-
1 rectus
rēctus, a, um, PAdi. (rego), geradegerichtet, d.i. in gerader (wagerechter od. senkrechter) Richtung, gerade, griech. ὀρθός (Ggstz. curvus, incurvatus, recurvatus, flexus, flexuosus, inclinatus u. dgl.), I) eig.: a) in wagerechter Richtung: ostium, die gerade auf die Straße führende, die Vordertür (Ggstz. posticum), Plaut.: via, platea, Komik.: iter r. et simplex (Ggstz. iter flexuosum), im Ohre, Cels.: recto itinere ad Iberum contendere, Caes.: recto itinere Romam ad consules et liberos fugere, Liv.; vgl. recto limite grassari, Ov., u. recto flumine alqm ducere, Verg.: rectā et expeditā via ire, Liv.: rectā viā ire ad etc., Komik.: ad me rectā rectam habet viam, Plaut.: huc rectus ex Africa cursus est, Liv.: saxa, quae rectis lineis suos ordines servant, Caes.: instructi rectā acie (Ggstz. inconditum agmen), Liv.: aes r., das gerade, geradlinige Erz (v. der Tuba), Iuven.: intestinum r., Mastdarm, Cels.: vena r. (Ggstz. v. transversa, curva), Cels.: recti oculi, gerader, unverwandter, ruhiger Blick, Cic. (vgl. oculus): u. so r. acies (Augen), Ov.: crus rectius, Hor.: cui rectior est coma, gerader, schlichter, ungelockter (Ggstz. crispulus), Sen. – iter non agit in rectum (geradeaus), sed in orbem curvat eundem, Ov. met. 2, 715. – b) v. senkrechter Richtung, gerade, senkrecht, aufrecht, arduae et rectae prope rupes, Liv.: rupes ita rectis saxis, ut etc., Liv.: rectis lineis in caelestem locum subvolare, Cic.: ita iacĕre talum, ut rectus assistat, Cic.: qui ita talus erit iactus, ut cadat rectus, Cic.: anguis longā trabe rectior exstat, Ov. – v. der Körperhaltung, -stellung, ut recta sint brachia, Quint.: caput r. (Ggstz. c. deiectum, supinum, in latus inclinatum), Quint.: quidam promptius recti, quidam resupinati, quidam etiam inclinati reddunt (urinam), Cels.: rectus insistit, rectus incedit, aufrecht, Cels. u. Capit.: u. so stans et rectus (Ggstz. humilis et ad terram more quadrupedum abiectus), Lact.: u. senectus, Iuven.: octo homines recti, gerade gewachsene, geradgliederige, schlanke, Catull.: u. so puella r., Hor.: servitia rectiora, Suet. – tunica recta, der nach alter Sitte mit senkrecht gezogenen Kettenfäden gewebte Rock, Plin. 8, 194: dass. vestis recta, Isid. orig. 19, 22, 18: Plur. subst., rectae, Fest. 277 (a), 8. – neutr. plur. subst., recta montium, steile Höhen (Ggstz. collium flexa u. porrecta camporum), Min. Fel. 17, 10. – c) v. Tone usw., nicht von der Tonleiter abweichend, weder steigend noch fallend, schlicht (Ggstz. inclinatus, flexus), sonus r. (Ggstz. inclinatio vocis), Quint. vox, Quint. – d) als gramm. t. t.: casus r., der nicht gebeugte K., der Nominativ (Ggstz. c. obliquus), Varro LL., Quint. u.a. Gramm.
