Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

recusare

  • 1 recusare

    recusare e deriv. ricusare e deriv.

    Dizionario Italiano-Inglese > recusare

  • 2 recuso

    rĕ-cūso, āvi, ātum, 1 ( gen. plur. of the part. pres. recusantūm, Verg. A. 7, 16), v. a. [causa].
    I.
    In gen., to make an objection against, in statement or reply; to decline, reject, refuse, be reluctant or unwilling to do a thing, etc. (freq. and class.; cf.: abnuo, renuo, denego); constr. with acc., an inf., an object-clause, with de, ne, quin, quominus, or absol.
    (α).
    With acc.: uxorem, * Ter. Hec. 3, 1, 16; Hor. S. 1, 4, 50:

    me judicem,

    Tac. Or. 5 al.; cf.:

    populum Romanum disceptatorem,

    Cic. Fl. 38, 97:

    populi Romani amicitiam,

    Caes. B. G. 1, 44:

    nec quae pepigere recusent,

    Verg. A. 12, 12:

    nullum periculum communis salutis causā,

    Caes. B. G. 7, 2; so,

    nullum periculum,

    id. ib. 7, 19; id. B. C. 3, 26:

    laborem,

    id. ib. 1, 68 fin.; Quint. 11, 3, 26; 12, 11, 10:

    nihil nisi hiberna,

    Caes. B. G. 5, 41:

    legumina,

    id. B. C. 3, 47 fin.:

    servitutem,

    Sall. J. 31, 20:

    vincla (leones),

    Verg. A. 7, 16:

    jussa,

    id. ib. 5, 749 et saep.:

    nihil tibi a me postulanti recusabo,

    Cic. de Or. 2, 29, 128; so,

    psalteria virginibus probis,

    Quint. 1, 10, 31:

    nihil de poenā,

    Cic. Planc. 1, 3; cf.:

    de stipendio,

    Caes. B. G. 1, 44:

    qui quod ab altero postularent, in se recusarent,

    id. B. C. 1, 32, 5:

    Ptolemaeus recusabat regem Aridaeum,

    rejected, Just. 13, 2, 11. —

    Of things: terra numquam recusat imperium,

    Cic. Sen. 15, 51:

    genua impediunt cursumque recusant,

    Verg. A. 12, 747:

    rapax ignis non umquam alimenta recusat,

    Ov. M. 8, 837:

    (falsae gemmae) recusant limae probationem,

    Plin. 37, 13, 76, § 200 et saep. —
    (β).
    With inf. (in class. prose, only in negative sentences or questions implying a negative):

    mori recusare,

    Caes. B. G. 3, 22; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 6; 10, 17, 2; Anton. ap. Cic. Phil. 8, 8, 25; Liv. 22, 60, 17:

    hoc facere,

    id. 5, 53, 9:

    ad minora se demittere, Quint. prooem. § 5: prodere voce suā quemquam aut opponere morti,

    Verg. A. 2, 126:

    praeceptis parere,

    id. ib. 2, 607:

    quicquam tentare,

    id. ib. 11, 437:

    tibi comes ire,

    id. ib. 2. 704:

    facere ipse,

    Hor. Ep. 2, 1, 208; Plin. [p. 1538] Pan. 5; Curt. 6, 11, 36; Just. 14, 1, 6.—

    Of things: pedes vitiosum ferre recusant Corpus,

    Hor. S. 2, 7, 108; so id. Ep. 2, 1, 259; id. A. P. 39.—
    (γ).
    With object-clause:

    non rem (medicam) antiqui damnabant, sed artem. Maxime vero quaestum esse manipretio vitae recusabant,

    Plin. 29, 1, 8, § 16:

    Velinum lacum obstrui recusantes,

    refusing to permit, Tac. A. 1, 79; cf. infra, II.—
    (δ).
    With de:

    de judiciis transferendis recusare,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6.—
    (ε).
    With ne:

    Servilius et recusare et deprecari, ne iniquis judicibus... judicium capitis in se constitueretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 141:

    sententiam ne diceret, recusavit,

    id. Off. 3, 27, 100:

    reliqui... ne unus omnes antecederet, recusarent,

    Caes. B. C. 3, 82 fin.
    (ζ).
    With quin:

    si absim, haud recusem, quin mihi male sit,

    Plaut. Curc. 1, 3, 8:

    non possumus, quin alii a nobis dissentiant, recusare,

    Cic. Ac. 2, 3, 7:

    non recuso quin, etc.,

    id. Fam. 6, 18, 4; id. Rosc. Am. 3, 8; Caes. B. C. 3, 45 fin.:

    neque recusare... quin armis contendant,

    id. B. G. 4, 7; Liv. 8, 7, 19.—
    (η).
    With quominus:

    nec recusabo, quominus omnes mea legant,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; id. Div. in Caecil. 10, 31:

    ... quominus perpetuo sub illorum dicione essent,

    Caes. B. G. 1, 31:

    neque recusavit quo minus poenam subiret,

    Nep. Epam. 8, 2.—
    (θ).
    Absol.:

    non recuso, non abnuo, etc.,

    Cic. Mil. 36, 100:

    recusandi aut deprecandi causā legatos mittere,

    Caes. B. G. 5, 6; Verg. E. 3, 29 et saep. —
    II.
    In partic.
    1.
    To refute, disprove:

    nativitatis mendacium,

    Tert. adv. Marc. 3, 11.—
    2.
    In jurid. lang., to protest against a complaint; to object, take exception, plead in defence:

    causa omnis, in quā pars altera agentis est, altera recusantis,

    Quint. 3, 10, 1:

    numquid recusas contra me?

    Plaut. Poen. 5, 6, 18:

    tu me ad verbum vocas: non ante venio, quam recusaro... Quoniam satis recusavi, veniam jam quo vocas,

    Cic. Caecin. 28, 8 sq.:

    cum reus recusare vellet, sub usuris creditam esse pecuniam, etc.,

    Dig. 17, 1, 48; cf. recusatio, II. B.

    Lewis & Short latin dictionary > recuso

  • 3 recūsō

        recūsō (P. praes. gen. plur. recusantūm, V.), āvī (recūsārō, for recūsāverō, C.), ātus, āre    [re-+ causa], to make an objection against, decline, reject, refuse, be reluctant to do: non recuso, non abnuo, etc.: recusandi causā legatos mittere, Cs.: uxorem grandi cum dote, H.: nec quae pepigere recusent, V.: nullum periculum communis salutis causā, Cs.: legumina, Cs.: servitutem, S.: iussa, V.: nihil tibi a me postulanti recusabo: qui quod ab altero postularent, in se recusarent, Cs.: terra numquam recusat imperium: genua impediunt cursumque recusant, V.: ignis non umquam alimenta recusat, O.: populum R. disceptatorem: mori, Cs.: sequi bene monentem, L.: praeceptis parere, V.: tibi comes ire, V.: versate diu quid ferre recusent umeri, H.: de iudiciis transferendis recusare: sententiam ne diceret: non recusamus quin Rosci vita dedatur: neque recusare... quin armis contendant, Cs.: nec recusabo, quo minus omnes mea legant: quo minus perpetuo sub illorum dicione essent, Cs.—In law, to protest, object, take exception, plead in defence: tu me ad verbum vocas; non ante venio, quam recusaro.
    * * *
    recusare, recusavi, recusatus V
    reject, refuse, refuse to; object; decline

    Latin-English dictionary > recūsō

  • 4 magis

        magis adv. comp.    [1 MAC-], more, in a higher degree, more completely.—With adjj.: magis iuris consultus quam iustitiae: beatus, H.: vis magis necessaria recte ad vivendum: magis verum atque hoc responsum, T.—With advv.: magis aperte, T.: magis inpense, T.—With verbs: magis honorem tribuere quam salutem accipere, Cs.: tum magis id diceres, Fanni, si, etc.: quod magis vellem evenire (i. e. mallem), T.: magis Pugnas bibit volgus, is more eager for, H.: magis aedilis fieri non potuisset, better.—With abl: videntur omnes errasse, sed alius alio magis, in different degrees: alii aliis magis recusare, L.: quid philosophiā magis colendum?: quā fluvius solito magis inundaverat, L.: hac magis illam petere (i. e. quam hanc), H.: magis solito incauti, L.—In phrases, with negatives: ius apud eos non legibus magis quam naturā valebat, as much by natural disposition, etc., S.: nec magis dolo capi quam armis vinci posse, just as little, L.: domus erat non domino magis ornamento quam civitati, i. e. just as much to the city as to its owner: animus in morbo non magis est sanus quam corpus, i. e. is just as far from being sound: hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere, i. e. less than: hunc ego me Non magis esse velim, quam vivere, etc., H.—With abl. of difference: illud ad me, ac multo etiam magis ad vos, far more: quanto ille plura miscebat, tanto hic magis convalescebat: eoque magis, quod, etc.: hoc vero magis properare Varro, ut, etc., Cs.: aliud (malum) multo tremendum magis, V.: deus paulo magis adfabre factus: nihilo magis descendere, Cs.—With adv. of degree: nihilo minus... haud scio an magis etiam, even more: Tam magis illa fremens... Quam magis crudescunt pugnae (i. e. eo magis... quo magis), V.: magis magisque in dies, more and more, S.: cottidie magis magisque: de Graeciā cottidie magis et magis cogito.—Poet.: magis atque magis, V.— With more cause, more truly, with better reason, rather, in preference: magis ratione quam virtute vicisse, Cs.: timori magis quam religioni consulere, Cs.: amoris magis quam honoris gratiā: corpora magna magis quam firma, L.: Quae poscenti magis gaudeat eripi, H.: neque uti aeterni forent optavit; magis ut, etc., but rather, S.: forma Aut fuit aut visa est: sed fuit illa magis, O.: Non equidem invideo, Miror magis, V.: pernā magis Flagitat (stomachus) refici, H.—In the phrase, magis est, with quod or ut, there is better reason to, etc.: magis est quod gratuler tibi, quam quod te rogem, I have more reason to, etc.: magis est ut ipse moleste ferat, quam ut, etc., he has cause rather.
    * * *
    to greater extent, more nearly; rather, instead; more; (forms COMP of an ADJ)

