-
61 принцип м
Prinzip {n} -
62 принцип сильной фокусировки
Prinzip n der starken FokussierungРусско-немецкий словарь по электронике > принцип сильной фокусировки
-
63 принцип
Prinzip n.; Grundsatz m. -
64 принцип санитарного пропускника
Руccко-немецкий медицинский малый словарь > принцип санитарного пропускника
-
65 принцип
принцип м. адиабатической недостижимости Каратеодори Caratheodory-Prinzip n der adiabatischen Unerreichbarkeitпринцип м. взаимности Gegenseitigkeitsprinzip n; Reziprozitätsprinzip n; Reziprozitätssatz m; Reziprozitätstheorem nпринцип м. взаимности перемещений Bettischer Reziprozitätssatz m; Bettisches Reziprozitätstheorem n; Maxwellscher Satz m; Reziprozitätssatz m von der Gegenseitigkeit der Verschiebungenпринцип м. виртуальных перемещений мех. Prinzip n der virtuellen Arbeit Verrückungen; Prinzip n virtuellen Arbeit Geschwindigkeiten; Prinzip n virtuellen Arbeit Verschiebungenпринцип м. возможных перемещений мех. Prinzip n der virtuellen Arbeit Verrückungen; Prinzip n virtuellen Arbeit Geschwindigkeiten; Prinzip n virtuellen Arbeit Verschiebungenпринцип м. возрастания энтропии Prinzip n der Entropievermehrung; термод. Satz m über die Entropiezunahmeпринцип м. действия Arbeitsprinzip n; Arbeitsweise f; Funktionsprinzip n; Funktionsweise f; Wirkungsprinzip n; Wirkungsweise fпринцип м. жёсткой переменно-градиентной фокусировки AG-Prinzip n; яд. Prinzip n des alternierenden Gradienten; starke Fokussierung fпринцип м. инерции Gallileisches Trägheitsgesetz n; Lex prima f; Trägheitsgesetz n; erstes Newtonsches Gesetz n; мех. erstes Newtonsches Gesetz n der Mechanikпринцип м. Ле-Шателье-Брауна термод. Le-Chatelier-Braunsches Prinzip n; Prinzip n des kleinsten Zwangesпринцип м. микроскопической обратимости термод. Prinzip n der mikroskopischen Reversibilität; Prinzip n der mikroskopischen Umkehrbarkeitпринцип м. Мопертюи Euler-Maupertuis-Prinzip n; Maupertuissches Prinzip n; мех. Maupertuissches Prinzip n der kleinsten Wirkungпринцип м. наименьшего действия в форме Мопертюи-Лагранжа Euler-Maupertuis-Prinzip n; Maupertuissches Prinzip n; мех. Maupertuissches Prinzip n der kleinsten Wirkungпринцип м. наименьшего действия в форме Якоби Jacobisches Prinzip n; мех. Jacobisches Prinzip n der kleinsten Wirkungпринцип м. наименьшей потенциальной энергии упругих деформаций Prinzip n vom Minimum der potentiellen Energieпринцип м. наложения Superpositionsprinzip n; Superpositionssatz m; Unabhängigkeitsprinzip n; физ. Überlagerungsprinzip n; Überlagerungssatz mпринцип м. неопределённости Heisenbergsches Unbestimmtheitsprinzip n; Unbestimmtheitsrelation f; физ. Unschärfebeziehung f; физ. Unschärferelation f; Unsicherheitsrelation fпринцип м. Нернста Nernstscher Wärmesatz m; Nernstsches Wärmetheorem n; dritter Hauptsatz m der Thermodynamikпринцип м. обратимости хода лучей опт. Prinzip n von der Umkehrbarkeit des Strahlenganges; Satz m von der Umkehrbarkeit des Strahlengangesпринцип м. обратной связи киб. Reafferenzprinzip n; автом. Rückführungsprinzip n; Rückkopplungsprinzip nпринцип м. относительности Галилея Relativitätsprinzip n nach Galilei und Newton; klassisches Relativitätsprinzip nпринцип м. последовательного соединения усилительных каскадов с общим коллектором элн. Darlington-Prinzip nпринцип м. работы Arbeitsprinzip n; Arbeitsweise f; Betriebsprinzip n; Funktionsprinzip n; Funktionsweise f; Wirkungsweise fпринцип м. соответствия Bohrsches Auswahlprinzip n; Bohrsches Korrespondenzprinzip n; Korrespondenzprinzip n; Korrespondenzprinzip n von Bohrпринцип м. соответствия Бора ж. Bohrsches Auswahlprinzip n; Bohrsches Korrespondenzprinzip n; Korrespondenzprinzip n; Korrespondenzprinzip n von Bohrпринцип м. специальной относительности Einsteinsches Relativitätsprinzip n; Einsteinsches spezielles Relativitätsprinzip n; spezielles Relativitätsprinzip nпринцип м. специальной относительности Эйнштейна Einsteinsches Relativitätsprinzip n; Einsteinsches spezielles Relativitätsprinzip n; spezielles Relativitätsprinzip nпринцип м. суперпозиции Superpositionsprinzip n; Superpositionssatz m; Unabhängigkeitsprinzip n; физ. Überlagerungsprinzip n; Überlagerungssatz mпринцип м. Ферма ж. Fermatsches Gesetz n; Fermatsches Prinzip n; Fermatsches Prinzip n des kürzesten Lichtweges; Prinzip n der kürzesten Ankunft; Prinzip n des kürzesten Wegesпринцип м. эквивалентности массы и энергии Energie-Masse-Äquivalenzprinzip n; Masse-Energie-Äquivalenzprinzip n -
66 principle
noun1) Prinzip, dasbe based on the principle that... — auf dem Grundsatz basieren, dass...
