-
1 pupillus
pupillus pupillus, i m подопечный -
2 pupillus
ī m. [demin. к pupus ]мальчик-сирота C, H, Su, J, Dig -
3 pupillus
1) несовершеннолетний (1. 13 § 1 D. 4, 3. 1. 7 § 3 D. 15, 1. 1. 141 § 2 D. 45, 1. 1. 18 § 4 C. 6, 30. 1. 4 C. 6, 27). 2) в тесн. см. малолетний, не находящийся под отцовской властью, но имеющий опекуна (1. 239 pr. D. 50, 16);tutelas pupillorum gerere (1. 10 pr. D. 3, 1. 1. 9 pr. D. 2, 14. 1. 37 pr. D. 3, 5. 1. 8 § 4 D. 2, 8);
3) вооб. тот, кто еще находится под опекою, надзором, попечительством (1. 20 D. 23, 2. 1. 1 § 2 D. 27, 9).cp. Gai. 11. 80-84. 181. 182. III. 91. 107. IV. 172).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > pupillus
-
4 Orbilius
-
5 abstineo
abs-tineo, tinuī, tentum, ēre [ teneo ]1) удерживать, не допускать (aliquem и aliquid aliquā re и ab aliquā re)a. milites praedā L — запрещать солдатам заниматься грабежомa. ignem ab aede L — не дать огню распространиться на храмa. ab alienis pecuniis C — не присваивать себе чужих денегabstine sermonem de rebus istis Pl — не говори об этомa. aliquem cibo et aquā Col — не давать кому-л. ни есть, ни питьabstinendus est (тж. a cibo CC) Sen — (больной) должен быть посажен на диетуa. culpam и culpā Pl — остаться невиновнымa. ferrum quercu O — не рубить (священного) дубаa. hereditatem (тж. se a. ab hereditate) CJ, Dig — отказаться от наследства, ноse a. — воздерживаться (cibo Hirt; litibus et jurgis C; a cantu T и cantu PM)2) сдерживать, подавлять (gemitus, risūs Ter)3) мед. задерживать (ventrem, sudorem CC)4) не допускать к богослужению, отлучать Eccl5) не трогать, щадить (mulieribus atque infantibus Cs; ab inermi L)6) (= se a., см. 1.) воздерживаться, удерживаться (aliquā re и ab aliquā re, редко alicujus rei и aliquid)vix lacrimis a. QC — с трудом удерживать слёзыa. vino et venere H — избегать вина и любовных утехa. nominibus QC — не называть имёнa. publico T — не показываться на людях, нигде не быватьa. irarum H — подавлять порывы гневаomne jus belli abstinuisse alicui L — не воспользоваться всеми правами воюющей стороны относительно (т. е. пощадить) кого-л.a. non queas, quin... Pl — трудно удержаться, чтобы не...7) (тж. se a.) мед. воздерживаться от пищи, соблюдать голодную диету CC -
6 pupillaris
-
7 abstinere
1) удерживать, manus abst. a pecuniits (1. 3 C. 9, 27). 2) отказываться, отрекаться, воздерживаться от, напр. se abst. administratione (1. 1 § 9 D. 27, 5);gestututelae (1. 5 § 2 D. 26, 7);
causa pecuniaria, воздерживаться от денежных дел (1. 9 pr. D. 1, 16);
negotiatione abst. iuberi, не быть в состоянии вести торговлю (1. 9 § 9 D. 48, I9);
petilione honoris abst. dederi, (не иметь права) не быть в состоянии добиваться почётных мест (1. 7 § 1 D. 50, 4);
abst. commodo, отказываться от выгоды (1. 23 § 1 D. 17, 2);
omni lucro (1. 38 D. 3, 5);
ab оmni sorde se abst., не быть жадным (алчным) (1. 6 § 2 D. 48, 11);
abst. locis interdictis, избегать запрещенных мест (1. 4 D. 48, 19);
provincia, urbe (1. 7 § 13. 15 D. 48, 22);
aedificiis abstineri, воздержаться от пользования зданием (1. 4 pr. D. 1, 8);
nuptiis, matrimonio abstinere, abstinendum esse (§ 1I 1, 10. 1. 14 § 3 D. 23, 2. 1. 38 § 6 D. 48, 5);
abst. xeniis, отказаться от подарков (1. 6 § 3 D. 1, 16);
fideicommisso, legato (1. 121 pr. D. 30. 1 6 § 3. 1. 14 § 2 D. 48, 10);
abstinere (se) s. abstineri, abstentum esse (ab) hereditate, отказаться от наследства, уже приобретенного; а) право (ius abstinendi) это давал претор suis et necessariis heredibus, которые считались необходимыми наследниками отца, так как у этих лиц не спрашивалось согласия на приобретение наследства (§ 2 I 2, 19);