II) übtr.: 1) gerade, recht, aufrecht, rectā viā rem narrare ordine, ohne Umschweife, Ter.: rem rectā viā reputare, Ter.: rectam instas viam (bist auf dem r. Weg); ea res est, Plaut.: in rectam viam redire, Plaut.: rectissimam ad virtutem viam deligere, Quint. – rectum neutr. adv., geradeswegs, rectum ambula, Auct. inc. de mont. Sina et Sion 14. – quo vobis mentes rectae quae stare solebant antehac, aufrecht zu stehen, nicht zu wanken, Enn. – 2) übtr., v. allem, was nicht von der geraden Bahn, von der Regel usw. abweicht, a) in physischer u. intellektueller Hinsicht, α) regelrecht, regelmäßig, sachgemäß, gehörig, richtig, figura r., Prop.: cena recta u. subst. bl. recta, eine regelmäßige, ordentliche Mahlzeit (Ggstz. sportula), Suet. u. Mart.: r. et iustum proelium, Liv.: nomina r., sichere Schuldposten (Schuldner), Hor. – quotusquisque tam rectus auditor, quem etc., so ordentlicher, so gehörig-, richtig gebildeter, Plin. ep.: ebenso iudex r., Quint. – β) schlicht, einfach, natürlich, commentarii Caesaris, Cic.: simplex et r. dicendi genus, Quint.: u. so r. genus, Ggstz. figurae, Quint.: sermo rectus et secundum naturam enuntiatus, Quint.: oratio recta an ordine permutato, Quint.: orator rectus et sanus, Plin. ep. – in utroque genere (der Schauspieler- u. Ringergebärden) quae sunt recta et simplicia laudantur, Cic. – u. einfach, offen, aufrichtig, qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia tractaverit, Quint.: recta et vera loquere, Plaut. – γ) recht, richtig, fehlerflei (Ggstz. pravus, vitiosus), quod dici solet, domus recta est, ist ohne Fehler, ohne Makel, Suet. – consilia r., Ter.: iudicium r., Sen.: quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava, Cic. – si quid novisti rectius istis, Hor. – erit haec quidem rectissima fortasse ratio, Quint. – rectum est m. Infin., uni medico rectius esse aegrum committere, quam multis, Cic.: protinus ergo adhibere curam rectius erit, Quint. 10, 3, 18. – neutr. subst., rectum pravumque, Cic.: rectum verumque, Quint. – v. Pers., mit Genet., beatus iudicii rectus, wer ein richtiges Urteil hat, Sen. de vit. beat. 6, 2. – b) in moralischer Hinsicht, α) gerade, rechtlich, ehrlich (Ggstz. pravus, perversus), consilia r. (Ggstz. prava c.), Liv.: ingenia r. (Ggstz. ing. perversa), Plin. ep.: conscientia r., Cic. – v. Pers., gerade, geradsinnig, gerade durchgehend, unentwegt, sich treu bleibend (vgl. Stürenb. u. Benecke Cic. Arch. 3), ex quibus unus L. Caesar firmus est et rectus, Cic.: u. so vir r., vir r. et sanctus, Plin. ep.: vir alioqui rectus, integer, quietus, Plin. ep.: praetor populi Roman irectissimus, Cic.: rectissimus iudex Plin. ep.: adversus impios rectissimus iudex (v. Gott), Lact. – β) recht, sittlich gut, pflichtgemäß, tugendhaft (Ggstz. pravus), im Neutrum subst., das Rechte, Gute, Tugendhafte, griech. ὀρθόν (Ggstz. pravum), si benefacta recte facta sunt, et nihil recto rectius, certe ne bono quidem melius quicquam inveniri potest, Cic.: neque quicquam nisi honestum et rectum alter ab altero postulabit, Cic.: sine lege fidem rectumque colebant, Ov.: recti praeceptio pravique depulsio, Cic. – rectum est, es gebührt sich, ist recht, ist pflichtgemäß, m. folg. Infin., Cic. de off. 1, 137 u. so non (nec) rectum est m. folg. Infin., Cic. de fin. 3, 71.