basic principle — Grundprinzip, das
go back to first principles — zu den Grundlagen zurückgehen
in principle — im Prinzip
it's the principle [of the thing] — es geht [dabei] ums Prinzip
a man of high principle or strong principles — ein Mann von od. mit hohen Prinzipien
do something on principle or as a matter of principle — etwas prinzipiell od. aus Prinzip tun
2) (Phys.) Lehrsatz, der* * *['prinsəpəl]1) (a general truth, rule or law: the principle of gravity.) das Gesetz2) (the theory by which a machine etc works: the principle of the jet engine.) die Grundregel•- academic.ru/117990/principles">principles- in principle
- on principle* * *prin·ci·ple[ˈprɪn(t)səpl̩]non Socialist \principles nach sozialistischen Prinzipienthe elementary \principles of physics die Grundgesetze pl der Physikto function [or operate] on a \principle nach einem Prinzip funktionieren\principle of conservation of energy Energieerhaltungssatz m\principle of least restraint Prinzip nt des kleinsten Zwangesit's the \principle of the thing es geht [dabei] ums Prinzipcheating is against my \principles Betrug verstößt gegen meine Prinzipiento be a man of \principle ein Mann mit Prinzipien [o Grundsätzen] seinto stick to one's \principles an seinen Prinzipien festhalten5.▶ in \principle im Prinzip▶ on [or as a matter of] \principle aus Prinzip* * *['prInsɪpl]n1) Prinzip ntto go back to first principles — zu den Grundlagen zurückgehen
in/on principle — im/aus Prinzip, prinzipiell
a man of principle(s) — ein Mensch mit or von Prinzipien or Grundsätzen
it's a matter of principle, it's the principle of the thing — es geht dabei ums Prinzip
I'm doing it for reasons of principle — ich tue das aus Prinzip
3) (= basic element) Element nt* * *principle [ˈprınsəpl] s1. Prinzip n, Grundsatz m:a man of principle ein Mann mit Prinzipien oder Grundsätzen;principle of efficiency Leistungsprinzip2. (Grund-)Prinzip n, (-)Regel f, Leitsatz m:principle of law Rechtsgrundsatz m;in principle im Prinzip, prinzipiell;on principle aus Prinzip, prinzipiell, grundsätzlich;on the principle that … nach dem Grundsatz, dass …3. Grundwahrheit f, -begriff m, -lehre f, Prinzip n:principle of averages Mittelwertsatz;principle of least action Prinzip der geringsten Wirkung;5. Grund(lage) m(f), Quelle f, Ursprung m, treibende Kraft6. Grundzug m, Charakteristikum n7. CHEM Grundbestandteil mprin. abk1. principal (principally)2. principle* * *noun1) Prinzip, dason the principle that... — nach dem Grundsatz, dass...
be based on the principle that... — auf dem Grundsatz basieren, dass...
basic principle — Grundprinzip, das
it's the principle [of the thing] — es geht [dabei] ums Prinzip
a man of high principle or strong principles — ein Mann von od. mit hohen Prinzipien
do something on principle or as a matter of principle — etwas prinzipiell od. aus Prinzip tun
2) (Phys.) Lehrsatz, der* * *n.Grundsatz m.Prinzip -ien n.Ursache -n f. -
67 принцип
мPrinzip n, Grundsatz mпринцип, биомеханический — biomechanisches Prinzip n
принцип всесторонности — Prinzip n der Allseitigkeit
принцип, дидактический — didaktisches Prinzip n
принцип доступности — Prinzip n der Faßlichkeit
принцип наглядности — Prinzip n der Anschaulichkeit
принцип, педагогический — pädagogisches Prinzip n
принцип постепенности — Prinzip n der Allmähligkeit
принцип прочности — Prinzip n der Dauerhaftigkeit
принцип систематичности — Prinzip n der Systematik
принцип сознательности — Prinzip n der Bewußtheit
принцип спортивного отбора — Auswahlprinzip n, Selektionsprinzip n
принцип, тактический — taktisches Prinzip n
-
68 обезличивать адм.прав.
vlaw. das Prinzip der persönlichen Einzelverantwortung beseitigen, das Prinzip der persönlichen Einzelverantwortung durchbrechen, das Prinzip der persönlichen Einzelverantwortung verletzen, das Prinzip der persönlichen Verantwortlichkeit beseitigen, das Prinzip der persönlichen Verantwortlichkeit durchbrechen, das Prinzip der persönlichen Verantwortlichkeit verletzenУниверсальный русско-немецкий словарь > обезличивать адм.прав.