    Latin-English dictionary > magis

  • 5 profiteor

        profiteor fessus, ērī, dep.    [pro+fateor], to declare publicly, own freely, acknowledge, avow, confess openly, profess: non solum fateri, sed etiam profiteri: fateor atque etiam profiteor: apertissime studium suum: se nullum periculum recusare, Cs.: hoc me rei p. causā facere: professus se petere, avowing himself a candidate, L.—With two accs., to avow oneself, profess to be: se grammaticum: huic me belli ducem: (te) amicum, H.— To follow as a pursuit, profess: philosophiam: ius, O.— To offer freely, propose voluntarily, promise, display: iudicium, testify voluntarily, S.: se ad eam rem adiutorem, Cs.: tibi meum studium: Sumunt gentiles arma professa manus, i. e. as volunteers, O.: Inceptis magna professis Adsuitur pannus, making great promises, H.: nomina, i. e. come forward as candidates, L.— To make a public statement of, report, return, state: iugera sationum suarum: frumentum, L.: professae (sc. feminae), i. e. registered as public women, O.: in his nomen suom, classes himself, T.
    * * *
    profiteri, professus sum V DEP
    declare; profess

    Latin-English dictionary > profiteor

  • 6 quīn

        quīn conj.    [2 qui+-ne].    I. In a principal clause, interrog., why not? wherefore not? (only in exhortation or remonstrance; not in asking for information): quid stas, lapis? Quin accipis? T.: quin taces? T.: quin continetis vocem?: quin potius pacem aeternam Exercemus? V.: quin conscendimus equos? why not mount our horses? L.: Quin uno verbo dic, quid est, quod me velis, just say in one word! T.: quin tu hoc crimen obice ubi licet agere, i. e. you had better: quin illi congrederentur acie inclinandamque semel fortunae rem darent, L.—Corroborative, but, indeed, really, verily, of a truth, nay, in fact: credo; neque id iniuriā; quin Mihi molestum est, T.: nihil ea res animum militaris viri imminuit, quin contra plus spei nactus, L.: non potest dici satis quantum in illo sceleris fuerit, Quin sic attendite, iudices, etc, nay, rather, etc.—In a climax, with etiam or et, yea indeed, nay even: quin etiam necesse erit cupere et optare, ut, etc.: quin etiam voces iactare, V.: quin et Atridas Priamus fefellit, H.—    II. In a dependent clause, so that... not, but that, but, without: ut nullo modo Introire possem, quin viderent me, T.: facere non possum, quin ad te mittam, I cannot forbear sending to you: nihil abest, quin sim miserrimus: repertus est nemo quin mori diceret satius esse: nihil praetermisi, quin enucleate ad te perscriberem: nulli ex itinere excedere licebat quin ab equitatu Caesaris exciperetur, without being cut off, Cs.: qui recusare potest, quin et socii sibi consulant? L.: non quin ipse dissentiam, sed quod, etc., not but that.—Esp., representing the nom. of a pron relat. with a negative, who... not, but: nulla fuit civitas quin partem senatūs Cordubam mitteret, Cs.: nulla (natura), quin suam vim retineat: quis templum adspexit, quin testis esset?: Nihil tam difficilest quin investigari possiet, T.: Messanam nemo venit, quin viserit.—After words expressing hesitation, doubt or uncertainty, but that, that: non dubitaturum, quin cederet: et vos non dubitatis, quin: hoc non dubium est, quin Chremes non det, etc., T.: cave dubites, quin: non esse dubium, quin... possent, no doubt that, Cs.: neque abest suspicio, quin, a suspicion that, Cs.
    * * *
    I
    why not, in fact
    II
    so that not, without; that not; but that; that

    Latin-English dictionary > quīn

  • 7 quis-quam

        quis-quam m (also old as fem.), quicquam (quidquam), n     pron indef.—As adj., any, any one: ne rumor quidem quisquam: si cuiquam generi hominum probatus sit.—As subst, any man, anybody, any person, any one whatever, anything: Si quisquamst, qui studeat, etc., T.: si quisquam est timidus, is ego sum: ne quemquam interficiant, Cs.: si quicquam humanorum certi est, L.: si animadversum esset, quemquam ad hostes transfugere conari, N.: quicquam tu illa putas fuisse decreta?—With neque, and no one, and none: neque me impediet cuiusquam edictum: nec quisquam ex agmine tanto Audet adire virum, V.: neque cuiquam nostrum licuit lege uti, S.—Fem.: illarum neque te quisquam novit, neque, etc., T.— With unus, any one, a single one: nondum in quemquam unum saeviebatur, against an individual, L.: cum multi magis fremerent quam quisquam unus recusare auderet, L.—Emphat., with nihil, nothing whatever, nothing at all. comperiebam, nihil ad Pamphilum Quicquam attinere, T.: sine quo (studio) in vitā nihil quicquam egregium.—With numquam: numquam cuiusquam delicto ignoscere, no man's at any time: numquam quicquam.

    Latin-English dictionary > quis-quam

  • 8 sollicitūdō

        sollicitūdō inis, f    [sollicitus], uneasiness of mind, care, disquiet, apprehension, anxiety, solicitude: istaec mihi res sollicitudinist, T.: vita vacna, sollicitudine: falsa, T.: mihi sollicitudinem struere: duplex nos adficit sollicitudo: sollicitudinem sustineo: earum rerum, anxiety concerning: provinciae, for the province: quas sollicitudines liberandi populi R. causā recusare debemus?: neque Mordaces aliter diffugiunt sollicitudines, H.
    * * *
    anxiety, concern, solicitude

    Latin-English dictionary > sollicitūdō

  • 9 adspernor

    aspernor (wrongly ads-), ātus, 1, v. dep. a. [for ab-spernor, as as-pello for abpello, as-porto for ab-porto; cf. ab init.; Doed. Syn. II. p. 179, and Vanicek, p. 1182], lit., to cast off a person or thing (ab se spernari; cf. sperno and spernor); hence, to disdain, spurn, reject, despise (simply with the accessory idea of aversion = recuso, respuo, reicio, and opp. to appeto, concupisco; on the other hand, contemnere, not to fear, is opp. to metuere, timere; and despicere, not to value a thing, is opp. to revereri; cf. Doed. Syn. cited supra; class.; very freq. in Cic.;

    more rare in the poets): alicujus familiam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 24 (aspernari = recusare, avertere, non agnoscere, Don.).
    I.
    Lit.:

    gustatus id, quod valde dulce est, aspernatur,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    nemo bonus... qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, animo aspernetur,

    id. Pis. 20; so id. Fat. 20, 47:

    regem ut externum aspernari,

    Tac. A. 2, 1:

    matrem,

    id. ib. 4, 57:

    de pace legatos haud aspernatus,

    id. ib. 15, 27:

    hanc (proscriptionem) nisi hoc judicio a vobis reicitis et aspernamini,

    Cic. Rosc. Am. 53:

    voluptatem appetit, ut bonum: aspernatur dolorem, ut malum,

    id. Fin. 2, 10, 31; so,

    ut quodam ab hospite conditum oleum pro viridi adpositum, aspernantibus ceteris, solum etiam largius appetisse scribat,

    Suet. Caes. 53:

    si voluptatem aspernari ratione et sapientiā non possemus,

    Cic. Sen. 12, 42:

    querimonias alicujus aspernari, contemnere ac neglegere,

    id. Verr. 2, 4, 51:

    regis liberalitatem,

    id. Tusc. 5, 32, 91 al.; Sall. C. 3, 4:

    diis aspernantibus placamina irae,

    Liv. 7, 3:

    deditionem alicujus,

    id. 8, 2; 9, 41 et saep.:

    consilia,

    Tac. G. 8:

    sententiam,

    id. ib. 11:

    honorem,

    id. ib. 27:

    militiam,

    id. H. 2, 36:

    disciplinam,

    id. A. 1, 16:

    virtutem,

    id. ib. 13, 2:

    panem,

    Suet. Ner. 48 fin.:

    imperium,

    Curt. 10, 5, 13 et saep.:

