-
1 quālitās
quālitās ātis, f [qualis], a quality, property, nature, state, condition: aliqua.* * *character/nature, essential/distinguishing quality/characteristic; G:mood -
2 qualitas
quālĭtas, ātis, f. [qualis, III.], a quality, property, nature, state, condition (class.; a word formed by Cicero as the translation of Gr. poiotês; freq. only in postclass. prose), Cic. Ac. 1, 6, 24; cf.: qualitates igitur appellavi, quas poiotêtas Graeci vocant:quod ipsum apud Graecos non est vulgi verbum, sed philosophorum,
id. ib. 1, 7, 25 sq.; cf. id. N. D. 2, 37, 94:litoris nostri,
Col. 8, 17, 8; so,caeli,
Quint. 5, 9, 15:facti,
id. 7, 4, 16 et saep.— In plur.:qualitatium differentia,
Plin. 36, 22, 44, § 159:ager aliis qualitatibus aestimandus est,
Col. 2, 2, 17:in verbis genera et qualitates et personas et numeros,
i. e. moods, Quint. 1, 4, 27:pro qualitate mensurae,
Vulg. 1 Par. 28, 17: sicut in organo qualitatis sonus immutatur, the sound of the mode, or rhythm, id. Sap. 19, 17. -
3 qualitas
quality, property, nature. -
4 hvílig-leikr
m. = Lat. qualitas, Alg. 372, Edda ii. 90. -
5 bromosus
-
6 cael
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
7 caeli
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
8 caelum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
9 celum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
10 coelum
1.caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:2.caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,
Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:2.ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,
Ov. M. 1, 5; cf.:quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,
Lucr. 2, 1097:boat caelum fremitu virum,
Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:quicquid deorum in caelo regit,
Hor. Epod. 5, 1 et saep.:lapides pluere, fulmina jaci de caelo,
Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;so also, e caelo ictus,
Cic. Div. 1, 10, 16.—Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—3.In the lang. of augury:4.de caelo servare,
to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,de caelo fieri, of celestial signs,
to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—Prov.:5.quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,
Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:decidere de caelo,
Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—6.In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—II.Meton.A.Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:B.cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,
to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,
Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27.—The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):C.in hoc caelo, qui dicitur aër,
Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43:pingue et concretum caelum,
id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:caell intemperies,
Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;Col. prooem. 1' intemperantia,
id. ib. 3:spiritus,
Cic. Cat. 1, 6, 15:gravitas,
id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:varium caeli morem praediscere,
Verg. G. 1, 51:varietas et mutatio,
Col. 11, 2, 1:qualitas,
Quint. 5, 9, 15:caeli solique clementia,
Flor. 3, 3, 13:subita mutatio,
id. 4, 10, 9 al. —With adj.:bonum,
