Lucreti plurimos sectare,

    Gell. 1, 21, 7;

    but rarely loca: loca jam recitata,

    Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
    C.
    Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6:

    avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,

    Cic. Quint. 16, 53:

    de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,

    to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:

    dare suspicioni locum,

    id. Cael. 4, 9:

    dare locum dubitationis,

    id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:

    qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?

    Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?

    id. de Or. 2, 54, 219; so,

    locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,

    Dig. 9, 2, 27; cf.:

    huic edicto locus est,

    ib. 37, 10, 6; cf.:

    meritis vacat hic tibi locus,

    Verg. A. 11, 179:

    cum defendendi negandive non est locus,

    Quint. 5, 13, 8:

    quaerendi,

    id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:

    in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,

    Cic. Or. 1, 4:

    si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,

    id. Planc. 33, 82:

    maledicto nihil loci est,

    id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49; so,

    nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:

    nactus locum resecandae libidinis,

    id. Att. 1, 18, 2:

    valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,

    id. ib. 9, 7, 6.—
    D.
    In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:

    si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,

    position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:

    tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,

    id. Poen. 5, 4, 8:

    in uxoris loco habere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 52:

    in liberūm loco esse,

    Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:

    is si eo loco esset, negavit se facturum,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    eodem loco esse,

    Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:

    parentis loco esse,

    Cic. Div. in Caecil. 19, 61:

    hostium loco esse,

    Liv. 2, 4, 7:

    fratris loco esse,

    Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:

    nec vero hic locus est, ut, etc.,

    not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:

    posuisti loco versus Attianos,

    Cic. Fam. 9, 16, 4:

    epistolae non in loco redditae,

    id. ib. 11, 16, 1:

    dulce est desipere in loco,

    Hor. C. 4, 12, 28; so,

    locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?

    Quint. 12, 10, 23:

    quo res summa loco?

    in what condition? Verg. A. 2, 322:

    quo sit fortuna loco,

    id. ib. 9, 723:

    quo sit Romana loco res,

    Hor. Ep. 1, 12, 25:

    quo tua sit fortuna loco,

    Stat. Th. 7, 558:

    missis nuntiis, quo loco res essent,

    Liv. 2, 47, 5:

    primo loco,

    in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:

    quo loci for quo loco,

    Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:

    eo loci for eo loco,

    id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:

    eodem loci,

    Suet. Calig. 53:

    ubi loci,

    Plaut. Merc. 5, 4, 26:

    ibidem loci,

    id. Cist. 3, 1, 53:

    interea loci for interea,

    meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:

    postea loci,

    after that, afterwards, Sall. J. 102:

    ubicumque locorum,

    Hor. Ep. 1, 3, 34:

    adhuc locorum,

    hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:

    ad id locorum,

    to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:

    post id locorum,

    after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:

    inde loci,

    since then, Lucr. 5, 437.—
    E.
    Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:

    summus locus civitatis,

    Cic. Clu. 55, 150:

    tua dignitas suum locum obtinebit,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?

    id. Phil. 2, 29, 71:

    res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,

    id. Sest. 31, 68:

    Socrates voluptatem nullo loco numerat,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    codem loco habere, quo, etc.,

    id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:

    indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,

    Liv. 42, 37, 8:

    sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,

    Quint. 10, 5, 6:

    erat ordine proximus locus,

    id. 7, 3, 36:

    humili loco,

    id. 4, 2, 2.— Plur. loca:

    ut patricii recuperarent duo consularia loca,

    Liv. 10, 15, 8:

    quinque augurum loca,

    id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:

    omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,

    id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:

    Vesta loca prima tenet,

    Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:

    infimo loco natus,

    Cic. Fl. 11, 24:

    esse summo loco natus,

    id. Planc. 25, 60:

    Tanaquil summo loco nata,

    Liv. 1, 34.—
    F.
    Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:

    criminis loco putant esse, quod vivam,

    Cic. Fam. 7, 3, 6:

    haec filium suum sibi praemii loco deposcit,

    id. Inv. 2, 49, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > locus

  • 80 longus

    longus, a, um, adj. [cf. langazô, longazô], long.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    longo interjecto intervallo,

    Cic. Off. 1, 9, 30:

    longissima epistula,

    id. Att. 16, 11:

    Rhenus longo spatio citatus fertur,

    Caes. B. G. 4, 9:

    proficisci longissimo agmine,

    id. ib. 5, 31:

    stant longis annixi hastis,

    Verg. A. 9, 229:

    umbilicus septem pedes longus,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    longa folia habet fere ad tres digitos,

    id. 27, 12, 86, § 110:

    ferrum autem tres longum habebat pedes,

    in length, Liv. 21, 8:

    scrobes faciemus tribus pedibus longas,

    Pall. 2, 10: longa navis, a war-ship, manof-war, on account of its shape, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 11, 326 (Ann. v. 468 Vahl.); [p. 1077] Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 5: longus versus, the heroic hexameter, Enn. ap. Cic. Leg. 2, 27, 68; Diom. p. 493 P.; Isid. Orig. 1, 38:

    longa atque insignis honorum pagina,

    Juv. 10, 57:

    sesquipede est quam tu longior,

    taller, Plaut. Trin. 4, 2, 58:

    longus homo, i. q. longurio,

    a tall fellow, long-shanks, Cat. 67, 47; so,

    Maura,

    Juv. 10, 223: longa manus, a long, far-reaching, mighty hand:

    an nescis longas regibus esse manus,

    Ov. H. 17, 166;

    on the contrary: attulimus longas in freta vestra manus,

    unmutilated, uninjured, Prop. 3, 5, 14 (4, 6, 60).—
    B.
    In partic., far off, remote, distant, = longinquus (post-Aug. and very rare):

    remeans longis oris,

    Sil. 6, 628:

    longa a domo militia,

    Just. 18, 1: longas terras peragrare, Auct. Decl. Quint. 320.—
    C.
    Great, vast, spacious ( poet.):

    pontus,

    Hor. C. 3, 3, 37; 3, 27, 43:

    Olympus,

    Verg. G. 3, 223:

    classemque ex aethere longo prospexit,

    id. A. 7, 288:

    caelum,

    Ov. M. 6, 64.—
    II.
    Transf., of time, long, of long duration or continuance, tedious:

    in tam longa aetate,

    Cic. de Sen. 19, 66:

    vita longior,

    id. Tusc. 1, 39, 94:

    horae quibus exspectabam longae videbantur,

    id. Att. 12, 5, 4:

    uno die longior mensis,

    id. Verr. 2, 2, 52, § 129:

    longa interjecta mora,

    Caes. B. C. 3, 69:

    post longum tempus,

    Sen. Contr. 7, 17, 2; 9, 28, 12:

    per longum tempus,

    Suet. Ner. 57:

    vita,

    Liv. 2, 40, 6; 9, 17, 6:

    spatium (sc. temporis),

    id. 9, 18, 10:

    error,

    protracted, id. 5, 33:

    caedes,

    id. 6, 8, 7:

    longi aliorum principatus,

    Tac. H. 2, 55:

    longae pacis mala,

    Juv. 6, 292:

    bellum,

    Quint. 3, 8, 56:

    memoriam nostri longam efficere,

    Sall. C. 1, 3:

    morbus,

    Liv. 27, 23, 6; Cels. 3, 1, 1:

    longo tempore,

    after a long interval, Verg. A. 3, 309; cf.:

    longo post tempore,

    id. E. 1, 29:

    longa dies,

    length of days, a long life, Juv. 10, 265:

    longa syllaba,

    Cic. de Or. 3, 47, 183:

    littera,

    id. Or. 48, 159:

    syllabae,

    Quint. 9, 4, 36:

    vocalis,

    id. 9, 4, 85:

    longae pretium virtutis,

    Luc. 2, 258:

    longa Lethe,

    id. 6, 769: in rebus apertissimis nimis longi sumus; Cic. Fin. 2, 27, 85:

    exordium nimis longum,

    Auct. Her. 1, 7, 11:

    longior quam oportet sermo,

    Quint. 8, 3, 53:

    nulla de morte hominis cunctatio longa est,

    Juv. 6, 221:

    quantis longa senectus plena malis,

    id. 10, 190; 14, 251.—Hence:

    longum est,

    it would take long, it would be tedious, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 156:

    longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

    id. Sest. 5, 12: experire;

    non est longum,

    id. Phil. 3, 2, 10:

    arcessere tormenta longum videbatur,

    Tac. H. 3, 71. —Ellipt., without inf., Cic. N. D. 1, 8, 19: ne longum sit, ne longum faciam, not to be tedious, to speak briefly:

    ac, ne longum sit, Quirites, tabellas proferri jussimus,

    id. Cat. 3, 5, 10:

    ac ne longum fiat, videte,

    id. Leg. 2, 10, 24:

    ne longum faciam: dum tu quadrante lavatum Rex ibis,

    Hor. S. 1, 3, 137: longius facere, to defer or put off any longer:

    nihil opus est exemplis id facere longius,

    Cic. Fin. 5, 6, 16; id. Leg. 1, 7, 22: nihil est mihi longius, nothing makes time seem longer to me than, i. e. I am full of impatience, can hardly wait for:

    respondit, nihil sibi longius fuisse, quam ut me viderit,

    id. Fam. 11, 27, 1; id. Verr. 2, 4, 18, § 39;

    but: nec mihi longius quicquam est quam videre hominum voltus,

    nothing is more tedious, id. Rab. Post. 12, 35: in longum, long, for a long time:

    nec in longum dilata res,

    Liv. 5, 16:

    in longum dilata conclusio,

    drawn out tediously, Quint. 8, 2, 22:

    causando nostros in longum ducis amores,

    Verg. E. 9, 56:

    otium ejus rei haud in longum paravit,

    Tac. A. 3, 27; 11, 20:

    in longum sufficere,

    id. H. 4, 22:

    odia in longum jaciens, ia. A. 1, 69: nec in longius consultans,

    id. H. 2, 95: per longum, for a long time:

    per longum celata fames,

    Sil. 2, 465: ex longo, for a long time back:

    collecta fatigat edendi Ex longo rabies,

    Verg. A. 9, 64: longa spes, that looks far ahead, reaching far into futurity:

    vitae summa brevis spem nos vetat inchoare longam,

    Hor. C. 1, 4, 15; Stat. Th. 1, 322.—Of persons, prolix, tedious:

    nolo esse longus,

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    in verbis nimius et compositione nonnumquam longior,

    Quint. 10, 1, 118:

    (testis) longus protrahi potest,

    id. 5, 7, 26:

    longus spe ( = tardus et difficilis ad sperandum),

    slow to hope, Hor. A. P. 172.— Hence, adv., in three forms.
    A.
    Form longē, long, in length.
    1.
    Lit., a long way off, far, far off, at a distance, Plaut. Rud. 4, 3, 95: ab eo oppido non longe fanum est Junonis, Cic. Verr. 2, 4, 46, § 103:

    longe absum, audio sero,

    id. Fam. 2, 7, 1:

    quam longe est hinc in saltum Gallicanum,

    id. Quint. 25, 79:

    longe mihi obviam processerunt,

    id. Verr. 2, 2, 27, § 65: longe lateque collucere, in length and breadth, i. e. far and wide, everywhere, id. N D. 2, 15, 40:

    Di vim suam longe lateque dmundunt,

    id. Div. 1, 36, 79:

    longe gradi,

    to take long steps, Verg. A. 10, 572:

    Vercingetorix locum castris delegit ab Avarico longe millia passuum XVI.,

    Caes. B. G. 7, 16:

    Rhenum non longe a mari transire,

    id. ib. 4, 1, 1:

    tu autem abes longe gentium,

    Cic. Att. 6, 3, 1; cf. id. Fam. 12, 22, 2.— Comp.:

    fontes longius a praesidiis aberant,

    Caes. B. C. 3, 49, 5:

    longius non discedam,

    Cic. Fam. 14, 2 fin.:

    longius meare,

    Col. 9, 8, 9.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, long, for a long period (but, acc. to some, not in positive; and the foll. passages are to be understood locally; v. Forbig. ad Verg. A. 5, 406; 10, 317):

    longe prospicere futuros casus,

    Cic. Lael. 12, 40:

    stupet Dares, longeque recusat,

    Verg. A. 5, 406:

    nec longe,

    id. ib. 10, 317:

    quae venientia longe ante videris,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29.— Comp.:

    Varro vitam Naevii producit longius,

    Cic. Brut. 15, 60:

    paulo longius tolerare,

    Caes. B. G. 7, 71, 4:

    longius anno remanere,

    id. ib. 4, 1, 7; Nep. Att. 2, 4; Sall. C. 29, 1.— Sup.: quamdudum in portum venis huc? Ep. Longissime, Plaut. Stich. 4, 1, 24:

    quid longissime meministi in patria tua,

    id. Men. 5, 9, 52:

    quoad longissime potest mens mea respicere,

    Cic. Arch. 1, 1.—
    b.
    Of speech, long, at length, diffusely:

    haec dixi longius quam instituta ratio postulabat,

    Cic. Or. 48, 162:

    longius aliquid circumducere,

    Quint. 10, 2, 17.—
    c.
    Longe esse, abesse.
    (α).
    To be far away, i. e. to be of no assistance, of no avail:

    longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum,

    Caes. B. G. 1, 36:

    longe illi dea mater erit,

    Verg. A. 12, 52:

    quam tibi nunc longe regnum dotale Creusae,

    Ov. H. 12, 53:

    longe conjugia, ac longe Tyrios hymenaeos Inter Dardanias acies fore,

    Sil. 17, 80; Petr. 58.—
    (β).
    Longe esse ab aliqua re, to be far from, i. e. destitute of a thing:

    ut ab eloquentia longissime fuerint,

    Quint. 8 prooem. § 3.—
    d.
    Widely, greatly, much, very much, by far; esp. with sup. and ( poet. and post-Aug. = multo) comp.:

    errat longe,

    Ter. Ad. 1, 1, 40:

    longe ante videre,

    Cic. Tusc. 3, 14; Liv. 1, 19, 12:

    longe melior,

    Verg. A. 9, 556:

    minor,

    Liv. 24, 28, 5:

    longe acrius,

    Tac. A. 4, 40:

    praestantior,

    Curt. 10, 3, 10; Suet. Calig. 5; Quint. 10, 1, 67:

    tumultuosior,

    Vell. 2, 74:

    proelium longe magis prosperum,

    id. 2, 51:

    longe omnium longissima est,

    Plaut. Most. 8, 3, 8:

    longe nobilissimus,

    Caes. B. G. 1, 2:

    longe doctissimus,

    Hor. S. 1, 5, 3:

    longe plurimum ingenio valuisse videtur,

    Cic. Brut. 14, 35:

    longe princeps,

    id. Fam. 13, 13:

    longe praestare,

    id. Brut. 64, 230:

    ceteris antecellere,

    id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

    anteponere alicui rei aliquid,

    id. de Or. 1, 21, 98:

    dissentire,

    id. Lael. 9, 32 init.:

    quod longe secus est,

    id. ib. 9, 29 fin.:

    longe aliter se habet ac,

    id. Ac. 2, 31, 101:

    longe dissimilis contentio,

    id. Sull. 17, 49:

    longe ante alias specie insignis,

    Liv. 1, 9:

    sciunt longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare cum viris,

    id. 1, 12, 8:

    longe mihi alia mens est,

    Sall. C. 52, 2:

    a quo mea longissime ratio... abhorrebat,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    longissime diversa ratio est,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    (istae facultates) longe sunt diversae,

    id. de Or. 1, 49, 215:

    longe omnes multumque superare,

    id. Verr. 2, 5, 44, § 115:

    longe et multum antecellere,

    id. Mur. 13, 29.—Repeated:

    plurimum et longe longeque plurimum tribuere honestati,

    Cic. Fin. 2, 21, 68:

    sed longe cunctis longeque potentior illa,

    Ov. M. 4, 325; so Gell. 14, 1.—
    e.
    In post-class. Lat. = valde:

    longe gravis,

    Stat. Th. 10, 140:

    longe opulentus,

    App. M. 1, p. 112, 1:

    par studiis aevique modis sed robore longe (sc. impar),

    far from equal, Stat. Achill. 1, 176.—
    * B.
    Form longĭter, far:

    non, ut opinor, id a leto jam longiter errat,

    Lucr. 3, 676.—
    C.
    Form longum, long, a long while ( poet.):

    nimis longum loquor,

    Plaut. Ep. 3, 2, 40:

    nimis diu et longam loquor,

    id. Ps. 2, 3, 21:

    nec longum laetabere,

    Verg. A. 10, 740; Ov. M. 5, 65:

    clamare,

    Hor. A. P. 459; Juv. 6, 65; Stat. Th. 7, 300; 10, 467.

    Lewis & Short latin dictionary > longus

См. также в других словарях:

  • secus procedere — index miscarriage Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Secuş River — Geobox River name = Secuş River native name = other name = other name1 = image size = image caption = country type = Countries state type = region type = district type = Counties city type = Villages country = Romania country1 = state = state1 =… …   Wikipedia

  • secus — adverb otherwise, to the contrary …   Wiktionary

  • secus — otherwise Latin Adverbs and Prepositions …   Phrontistery dictionary

  • SECUS — secundus …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • secus — se·cus …   English syllables

  • secus —   adv. otherwise …   Dictionary of difficult words

  • secus — /siykas/ Otherwise; to the contrary. This word is used to indicate the converse of a foregoing proposition, or the rule applicable to a different state of facts, or an exception to a rule before stated …   Black's law dictionary

  • secus — Otherwise; not so …   Ballentine's law dictionary

  • secus — ˈsēkəs adverb Etymology: Latin; akin to Latin sequi to follow more at sue law : to the contrary : not so : otherwise …   Useful english dictionary

  • Bauffe — Bauffe …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»