    Interea cave sis nos aspernata sepultos,

    Prop. 3, 5, 25: aspernabantur ceteros, * Vulg. Luc. 18, 9:

    haud aspernanda precare,

    Verg. A. 11, 106; Phaedr. 5, 4, 4.—With inf. as object:

    illa refert vultu non aspernata rogari,

    Stat. S. 1, 2, 105:

    dare aspernabantur,

    Tac. A. 4, 46. —In Cic. once, to turn away, avert (not from one's self, but from something pertaining to one's self): furorem alicujus atque crudelitatem a suis aris atque templis, Clu. 68 fin.
    II.
    Trop.:

    qui colore ipso patriam aspernaris,

    deny, Cic. Pis. 1.—
    Pass.: qui habet, ultro appetitur; qui est pauper, aspernatur, is held in contempt, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

    regem ab omnibus aspernari, Auct. B. Afr. 93: aspernata potio,

    Arn. 5, p. 175.—Hence, aspernanter, adv. (qs. from the part. aspernans, which does not occur), with contempt, contemptuously:

    aliquid accipere,

    Amm. 31, 4; so Sid. Ep. 7, 2.— Comp., Aug. Mus. 4, 9.— Sup. prob. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > adspernor

  • 10 adtineo

    at-tĭnĕo ( adt-, Dietsch, Weissenb.), tĭnui, tentum, 2, v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act., (so only ante-class. or in the histt.; most freq. in Plaut. and Tac.).
    A.
    To hold to, to bring or hold near:

    aliquem ante oculos attinere,

    Plaut. Men. 5, 1, 30.—
    B.
    To hold or detain at some point (class. retinere), to hold fast, keep hold of, to hold, keep, detain, hold back, delay:

    testes vinctos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 63; id. Bacch. 2, 2, 3:

    animum,

    id. Mil. 4, 8, 17:

    lectos viros castris attinere,

    Tac. A. 2, 52; 6, 17:

    prensam dextram vi attinere,

    id. ib. 1, 35; 2, 10; 3, 71 fin.:

    cunctos, qui carcere attinebantur, necari jussit,

    id. ib. 6, 19; 3, 36 fin.; 12, 68; 13, 15; 13, 27;

    15, 57: set ego conperior Bocchum Punicā fide simul Romanum et Numidam spe pacis adtinuisse,

    detained, amused, Sall. J. 108, 3:

    ad ea Corbulo satis comperto Vologesen defectione Hyrcaniae attineri,

    is detained, hindered, Tac. A. 13, 37 fin.; 13, 50; 14, 33; 14, 56 fin.; 16, 19; id. H. 2, 14 fin.
    C.
    To hold possession of, to occupy, keep, guard, preserve: Quamque at tinendi magni dominatūs sient, Ter. Fragm. ap. Cic. Or. 47, 157:

    ripam Danubii,

    Tac. A. 4, 5.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To stretch out to, to reach to:

    nunc jam cultros attinet, i. e. ad cultros,

    now he is reaching forth for, Plaut. Capt. 2, 2, 17.—Hence, of relations of place, to extend or stretch somewhere:

    Scythae ad Borysthenem atque inde ad Tanain attinent,

    Curt. 6, 2, 9.—
    B.
    To belong somewhere; only in the third person: hoc (res) attinet (more rare, haec attinent) ad me (less freq. simply me), or absol. hoc attinet, this belongs to me, concerns me, pertains or appertains to me, relates or refers to me; cf. Rudd. II. p. 209; Roby, § 1534 (the most usu. class. signif. of the word).
    1.
    Attinet (attinent) ad aliquem:

    negotium hoc ad me attinet,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 51:

    num quidnam ad filium haec aegritudo attinet?

    id. ib. 5, 1, 24:

    nunc quam ad rem dicam hoc attinere somnium,

    id. Rud. 3, 1, 19; id. Most. 1, 3, 4:

    Quid istuc ad me attinet?

    id. Poen. 3, 3, 24:

    Quid id ad me attinet?

    id. Trin. 4, 2, 136, and id. ib. 4, 3, 58:

    quod quidem ad nos duas attinuit,

    id. Poen. 5, 4, 9 et saep.:

    comperiebam nihil ad Pamphilum quicquam attinere,

    Ter. And. 1, 1, 64; 1, 2, 16:

    Scin tu... ad te attinere hanc Omnem rem?

    id. Eun. 4, 6, 6; id. Ad. 1, 2, 54; 2, 1, 32; 3, 1, 9; id. Phorm. 3, 1, 17:

    nunc nil ad nos de nobis attinet,

    Lucr. 3, 852; 4, 30:

    vobis alio loco, ut se tota res habeat, quod ad eam civitatem attinet, demonstrabitur,

    in respect to that city, Cic. Verr. 2, 2, 5:

    quod ad me attinet,

    id. ad Q. Fr. 2, 1; so id. Att. 5, 17; id. Fam. 1, 2 al.:

    quod ad provincias attineret,

    Liv. 42, 10; 23, 26 al.:

    tamquam ad rem attineat quicquam,

    Hor. S. 2, 2, 27 al.:

    sed quid istae picturae ad me attinent?

    Plaut. Men. 1, 2, 36: Do. Hae quid ad me? Tox. Immo ad te attinent:

    et tuā refert,

    id. Pers. 4, 3, 27:

    tantumne ab re tuast oti tibi, Aliena ut cures eaque nil quae ad te attinent?

    Ter. Heaut. 1, 1, 24:

    cetera quae ad colendam vitem attinebunt,

    Cic. Fin. 4, 14, 38.—And with nunc = ad hoc tempus (eccl. Lat.): Quod nunc attinet, vade, and for this time (Gr. to nun echon), Vulg. Act. 24, 25.—
    2.
    Attinet (attinent) aliquem: neque quemquam attinebat [p. 196] id recusare, Cic. Quinct. 19: de magnitudine vocis nihil nos attinet commonere, Auct. ad Her. 3, 11, 20:

    in his, quae custodiam religionis attinent,

    Val. Max. 1, 1, n. 14.—
    3.
    Hoc attinet (haec attinent), and more freq. attinet with an inf. as subject ( act. and pass.), it concerns, it matters, is of moment, is of consequence, is of importance: ea conquisiverunt, quae nihil attinebant, Auct. ad Her. 1, 1, 1:

    nec patitur Scythas... Parthum dicere, nec quae nihil attinent,

    Hor. C. 1, 19, 12:

    de quo quid sentiam, nihil attinet dicere,

    Cic. Fam. 4, 7, 3:

    nihil enim attinet quemquam nominari,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    quia nec eosdem nominari adtinebat,

    Liv. 23, 3, 13:

    nec adtinuisse demi securim, cum sine provocatione creati essent, interpretabantur,

    id. 3, 36; 2, 41; 6, 23; 6, 38; 34, 3; 36, 11;

    37, 15: Quid attinet tot ora navium gravi Rostrata duci etc.,

    Hor. Epod. 4, 17 al. —And in pregn. signif., it is serviceable, useful, or avails for, etc.:

    quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis discrepare?

    Cic. Fin. 4, 22, 60:

    eā re non venit, quia nihil attinuit,

    id. Att. 12, 18:

    nec victoribus mitti adtinere puto,

    Liv. 23, 13:

    sin (frumenta) protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri,

    Col. 2, 21, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > adtineo

  • 11 aspernor

    aspernor (wrongly ads-), ātus, 1, v. dep. a. [for ab-spernor, as as-pello for abpello, as-porto for ab-porto; cf. ab init.; Doed. Syn. II. p. 179, and Vanicek, p. 1182], lit., to cast off a person or thing (ab se spernari; cf. sperno and spernor); hence, to disdain, spurn, reject, despise (simply with the accessory idea of aversion = recuso, respuo, reicio, and opp. to appeto, concupisco; on the other hand, contemnere, not to fear, is opp. to metuere, timere; and despicere, not to value a thing, is opp. to revereri; cf. Doed. Syn. cited supra; class.; very freq. in Cic.;

    more rare in the poets): alicujus familiam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 24 (aspernari = recusare, avertere, non agnoscere, Don.).
    I.
    Lit.:

    gustatus id, quod valde dulce est, aspernatur,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    nemo bonus... qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, animo aspernetur,

    id. Pis. 20; so id. Fat. 20, 47:

    regem ut externum aspernari,

    Tac. A. 2, 1:

    matrem,

    id. ib. 4, 57:

    de pace legatos haud aspernatus,

    id. ib. 15, 27:

    hanc (proscriptionem) nisi hoc judicio a vobis reicitis et aspernamini,

    Cic. Rosc. Am. 53:

    voluptatem appetit, ut bonum: aspernatur dolorem, ut malum,

    id. Fin. 2, 10, 31; so,

    ut quodam ab hospite conditum oleum pro viridi adpositum, aspernantibus ceteris, solum etiam largius appetisse scribat,

    Suet. Caes. 53:

    si voluptatem aspernari ratione et sapientiā non possemus,

    Cic. Sen. 12, 42:

    querimonias alicujus aspernari, contemnere ac neglegere,

    id. Verr. 2, 4, 51:

    regis liberalitatem,

    id. Tusc. 5, 32, 91 al.; Sall. C. 3, 4:

    diis aspernantibus placamina irae,

    Liv. 7, 3:

    deditionem alicujus,

    id. 8, 2; 9, 41 et saep.:

    consilia,

    Tac. G. 8:

    sententiam,

    id. ib. 11:

    honorem,

    id. ib. 27:

    militiam,

    id. H. 2, 36:

    disciplinam,

    id. A. 1, 16:

    virtutem,

    id. ib. 13, 2:

    panem,

    Suet. Ner. 48 fin.:

    imperium,

    Curt. 10, 5, 13 et saep.:

    Interea cave sis nos aspernata sepultos,

    Prop. 3, 5, 25: aspernabantur ceteros, * Vulg. Luc. 18, 9:

    haud aspernanda precare,

    Verg. A. 11, 106; Phaedr. 5, 4, 4.—With inf. as object:

    illa refert vultu non aspernata rogari,

    Stat. S. 1, 2, 105:

    dare aspernabantur,

    Tac. A. 4, 46. —In Cic. once, to turn away, avert (not from one's self, but from something pertaining to one's self): furorem alicujus atque crudelitatem a suis aris atque templis, Clu. 68 fin.
    II.
    Trop.:

    qui colore ipso patriam aspernaris,

    deny, Cic. Pis. 1.—
    Pass.: qui habet, ultro appetitur; qui est pauper, aspernatur, is held in contempt, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

    regem ab omnibus aspernari, Auct. B. Afr. 93: aspernata potio,

    Arn. 5, p. 175.—Hence, aspernanter, adv. (qs. from the part. aspernans, which does not occur), with contempt, contemptuously:

    aliquid accipere,

    Amm. 31, 4; so Sid. Ep. 7, 2.— Comp., Aug. Mus. 4, 9.— Sup. prob. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aspernor

  • 12 attineo

    at-tĭnĕo ( adt-, Dietsch, Weissenb.), tĭnui, tentum, 2, v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act., (so only ante-class. or in the histt.; most freq. in Plaut. and Tac.).
    A.
    To hold to, to bring or hold near:

    aliquem ante oculos attinere,

    Plaut. Men. 5, 1, 30.—
    B.
    To hold or detain at some point (class. retinere), to hold fast, keep hold of, to hold, keep, detain, hold back, delay:

    testes vinctos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 63; id. Bacch. 2, 2, 3:

    animum,

    id. Mil. 4, 8, 17:

    lectos viros castris attinere,

    Tac. A. 2, 52; 6, 17:

    prensam dextram vi attinere,

    id. ib. 1, 35; 2, 10; 3, 71 fin.:

    cunctos, qui carcere attinebantur, necari jussit,

    id. ib. 6, 19; 3, 36 fin.; 12, 68; 13, 15; 13, 27;

    15, 57: set ego conperior Bocchum Punicā fide simul Romanum et Numidam spe pacis adtinuisse,

    detained, amused, Sall. J. 108, 3:

    ad ea Corbulo satis comperto Vologesen defectione Hyrcaniae attineri,

    is detained, hindered, Tac. A. 13, 37 fin.; 13, 50; 14, 33; 14, 56 fin.; 16, 19; id. H. 2, 14 fin.
    C.
    To hold possession of, to occupy, keep, guard, preserve: Quamque at tinendi magni dominatūs sient, Ter. Fragm. ap. Cic. Or. 47, 157:

    ripam Danubii,

    Tac. A. 4, 5.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To stretch out to, to reach to:

    nunc jam cultros attinet, i. e. ad cultros,

    now he is reaching forth for, Plaut. Capt. 2, 2, 17.—Hence, of relations of place, to extend or stretch somewhere:

    Scythae ad Borysthenem atque inde ad Tanain attinent,

    Curt. 6, 2, 9.—
    B.
    To belong somewhere; only in the third person: hoc (res) attinet (more rare, haec attinent) ad me (less freq. simply me), or absol. hoc attinet, this belongs to me, concerns me, pertains or appertains to me, relates or refers to me; cf. Rudd. II. p. 209; Roby, § 1534 (the most usu. class. signif. of the word).
    1.
    Attinet (attinent) ad aliquem:

    negotium hoc ad me attinet,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 51:

    num quidnam ad filium haec aegritudo attinet?

    id. ib. 5, 1, 24:

    nunc quam ad rem dicam hoc attinere somnium,

    id. Rud. 3, 1, 19; id. Most. 1, 3, 4:

    Quid istuc ad me attinet?

    id. Poen. 3, 3, 24:

    Quid id ad me attinet?

    id. Trin. 4, 2, 136, and id. ib. 4, 3, 58:

    quod quidem ad nos duas attinuit,

    id. Poen. 5, 4, 9 et saep.:

    comperiebam nihil ad Pamphilum quicquam attinere,

    Ter. And. 1, 1, 64; 1, 2, 16:

    Scin tu... ad te attinere hanc Omnem rem?

    id. Eun. 4, 6, 6; id. Ad. 1, 2, 54; 2, 1, 32; 3, 1, 9; id. Phorm. 3, 1, 17:

    nunc nil ad nos de nobis attinet,

    Lucr. 3, 852; 4, 30:

    vobis alio loco, ut se tota res habeat, quod ad eam civitatem attinet, demonstrabitur,

    in respect to that city, Cic. Verr. 2, 2, 5:

    quod ad me attinet,

    id. ad Q. Fr. 2, 1; so id. Att. 5, 17; id. Fam. 1, 2 al.:

    quod ad provincias attineret,

    Liv. 42, 10; 23, 26 al.:

    tamquam ad rem attineat quicquam,

    Hor. S. 2, 2, 27 al.:

    sed quid istae picturae ad me attinent?

    Plaut. Men. 1, 2, 36: Do. Hae quid ad me? Tox. Immo ad te attinent:

    et tuā refert,

    id. Pers. 4, 3, 27:

    tantumne ab re tuast oti tibi, Aliena ut cures eaque nil quae ad te attinent?

    Ter. Heaut. 1, 1, 24:

    cetera quae ad colendam vitem attinebunt,

    Cic. Fin. 4, 14, 38.—And with nunc = ad hoc tempus (eccl. Lat.): Quod nunc attinet, vade, and for this time (Gr. to nun echon), Vulg. Act. 24, 25.—
    2.
    Attinet (attinent) aliquem: neque quemquam attinebat [p. 196] id recusare, Cic. Quinct. 19: de magnitudine vocis nihil nos attinet commonere, Auct. ad Her. 3, 11, 20:

    in his, quae custodiam religionis attinent,

    Val. Max. 1, 1, n. 14.—
    3.
    Hoc attinet (haec attinent), and more freq. attinet with an inf. as subject ( act. and pass.), it concerns, it matters, is of moment, is of consequence, is of importance: ea conquisiverunt, quae nihil attinebant, Auct. ad Her. 1, 1, 1:

    nec patitur Scythas... Parthum dicere, nec quae nihil attinent,

    Hor. C. 1, 19, 12:

    de quo quid sentiam, nihil attinet dicere,

    Cic. Fam. 4, 7, 3:

    nihil enim attinet quemquam nominari,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    quia nec eosdem nominari adtinebat,

    Liv. 23, 3, 13:

    nec adtinuisse demi securim, cum sine provocatione creati essent, interpretabantur,

    id. 3, 36; 2, 41; 6, 23; 6, 38; 34, 3; 36, 11;

    37, 15: Quid attinet tot ora navium gravi Rostrata duci etc.,

    Hor. Epod. 4, 17 al. —And in pregn. signif., it is serviceable, useful, or avails for, etc.:

    quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis discrepare?

    Cic. Fin. 4, 22, 60:

    eā re non venit, quia nihil attinuit,

    id. Att. 12, 18:

    nec victoribus mitti adtinere puto,

    Liv. 23, 13:

    sin (frumenta) protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri,

    Col. 2, 21, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > attineo

  • 13 contingo

    1.
    con-tingo, tĭgi, tactum, 3, v. a. and n. [tango], to touch on all sides. to touch, take hold of, seize (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facile cibum terrestrem rostris,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    funem manu,

    Verg. A. 2, 239; cf. Ov. M. 2, 151:

    munera Cerealia dextrā,

    id. ib. 11, 122:

    undas pede,

    id. ib. 2, 457:

    focos ore tremente,

    id. Tr. 1, 3, 44:

    terram osculo,

    Liv. 1, 56, 12:

    ora nati sacro medicamine,

    Ov. M. 2, 123; cf. id. ib. 14, 607:

    montes suo igni (sol),

    Lucr. 4, 407; cf. Cat. 64, 408, and Suet. Ner. 6:

    cibos sale modico,

    to sprinkle, Cels. 2, 24: sidera comā ( poet. designation for a very great height), Ov. F. 3, 34; cf.:

    nubes aërio vertice (Taurus),

    Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet. designation of great prosperity), Prop. 1, 8, 43:

    mitem taurum,

    Ov. M. 2, 860; cf. id. ib. 8, 423:

    glebam,

    id. ib. 11, 111:

    paene terram (luna),

    Cic. Div. 2, 43, 91:

    caules (vitis),

    id. N. D. 2, 47, 120:

    dextras consulum (as a friendly greeting or congratulation),

    Liv. 28, 9, 6; so,

    manum,

    Vell. 2, 104, 5; 2, 107, 4.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To eat, partake of, taste ( poet.):

    neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum,

    Hor. S. 2, 3, 113:

    cibos ore,

    Ov. M. 5, 531:

    aquas,

    id. ib. 15, 281:

    fontem,

    id. ib. 3, 409.—
    2.
    To touch impurely (very rare):

    corpus corpore,

    Plaut. Am. 2, 2, 204.—
    3.
    To touch, i. e. to be near, neighboring, or contiguous, to border upon, to reach, extend to; with acc., dat., or inter se; with acc.:

    Helvi, qui fines Arvernorum contingunt,

    Caes. B. G. 7, 7 fin.:

    turri adactā et contingente vallum,

    id. ib. 5, 43; cf.:

    in saltu Vescino Falernum contingente agrum,

    Liv. 10, 21, 8:

    praesidium coloniarum Illyricum contingentium,

    Suet. Aug. 25. —With dat.:

    ut radices montis ex utrāque parte ripae fluminis contingant,

    Caes. B. G. 1, 38.—With inter se:

    ut (milites) contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21; cf. id. B. G. 7, 23.—
    4.
    With the idea of motion, to reach something by moving, to attain to, reach, come to, arrive at, meet with, etc. (mostly poet.); with acc.:

    optatam metam cursu,

    Hor. A. P. 412:

    Ephyren pennis,

    Ov. M. 7, 392:

    Italiam,

    Verg. A. 5, 18:

    fines Illyricos,

    Ov. M. 4, 568:

    Creten,

    id. ib. 8, 100:

    Cadmeïda arcem,

    id. ib. 6, 217:

    rapidas Phasidos undas,

    id. ib. 7, 6:

    auras,

    to come into the air, id. ib. 15, 416 al.:

    avem ferro,

    to hit, Verg. A. 5, 509; cf. Ov M. 8, 351: ullum mortalem (vox mea), id. id. 2, 578; cf.

    thus aures,

    id. ib. 1, 211; and aures fando, with the acc. and inf., id. ib. 15, 497: aevi florem, to come to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, to seize upon, affect (rare). multitudo agrestium, quos in aliquā suā fortunā publica quoque contingebat cura, Liv. 22, 10, 8:

    contactus nullis ante cupidinibus,

    Prop. 1, 1, 2:

    quam me manifesta libido contigit!

    Ov. M. 9, 484: animum curā. Val. Fl. 7, 173; cf.:

    aliquem (curā), contacti simili sorte,

    Ov. Tr. 3, 4, 78. —Far more freq.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To touch with pollution, to pollute, stain, defile, etc.; so generally in part. perf. (as a verb. finit. the kindr. contamino was in use):

    (Gallos) contactos eo scelere velut injectā rabie ad arma ituros,

    Liv. 21, 48, 3; so,

    contacta civitas rabie duorum juvenum,

    id. 4, 9, 10:

    omnes eā violatione templi,

    id. 29, 8, 11 (for which id. 29, 18, 8:

    nefandà praedā se ipsos ac domos contaminare suas): plebs regiā praedā,

    id. 2, 5, 2; cf. id. 4, 15, 8:

    equi candidi et nullo mortali opere contacti,

    Tac. G. 10: dies (sc. Alliensis) religione, [p. 450] Liv. 6, 28, 6:

    pectora vitiis,

    Tac. Or. 12.—Once absol.:

    contactus ensis,

    Sen. Hippol. 714.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) With aliquem aliquā re or only aliquem, to be connected with or related to, to concern:

    ut quisque tam foede interemptos aut propinquitate aut amicitiā contingebat,

    Liv. 25, 8, 2:

    aliquem sanguine ac genere,

    id. 45, 7, 3; 24, 22, 14:

    aliquem artissimo gradu,

    Suet. Aug. 4:

    domum Caesarum nullo gradu,

    id. Galb. 2; cf. absol.:

    deos (i. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis,

    have more ready access to the great, Hor. S. 2, 6, 52:

    Sabinum modico usu,

    to have little intercourse with, Tac. A. 4, 68:

    multis in Italiā contactis gentibus Punici belli societate,

    Liv. 31, 8, 11; cf.:

    si crĭmine contingantur,

    have part in, Dig. 11, 4, 1:

    haec consultatio Romanos nihil contingit,

    concerns not, Liv. 34, 22, 12; cf.:

    quae (causa) nihil eo facto contingitur,

    id. 40, 14, 9.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To attain to, reach, arrive at something, to come to (very rare):

    quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit et agnovit,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43.—
    b.
    With and without dat. of person; of occurrences, to happen to one, to befall, fall to one's lot, to succeed in, obtain a thing; and absol., to happen, fall to, turn out, come to pass (so most freq. in all perr. and species of composition; in gen., of favorable, but sometimes of indifferent, or even adverse occurrences).
    (α).
    With dat.:

    cui tam subito tot contigerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    haec tot propter me gaudia illi contigisse laetor,

    id. Hec. 5, 3, 35:

    quod isti (Crasso) contigit uni,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; 1, 35, 164; id. Off. 1, 43, 153; id. Fam. 5, 21, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1; Caes. B. G. 1, 43; Quint. 10, 1, 115; 12, 11, 29; Suet. Caes. 35; id. Calig. 3, 10 et saep.; Ov. M. 3, 321; 11, 268; 15, 443; Hor. Ep. 1, 2, 46; 1, 4, 10; 1, 17, 9 et saep.:

    cum tanto plura bene dicendi exempla supersint quam illis contigerunt,

    Quint. 10, 2, 28: quam mihi maxime hic hodie contigerit malum, Enn. ap. Non. p. 268, 12:

    quod (sc. servitus) potentibus populis saepe contigit,

    Cic. Tusc. 5, 6, 15; id. Cat. 1, 7, 16:

    cum miseri animi essent, quod plerisque contingeret,

    id. N. D. 1, 11, 27; id. Phil. 14, 8, 24; id. Fam. 5, 16, 5; id. Sen. 19, 71; id. Off. 2, 14, 50; 2, 19, 65; id. Fam. 11, 16, 2 al.: quoties ipsi testatori aliquid contingit, a misfortune befalls, etc., Dig. 28, 3, 6:

    si quid ei humanitus contigerit,

    ib. 34, 4, 30 fin. (cf. ib. § 2: sive in viā aliquid mihi humanitus acciderit, and v. 2. accido, II. B.).— Impers. with inf.:

    non cuivis homini contingit adire Corinthum,

    Hor. Ep. 1, 17, 36:

    mihi Romae nutriri atque doceri,

    id. ib. 2, 2, 41:

    mihi recusare principatum,

    Vell. 2, 124, 2:

    mihi cognoscere (eos),

    Quint. 12, 11, 3; 1, 1, 11; 5, 7, 25; 6, 1, 4 al.—And, at the same time, a dat. of the predicate (post-class. and rare):

    quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigit,

    Vell. 2, 124, 4:

    maximo tibi et civi et duci evadere contigit,

    Val. Max. 5, 4, ext. 2 (in Ov. M. 11, 220, the better read. is nepotem); cf. Haase in Reisig. Lect. p. 794 sq.—With ut:

    volo hoc oratori contingat, ut, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290; id. Off. 1, 1, 3; id. Phil. 5, 18, 49; Quint. 11, 2, 51 al. —
    (β).
    With acc. (very rare):

    sors Tyrrhenum contigit,

    fell upon Tyrrhenus, Vell. 1, 1 fin.:

    Italiam palma frugum,

    Plin. 18, 11, 29, § 109.—
    (γ).
    Absol. (very freq.):

    hanc mi expetivi, contigit,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    quod si nulla contingit excusatio,

    Quint. 11, 1, 81:

    ubi quid melius contingit et unctius,

    Hor. Ep. 1, 15, 44 et saep.—With abl.:

    quia memoria atque actio naturā non arte contingant,

    Quint. 3, 3, 4; so id. 1, 1, 33; 2, 2, 11 al.—With ex:

    gratia, quae continget ex sermone puro atque dilucido,

    Quint. 11, 1, 53; so id. 8, 3, 70:

    ex eādem brassicā contingunt aestivi autumnalesque cauliculi,

    arise, spring, Plin. 19, 8, 41, § 138 al.:

    nihil horum nisi in complexu loquendi serieque contingit,

    Quint. 1, 5, 3.—With inf.:

    fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget,

    Hor. A. P. 51; Quint. 1, 1, 11; 5, 7, 25:

    concitare invidiam, etc.... liberius in peroratione contingit,

    id. 6, 1, 14.—With ut:

    quod nunquam opinatus fui... id contigit, ut salvi poteremur domi,

    Plaut. Am. 1, 1, 32; so Quint. 4, 1, 7; 9, 3, 72; 11, 2, 39.
    2.
    con-tingo ( - tinguo), ĕre, v. a., to wet, moisten (perh. only in Lucr. and Verg.).
    I.
    Lit.:

    oras, pocula circum mellis liquore,

    Lucr. 1, 938:

    semina rerum colore,

    id. 2, 755:

    lac parco sale,

    to sprinkle, Verg. G. 3, 403:

    tonsum corpus amurcā,

    id. ib. 3, 448. —
    II.
    Trop.:

    musaeo contingens cuncta lepore,

    Lucr. 1, 934 and 947; 4, 9 and 22.