Cato, R. R. 1, 2:tenue,
Cic. Fat. 4, 7:salubre,
id. Div. 1, 57, 130:serenum,
Verg. G. 1, 260:palustre,
Liv. 22, 2, 11:austerum,
Plin. 18, 12, 31, § 123:foedum imbribus ac nebulis,
Tac. Agr. 12:atrox,
Flor. 3, 2, 2 et saep.:hibernum,
Plin. 2, 47, 47, § 122:austrinum,
id. 16, 26, 46, § 109:Italum,
Hor. C. 2, 7, 4:Sabinum,
id. Ep. 1, 7, 77; cf.:quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,
id. ib. 1, 15, 1. —Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:D.eodem die albescente caelo,
Dig. 28, 2, 25, § 1:vesperascente caelo,
in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—Height:E.mons in caelum attollitur,
toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.Verg.: aequata machina caelo,
Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,
Verg. A. 6, 896.—Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:F.cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,
Cic. Tusc. 1, 22, 51:ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,
id. ib. 1, 29, 71.—Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:G.Caesar in caelum fertur,
Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:Pisonem ferebat in caelum,
praised, id. ib. 16, 7, 5:te summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,
extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:caelo tenus extollere aliquid,
Just. 12, 6, 2:in caelo ponere aliquem,
id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:Catonem caelo aequavit,
Tac. A. 4, 34:caelo Musa beat,
Hor. C. 4, 8, 29; cf.:recludere caelum,
id. ib. 3, 2, 22;the opp.: collegam de caelo detraxisti,
deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:digito caelum attingere,
to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:caelum accepisse fatebor,
Ov. M. 14, 844:tunc tangam vertice caelum,
Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:caelum merere,
Sen. Suas. 1 init. —In gen., a vault, arch, covering:caelum camerarum,
the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:capitis,
Plin. 11, 37, 49, § 134. -
11 deminuo
dē-mĭnŭo, ui, ūtum, 3, v. a., to lessen by taking from, i. e. to make smaller, to lessen, diminish (cf. diminuo, to break up into small parts—freq. and class.).I.Lit.:II.de mina una quinque nummos,
Plaut. Truc. 2, 7, 10:istum laborem tibi,
Plaut. Aul. 2, 1, 43 (cf. Wagner ad loc.):ne de bonis quae Octavii fuissent deminui pateretur,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10; cf. Cic. de Or. 3, 49, 189:deminuunt aequora venti,
Lucr. 5, 268; 390:deminutae copiae,
Caes. B. G. 7, 31, 3; 7, 73; id. B. C. 3, 2; Liv. 2, 1; Tac. A. 12, 64 al.:militum vires inopia frumenti deminuerat,
Caes. B. C. 1, 52; Tac. A. 13, 58:fenore deminuto,
Suet. Aug. 41:arborem,
Tac. A. 13, 58 al. —Trop.A.In gen., to take away from, abate, lessen, etc.:B.de hujus praesidiis deminuturum putavit,
Cic. Sull. 1, 2:neque de tanta voluptate et gratulatione quicquam fortuna deminuerat,
Caes. B. G. 1, 53, 6:aliquid de jure aut de legibus,
id. ib. 7, 33; Liv. 8, 34:de sua in Aeduos benevoientia,
Caes. B. G. 7, 43, 4:de libertate mea,
Cic. Planc. 38:ex regia potestate,
Liv. 2, 1:alicui timor studia deminuit,
Caes. B. C. 2, 31, 4:partem aliquam juris,
Cic. Caecin. 2, 5; cf. Liv. 4, 24:sententiam hujus interdicti (coupled with inflrmata),
Cic. Caecin, 13, 38:dignitatem nostri collegii,