-
69 обезличить адм.прав.
vlaw. das Prinzip der persönlichen Einzelverantwortung beseitigen, das Prinzip der persönlichen Einzelverantwortung durchbrechen, das Prinzip der persönlichen Einzelverantwortung verletzen, das Prinzip der persönlichen Verantwortlichkeit beseitigen, das Prinzip der persönlichen Verantwortlichkeit durchbrechen, das Prinzip der persönlichen Verantwortlichkeit verletzenУниверсальный русско-немецкий словарь > обезличить адм.прав.
-
70 principe
pʀɛ̃sipm1) Ursprung m2) ( maxime) Grundsatz m3) ( structure) Aufbau m4) ( doctrine) Leitspruch m5) ( règle) Prinzip nprincipeprincipe [pʀɛ̃sip]2 (règle de conduite) Prinzip neutre, Grundsatz masculin; Beispiel: principe fondamental Grundprinzip; Beispiel: avoir des principes Prinzipien haben; Beispiel: quelqu'un a pour principe de faire quelque chose es ist jemandes Prinzip etwas zu tun►Wendungen: en principe im Prinzip; par principe aus Prinzip; pour le principe um des Prinzips willen -
71 principle
prin·ci·ple [ʼprɪn(t)səpl̩] non Socialist \principles nach sozialistischen Prinzipienthe elementary \principles of physics die Grundgesetze ntpl der Physik;it's the \principle of the thing es geht [dabei] ums Prinzip;cheating is against my \principles Betrug verstößt gegen meine Prinzipien;to be a man of \principle ein Mann mit Prinzipien [o Grundsätzen] sein;to stick to one's \principles an seinen Prinzipien festhaltenPHRASES:on [or as a matter of] \principle aus Prinzip;in \principle im Prinzip -
72 principio
prin'θipǐom1) Anfang m, Beginn m, Anbruch m, Anbeginn mal principio — anfangs, am Anfang
2) (concepto, fundamento) Prinzip n, Grundsatz m, Ansatz msin principios — ( morales) charakterlos
sustantivo masculino————————en principio locución adverbial————————principios sustantivo masculino plural1. [reglas de conducta] Prinzipien Plural2. [nociones] Grundlagen Pluralprincipioprincipio [priṇ'θipjo]num1num (comienzo) Anfang masculino; al principio am Anfang; ya desde el principio bereits am Anfang; desde un principio von Anfang an; a principios de diciembre Anfang Dezember; dar principio a algo mit etwas dativo anfangennum2num (causa) Ursache femenino; (origen) Ursprung masculino; el principio de la discusión der Auslöser der Diskussion -
73 zasada
zasady f/pl ortografii Rechtsschreibregeln f/pl;z zasady grundsätzlich, aus Prinzip;w zasadzie eigentlich, im Prinzip;na jakiej zasadzie? aus welchem Grund?, mit welchem Recht?;według prostej zasady nach einem einfachen Prinzip;bez zasad prinzipienlos -
74 принцип взаимной выгоды
n1) law. Prinzip der gegenseitigen Meistbegünstigung, Prinzip des gegenseitigen Nutzens, Prinzip des gegenseitigen VorteilsУниверсальный русско-немецкий словарь > принцип взаимной выгоды
-
75 precept
nounGrundsatz, der; Prinzip, das* * *pre·cept[ˈpri:sept]ncommon \precepts of decency allgemeine Anstandsregeln2. LAW gerichtliche Anordnung* * *['priːsept]nGrundsatz m, Prinzip nt* * *precept [ˈpriːsept] s1. ( auch göttliches) Gebot2. Regel f, Richtschnur f3. Vorschrift f4. Lehre f, Unterweisung f5. JURa) Gerichtsbefehl mb) (schriftliche gerichtliche) Weisung oder Anordnungd) Vorladung f* * *nounGrundsatz, der; Prinzip, das* * *n.Vorschrift f. -
76 princip
princip [prin'siːp] (-en; -er) Grundsatz m, Prinzip n;av princip aus Prinzip;i princip im Prinzip; -
77 animus
animus, ī, m. (griech. ἄνεμος, Wind, Hauch, vgl. altind. āniti, atmet, got. us-anan, ausatmen), I) die Seele, als Prinzip des geistigen Lebens, der Geist (Ggstz. corpus, der Körper, od. anima, die physische od. auch seelische Lebenskraft), animi corporisque vires, Liv.: unde anima atque animi constet natura, Lucr.: alci germanum esse pariter animo ac corpore, Ter.: credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, Cic.: difficile est animum perducere ad contemptionem animae, Sen. – seltener v. Tieren, animantia quaedam animum habent, quaedam tantum animam, Sen.: u. so bestiae, quarum animi sunt rationis expertes, Cic.