    Lewis & Short latin dictionary > contingo

  • 14 continguo

    1.
    con-tingo, tĭgi, tactum, 3, v. a. and n. [tango], to touch on all sides. to touch, take hold of, seize (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facile cibum terrestrem rostris,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    funem manu,

    Verg. A. 2, 239; cf. Ov. M. 2, 151:

    munera Cerealia dextrā,

    id. ib. 11, 122:

    undas pede,

    id. ib. 2, 457:

    focos ore tremente,

    id. Tr. 1, 3, 44:

    terram osculo,

    Liv. 1, 56, 12:

    ora nati sacro medicamine,

    Ov. M. 2, 123; cf. id. ib. 14, 607:

    montes suo igni (sol),

    Lucr. 4, 407; cf. Cat. 64, 408, and Suet. Ner. 6:

    cibos sale modico,

    to sprinkle, Cels. 2, 24: sidera comā ( poet. designation for a very great height), Ov. F. 3, 34; cf.:

    nubes aërio vertice (Taurus),

    Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet. designation of great prosperity), Prop. 1, 8, 43:

    mitem taurum,

    Ov. M. 2, 860; cf. id. ib. 8, 423:

    glebam,

    id. ib. 11, 111:

    paene terram (luna),

    Cic. Div. 2, 43, 91:

    caules (vitis),

    id. N. D. 2, 47, 120:

    dextras consulum (as a friendly greeting or congratulation),

    Liv. 28, 9, 6; so,

    manum,

    Vell. 2, 104, 5; 2, 107, 4.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To eat, partake of, taste ( poet.):

    neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum,

    Hor. S. 2, 3, 113:

    cibos ore,

    Ov. M. 5, 531:

    aquas,

    id. ib. 15, 281:

    fontem,

    id. ib. 3, 409.—
    2.
    To touch impurely (very rare):

    corpus corpore,

    Plaut. Am. 2, 2, 204.—
    3.
    To touch, i. e. to be near, neighboring, or contiguous, to border upon, to reach, extend to; with acc., dat., or inter se; with acc.:

    Helvi, qui fines Arvernorum contingunt,

    Caes. B. G. 7, 7 fin.:

    turri adactā et contingente vallum,

    id. ib. 5, 43; cf.:

    in saltu Vescino Falernum contingente agrum,

    Liv. 10, 21, 8:

    praesidium coloniarum Illyricum contingentium,

    Suet. Aug. 25. —With dat.:

    ut radices montis ex utrāque parte ripae fluminis contingant,

    Caes. B. G. 1, 38.—With inter se:

    ut (milites) contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21; cf. id. B. G. 7, 23.—
    4.
    With the idea of motion, to reach something by moving, to attain to, reach, come to, arrive at, meet with, etc. (mostly poet.); with acc.:

    optatam metam cursu,

    Hor. A. P. 412:

    Ephyren pennis,

    Ov. M. 7, 392:

    Italiam,

    Verg. A. 5, 18:

    fines Illyricos,

    Ov. M. 4, 568:

    Creten,

    id. ib. 8, 100:

    Cadmeïda arcem,

    id. ib. 6, 217:

    rapidas Phasidos undas,

    id. ib. 7, 6:

    auras,

    to come into the air, id. ib. 15, 416 al.:

    avem ferro,

    to hit, Verg. A. 5, 509; cf. Ov M. 8, 351: ullum mortalem (vox mea), id. id. 2, 578; cf.

    thus aures,

    id. ib. 1, 211; and aures fando, with the acc. and inf., id. ib. 15, 497: aevi florem, to come to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, to seize upon, affect (rare). multitudo agrestium, quos in aliquā suā fortunā publica quoque contingebat cura, Liv. 22, 10, 8:

    contactus nullis ante cupidinibus,

    Prop. 1, 1, 2:

    quam me manifesta libido contigit!

    Ov. M. 9, 484: animum curā. Val. Fl. 7, 173; cf.:

    aliquem (curā), contacti simili sorte,

    Ov. Tr. 3, 4, 78. —Far more freq.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To touch with pollution, to pollute, stain, defile, etc.; so generally in part. perf. (as a verb. finit. the kindr. contamino was in use):

    (Gallos) contactos eo scelere velut injectā rabie ad arma ituros,

    Liv. 21, 48, 3; so,

    contacta civitas rabie duorum juvenum,

    id. 4, 9, 10:

    omnes eā violatione templi,

    id. 29, 8, 11 (for which id. 29, 18, 8:

    nefandà praedā se ipsos ac domos contaminare suas): plebs regiā praedā,

    id. 2, 5, 2; cf. id. 4, 15, 8:

    equi candidi et nullo mortali opere contacti,

    Tac. G. 10: dies (sc. Alliensis) religione, [p. 450] Liv. 6, 28, 6:

    pectora vitiis,

    Tac. Or. 12.—Once absol.:

    contactus ensis,

    Sen. Hippol. 714.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) With aliquem aliquā re or only aliquem, to be connected with or related to, to concern:

    ut quisque tam foede interemptos aut propinquitate aut amicitiā contingebat,

    Liv. 25, 8, 2:

    aliquem sanguine ac genere,

    id. 45, 7, 3; 24, 22, 14:

    aliquem artissimo gradu,

    Suet. Aug. 4:

    domum Caesarum nullo gradu,

    id. Galb. 2; cf. absol.:

    deos (i. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis,

    have more ready access to the great, Hor. S. 2, 6, 52:

    Sabinum modico usu,

    to have little intercourse with, Tac. A. 4, 68:

    multis in Italiā contactis gentibus Punici belli societate,

    Liv. 31, 8, 11; cf.:

    si crĭmine contingantur,

    have part in, Dig. 11, 4, 1:

    haec consultatio Romanos nihil contingit,

    concerns not, Liv. 34, 22, 12; cf.:

    quae (causa) nihil eo facto contingitur,

    id. 40, 14, 9.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To attain to, reach, arrive at something, to come to (very rare):

    quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit et agnovit,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43.—
    b.
    With and without dat. of person; of occurrences, to happen to one, to befall, fall to one's lot, to succeed in, obtain a thing; and absol., to happen, fall to, turn out, come to pass (so most freq. in all perr. and species of composition; in gen., of favorable, but sometimes of indifferent, or even adverse occurrences).
    (α).
    With dat.:

    cui tam subito tot contigerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    haec tot propter me gaudia illi contigisse laetor,

    id. Hec. 5, 3, 35:

    quod isti (Crasso) contigit uni,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; 1, 35, 164; id. Off. 1, 43, 153; id. Fam. 5, 21, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1; Caes. B. G. 1, 43; Quint. 10, 1, 115; 12, 11, 29; Suet. Caes. 35; id. Calig. 3, 10 et saep.; Ov. M. 3, 321; 11, 268; 15, 443; Hor. Ep. 1, 2, 46; 1, 4, 10; 1, 17, 9 et saep.:

    cum tanto plura bene dicendi exempla supersint quam illis contigerunt,

    Quint. 10, 2, 28: quam mihi maxime hic hodie contigerit malum, Enn. ap. Non. p. 268, 12:

    quod (sc. servitus) potentibus populis saepe contigit,

    Cic. Tusc. 5, 6, 15; id. Cat. 1, 7, 16:

    cum miseri animi essent, quod plerisque contingeret,

    id. N. D. 1, 11, 27; id. Phil. 14, 8, 24; id. Fam. 5, 16, 5; id. Sen. 19, 71; id. Off. 2, 14, 50; 2, 19, 65; id. Fam. 11, 16, 2 al.: quoties ipsi testatori aliquid contingit, a misfortune befalls, etc., Dig. 28, 3, 6:

    si quid ei humanitus contigerit,

    ib. 34, 4, 30 fin. (cf. ib. § 2: sive in viā aliquid mihi humanitus acciderit, and v. 2. accido, II. B.).— Impers. with inf.:

    non cuivis homini contingit adire Corinthum,

    Hor. Ep. 1, 17, 36:

    mihi Romae nutriri atque doceri,

    id. ib. 2, 2, 41:

    mihi recusare principatum,

    Vell. 2, 124, 2:

    mihi cognoscere (eos),

    Quint. 12, 11, 3; 1, 1, 11; 5, 7, 25; 6, 1, 4 al.—And, at the same time, a dat. of the predicate (post-class. and rare):

    quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigit,

    Vell. 2, 124, 4:

    maximo tibi et civi et duci evadere contigit,

    Val. Max. 5, 4, ext. 2 (in Ov. M. 11, 220, the better read. is nepotem); cf. Haase in Reisig. Lect. p. 794 sq.—With ut:

    volo hoc oratori contingat, ut, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290; id. Off. 1, 1, 3; id. Phil. 5, 18, 49; Quint. 11, 2, 51 al. —
    (β).
    With acc. (very rare):

    sors Tyrrhenum contigit,

    fell upon Tyrrhenus, Vell. 1, 1 fin.:

    Italiam palma frugum,

    Plin. 18, 11, 29, § 109.—
    (γ).
    Absol. (very freq.):

    hanc mi expetivi, contigit,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    quod si nulla contingit excusatio,

    Quint. 11, 1, 81:

    ubi quid melius contingit et unctius,

    Hor. Ep. 1, 15, 44 et saep.—With abl.:

    quia memoria atque actio naturā non arte contingant,

    Quint. 3, 3, 4; so id. 1, 1, 33; 2, 2, 11 al.—With ex:

    gratia, quae continget ex sermone puro atque dilucido,

    Quint. 11, 1, 53; so id. 8, 3, 70:

    ex eādem brassicā contingunt aestivi autumnalesque cauliculi,

    arise, spring, Plin. 19, 8, 41, § 138 al.:

    nihil horum nisi in complexu loquendi serieque contingit,

    Quint. 1, 5, 3.—With inf.:

    fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget,

    Hor. A. P. 51; Quint. 1, 1, 11; 5, 7, 25:

    concitare invidiam, etc.... liberius in peroratione contingit,

    id. 6, 1, 14.—With ut:

    quod nunquam opinatus fui... id contigit, ut salvi poteremur domi,

    Plaut. Am. 1, 1, 32; so Quint. 4, 1, 7; 9, 3, 72; 11, 2, 39.
    2.
    con-tingo ( - tinguo), ĕre, v. a., to wet, moisten (perh. only in Lucr. and Verg.).
    I.
    Lit.:

    oras, pocula circum mellis liquore,

    Lucr. 1, 938:

    semina rerum colore,

    id. 2, 755:

    lac parco sale,

    to sprinkle, Verg. G. 3, 403:

    tonsum corpus amurcā,

    id. ib. 3, 448. —
    II.
    Trop.:

    musaeo contingens cuncta lepore,

    Lucr. 1, 934 and 947; 4, 9 and 22.