id. Brut. 1:potentiam,
Caes. B. G. 1, 18, 8:lenitatem imperitantis,
Tac. A. 16, 28:curam,
Prop. 2, 18, 21 (3, 10, 21 M.) al.: se capite deminuere, to lose or forfeit civil rights, be deprived of citizenship, Cic. Top. 4, 18; 6, 29; Liv. 22, 60, 15; cf. caput, no. III. 1. b.—Esp. in grammat. lang., to form into a diminutive:A.sacellum ex sacro deminutum est,
Gell. 6, 12, 6: deminuuntur adverbia, ut primum, primule; longe, longule, etc., Don. p. 21 Lind. N. cr. Cf.: deminutus, deminutio, and deminutivus.— Hence, dēmĭnūtus, a, um, P. a. (very rare), diminished, small, diminutive.In gen.:B.deminutior qualitas,
Tert. adv. Marc. 2, 9.—In grammat. lang., diminutive, hupokoristikos (for which, later, deminutivus): pro nomine integro positum sit deminutum (viz. in the expression magnum peculiolum), Quint. 1, 5, 46. -
12 deminutus
dē-mĭnŭo, ui, ūtum, 3, v. a., to lessen by taking from, i. e. to make smaller, to lessen, diminish (cf. diminuo, to break up into small parts—freq. and class.).I.Lit.:II.de mina una quinque nummos,
Plaut. Truc. 2, 7, 10:istum laborem tibi,
Plaut. Aul. 2, 1, 43 (cf. Wagner ad loc.):ne de bonis quae Octavii fuissent deminui pateretur,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10; cf. Cic. de Or. 3, 49, 189:deminuunt aequora venti,
Lucr. 5, 268; 390:deminutae copiae,
Caes. B. G. 7, 31, 3; 7, 73; id. B. C. 3, 2; Liv. 2, 1; Tac. A. 12, 64 al.:militum vires inopia frumenti deminuerat,
Caes. B. C. 1, 52; Tac. A. 13, 58:fenore deminuto,
Suet. Aug. 41:arborem,
Tac. A. 13, 58 al. —Trop.A.In gen., to take away from, abate, lessen, etc.:B.de hujus praesidiis deminuturum putavit,
Cic. Sull. 1, 2:neque de tanta voluptate et gratulatione quicquam fortuna deminuerat,
Caes. B. G. 1, 53, 6:aliquid de jure aut de legibus,
id. ib. 7, 33; Liv. 8, 34:de sua in Aeduos benevoientia,
Caes. B. G. 7, 43, 4:de libertate mea,
Cic. Planc. 38:ex regia potestate,
Liv. 2, 1:alicui timor studia deminuit,
Caes. B. C. 2, 31, 4:partem aliquam juris,
Cic. Caecin. 2, 5; cf. Liv. 4, 24:sententiam hujus interdicti (coupled with inflrmata),
Cic. Caecin, 13, 38:dignitatem nostri collegii,
id. Brut. 1:potentiam,
Caes. B. G. 1, 18, 8:lenitatem imperitantis,
Tac. A. 16, 28:curam,
Prop. 2, 18, 21 (3, 10, 21 M.) al.: se capite deminuere, to lose or forfeit civil rights, be deprived of citizenship, Cic. Top. 4, 18; 6, 29; Liv. 22, 60, 15; cf. caput, no. III. 1. b.—Esp. in grammat. lang., to form into a diminutive:A.sacellum ex sacro deminutum est,
Gell. 6, 12, 6: deminuuntur adverbia, ut primum, primule; longe, longule, etc., Don. p. 21 Lind. N. cr. Cf.: deminutus, deminutio, and deminutivus.— Hence, dēmĭnūtus, a, um, P. a. (very rare), diminished, small, diminutive.In gen.:B.deminutior qualitas,
Tert. adv. Marc. 2, 9.—In grammat. lang., diminutive, hupokoristikos (for which, later, deminutivus): pro nomine integro positum sit deminutum (viz. in the expression magnum peculiolum), Quint. 1, 5, 46. -
13 deprecativus
dēprĕcātīvus, a, um, adj. [deprecor], deprecative:qualitas,
Mart. Cap. 5, § 457:venia,
Fortun. Art. Rhet. 1, 16:sententiae,
Isid. 2, 21, 18. -
14 fluxilis
-
15 frequentativus
frĕquentātīvus, a, um, adj. [frequento], in the later gramm., that denotes the repetition of an act, frequentative:verba,
Gell. 9, 6, 1; Diom. 336 P.:verborum qualitas,