-
2 rectus
rēctus, a, um, PAdi. (rego), geradegerichtet, d.i. in gerader (wagerechter od. senkrechter) Richtung, gerade, griech. ὀρθός (Ggstz. curvus, incurvatus, recurvatus, flexus, flexuosus, inclinatus u. dgl.), I) eig.: a) in wagerechter Richtung: ostium, die gerade auf die Straße führende, die Vordertür (Ggstz. posticum), Plaut.: via, platea, Komik.: iter r. et simplex (Ggstz. iter flexuosum), im Ohre, Cels.: recto itinere ad Iberum contendere, Caes.: recto itinere Romam ad consules et liberos fugere, Liv.; vgl. recto limite grassari, Ov., u. recto flumine alqm ducere, Verg.: rectā et expeditā via ire, Liv.: rectā viā ire ad etc., Komik.: ad me rectā rectam habet viam, Plaut.: huc rectus ex Africa cursus est, Liv.: saxa, quae rectis lineis suos ordines servant, Caes.: instructi rectā acie (Ggstz. inconditum agmen), Liv.: aes r., das gerade, geradlinige Erz (v. der Tuba), Iuven.: intestinum r., Mastdarm, Cels.: vena r. (Ggstz. v. transversa, curva), Cels.: recti oculi, gerader, unverwandter, ruhiger Blick, Cic. (vgl. oculus): u. so r. acies (Augen), Ov.: crus rectius, Hor.: cui rectior est coma, gerader, schlichter, ungelockter (Ggstz. crispulus), Sen. – iter non agit in rectum (geradeaus), sed in orbem curvat eundem, Ov. met. 2, 715. – b) v. senkrechter Richtung, gerade, senkrecht, aufrecht, arduae et rectae prope rupes, Liv.: rupes ita rectis saxis, ut etc., Liv.:————rectis lineis in caelestem locum subvolare, Cic.: ita iacĕre talum, ut rectus assistat, Cic.: qui ita talus erit iactus, ut cadat rectus, Cic.: anguis longā trabe rectior exstat, Ov. – v. der Körperhaltung, -stellung, ut recta sint brachia, Quint.: caput r. (Ggstz. c. deiectum, supinum, in latus inclinatum), Quint.: quidam promptius recti, quidam resupinati, quidam etiam inclinati reddunt (urinam), Cels.: rectus insistit, rectus incedit, aufrecht, Cels. u. Capit.: u. so stans et rectus (Ggstz. humilis et ad terram more quadrupedum abiectus), Lact.: u. senectus, Iuven.: octo homines recti, gerade gewachsene, geradgliederige, schlanke, Catull.: u. so puella r., Hor.: servitia rectiora, Suet. – tunica recta, der nach alter Sitte mit senkrecht gezogenen Kettenfäden gewebte Rock, Plin. 8, 194: dass. vestis recta, Isid. orig. 19, 22, 18: Plur. subst., rectae, Fest. 277 (a), 8. – neutr. plur. subst., recta montium, steile Höhen (Ggstz. collium flexa u. porrecta camporum), Min. Fel. 17, 10. – c) v. Tone usw., nicht von der Tonleiter abweichend, weder steigend noch fallend, schlicht (Ggstz. inclinatus, flexus), sonus r. (Ggstz. inclinatio vocis), Quint. vox, Quint. – d) als gramm. t. t.: casus r., der nicht gebeugte K., der Nominativ (Ggstz. c. obliquus), Varro LL., Quint. u.a. Gramm.II) übtr.: 1) gerade, recht, aufrecht, rectā viā rem narrare ordine, ohne Umschweife, Ter.: rem rectā viā reputare, Ter.: rectam instas viam (bist auf dem r.————Weg); ea res est, Plaut.: in rectam viam redire, Plaut.: rectissimam ad virtutem viam deligere, Quint. – rectum neutr. adv., geradeswegs, rectum ambula, Auct. inc. de mont. Sina et Sion 14. – quo vobis mentes rectae quae stare solebant antehac, aufrecht zu stehen, nicht zu wanken, Enn. – 2) übtr., v. allem, was nicht von der geraden Bahn, von der Regel usw. abweicht, a) in physischer u. intellektueller Hinsicht, α) regelrecht, regelmäßig, sachgemäß, gehörig, richtig, figura r., Prop.: cena recta u. subst. bl. recta, eine regelmäßige, ordentliche Mahlzeit (Ggstz. sportula), Suet. u. Mart.: r. et iustum proelium, Liv.: nomina r., sichere Schuldposten (Schuldner), Hor. – quotusquisque tam rectus auditor, quem etc., so ordentlicher, so gehörig-, richtig gebildeter, Plin. ep.: ebenso