    Lewis & Short latin dictionary > continguo

  • 15 deposco

    dē-posco, pŏposci, 3, v. a., to demand, require, request earnestly (freq. and class.).
    I.
    In gen.:

    unum ab omnibus sociis et civibus ad id bellum imperatorem deposci atque expeti,

    Cic. de Imp. Pomp. 2, 5; cf. id. 15, 44:

    id non modo non recusem, sed etiam appetam atque deposcam,

    id. Phil. 3, 13, 33;

    so opp. recusare,

    id. Fl. 38 fin.:

    sibi naves,

    Caes. B. C. 1, 56, 3:

    pugnam,

    Suet. Oth. 9; Front. Strat. 1, 11, 1; 2, 1, 3:

    pericula (opp. detrectare),

    Tac. Agr. 11 et saep. — Absol.:

    de proelio cogitandum, sicut semper depoposcimus,

    Caes. B. C. 3, 85 fin.:

    omnibus pollicitationibus deposcunt, qui belli initium faciant,

    id. B. G. 7, 1, 5.—
    II.
    In partic.
    A.
    To demand, request for one's self the performance of any duty or business:

    sibi id muneris,

    Caes. B. C. 1, 57:

    tibi partis istas,

    Cic. Rosc. Am. 34, 45:

    primas sibi partes,

    Suet. Calig. 56:

    illam sibi officiosam provinciam,

    Cic. Sull. 18 fin.; cf.:

    consulatum sibi,

    Suet. Aug. 26:

    sibi has urbanas insidias caedis atque incendiorum,

    Cic. Cat. 2, 3, 6:

    coloniam tutandam,

    Suet. Vit. 1.—
    B.
    To demand a person, in order to bring him to punishment:

    aliquem ad mortem,

    Caes. B. C. 3, 110, 5; cf.:

    aliquem ad supplicium,

    Hirt. B. G. 8, 38, 3:

    aliquem ad poenam,

    Suet. Tit. 6:

    aliquem morti,

    Tac. A. 1, 23:

    ad ducem ipsum in poenam foederis rupti deposcendum,

    Liv. 21, 6:

    auctorem culpae,

    id. 21, 10; cf.

    Hannibalem,

    Just. 32, 4, 8:

    ausum Talia deposcunt,

    Ov. M. 1, 200; Luc. 5, 296 et saep.: altera me deposcere putabatur, to demand my death, Cic. post red. in Sen. 13, 33.—
    C.
    ( Transf. from the gladiator's t. t.) To call out, challenge one to fight, Liv. 2, 49, 2; cf.

    hostes,

    Val. Fl. 5, 635.

    Lewis & Short latin dictionary > deposco

  • 16 faenus

    faenus (less correctly fēn-, not foen-; cf. in the foll.), ŏris, n. [fe-, feo; cf.: faenum, femina, etc.; therefore, lit., what is produced; hence].
    I.
    Prop., the proceeds of capital lent out, interest (cf.: usura, versura): faenerator, sicuti M. Varro in libro tertio de Sermone Latino scripsit, a faenore est nominatus. Faenus autem dictum a fetu, et quasi a fetura quadam pecuniae parientis atque increscentis, Varr. ap. Gell. 16, 12, 7 sq., and ap. Non. 54, 5 sq.; cf.: faenus et faeneratores et lex de credita pecunia fenebris a fetu dicta, quod crediti nummi alios pariant, ut apud Graecos eadem res tokos dicitur, Paul. ex Fest. p. 86 Müll.: cf.: faenum (so it should read, instead of faenus) appellatur naturalis terrae fetus;

    ob quam causam et nummorum fetus faenus est vocatum et de ea re leges fenebres,

    id. p. 94:

    idem pecunias his faenori dabat,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

    pecuniam faenore accipere,

    id. ib. 2, 3, 72, §

    169: Scaptius centesimis, renovato in singulos annos faenore, contentus non fuit,

    id. Att. 6, 3, 5:

    faenus ex triente Idib. Quint. factum erat bessibus,

    id. ib. 4, 15, 7:

    iniquissimo faenore versuram facere,

    id. ib. 16, 15, 5:

    Graeci solvent tolerabili faenore,

    id. ib. 6, 1, 16:

    pecuniam occupare grandi faenore,

    id. Fl. 21, 51:

    dives positis in faenore nummis,

    Hor. S. 1, 2, 13; id. A. P. 421:

    faenore omni solutus,

    id. Epod. 2, 4.—
    II.
    Transf.
    A.
    Capital lent on interest (very rare):

    argenti faenus creditum,

    Plaut. Most. 3, 1, 101:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4.—
    2.
    Meton., that lent to the soil, i. e. the seed:

    quam bona fide terra creditum faenus reddit!

    Plin. 2, 63, 63, § 155.—
    B.
    Gain, profit, advantage: terra, quae nunquam recusat imperium, nec unquam sine usura reddit quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum faenore, Cic. de Sen. 15, 51; cf.:

    semina, quae magno faenore reddat ager,

    Tib. 2, 6, 22; and:

    cum quinquagesimo faenore messes reddit eximia fertilitas soli,

    Plin. 18, 17, 47, § 162:

    saepe venit magno faenore tardus amor,

    Prop. 1, 7, 26; cf.:

    at mihi, quod vivo detraxerit invida turba, Post obitum duplici faenore reddet Honos,

    id. 3 (4), 1, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > faenus

  • 17 foenus

    faenus (less correctly fēn-, not foen-; cf. in the foll.), ŏris, n. [fe-, feo; cf.: faenum, femina, etc.; therefore, lit., what is produced; hence].
    I.
    Prop., the proceeds of capital lent out, interest (cf.: usura, versura): faenerator, sicuti M. Varro in libro tertio de Sermone Latino scripsit, a faenore est nominatus. Faenus autem dictum a fetu, et quasi a fetura quadam pecuniae parientis atque increscentis, Varr. ap. Gell. 16, 12, 7 sq., and ap. Non. 54, 5 sq.; cf.: faenus et faeneratores et lex de credita pecunia fenebris a fetu dicta, quod crediti nummi alios pariant, ut apud Graecos eadem res tokos dicitur, Paul. ex Fest. p. 86 Müll.: cf.: faenum (so it should read, instead of faenus) appellatur naturalis terrae fetus;

    ob quam causam et nummorum fetus faenus est vocatum et de ea re leges fenebres,

    id. p. 94:

    idem pecunias his faenori dabat,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

    pecuniam faenore accipere,

    id. ib. 2, 3, 72, §

    169: Scaptius centesimis, renovato in singulos annos faenore, contentus non fuit,

    id. Att. 6, 3, 5:

    faenus ex triente Idib. Quint. factum erat bessibus,

    id. ib. 4, 15, 7:

    iniquissimo faenore versuram facere,

    id. ib. 16, 15, 5:

    Graeci solvent tolerabili faenore,

    id. ib. 6, 1, 16:

    pecuniam occupare grandi faenore,

    id. Fl. 21, 51:

    dives positis in faenore nummis,

    Hor. S. 1, 2, 13; id. A. P. 421:

    faenore omni solutus,

    id. Epod. 2, 4.—
    II.
    Transf.
    A.
    Capital lent on interest (very rare):

    argenti faenus creditum,

    Plaut. Most. 3, 1, 101:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4.—
    2.
    Meton., that lent to the soil, i. e. the seed:

    quam bona fide terra creditum faenus reddit!

