Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ruinae

  • 1 ruinae

    ruinae ruinae, arum f развалины, руины

    Латинско-русский словарь > ruinae

  • 2 Si fráctus íllabátur órbis Ímpavidúm feriént ruínae

    = Si fráctus íllabátur órbis; см. Just(um) ét tenácem próposití virum
    Пусть свод небес, распавшись, рухнет -
    Чуждого страха сразят обломки.
    (Перевод Н. Гинцбурга)
    Гораций, "Оды", III, 3, 7-8.
    Между прочим понравимся мне мысль г. защитника Дамского журнала, что г. Издатель оного и тогда будет издавать Дамский журнал, когда подвигнется вселенная. Si fractus illabatur orbis... Один Аполлон выполнял такие намерения. (В. Ф. Одоевский, От читателя журналов.)
    По поводу несчастий, обрушившихся, как из рога изобилия, на одного нашего общего близкого знакомого, он [ профессор Лямбль ] прислал мне строки, отлично характеризующие склад его собственной души, всегда, впрочем, ясный для тех, кто знал его ближе. "Я вполне понимаю удручающее горе, - писал он, - но мне кажется, что если несчастие вообще облагораживает хорошую душу, то не может не быть, чтобы тяжелые страдания его чуткого сердца не придали бы еще больше цены тому твердому закалу характера, которым он стольких к себе привлекает. Пусть идет он именно этой дорогой горестей, которая называется per aspera ad astra. Придет время, и он будет благодарить провидение за то, что оно дало ему пострадать и вытерпеть жгучие душевные мучения -. Говорю это по собственному опыту и наблюдению. Пусть на этой странице в тетради своей жизни он напишет славное слово "наплевать", а я припишу: "Si fractus illabatur orbis impavidum ferient ruinae..." (А. Ф. Кони, Из Харьковских воспоминаний.)
    Спрятаться в яме под плотной крышкой гроба, чтобы избежать ударов судьбы, - таков удел трусости, а не добродетели. Добродетель не прерывает своего пути, какая бы гроза над нею ни бушевала: si fractus illabatur orbis impavidum ferient ruinae. (Мишель Монтень, Обычаи острова Кей.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Si fráctus íllabátur órbis Ímpavidúm feriént ruínae

  • 3 Etiám periére ruínae

    Погибли даже развалины.
    Лукан, "Фарсалия", IX, 964-69 - о посещении Цезарем Троады: Círcumit éxustáe nomén memorábile Tróiae Mágnaque Phóebeí quaerít vestígia múri
    Jám lassá radíce tenént, ae tóta tegúntur
    Pérgama dúmetís; etiám periére ruínae.
    Бродит он также вокруг развалин прославленной Трои,
    Ищет великих следов стены, воздвигнутой Фебом.
    Чаща засохших лесов да стволы полусгнившие там, где
    Был Ассарака дворец, - и корнями отмершими скрыты
    Храмы былые богов; и весь Пергам покрывает
    Только терновник густой: погибли даже руины.
    (Перевод Л. Остроумова)
    ср. русск. Камня на камне не осталось
    Condamin, Répertoire alphabetique des citations...

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Etiám periére ruínae

  • 4 Impavidúm feriént ruinae

    Руины поразят, но не устрашат его.
    Гораций, "Оды", III, 3, 8.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Impavidúm feriént ruinae

  • 5 ruina

    ruīna, ae, f. (ruo), das Stürzen = das Herab-, Hin-, Niederstürzen, der Sturz, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: grandinis, Lucr.: aquarum, Cael. Aur.: iumentorum sarcinarumque, Liv.: Capanei, Sturz des K. (durch den Blitzstrahl Jupiters), Prop.: subitā vi ruinae, des Sturzes (eines Kämpfenden), Amm.: dare equitum peditumque ruinas, stürzen machen, Lucr.: aulaea ruinas in patinam fecere, stürzten herab auf ufw., Hor. – b) der Einsturz eines Gebäudes, repentina r. turris, Caes.: r. amphitheatri, pontis, Suet. (u. so pontium ruinae et montium labes, Symm.): fracti ruinā, durch den Einsturz eines Gebäudes zerschmettert, Sen.: eā (sc. conclavis) ruinā oppressum interire, Cic.: ruinam dare, einen Einsturz erleiden, zusammenstürzen (v. einem Hause), Verg.: ebenso ruinam trahere, Verg.: ruinas dare arboribus, die Bäume niederstürzen, Verg.: ruinam dare sonitu ingenti, einander niederstrecken, Verg. – Plur., ruinae incendiaque urbis, Vell.: quantum ruinis (aedificiorum) deicitur, Auct. b. Alex.: Capitolio ruinas parare, Hor. – 2) übtr.: a) der Sturz, Fall = Fehltritt, Irrtum, Verwirrung, fecere ruinas, sind gestrauchelt, Lucr.: (Academia) si invaserit in haec, nimias edet ruinas, würde viele Verwirrungen (Verwüstungen) anrichten, Cic. – b) Sturz = Unfall, Fall, Ungemach, Unglück, Ruin, Umsturz, Untergang, rerum nostrarum, Liv.: r. publica, Vell.: incendium meum ruinā (rei publicae) restinguam, Cic.: r. urbis, Liv.: ruinae fortunarum tuarum, Cic.: tanti fortunam populi in ruinas aget, Sen.: aetatis facta est tanta ruina meae, Ov. – v. einer Niederlage, ruinā Hannibalis prope attoniti, Liv.: strage ac ruinā fundere Gallos, Liv.: ruinae similem stragem eques dedit, Liv.: quantis fatigaret ruinis, Hor. – v. polit. Sturz, ruina partium, pro quibus steterat, Liv. fr.: ruinā soceri in exsilium pulsus, Tac. – v. Untergang = Tod, ille dies utramque ducet ruinam, Hor.: r. Neronis principis, Plin. – II) meton.: 1) von dem, was niederstürzt, einstürzt, a) übh.: caeli r., Unwetter, Regensturz, Verg.: poli, Donner, Val. Flacc. – b) das eingestürzte Gebäude, Trümmer, flumina ad lavandam hanc ruinam iugis montium obiter duxere, Plin. 33, 74: ex ruina templi Martis, Corp. inscr. Lat. 11, 3801. – gew. im Plur., ruinae templorum, Liv.: ruinae aedium sacrarum (Ggstz. aedes sacrae stantes), Sen.: ruinae muri (Ggstz. stantia moenia), Liv.: fumantes Thebarum ruinae, Liv.: ruinae Carthaginienses, Vell.: Sagunti ruinae nostris capitibus incĭdent, L v. – 2) v. Pers., die Unglück, Umsturz herbeiführen, der Verderber, Zerstörer, rei publicae, Cic. Sest. 109: ruinae publicanorum, v. Piso u. Gabinius, Cic. de prov. cons. 13. – / arch. Nbf. ruēs, Corp. inscr. Lat. 1, 28 (Carm. fr. arval.) v. 2 (dazu Mommsen). Gloss. IV, 281, 5.

    lateinisch-deutsches > ruina

  • 6 ruina

    ruīna, ae, f. (ruo), das Stürzen = das Herab-, Hin-, Niederstürzen, der Sturz, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: grandinis, Lucr.: aquarum, Cael. Aur.: iumentorum sarcinarumque, Liv.: Capanei, Sturz des K. (durch den Blitzstrahl Jupiters), Prop.: subitā vi ruinae, des Sturzes (eines Kämpfenden), Amm.: dare equitum peditumque ruinas, stürzen machen, Lucr.: aulaea ruinas in patinam fecere, stürzten herab auf ufw., Hor. – b) der Einsturz eines Gebäudes, repentina r. turris, Caes.: r. amphitheatri, pontis, Suet. (u. so pontium ruinae et montium labes, Symm.): fracti ruinā, durch den Einsturz eines Gebäudes zerschmettert, Sen.: eā (sc. conclavis) ruinā oppressum interire, Cic.: ruinam dare, einen Einsturz erleiden, zusammenstürzen (v. einem Hause), Verg.: ebenso ruinam trahere, Verg.: ruinas dare arboribus, die Bäume niederstürzen, Verg.: ruinam dare sonitu ingenti, einander niederstrecken, Verg. – Plur., ruinae incendiaque urbis, Vell.: quantum ruinis (aedificiorum) deicitur, Auct. b. Alex.: Capitolio ruinas parare, Hor. – 2) übtr.: a) der Sturz, Fall = Fehltritt, Irrtum, Verwirrung, fecere ruinas, sind gestrauchelt, Lucr.: (Academia) si invaserit in haec, nimias edet ruinas, würde viele Verwirrungen (Verwüstungen) anrichten, Cic. – b) Sturz = Unfall, Fall, Ungemach, Unglück, Ruin, Umsturz, Untergang, rerum
    ————
    nostrarum, Liv.: r. publica, Vell.: incendium meum ruinā (rei publicae) restinguam, Cic.: r. urbis, Liv.: ruinae fortunarum tuarum, Cic.: tanti fortunam populi in ruinas aget, Sen.: aetatis facta est tanta ruina meae, Ov. – v. einer Niederlage, ruinā Hannibalis prope attoniti, Liv.: strage ac ruinā fundere Gallos, Liv.: ruinae similem stragem eques dedit, Liv.: quantis fatigaret ruinis, Hor. – v. polit. Sturz, ruina partium, pro quibus steterat, Liv. fr.: ruinā soceri in exsilium pulsus, Tac. – v. Untergang = Tod, ille dies utramque ducet ruinam, Hor.: r. Neronis principis, Plin. – II) meton.: 1) von dem, was niederstürzt, einstürzt, a) übh.: caeli r., Unwetter, Regensturz, Verg.: poli, Donner, Val. Flacc. – b) das eingestürzte Gebäude, Trümmer, flumina ad lavandam hanc ruinam iugis montium obiter duxere, Plin. 33, 74: ex ruina templi Martis, Corp. inscr. Lat. 11, 3801. – gew. im Plur., ruinae templorum, Liv.: ruinae aedium sacrarum (Ggstz. aedes sacrae stantes), Sen.: ruinae muri (Ggstz. stantia moenia), Liv.: fumantes Thebarum ruinae, Liv.: ruinae Carthaginienses, Vell.: Sagunti ruinae nostris capitibus incĭdent, L v. – 2) v. Pers., die Unglück, Umsturz herbeiführen, der Verderber, Zerstörer, rei publicae, Cic. Sest. 109: ruinae publicanorum, v. Piso u. Gabinius, Cic. de prov. cons. 13. – arch. Nbf. ruēs, Corp. inscr. Lat. 1, 28 (Carm. fr. arval.) v. 2 (dazu Mommsen). Gloss. IV, 281, 5.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ruina