ius abstinendi vel beneficium abstinendi (1. 86 § 1 D. 28, 5. 1 57 D. 29, 2);
abstinere отличается, следовательно, от repudiare и respuere hereditatem, что обозначает: отказаться от наследства еще не приобретенного со стороны т. н. heredes voluntarii (1. 1 § 4 D. 36, 4. 1., 32 § 1 C. 6, 30);
b) далее absinere (se) обоз. отказаться от наследства уже принятого на основании реституции in integrum (1. 3 § 2. 1 7 § 5. 9. 10 D. 4, 4. 1. 2 § 10 D. 38, 17). Иногда обозн., равно как repudiare, отречение от наследства, еще не приобретенного (1. 18 § 1 D. 33, 1). Так же говорят источники: pupillum abstinere, когда напр. опекун не допускает малолетнего к принятию отцовского наследства (1. 61 D. 12, 6. 1. 15 § 9. 1. 17 D. 19, 2. 1. 67 § 6 D. 23, 2. 1. 21 D. 26, 8. 1. 18 D. 27, 3. 1, 44 D. 42, 1); так же читают: pupillus abstinetur или abstentus est (1. 15 D. 2, 11. 1. 44 D. 2, 14. 1. 79 D. 36, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > abstinere
-
8 excutere
1) вытрясать, вырывать, de manu alicui nummos exc. (1. 27 § 21 D. 9, 2. 1. 53 § 13 D. 47, 2); отрясать (1. 13 D. 7, 4); вымолачивать: exc. spicas;spicis excussum frumentum (1. 7 § 7 D. 41, 1);
2) лишать, отнимать (1. 29 § 2 D. 17, 1). 3) рассматривать, исследовать: exc. vires hereditatis (1. 42 eod.); (1. 17 § 2 D. 1, 7);exc. talum, вывихать (1. 101 § 2 D. 50,16).
exc. veritatem (1. 13 D. 22, 3. 1. 10 § 5 D. 48, 18);
rescriptum de excutienda fide testium (l. 3 § 2 D. 22, 5);
exc. rationes (1. 50 D. 35, 1. 1. 59 § 2 D. 40, 4. 1. 6. § 7 D. 40, 7);
4) предъявлять иск против должника, именно относится к тому случаю, когда прежде следует предъявить иск против должника, а затем уже на другом лице in subsidium искать свою претензию, напр. cum magistratus plures tutores dant, non prius ad eos reverti pupillus potest, quam omnes tutores excussi fuerint (1. 46 § 6 D. 26, 7);arbiter rationibus excutiendis (1. 53 D. 5, 1, 1. 5 § 1 D. 40, 1).
ut possessor hereditatis prior excutiatur (1. 2 § 1 D. 29, 4); (l. 116 D. 45, 1); (1. 2 C. 11, 35); также: excut. facultates s. bona alicuius (1. 3 § 2 D. 26, 7. 1. 1 § 9 D. 27, 8. 1. 1 C. 7, 75).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > excutere
-
9 expers
1) не принимающий участия, свободный: pupillus expers culpae (1. 61 D. 26, 7), damni (1. 1 pr. C. 5, 33), personalium munerum (1. 6 C. 1, 3). 2) неопытный: ex. negotiorum (1. 6 § 19 D. 27, 1), forensium rerum (1. 25 § 1 D. 22, 3), litterarum (1. 6 C. 10, 31).Латинско-русский словарь к источникам римского права > expers
-
10 facere
делать: 1) совершать известное действие, quae facta contra bonos mores fiunt, nec facere nos posse credendum, est (1. 15 D. 28, 7. 1. 102. D. 50, 17);2)особ., как предмет обязательства, обозначает в обширнейшем смысле а) всякое действие, т. е. состоящее как в даче какой-либо вещи или предоставлении пользования оною, так и в оказании какой-либо услуги или помощи (1. 218 D. 50, 16. cf. 1. 175 eod.); отсюда обозн. также исполнение обязательства, состоящее in praestando, solvendo: facere posse = solvendo esse (1. 8. 9. D. 12, 6. l. 23 pr. I. 81. D. 17, 2. 1. 18 § 1. 1. 28. 54. D. 24. 3 1. 1 § 1 D. 42, 7. I. 21. D. 46, 3. 1. 63 § 7. 1. 68 § 1 D. 17, 2);facere contra s. adversus legem, SCtum, voluntatem defuncti etc. (см. adversus s. 1., contra s. 1. 1. 9 § 8. D. 4, 2. 1. 3 D. 1, 1. 1. 55. D. 50, 17).