id. 335 P.— Adv.: frĕquentātīve, frequentatively, Fest. s. v. verberitare, p. 379 Müll. -
16 grandinosus
grandĭnōsus, a, um, adj. [id.], full of hail (post-Aug.):qualitas caeli,
Col. 3, 1, 6. -
17 materia
mātĕrĭa, ae ( gen. materiāi, Lucr. 1, 1051), and mātĕrĭes, ēi (only in nom. and acc. sing., and once gen. plur. materierum, Lact. 2, 12, 1; v. Neue, Formenl. 1, p. 383), f. [from same root with mater, q. v.], stuff, matter, materials of which any thing is composed; so the wood of a tree, vine, etc., timber for building (opp. lignum, wood for fuel); nutritive matter or substance for food (class.).I.Lit.A.In gen.:B.materia rerum, ex qua et in qua sunt omnia,
Cic. N. D. 3, 39, 92; cf. id. Ac. 1, 6, 7:materiam superabat opus,
Ov. M. 2, 5:materiae apparatio,
Vitr. 2, 8, 7:rudis,
i. e. chaos, Luc. 2, 8; cf.: omnis fere materia nondum formata rudis appellatur, Cinc. ap. Paul. ex Fest. p. 265 Müll.:(arbor) inter corticem et materiem,
Col. 5, 11, 4:crispa,
Plin. 16, 28, 51, § 119:materiae longitudo,
Col. 4, 24, 3:vitis in materiam, frondemque effunditur,
id. 4, 21, 2:si nihil valet materies,
Cic. de Or. 2, 21, 88:in eam insulam materiam, calcem, caementa, atque arma convexit,
id. Mil. 27, 74:caesa,
Col. 11, 2, 11; cf. Caes. B. G. 4, 17; 5, 39:cornus non potest videri materies propter exilitatem, sed lignum,
Plin. 16, 40, 76, § 206:materiae, lignorum aggestus,
Tac. A. 1, 35:videndum est ut materies suppetat scutariis,
Plaut. Ep. 1, 1, 35:proba materies est, si probum adhibes fabrum,
id. Poen. 4, 2, 93: imprimebatur sculptura materiae anuli, sive ex ferro sive ex auro foret, Macr. S. 7, 13, 11. — Plur.:deūm imagines mortalibus materiis in species hominum effingere,
Tac. H. 5, 5.—Of food:imbecillissimam materiam esse omnem caulem oleris,
Cels. 2, 18, 39 sqq.; cf. of the means of subsistence:consumere omnem materiam,
Ov. M. 8, 876; matter, in gen.:materies aliqua mala erat,
Aug. Conf. 7, 5, 2.—In abstract, matter, the material universe:Deus ex materia ortus est, aut materia ex Deo,
Lact. 2, 8.—Esp., matter of suppuration, pus, Cels. 3, 27, 4.—II.Transf., a stock, race, breed:III.quod ex vetere materia nascitur, plerumque congeneratum parentis senium refert,
Col. 7, 3, 15:generosa (equorum),
id. 6, 27 init. —Trop.A.The matter, subjectmatter, subject, topic, ground, theme of any exertion of the mental powers, as of an art or science, an oration, etc.: materiam artis eam dicimus in qua omnis ars et facultas, quae conficitur ex arte, versatur. Ut si medicinae materiam dicamus morbos ac vulnera, quod in his omnis medicina versetur;B.item quibus in rebus versatur ars et facultas oratoria, eas res materiam artis rhetoricae nominamus,
Cic. Inv. 1, 5, 17:quasi materia, quam tractet, et in qua versetur, subjecta est veritas,
id. Off. 1, 5, 16:est enim deformitatis et corporis vitiorum satis bella materies ad jocandum,
id. de Or. 2, 59, 239; 1, 11, 49; id. Rosc. Com. 32, 89; id. Div. 2, 4, 12:sermonum,
id. Q. Fr 1, 2, 1: materies crescit mihi, my matter (for writing about) increases, id. Att. 2, 12, 3: rei. id. Q. Fr. 2, 1, 1:aequa viribus,
a subject suited to your powers, Hor. A. P. 38:infames,
Gell. 17, 12, 1:extra materiam juris,
the province, Gai. Inst. 2, 191.—A cause, occasion, source, opportunity (cf. mater, II.):C.quid enim odisset Clodium Milo segetem ac materiam suae gloriae?
