Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

rīvus

  • 41 fortunae

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > fortunae

  • 42 fugio

    fŭgĭo, fūgi, fŭgĭtum ( gen. plur. part. sync. fugientum, Hor. C. 3, 18, 1; part. fut. fugiturus, Ov. H. 2, 47 al.), 3, v. n. and a. [root FUG; Gr. PHUG, pheugô; Sanscr. bhuj; syn.: flecto, curvo; v. fuga], to flee or fly, to take flight, run away.
    I.
    Neutr.
    A.
    Lit.:

    propera igitur fugere hinc, si te di amant,

    Plaut. Ep. 3, 4, 78; cf.:

    a foro,

    id. Pers. 3, 3, 31:

    senex exit foras: ego fugio,

    I am off, Ter. Heaut. 5, 2, 47:

    cervam videre fugere, sectari canes,

    id. Phorm. prol. 7:

    qui fugisse cum magna pecunia dicitur ac se contulisse Tarquinios,

    Cic. Rep. 2, 19:

    Aeneas fugiens a Troja,

    id. Verr. 2, 4, 33, § 72:

    omnes hostes terga verterunt, nec prius fugere destiterunt, quam ad flumen Rhenum pervenerint,

    Caes. B. G. 1, 53, 1:

    oppido fugit,

    id. B. C. 3, 29, 1:

    ex ipsa caede,

    to flee, escape, id. B. G. 7, 38, 3; cf.:

    ex proelio Mutinensi,

    Cic. Fam. 10, 14, 1:

    e conspectu,

    Ter. Hec. 1, 2, 107: Uticam, Hor. Ep. 1, 20, 13: fenum habet in cornu;

    longe fuge,

    id. S. 1, 4, 34: nec furtum feci nec fugi, run away (of slaves), id. Ep. 1, 16, 46; cf.:

    formidare servos, Ne te compilent fugientes,

    id. S. 1, 1, 78; Sen. Tranq. 8.—

    Prov.: ita fugias ne praeter casam,

    i. e. in fleeing from one danger beware of falling into another, Ter. Phorm. 5, 2, 3 Ruhnk. —
    b.
    In partic., like the Gr. pheugein, to become a fugitive, leave one's country, go into exile:

    fugiendum de civitate, cedendum bonis aut omnia perferenda,

    Quint. 6, 1, 19; so,

    ex patria,

    Nep. Att. 4, 4:

    a patria,

    Ov. Tr. 1, 5, 66:

    in exilium,

    Juv. 10, 160; cf. under II. A. b.—
    B.
    Transf., in gen., to pass quickly, to speed, to hasten away, flee away; cf.:

    numquam Vergilius diem dicit ire, sed fugere, quod currendi genus concitatissimum est,

    Sen. Ep. 108 med. (mostly poet. and of inanim. and abstr. things):

    tenuis fugiens per gramina rivus,

    Verg. G. 4, 19:

    Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina,

    Hor. S. 1, 1, 68:

    concidunt venti fugiuntque nubes,

    id. C. 1, 12, 30:

    spernit humum fugiente pennā,

    hasting away, rapidly soaring, id. ib. 3, 2, 24:

    nullum sine vulnere fugit Missile,

    Stat. Th. 9, 770:

    insequitur fugientem lumine pinum (i. e. navem),

    Ov. M. 11, 469:

    fugere ad puppim colles campique videntur,

    Lucr. 4, 389:

    fugiunt freno non remorante dies,

    Ov. F. 6, 772:

    sed fugit interea, fugit irreparabile tempus,

    Verg. G. 3, 284:

    annus,

    Hor. S. 2, 6, 40:

    hora,

    id. C. 3, 29, 48:

    aetas,

    id. ib. 1, 11, 7.—Of persons:

    evolat ante omnes rapidoque per aëra cursu Callaicus Lampon fugit,

    hastens away, Sil. 16, 335. Here perh. belongs: acer Gelonus, Cum fugit in Rhodopen atque in deserta Getarum, i. e. swiftly roves (as a nomade), Verg. G. 3, 462 (acc. to another explan., flees, driven from his abode).—
    b.
    Pregn., to vanish, disappear, to pass away, perish:

    e pratis cana pruina fugit,

    Ov. F. 6, 730:

    fugiunt de corpore setae,

    id. M. 1, 739; cf.:

    jam fessae tandem fugiunt de corpore vires,

    Verg. Cir. 447;

    for which: calidusque e corpore sanguis Inducto pallore fugit,

    Ov. M. 14, 755:

    fugerat ore color,

    id. H. 11, 27:

    nisi causa morbi Fugerit venis,

    Hor. C. 2, 2, 15:

    fugiunt cum sanguine vires,

    Ov. M. 7, 859:

    amor,

    Prop. 1, 12, 12:

    memoriane fugerit in annalibus digerendis, an, etc.,

    Liv. 9, 44, 4:

    gratissima sunt poma, cum fugiunt,

    i. e. when they wilt, become wilted, Sen. Ep. 12; cf.: vinum fugiens, under P. a.—
    C.
    Trop. (rare but class.):

    nos naturam sequamur, et ab omni, quod abhorret ab oculorum auriumque approbatione, fugiamus,

    Cic. Off. 1, 35, 128; cf.: omne animal appetit quaedam et fugit a quibusdam;

    quod autem refugit, id contra naturam est, etc.,

    id. N. D. 3, 13, 33; Quint. 11, 1, 54:

    ad verba,

    to have recourse to, Petr. 132.
    II.
    Act., to flee from, seek to avoid; to avoid, shun any thing.
    A.
    Lit. (mostly poet.): erravi, post cognovi, et fugio cognitum, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 160 Vahl.):

    cum Domitius concilia conventusque hominum fugeret,

    Caes. B. C. 1, 19, 2:

    neminem neque populum neque privatum fugio,

    Liv. 9, 1, 7:

    vesanum fugiunt poëtam qui sapiunt,

    Hor. A. P. 455:

    percontatorem,

    id. Ep. 1, 18, 69:

    hostem,

    id. S. 1, 3, 10:

    lupus me fugit inermem,

    id. C. 1, 22, 12:

    nunc et ovis ultro fugiat lupus,

    Verg. E. 8, 52:

    (Peleus) Hippolyten dum fugit abstinens,

    Hor. C. 3, 7, 18:

    scriptorum chorus omnis amat nemus et fugit urbes,

    id. Ep. 2, 77; id. S. 1, 6, 126:

    data pocula,

    Ov. M. 14, 287; cf.

    vina,

    id. ib. 15, 323.— Pass.:

    sic litora vento Incipiente fremunt, fugitur cum portus,

    i. e. is left, Stat. Th. 7, 140. —
    b.
    In partic. (cf. supra, I. A. b.), to leave one's country:

    nos patriam fugimus,

    Verg. E. 1, 4:

    Teucer Salamina patremque cum fugeret,

    Hor. C. 1, 7, 22.—Hence:

    quis exsul Se quoque fugit?

    Hor. C. 2, 16, 20.—
    2.
    Transf. (causa pro effectu), to flee away from, to escape, = effugio ( poet.;

    but cf. infra, B. 2.): hac Quirinus Martis equis Acheronta fugit,

    Hor. C. 3, 3, 16:

    insidiatorem,

    id. S. 2, 5, 25:

    cuncta manus avidas fugient heredis,

    id. C. 4, 7, 19.—And in a poetically inverted mode of expression: nullum Saeva caput Proserpina fugit (= nemo tam gravis est, ad quem mors non accedat), none does cruel Proserpine flee away from, avoid (i. e. none escapes death), Hor. C. 1, 28, 20.—
    B.
    Trop., to flee from, avoid, shun (very freq. and class.):

    conspectum multitudinis,

    Caes. B. G. 7, 30, 1:

    ignominiam ac dedecus,

    Cic. Rep. 5, 4:

    nullam molestiam,

    id. ib. 3, 5; cf.

    laborem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 114; Verg. A. 3, 459 (opp. ferre):

    recordationes,

    Cic. Att. 12, 18:

    vituperationem tarditatis,

    id. de Or. 2, 24, 101; cf.:

    majoris opprobria culpae,

    Hor. Ep. 1, 9, 10:

    judicium senatus,

    Liv. 8, 33, 8:

    vitium,

    Quint. 2, 15, 16:

    hanc voluptatem (with reformidare),

    id. 8, 5, 32:

    disciplinas omnes (Epicurus),

    id. 2, 17, 15:

    nuptias,

    Ter. And. 4, 4, 27; cf.:

    usum conjugis,

    Ov. M. 10, 565:

    conubia,

    id. ib. 14, 69:

    amplexus senis,

    Tib. 1, 9, 74:

    nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

    Hor. Ep. 1, 1, 72:

    spondeum et dactylum (opp. sequi),

    Quint. 9, 4, 87.— Pass.:

    simili inscitiā mors fugitur, quasi dissolutio naturae,

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    quemadmodum ratione in vivendo fugitur invidia, sic, etc.,

    Auct. Her. 4, 38, 50:

    quod si curam fugimus, virtus fugienda est,

    Cic. Lael. 13, 47:

    fugiendas esse nimias amicitias,

    id. ib. 13, 45:

    fugienda semper injuria est,

    id. Off. 1, 8, 25; id. Verr. 2, 3, 43, § 103:

    vitiosum genus fugiendum,

    id. Or. 56, 189; cf. Quint. 11, 3, 128:

    petenda ac fugienda,

    id. 3, 6, 49.—
    (β).
    Like the Gr. pheugein, with inf. (mostly poet.), to avoid doing something, to omit, forbear, beware, = omittere, cavere:

    illud in his rebus longe fuge credere, etc.,

    Lucr. 1, 1052:

    o fuge te tenerae puerorum credere turbae,

    Tib. 1, 4, 9:

    quid sit futurum cras, fuge quaerere,

    Hor. C. 1, 9, 13; cf.

    also: fuge suspicari, etc.,

    id. ib. 2, 4, 22:

    mene igitur socium summis adjungere rebus, Nise, fugis?