iudex r., Quint. – β) schlicht, einfach, natürlich, commentarii Caesaris, Cic.: simplex et r. dicendi genus, Quint.: u. so r. genus, Ggstz. figurae, Quint.: sermo rectus et secundum naturam enuntiatus, Quint.: oratio recta an ordine permutato, Quint.: orator rectus et sanus, Plin. ep. – in utroque genere (der Schauspieler- u. Ringergebärden) quae sunt recta et simplicia laudantur, Cic. – u. einfach, offen, aufrichtig, qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia tractaverit, Quint.: recta et vera loquere, Plaut. – γ) recht, richtig, fehlerflei (Ggstz. pravus, vitiosus), quod dici solet, domus recta est, ist ohne Fehler,————ohne Makel, Suet. – consilia r., Ter.: iudicium r., Sen.: quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava, Cic. – si quid novisti rectius istis, Hor. – erit haec quidem rectissima fortasse ratio, Quint. – rectum est m. Infin., uni medico rectius esse aegrum committere, quam multis, Cic.: protinus ergo adhibere curam rectius erit, Quint. 10, 3, 18. – neutr. subst., rectum pravumque, Cic.: rectum verumque, Quint. – v. Pers., mit Genet., beatus iudicii rectus, wer ein richtiges Urteil hat, Sen. de vit. beat. 6, 2. – b) in moralischer Hinsicht, α) gerade, rechtlich, ehrlich (Ggstz. pravus, perversus), consilia r. (Ggstz. prava c.), Liv.: ingenia r. (Ggstz. ing. perversa), Plin. ep.: conscientia r., Cic. – v. Pers., gerade, geradsinnig, gerade durchgehend, unentwegt, sich treu bleibend (vgl. Stürenb. u. Benecke Cic. Arch. 3), ex quibus unus L. Caesar firmus est et rectus, Cic.: u. so vir r., vir r. et sanctus, Plin. ep.: vir alioqui rectus, integer, quietus, Plin. ep.: praetor populi Roman irectissimus, Cic.: rectissimus iudex Plin. ep.: adversus impios rectissimus iudex (v. Gott), Lact. – β) recht, sittlich gut, pflichtgemäß, tugendhaft (Ggstz. pravus), im Neutrum subst., das Rechte, Gute, Tugendhafte, griech. ὀρθόν (Ggstz. pravum), si benefacta recte facta sunt, et nihil recto rectius, certe ne bono quidem melius quicquam inveniri potest, Cic.: neque quicquam nisi honestum et rectum alter ab altero postulabit, Cic.:————sine lege fidem rectumque colebant, Ov.: recti praeceptio pravique depulsio, Cic. – rectum est, es gebührt sich, ist recht, ist pflichtgemäß, m. folg. Infin., Cic. de off. 1, 137 u. so non (nec) rectum est m. folg. Infin., Cic. de fin. 3, 71. -
3 rectus
rectus, a, um part. passé de rego. [st2]1 [-] gouverné, administré. [st2]2 [-] dressé, redressé. [st2]3 [-] droit (vertical ou horizontal), direct. [st2]4 [-] direct, simple, sans détours. [st2]5 [-] régulier, correct, complet. [st2]6 [-] raisonnable, sensé, judicieux. [st2]7 [-] droit, loyal, honnête, juste, bien. [st2]8 [-] qqf. ferme, inébranlable. - recta (tunica): tunique droite (sans ceinture). - recta (caena): repas dans les règles, repas complet. - rectus casus, Quint.: le nominatif. - rectum est + inf.: il est raisonnable de, il est juste de. - recto ad Hiberum itinere contendunt, Caes.: ils vont droit vers l'Ebre. - rectum, i, n. - [abcl]a - ligne droite. - [abcl]b - le bien, le juste, le droit, la droiture. - nihil invenies rectius recto, Sen.: on ne peut rien trouver de plus droit que la droiture. - ante oculos rectum stat, Ov.: le droit se dresse devant les yeux. - recto, adv.: Inscr. directement, en doite ligne, tout droit. - recta via, Plaut.: le droit chemin. - rectā, adv. (s.-ent. viā): tout droit, en droite ligne, directement. - erat in animo recta proficisci ad exercitum, Cic. Att. 4, 14, 2: j'ai l'intention d'aller tout droit à l'armée (erat: imparfait épistolaire).