  • 7 ruina

    rŭīna, ae, f. [ruo], a rushing or tumbling down; a falling down, fall (syn.: casus, lapsus).
    I.
    In abstracto.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare). grandinis, Lucr. 6, 156:

    aquarum,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1 med.:

    nostra (sc. nucum),

    Mart. 13, 25, 2:

    jumentorum sarcinarumque,

    Liv. 44, 5: Capanei, a fall by lightning (v. Capaneus), Prop. 2, 34 (3, 32), 40:

    (apri saevi) Permixtas dabant equitum peditumque ruinas,

    Lucr. 5, 1329: Tyrrhenus et Aconteus Conixi incurrunt hastis, primique ruinam Dant sonitu ingenti, rush or fall upon each other, Verg. A. 11, 613:

    interea suspensa graves aulaea ruinas In patinam fecere,

    fell down, Hor. S. 2, 8, 54.—
    2.
    In partic., of buildings, a tumbling or falling down, downfall, ruin (class.; in good prose only in sing.):

    repentinā ruinā pars ejus turris concidit... tum hostes, turris repentinā ruinā commoti, etc.,

    Caes. B. C. 2, 11 fin. and 12 init.; cf.: ferunt conclave illud, ubi epularetur Scopas, concidisse: eā ruinā ipsum oppressum cum suis interiisse, Cic. de Or. 2, 86, 353; id. Div. 2, 8, 20; Tac. A. 2, 47:

    aedificiorum,

    Suet. Oth. 8:

    amphitheatri,

    id. Tib. 40:

    camerae,

    id. Ner. 34:

    spectaculorum,

    id. Calig. 31:

    pontis,

    id. Aug. 20:

    tecta Penthei Disjecta non leni ruinā,

    Hor. C. 2, 19, 15:

    jam Deiphobi dedit ampla ruinam, Vulcano superante, domus,

    i. e. fell in, Verg. A. 2, 310; so,

    trahere ruinam,

    id. ib. 2, 465; 9, 712; cf. B. a, infra:

    effulsisse inter ruinam ignes,

    Tac. A. 2, 47:

    ruinam urbis et incendia recordantes,

    Just. 5, 7, 10:

    morbus, captivitas, ruina, ignis,

    Sen. Tranq. 11, 6:

    multos occidere incendii ac ruinae potentia est,

    id. Clem. 1, 26, 5.—In plur.:

    tantae in te impendent ruinae, nisi suffulcis firmiter,

    Plaut. Ep. 1, 1, 77; so Vell. 2, 35, 4 (with incendia); Suet. Vesp. 8; Lucr. 2, 1145:

    si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae,

    Hor. C. 3, 3, 8:

    dum Capitolio dementes ruinas parabat,

    id. ib. 1, 37, 7.—
    B.
    Trop., a downfall, fall, ruin; accident, catastrophe, disaster, overthrow, destruction, etc. (freq. and class.; used equally in sing. and plur.; cf.: exitium, pernicies).
    (α).
    Sing.:

    vis illa fuit et, ut saepe jam dixi, ruina quaedam atque tempestas,

    a catastrophe, Cic. Clu. 35, 96: incendium meum ruinā restinguam, with the overthrow, fall (of the State), Catilina ap. Sall. C. 31, 9, and ap. Cic. Mur. 25, 51:

    ut communi ruinā patriae opprimerentur,

    Liv. 45, 26; Vell. 2, 91, 4; 2, 85, 1; 2, 124, 1:

    in hac ruinā rerum stetit una integra atque immobilis virtus populi Romani,

    Liv. 26, 41:

    rerum nostrarum,

    id. 5, 51:

    urbis,

    id. 25, 4:

    ex loco superiore impetu facto, strage ac ruinā fudere Gallos,

    utter defeat, id. 5, 43; cf.:

    ruinae similem stragem eques dedit,

    id. 4, 33:

    Cannensis,

    id. 23, 25; 42, 66 fin.; 4, 46;

    5, 47: ruina soceri in exsilium pulsus,

    Tac. H. 4, 6; cf. id. G. 36:

    pereat sceleratus, regnique trahat patriaeque ruinam,

    Ov. M. 8, 497:

    aliae gentes belli sequuntur ruinam,

    Flor. 2, 12, 1:

    ille dies utramque Ducet ruinam,

    i. e. death, Hor. C. 2, 17, 9:

    Neronis principis,

    Plin. 17, 25, 38, § 245.—
    (β).
    Plur.:

    praetermitto ruinas fortunarum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties,

    Cic. Cat. 1, 6, 14:

    in ruinis aversae, atque afflictae rei publicae,

    id. Sest. 2, 5:

    devota morti pectora liberae Quantis fatigaret ruinis,

    Hor. C. 4, 14, 19; cf.:

    nox auget ruinas,

    Val. Fl. 3, 207:

    principiis in rerum fecere ruinas et graviter magni magno cecidere ibi casu,

    i. e. false steps, errors, mistakes, Lucr. 1, 740:

    (Academia) si invaserit in haec, miseras edet ruinas,

    Cic. Leg. 1, 13, 39:

    ruinas videres,

    id. Fin. 5, 28, 83.—
    II.
    In concreto.
    1.
    That which tumbles or falls down, a fall (not anteAug.).
    A.
    In gen. ( poet.):

    disjectam Aenaeae toto videt aequore classem Fluctibus oppressos Troas caelique ruinā,

    i. e. a storm, rain, Verg. A. 1, 129; so,

    caeli (with insani imbres),

    Sil. 1, 251:

    poli,

    i. e. thunder, Val. Fl. 8, 334.—
    B.
    In partic. (acc. to I. A. 2.), a building that has tumbled down, a ruin, ruins (mostly in plur., and not in Cic. prose):

    nunc humilis veteres tantummodo Troja ruinas ostendit,

    Ov. M. 15, 424:

    Sagunti ruinae nostris capitibus incident,

    Liv. 21, 10, 10:

    (urbs) deserta ac strata prope omnis ruinis,

    id. 33, 38, 10:

    fumantes Thebarum ruinae,

    id. 9, 18, 7:

    ruinis templorum templa aedificare,

    id. 42, 3:

    in tugurio ruinarum Carthaginiensium,

    Vell. 2, 19 fin. —In sing.:

    alius par labor... flumina ad lavandam hanc ruinam jugis montium ducere,

    Plin. 33, 4, 21, § 74:

    EX RVINA TEMPLI MARTIS,

    Inscr. Orell. 2448 (A.D. 256).—
    2.
    Transf., of persons who cause ruin, a destroyer:

    rei publicae,

    Cic. Sest. 51, 109:

    ruinae publicanorum,

    id. Prov. Cons. 6, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > ruina

  • 8 ruina

    ruina, ae, f. [st2]1 [-] chute, écroulement. [st2]2 [-] effondrement. [st2]3 [-] catastrophe, ruine, malheur, désastre. [st2]4 [-] celui qui cause la ruine, destructeur. [st2]5 [-] au plur. ruines, décombres.    - in ruinam pronum esse: menacer ruine.    - ruinis collabi: tomber en ruines.    - ruinae, ārum, f.: les ruines, les décombres, les débris.    - Deiphobi dedit ampla ruinam domus, Virg. En. 2, 310: la vaste demeure de Déiphore s'écroule.    - Cannensis ruina: le désastre de Cannes.    - ruinas edere (facere): faire des ravages, causer des ravages.    - ruinas facere, Hor. S. 2, 8, 54: s'écrouler.    - ruina reipublicae, Cic.: le fléau de l'Etat.
    * * *
    ruina, ae, f. [st2]1 [-] chute, écroulement. [st2]2 [-] effondrement. [st2]3 [-] catastrophe, ruine, malheur, désastre. [st2]4 [-] celui qui cause la ruine, destructeur. [st2]5 [-] au plur. ruines, décombres.    - in ruinam pronum esse: menacer ruine.    - ruinis collabi: tomber en ruines.    - ruinae, ārum, f.: les ruines, les décombres, les débris.    - Deiphobi dedit ampla ruinam domus, Virg. En. 2, 310: la vaste demeure de Déiphore s'écroule.    - Cannensis ruina: le désastre de Cannes.    - ruinas edere (facere): faire des ravages, causer des ravages.    - ruinas facere, Hor. S. 2, 8, 54: s'écrouler.    - ruina reipublicae, Cic.: le fléau de l'Etat.
    * * *
        Ruina, ruinae, pen. prod. Cic. Ruine, Trebuchement, Cheute.
    \
        Caeli ruina. Virgil. Tempeste, Orage, Tonnerre.
    \
        Neronis ruina. Plin. La mort de Neron.
    \
        Dedit ruinam domus. Virgil. Est cheute et ruinee.
    \
        Facere ruinam. Horat. Tomber.
    \
        Subdere caput ruinae. Curt. Se mettre en dangier.

    Dictionarium latinogallicum > ruina

  • 9 ruīna

        ruīna ae, f    [RV-], a rushing down, tumbling, falling down, fall: iumentorum, L.: primique ruinam Dant sonitu ingenti, fall upon each other, V.: graves aulaea ruinas In patinam fecere, fell down, H.—Of buildings, a tumbling, falling down, downfall, ruin (only sing.): repentinā ruinā pars eius turris concidit, Cs.: ferunt eā ruinā ipsum cum cognatis suis oppressum interiisse: iam Deiphobi dedit ampla ruinam domus, i. e. fell in, V. —Fig., a downfall, fall, ruin, catastrophe, calamity, disaster, overthrow, destruction: vis illa fuit et ruina quaedam, a catastrophe: incendium meum ruinā restinguam, with the fall (of the State), S.: patriae, L.: strage ac ruinā fudere Gallos, utter defeat, L.: ille dies utramque Ducet ruinam, i. e. death, H.: ruinae fortunarum tuarum: pectora Quantis fatigaret ruinis, H.: ruinas videres: caeli, i. e. a storm, V.— Plur, a fallen building, ruin, ruins: veteres tantummodo Troia ruinas ostendit, O.: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, L.: fumantes Thebarum, L.: Si fractus inlabatur orbis, Impavidum ferient ruinae, H.— A cause of ruin, destroyer: rei p.: publicanorum.
    * * *
    fall; catastrophe; collapse, destruction

    Latin-English dictionary > ruīna

  • 10 sto [1]

    1. sto, stetī, statum, stātūrus, āre (Stamm sta, wie in εστη-κα, εστάναι, ahd. stân), stehen, I) im Ggstz. zum Sitzen usw., im weiteren Sinne = stehend verweilen, sich aufhalten, sich befinden, A) eig.: 1) im allg.: a) v. leb. Wesen: stant ambo, non sedent, Plaut.: cum virgo staret et Caecilia in sella sederet, Cic.: stans ac rectus homo (Ggstz. humilis et ad terram more quadrupedum abiectus), Liv.: stantes (im Stehen, sich erhoben habend) plaudebant, Cic. (vgl. stantia in plausum tota theatra, Prop.): Minerva, quae est in Parthenone stans (in stehender Stellung), Plin.: stando (im Stehen) mingens, Amm.: cui standi (sich auf den Füßen zu erhalten) vulnera vires non dederant, Ov.: stans pede in uno, Hor.: stante alqo, in jmds. Gegenwart, Cic. u. Tac.: me stante, Cic.: stantibus legatis, in Gegenwart d.G., Liv. – ad ianuam, ad curiam, Cic.: ad fores, Curt.: ante aedes, Plaut.: post aulaea, Curt.: in atriis, Plaut.: in conspectu exercitus, Curt.: cum gladiis in conspectu senatus, Cic.: circum senatum (v. Bürgern usw.), Cic.: propter in occulto, Cic.: stat super (oben darauf, auf dem Wagen), Ov.: hic foris, Plaut.: hinc procul, Ter.: qui proximi steterant, Caes. – Pass. impers., quid agitur? statur! Plaut. u. Ter. – b) v. lebl. Subjj.: stabat in his (lucis) ingens quercus, Ov.: in cava nullus stet tibi nare pilus, Ov.: stant saxa antro, Ov.: stramenta stantia in segete relinquit, ut postea subsecentur, Varro. – v. Altären u. Bildsäulen, stabant sine ignibus arae, Ov.: quorum statuae steterunt in rostris, Cic.: signa stant ad impluvium, Cic.: stabat commune sepulcrum, Hor.: aëneus (als eherne Bildsäule) ut stes, Hor.: levi de marmore tota stabis, wirst dastehen (als Bildsäule) aus M., Verg. – v. Webstuhle und dem Gewebe, aufrecht stehend, stans tela, Ov. met. 4, 275: stantes telae, Ov. fast. 3, 819.

    2) insbes.: a) als milit. t.t. – stehen, aufgestellt sein, laxius, Curt.: in ulteriore ripa, Curt.: ante signa, Curt.: pro porta (v. Posten), Liv.: extra teli iactum, Liv.: sub armis, Auct. b. Afr.: in acie, Auct. b. Hisp.: haud impari acie, Liv.: pars aciei stetit sub hoste (tiefer als der F.), Auct. b. Afr.: quotā parte virium suarum ibi dimicavit Antiochus? In Asia totius Asiae steterunt vires, Liv.: stetimus tela aspera contra contulimusque manus, Verg.: Bactriani armati stabant, Curt.: Eumenes rex Attalusque cum omni manu sua ab tergo inter postremam aciem ac vallum steterunt, Liv. – b) v. Dienern, dastehen, aufwarten, pueri eximiā facie stabant, C. Gracch. fr.: sto exspectans, si quid mihi imperent, Ter.: ad cyathum et vinum, Suet.: ad pedes, Suet. – c) v. Buhldirnen = prostare, feilstehen, meritoria (sc. scorta) intra urbem stare vetuit, Vopisc. Tac. 10, 2: stat meretrix certo cuivis mercabilis aere, Ov. am. 1, 10, 21: olente in fornice stans, Hor. sat. 1, 2, 30: quod steterat multis in carcere fornicis annis, Iuven. 10, 239; vgl. 11, 172. – d) von Gebäuden = fertig dastehen, erbaut sein, iam stabant Thebae, Ov.: stet Capitolium fulgens, Hor.: aedificant muros. Stabat opus, Ov.: iam stare ratem, Val. Flacc. – e) v. Schiffen u. Schiffern, wo liegen, vor Anker liegen, stant litore puppes, Verg.: lembi, qui in Strymone stabant, Liv.: stabat classis in salo ad Leptim, Auct. b. Afr.: classe divisā pars in salo ad ostium portus in ancoris stetit, Liv.: intra sexagesimum diem quam caesa silva erat centum sexaginta navium classis in ancoris stetit, Flor.: nox ea, quā propter vim tempestatis stare ad ancoram in salo Romana classis non posset, Liv. – f) starrend stehen, emporstehen, -starren, -ragen, steteruntque comae, Verg. u. Ov.: crines fulti pulvere, Stat.: saetae, cristae, Ov.: stant mammae, Plin. – g) mit Abl. = von etwas starren, strotzen, vollstehen, -sein, cupressi stant rectis foliis, Enn. fr.: stat ager sentibus, Caecil. com. fr.: stat nive candidum Soracte, Hor.: pulvere caelum stare, Verg.: stant lumina flammā, Verg.

    B) bildl.: 1) im allg.: in fastigio eloquentiae, Quint.: ante oculos stat ille meos, Ov.: pericula stant circum alqm, Verg.