    Verg. A. 9, 200; cf. Ov. H. 9, 75:

    fugeres radice vel herbā Proficiente nihil curarier,

    Hor. Ep. 2, 2, 150; cf.:

    neque illud fugerim dicere, ut Caelius, etc.,

    Cic. de Or. 3, 38, 153:

    huic donis patris triumphum decorare fugiendum fuit?

    id. Mur. 5, 11.—
    2.
    Transf. (causa pro effectu; cf. supra, II. A. 2.), to escape ( poet. also of things as subjects):

    tanta est animi tenuitas, ut fugiat aciem,

    Cic. Tusc. 1, 22, 50; Ov. F. 2, 80:

    sed tamen admiror, quo pacto judicium illud Fugerit,

    Hor. S. 1, 4, 100:

    quos viros vigilantia fugit,

    whom any vigilance escapes, Verg. G. 2, 265; cf. id. E. 9, 54.—
    b.
    Esp. freq., res me fugit, it escapes me, escapes my notice; I do not observe it, do not know it (cf.:

    latet, praeterit): novus ille populus vidit tamen id, quod fugit Lacedaemonium Lycurgum,

    Cic. Rep. 2, 12; cf.:

    illos id fugerat,

    id. Fin. 4, 23, 63:

    hominem amentem hoc fugit,

    id. Verr. 2, 4, 12, § 27:

    quem res nulla fugeret,

    id. Rep. 2, 1:

    quae (ratio) neque Solonem Atheniensem fugerat, neque nostrum senatum,

    id. ib. 2, 34;

    1, 16: non fugisset hoc Graecos homines, si, etc.,

    id. de Or. 1, 59, 253:

    neminem haec utilitas fugit,

    Quint. 2, 5, 17:

    nisi quae me forte fugiunt, hae sunt fere de animo sententiae,

    Cic. Tusc. 1, 11, 22; Quint. 9, 2, 107; 7, 1, 40:

    nullam rem esse declarant in usu positam militari, quae hujus viri scientiam fugere possit,

    Cic. de Imp. Pomp. 10, 28:

    quae (partitio) fugiet memoriam judicis,

    Quint. 4, 5, 3; cf. Gell. 1, 18, 6.—With a subject-clause:

    de Dionysio, fugit me ad te antea scribere,

    Cic. Att. 7, 18, 3; 5, 12, 3:

    illud alterum quam sit difficile, te non fugit,

    id. ib. 12, 42, 2.—Hence, fŭgĭens, entis, P. a., fleeing, fleeting, vanishing.
    A.
    Lit.:

    accipiter,

    Lucr. 3, 752:

    membra deficiunt, fugienti languida vitā,

    id. 5, 887:

    vinum,

    growing flat, spoiling, Cic. Off. 3, 23, 91:

    ocelli,

    dying, Ov. Am. 3, 9, 49:

    portus fugiens ad litora,

    running back, retreating, Prop. 4 (5), 6, 15.—
    2.
    Subst. in the later jurid. lang., like the Gr. ho pheugôn, the defendant:

    omnimodo hoc et ab actore et a fugiente exigi,

    Cod. Just. 2, 58, § 4 (for which, reus, § 7).—
    B.
    Trop., with gen.:

    nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris, quin, etc.,

    averse to labor, indolent, Caes. B. C. 1, 69, 3:

    doloris,

    Lact. 3, 8, 13:

    solitudinis (with appeteus communionis ac societatis),

    id. 6, 10, 18.— Comp., sup., and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > fugio

  • 43 garrulus

    garrŭlus, a, um, adj. [garrio], chattering, prattling, babbling, prating, talkative, garrulous.
    I.
    Lit. (class., but not in Cic.; cf.:

    loquax, verbosus): confidentes garrulique et malevoli,

    Plaut. Curc. 4, 1, 16; Ter. Ad. 4, 4, 15:

    percontatorem fugito, nam garrulus idem est,

    Hor. Ep. 1, 18, 69:

    (Lucilius) Garrulus atque piger scribendi ferre laborem,

    id. S. 1, 4, 12:

    garrulus hunc quando consumet cumque: loquaces, Si sapiat, vitet,

    id. ib. 1, 9, 33:

    ut hujus infantiae garrulam disciplinam contemneremus,

    Auct. Her. 2, 11, 16:

    scientia,

    id. 3, 3, 6:

    lingua,

    Ov. Am. 2, 2, 44:

    bella verbosi fori,

    id. Tr. 3, 12, 18:

    vadimonia,

    id. Am. 1, 12, 23:

    hora,

    time for chatting, Prop. 3 (4), 23, 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of animals or inanimate things:

    ales (i. e. cornix),

    Ov. M. 2, 547:

    perdix,

    id. ib. 8, 237:

    hirundo,

    Verg. G. 4, 307:

    cicada,

    Phaedr. 3, 16, 10:

    noctua in imbre,

    Plin. 18, 35, 87, § 362:

    cantus lusciniae,

    id. 10, 29, 43, § 81:

    rivus,

    babbling, murmuring, Ov. F. 2, 316:

    pinus vento,

    rustling, Nemes. Ecl. 1, 30:

    fistula,

    vocal, Tib. 2, 5, 30; cf.

    lyra,

    id. 3, 4, 38:

    plectra,

    Mart. 14, 167:

    sistra,

    id. 14, 54:

    anulus in orbe (trochi),

    id. 14, 169.—
    B.
    Of the subjects of talk:

    gaudent ubi Garrula securi narrare pericula nautae,

    Juv. 12, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > garrulus

  • 44 inauro

    ĭn-auro, āvi, ātum, 1, v. a., to cover or overlay with gold, to gild (class.; most freq. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    tegulas aereas,

    Plin. 33, 3, 18, § 57; Vitr. 7, 8:

    maurata statua,

    Cic. Verr. 2, 2, 21, § 50:

    columna extrinsecus,

    id. Div. 1, 24, 48:

    Romulus (i. e. statua Romuli),

    id. Cat. 3, 8, 19:

    palla,

    Auct. Her. 4, 47, 60:

    vestis,

    i. e. inwrought with gold, Ov. M. Fac. 18.—
    II.
    Trop., to gild, i. e. to make rich:

    puto, te malle a Caesare consuli quam inaurari,

    Cic. Fam. 7, 13, 1:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    Hor. Ep. 1, 12, 9.— Hence. ĭnaurātus, a, um, P. a., gilded, golden:

    quis radat inaurati femur Herculis,

    Juv. 13, 151.— Comp.:

    omni patagio inauratior pavo,

    Tert. Pall. 3 init.

    Lewis & Short latin dictionary > inauro

  • 45 otiosus

    ōtĭōsus, a, um, adj. [otium], at leisure, unoccupied, disengaged, unemployed, idle (class.; cf. feriatus, immunis; opp. negotiosus).
    I.
    Of persons.
    A.
    In gen.:

    nimis otiosum te arbitror hominem esse,

    Plaut. Truc. 1, 2, 34; 40:

    quamvis etiam maneo otiosus hic,

    Ter. Ad. 2, 4, 15:

    cum essem otiosus domi,

    Cic. Brut. 3, 10:

    rebus humanis aliquos otiosos deos praeficere,

    id. N. D. 3, 39, 93.—
    B.
    In partic.
    1.
    Without official employment, free from public affairs:

    quo in studio hominum quoque ingeniosissimorum otiosissimorumque totas aetates videmus esse contritas,

    Cic. de Or. 1, 51, 219:

    quem locum nos otiosi convertimus,

    in an interval of leisure, id. Div. 2, 30, 63:

    Graeculum se atque otiosum putari maluit,

    id. Sest. 51, 110: numquam se minus otiosum esse, quam cum otiosus, that he was never less at leisure than when [p. 1285] free from official business, Cato ap. Cic. Off. 3, 1, 1:

    cum a te tua promissa flagitabam, ad urbem te otiosissimum esse arbitrabar,

    Cic. Fam. 3, 11, 3:

    cum otiosus stilum prehenderat,

    id. Brut. 24, 93.—
    2.
    With respect to participation, quiet, unconcerned, indifferent, neutral:

    spectatores otiosi Leuctricae calamitatis,

    Cic. Off. 2, 7, 26:

    quidam enim non modo armatis, sed etiam otiosis minabantur,

    id. Marcell. 6, 18.—
    3.
    Without excitement, quiet, passionless, calm, tranquil:

    etiam istos, quibus odio est otium, quietissimos atque otiosissimos reddam,

    Cic. Agr. 2, 37, 102:

    vide ut otiosus it,

    Ter. Eun. 5, 3, 10; Cic. Fam. 9, 25, 3.—
    4.
    Of style, tedious, dull:

    (Cicero) lentus est in principiis, longus in narrationibus, otiosus circa excessus,

    Tac. Or. 22.—
    5.
    That has leisure for any thing; with gen.: studiorum otiosi, Plin. H. N. praef. § 6.—Hence,
    C.
    Subst.: ōtĭōsus, i, m., a private person, one not in official life:

    et facilior et tutior vita est otiosorum,

    Cic. Off. 1, 21, 70:

    otioso vero et nihil agenti privato,... quando imperium senatus dedit?

    id. Phil. 11, 8, 20.—
    2.
    Non-combatants, civilians:

    crudeliter enim otiosis minabantur,

    Cic. Fam. 9, 6, 3 (B. and K. otiosissimi):

    militare nomen grave inter otiosos,

    Tac. Agr. 40.—
    II.
    Of inanim. and abstr. things, at leisure, free, idle, unemployed: otioso in otio animus nescit, quid velit, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 256 Vahl.):

    ego, cui fuerit ne otium quidem umquam otiosum,

    Cic. Planc. 27, 66: pecuniae, idle, unemployed (opp. occupatus), Plin. Ep. 10, 62, 1:

    senectus,

    Cic. Sen. 14, 49:

    his supplicationum otiosis diebus,

    id. Q. Fr. 3, 8, 3:

    quid quiete otiosius animi,

    Sen. Ira, 2, 13, 4.—
    B.
    Transf.
    1.
    Idle, useless, unprofitable, superfluous (cf.:

    ignavus, iners, desidiosus): sententiae,

    Quint. 1, 1, 35:

    sermo,

    id. 8, 2, 19:

    otiosissimae occupationes,

    Plin. Ep. 9, 6, 4; so,

    otiosum est persequi singula,

    Lact. 2, 4, 28; cf. Min. Fel. 23, 1.—
    2.
    Quiet, free from any thing; with ab:

    animo nunc jam otioso esse impero,

    Ter. And. 5, 2, 1:

    ab animo,

    id. Phorm. 2, 2, 26:

    a metu,

    Gell. 2, 29, 9:

    quid est animi quiete otiosius,

    Sen. Ira, 2, 13, 2.—
    3.
    With a quiet or gentle motion, quiet, gentle:

    fons vel rivus huc conveniat otiosus,

    flowing quietly, gently, Pall. 1, 37, 3.—Hence, adv.: ōtĭōsē.
    A.
    Lit., at leisure, at ease, without occupation:

    vivere,

    Cic. Off. 3, 26, 97:

    inambulare in foro,

    Liv. 23, 7 fin.:

    sequi,

    Plaut. Mil. 4, 6, 8:

    ire,

    id. Ep. 5, 1, 21:

    magnast res, quam ego tecum otiose, si otiumst, cupio loqui,

    id. Aul. 4, 10, 41.—
    B.
    Transf.
    1.
    Calmly, quietly, without haste, gently, gradually: ambula ergo cito. Sy. Immo otiose, Plaut. Ps. 4, 1, 14; cf. id. Truc. 1, 2, 66 (opp. to properare):

    bene et otiose percoquere,

    Cato, R. R. 76 fin.:

    contemplari unumquodque otiose et considerare coepit,

    Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    quaerere,

    id. Fin. 4, 13, 22:

    segniter, otiose, neglegenter, contumaciter omnia agere,

    Liv. 2, 57.—
    2.
    Free from fear, quietly, fearlessly:

    ademptum tibi jam faxo omnem metum, in aurem utramvis otiose ut dormias,

    Ter. Heaut. 2, 3, 100.