Cic. Mil. 13, 35 (for which shortly before:fons perennis gloriae suae): materies ingentis decoris,
Liv. 1, 39, 3:non praebiturum se illi eo die materiam,
id. 3, 46, 3:major orationis,
id. 35, 12, 10:criminandi,
id. 3, 31, 4:omnium malorum,
Sall. C. 10:materiam invidiae dare,
Cic. Phil. 11, 9, 21:materiam bonitati dare,
id. de Or. 2, 84, 342:scelerum,
Just. 3, 2, 12:seditionis,
id. 11, 5, 3:laudis,
Luc. 8, 16:benefaciendi,
Plin. Pan. 38:ne quid materiae praeberet Neroni,
occasion of jealousy, Suet. Galb. 9:epistolae, quae materiam sermonibus praebuere,
Tac. H. 4, 4:praebere materiam causasque jocorum,
Juv. 3, 147:materiamque sibi ducis indulgentia quaerit,
id. 7, 21.—Natural abilities, talents, genius, disposition:D.fac, fuisse in isto C. Laelii, M. Catonis materiem atque indolem,
Cic. Verr. 2, 3, 68, § 160:in animis humanis,
id. Inv. 1, 2, 2:materiam ingentis publice privatimade decoris omni indulgentia nostra nutriamus,
Liv. 1, 39, 3:ad cupiditatem,
id. 1, 46; Quint. 2, 4, 7.—Hence, one's nature, natural character:non sum materia digna perire tua,
thy unfeeling disposition, Ov. H. 4, 86.—A subject, argument, course of thought, topic (post-Aug.):tertium diem esse, quod omni labore materiae ad scribendum destinatae non inveniret exordium,
Quint. 10, 3, 14:argumentum plura significat... omnem ad scribendum destinatam materiam ita appellari,
id. 5, 10, 9:video non futurum finem in ista materia ullum, nisi quem ipse mihi fecero,
Sen. Ep. 87, 11:pulcritudinem materiae considerare,
Plin. Ep. 3, 13, 2; 2, 5, 5:materiam ex titulo cognosces,
id. ib. 5, 13, 3 al. (materies animi est, materia arboris;et materies qualitas ingenii, materia fabris apta,
Front. II. p. 481 Mai.; but this distinction is not observed by class. writers). -
18 probabilis
prŏbābĭlis, e, adj. [id.].I.Lit., that may be assumed, believed, or proved; likely, credible, probable (class.):II.probabile est id, quod fere fieri solet, aut quod in opinione positum est, aut quod habet in se ad haec quandam similitudinem, sive id falsum est, sive verum,
Cic. Inv. 1, 29, 46:quae probabilia videantur,
id. Fin. 5, 26, 76:est enim in his rebus aliquid probabile,
id. ib. 3, 17, 58; id. Ac. 2, 11, 33; 2, 63, 154:nihil est tam incredibile, quod non dicendo fiat probabile, id. Par. praef. 1: ratio,
id. Off. 1, 3, 8:conjectura et ratio,
id. Div. 2, 6, 16:probabilis et prope vera disputatio,
id. de Or. 1, 56, 240:causa,
id. Verr. 2, 5, 67, § 173:mendacium,
Liv. 40, 29:Causae,
Tac. A. 6, 14.—Transf., in gen., worthy of approval, pleasing, agreeable, acceptable, commendable, laudable, good, fit (class.).A.Of persons:B.C. Licinius probabilis orator: jam vero etiam probatus,
Cic. Brut. 76, 263:voce peracutā atque magnā, nec alia re ulla probabilis,
id. ib. 68, 241:discipulus,
id. de Or. 1, 28, 129:jucundior et probabilior populo orator,
id. ib. 2, 36, 153; Nep. Cat. 3, 1.—Of things concr. and abstr.:A. B.materia,
Cic. Fam. 3, 6, 18:nomen,
id. Caec. 25, 71:boves non minus probabiles animis, quam corporibus,
Col. 6, 1, 2:aqua maxime probabilis,
Plin. 31, 3, 23, § 38:gustus,
Col. 3, 2, 24:soli et caeli qualitas,
id. ib. 3, 1, 10:rosa nec odore, nec specie probabilis,
Plin. 21, 4, 10, § 18:genus orationis,
Cic. Part. 6, 19; Liv. 2, 13:mores,
Col. 6, 2, 14:vir ingenio sane probabili,
Cic. Brut. 48, 180.—Hence, adv.: prŏ-bābĭlĭter. -
19 quantitas
quantĭtas, ātis, f. [quantus].I.In gen., greatness, extent, quantity (perh. only post-Aug.):II.quantitas est modulorum ex ipsius operis sumptione, singulisque membrorum partibus, universi operis conveniens effectus,