    2) auf jmds. Seite stehen, -sein, ihm anhangen, beistehen, od. das Gegenteil, gegen jmd. stehen, jmds. Gegner sein, a) mit ab u. Abl.: stare a se potius quam ab adversariis, Cic.: ab iis stare, Nep.: a senatu et a bonorum causa stare, Cic. – b) mit cum u. Abl.: vobiscum me stetisse dicebat, Cic.: quae (pars) cum Romanis stabat, Liv.: cum di prope cum Hannibale starent, Liv.: capita nominis Latini stare ac sentire cum rege videbant, Liv.: übtr., fortuna cum barbaris stabat, Liv.: victoria stat tecum, Ov. – c) m. pro u. Abl.: pro nobis, Ov.: pro Iuba atque Afris, Quint.: pro Pompei partibus, id est pro re publica, Vell.: pro meliore causa, Curt.: pro isdem partibus, Sen.: ruina partium, pro quibus steterat, Liv. fr.: stabat pro templo, für den T. (als Schützer), er war der Tempelhüter, Verg.: übtr., si pro mea patria ista virtus staret, Liv.: ni pro iure gentium stetisset fortuna, Liv.: stabat pro partibus invicta fortuna, Flor.: stabit pro signis iusque piumque tuis, Ov. – d) m. in u. Abl.: Graeci, qui in Darei partibus steterant, Curt. 3, 11 (28), 18. – e) mit in od. contra od. adversus u. Akk., gew. im Ggstz. zu ab, cum, pro u. Abl.: nec steterunt in te virque paterque meus, Ov.: quod adversus populi commoda in senectute steterat, sich dem V. des V. widersetzt hatte, Nep.: cum saepe a mendacio contra verum stare homines consuescerent, Cic.: qui nobiscum adversus barbaros steterunt, Nep.: Ligarium non pro Cn. Pompeio, sed pro Iuba et Afris inimicissimis populo Romano stetisse, Quint.: Mulciber in Troiam, pro Troia stabat Apollo, Ov.: mox simulatione contra Pompeium et Caesarem, animo pro Caesare stetit, Vell.: quemadmodum Antiochi Philippique bello pro vobis adversus reges, sic nunc pro rege adversus vos stetimus, Liv.: cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat, Liv. – f) mit Advv.: hinc stas, illim causam dicis, Plaut. Men. 799: ut, unde stetisset, eo se victoria transferret, Iustin. 5, 4, 12: prope incondita Thurinorum turba nec satis fido animo, unde pugnabat, stans, Liv. 25, 15, 13: unde ius stabat, ei (populo) victoriam dedit (eventus belli), Liv. 21, 10, 9: aliunde stet semper, aliunde sentiat, Liv. 24, 45, 3.

    3) auf jmd. od. etwas beruhen, m. in u. Abl. od. m. bl. Abl., omnis in Ascanio cari stat cura parentis, Verg.: stat salus in armis, Val. Flacc.: vigili stant bella magistro, Sil.

    4) wie unser zu stehen kommen = kosten, centum talentis, Liv.: magno pretio, Hor.: alci gratis, Cic. Verr. 5, 48 (s. Zumpt z. St.). – übtr., multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit, Liv.: damnavit multo staturum sanguine Martem, Mart.: sanguine quippe, si renuat, blando nimium facilique marito statura obsequia, Sil.: nulla pestis humano generi pluris stetit, Sen.: tunc res immenso placuit statura labore, Lucan.: haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit, Liv.: periculum vitae meae tuo stat periculo, wird erkauft, ist zu haben für usw., Plaut.: Herculeo stabunt (logi ridiculi) prandio, cenā tibi, Plaut.

    II) prägn.: A) eig.: 1) im Ggstz. zur Bewegung = stillstehen, -halten, still-, unbeweglich dastehen, sich nicht rühren, a) eig.: α) v. leb. Wesen, si iste ibit, ito: stabit, astato simul, Plaut.: sed abi intro, noli stare, Plaut.: quid stas lapis? Ter. – equus stare nescit, Verg.: ut taurus vaccā ademptā stare nequit, ruhen und rasten, Ov. – β) v. lebl. Subjj., wie v. Schiffen, videsne navem illam? stare nobis videtur, at iis qui in navi sunt moveri haec villa, Cic. Acad. 2, 81: stetit aequore puppis, Ov.: mea si staret navis in Oceano, still läge, Prop. – von Himmelskörpern, statim stant signa, Plaut. – von Gewässern und anderen Flüssigkeiten, stant aquae, Ov.: placidum ventis stat mare, Verg.: stantia freta, Ov.: stat et fracto dolio vinum, Sen.: gelidus in venis stetit haesitque sanguis, Sen. poët.: cuius ex levi tactu stabant profluvia sanguinis, Arnob. – vom Eis, stat glacies iners, Hor. – b) übtr., von der Zeit – gleichs. stillstehen, verweilen, non segnis stat remeatve dies, Tibull.: veluti stet volucris dies, Hor.

    2) mit dem Nbbegr. der Festigkeit, a) als milit. t.t. – α) stehen, festen Fuß fassen, standhalten, in gradu (auf der Mensur), Cic.: qui (miles) steterit (Ggstz. abiecto scuto fugiat), Cic.: in acie stare ac pugnare (Ggstz. in castra refugere), Liv.: verb. comminus stare et impetum sustinere, Caes.: contra leonem etiam stetit, Spart. – β) übtr., v. Kampfe selbststehen, auf einer Stelle haften, schweben, anceps dicitur certamen stetisse, soll ohne allen Ausschlag gestanden haben, Liv.: ibi aliquamdiu atrox pugna stetit, Liv.: diu pugna neutro inclinata stetit, Liv. – b) von Felsen, Gebäuden = fest, unerschütterlich stehen, dauern (vgl. Drak. Liv. 31, 31, 15), quam si dura silex aut stet Marpesia cautes, Verg.: nec domus ulla nec urbs stare poterit, Cic.: stantibus Hierosolymis, Cic.: muros stare, Liv.: stantia moenia (Ggstz. ruinae muri), Liv.: aedes sacrae stantes (Ggstz. aedium sacrarum ruinae), Sen. – c) v. Geschossen, fest stecken bleiben, haften, missum stetit inguine ferrum, Ov.: hasta stetit medio tergo, Ov.: ossa inter ferreus ad costas alto stat vulnere mucro, Verg.

    B) bildl.: 1) im allg., stillstehen, stehenbleiben, utinam res publica stetisset quo coeperat statu, Cic. de off. 2, 3: nihil quo stat loco stabit, omnia sternet abducetque secum vetustas, Sen. ad Marc. 26, 6.

    2) stare per alqm, durch jmds. Schuld gleichs. hangen bleiben = an jmd. hangen, liegen, jmds. Schuld sein, per me stetisse, Ter.: non per me stetit, Quint. – oft stat od. non (nihil) stat per alqm m. folg. quo minus u. Konj., Caes., Liv. u.a., od. stat per alqm m. folg. quin od. ne u. Konj., Liv., Suet. u.a. (vgl. Drak. Liv. 8, 2, 2. M. Müller Liv. 2, 31, 11. Ruperti Tac. dial. 21 extr.): u. per alqm stat m. folg. ut u. Konj., Plin. ep. 10, 6 (22), 2. Ps. Quint. decl. 250: per alqm non stat m. folg. Infin., Scaevol. dig. 32, 1, 38. § 6.

    3) mit dem Nbbegr. der Festigkeit u. Dauer = a) fest-, unerschüttert stehen, sich halten, sich behaupten, bestehen, verbleiben, Bestand haben (Ggstz. titubare, corruere, concĭdere), si stare non possunt, corruant, wenn sie sich nicht halten, sich nicht (bei ihren Vermögensumständen) behaupten können, so mögen sie fallen (bankrott werden), Cic.: qui me stante (solange ich mich in meiner Würde behauptete) stare non poterant, Cic.: per quos homines ordinesque steterim, Cic.: dum stabat regno incolumis, Verg.: stamus animis, sind festen Mutes, Cic.: stas animo, Hor.: quae si valuissent, res publica staret, tu tuis flagitiis concĭdisses, Cic.: res publica stat virtute suā, Liv.: regnum eorum novum fraternā stare concordiā, Liv.: tutelā muliebri res Latina et regnum avitum puero stetit, verblieb dem Kn., Liv.: stat nulla mortalibus umquam, fortunā titubante, fides, Sil.: nullo enim modo posse video stare istum (Caesarem) diutius, quin ipse per se etiam languentibus nobis concĭdat, Cic. ad Att. 10, 8, 6. – b) bei etw. festbleiben, α) = beharren, verharren, ihm nachkommen, an etw. sich halten bei etw. es bewenden lassen, m. in u. Abl., in fide, Cic.: in sententia, Liv.: stare oportet in eo, quod sit iudicatum, Cic. – m. bl. Abl., stant sententiā, Plaut.: suis stare iudiciis, Cic.: censoris opinione, Cic.: alcis iudicio, Cic.: alcis decreto, Caes.: illis promissis, Cic.: pacto, Liv.: ut palam in senatu diceret, staturus eo esset, quod censuissent, an ad populum laturus, Liv.: impers., eo stabitur consilio, Liv.: statur priore foedere, Liv. – mit Dat., arbitri sententiae, voluntati patris defuncti, ICt.: rei iudicatae, ICt. – β) übtr., feststehen = festgesetzt-, fest bestimmt-, fest beschlossen sein, stat sua cuique dies, Verg.: tempus agendae rei nondum stare, Liv.: u. so stat sententia, Ter.: stat pensata diu belli sententia, vincam servare invitos, Sil. – dah. stat alci sententia m. folg. Infin. = es steht bei jmd. der Entschluß-, der Wille fest, es ist bei jmd. fest beschlossen, zu usw., Liv.: so auch stat pectore fixum mit folg. Infin., Val. Flacc.: u. stat alci od. bl. stat mit folg. Infin., Cic. u.a. – c) v. Schauspielern u. Schauspielen, stehen = sich auf der Bühne halten, gefallen (Ggstz. cadere, exigi), in his, quas primum Caecilii didici novas, partim sum earum exactus, partim vix steti, Ter.: illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, hoc stabant, Hor. – cum stetit olim nova (fabula), actoris operā magis stetisse quam suā, Ter.: securus, cadat an recto stet fabula talo, Hor. – / Perf. stĕtĕrunt gemessen, Verg. Aen. 2, 774; 3, 48. Prop. 2, 8, 10 M. Ov. her. 7, 166. – Das Supinum statum will Prisc. 9, 38 mit langem a, dagegen 10, 27 mit kurzem a gemessen haben; stātūrus mißt Lucan. 2, 566 u. 719; 3, 381. Sil. 17, 82. Mart. 6, 32, 3. – vulg. Nbf. isto, wov. istat, Augustin. serm. 118, 4 Mai: istamus, Itala (Fuld.) Roman. 5, 2: istatis, Itala (psalt. Veron.) psalm. 133, 1: ista, Itala (Fuld.) Iacob. 2, 3: istare, Isid. de nat. rer. 44, 2 cod. Bamb. A.