    Lewis & Short latin dictionary > otiosus

  • 46 perpes

    perpes, ĕtis, adj. [like perpetuus, from per-peto], lasting throughout, continuous, uninterrupted, continual, perpetual (anteand post-class.):

    perpetem pro perpetuo dixerunt poëtae,

    Fest. p. 217 Müll.: luna proprio suo perpeti candore, App. de Deo Socr. init.:

    silentium,

    id. Flor. 3, p. 357, 27:

    rivus cruore fluebat perpeti,

    Prud. Cath. 10, 42.—
    B.
    Esp., of time, continuous, never ending, perpetual, entire, whole:

    noctem perpetem,

    Plaut. Am. 1, 1, 125; 2, 2, 100; id. Truc. 2, 2, 23:

    nocte perpeti,

    Just. 5, 7, 6; Capitol. Ver. 4:

    perpetem diem alternis pedibus insistunt,

    Sol. 52:

    per annum perpetem,

    Lact. Mort. Pers. 33 fin.:

    perpes aevi aeternitas,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 1, 34 Mai.— Hence, adv.: perpĕtim, constantly, without intermission, perpetually, App. Mag. p. 321, 5 (but in Plin. 20, 6, 21, § 44, the correct read. is perpetuo; v. Sillig ad h. l., and Hand, Turs. 4, p. 465).

    Lewis & Short latin dictionary > perpes

  • 47 ripa

    rīpa, ae, f. [etym. dub.; cf. rivus], the bank of a stream (while litus is the coast, shore of the sea; v. Döderl. Syn. Part. 3, p. 208; freq. and class. in sing. and plur.), Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 41 Vahl.):

    ripas radentia flumina rodunt,

    Lucr. 5, 256:

    ex utrāque parte ripae fluminis,

    Caes. B. G. 1, 38, 5:

    Romulus urbem perennis amnis posuit in ripā,

    Cic. Rep. 2, 5, 10; Hor. C. 1, 2, 19:

    viridissima gramine ripa,

    Verg. G. 3, 144:

    turba ad ripas effusa ruebat,

    id. A. 6, 305:

    umbrosa,

    Hor. C. 3, 1, 23:

    declivis,

    Ov. M. 5, 591; Liv. 1, 37.—

    Comically: ripis superat mihi atque abundat pectus laetitiā meum,

    Plaut. Stich. 2, 2, 6:

    vos mihi amnes estis, vestrā ripā vos sequar,

    id. Poen. 3, 3, 18.—
    II.
    Transf., the shore of the sea: villa semper mare recte conspicit... numquam ex ripā, sed haud paulum submota a litore (sc. respergitur), never ( immediately) from the bank, but ( rather) a good way back from the shore, Col. 1, 5, 5: sentiant... Aequoris nigri fremitum, et trementes Verbere ripas, Hor. C. 3, 27, 22:

    maris ripa,

    App. M. 11, p. 264, 29; Plin. 9, 15, 20, § 50.

    Lewis & Short latin dictionary > ripa

  • 48 rivales

    rīvālis, e, adj. [rivus].
    I.
    Of or belonging to a brook, brook-:

    alecula,

    Col. 8, 15, 6. — Hence,
    II.
    Subst.: rīvāles, ium, m., those who have or use the same brook, neighbors.
    A.
    Lit.:

    si inter rivales, id est qui per eundem rivum aquam ducunt, sit contentio de aquae usu,

    Dig. 43, 20, 1, § 26; 43, 20, 3, § 5; Gell. 14, 1, 4.—
    B.
    Trop.: rī-vālis, is, m., one who has the same mistress as another; a competitor in love, a rival: eadem est amica ambobus; plur.:

    rivales sumus,

    Plaut. Stich. 3, 1, 30; 5, 4, 47; id. Bacch. Grex 4; Cat. 57, 9.— Sing., Naev. ap. Charis. p. 214 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 37; 2, 3, 63:

    militem ego rivalem recipiendum censeo,

    id. ib. 5, 8, 42; Ov. Am. 2, 19, 60; id. A. A. 2, 539; Suet. Oth. 3 al.— Abl.:

    rivale,

    Ov. R. Am. 791.—

    Of animals,

    Col. 7, 3, 4.—
    b.
    Prov.: se amare sine rivali, to be fond of one ' s self without a rival, i. e. to be alone in esteeming one ' s self:

    o di, quam ineptus! quam se ipse amans sine rivali!

    Cic. Q. Fr. 3, 8, 5; so,

    sine rivali te et tua solus amares,

    Hor. A. P. 444.

    Lewis & Short latin dictionary > rivales

  • 49 rivalis

    rīvālis, e, adj. [rivus].
    I.
    Of or belonging to a brook, brook-:

    alecula,

    Col. 8, 15, 6. — Hence,
    II.
    Subst.: rīvāles, ium, m., those who have or use the same brook, neighbors.
    A.
    Lit.:

    si inter rivales, id est qui per eundem rivum aquam ducunt, sit contentio de aquae usu,

    Dig. 43, 20, 1, § 26; 43, 20, 3, § 5; Gell. 14, 1, 4.—
    B.
    Trop.: rī-vālis, is, m., one who has the same mistress as another; a competitor in love, a rival: eadem est amica ambobus; plur.:

    rivales sumus,

    Plaut. Stich. 3, 1, 30; 5, 4, 47; id. Bacch. Grex 4; Cat. 57, 9.— Sing., Naev. ap. Charis. p. 214 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 37; 2, 3, 63:

    militem ego rivalem recipiendum censeo,

    id. ib. 5, 8, 42; Ov. Am. 2, 19, 60; id. A. A. 2, 539; Suet. Oth. 3 al.— Abl.:

    rivale,

    Ov. R. Am. 791.—

    Of animals,

    Col. 7, 3, 4.—
    b.
    Prov.: se amare sine rivali, to be fond of one ' s self without a rival, i. e. to be alone in esteeming one ' s self:

    o di, quam ineptus! quam se ipse amans sine rivali!

    Cic. Q. Fr. 3, 8, 5; so,

    sine rivali te et tua solus amares,

    Hor. A. P. 444.

    Lewis & Short latin dictionary > rivalis

  • 50 rivatim

    rīvātim, adv. [rivus], like a brook or brooks:

    fluunt aquae de Ponto,

    Macr. S. 7, 12, 36.

    Lewis & Short latin dictionary > rivatim

  • 51 rivifinalis

    rīvĭfīnālis, e, adj. [rivus-finis], bounded by a brook: tractus, Sicul. Flacc p. 12 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > rivifinalis

  • 52 rivo

    rīvo, āre, v. a. [rivus], to lead or draw off:

    fontes in atria,

    Paul. Nol. Carm. 28, 614.

    Lewis & Short latin dictionary > rivo

  • 53 saliens

    1.
    sălĭo ( sall-), no perf., ītum, 4 (collat. form sălo or sallo, no perf., salsum, 3: salunt, Varr. ap. Diom. p. 372 P.: salerent, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 909: salere, Lucil. ib.: salsurus, Mummius ap. Prisc. p. 910 P.; part. salsus, v. infra P. a.), v. a. [id.].
    I.
    To salt down, to salt: pernas, Cato ap. Varr. R. R. 1, 2 fin.:

    oleas caducas,

    Cato, R. R. 23, 1: pisces, Sisenn. ap. Prisc. p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus istaec mittam salem, Naev. ap. Prisc. p. 910 P.: saliti pumiliones, Corn. Sev. ib.; so in part. perf.: caro salita, Fabian. ap. Diom. p. 372:

    thynnus,

    Col. 6, 32, 2 et saep.; Vulg. Ezech. 16, 4.—
    II.
    To sprinkle before sacrifice (eccl. Lat.):

    omnis victima sale salietur,

    Vulg. Marc. 9, 48; cf.:

    igne salietur,

    id. ib. — Hence, salsus, a, um, P. a., salted, salt.
    A.
    Lit., Plaut. Cas. 2, 3, 6:

    hoc salsum'st,

    is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71:

    caseus,

    Col. 12, 59, 1:

    fruges (as a sacrifice),

    Verg. A. 2, 133; cf.

    farra,

    Ov. F. 3, 284 (v. mola):

    (gravidae) salsioribus cibis usae,

    Plin. 7, 6, 5, § 42:

    salsissimus sal qui siccissimus,

    id. 31, 7, 41, § 85.—A poet. epithet of the sea, of blood, of tears, etc., salt, briny: mare, Enn. ap. Macr. 6, 4 (Ann. v. 453 Vahl.); id. ap. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.); cf.

    aequor,

    Lucr. 3, 493; 5, 128; 6, 634:

    vada,

    Cat. 64, 6; Verg. A. 5, 158:

    e salso momine ponti,

    Lucr. 6, 474:

    fluctus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 2:

    undae,

    Lucr. 6, 891; 6, 894:

    gurges,

    id. 5, 482;

    hence, comically, of shipwrecked persons,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; 2, 6, 33: sanguis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.); Att. ap. Non. 192, 2: heu! qui salsis fluctibus mandet me? id. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19 (Trag. v. 562 Rib.):

    lacrimae,

    Lucr. 1,125; 1, 920; cf.: guttae lacrimarum, Att. ap. Non. 503, 29:

    sputa,

    Lucr. 6, 1189:

    sudor,

    Verg. A. 2, 173:

    rubigo,

    id. G. 2, 220.—In plur. subst.: salsa, ōrum, n., salted things, salted food, Plaut. Poen. 1, 2, 32.— Sup. salsissimus;

    hence, mare salsissimum,

    the Dead Sea, Vulg. Num. 34, 3 et saep.—
    B.
    Trop. (acc. to sal, II.), sharp, acute, witty, facetious (syn.:

    facetus, dicax, lepidus, urbanus): accedunt non Attici, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc.,

    id. de Or. 2, 67, 270 sq.; cf. id. ib. 2, 63, 255; 2, 56, 228; id. Or. 26, 90: salsum in consuetudine pro ridiculo tantum accepimus. Quint. 6, 3, 18 sq.; 6, 3, 39:

    salso multoque fluenti (sermone) regerit convicia,

    Hor. S. 1, 7, 28; 1, 9, 65.—In neutr. plur. subst.:

    inveni ridicula et salsa multa Graecorum,

    Cic. de Or. 2, 54, 217: De Êrakleideihô Varronis, negotia salsa, are humorous, merry stories, id. Att. 16, 12 fin. —Of persons:

    esse quamvis facetum atque salsum, non nimis est per se ipsum invidendum,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; id. Phil. 2, 17, 42; Cat. 14, 16.— Adv.: salsē, wittily, acutely, facetiously (acc. to B.):

    dicere aliquid,

    Cic. de Or. 2, 68, 275; Quint. 6, 3, 13; 6, 3, 30; 6, 3, 89; 6, 3, 101. — Sup. salsissime, Cic. de Or. 2, 54, 221.
    2.
    sălĭo, ŭi (cf. Diom. p. 371 P.; Prisc. p. 906 P.; Serv. Verg. A. 3, 416:

    salii,

    Stat. S. 1, 2, 210; id. Th. 9, 132; Aug. Doctr. Chr. 2, 20, § 31:

    salivi,

    Serv. Verg. G. 2, 384), saltum, 4 ( gen. plur. part. pres. salientum, Lucr. 4, 1200), v. n. and a. [kindr. with Sanscr. sar-, sal-, to go, and Gr. hallomai; cf. salax].
    I.
    Neutr., to leap, spring, bound, jump (cf. tripudio), hop.
    A.
    Lit. (class.):

    ambulant aliquae (aves), ut cornices: saliunt aliae, ut passeres, merulae, etc.,

    Plin. 10, 38, 54, § 111:

    saliendo sese exercebant,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 25; id. Mil. 2, 3, 8:

    calamo salientes ducere pisces,

    Ov. M. 3, 587:

    vexare uterum pueris salientibus,

    Juv. 6, 599 et saep.:

    saxo salire,

    Plaut. Trin. 2, 1, 31; cf.:

    de muro (with praecipitari),

    Liv. 25, 24: praecipites in puteum, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 725 P.:

    in aquas,

    Ov. Ib. 554:

    super vallum,

    Liv. 25, 39:

    super scuta,

    on the shields, Flor. 3, 10, 13:

    ultra Limites clientium Salis avarus,

    Hor. C. 2, 18, 26:

    saliet, tundet pede terram,

    id. A. P. 430:

    salias terrae gravis,

    id. Ep. 1, 14, 26:

    per praecipitia et praerupta,

    Liv. 27, 18:

    per flammas saluisse pecus, saluisse colonos,

    Ov. F. 4, 805:

    unctos saluere per utres,

    Verg. G. 2, 384:

    medio cum saluere foro,

    Prop. 4 (5), 5, 52:

    saliunt in gurgite ranae,

    Ov. M. 6, 381. —
    2.
    Transf., of things: ut habeat lacum, ubi aqua saliat, leaps or flows down, Varr. R. R. 1, 13, 3:

    ut in culleum de dolio vinum salire possit,

    Cato, R. R. 154:

    personae e quarum rostris aqua salire solet,

    Dig. 19, 1, 17 fin.; so,

    rivus,

    Verg. E. 5, 47:

    aqua,

    Plin. Ep. 2, 17, 25; Suet. Aug. 82:

    aquae salientes,

    Front. Aquaed. 9 al.:

    aqua saliens,

    spring-water, Vulg. Johan. 4, 14; v. also infra, P. a.:

    multa in tectis crepitans salit horrida grando,

    Verg. G. 1, 449; so,

    grando,

    Ov. M. 14, 543:

    farre pio placant et saliente sale,

    Tib. 3, 4, 10; cf.:

    farre pio et saliente micā,

    Hor. C. 3, 23, 20:

    farra micaeque salientis honorem,

    Ov. F. 4,409:

    cor salit,

    leaps, beats, palpitates, Plaut. Cas. 2, 6, 62; cf. id. Cist. 2, 3, 9; Pers. 3, 111; Sen. Herc. Oet. 708; Verg. G. 3, 460:

    pectora trepido motu,

    Ov. M. 8, 606:

    viscera,

    id. ib. 6, 390:

    temptatae pollice venae,

    id. ib. 10, 289; cf. id. H. 20, 139:

    supercilium,

    Plaut. Ps. 1, 1, 105:

    e terrāque exorta repente arbusta salirent,

    Lucr. 1, 187.—
    * B.
    Trop.:

    aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,

    Hor. S. 2, 6, 34.—
    II.
    Act., of the copulation of animals, to leap, cover, Varr. R. R. 2, 2, 14; 2, 4, 8; 2, 7, 8 sq.; 3, 6, 3; 3, 10, 3; Ov. A. A. 2, 485; Lucr. 4, 1196.—Hence, sălĭens, entis, P. a.; only in plur. subst.: sălĭentes, ĭum, f. (sc. aquae), springs, fountains, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2; Vitr. 8, 3, 6; Plin. 36, 15, 24, § 121; Front. Aquaed. 9; 87 fin.; 103; 104; Dig. 19, 1, 15 al.

    Lewis & Short latin dictionary > saliens

  • 54 salio

    1.
    sălĭo ( sall-), no perf., ītum, 4 (collat. form sălo or sallo, no perf., salsum, 3: salunt, Varr. ap. Diom. p. 372 P.: salerent, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 909: salere, Lucil. ib.: salsurus, Mummius ap. Prisc. p. 910 P.; part. salsus, v. infra P. a.), v. a. [id.].
    I.
    To salt down, to salt: pernas, Cato ap. Varr. R. R. 1, 2 fin.:

    oleas caducas,

    Cato, R. R. 23, 1: pisces, Sisenn. ap. Prisc. p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus istaec mittam salem, Naev. ap. Prisc. p. 910 P.: saliti pumiliones, Corn. Sev. ib.; so in part. perf.: caro salita, Fabian. ap. Diom. p. 372:

    thynnus,

    Col. 6, 32, 2 et saep.; Vulg. Ezech. 16, 4.—
    II.
    To sprinkle before sacrifice (eccl. Lat.):

    omnis victima sale salietur,

    Vulg. Marc. 9, 48; cf.:

    igne salietur,

    id. ib. — Hence, salsus, a, um, P. a., salted, salt.
    A.
    Lit., Plaut. Cas. 2, 3, 6:

    hoc salsum'st,

    is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71:

    caseus,

    Col. 12, 59, 1:

    fruges (as a sacrifice),

    Verg. A. 2, 133; cf.

    farra,

    Ov. F. 3, 284 (v. mola):

    (gravidae) salsioribus cibis usae,

    Plin. 7, 6, 5, § 42:

    salsissimus sal qui siccissimus,

    id. 31, 7, 41, § 85.—A poet. epithet of the sea, of blood, of tears, etc., salt, briny: mare, Enn. ap. Macr. 6, 4 (Ann. v. 453 Vahl.); id. ap. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.); cf.

    aequor,

    Lucr. 3, 493; 5, 128; 6, 634:

    vada,

    Cat. 64, 6; Verg. A. 5, 158:

    e salso momine ponti,

    Lucr. 6, 474:

    fluctus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 2:

    undae,

    Lucr. 6, 891; 6, 894:

    gurges,

    id. 5, 482;

    hence, comically, of shipwrecked persons,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; 2, 6, 33: sanguis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.); Att. ap. Non. 192, 2: heu! qui salsis fluctibus mandet me? id. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19 (Trag. v. 562 Rib.):

    lacrimae,

    Lucr. 1,125; 1, 920; cf.: guttae lacrimarum, Att. ap. Non. 503, 29:

    sputa,

    Lucr. 6, 1189:

    sudor,

    Verg. A. 2, 173:

    rubigo,

    id. G. 2, 220.—In plur. subst.: salsa, ōrum, n., salted things, salted food, Plaut. Poen. 1, 2, 32.— Sup. salsissimus;

    hence, mare salsissimum,

    the Dead Sea, Vulg. Num. 34, 3 et saep.—
    B.
    Trop. (acc. to sal, II.), sharp, acute, witty, facetious (syn.:

    facetus, dicax, lepidus, urbanus): accedunt non Attici, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc.,

    id. de Or. 2, 67, 270 sq.; cf. id. ib. 2, 63, 255; 2, 56, 228; id. Or. 26, 90: salsum in consuetudine pro ridiculo tantum accepimus. Quint. 6, 3, 18 sq.; 6, 3, 39:

    salso multoque fluenti (sermone) regerit convicia,

    Hor. S. 1, 7, 28; 1, 9, 65.—In neutr. plur. subst.:

    inveni ridicula et salsa multa Graecorum,

    Cic. de Or. 2, 54, 217: De Êrakleideihô Varronis, negotia salsa, are humorous, merry stories, id. Att. 16, 12 fin. —Of persons:

    esse quamvis facetum atque salsum, non nimis est per se ipsum invidendum,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; id. Phil. 2, 17, 42; Cat. 14, 16.— Adv.: salsē, wittily, acutely, facetiously (acc. to B.):

    dicere aliquid,

    Cic. de Or. 2, 68, 275; Quint. 6, 3, 13; 6, 3, 30; 6, 3, 89; 6, 3, 101. — Sup. salsissime, Cic. de Or. 2, 54, 221.
    2.
    sălĭo, ŭi (cf. Diom. p. 371 P.; Prisc. p. 906 P.; Serv. Verg. A. 3, 416:

    salii,

    Stat. S. 1, 2, 210; id. Th. 9, 132; Aug. Doctr. Chr. 2, 20, § 31:

    salivi,

    Serv. Verg. G. 2, 384), saltum, 4 ( gen. plur. part. pres. salientum, Lucr. 4, 1200), v. n. and a. [kindr. with Sanscr. sar-, sal-, to go, and Gr. hallomai; cf. salax].
    I.
    Neutr., to leap, spring, bound, jump (cf. tripudio), hop.
    A.
    Lit. (class.):

    ambulant aliquae (aves), ut cornices: saliunt aliae, ut passeres, merulae, etc.,

    Plin. 10, 38, 54, § 111:

    saliendo sese exercebant,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 25; id. Mil. 2, 3, 8:

    calamo salientes ducere pisces,

    Ov. M. 3, 587:

    vexare uterum pueris salientibus,

    Juv. 6, 599 et saep.:

    saxo salire,

    Plaut. Trin. 2, 1, 31; cf.:

    de muro (with praecipitari),

    Liv. 25, 24: praecipites in puteum, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 725 P.:

    in aquas,

    Ov. Ib. 554:

    super vallum,

    Liv. 25, 39:

    super scuta,

    on the shields, Flor. 3, 10, 13:

    ultra Limites clientium Salis avarus,

    Hor. C. 2, 18, 26:

    saliet, tundet pede terram,

    id. A. P. 430:

    salias terrae gravis,

    id. Ep. 1, 14, 26:

    per praecipitia et praerupta,

    Liv. 27, 18:

    per flammas saluisse pecus, saluisse colonos,

    Ov. F. 4, 805:

    unctos saluere per utres,

    Verg. G. 2, 384:

    medio cum saluere foro,

    Prop. 4 (5), 5, 52:

    saliunt in gurgite ranae,

    Ov. M. 6, 381. —
    2.
    Transf., of things: ut habeat lacum, ubi aqua saliat, leaps or flows down, Varr. R. R. 1, 13, 3:

    ut in culleum de dolio vinum salire possit,

    Cato, R. R. 154:

    personae e quarum rostris aqua salire solet,

    Dig. 19, 1, 17 fin.; so,

    rivus,

    Verg. E. 5, 47:

    aqua,

    Plin. Ep. 2, 17, 25; Suet. Aug. 82:

    aquae salientes,

    Front. Aquaed. 9 al.:

    aqua saliens,

    spring-water, Vulg. Johan. 4, 14; v. also infra, P. a.:

    multa in tectis crepitans salit horrida grando,

    Verg. G. 1, 449; so,

    grando,

    Ov. M. 14, 543:

    farre pio placant et saliente sale,

    Tib. 3, 4, 10; cf.:

    farre pio et saliente micā,

    Hor. C. 3, 23, 20:

    farra micaeque salientis honorem,

    Ov. F. 4,409:

    cor salit,

    leaps, beats, palpitates, Plaut. Cas. 2, 6, 62; cf. id. Cist. 2, 3, 9; Pers. 3, 111; Sen. Herc. Oet. 708; Verg. G. 3, 460:

    pectora trepido motu,

    Ov. M. 8, 606:

    viscera,

    id. ib. 6, 390:

    temptatae pollice venae,

    id. ib. 10, 289; cf. id. H. 20, 139:

    supercilium,

    Plaut. Ps. 1, 1, 105:

    e terrāque exorta repente arbusta salirent,

    Lucr. 1, 187.—
    * B.
    Trop.:

    aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,

    Hor. S. 2, 6, 34.—
    II.
    Act., of the copulation of animals, to leap, cover, Varr. R. R. 2, 2, 14; 2, 4, 8; 2, 7, 8 sq.; 3, 6, 3; 3, 10, 3; Ov. A. A. 2, 485; Lucr. 4, 1196.—Hence, sălĭens, entis, P. a.; only in plur. subst.: sălĭentes, ĭum, f. (sc. aquae), springs, fountains, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2; Vitr. 8, 3, 6; Plin. 36, 15, 24, § 121; Front. Aquaed. 9; 87 fin.; 103; 104; Dig. 19, 1, 15 al.

    Lewis & Short latin dictionary > salio

  • 55 salsa

    1.
    sălĭo ( sall-), no perf., ītum, 4 (collat. form sălo or sallo, no perf., salsum, 3: salunt, Varr. ap. Diom. p. 372 P.: salerent, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 909: salere, Lucil. ib.: salsurus, Mummius ap. Prisc. p. 910 P.; part. salsus, v. infra P. a.), v. a. [id.].
    I.
    To salt down, to salt: pernas, Cato ap. Varr. R. R. 1, 2 fin.:

    oleas caducas,

    Cato, R. R. 23, 1: pisces, Sisenn. ap. Prisc. p. 909 P.; Cels. 2, 18: saliturus istaec mittam salem, Naev. ap. Prisc. p. 910 P.: saliti pumiliones, Corn. Sev. ib.; so in part. perf.: caro salita, Fabian. ap. Diom. p. 372:

    thynnus,

    Col. 6, 32, 2 et saep.; Vulg. Ezech. 16, 4.—
    II.
    To sprinkle before sacrifice (eccl. Lat.):

    omnis victima sale salietur,

    Vulg. Marc. 9, 48; cf.:

    igne salietur,

    id. ib. — Hence, salsus, a, um, P. a., salted, salt.
    A.
    Lit., Plaut. Cas. 2, 3, 6:

    hoc salsum'st,

    is too salt, Ter. Ad. 3, 3, 71:

    caseus,

    Col. 12, 59, 1:

    fruges (as a sacrifice),

    Verg. A. 2, 133; cf.

    farra,

    Ov. F. 3, 284 (v. mola):

    (gravidae) salsioribus cibis usae,

    Plin. 7, 6, 5, § 42:

    salsissimus sal qui siccissimus,

    id. 31, 7, 41, § 85.—A poet. epithet of the sea, of blood, of tears, etc., salt, briny: mare, Enn. ap. Macr. 6, 4 (Ann. v. 453 Vahl.); id. ap. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.); cf.

    aequor,

    Lucr. 3, 493; 5, 128; 6, 634:

    vada,

    Cat. 64, 6; Verg. A. 5, 158:

    e salso momine ponti,

    Lucr. 6, 474:

    fluctus,

    Plaut. Trin. 4, 1, 2:

    undae,

    Lucr. 6, 891; 6, 894:

    gurges,

    id. 5, 482;

    hence, comically, of shipwrecked persons,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; 2, 6, 33: sanguis, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.); Att. ap. Non. 192, 2: heu! qui salsis fluctibus mandet me? id. ap. Cic. Tusc. 2, 7, 19 (Trag. v. 562 Rib.):

    lacrimae,

    Lucr. 1,125; 1, 920; cf.: guttae lacrimarum, Att. ap. Non. 503, 29:

    sputa,

    Lucr. 6, 1189:

    sudor,

    Verg. A. 2, 173:

    rubigo,

    id. G. 2, 220.—In plur. subst.: salsa, ōrum, n., salted things, salted food, Plaut. Poen. 1, 2, 32.— Sup. salsissimus;

    hence, mare salsissimum,

    the Dead Sea, Vulg. Num. 34, 3 et saep.—
    B.
    Trop. (acc. to sal, II.), sharp, acute, witty, facetious (syn.:

    facetus, dicax, lepidus, urbanus): accedunt non Attici, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    genus est perelegans et cum gravitate salsum, etc.,

    id. de Or. 2, 67, 270 sq.; cf. id. ib. 2, 63, 255; 2, 56, 228; id. Or. 26, 90: salsum in consuetudine pro ridiculo tantum accepimus. Quint. 6, 3, 18 sq.; 6, 3, 39:

    salso multoque fluenti (sermone) regerit convicia,

    Hor. S. 1, 7, 28; 1, 9, 65.—In neutr. plur. subst.:

    inveni ridicula et salsa multa Graecorum,

    Cic. de Or. 2, 54, 217: De Êrakleideihô Varronis, negotia salsa, are humorous, merry stories, id. Att. 16, 12 fin. —Of persons:

    esse quamvis facetum atque salsum, non nimis est per se ipsum invidendum,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; id. Phil. 2, 17, 42; Cat. 14, 16.— Adv.: salsē, wittily, acutely, facetiously (acc. to B.):

    dicere aliquid,

    Cic. de Or. 2, 68, 275; Quint. 6, 3, 13; 6, 3, 30; 6, 3, 89; 6, 3, 101. — Sup. salsissime, Cic. de Or. 2, 54, 221.
    2.
    sălĭo, ŭi (cf. Diom. p. 371 P.; Prisc. p. 906 P.; Serv. Verg. A. 3, 416:

    salii,

    Stat. S. 1, 2, 210; id. Th. 9, 132; Aug. Doctr. Chr. 2, 20, § 31:

    salivi,

    Serv. Verg. G. 2, 384), saltum, 4 ( gen. plur. part. pres. salientum, Lucr. 4, 1200), v. n. and a. [kindr. with Sanscr. sar-, sal-, to go, and Gr. hallomai; cf. salax].
    I.
    Neutr., to leap, spring, bound, jump (cf. tripudio), hop.
    A.
    Lit. (class.):

    ambulant aliquae (aves), ut cornices: saliunt aliae, ut passeres, merulae, etc.,

    Plin. 10, 38, 54, § 111:

    saliendo sese exercebant,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 25; id. Mil. 2, 3, 8:

    calamo salientes ducere pisces,

    Ov. M. 3, 587:

    vexare uterum pueris salientibus,

    Juv. 6, 599 et saep.:

    saxo salire,

    Plaut. Trin. 2, 1, 31; cf.:

    de muro (with praecipitari),

    Liv. 25, 24: praecipites in puteum, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 725 P.:

    in aquas,

    Ov. Ib. 554:

    super vallum,

    Liv. 25, 39:

    super scuta,

    on the shields, Flor. 3, 10, 13:

    ultra Limites clientium Salis avarus,

    Hor. C. 2, 18, 26:

    saliet, tundet pede terram,

    id. A. P. 430:

    salias terrae gravis,

    id. Ep. 1, 14, 26:

    per praecipitia et praerupta,

    Liv. 27, 18:

    per flammas saluisse pecus, saluisse colonos,

    Ov. F. 4, 805:

    unctos saluere per utres,

    Verg. G. 2, 384:

    medio cum saluere foro,

    Prop. 4 (5), 5, 52:

    saliunt in gurgite ranae,

    Ov. M. 6, 381. —
    2.
    Transf., of things: ut habeat lacum, ubi aqua saliat, leaps or flows down, Varr. R. R. 1, 13, 3:

    ut in culleum de dolio vinum salire possit,

    Cato, R. R. 154:

    personae e quarum rostris aqua salire solet,

    Dig. 19, 1, 17 fin.; so,

    rivus,

    Verg. E. 5, 47:

    aqua,

    Plin. Ep. 2, 17, 25; Suet. Aug. 82:

    aquae salientes,

    Front. Aquaed. 9 al.:

    aqua saliens,

    spring-water, Vulg. Johan. 4, 14; v. also infra, P. a.:

    multa in tectis crepitans salit horrida grando,

    Verg. G. 1, 449; so,

    grando,

    Ov. M. 14, 543:

    farre pio placant et saliente sale,

    Tib. 3, 4, 10; cf.:

    farre pio et saliente micā,

    Hor. C. 3, 23, 20:

    farra micaeque salientis honorem,

    Ov. F. 4,409:

    cor salit,

    leaps, beats, palpitates, Plaut. Cas. 2, 6, 62; cf. id. Cist. 2, 3, 9; Pers. 3, 111; Sen. Herc. Oet. 708; Verg. G. 3, 460:

    pectora trepido motu,

    Ov. M. 8, 606:

    viscera,

    id. ib. 6, 390:

    temptatae pollice venae,

    id. ib. 10, 289; cf. id. H. 20, 139:

    supercilium,

    Plaut. Ps. 1, 1, 105:

    e terrāque exorta repente arbusta salirent,

    Lucr. 1, 187.—
    * B.
    Trop.:

    aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus,

    Hor. S. 2, 6, 34.—
    II.
    Act., of the copulation of animals, to leap, cover, Varr. R. R. 2, 2, 14; 2, 4, 8; 2, 7, 8 sq.; 3, 6, 3; 3, 10, 3; Ov. A. A. 2, 485; Lucr. 4, 1196.—Hence, sălĭens, entis, P. a.; only in plur. subst.: sălĭentes, ĭum, f. (sc. aquae), springs, fountains, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2; Vitr. 8, 3, 6; Plin. 36, 15, 24, § 121; Front. Aquaed. 9; 87 fin.; 103; 104; Dig. 19, 1, 15 al.