    Plin. 2, 63, 63, § 155.—
    B.
    Gain, profit, advantage: terra, quae nunquam recusat imperium, nec unquam sine usura reddit quod accepit, sed alias minore, plerumque majore cum faenore, Cic. de Sen. 15, 51; cf.:

    semina, quae magno faenore reddat ager,

    Tib. 2, 6, 22; and:

    cum quinquagesimo faenore messes reddit eximia fertilitas soli,

    Plin. 18, 17, 47, § 162:

    saepe venit magno faenore tardus amor,

    Prop. 1, 7, 26; cf.:

    at mihi, quod vivo detraxerit invida turba, Post obitum duplici faenore reddet Honos,

    id. 3 (4), 1, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > foenus

  • 18 impendium

    impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
    I.
    In gen.:

    qui quaestum sibi instituisset sine impendio,

    Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:

    reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,

    Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
    B.
    Transf.:

    nulla fodiendi impendia,

    Plin. 17, 23, 35, § 203.—
    II.
    In partic.
    A.
    Money paid out for a loan, i. e. interest:

    usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,

    Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4:

    plebes impendiis debilitata,

    id. Rep. 2, 34.—
    2.
    Transf.:

    ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,

    Cic. Brut. 4, 16:

    magna impendia mundi,

    i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
    B.
    In abl. impendio.
    1.
    At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):

    multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,

    Plin. 18, 3, 3, § 11:

    nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,

    Quint. 6, 3, 35:

    inpendio miserorum experiri commentaria,

    Plin. 34, 11, 25, § 108:

    inpendio magis publico quam jactura,

    Liv. 7, 21, 7:

    regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,

    Curt. 9, 4 med.; cf.:

    tantulo impendio ingens victoria stetit,

    id. 3, 11 fin.
    2.
    Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
    a.
    With compp.:

    inpendio magis animus gaudebat mihi,

    Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:

    at ille inpendio nunc magis odit senatum,

    Cic. Att. 10, 4, 9:

    ille vero minus minusque inpendio Curare,

    Plaut. Aul. prol. 18:

    nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,

    Gell. 18, 12, 2:

    impendio probabilius,

    id. 19, 13, 3:

    leges impendio acerbiores,

    id. 11, 18, 4:

    impendio gnarus sermonis,

    Amm. 14, 1, 9.—
    b.
    With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:

    cum impendio excusarem, negavit veniam,

    App. M. 2, p. 122:

    commoveri,

    id. Mag. p. 275.

    Lewis & Short latin dictionary > impendium

  • 19 inpendio

    impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
    I.
    In gen.:

    qui quaestum sibi instituisset sine impendio,

    Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:

    reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,

    Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
    B.
    Transf.:

    nulla fodiendi impendia,

    Plin. 17, 23, 35, § 203.—
    II.
    In partic.
    A.
    Money paid out for a loan, i. e. interest:

    usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,

    Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4:

    plebes impendiis debilitata,

    id. Rep. 2, 34.—
    2.
    Transf.:

    ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,

    Cic. Brut. 4, 16:

    magna impendia mundi,

    i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
    B.
    In abl. impendio.
    1.
    At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):

    multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,

    Plin. 18, 3, 3, § 11:

    nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,

    Quint. 6, 3, 35:

    inpendio miserorum experiri commentaria,

    Plin. 34, 11, 25, § 108:

    inpendio magis publico quam jactura,

    Liv. 7, 21, 7:

    regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,

    Curt. 9, 4 med.; cf.:

    tantulo impendio ingens victoria stetit,

    id. 3, 11 fin.
    2.
    Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
    a.
    With compp.:

    inpendio magis animus gaudebat mihi,

    Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:

    at ille inpendio nunc magis odit senatum,

    Cic. Att. 10, 4, 9:

    ille vero minus minusque inpendio Curare,

    Plaut. Aul. prol. 18:

    nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,

    Gell. 18, 12, 2:

    impendio probabilius,

    id. 19, 13, 3:

    leges impendio acerbiores,

    id. 11, 18, 4:

    impendio gnarus sermonis,

    Amm. 14, 1, 9.—
    b.
    With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:

    cum impendio excusarem, negavit veniam,

    App. M. 2, p. 122:

    commoveri,

    id. Mag. p. 275.

    Lewis & Short latin dictionary > inpendio

  • 20 inpendium

    impendĭum ( inp-), ĭi, n. (also fem. DE SVA IMPENDIA, Inscr. Grut. 871, 8; 1070, 6; 62, 8) [impendo], money laid out on any thing, outlay, cost, charge, expense (class.; most freq. in plur.; cf.: sumtus, impensa).
    I.
    In gen.:

    qui quaestum sibi instituisset sine impendio,

    Cic. Quint. 3, 12; so in sing., Plin. 18, 6, 7, § 38; 16, 37, 68, § 175; 18, 14, 36, § 134; Dig. 38, 1, 20; in plur.:

    reposcere rationem impendiorum, quae in educationem contulerit,

    Quint. 1, 10, 18; Suet. Caes. 54; id. Ner. 31; Dig. 9, 2, 7.—
    B.
    Transf.:

    nulla fodiendi impendia,

    Plin. 17, 23, 35, § 203.—
    II.
    In partic.
    A.
    Money paid out for a loan, i. e. interest:

    usura quod in sorte accedebat impendium appellatum,

    Varr. L. L. 5, § 183 Müll.:

    faenus et impendium recusare,

    Cic. Att. 6, 1, 4:

    plebes impendiis debilitata,

    id. Rep. 2, 34.—
    2.
    Transf.:

    ut impendiis etiam augere possimus largitatem tui muneris,

    Cic. Brut. 4, 16:

    magna impendia mundi,

    i. e. tribute, Stat. S. 3, 3, 88.—
    B.
    In abl. impendio.
    1.
    At or with an expense, i. e. with a loss of [p. 899] any thing (mostly post-Aug.):

    multatio non nisi ovium boumque inpendio dicebatur,

    Plin. 18, 3, 3, § 11:

    nimium risus pretium est, si probitatis impendio constat,

    Quint. 6, 3, 35:

    inpendio miserorum experiri commentaria,

    Plin. 34, 11, 25, § 108:

    inpendio magis publico quam jactura,

    Liv. 7, 21, 7:

    regi suo parvo impendio immortalitatem famae daturos,

    Curt. 9, 4 med.; cf.:

    tantulo impendio ingens victoria stetit,

    id. 3, 11 fin.
    2.
    Adv.: impendĭo ( inp-) (at great expense, i. e. as an intensive particle), by a great deal, greatly, very much; cf. impense under impendo (in vulg. lang.).
    a.
    With compp.:

    inpendio magis animus gaudebat mihi,

    Ter. Eun. 3, 5, 39; cf.:

    at ille inpendio nunc magis odit senatum,

    Cic. Att. 10, 4, 9:

    ille vero minus minusque inpendio Curare,

    Plaut. Aul. prol. 18:

    nonne hoc impendio venustius gratiusque est, etc.,

    Gell. 18, 12, 2:

    impendio probabilius,

    id. 19, 13, 3:

    leges impendio acerbiores,

    id. 11, 18, 4:

    impendio gnarus sermonis,

    Amm. 14, 1, 9.—
    b.
    With verbs: impendio infit, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10:

    cum impendio excusarem, negavit veniam,

    App. M. 2, p. 122:

    commoveri,

    id. Mag. p. 275.

    Lewis & Short latin dictionary > inpendium

См. также в других словарях:

  • recusare — index decline (reject), protest Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • recusare — e der.: v. ricusare e der …   Enciclopedia Italiana

  • recusare — re·cu·sà·re v.tr. e intr. LE var. → ricusare …   Dizionario italiano

  • contra dicere recusare — index object Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • refuser — [ r(ə)fyze ] v. <conjug. : 1> • fin XIe « rejeter »; lat. pop. °refusare, crois. de recusare « refuser » avec refutare « réfuter » I ♦ V. tr. 1 ♦ Ne pas consentir à accorder (ce qui est demandé). Refuser une permission à un soldat, une… …   Encyclopédie Universelle

  • RUSE — Installé, comme tous les autres ports bulgares du Danube, sur la rive élevée du fleuve, Ruse dut sa croissance à la construction en 1868, dix ans avant l’indépendance de la Bulgarie, d’une voie ferrée le reliant au port de Varna sur la mer Noire …   Encyclopédie Universelle

  • récuser — [ rekyze ] v. tr. <conjug. : 1> • 1300; lat. recusare 1 ♦ Dr. Refuser d accepter (qqn) comme juge, arbitre, expert, juré ou témoin. Récuser un témoin. ♢ Par ext. Récuser la compétence d un tribunal. ⇒ contester. 2 ♦ Cour. Repousser comme… …   Encyclopédie Universelle

  • recusar — (Del lat. recusare.) ► verbo transitivo 1 No aceptar o admitir una cosa por alguna razón: ■ recusó su propuesta porque iba contra sus intereses. SINÓNIMO rechazar ANTÓNIMO aceptar 2 DERECHO Poner un impedimento legítimo a un juez o un perito para …   Enciclopedia Universal

  • irrécusable — [ irekyzabl ] adj. • 1778; h. 1552; bas lat. irrecusabilis 1 ♦ Dr. Qui ne peut être récusé. Juge irrécusable. Témoignage irrécusable. 2 ♦ Cour. Qu on ne peut refuser, contester, mettre en doute. ⇒ incontestable. Signes irrécusables. ⇒ éclatant,… …   Encyclopédie Universelle

  • refuser — Refuser, Abnegare, Denegare, Aspernari, Recusare. Refuser à faire quelque chose, Fastidire, Diffugere, Refugere, Negare. Refuser à prendre ou à bailler, Abnuere. Refuser et nier en faisant signe de la teste, Renuere. Refuser de porter aucun faix …   Thresor de la langue françoyse

  • РЕКУЗАНТЫ — (лат., от recusare отвергать). Противники англиканской церкви в XVII столетии; также в Англии лица, отвергающие что либо, уклоняющиеся от чего либо. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. РЕКУЗАНТЫ лат.… …   Словарь иностранных слов русского языка

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»