* * *rectus, a, um part. passé de rego. [st2]1 [-] gouverné, administré. [st2]2 [-] dressé, redressé. [st2]3 [-] droit (vertical ou horizontal), direct. [st2]4 [-] direct, simple, sans détours. [st2]5 [-] régulier, correct, complet. [st2]6 [-] raisonnable, sensé, judicieux. [st2]7 [-] droit, loyal, honnête, juste, bien. [st2]8 [-] qqf. ferme, inébranlable. - recta (tunica): tunique droite (sans ceinture). - recta (caena): repas dans les règles, repas complet. - rectus casus, Quint.: le nominatif. - rectum est + inf.: il est raisonnable de, il est juste de. - recto ad Hiberum itinere contendunt, Caes.: ils vont droit vers l'Ebre. - rectum, i, n. - [abcl]a - ligne droite. - [abcl]b - le bien, le juste, le droit, la droiture. - nihil invenies rectius recto, Sen.: on ne peut rien trouver de plus droit que la droiture. - ante oculos rectum stat, Ov.: le droit se dresse devant les yeux. - recto, adv.: Inscr. directement, en doite ligne, tout droit. - recta via, Plaut.: le droit chemin. - rectā, adv. (s.-ent. viā): tout droit, en droite ligne, directement. - erat in animo recta proficisci ad exercitum, Cic. Att. 4, 14, 2: j'ai l'intention d'aller tout droit à l'armée (erat: imparfait épistolaire).* * *Rectus, Participium. Regi, Gouverné.\Rectus, rectior, rectissimus, Nomen ex participio. Droict.\Coena recta. Sueton. Quand on tenoit maison ouverte à ceulx qui faisoyent la court.\Ius rectae coenae habere. Budaeus. Bouche à court.\Coma recta, cui opponitur Crispa. Senec. Cheveuls longs et pendants.\Consilium rectum. Terent. Bon conseil.\Indoles recta. Seneca. De bonne nature.\Ingenia recta. Seneca. Non depravez.\More recto seruat munia vitae. Hor. Il fait bien et deument ce que requiert la vie humaine, Il accomplist et observe bien le debvoir de, etc.\Ore recto voces emittere foras. Lucret. Proferer ou parler bien et à droict.\Hac recta platea. Terent. Tout droict par ce chemin.\- eo Recta via quidem illuc. Terent. Tout droict là.\Truncus rectus. Ouid. Qui est debout.\Via recta rem narrare. Terent. Sans varier ne extravaguer, Sans mentir. -
4 rectus
rectus rectus, a, um честный -
5 rectus
rectus rectus, a, um прямой, правильный -
6 rēctus
rēctus adj. with comp. and sup. [P. of rego], in a straight line, straight, upright, direct, undeviating: rectā regione iter instituere, L.: India, rectā regione spatiosa, Cu.: hinc in pistrinum rectā proficisci viā, T.: huc ex Africā cursus, L.: lineae, perpendicular: saxa quae rectis lineis suos ordines servant, horizontal, Cs.: recto litore, directly along the shore, V.: ad Iberum iter, Cs.: ne qua forent pedibus vestigia rectis, V.: recto grassetur limite miles, O.: velut rectae acies concurrissent, i. e. front to front, L.: pugna, regular, L.: saxa, steep, L.: rectae prope rupes, L.: truncus, O.: puella, H.: senectus, Iu.: iterque Non agit in rectum, directly forward, O.: crus Rectius, H.: longā trabe rectior exstet, O.—Fig., direct, right, correct, proper, appropriate, befitting: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. C.: ut rectā viā rem narret, T.: quae sint in artibus recta ac prava diiudicare: est lex nihil aliud nisi recta ratio: rectum est gravitatem retinere: nominibus rectis expendere nummos, i. e. on good securities, H.: si quid novisti rectius istis, H.: rectissima studia.— Morally right, just, conscientious, virtuous, upright: a rectā conscientiā discedere: animus secundis Temporibus dubiisque rectus, H.: Caesar: quid rectius fuerit, dicere non est necesse: ob rectissimum facinus.* * *recta -um, rectior -or -us, rectissimus -a -um ADJright, proper; straight; honest -
7 rectus