Vitr. 1, 2:umoris,
Plin. 17, 24, 37, § 219:modi seu numeri,
Quint. 7, 4, 3:vocis,
strength, id. 11, 3, 14:quantitas et qualitas,
id. 7, 2, 6:pretii,
App. Mag. p. 239, 11.—In partic.A.A sum, amount (post-class.):2.si non corpus sit legatum, sed quantitas,
Dig. 30, 1, 34, § 3; 12, 1, 6.—A sum of money, Dig. 16, 2, 11; 49, 14, 47; 45, 1, 65.—B.In logic: quantitas propositionis, the quantity or extent of a proposition, which is either universal or particular, App. Dogm. Plat. 3, p. 29 fin.; Mart. Cap. 4, §§ 342, 371 sqq. -
20 relativus
rĕlātīvus, a, um, adj. [refero], having reference or relation, referring, relative (post-class.), Arn. 7, p. 221:qualitas,
Mart. Cap. 5, § 451:appellatio,
Aug. Trin. 5, 16.—In gram.: pronomen,
Prisc. p. 1063 sq. P.— Adv.: rĕlātīvē, relatively:vicinus et amicus relative dicuntur,
Aug. Trin. 5, 71.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Qualitas — (лат.) качество. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983 … Философская энциклопедия
Qualitas occulta — (лат.) скрытое качество. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983 … Философская энциклопедия
qualitas quae inesse debet, facile praesumitur — /kwolataes kwiy inesiy debat, fsesaliy praz(y)uwmatar/ A quality which ought to form a part is easily presumed … Black's law dictionary
Qualitas quae inesse debet, facile praesumitur — A quality which ought to belong to a thing is readily presumed … Ballentine's law dictionary
qualità — {{hw}}{{qualità}}{{/hw}}s. f. 1 Insieme di elementi concreti che definiscono la natura di qlcu. o di qlco., e ne permettono la valutazione: una merce di qualità buona; la qualità di un materiale | Di prima –q, qualitativamente ottimo | Salto di… … Enciclopedia di italiano
Качество — (qualitas) одна из важнейших категорий, выражающих собою условие мыслимости предмета. Из двух определений предмета, К. и количества, только первое характеризует предмет и делает его тем, что он есть в действительности, т. е. только К. принадлежит … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
qualité — [ kalite ] n. f. • XIIe; lat. qualitas, de qualis (→ quel) pour traduire le gr. poiotês, de poios « quel » 1 ♦ (Choses) Manière d être, plus ou moins caractéristique. ⇒ attribut, caractère, propriété . « Un blanchissement du pourtour de l iris [ … Encyclopédie Universelle
Evolución de las Administradoras de Fondos de Pensiones de Chile — Saltar a navegación, búsqueda Según el DL 3500 de 1980[1] para constituir una AFP se requiere un monto mínimo para patrimonio para crear una AFP, la cual debe contar con la aprobación de la Superintendencia de Pensiones. Tabla de requsitos… … Wikipedia Español
qualitatif — qualitatif, ive [ kalitatif, iv ] adj. • 1834; bas lat. qualitativus ♦ Didact. Relatif à la qualité, qui est du domaine de la qualité (et non des choses mesurables). « L étude qualitative des phénomènes devant nécessairement précéder leur étude… … Encyclopédie Universelle
Qualität — Form; Gefüge; Organisation; Gerüst; Konsistenz; Struktur; Beschaffenheit; Anordnung; Geflecht; Aufbau; Zustand; Güte; … Universal-Lexikon
calitate — CALITÁTE, calităţi, s.f. 1. Totalitatea însuşirilor şi laturilor esenţiale în virtutea cărora un lucru este ceea ce este, deosebindu se de celelalte lucruri. 2. Însuşire (bună sau rea), fel de a fi (bun sau rău); p. restr. caracteristică pozitivă … Dicționar Român