II) die menschliche Seele als Inbegriff aller Seelenkräfte oder als Prinzip des Empfindens, Begehrens u. Denkens, der Geist, s. Cic. de div. 1, 61; Tusc. 2, 47. – bes. das Gemüt, Herz, d.i. das Empfindende, Begehrende (Ggstz. mens, d.i. das Denkende, der Verstand); vgl. Ochsner Cic. ecl. p. 113 f. – auch häufig (als pars pro toto) für homo od. st. des bl. pronom. pers., wenn von den Gefühlen jmds. die Rede ist, s. Kritz Sall. Iug. 39, 5. Zumpt § 678.
Dah. A) die Seele als Gefühlsvermögen, 1) im allg.: a) übh., die Seele, das Herz, Gemüt, auch das Gefühl, die Empfindung (griech. θυμός), meus fac sis postremo animus, quando ego sum tuus, Ter.: mala mens, malus animus, schlechter Sinn, schlechtes Herz, Ter.: animo aegra, seelenkrank = liebekrank, Enn. fr., wie animus aegrotus, Ter.: otiosus ab animo, sorgenlos, Ter.: uno animo, einmütig, Liv.: animo aequo, iniquo, s. aequus u. iniquus: animus alius ad alia vitia propensior, Cic.: (Aristides Thebanus) omnium primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocant Graeci ἤθη, legte zuerst Seele in seine Gemälde und drückte die menschlichen Gefühle aus, wofür die Griechen den Ausdruck ἤθη (Stimmungen u. Gefühle) haben, Plin. 35, 98. – u. Genet. animi auch fast pleonast. bei Adjj. u. Substst., die einen Gemütszustand bezeichnen, wie aeger animi, Liv.: dubius animi, Verg.: incertus animi, Ter., Sall. fr. u.a.: suspensi u. stupentes animi, Liv.: animi metus, Herzensangst, Cic.: u. so animi timor, Sall.: lubido animi sui, die Leidenschaftlichkeit, Sall.; vgl. Kritz Sall. Cat. 58, 2. – u. animo od. animi bei Verben des Empfindens, wie im Griech. θυμω, angere se animi, Plaut.: pendēre animi, Ter.: animo excrucior, Ter.: animo tremere, Cic.: animi u. animis pendēre, Cic.: animi victus, Claudian. 3, 170. Vgl. Wagner Plaut. aul. 145 u. Ter. heaut. – b) das Herz, Gemüt = die Gemütsart, Sinnesart, Denk- u. Handlungsweise, die Gesinnung, der Sinn, Charakter, die Grundsätze (vgl. Bremi Suet. Tib. 52), iracundus, Plaut.: magnus et excelsus, Cic.: altus, Cic.: apertus et simplex (offen u. ohne Falsch), Cic.: belli ingens, domi modicus, hochfahrender, bescheidener Sinn, Sall.: u. animo ingenti, von heroischem Charakter, Sall.: fluxus, lockere Grundsätze, Sall.: esse angusti animi atque demissi, Cic.: pusilli animi est, zeugt von niedriger Sinnesart, Cic.: ebenso sordidus atque animi parvi, Hor. – poet. übtr. von der Natur, Art der Bäume, exuerint silvestrem animum, legen dir ab die wildernde Art, Verg. georg. 2, 51.