    lateinisch-deutsches > sto [1]

  • 11 Bresche

    Bresche, stratus ruinis locus; munimentorum ruinae; iacentis muri ruinae. – B. schießen, tormentisetarietum pulsu muros quatere; muros arietibus quatere od. ferire; muri partem ariete incusso subruere: mit drei Sturmböcken eine bedeutende B. schießen, aliquantum muri tribus arietibus discutere: [516] als B. geschossen war, cum muri pars strata ruinis esset: cum murus arietibus perforatus decĭdisset: es war schon eine bedeutende B. in der Mauer, muri pars ariete incusso subruta multis iam locis procĭderat; iam ingens moenium spatium nudatum erat: durch die B. in die Stadt eindringen, per apertum ruinā iter in urbem invadere; per ruinas iacentis muri in urbem transcendere: die B. in der Eile ausbessern, muros quassos raptim obstructis saxis reficere.

    deutsch-lateinisches > Bresche

  • 12 Trümmer

    Trümmer, fragmenta, ōrum,n. pl. (abgebrochene Stücke, Bruchstücke). – reliquiae (Überb leibsel, z.B. eines gescheiterten Schiffs, eines Tempels etc.). – naufragium (die Überbleibsel aus einem Schiffbruch, auch bildl., z.B. naufragium rei publicae colligere: u. illa naufragia Caesaris amicorum). ruinae (zusammengestürzte Masse eines Gebäudes, einer Stadt, z.B. fumantes Thebarum ruinae).vestigia, ōrum, n. pl. (die Spuren, die Stätte, wo eine Stadt etc. gestanden hat). – parietĭnae (das nackt stehende Gemäuer zerstörter u. verlassener Gebäude od. Städte, z.B. Corinthi). – die T. eines Schiffs, tabulae navis fractae (die Bretter eines zertrümmerten Schiffs); reliquiae navigii (die Überbleibsel eines Schiffs übh.). – eine öde, beinahe in T. liegende Stadt, urbs deserta et strata prope ruinis. – eine Stadt in T. legen, omnes partes urbis disturbare: in T. gehen, frangi (zerbrechen); ruinis collabi (in T. zusammenstürzen, von Gebäuden): unter den T. eines Hauses begraben [2321] werden, ruinā aedium opprimi od. (wenn der Tod dadurch erfolgt) oppressum interire.

    deutsch-lateinisches > Trümmer

  • 13 Untergang

    Untergang, I) eig.: occasus (vom Untergehen aller Himmelskörper). – obitus (vom Untergehen des Mondes u. der Gestirne). – U. der Sonne, s. Sonnenuntergang: die Sonne neigt sich zum U., dies se inclinat; rasch, sol praecipitat ad occasum. – II) uneig.: obitus (das Verschwinden, der mildeste Ausdruck für Untergang; dah. = natürlicher Tod). – occasus (das Sinken, der Verfall, sowohl einer Person als einer Sache). – ruina u. Plur. ruinae (der Einsturz, das Zertrümmertwerden); verb. occasus et ruinae (z.B. orbis). – interitus (das Aufhören des Daseins einer Person od. Sache). – exitium (das Vernichtetwerden, das tragische Ende einer Person od. Sache). – pernicies (das Verderben). – der U. der Welt, s. Weltende no. II. – man war dem U. nahe, ad extremum periculi ac prope perniciem ventum erat: jmdm. den U. bringen, jmds. U. sein (von einer Sache, einem Umstand), exitio od. perniciei esse alci: jmdm. den U. bereiten, alci perniciem struere od. parare od. moliri: seinen U. finden, perire od. interire (untergehen übh.); occīdi (getötet werden): seinen U. in den Wellen finden, aquā mergi: das Vaterland vom U. befreien, perniciem a patria depellere (sofern es von demselben noch fern ist); patriam ab interitu retrahere (sofern es schon demselben zueilt).