centum tautum facere posse (1. 82 D. 35, 2);
quatenus facere potest debitor (1. 49 D. 2, 14. l. 3 pr. D. 13, 5. 1. 63 D. 17, 2. 1. 36 D. 24, 3. 1. 33 pr. D. 39, 5. 1. 16- 25 D. 42, 1. 1. 35 pr. D. 3, 5);
nihil vel minus facere posse (1. 1 § 43 D. 16, 3);
facere iudicatum (1. 45 § 1. D. 5, 1. 1. 42 pr. D. 12, 1. 1. 45. D. 46, 1);) в более тесном смысле обозн. всякое действие, которое не вмещает в себе понятия dandi, т. е. передачи предмета в собственность другого лица (см. s. 1. с), противоп. dare;
3) совершать, причинять, fac. homicidium (1. 1 § 21. D. 48,18. I. 28 § 15 D. 48, 19), stuprum, adulterium (1. 12 D. 48, 6), furtum (1. 7 pr. 1. 18. 19 § 6. I. 23 D. 47, 2);
si nox furtum faxsit (L. XII tab. VIII, 11), si servus furtum faxit (1. c. XII. 3), cum nexum faciet (1. c. VI. 1);
damnum (1. 151 D. 50, 17), pauperiem, iniuriam (1. 1 pr. § 3 D. 9, 1), si iniuriam faxsit (L. XII, tab. VII, 4);
vim, metum (1. 9 § 1. 8. 1. 14 § 2. 13. 15 D. 4, 2) moram (см.);
4) составлять, fac. testamentum, tabulas testamenti (1. 18 § 1. 1. 19 D. 28, 1), codicillum (1. 19 D. 29, 7. 1 37 § 1 D. 32);
5) заключать, совершать, fac. locationem, venditionem (1. 8 § l D. 42, 5), nomina (1. 9 pr. 13. 2,14. 1. 39 § 14. D. 26, 7. 1. 46. D. 32);
6) facere negotium, причинять неприятности: calumniae causa negotium facere alicui (1. 1 pr. § l 1. 3 § 1. D. 3, 6. 1. 5. pr. D. 37, 15);
7) сделать: locat artifex operam suam, i. e. faciendi necessitatem (1. 22 § 2. D. 19, 2);
opus factum (1. 21 § 1 D. 39, 2);
materia facta (1. 6. D. 6, 1);
argentum, aurum factum (1. 78 § 4 D. 32. 1. 27 D. 34, 2);
8) заниматься: fac. medicinam (1. 26 § 1 D. 38, 1), argentariam (1. 4 § 3. 4 D. 2, 13), artem ludicram, lenocinium (1. 4pr. § l. 2. D. 3, 2);
9) сделать кого чем, possessorem fac. aliquem (1. 22 D. 50, 16. 1. 6 § 5. 1. 13 § 5. D. 3, 2);
suspectum fac. aliquem (1. 2 D. 27, 8);
fieri, делаться, iure institutionis, ex testamento, heres factus (1. 5 D. 28, 6. 1. 68 § 1 D. 30. 1. 40 § 1 D. 1, 7);
sui iuris, paterfamil. factus (1. 2 § 1. 1. 3 D. 14, 5. 1. 3 § 4. 1. 20 D. 14, 6);
pubes factus pupillus (1. 4 D. 27, 2);
annorum XIV factus (1. 22 pr. D. 36, 2);
furiosus mentis compos factus (1. 47 D. 29, 2. 1. 2 § 11. D. 38, 17);
liber servus factus (1. 1 § 4. eod. 1. 38 pr. D. 46, 3);
fundus sacer factus (1. 91 § 1 D. 45, 1. 1. 3 § 8 D. 12, 4. 1. 55 D. 35. 1. 1. 2 D. 39, 6. 1. 24 D. 3, 5);
fundum facere emtoris (1. 25 § 1 D. 18, l);- делать, facit totum voluntas defuncti (1. 35 § 3 D. 28, 5);