2) im einzelnen, irgend eine Beschaffenheit, Stimmung, Bewegung des Gemüts, u. zwar: a) das Herz, das man für jmd. hat, die Stimmung, Gesinnung für od. gegen jmd., hoc animo in nos esse debetis, Cic.: bono od. alieno animo esse in alqm, Caes.: inimico animo esse, Caes.: qui quo animo inter nos simus, ignorant, Cic.: pro mutuo inter nos animo, Cic.: in animo principis, in der Gunst des Fürsten, s. Nipperd. Tac. ann. 15, 50. – dah. meton. in der Umgangsspr. als zärtliche Anrede an den Geliebten od. die Geliebte, mi anime od. anime mi, »mein Herz, liebe Seele«, Komik. (s. Lorenz Plaut. Pseud. 30 ff. Spengel Ter. Andr. 685): so auch animus meus, Fronto ep. ad M. Caes. 2, 13 p. 36, 20 N. – b) die höhere Stimmung, wie unser Herz = die Herzhaftigkeit, Energie, der Mut, das Selbstvertrauen, die Zuversicht (auch oft von einem im Plur. von der Fülle des Mutes, u. umgekehrt der Sing. von mehreren, s. Kraner Caes. b.c. 2, 34, 6. Müller Liv. 1, 25, 3. Weißenb. Liv. 30, 28, 1), femina ingens animi, voll hohen Mutes, hochherzige, Tac.: fac animo magno fortique sis, Cic.: magnum animum ostendere, Cic.: animum addere, Mut machen, Ter.: reddere animum, animus mihi redit, Ter.: animum sumere (fassen), Vell.: animum od. animos tollere, s. tollo: animus alci accedit, Cic.: crevit extemplo Romanis animus, Liv.: neutris animus est ad pugnandum, Liv.: circum fusus exercitus animos ad non parendum addebat, machte Mut zum Nichtgehorchen, Liv.: animos ad spem certaminis od. ad temptandum de integro certamen facere, Liv. (vgl. Weißenb. Liv. 37, 37, 9): magnus mihi animus est m. folg. Acc. u. Infin., ich habe die Zuversicht, Tac. Agr. 30 in. – u. ebenso im Plur., animi iis accedunt, Cic.: cum hostium opes animique crevissent, Cic.: morte Africani crevere inimicorum animi, Liv. (vgl. Drak. Liv. 28, 19, 16): cum ipsa cunctatio et his animos minuisset et auxisset hosti, Liv.: ducibus plebis accendit magis certamine animos quam minuit, Liv.: animi cadunt (sinkt), Cic. – bono es animo, Ter., Varr. u. Apul., od. bono sis (fac sis) animo, Komik.: animum bonum habe, Plaut., Sall. u.a.: in re mala animo bono uti, gute Miene zum bösen Spiel machen, Plaut.: fac animo praesenti hoc dicas, herzhaft, Ter.: satis animi, Muts genug, Ov.: si ad haec parum est animi, wenn du dazu nicht Mut genug hast, Liv.: cum Poeno recens victoria animo esset, Mut machte, Liv. – übtr., von der »Lebhaftigkeit, Lebendigkeit«, dem »Feuer« der Rede, et consilii et animi satis, Quint.: actio plena animi, Cic.: quae vis, qui animus, quae dignitas illi oratori defuit, Cic.: poet., von der Bewegung des Kreisels, dant animos plagae, Verg. Aen. 7, 383: der Gewässer, Stat. Theb. 3, 671; 5, 468: der Winde, Verg. Aen. 10, 357. – Dah. α) der hoffende Mut, magnus mihi animus est m. folg. Acc. u. Infin., ich habe die große Zuversicht, es werde usw., Tac. Agr. 30. – u. so β) (bes. im Plur.) der aus der Fülle des Mutes hervorgegangene hochstrebende Sinn, die Ansprüche, hochfahrenden Wünsche, das hochfahrende, anspruchsvolle Wesen, der Hochmut, Stolz, Übermut, Trotz (s. Fabri Liv. 22, 26, 1. Ruhnken Ter. Hec. 3, 5, 57), cui inerat contemptor animus et superbia, Sall.: ne super fortunam animum gereret; non omnia omnibus cupiunda, Sall. – Damarata uxor, filia Hieronis, inflata adhuc regiis animis ac muliebri spiritu, Liv.: haec natis habens sublimes animos, voll Stolz wegen der Kinder, Ov.: cum divitiae iam animos facerent, Liv.: ubi pecunia animos ad spem liberioris fortunae fecit, als das Geld die stolze Hoffnung sich höher zu schwingen einflößte, Liv.: remittant spiritus, comprimant animos suos, sedent arrogantiam, Cic.: iam ínsolentiam noratis hominis, noratis animos eius et spiritus tribunicios, Cic.: pone animos, Verg. – c) die gereizte Stimmung, das heftige-, reizbare Wesen, die Heftigkeit, Hitze, der Zorn (gew. im Plur.), animum vincere, iracundiam cohibere, Cic.: vince animos iramque tuam, Ov.: alcis animos atque impetus (Ungestüm) retardare, Cic.: u. poet. vom Windgott Äolus, mollit animos et temperat iras, mildert seine Wildheit u. besänftigt den Zorn, Verg. Aen. 1, 57. – d) das Gelüsten des sinnl. Triebes, des Herzens Gelüsten, die Neigung, u. meton. die Lust, das Vergnügen, vincam animum meum, will mein Herz, d.i. mich selbst (meinen Widerwillen) besiegen, Plaut.: animo obsequi od. morem gerere, seine Lust befriedigen, Komik.: animum suum explere, seine Lust büßen, Ter.: exple iis animum, stelle sie zufrieden, Ter.: militum animis expletis, Liv.: amico quae dederis animo, dem lieben Ich, Hor. – bes. animi causā, des Gelüstens halber, d.i. »aus Lust, zum Vergnügen, zur Erholung, zum Spaß, aus Liebhaberei«, Plaut., Cic. u.a. (vgl. Görenz Cic. de fin. 2, 56): so auch animi gratiā, Plaut.: verb. animi voluptatisque causā, zur Lust u. zum Vergnügen, Caes.