    deutsch-lateinisches > Untergang

  • 14 continens

    [ABCU]A - continens, continentis, part. prés. de contineo: [st1]1 [-] qui retient; qqf. qui se contient.    - vinculum continens libertatem dehiscendi, Plin.: lien qui empêche la fente de s'ouvrir.    - satis attente continens discipulos, Gell.: qui exerce sur ses élèves une surveillance active.    - non continens quin... Vell.: ne pouvant s'empêcher de... [st1]2 [-] qui renferme.    - libri omne doctrinarum genus continentes, Gell.: livres où sont traités toutes sortes de sujets. [st1]3 [-] attenant, contigu, voisin, qui touche (à), joint à.    - continens alicui rei (cum aliqua re): attenant à, qui touche (à).    - continentem ripae collem occupat, Caes. BC. 1, 14, 3: il occupe la colline qui touche la rive.    - continens aer mari, Cic. N. D. 2, 45, 117: l'air qui touche à la mer.    - continens cum Ciliciâ pars, Cic.: partie qui confine à la Cilicie.    - continentia verba, Cic.: mots unis.    - continens imber, Suet.: pluie continuelle.    - continentia cum ipso negotio, Cic.: ce qui tient au fait lui-même.    - diebus continentibus, Caes. BC. 3, 84: les jours suivants. [st1]4 [-] continu, ininterrompu, consécutif.    - timori malum continens, Liv. 5, 39, 8: mal qui succède immédiatement à la crainte.    - continens agmen, Liv.: troupe marchant à la file.    - continens agmen migrantium, Liv. 1, 29, 4: la longue file de ceux qui partaient en exil.    - continens genus, Cic.: générations successives.    - continentes silvae, Caes.: forêts d'une grande étendue.    - continentes ruinae, Liv. 21, 8, 5: large brèche.    - continens terra (continens ripa): le continent.    - continens incendium, Curt.: incendie général.    - continente spiritu, Cic.: sans reprendre haleine.    - ex continenti, Just. (in continenti, Dig.) [s.-ent. tempore] = continuo, statim: incontinent, sur l'heure. [st1]5 [-] qui se contient, maître de soi, sobre, tempérant.    - continentior in vita hominum quam in pecunia, Caes.: plus clément que désintéressé.    - nemo est magis continens, Plaut.: il n'est personne de plus rangé. [ABCU]B - continens, entis: [st1]1 [-] fém. (s.-ent. terra): la terre ferme, le continent.    - abl. -ente, souv. -enti. [st1]2 [-] n. ce qui renferme, le principal, l’essentiel (au plur. les lieux contigus).    - continentia (s.-ent. loca): les lieux contigus, les environs.    - continentia urbis, Dig.: les faubourgs de la ville.    - continens causae, Quint.: l'essentiel de la cause, le point fondamental de la cause.
    * * *
    [ABCU]A - continens, continentis, part. prés. de contineo: [st1]1 [-] qui retient; qqf. qui se contient.    - vinculum continens libertatem dehiscendi, Plin.: lien qui empêche la fente de s'ouvrir.    - satis attente continens discipulos, Gell.: qui exerce sur ses élèves une surveillance active.    - non continens quin... Vell.: ne pouvant s'empêcher de... [st1]2 [-] qui renferme.    - libri omne doctrinarum genus continentes, Gell.: livres où sont traités toutes sortes de sujets. [st1]3 [-] attenant, contigu, voisin, qui touche (à), joint à.    - continens alicui rei (cum aliqua re): attenant à, qui touche (à).    - continentem ripae collem occupat, Caes. BC. 1, 14, 3: il occupe la colline qui touche la rive.    - continens aer mari, Cic. N. D. 2, 45, 117: l'air qui touche à la mer.    - continens cum Ciliciâ pars, Cic.: partie qui confine à la Cilicie.    - continentia verba, Cic.: mots unis.    - continens imber, Suet.: pluie continuelle.    - continentia cum ipso negotio, Cic.: ce qui tient au fait lui-même.    - diebus continentibus, Caes. BC. 3, 84: les jours suivants. [st1]4 [-] continu, ininterrompu, consécutif.    - timori malum continens, Liv. 5, 39, 8: mal qui succède immédiatement à la crainte.    - continens agmen, Liv.: troupe marchant à la file.    - continens agmen migrantium, Liv. 1, 29, 4: la longue file de ceux qui partaient en exil.    - continens genus, Cic.: générations successives.    - continentes silvae, Caes.: forêts d'une grande étendue.    - continentes ruinae, Liv. 21, 8, 5: large brèche.    - continens terra (continens ripa): le continent.    - continens incendium, Curt.: incendie général.    - continente spiritu, Cic.: sans reprendre haleine.    - ex continenti, Just. (in continenti, Dig.) [s.-ent. tempore] = continuo, statim: incontinent, sur l'heure. [st1]5 [-] qui se contient, maître de soi, sobre, tempérant.    - continentior in vita hominum quam in pecunia, Caes.: plus clément que désintéressé.    - nemo est magis continens, Plaut.: il n'est personne de plus rangé. [ABCU]B - continens, entis: [st1]1 [-] fém. (s.-ent. terra): la terre ferme, le continent.    - abl. -ente, souv. -enti. [st1]2 [-] n. ce qui renferme, le principal, l’essentiel (au plur. les lieux contigus).    - continentia (s.-ent. loca): les lieux contigus, les environs.    - continentia urbis, Dig.: les faubourgs de la ville.    - continens causae, Quint.: l'essentiel de la cause, le point fondamental de la cause.
    * * *
        Continens, pen. corr. Adiectiuum. Liu. Joignant, Entretenant.
    \
        Longum agmen, nec continens. Liu. Ne s'entretenant point.
    \
        Labore continenti omnia superare. Caesar. Par labeur continuel.
    \
        Biduo continenti. Sueton. Deux jours tout de suite.
    \
        Cursu continenti sequi fugientem. Liu. D'une course continue, Sans soy reposer.
    \
        Imber continens. Liu. Une pluye continuelle, qui ne cesse point.
    \
        Velut continenti incendio omnia ardere visa. Curtius. Comme s'il n'y eust eu qu'un feu.
    \
        Oratio continens. Cic. Un propos qui n'est point interrompu, Qui va tout d'un train, sans qu'aucun rompe la parolle.
    \
        Continens, pen. corr. Terent. Qui s'abstient, et se garde principalement de hanter femmes, Continent.
    \
        Parcus et continens. Plin. Sobre, Espargnant, et qui n'ha cure d'argent, et aussi s'abstient de toutes autres voluptez.
    \
        In continenti. Sub. tempore. Vlpianus. Incontinent.
    \
        Continens, et firmamentum causae dicitur Latine, quod Punctum litis decisorium vocant. Cic. Le poinct principal de tout le proces et de la matiere, Le poinct peremptoire et decisif de la matiere.
    \
        Continens, Substantiuum, foem. gen. Plin. Terre ferme.