facere dodrantem, quadrantem bonorum (см. dodrans);
10) творить, установлять, назначать, fac. ius (1. 40 D. 1. 3);
fac. plures gradus heredum (1. 36 pr. D. 28, 6);
dotem fac. alicui (1. 49 D. 23, 3);
curatores (1. 9 D. 27, 10);
ad actionem procurator factus (1. 13 pr. D. 2, 14);
11) употреблять, издерживать, fac. alimenta in aliquem (1. 5 § 14 D. 25, 3. 1. 19 § 2 D. 36, 1), fac. impensas (см.);
12) = agere s. 2: annum in fuga facere (1. 14 § 1. D. 40, 7);
13) оценивать, magni, parvi facere (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 1 § 10 D. 43, 24. 1. 16. C. 10, 31); - 14) = experiri, иметь: fac. lucrum (см.), damnum, потерпеть (1. 56 D. 30. 1. 26 D. 39, 2);
vitium facere. испортиться (1. 32 eod. 1. 10 § 1 D. 14, 2);
abortum facere (см.);-15) противоп. immittere, на недвижимом имуществе, на земле другого лица делать какие-нб. перемены, постройки (1. 1 pr. D. 43, 6. 1. 2 pr. D. 43, 8. 1. 1 pr. D. 43, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > facere
-
11 incidere
1) падать на или в (что), aedes vitiosae in aedes non vitiosas incidentes (1. 13 § 2 D. 39, 2);2) впадать = cadere s. 4. inc. in valetudinem adversam (1. 20 D. 28, 3);inc. in fossam (1. 7 § 8 D. 43, 24), inlaqueos (1. 29 pr. D. 9, 2), in latrones, fures (1. 52 § 4 D. 17, 2. 1. 51 § 4 D. 47, 2).
in vitium (1. 13 § 6 D. 39, 2);
in captionem (1. 1 D. 4, 1), in obligationem (1. 81 § 1 D. 46, 3. 1. 16 § 5. 10 D. 39, 4. 1. 22 § 1. 7. 11 D. 48, 10. 1. 1 § 10. 1. 15 § 2 D. 48, 16. 1. 24. 40 D. 29, 2. 1. 6 § 1. 2. 1. 27 § 1 D. 29, 4. 1. 3 § 25. 28 D. 29, 5. 1. 15 § 23 D. 47, 10. 1. 14 § 2 D. 48, 10);
in legem (1. 8 pr. 1. 12 § 2 D. 4, 2. 1. 32 pr. D. 40, 9. 1. 34 pr. D. 44, 7);
3) подпадать, принадлежать, in definitionem (1. 27 § 3 D. 34, 2);in interdictum (1. 20 § 3 D. 43, 24).
in sententiam SCti (1. 71 § 1 D. 28, 5);
in legem Falcid. (1. 60 § 1 D. 35, 2);
4) сходиться с кем, pupillus, qui non ipse contraxit, sed in tutorem incidit (1. 12 D. 46, 6. 1. 25 § 16 D. 10, 2). 5) случаться, являться, casus, qui quandoque inciderint (1. 10 D. 1, 3. I. 6 § 1 D. 8, 6. 1. 20 D. 24, 1. 1. 7 pr. D. 2. 1. 1. 2 D. 27, 9. 1. 6 § 1 D. 3, 4. 1. 1. 3 C. 3, 8). 6) врезывать, inciditur lapis vel terra (1. 1 § 5 D. 43, 21). Incisio, секущая линия (1. 2 C. 10, 64), тк. ампутация (Jul. ep. nov. c. 10 § 46). 7) раз, перерезать, inc. linum (1. 3 § 23 D. 29, 5. 1. 28 § 1 D. 34, 3. 1. 1 § 10. 11 D. 37, 11);in crimen (1. 152 pr. D. 50, 17).
