-
1 tutela
tūtēla, ae, f. [1. tutor], a watching, keeping, charge, care, safeguard, defence, protection (syn.: praesidium, cura).I.Lit.A.In gen.:B.tutelam januae gerere,
Plaut. Truc. 2, 1, 43:foribus tutelam gerere,
id. Trin. 4, 2, 28:viae,
Dig. 31, 1, 30:suo tergo tutelam gerere,
Plaut. Trin. 4, 3, 51:nunc de septis, quae tutandi causā fundi fiant dicam. Earum tutelarum genera quattuor, etc.,
Varr. R. R. 1, 14, 1:pecudum silvestrium,
care, management, Col. 9, praef. §1: boum,
id. 6, 2, 15:aselli,
id. 7, 1, 2:tenuiorum,
support, maintenance, Suet. Caes. 68:lanae tutelam praestant contra frigora,
Plin. 29, 2, 9, § 30:ut villarum tutela non sit oneri,
id. 18, 5, 6, § 31; 35, 3, 4, § 14:classis,
Just. 16, 3, 9:cum de hominis summo bono quaererent, nullam in eo neque animi neque corporis partem vacuam tutela reliquerunt,
Cic. Fin. 4, 14, 36:tutela ac praesidium bellicae virtutis,
id. Mur. 10, 22:Apollo, cujus in tutelā Athenas antiqui historici esse voluerunt,
id. N. D. 3, 22, 55; cf.:quare sit in ejus tutela Gallia, cujus, etc.,
id. Prov. Cons. 14, 35:intellegi volumus salutem hominum in ejus (Jovis) esse tutela,
id. Fin. 3, 20, 66:Juno, cujus in tutelā Argi sunt,
Liv. 34, 24, 2; Plin. 28, 2, 4, § 18:subicere aliquid tutelae alicujus,
Cic. Fin. 4, 14, 38:filios suos parvos tutelae populi commendare,
id. de Or. 1, 53, 228:dii, quorum tutelae ea loca essent,
Liv. 1, 6, 4:quae suae fidei tutelaeque essent,
id. 24, 22, 15:publicae tutelae esse,
id. 42, 19, 5; 21, 41, 12:te Jovis impio Tutela Saturno Eripuit,
Hor. C. 2, 17, 23:ut dicar tutelā pulsa Minervae,
Ov. M. 2, 563:dique deaeque omnes, quibus est tutela per agros,
Prop. 3, 13 (4, 12), 41:ut te generi humano, cujus tutela et securitas saluti tuae innisa est, incolumem praestarent,
Plin. Ep. 10, 52 (60).— With gen. obj.:loci,
protection, Just. 41, 5, 3.—In partic., jurid. t. t., the office of a guardian, guardianship, wardship, tutelage of minors, insane persons, etc.:II.tutela est, ut Servius definit, vis ac potestas in capite libero ad tuendum eum, qui propter aetatem suā sponte se defendere nequit, jure civili data ac permissa,
Dig. 26, 1 (De tutelis), 1: tradere aliquem in tutelam alicujus, Pac. ap. Cic. de Or. 2, 46, 193:in suam tutelam venire,
to become one's own master, come of age, Cic. de Or. 1, 39, 180; Dig. 37, 11, 8, § 1; Cic. Top. 10, 44; id. Brut. 52, 195; 53, 197; id. Inv. 2, 21, 62; Gai. 2, 179; Nep. Eum. 2, 1;rarely in the order, in tutelam suam venire,
Cic. Inv. 2, 42, 122: tutelae suae fieri, Sen. Ep. 33, 10:fraudare pupillum, qui in tutelam pervenit,
Cic. Rosc. Com. 6, 16:alicujus tutelam accipere,
Varr. R. R. 3, 2, 17:ad sanos abeat tutela propinquos,
Hor. S. 2, 3, 218:rei publicae,
Cic. Off. 1, 25, 85:tutelam filiorum servo committere,
Just. 4, 2, 5:tutelam pupilli suscipere,
id. 30, 2, 8:gerere,
Val. Max. 6, 6, 1:nancisci,
to become guardian, Just. Inst. 1, 12, 6:administrare,
Dig. 26, 7, 3, § 2:reddere,
ib. 5, 1, 2, § 3.—Transf., concr.A.Act., like our watch, of that which guards or protects, a keeper, warder, guardian, protector (mostly poet.):2. B. 1.(Philemon et Baucis) templi tutela fuere,
Ov. M. 8, 711: prorae tutela Melanthus, i. e. the pilot at the prow, = proreta, id. ib. 3, 617:o tutela praesens Italiae (Augustus),
Hor. C. 4, 14, 43:(Achilles) decus et tutela Pelasgi Nominis,
Ov. M. 12, 612:rerum tutela mearum Cum sis (shortly before: curator a praetore datus),
Hor. Ep. 1, 1, 103.—Of the image of the tutelar deity of a ship:navis, cujus tutela ebore caelata est, etc.,
Sen. Ep. 76, 13; Lact. 1, 11, 19; cf. Sil. 14, 543; Petr. 105 and 108.—Of the tutelar deity of a place, Petr. 57; Auct. Priap. 37; Hier. in Isa. 57, 7; Inscr. Orell. 1698 sq.; 1736.—In gen. ( poet.):2.virginum primae puerique claris Patribus orti, Deliae tutela deae,
Hor. C. 4, 6, 33:Lanuvium annosi vetus est tutela draconis,
Prop. 4 (5), 8, 3:sit, precor, tutela Minervae Navis,
Ov. Tr. 1, 10, 1 sq. —In partic., in jurid. lang., that which is under guardianship or tutelage: in officiis apud majores ita observatum est: primum tutelae, deinde hospiti, deinde clienti, tum cognato, postea affini, a ward, Massur. ap. Gell. 5, 13, 5.—Of the property of a ward:mirabamur, te ignorare, de tutelā legitimā... nihil usucapi posse,