B) die Seele als Begehrungs-, Willensvermögen, das Herz = der Wille, Wunsch, die Neigung, das Verlangen, die Lust, das Vorhaben, der Vorsatz, die Absicht, Gesinnung (vgl. ex animi voluntate, Lucr.; u. pro animi mei voluntate, Cic.), istic animus meus est, all mein Sinnen u. Denken, mein Dichten u. Trachten, Plaut.: quoniam nobis di immortales animum ostenderunt suum, ihren Willen, Plaut.: sin aliter animus vester est, Ter.: ad omnia et animo et consilio paratus, Cic.: cuneatim constiterunt hoc animo, ut etc., in der Absicht, daß usw., Caes.: u. so eo ad te animo venimus, ut etc., Cic. – m. folg. ad u. Akk., tuus animus (Lust) ad nuptias, Ter. Andr. 377. – m. folg. Genet. Gerund., parcendi victis filio animus et promptior et honestior, Iustin. 9, 8, 20: animum nubendi finitimis omittere, Iustin. 2, 4, 5: animum vincendi capere, Iustin. 7, 2, 10: occupandae reipublicae animum habere, Vell. 2, 4, 4. – habeo in animo m. Infin. = »ich habe im Sinne, bin willens, bin entschlossen, beabsichtige, habe Lust, es regt sich die Lust, es gelüstet mich«, Cic. Rosc. Am. 52; Verr. 4, 68; ep. 4, 12, 2. Caes. b.G. 6, 7, 5. Pomp. beim Auct. b. Hisp. 26, 7. Liv. 1, 48, 9; 44, 25, 1: ebenso in animum habeo, Liv. 33, 10, 4: u. dass. est (mihi) in animo, Cic. Rosc. Am. 91; Verr. 4, 137; ad Att. 6, 8, 2. Caes. b.G. 1, 7, 3; b.c. 1, 1, 4. Liv. praef. § 6; 1, 28, 7. Tac. Germ. 3: dass. est animus (mihi) m. folg. Infin., Curt. 9, 3 (12), 5. Suet. Caes. 82, 3. Verg. Aen. 4, 639. Ov. met. 5, 150: u. fert animus m. Infin., Suet. Oth. 6, 1. Ov. met. 1, 1 u.a. Dichter (s. Drak. Sil. 16, 294): u. avet animus m. Infin., Cic. Phil. 5, 13: u. inclinat animus (ich bin geneigt) m. folg. ut u. Konj., Liv. 1, 24, 1; 7, 9, 5. – animum od. in animum induco, s. in-dūcoinduco. – u. ex animo, »von Herzen« = »gern, freiwillig, ungezwungen«, u. dah. auch »im Ernst, ernstlich, aufrichtig« (Ggstz. simulate), oft b. Ter., Cic. u.a. – u. bono animo, in guter Absicht, Cic. de imp. Pomp. 56. Nep. Ages. 6, 2.
C) die Seele als Denkvermögen, vernünftiges Prinzip, 1) im allg., der Geist im engern Sinne, die Gedanken (koordiniert der mens, dem »Verstand«, der »Vernunft«), omnium mentes animosque perturbare, aller Sinne u. Gedanken, Caes.: sic semper in animo habui (habe immer gedacht) te in meo aere esse, Cic. ep. 13, 62: sic in animo habeto, ut ne cupide emas, Cato r.r. 1, 1.
2) insbes.: a) die Gedanken = das Bewußtsein, die Besinnung, mihi animus etiam nunc abest, Plaut.: animus alqm relinquit, Caes.: linqui animo, Curt.: linquente animo, Curt.: deficientibus animis, Liv.: animus rediit, Ov. – b) die Gedanken = das Gedächtnis, ex animo effluere (aus dem G. entschwinden), Cic.: u. so excidere ex animo, Cic., ex omnium animis, Liv.: memor in bene meritos animus, Cic.: omnia fert aetas, animum quoque, Verg.: haberet in animo amicum solā necessitudinis gloriā usurum, den Fr. im Gedächtnis behalten, auf den Fr. Bedacht nehmen, Tac. ann. 4, 39. – c) die Gedanken, meton. = das Urteil, die Überzeugung, ut animus meus est (Plaut. truc. 775), u. gew. meo animo od. meo quidem animo, »meinen Gedanken nach« = »meines Erachtens od. Bedünkens, nach meiner Ansicht od. Überzeugung«, Plaut. u. Cic. – / Vulg. Abl. Sing. animu, Corp. inscr. Lat. 8, 2182 u. 2190.