tabulas, testamentum (1. 20 D. 28, 3. 1. 3. 4 D. 28, 4. 1. 15 § 1. 1. 20 § 1 D 29, 1. 1. 16 § 2 D. 34, 9. 1. 11 § 2 D. 37, 11. 1. 1 § 8 D. 38, 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > incidere
-
12 locuples
богатый, состоятельный (1. 1. 3 D. 2, 6. cf. 1. 2 pr. 1. 5 § 1. 1. 9. 10 pr. D. 2, 8. 1. 234 § 1 D. 50, 16. 1. 166. cf. 1. 110 § 1 D. 50, 17. 1. 51 § 2. 1. 53 D. 3, 3. 1. 42 § 1 D. 12, 1. 1. 13 § 23 D. 19, 1. 1. 4 D. 18, 4. 1. 14 D. 12, 6. 1. 18 D. 4, 2. cf. 1. 22. 23. 25 § 1 D. 5, 3. 1. 6 § 6 D. 3, 5. 1. 28. cf. 1. 26 D. 4, 3. 1. 3. § 12. cf. 1. 1 § 4 D. 15, 1. 1. 34 pr. D. 4, 4);pupillus locupletior factus (1. 6 pr. 1. 37 pr. D. 3, 5. 1. 13 § 1 D. 12, 6. 1. 4 § 4. 23 D. 44, 4. 1. 47. 66 D. 46, 3. 1. 5 § 18 cf. 1. 7 pr. § 1 1. 9 § 1. 1. 50 D. 24, 1); тк. по отнош. к самим предметам имущества, peculium locupletis factum (1. 1 § 4 D. 15, 1);
hereditatem locupletiorem facere (1. 43 D. 35, 2. cf. 1. 26 D. 4, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > locuples
-
13 supponere
1) класть, ставить под, scalas suppon. fenestris (1. 11 I. 4, 1); прилагать (1. 28 § 1 C. 6, 23); заменять что чем, поставлять на чье место, suppon. merces (1. 3 § 1 D. 47, 20);suppositus partus (1. 30 § 1 D. 48, 10);
pupillus (1. 9 eod, 1. 91 D. 46, 3. 1. 49 pr. D. 19, 1);
emtorem (1. 22 § 3 D. 17, 1. 1. 91 D. 29, 2. 1. 46 § 2 D. 49, 14); подчинять (1. 4 D. 1, 1);
2) закладывать (1. 7 C. 4, 24 1. 8 § 7 C. 5, 17). 3) заключать, предполагать (1. 5 pr. C. 6, 27).iurisdictioni alicuius (1. 1 D. 2, 5).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > supponere
См. также в других словарях:
PUPILLUS — idem cum Orphano. Vide supra in voce Orphanotrophi, item Epictene et Orbona, nec non supra Tutela. Hinc Pupillares pecuniae, apud Livium, l. 24. c. 18. ubi in auxilium aerarii Romani illas collectas memorat: Quum haec inclinatio antmorum plebis… … Hofmann J. Lexicon universale
Pupillus, S. — S. Pupillus (Pupulus) (28. Febr.), ein Martyrer zu Alexandria. S. S. Celer. (III. 722.) … Vollständiges Heiligen-Lexikon
pupillus — /pyuwpilas/ In the civil law, a ward or infant under the age of puberty; a person under the authority of a tutor (q.v.) … Black's law dictionary
pupillus pati posse non intelligitur — /pyuwpilas peytay posiy non intalijatar/ A pupil or infant is not supposed to be able to suffer, i.e., to do an act to his own prejudice … Black's law dictionary
Pupillus pati posse non intelligitur — A ward or minor is not considered as being able to suffer prejudice … Ballentine's law dictionary
Lucius Orbilius Pupillus — La statue en haut à droite, sur la façade de la cathédrale de Benevento pourrait représenter Orbilius[1]. Lucius Orbilius Pupillus (Benevento, v. 113 Rome, v. 13) est un grammairien e … Wikipédia en Français
Lucius Orbilius Pupillus — (114 BC – c. 14 BC) was a Latin grammarian of the 1st century BC, who taught a school, first at Benevento and then at Rome, where the poet Horace was one of his pupils. Horace (Epistles, ii) criticizes his old schoolmaster and describes him as… … Wikipedia
Lucius Orbilius Pupillus — Figur unbekannter Bedeutung am Dom von Benevent, die im Volksglauben für die von Sueton erwähnte Orbilius Statue gehalten wird[1] Lucius Orbilius Pupillus, meist einfach Orbilius (* 113 v. Chr. in Benevent; † 13 v. Chr. in Rom), war ein lateini … Deutsch Wikipedia
Orbilĭus Pupillus — Orbilĭus Pupillus, aus Beneventum, früher Schreiber, nachher Soldat u. dann Grammatiker, lehrte erst in Benevent u. seit 61 v. Chr. in Rom. Er st. 100 Jahre alt, nachdem er im Alter das Gedächtniß verloren hatte u. daher mit dem zum Sprüchwort… … Pierer's Universal-Lexikon
Orbilĭus Pupillus — Orbilĭus Pupillus, röm. Grammatiker, aus Benevent, diente als Soldat und wurde dann Lehrer der Grammatik, seit 63 v. Chr. in Rom, wo er, fast 100jährig, in Dürftigkeit starb. Durch seinen Schüler Horaz, der ihn den »Prügler« (plagosus) nennt, ist … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Orbilius Pupillus — Orbilĭus Pupillus, Grammatiker in Rom, der gestrenge Lehrer des Horaz; daher noch jetzt sprichwörtliche Bezeichnung eines Schultyrannen … Kleines Konversations-Lexikon