    Dictionarium latinogallicum > continens

  • 15 sto

    1. sto, stetī, statum, stātūrus, āre (Stamm sta, wie in εστη-κα, εστάναι, ahd. stân), stehen, I) im Ggstz. zum Sitzen usw., im weiteren Sinne = stehend verweilen, sich aufhalten, sich befinden, A) eig.: 1) im allg.: a) v. leb. Wesen: stant ambo, non sedent, Plaut.: cum virgo staret et Caecilia in sella sederet, Cic.: stans ac rectus homo (Ggstz. humilis et ad terram more quadrupedum abiectus), Liv.: stantes (im Stehen, sich erhoben habend) plaudebant, Cic. (vgl. stantia in plausum tota theatra, Prop.): Minerva, quae est in Parthenone stans (in stehender Stellung), Plin.: stando (im Stehen) mingens, Amm.: cui standi (sich auf den Füßen zu erhalten) vulnera vires non dederant, Ov.: stans pede in uno, Hor.: stante alqo, in jmds. Gegenwart, Cic. u. Tac.: me stante, Cic.: stantibus legatis, in Gegenwart d.G., Liv. – ad ianuam, ad curiam, Cic.: ad fores, Curt.: ante aedes, Plaut.: post aulaea, Curt.: in atriis, Plaut.: in conspectu exercitus, Curt.: cum gladiis in conspectu senatus, Cic.: circum senatum (v. Bürgern usw.), Cic.: propter in occulto, Cic.: stat super (oben darauf, auf dem Wagen), Ov.: hic foris, Plaut.: hinc procul, Ter.: qui proximi steterant, Caes. – Pass. impers., quid agitur? statur! Plaut. u. Ter. – b) v. lebl. Subjj.: stabat in his (lucis) ingens quercus, Ov.: in cava nullus stet tibi nare pilus, Ov.: stant saxa antro, Ov.: stramenta stantia in segete re-
    ————
    linquit, ut postea subsecentur, Varro. – v. Altären u. Bildsäulen, stabant sine ignibus arae, Ov.: quorum statuae steterunt in rostris, Cic.: signa stant ad impluvium, Cic.: stabat commune sepulcrum, Hor.: aëneus (als eherne Bildsäule) ut stes, Hor.: levi de marmore tota stabis, wirst dastehen (als Bildsäule) aus M., Verg. – v. Webstuhle und dem Gewebe, aufrecht stehend, stans tela, Ov. met. 4, 275: stantes telae, Ov. fast. 3, 819.
    2) insbes.: a) als milit. t.t. – stehen, aufgestellt sein, laxius, Curt.: in ulteriore ripa, Curt.: ante signa, Curt.: pro porta (v. Posten), Liv.: extra teli iactum, Liv.: sub armis, Auct. b. Afr.: in acie, Auct. b. Hisp.: haud impari acie, Liv.: pars aciei stetit sub hoste (tiefer als der F.), Auct. b. Afr.: quotā parte virium suarum ibi dimicavit Antiochus? In Asia totius Asiae steterunt vires, Liv.: stetimus tela aspera contra contulimusque manus, Verg.: Bactriani armati stabant, Curt.: Eumenes rex Attalusque cum omni manu sua ab tergo inter postremam aciem ac vallum steterunt, Liv. – b) v. Dienern, dastehen, aufwarten, pueri eximiā facie stabant, C. Gracch. fr.: sto exspectans, si quid mihi imperent, Ter.: ad cyathum et vinum, Suet.: ad pedes, Suet. – c) v. Buhldirnen = prostare, feilstehen, meritoria (sc. scorta) intra urbem stare vetuit, Vopisc. Tac. 10, 2: stat meretrix certo cuivis mercabilis aere, Ov. am. 1, 10, 21: olente in fornice stans,
    ————
    Hor. sat. 1, 2, 30: quod steterat multis in carcere fornicis annis, Iuven. 10, 239; vgl. 11, 172. – d) von Gebäuden = fertig dastehen, erbaut sein, iam stabant Thebae, Ov.: stet Capitolium fulgens, Hor.: aedificant muros. Stabat opus, Ov.: iam stare ratem, Val. Flacc. – e) v. Schiffen u. Schiffern, wo liegen, vor Anker liegen, stant litore puppes, Verg.: lembi, qui in Strymone stabant, Liv.: stabat classis in salo ad Leptim, Auct. b. Afr.: classe divisā pars in salo ad ostium portus in ancoris stetit, Liv.: intra sexagesimum diem quam caesa silva erat centum sexaginta navium classis in ancoris stetit, Flor.: nox ea, quā propter vim tempestatis stare ad ancoram in salo Romana classis non posset, Liv. – f) starrend stehen, emporstehen, -starren, -ragen, steteruntque comae, Verg. u. Ov.: crines fulti pulvere, Stat.: saetae, cristae, Ov.: stant mammae, Plin. – g) mit Abl. = von etwas starren, strotzen, vollstehen, -sein, cupressi stant rectis foliis, Enn. fr.: stat ager sentibus, Caecil. com. fr.: stat nive candidum Soracte, Hor.: pulvere caelum stare, Verg.: stant lumina flammā, Verg.
    B) bildl.: 1) im allg.: in fastigio eloquentiae, Quint.: ante oculos stat ille meos, Ov.: pericula stant circum alqm, Verg.
    2) auf jmds. Seite stehen, -sein, ihm anhangen, beistehen, od. das Gegenteil, gegen jmd. stehen, jmds. Gegner sein, a) mit ab u. Abl.: stare a se potius
    ————
    quam ab adversariis, Cic.: ab iis stare, Nep.: a senatu et a bonorum causa stare, Cic. – b) mit cum u. Abl.: vobiscum me stetisse dicebat, Cic.: quae (pars) cum Romanis stabat, Liv.: cum di prope cum Hannibale starent, Liv.: capita nominis Latini stare ac sentire cum rege videbant, Liv.: übtr., fortuna cum barbaris stabat, Liv.: victoria stat tecum, Ov. – c) m. pro u. Abl.: pro nobis, Ov.: pro Iuba atque Afris, Quint.: pro Pompei partibus, id est pro re publica, Vell.: pro meliore causa, Curt.: pro isdem partibus, Sen.: ruina partium, pro quibus steterat, Liv. fr.: stabat pro templo, für den T. (als Schützer), er war der Tempelhüter, Verg.: übtr., si pro mea patria ista virtus staret, Liv.: ni pro iure gentium stetisset fortuna, Liv.: stabat pro partibus invicta fortuna, Flor.: stabit pro signis iusque piumque tuis, Ov. – d) m. in u. Abl.: Graeci, qui in Darei partibus steterant, Curt. 3, 11 (28), 18. – e) mit in od. contra od. adversus u. Akk., gew. im Ggstz. zu ab, cum, pro u. Abl.: nec steterunt in te virque paterque meus, Ov.: quod adversus populi commoda in senectute steterat, sich dem V. des V. widersetzt hatte, Nep.: cum saepe a mendacio contra verum stare homines consuescerent, Cic.: qui nobiscum adversus barbaros steterunt, Nep.: Ligarium non pro Cn. Pompeio, sed pro Iuba et Afris inimicissimis populo Romano stetisse, Quint.: Mulciber in Troiam, pro Troia stabat Apollo, Ov.: mox simulatione contra Pompeium et
    ————
    Caesarem, animo pro Caesare stetit, Vell.: quemadmodum Antiochi Philippique bello pro vobis adversus reges, sic nunc pro rege adversus vos stetimus, Liv.: cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat, Liv. – f) mit Advv.: hinc stas, illim causam dicis, Plaut. Men. 799: ut, unde stetisset, eo se victoria transferret, Iustin. 5, 4, 12: prope incondita Thurinorum turba nec satis fido animo, unde pugnabat, stans, Liv. 25, 15, 13: unde ius stabat, ei (populo) victoriam dedit (eventus belli), Liv. 21, 10, 9: aliunde stet semper, aliunde sentiat, Liv. 24, 45, 3.
    3) auf jmd. od. etwas beruhen, m. in u. Abl. od. m. bl. Abl., omnis in Ascanio cari stat cura parentis, Verg.: stat salus in armis, Val. Flacc.: vigili stant bella magistro, Sil.
    4) wie unser zu stehen kommen = kosten, centum talentis, Liv.: magno pretio, Hor.: alci gratis, Cic. Verr. 5, 48 (s. Zumpt z. St.). – übtr., multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit, Liv.: damnavit multo staturum sanguine Martem, Mart.: sanguine quippe, si renuat, blando nimium facilique marito statura obsequia, Sil.: nulla pestis humano generi pluris stetit, Sen.: tunc res immenso placuit statura labore, Lucan.: haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit, Liv.: periculum vitae meae tuo stat periculo, wird erkauft, ist zu haben für usw., Plaut.: Her-
    ————
    culeo stabunt (logi ridiculi) prandio, cenā tibi, Plaut.
    II) prägn.: A) eig.: 1) im Ggstz. zur Bewegung = stillstehen, -halten, still-, unbeweglich dastehen, sich nicht rühren, a) eig.: α) v. leb. Wesen, si iste ibit, ito: stabit, astato simul, Plaut.: sed abi intro, noli stare, Plaut.: quid stas lapis? Ter. – equus stare nescit, Verg.: ut taurus vaccā ademptā stare nequit, ruhen und rasten, Ov. – β) v. lebl. Subjj., wie v. Schiffen, videsne navem illam? stare nobis videtur, at iis qui in navi sunt moveri haec villa, Cic. Acad. 2, 81: stetit aequore puppis, Ov.: mea si staret navis in Oceano, still läge, Prop. – von Himmelskörpern, statim stant signa, Plaut. – von Gewässern und anderen Flüssigkeiten, stant aquae, Ov.: placidum ventis stat mare, Verg.: stantia freta, Ov.: stat et fracto dolio vinum, Sen.: gelidus in venis stetit haesitque sanguis, Sen. poët.: cuius ex levi tactu stabant profluvia sanguinis, Arnob. – vom Eis, stat glacies iners, Hor. – b) übtr., von der Zeit – gleichs. stillstehen, verweilen, non segnis stat remeatve dies, Tibull.: veluti stet volucris dies, Hor.
    2) mit dem Nbbegr. der Festigkeit, a) als milit. t.t. – α) stehen, festen Fuß fassen, standhalten, in gradu (auf der Mensur), Cic.: qui (miles) steterit (Ggstz. abiecto scuto fugiat), Cic.: in acie stare ac pugnare (Ggstz. in castra refugere), Liv.: verb. comminus stare et impetum sustinere, Caes.: contra leonem
    ————
    etiam stetit, Spart. – β) übtr., v. Kampfe selbststehen, auf einer Stelle haften, schweben, anceps dicitur certamen stetisse, soll ohne allen Ausschlag gestanden haben, Liv.: ibi aliquamdiu atrox pugna stetit, Liv.: diu pugna neutro inclinata stetit, Liv. – b) von Felsen, Gebäuden = fest, unerschütterlich stehen, dauern (vgl. Drak. Liv. 31, 31, 15), quam si dura silex aut stet Marpesia cautes, Verg.: nec domus ulla nec urbs stare poterit, Cic.: stantibus Hierosolymis, Cic.: muros stare, Liv.: stantia moenia (Ggstz. ruinae muri), Liv.: aedes sacrae stantes (Ggstz. aedium sacrarum ruinae), Sen. – c) v. Geschossen, fest stecken bleiben, haften, missum stetit inguine ferrum, Ov.: hasta stetit medio tergo, Ov.: ossa inter ferreus ad costas alto stat vulnere mucro, Verg.
    B) bildl.: 1) im allg., stillstehen, stehenbleiben, utinam res publica stetisset quo coeperat statu, Cic. de off. 2, 3: nihil quo stat loco stabit, omnia sternet abducetque secum vetustas, Sen. ad Marc. 26, 6.
    2) stare per alqm, durch jmds. Schuld gleichs. hangen bleiben = an jmd. hangen, liegen, jmds. Schuld sein, per me stetisse, Ter.: non per me stetit, Quint. – oft stat od. non (nihil) stat per alqm m. folg. quo minus u. Konj., Caes., Liv. u.a., od. stat per alqm m. folg. quin od. ne u. Konj., Liv., Suet. u.a. (vgl. Drak. Liv. 8, 2, 2. M. Müller Liv. 2, 31, 11. Ruperti Tac. dial. 21 extr.): u. per alqm stat m. folg. ut
    ————
    u. Konj., Plin. ep. 10, 6 (22), 2. Ps. Quint. decl. 250: per alqm non stat m. folg. Infin., Scaevol. dig. 32, 1, 38. § 6.
    3) mit dem Nbbegr. der Festigkeit u. Dauer = a) fest-, unerschüttert stehen, sich halten, sich behaupten, bestehen, verbleiben, Bestand haben (Ggstz. titubare, corruere, concĭdere), si stare non possunt, corruant, wenn sie sich nicht halten, sich nicht (bei ihren Vermögensumständen) behaupten können, so mögen sie fallen (bankrott werden), Cic.: qui me stante (solange ich mich in meiner Würde behauptete) stare non poterant, Cic.: per quos homines ordinesque steterim, Cic.: dum stabat regno incolumis, Verg.: stamus animis, sind festen Mutes, Cic.: stas animo, Hor.: quae si valuissent, res publica staret, tu tuis flagitiis concĭdisses, Cic.: res publica stat virtute suā, Liv.: regnum eorum novum fraternā stare concordiā, Liv.: tutelā muliebri res Latina et regnum avitum puero stetit, verblieb dem Kn., Liv.: stat nulla mortalibus umquam, fortunā titubante, fides, Sil.: nullo enim modo posse video stare istum (Caesarem) diutius, quin ipse per se etiam languentibus nobis concĭdat, Cic. ad Att. 10, 8, 6. – b) bei etw. festbleiben, α) = beharren, verharren, ihm nachkommen, an etw. sich halten bei etw. es bewenden lassen, m. in u. Abl., in fide, Cic.: in sententia, Liv.: stare oportet in eo, quod sit iudicatum, Cic. – m. bl. Abl., stant
    ————
    sententiā, Plaut.: suis stare iudiciis, Cic.: censoris opinione, Cic.: alcis iudicio, Cic.: alcis decreto, Caes.: illis promissis, Cic.: pacto, Liv.: ut palam in senatu diceret, staturus eo esset, quod censuissent, an ad populum laturus, Liv.: impers., eo stabitur consilio, Liv.: statur priore foedere, Liv. – mit Dat., arbitri sententiae, voluntati patris defuncti, ICt.: rei iudicatae, ICt. – β) übtr., feststehen = festgesetzt-, fest bestimmt-, fest beschlossen sein, stat sua cuique dies, Verg.: tempus agendae rei nondum stare, Liv.: u. so stat sententia, Ter.: stat pensata diu belli sententia, vincam servare invitos, Sil. – dah. stat alci sententia m. folg. Infin. = es steht bei jmd. der Entschluß-, der Wille fest, es ist bei jmd. fest beschlossen, zu usw., Liv.: so auch stat pectore fixum mit folg. Infin., Val. Flacc.: u. stat alci od. bl. stat mit folg. Infin., Cic. u.a. – c) v. Schauspielern u. Schauspielen, stehen = sich auf der Bühne halten, gefallen (Ggstz. cadere, exigi), in his, quas primum Caecilii didici novas, partim sum earum exactus, partim vix steti, Ter.: illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, hoc stabant, Hor. – cum stetit olim nova (fabula), actoris operā magis stetisse quam suā, Ter.: securus, cadat an recto stet fabula talo, Hor. – Perf. stĕtĕrunt gemessen, Verg. Aen. 2, 774; 3, 48. Prop. 2, 8, 10 M. Ov. her. 7, 166. – Das Supinum statum will Prisc. 9, 38 mit langem a, dagegen 10, 27 mit kurzem a gemessen
    ————
    haben; stātūrus mißt Lucan. 2, 566 u. 719; 3, 381. Sil. 17, 82. Mart. 6, 32, 3. – vulg. Nbf. isto, wov. istat, Augustin. serm. 118, 4 Mai: istamus, Itala (Fuld.) Roman. 5, 2: istatis, Itala (psalt. Veron.) psalm. 133, 1: ista, Itala (Fuld.) Iacob. 2, 3: istare, Isid. de nat. rer. 44, 2 cod. Bamb. A.
    ————————
    2. stō, s. iste .