-
78 ratio
ratio, ōnis, f. (reor, ratus), das Abrechnen, Berechnen, die Rechnung, Berechnung, I) eig. u. übtr.: A) eig.: a) Sing.: magna r., Cic.: auri r. constat, die Rechnung stimmt, Cic.: u. so par est ratio acceptorum et datorum, Cic.: rationem ducere, Cic.: habere rationem, Cic.: rationem referre, Cic.: ratio repeti solet, Cic.: in rationem inducere, in Rechnung bringen, verrechnen, Cic.: rationem inire, eine B. anstellen, Caes. (u. so inibitur ratio quaestus de pecunia tua, es wird der mögliche Gewinn mit deinem Gelde berechnet, Cic.): r. aeraria, die Berechnung u. Verminderung auf Kupfergeld, der verminderte Münzfuß, Cic. Quinct. 17. – b) Plur.: libri rationum, Rechnungsbücher, Aur. Vict.: rationes cum alqo putare, Cic.: rationes subducere, die R. abschließen, Cic. (vgl. no. II, A): rationes accipere, sich Rechnung stellen lassen, Sen.: u. so rationes ab alqo accipere, Cic.: rationes conferre, Cic.: rationes eferre, Cic., deferre, Cic.: falsas rationes inferre, Cic.: rationes familiares componere, Tac.
B) übtr.: 1) statistische Übersicht, statistischer Abriß, Verzeichnis, Liste, Protokoll, cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur, Cic. Verr. 5, 147: rationes imperii, Suet. Cal. 16, 1.
2) Summe, Zahl, ea nimia est ratio, Plaut.: hem ista ratio maxima est, Plaut.
3) Geschäftsangelegenheit, Geschäftsache, Geschaftsverhältnis, Geschäftsführung, Geschäft, übh. Angelegenheit, Carpinatius, qui iam cum isto summā consuetudine, praeterea re ac ratione coniunctus esset, Cic.: de tota illa ratione atque re Gallicana, Cic.: illa de ratione nummaria non sunt eiusmodi, Cic.: quamquam haec quidem res non solum ex domestica est ratione (innere Politik), attingit etiam bellicam, Cic.: quae domi gerenda sunt, ea per Caecilium transiguntur, fori iudiciique rationem Messala suscepit, seine Angelegenheiten vor der Öffentlichkeit u. vor Gericht, Cic.: ut rationes nostras explicares, unsere Geldgeschäfte abwickelst, Cic.: u. so ut res rationesque vestrorum omnium bene expedire voltis, Plaut.: in publicis privatisque rationibus, im öffentlichen u. Privatverkehr, Caes.: in explicandis rationibus rerum civilium, Cic.: r. civitatis, Cic.: r. comitiorum, Cic.: propter rationem Gallici belli, Cic. – dah. meae (tuae etc.) rationes, mein (dein usw.) Interesse, mein (dein usw.) Vorteil (vgl. unser »bei etw. seine Rechnung finden«), rationes meas vestrae saluti anteposuissem, Cic.: me ad eius rationes adiungo, quem tu in meis rationibus tibi esse adiungendum putasti, Cic.: meis alienissimum rationibus, Cic.
II) bildl.: A) Rechnung, Berechnung, Rechenschaft, Aufschluß, Belehrung, (Medea et Atreus) initā subductāque ratione (nach angestellter u. abgeschlossener B.) nefaria scelera meditantes, Cic.: numquam ita quisquam bene subductā ratione ad vitam fuit, quin etc., Ter.: habere rationem, berechnen, Cic.: exigere rationem, Rechenschaft fordern, Val. Max. u. Plin. ep.: rationem reddere alci, Rechenschaft ablegen, Aufschluß geben, Cic. u.a.: u. so rationem reddere alcis rei, Cic., de alqa re, Cic. u. Vitr.: rationem vitae reposcere, Cic.: negotii rationem exstare oportere, müsse Rechenschaft gegeben werden können, Cic.: ratio alcis rei od. alci rei constat, die R. steht für etw. gleichs. fest, d.i. ich bin mit etwas im reinen, oft bei Plin. ep.; s. Döring Plin. ep. 1, 5, 16.