rēctus, a, um [ rego ]1)а) прямой (linea Cs; via Ter, C)r. stabat Pt — он стоял, выпрямившись во весь рост2) стройный, прямо держащийся ( puella H)3) пристальный (oculi C; acies O)4) спокойный, непреклонный, непоколебимый ( animus H)5) правильный, разумный, здравый ( sententia C); надлежащий, хороший (cena Su, M; exemplum L)6) простой, естественный, безыскусственный (commentarii Caesaris C; orator PJ); прямой, прямодушный (homo Ctl; ingenium PJ); праведный, справедливый (judex PJ, Lact); честный (ratio, facĭnus C)7) грам. прямой, независимыйcasus r. Vr, Q — nominativus -
8 rectus
-
9 rectus
rectus, a, um, Part. and P. a., from rego. -
10 rectus
rectus, a, um, right, upright, erect, straight. -
11 rectus
-
12 rectus
n анат. прямой мускул -
13 rectus
1) прямой (directus), напр. qui recto iure descendunt, прот. qui ex transversa linea veniunt (§ 16 I. 3, 1. 1. 7 pr. D. 8, 3);recta via s. recto = directo, напр. r. v. transire ad legatarium (1. 80 D. 31. 1. 66 D. 47, 2);
suum recipere (1. 53 D. 12, 6. 1. 21 pr. D. 49, 1);
recta vindicatio, прот. utilis actio (1. 9 § 2 D. 41, 1);
2) правильный (1. 8 D. 34, 2). 3) справедливый: rectus iudex (1. 19 § 1 D. 1, 18).iudicium rectum, прот. contrarium (1. 18 § 4 D. 13, 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > rectus
-
14 rectus
Rektus m, Musculus m rectus m, gerader Muskel m -
15 rectus
s.rectus. -
16 rectus
-
17 rectus
-
18 rectus
1) Общая лексика: прямой мускул2) Медицина: прямая мышца живота -
19 rectus
мед. прямой мускулАнгло-русский универсальный дополнительный практический переводческий словарь И. Мостицкого > rectus
-
20 rectus
мед.прил. прямой; ректальный
См. также в других словарях:
rectus — [rek′təs] n. pl. recti [rek′tī΄] [ModL < L rectus (musculus), lit., straight (muscle): see RECTI ] any of various straight muscles, as of the eye, neck, or thigh … English World dictionary
Rectus — Rec tus ( t?s), n.; pl. {Recti} ( t?). [NL., fr. L. regere to keep straight.] (Anat.) A straight muscle; as, the recti of the eye. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
Rectus — (lat.), 1) gerade; 2) gerader Muskel, so R. abdomĭnis, Bauchmuskel; R. cruris, Schenkelmuskel … Pierer's Universal-Lexikon
rectus — index direct (forthright), proper, right (righteousness) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
RECTUS — via Damasci, Euthia Graecis … Hofmann J. Lexicon universale
Rectus — Usually refers to the rectus abdominis, a large muscle in the front of the abdomen that assists in the regular breathing movement and supports the muscles of the spine while lifting and keeping abdominal organs such as the intestines in place.… … Medical dictionary
Rectus — Als Rektus [ˈrɛktʊs] (eigentlich lat.: Casus rectus „gerader Kasus/Fall“) wird ein Kasus bezeichnet, in dem üblicherweise das Subjekt des Satzes steht – der „Rektus“ wäre im Deutschen also der Nominativ. Die Bezeichnung „gerader Kasus“ geht auf… … Deutsch Wikipedia
rectus — n. any of several straight muscles. The rectus muscles of the orbit are some of the extrinsic eye muscles. Rectus abdominis is a long flat muscle that extends bilaterally along the entire length of the front of the abdomen. The rectus muscles… … The new mediacal dictionary
rectus — rẹctus, ...ta, ...tum [aus gleichbed. lat. rectus]: gerade; z. B. in der Fügung ↑Musculus rectus abdominis (Anat.) … Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke
rectus — noun (plural recti) Etymology: New Latin, from rectus musculus straight muscle Date: circa 1704 any of several straight muscles (as of the abdomen) … New Collegiate Dictionary
rectus — /rek teuhs/, n., pl. recti / tuy/. Anat. any of several straight muscles, as of the abdomen, thigh, eye, etc. [1695 1705; < NL rectus (musculus) straight (muscle)] * * * … Universalium