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sto

  • 16 horrificus

    a, um [ horror + facio ]
    1) растрёпанный, лохматый ( caesaries Lcn)
    2) ужасающий, страшный (poema AG; ruīnae V; letum V)

    Латинско-русский словарь > horrificus

  • 17 ruina

    ruīna, ae f. [ ruo ]
    1) падение (grandĭnis Lcr; jumentorum sarcinarumque L); обвал ( turrium Cs)
    ruinas facere in aliquid H — упасть на что-л.
    ruinam dare (trahĕre) V — рушиться, обрушиваться, валиться
    caeli r. V — ливень, непогода
    poli r. VFгром
    2) устремление, нападение, набег
    3) ошибка, промах (ruinas facere Lcr; ruinae alicujus C)
    4) несчастье, бедствие, падение, гибель (urbis L; Clodius — r. rei publicae C); поражение, разгром ( ruinā fundere Gallos L); разорение, крах ( jam perlucente ruinā J); смерть ( Neronis PM)
    5) преим. pl. развалины (Iliăcae V; muri, Thebarum L)

    Латинско-русский словарь > ruina

  • 18 Fractus illabātur orbis

    Разломившись рухнули небеса. Если бы разломившись рухнули небеса.
    Я теперь способен только делать из жизни развлечение и быть зрителем в чужой игре. Даже игра корон и скипетров, что она в сущности? Vide последний год Наполеона. Он совершенно опроверг мои фаталистические взгляды. Я думал, что если он падет, то только когда fractus illabatur orbis... (Джордж Байрон, Дневники. Письма.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Fractus illabātur orbis

  • 19 Just(um) ét tenácem próposití virum

    Человека справедливого и неуклонно идущего к цели.
    Гораций, "Оды", III, 3, 1-4:
    Ménte quatít solidá, nequ(e) Áuster,
    Dux ínquiéti túrbidus Hádriae,
    Nec fúlminántis mágna manús Jovis:
    Ímpavidúm feriént ruínae.
    Кто прав и к цели твердо идет, того
    Ни гнев народа, правду забывшего,
    Ввек не откинут с пути; ни ветер,
    Властитель грозный бурного Адрия,
    Ни Громовержец дланью могучей, нет:
    Пускай весь мир, распавшись, рухнет -
    Чуждого страха сразят обломки.
    (Перевод Н. Гинцбурга)
    ...Бонапарт оказывается на этот раз в комическом положении, когда вынужден опираться на буржуазию против крестьян. Но ход исторических событий, действительно, бесстыдно беспощаден по отношению к этому благородному рыцарю, и приходится прощать ему, если он совсем теряет веру в бога и людей. Надеюсь, что он, подобно мне, читает для развлечения своего Горация: justum ac [ Неточность в цитате, не меняющая смысла - Энгельс цитирует по памяти. - авт. ] tenacem propositi virum и т. д. (Ф. Энгельс - К. Марксу, 21.XII 1866.)
    Будем честны, не поддадимся на подкупы издателей, будь то книги, подношения, деньги. Займемся возрождением журналистики. - Отлично! - сказал Мантервиль. - Justum et tenacem propositi virum... (Оноре Бальзак, Утраченные иллюзии.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Just(um) ét tenácem próposití virum

  • 20 Si fráctus íllabátur órbis

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Si fráctus íllabátur órbis

См. также в других словарях:

  • Impavĭdum ferĭent ruīnae — (lat.), Zitat aus Horaz Oden (111,3,7), dem die Woete vorhergehen: Si fractus illabatur orbis, »wenn der Erdkreis zusammenbrechend einstürzt, auf einen Unerschrockenen werden die Trümmer niederfallen« …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Etiam periere ruinae. — См. Камень на камне не останется …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Clan Forsyth — Crest badge …   Wikipedia

  • ERYX — I. ERYX Butae et Veneris fil. qui cum viribus plurimum plleret, hospites ad caestuum certamen solebat provocare: quâ ratione cum non paucos trucidasset ab Hercule ex Hispania redeunte superatus occubuit: atque in monte, quo Veneri matri templum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ruină — RUÍNĂ, ruine, s.f. 1. (Adesea fig.) Ceea ce a rămas dintr o construcţie veche, dărâmată; dărâmătură. ♢ loc. adj. În ruină (sau ruine) = ruinat, dărăpănat. ♦ fig. Rămăşiţă a trecutului. 2. (Rar) Faptul de a (se) ruina. 3. fig. Pierderea averii sau …   Dicționar Român

  • Christian Schesaus — (1535 – July 30, 1585) was a Transylvanian Saxon humanist, poet, Lutheran pastor and a resident of Mediaş. He studied in Braşov and, from 1556 to 1558, at the University of Wittenberg. Ruinae Pannonnicae, his best known work, was written in Latin …   Wikipedia

  • Fiat justitia ruat caelum — is a Latin legal phrase, translating to Let justice be done, though the heavens fall. The maxim signifies the belief that justice must be realized regardless of consequences. According to the 19th century abolitionist politician Charles Sumner,… …   Wikipedia

  • Apatheia — Mit Apathie (von griechisch ἀπάθεια, Apatheia) bezeichnet man die Teilnahmslosigkeit, Leidenschaftslosigkeit, mangelnde Erregbarkeit und Unempfindlichkeit gegenüber äußeren Reizen. Apathie tritt bei manchen psychischen Krankheiten auf, auch bei… …   Deutsch Wikipedia

  • Apathie — Mit Apathie (griechisch ἀπάθεια, apátheia „Unempfindlichkeit“, „Gelassenheit“) bezeichnet man die Teilnahmslosigkeit, Leidenschaftslosigkeit, mangelnde Erregbarkeit und Unempfindlichkeit gegenüber äußeren Reizen. Inhaltsverzeichnis 1 Medizin …   Deutsch Wikipedia

  • Apathisch — Mit Apathie (von griechisch ἀπάθεια, Apatheia) bezeichnet man die Teilnahmslosigkeit, Leidenschaftslosigkeit, mangelnde Erregbarkeit und Unempfindlichkeit gegenüber äußeren Reizen. Apathie tritt bei manchen psychischen Krankheiten auf, auch bei… …   Deutsch Wikipedia

  • Brand von Rom — Der größte Stadtbrand, bei dem große Teile Roms verwüstet wurden, ereignete sich vom 19. bis 26. Juli 64 n. Chr. zur Regierungszeit des Kaisers Nero. Nach einer Angabe von Tacitus[1] wurden von den 14 Stadtbezirken Roms drei völlig zerstört, in… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»