    Lewis & Short latin dictionary > salsa

  • 56 subicio

    sūb-ĭcĭo (less correctly subjĭcĭo; post-Aug. sometimes sŭb-), jēci, jectum, 3, v. a. [sub-jacio].
    I.
    Lit., to throw, lay, place, or bring under or near (cf. subdo); in all senses construed with acc. and dat., or with acc. and sub and acc.; not with sub and abl. (v. Madvig. ad Cic. Fin. 2, 15, 48; cf. II. B. 2. infra).
    A.
    In gen.: si parum habet lactis mater, ut subiciat (agnum) sub alterius mammam. Varr. R. R. 2, 1, 20:

    manum ventri et sub femina (boum),

    Col. 6, 2, 6: nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant, discharged their javelins and darts below, i. e. between the wagons and the wheels, Caes. B. G. 1, 26:

    biremes, subjectis scutulis, subduxit,

    id. B. C. 3, 40:

    ligna et sarmenta circumdare ignemque circum subicere coeperunt,

    Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; cf.:

    ignes tectis ac moenibus,

    id. Cat. 3, 1, 2:

    ignem,

    id. Rab. Post. 6, 13; Auct. B. Afr. 87, 1; 91, 3; Ov. M. 1, 229 al.:

    faces,

    Cic. Mil. 35, 98; Vell. 2, 48, 3; Val. Max. 5, 5, 4:

    bracchia pallae,

    Ov. M. 3, 167:

    eburnea collo Bracchia,

    id. Am. 3, 7, 7:

    scuto sinistram, Canitiem galeae,

    id. Tr. 4, 1, 74:

    laxiorem sinum sinistro bracchio,

    Quint. 11, 3, 146:

    umeros lecto,

    Val. Max. 4, 1, 12:

    pallium togae,

    id. 2, 2, 2:

    ova gallinis,

    Plin. 18, 26, 62, § 231; 10, 59, 79, § 161:

    cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,

    Cic. Rep. 1, 16:

    ossa subjecta corpori,

    id. N. D. 2, 55, 139 et saep:

    sub aspectum omnium rem subicit,

    Auct. Her. 4, 47, 60:

    res sub oculos,

    Quint. 8, 6, 19:

    aliquid oculis,

    Cic. Or. 40, 139; Liv. 3, 69; Quint. 2, 18, 2:

    oves sub umbriferas rupes,

    to place near, close to, Varr. R. R. 2, 2, 11:

    castris legiones,

    Caes. B. C. 3, 56:

    aciem suam castris Scipionis,

    id. ib. 3, 37:

    se iniquis locis,

    id. ib. 3, 85:

    terram ferro,

    to throw up with the share, to plough up, Cic. Leg. 2, 18, 45 Moser N. cr.: corpora saltu Subiciunt in equos, throw up, i. e. mount, Verg. A. 12, 288:

    pavidum regem in equum,

    to set, Liv. 31, 37:

    me e postremo in tertium locum esse subjectum,

    have been brought, Cic. Toga Cand. Fragm. p. 522 Orell.: copias integras vulneratis defessisque subiciebat, i. e. put in the place of, substituted, Auct. B. Alex. 26, 2.—Hence ( poet.): se subicere, to mount, grow:

    quantum vere novo viridis se subicit alnus,

    shoots up, Verg. E. 10, 74:

    laurus Parva sub ingenti matris se subicit umbrā,

    id. G. 2, 19 Forbig. ad loc.—
    B.
    In partic.
    1.
    To hand to, supply:

    cum ei libellum malus poëta de populo subjecisset,

    Cic. Arch. 10, 25:

    ipse manu subicit gladios ac tela ministrat,

    Luc. 7, 574.—
    2.
    To substitute false for true; to forge, counterfeit (syn.:

    suppono, substituo): testamenta,

    Cic. Phil. 14, 3, 7:

    testamentum mariti,

    Quint. 9, 2, 73:

    locupleti falsum testamentum,

    Val. Max. 9, 4, 1:

    partum,

    Dig. 25, 4, 1 fin.:

    falsum aliquid,

    Quint. 12, 3, 3:

    aes pro auro in pignore dando,

    Dig. 13, 7, 36:

    fratrem suum,

    Just. 1, 9.—
    3.
    To suborn:

    subicitur L. Metellus ab inimicis Caesaris, qui hanc rem distrahat,

    Caes. B. C. 1, 33:

    testes frequenter subici ab adversario solent,

    Quint. 5, 7, 12:

    suspitione subjecti petitoris non carebit,

    id. 4, 2, 96.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    1.
    To submit, subject:

    ea quae sub sensus subjecta sunt,

    Cic. Ac. 2, 23, 74:

    res, quae subjectae sunt sensibus,

    id. Fin. 5, 12, 36; id. Ac. 1, 8, 31:

    cogitationi aliquid subicere,

    submit, id. Clu. 2, 6; Quint. 5, 12, 13;

    ait (Epicurus), eos neque intellegere neque videre, sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda sententia,

    i. e. what meaning is to be attributed to it, Cic. Fin. 2, 15, 48 B. and K.; Madvig. ad loc.; cf.:

    huic verbo (voluptas) omnes qui Latine sciunt duas res subiciunt, laetitiam in animo, commotionem suavem jucunditatis in corpore,

    id. ib. 2, 4, 13:

    dico eum non intellegere interdum, quid sonet haec vox voluptatis, id est, quae res huic voci subiciatur,

    id. ib. 2, 2, 6; cf.: quaeritur, quae res ei (nomini) subicienda sit, Quint. 7, 3, 4.—
    2.
    To substitute:

    mutata, in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet,

    Cic. Or. 27, 92; so Quint. 3, 6, 28:

    aliud pro eo, quod neges,

    id. 6, 3, 74 et saep.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to place under, to make subject, to subject:

    subiciunt se homines imperio alterius et potestati,

    i. e. submit, Cic. Off. 2, 6, 22; cf. Caes. B. G. 7, 1:

    exteras gentes servitio,

    Liv. 26, 49:

    Albius et Atrius quibus vos subjecistis,

    id. 28, 28, 9:

    ut alter alterius imperio subiceretur,

    id. 28, 21, 9:

    gentem suam dicioni nostrae,

    Tac. A. 13, 55; Curt. 8, 1, 37; cf.:

    Gallia securibus subjecta,

    Caes. B. G. 7, 77:

    omnia praeter eam (virtutem) subjecta, sunt sub fortunae dominationem,

    Auct. Her. 4, 17, 24:

    nos sub eorum potestatem,

    id. 2, 31, 50:

    matribus familias sub hostilem libidinem subjectis,

    id. 4, 8, 12:

    sub aspectus omnium rem subjecit,

    id. 4, 47, 60; cf.:

    deos penatis subjectos esse libidini tribuniciae,

    Cic. Dom. 40, 106:

    populum senatui,

    Val. Max. 8, 9, 1:

    si virtus subjecta sub varios incertosque casus famula fortunae est,

    Cic. Tusc. 5, 1, 2:

    id quod sub eam vim subjectum est,

    id. Top. 15, 58:

    cujus victus vestitusque necessarius sub praeconem subjectus est,

    id. Quint. 15, 49 B. and K.:

    bona civium voci praeconis,

    id. Off. 2, 23. 83;

    for which, simply reliquias spectaculorum,

    to expose for sale, Suet. Calig. 38; so,

    delatores,

    id. Tit. 8:

    hiemi navigationem,

    to subject, expose, Caes. B. G. 4, 36:

    domum periculo,

    Quint. 7, 1, 53:

    scelus fraudemque nocentis odio civium,

    Cic. de Or. 1, 46, 202:

    fortunas innocentium fictis auditionibus,

    id. Planc. 23, 56:

    aliquid calumniae,

    Liv. 38, 48.—
    2.
    To subject or subordinate a particular to a general, to range or treat it under, append it to, etc.; in the pass., to be ranged under or comprised in any thing:

    quattuor partes, quae subiciuntur sub vocabulum recti,

    Auct. Her. 3, 4, 7 B. and K.:

    unum quodque genus exemplorum sub singulos artis locos subicere,

    id. 4, 2, 3; cf. with dat.:

    formarum certus est numerus, quae cuique generi subiciantur,

    Cic. Top. 8, 33:

    qui vocabulum sive appellationem nomini subjecerunt tamquam speciem ejus,

    Quint. 1, 4, 20; cf.:

    sub metum subjecta sunt pigritia, pudor, terror, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 7, 16; 4, 8, 19; Quint. 3, 5, 1:

    fas, justum, etc.... subici possunt honestati,

    id. 3, 8, 26:

    dicere apte plerique ornatui subiciunt,

    id. 1, 5, 1 et saep.—
    3.
    To place under in succession or order, in speaking or writing, i. e. to place after, let follow, affix, annex, append, subjoin (cf.:

    addo, adicio): post orationis figuras tertium quendam subjecit locum,

    Quint. 9, 1, 36:

    longis (litteris) breves subicere,

    id. 9, 4, 34:

    B litterae absonam et ipsam S subiciendo,

    id. 12, 10, 32:

    narrationem prooemio,

    id. 4, 2, 24; cf. id. 5, 13, 59:

    cur sic opinetur, rationem subicit,

    adds, subjoins, Cic. Div. 2, 50, 104:

    quod subicit, Pompeianos esse a Sullā impulsos, etc.,

    id. Sull. 21, 60:

    a quibusdam senatoribus subjectum est,

    Liv. 29, 15, 1:

    subicit Scrofa: De formā culturae hoc dico, etc.,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    non exspectare responsum et statim subicere, etc.,

    Quint. 9, 2, 15:

    edicto subjecisti, quid in utrumque vestrum esset impensum,

    Plin. Pan. 20, 5 et saep.:

    vix pauca furenti Subicio,

    i. e. answer, reply, Verg. A. 3, 314.—
    4.
    To comprehend under, collect or embrace in:

    per quam res disperse et diffuse dictae unum sub aspectum subiciuntur,

    Cic. Inv. 1, 52, 98.—
    5.
    To bring forward, propose, adduce; to bring to mind, prompt, suggest, etc.:

    si meministi id, quod olim dictum est, subice,

    Ter. Phorm. 2, 3, 40 Ruhnk.; cf.:

    cupio mihi ab illo subici, si quid forte praetereo,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 25:

    subiciens, quid dicerem,

    id. Fl. 22, 53:

    quae dolor querentibus subicit,

    Liv. 3, 48; 45, 18:

    nec tibi subiciet carmina serus amor,

    Prop. 1, 7, 20:

    spes est Peliā subjecta creatis,

    Ov. M. 7, 304.—Hence, sub-jectus, a, um, P. a.
    A.
    Of places, lying under or near, bordering upon, neighboring, adjacent:

    alter (cingulus terrae) subjectus aquiloni,

    Cic. Rep. 6, 20:

    Heraclea, quae est subjecta Candaviae,

    Caes. B. C. 3, 79:

    Ossa,

    Ov. M. 1, 155:

    rivus castris Scipionis subjectus,

    Caes. B. C. 3, 37:

    subjectus viae campus,

    Liv. 2, 38: Armenia subjecta suo regno (opp. Cappadocia longius remota), Auct. B. Alex. 35, 2; 28, 3: genae deinde ab inferiore parte tutantur subjectae, Cic. N. D. 2, 57, 143.—
    B.
    (Acc. to II. B. 1.) Subjected, subject:

    si quidem Ea (natura deorum) subjecta est ei necessitati,

    Cic. N. D. 2, 30, 77:

    servitio,

    Liv. 26, 49, 8:

    subjectior in diem et horam Invidiae,

    exposed, Hor. S. 2, 6, 47:

    ancipiti fortunae,

    Val. Max. 7, 2, ext. 2:

    species, quae sunt generi subjectae,

    subordinate, Quint. 5, 10, 57:

    tum neque subjectus solito nec blandior esto,

    submissive, Ov. A. A. 2, 411; cf.:

    parcere subjectis et debellare superbos,

    Verg. A. 6, 853.— Subst.: sub-jectus, i, m., an inferior, subject:

    (vilicus), qui, quid aut qualiter faciendum sit, ab subjecto discit,

    Col. 1, 2, 4; 11, 1, 25:

    Mithridates ab omnibus subjectis singula exquirens, etc.,

    Plin. 25, 2, 3, § 7.—
    C.
    In the later philos. and gram. lang.: subjec-tum, i, n. (sc. verbum), that which is spoken of, the foundation or subject of a proposition:

    omne quicquid dicimus aut subjectum est aut de subjecto aut in subjecto est. Subjectum est prima substantia, quod ipsum nulli accidit alii inseparabiliter, etc.,

    Mart. Cap. 4, § 361; App. Dogm. Plat. 3, p. 34, 4 et saep.—
    * Adv.: subjectē (cf. B. supra), humbly, submissively:

    haec quam potest demississime et subjectissime exponit,

    Caes. B. C. 1, 84 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > subicio

  • 57 Tauri Thermae

    ăqua, ae (ACVA, Inscr. Grut. 593, 5; gen. aquāï, Plaut. Mil. 2, 6, 71; Lucr. 1, 284; 1. 285; 1, 307; 1, 454 et saep.; Verg. A. 7, 464; poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15; Cic. Arat. 179; Prud. Apoth. 702; the dat. aquaï also was used acc. to Charis. p. 538; v. Neue, Formenl. I. pp. 9, 11, 12; pp. 14 sq.;

    aquae, as trisyl.,

    Lucr. 6, 552 Lachm.), f. [cf. Sanscr. ap = water; Wallach. apa, and Goth. ahva = river; old Germ. Aha; Celt. achi; and the Gr. proper names Mess-api-oi and gê Api-a, and the Lat. Apuli, Apiola; prob. ultimately con. with Sanscr. ācus = swift, ācer, and ôkus, from the notion of quickly, easily moving. Curtius.].
    I.
    A.. Water, in its most gen. signif. (as an element, rainwater, river-water, sea-water, etc.; in class. Lat. often plur. to denote several streams, springs, in one place or region, and com. plur. in Vulg. O. T. after the Hebrew):

    aër, aqua, terra, vapores, Quo pacto fiant,

    Lucr. 1, 567: SI. AQVA. PLVVIA. NOCET, Fragm. of the XII. Tab. ap. Dig. 40, 7, 21; cf. Dirks. Transl. p. 486; so also of titles in the Digg. 39, 3; cf. ib. 43, 20:

    pluvialis,

    rain-water, Ov. M. 8, 335, and Sen. Q. N. 3, 1; so,

    aquae pluviae,

    Cic. Mur. 9, 22; Plin. 2, 103, 106, § 233; Quint. 10, 1, 109 (and pluviae absol., Cic. Att. 15, 16, B; Lucr. 6, 519; Verg. G. 1, 92; Ov. F. 2, 71; Plin. 2, 106, 110, § 227); so,

    caelestes aquae,

    Hor. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; 5, 12, 2; Plin. 17, 2, 2, § 14; so,

    aquae de nubibus,

    Vulg. 2 Reg. 22, 12: aquae nivis, snow-water, ib. Job, 9, 30:

    fluvialis,

    river-water, Col. 6, 22; so,

    aqua fluminis,

    Vulg. Jer. 2, 18:

    aquaï fons,

    Lucr. 5, 602:

    fons aquae,

    Vulg. Gen. 24, 13:

    fontes aquarum, ib. Joel, 1, 20: flumen aquae,

    Verg. A. 11, 495:

    fluvius aquae,

    Vulg. Apoc. 22, 1:

    rivus aquae,

    Verg. E. 8, 87:

    rivi aquarum,

    Vulg. Isa. 32, 2:

    torrens aquae,

    ib. Macc. 5, 40; and plur., ib. Jer. 31, 9: dulcis, fresh-water, Fr. eau douce, Lucr. 6, 890:

    fons aquae dulcis,

    Cic. Verr. 4, 118; and plur.:

    aquae dulces,

    Verg. G. 4, 61; id. A. 1, 167: marina, sea-water (v. also salsus, amarus), Cic. Att. 1, 16; so,

    aquae maris,

    Vulg. Gen. 1, 22; ib. Exod. 15, 19:

    dulcis et amara aqua,

    ib. Jac. 3, 11:

    perennis,

    never-failing, Liv. 1, 21; and plur.:

    quo in summo (loco) est aequata agri planities et aquae perennes,

    Cic. Verr. 4, 107:

    aqua profluens,

    running-water, id. Off. 1, 16, 52; so,

    currentes aquae,

    Vulg. Isa. 30, 25; so,

    aqua viva,

    living-water, Varr. L. L. 5, 26, 35; Vulg. Gen. 26, 19; and plur.:

    aquae vivae,

    ib. Num. 19, 17;

    and in a spiritual sense: aqua viva,

    ib. Joan. 4, 10; so,

    vitae,

    ib. Apoc. 22, 17:

    aquae viventes,

    ib. Lev. 14, 5:

    stagna aquae,

    standing-water, Prop. 4, 17, 2; and plur., Vulg. Psa. 106, 35; so, stativae aquae, Varr. ap. Non. p. 217, 2:

    aquae de puteis,

    well-water, Vulg. Num. 20, 17:

    aqua de cisternā,

    cisternwater, ib. 2 Reg. 23, 16; so,

    aqua cisternae,

    ib. Isa. 36, 16:

    aquae pessimae,

    ib. 4 Reg. 2, 19:

    aqua recens,

    Verg. A. 6, 636:

    turbida,

    Vulg. Jer. 2, 18:

    crassa,

    ib. 2 Macc. 1, 20:

    munda,

    ib. Heb. 10, 22:

    purissima,

    ib. Ezech. 34, 18:

    aquae calidae,

    warm-water, ib. Gen. 36, 24; and absol.:

    calida,

    Cato, R. R. 156, 3; Plin. 25, 7, 38, § 77; Tac. G. 22;

    and contr.: calda,

    Col. 6, 13; Plin. 23, 4, 41, § 83: aqua fervens, boiling-water:

    aliquem aquā ferventi perfundere,

    Cic. Verr. 1, 67:

    aqua frigida,

    cold-water, Plaut. Cist. 1, 1, 37; Vulg. Prov. 25, 23; ib. Matt. 10, 42; and absol.:

    frigida,

    Cels. 1, 5; Plin. Ep. 3, 5, 11; Quint. 5, 11, 31: aqua decocta, water boiled and then cooled with ice or snow, Mart. 14, 116; and absol.:

    decocta,

    Juv. 5, 50; Suet. Ner. 48 al.—
    B.
    Particular phrases.
    1.
    Praebere aquam, to invite to a feast, to entertain (with ref. to the use of water at table for washing and drinking), Hor. S. 1, 4, 88 (cf. id. ib. 2, 2, 69).—
    2.
    Aquam aspergere alicui, to give new life or courage, to animate, refresh, revive (the fig. taken from sprinkling one who is in a swoon):

    ah, adspersisti aquam! Jam rediit animus,

    Plaut. Truc. 2, 4, 15.—
    3.
    Aqua et ignis, to express the most common necessaries of life:

    non aquā, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitiā,

    Cic. Lael. 6, 22.—Hence aquā et igni interdicere alicui, to deny intercourse or familiarity with one, to exclude from civil society, to banish, Cic. Phil. 1, 9; so the bride, on the day of marriage, received from the bridegroom aqua et ignis, as a symbol of their union: aquā et igni tam interdici solet damnatis quam accipiunt nuptae, videlicet quia hae duae res humanam vitam maxime continent, Paul. ex Fest. p. 3 Müll. (this custom is differently explained in [p. 148] Varr. L. L. 5, 9, 18): aquam et terram petere, of an enemy (like gên kai hudôr aitein), to demand submission, Liv. 35, 17:

    aquam ipsos (hostes) terramque poscentium, ut neque fontium haustum nec solitos cibos relinquerent deditis,

    Curt. 3, 10, 8.— Provv.
    a.
    Ex uno puteo similior numquam potis Aqua aquaï

    sumi quam haec est atque ista hospita,

    you can't find two peas more like, Plaut. Mil. 1, 6, 70 sq. —
    b.
    In aquā scribere = kath hudatos graphein, to write in water, of something transient, useless:

    cupido quod dicit amanti, In vento et rapidā scribere oportet aquā,

    Cat. 70, 4 (cf. Keats' epitaph on himself: here lies one whose name was writ in water; and the Germ., etwas hinter die Feueresse schreiben).—
    II.
    Water, in a more restricted sense.
    A.
    The sea:

    coge, ut ad aquam tibi frumentum Ennenses metiantur,

    on the sea-coast, Cic. Verr. 2, 3, 83:

    laborum quos ego sum terrā, quos ego passus aquā,

    Ov. P. 2, 7, 30:

    findite remigio aquas!

    id. F. 3, 586.— Trop.: Venimus in portum... Naviget hinc aliā jam mihi linter aquā, in other waters let my bark now sail (cf. Milton in the Lycidas:

    To-morrow to fresh woods and pastures new),

    Ov. F. 2, 864.—
    B.
    = la. cus, a lake:

    Albanae aquae deductio,

    Cic. Div. 1, 44 fin.
    C.
    A stream, a river. in Tuscae gurgite mersus aquae, i. e. Albula, Ov. F. 4, 48:

    alii in aquam caeci ruebant,

    Liv. 1, 27:

    sonitus multarum aquarum,

    of many streams, Vulg. Isa. 17, 12; ib. Apoc. 1, 15; 19, 6:

    lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum,

    along the watercourses, ib. Psa. 1, 3.—
    D.
    Rain:

    cornix augur aquae,

    Hor. C. 3, 17, 12:

    deūm genitor effusis aethera siccat aquis,

    Ov. F. 3, 286:

    multā terra madescit aquā,

    id. ib. 6, 198:

    aquae magnae bis eo anno fuerunt,

    heavy rains, a flood, inundation, Liv. 24, 9; 38, 28.—
    E.
    In the plur., medicinal springs, waters, baths.
    1.
    In gen.:

    ad aquas venire,

    Cic. Planc. 27, 65; id. Fam. 16, 24, 2:

    aquae caldae,

    Varr. L. L. 9, 69, p. 219 Müll.:

    aquae calidae,

    Plin. 2, 103, 106, § 227:

    aquae medicatae,

    Sen. Q. N. 3, 25:

    aquae Salutiferae,

    Mart. 5, 1.—Hence,
    2.
    As prop. noun, Waters. Some of the most important were.
    a.
    Ăquae Ăpollĭnāres, in Etruria, prob. the Phoebi vada of Mart. 6, 42, 7, now Bagni di Stigliano, Tab. Peut.—
    b. c.
    Ăquae Baiae, in Campania, Prop. 1, 11, 30; earlier called Ăquae Cūmānae, Liv. 41, 16.—
    d. (α).
    In Britain, now Bath; also called Ăquae Sōlis, Itin Anton.—
    (β).
    In Zeugitana on the Gulf of Carthage, now Hammam Gurbos, Liv. 30, 24, 9; Tab. Peut.—
    (γ).
    In Gallia, now Vichy on the Allier, Tab. Theod.—
    e. f.
    Ăquae Mattĭăcae, among the Mattiaci in Germany, now Wiesbaden, Amm. 29, 4, also called Fontes Mattĭăci in Plin. 31, 2, 17, § 20.—
    g.
    Ăquae Sextĭae, near Massilia, once a famous watering-place, now Aix, Liv Epit 61; Vell. 1, 15; Plin. 3, 4, 5, § 36.—
    h.
    Ăquae Tauri or Tauri Thermae, in Etruria, now Bagni di Ferrata, Plin. 3, 5, 8, § 52. V. Smith, Dict. Geog., s. v. Aquae.—
    F.
    The water in the water-clock. From the use of this clock in regulating the length of speeches, etc. (cf. clepsydra), arose the tropical phrases,
    (α).
    Aquam dare, to give the advocate time for speaking, Plin. Ep. 6, 2, 7.—
    (β).
    Aquam perdere, to spend time unprofitably, to waste it, Quint. 11, 3, 52.—
    (γ).
    Aqua haeret, the water stops, i.e. I am at a loss, Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hac causā mihi aqua haeret,

    id. ad Q. Fr. 2, 7.—
    G.
    Aqua intercus, the water under the skin of a dropsical person;

    hence, as med. t.,

    the dropsy, Plaut. Men. 5, 4, 3:

    medicamentum ad aquam intercutem dare,

    Cic. Off. 3, 24, 92:

    decessit morbo aquae intercutis,

    Suet. Ner 5; cf. Cels. 2, 8.— Trop.: aquam in animo habere intercutem, Lucil. ap. Non. p. 37, 3.—
    III.
    Aqua, the name of a constellation, Gr. Hudôr:

    hae tenues stellae perhibentur nomine Aquāī,

    Cic. Arat. 179 (as translation of tous pantas kaleousin Hudôr); v. Orell. ad h. l.

    Lewis & Short latin dictionary > Tauri Thermae

  • 58 rě̄kà

    rě̄kà Grammatical information: f. ā Accent paradigm: b? Proto-Slavic meaning: `river'
    Old Church Slavic:
    rěka `river' [f ā]
    Russian:
    reká `river' [f ā], rekú [Accs];
    reká `river' [f ā], réku [Accs] \{1\}
    Czech:
    řeka `river' [f ā]
    Slovak:
    rieka `river' [f ā]
    Polish:
    rzeka `river' [f ā]
    Slovincian:
    řė̂kă `river' [f ā]
    Upper Sorbian:
    rěka `river' [f ā]
    Lower Sorbian:
    rěka `river' [f ā]
    Serbo-Croatian:
    rijèka `river' [f ā];
    Čak. rĩka (Vrgada) `river' [f ā];
    Čak. riekȁ (Orbanići) `river' [f ā]
    Slovene:
    rẹ́ka `river' [f ā]
    Bulgarian:
    reká `river' [f ā]
    Indo-European reconstruction: h₃roiH-
    Other cognates:
    Lat. rīvus `brook, stream'
    ;
    OIr. ríathor `torrent'
    Notes:
    \{1\} AP (b) in Old Russian (Zaliznjak 1985: 135).

    Slovenščina-angleščina big slovar > rě̄kà

  • 59 ròjь

    ròjь Grammatical information: m. jo Accent paradigm: b Proto-Slavic meaning: `swarm'
    Russian:
    roj `swarm' [m jo], rója [Gens];
    rôj `swarm' [m jo] \{1\}
    Belorussian:
    roj `swarm' [m jo], rojá [Gens]
    Ukrainian:
    rij `swarm' [m jo], rojá [Gens]
    Czech:
    roj `swarm' [m jo]
    Slovak:
    roj `swarm' [m jo];
    rôj (dial.) `swarm' [m jo]
    Polish:
    rój `swarm' [m jo], roju [Gens]
    Serbo-Croatian:
    rȏj `swarm' [m jo], rȍja [Gens];
    Čak. ruõj (ruȏj) (Orbanići) `swarm' [m jo], rojȁ [Gens]
    Slovene:
    ròj `swarm' [m jo], rója [Gens]
    Bulgarian:
    roj `swarm' [m jo]
    Indo-European reconstruction: h₃roiH-o-
    Other cognates:
    Lat. rīvus `brook, stream'
    ;
    OIr. ríathor `torrent' [m??]
    Notes:
    \{1\} According to Zaliznjak (1985: 134), the Old Russian evidence points to AP (b), cf. rojá [Gens] in Deržavin (Illič-Svityč 1963: 52).

    Slovenščina-angleščina big slovar > ròjь

  • 60 ὀρίνω

    ὀρίνω, - ομαι
    Grammatical information: v.
    Meaning: `to excite, to stir' (Il.);
    Other forms: Lesb. ὀρίννω only Hdn., - ν- Alc.; s. Hamm Gramm. 36 a. 131 w. n. 313), aor. ὀρῖναι, - ασθαι, pass. ὀρινθῆναι.
    Compounds: Also w. συν-, ἐξ-, ἀν-.
    Derivatives: ὀρίντης m. `exciter' (Theognost.).
    Origin: IE [Indo-European] [new; now 327 etc.] * h₃r(e)i- `set in movement'
    Etymology: The present ὀρί̄νω, from where the other forms come, can stand for either for *ὀρι-ν-ι̯ω (combin. of nasal- a. yotpresent like κλίνω; Brugmann Grundr 2. II:3, 333) or for *ὀρῑ-νϜ-ω (themat. reshaped νυ-present; Schwyzer 698); further analysis uncertain. Disyllabic ori- is found also in Arm. ipv. ari `stand up', aor. y-are-ay (\< - ari-) `I stand up' as well as in Lat. ori-tur, orī-gō (which can however also be explained diff.); quite uncertain ΌριϜων Corinth. horsename (Fraenkel Gnomon 22, 238). Without ὀ-, we get a reduced grade rī̆- with many possibilities of connection, a.o. Lat. rīvus m. `brook' (s. W.-Hofmann s.v.); all are assembled under er-, ( e)r-ei-, ( e)r-eu- etc. `set in movement' (WP. 1, 136ff., Pok. 326ff.). This should now be * h₃r(e)i-, which will have the root of ὄρνυμι (s.v.).
    Page in Frisk: 2,417-418

    Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > ὀρίνω

См. также в других словарях:

  • Rivus — (lat.), Bach. R. herculanĕus, Bach mit sehr klarem Wasser, welcher 43,000 Schritte von Rom in die Wasserleitung Anio novus fiel …   Pierer's Universal-Lexikon

  • RIVUS — vulgo RIZ Monasterium Galliae in Arvernis dioecesique Claromontensi, quemadmodum et Celsinariae Ceusilanges aut Ceausilanges: quae ambo, ut et Romanum Monasterium Roman Monstier, Carum Locum, Ambertam Ambierte in Lugdunensi parochia, ac… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • rivus — rivùs, ì adj. (4) 1. vingiuotas: Būt netoli, tik kelias labai rivus Trgn. 2. prk. suktas: Jo nesuprasi: kalba tokia rivi, kad ir suveda, ir nuveda, ir priveda, ir vis nei pradžios, nei galo, nei in ką lenkia Trgn …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • Rivus Appartements — (Леоганг,Австрия) Категория отеля: 4 звездочный отель Адрес: Hütten 50, 5771 Леог …   Каталог отелей

  • RIVUS Francorum — castrum Liguriae, in Ducatu Mediolanensi inter Alexandriam 12. et Astam 6. milliar. Refrancore …   Hofmann J. Lexicon universale

  • RIVUS Morentini — vulgo Romorantin, castrum veloppidulum Galliae, ad Saleram maiorem in Secalonia, cuius caput habetur, in uno de sex Archidia conatibus Ecclesiae Aurelianensis: qui Archidiaconatus Secaloniae vocatur, et Rivum Morentini, Tauricaum in Secalonia… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • rivus lacrimalis — SYN: lacrimal pathway. [L. rivus, stream, + Mediev. L. lacrimalis, fr. L. lacrima, a tear] * * * [TA] the pathway by which the tears reach the lacrimal lake from the excretory ductules of the lacrimal gland …   Medical dictionary

  • rivus lacrimalis — Eng. Rivus lacrimalis Canal situado entre los bordes palpebrales cerrados y el globo ocular …   Diccionario de oftalmología

  • Rivus lacrimalis — Ri̱vus la|crima̱lis [lat. rivus = Bach] m; , ...vi ...les: „Tränenbach“, feine, dreiseitige, quer zum Augapfel verlaufende Rinne zwischen dem Augapfel und den Rändern der (geschlossenen) Augenlider (durch diese Rinne fließen die Tränen in den… …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Rivus lacrimalis — ašarų upelis statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Rivus lacrimalis ryšiai: platesnis terminas – ašarų aparatas …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • rivus — ri·vus (riґvəs) pl. riґvi [L.] a brook, or little stream …   Medical dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»