Cic. Att. 1, 5, 6:nihil potest de tutelā legitimā sine omnium tutorum auctoritate deminui,
id. Fl. 34, 84; Dig. 26, 7, 5. -
2 tūtēla
tūtēla ae, f [2 TV-], a watching, keeping, charge, care, safeguard, defence, protection: nullam corporis partem vacuam tutelā relinquere: Apollo, cuius in tutelā Athenas esse voluerunt: filios suos tutelae populi commendare: dii, quorum tutelae ea loca essent, L.: tutelae nostrae (eos) duximus, regarded as under our protection, L.: ut dicar tutelā pulsa Minervae, O.—In law, the office of guardian, guardianship, wardship, tutelage: qui tibi in tutelam est traditus: in suam tutelam venire, i. e. to come of age: ad sanos abeat tutela propinquos, H.: tutelarum iura.— A keeper, ward, guardian, watch, protector: (Philemon et Baucis) templi tutela fuere, O.: prorae tutela Melanthus, i. e. the pilot, O.: o tutela praesens Italiae (Augustus), H.— A charge, care, trust: mirabamur, te ignorare, de tutelā legitimā... nihil usucapi posse, i. e. a ward's esiate.—A ward: Virginum primae puerique Deliae tutela deae, H.: tutela Minervae Navis, O.: vetus draconis, Pr.* * *tutelage, guardianship -
3 prōra
prōra ae, f, πρῷρα, the forepart of a ship, bow, prow: prorae admodum erectae, Cs.: terris advertere proram, V.: prorae tutela Melanthus, i. e. the lookout, O.: prorae litore inlisae, L.— Prov.: mihi prora et puppis, ut Graecorum proverbium est, fuit, etc., i. e. my intention from first to last.—A ship: aeratae steterant ad litora prorae, V., O.* * * -
4 prora
I.The forepart of a ship, the prow (opp. puppis, the stern;II.class.): astitit prorae,
Plaut. Merc. 1, 2, 65; Lucr. 2, 554:prorae admodum erectae,
Caes. B. G. 3, 13:rostrata,
Plin. 9, 30, 49, § 94:terris advertere proram,
Verg. G. 4, 117; id. A. 6, 3; 7, 35: prorae tutela Melanthus, i. e. the lookout stationed at the prow, = proreta, Ov. M. 3, 617:suspensa prora navim in puppim statuebat,
Liv. 24, 34:prorae litore illisae,
id. 22, 20; Luc. 9, 1082; Stat. Th. 5, 335.—Prov.: mihi prora et puppis, ut Graecorum proverbium est, fuit a me tui dimittendi, ut rationes nostras explicares, i. e. my intention from beginning to end, my whole design, Gr. prôra kai prumnê, Cic. Fam. 16, 24, 1.—Poet., transf., a ship:quot prius aeratae steterant ad litora prorae,
Verg. A. 10, 223; Ov. M. 14, 164.
См. также в других словарях:
TUTELA — I. TUTELA Dei vel deae signum, prorae navis impositum, unde navi nomen. Solebant namque Veteres Tutelae nomine naves appellare, ut observa vit in ad Petronium Animadv. Iohannes a Wouweren, ex Servio ad l. 10. Aen. Solent naves nomina accipere, a… … Hofmann J. Lexicon universale
PARASEMA — Graece παράσημα, navis insignia, aliter ἐπίσημα. Dicebatur autem parasemen, animalis alicuius προτομὴ supra rostrum navis in prora effigiata, inter προεμβολίδα, h. e. partem eminentem in prora et ἔμβολον, rostrum, unde tota nomen accipiebat: uti… … Hofmann J. Lexicon universale
MINERVA — I. MINERVA sapientiae, et bonarum omnium artium dea, ex Iovis cerebro sine matre procreata: Quô commentô significare voluerunt Poetae, bonarum artium disciplinas, humani ingenii non esse inventum, sed ex Iovis cerebro, h. e. inexhausto divinae… … Hofmann J. Lexicon universale
GALEA — I. GALEA an Lacedaemoniorum, ut vult Plin. l. 7. c. 56. an Aegyptiorum, ut Herod l. 4. an Curetum, ut Diod. l. 5. c. 15. inventum: a galero, quo multi antiquorum usi, dicta est, Varroni: aliis ex Graeco γαλέη quod ex felina pelle fiebant, vide… … Hofmann J. Lexicon universale
LIBURNAE Naves — unde dictae sunt, vide in voce Liburnia. Has Liburni, ut supra, qui nauticâ et priraticâ inclaruêrunt, loris suebant, Salmas. ad Solin. p. 264. Illis Romani in mari utebantur, sicut lusoriis in fluminibus: duo enim apud eos fuisle genera classium … Hofmann J. Lexicon universale
PRORA — extremitas est partis anterioris navigii: in qua inter προεμβολίδα et ἔμβολον statuebatur Parasemon, protome videl. alicuius animalis, a qua tota navis nomen accipiebat. Est autem τὸ ἔμβολον rostrum navis, super quod pars eminens in prora… … Hofmann J. Lexicon universale