B) übtr.: 1) übh. Rechnung, Berechnung, a) = Verhältnis, Beziehung zu usw., Rücksicht auf usw., Verbindung, Verkehr mit usw., rationem habere, aliquid rationis habere cum alqo, Rechnung haben, in Rechnung, in Verbindung, in Verkehr stehen mit usw., Cic.: quibuscum r. huic est, Cic.: quae r. tibi cum eo intercesserat? Cic.: pacis quae potest esse cum eo ratio, in quo etc.? Cic.: habenda cum M. Latrone pacis r., Cic.: et Graeciae quidem oratorum partus atque fontes vides ad nostrorum annalium rationem veteres, ad ipsorum sane recentes, in Rücksicht auf unsere Annalen, Cic. – b) Berechnung = berechnende, beachtende Rücksicht, Berücksichtigung, Beachtung, Erwägung, Sorge für usw., piorum et impiorum habere rationem, Cic.: vel dignitatis vel commodi rationem habere, Cic.: non ullius rationem sui commodi ducere, Rücksicht nehmen auf usw., Cic.: salutis meae rationem ducere, Cic., officii, Cic.: suam rationem ducere, seinen Vorteil bedenken, Cic.: conservare rationem alcis rei, Cic.: omnis hac in re habenda r. et diligentia est, ut etc., Cic.: habeo rationem, quid acceperim, ziehe in Erwägung, erwäge, Cic.: neque illud rationis habuisti, si forte etc., Cic.: hoc rationis habebant, facere eos nullo modo posse, ut etc., Cic. – salva utriusque temporis ratio est, man hat beide Zeiten gut berechnet, berücksichtigt, jeder Zeit ist ihr Recht geschehen, Tac.; vgl. salvā diligentiae tuae ratione, unbeschadet deiner Vorsicht, Plin. ep. – c) die auf Berechnung begründete Vermutung, quantum in ratione esset, soviel sich berechnen, vermuten ließ, Hirt. b. G. 8, 6, 1. – d) das Sichverhalten zu od. bei etw., d.i. subj. = das Verfahren, die Verfahrungsart, das Verhalten, die Maßregel, Methode, Weise, der Plan, obj. = das Verhältnis, die Beschaffenheit, Natur, Art und Weise, Einrichtung, α) subj.: ita fiet, ut tua ista ratio existimetur astuta, meum hoc consilium necessarium, Cic.: scribendi consilium ratioque, Cic.: haec cogitandi pronuntiandique ratio, Cic.: eligendi et collocandi ratio, disponendi ratio, Quint. (s. Herbst Quint. 10, 1, 4): ratio docendi nec una omnibus nec singulis eadem semper fuit, Suet.: eadem defensionis ratio viaque, Cic.: r. in dicendo, Cic.: ineunda r. est, Cic.: a me inita ratio est (ist ein Verfahren angewandt, ein Weg eingeschlagen worden), quam quidem omnes non solum probant, sed etiam laudant, Cic.: inita tandem ratio est, ut etc., es wurden Mittel u. Wege eingeschlagen usw., Liv.: ad hunc interficiendum talem iniit rationem, Nep.: cuius ratio (Plan) etsi non valuit, tamen etc., Nep.: u. so vicit ratio parcendi, Tac.: sic neque agricultura nec ratio atque usus belli intermittitur, die planmäßige Kriegführung u. die Kriegsübung, Caes.: istam rationem otii tui probo, jenes geschäftslose Leben, wie du es planmäßig führst, Cic. – im Plur., rationes belli gerendi, Maßregeln, Caes.: meae vitae rationes ab ineunte aetate susceptae, Lebensplan, Cic.: rationes rerum publicarum aut constituendarum aut tuendarum, Cic. – β) obj.: tempestatum ratio (Stand) et praedonum et locorum, Cic.: ratio pecuniarum, Geldverhältnisse (in Rom), Cic.: ut ceteri menses in suam rationem reverterentur, in ihr richtiges Verhältnis (durch Einschaltung), Cic.: ita ratio comparata est vitae naturaeque nostrae, Cic.: quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava, diiudicant, in den K. u. ihren Verhältnissen, Cic.: disseruerunt de generibus et de rationibus civitatum, Cic.: quod ad rationes omnium rerum pertineret, Cic.: quoniam eadem est r. iuris in utraque, Cic.: quā ratione, Cic.
2) insbes., die Rechnung, Berechnung, als höhere Geistestätigkeit, das Denken, die bewußte, vernünftige Überlegung, konkret = die der Geistestätigkeit zugrunde liegende höhere Geisteskraft, das Denkvermögen, die Vernunft, die Einsicht, Klugheit u. dgl. (bei Cicero oft verb. mens et ratio et consilium, oder ratio, consilium, prudentia u. dgl.), quod facinus aut scelus suscipitur nisi consilio capto, aut sine animi motu et cogitatione, id est ratione, perficitur? Cic.: motus iste celer cogitationis, acumen, sollertia, quam rationem vocamus, Cic.: homo rationis particeps, Cic.: ratio ac disputatio, Vernunft und Nachdenken, Cic. – illa revoces ad rationem, Cic.: moneo, ut agentem te ratio ducat, non fortuna, Liv.: consilio et ratione, Cic.: quod nobis nullā ratione factum a Pompeio videtur, Caes.: magis ratione quam vi persuasit, Vell.: quod domi te inclusisti, ratione fecisti, vernünftig, einsichtsvoll, klug, Cic. – ratio est (es ist vernünftig, erscheint rätlich), od. ratio non est m. Infin., cui acquiescere Cremonae ratio fuit, Tac.: minari divisoribus r. non erat, Cic.: u. so minime est rationis m. folg. Infin., Colum.: u. rationis est m. folg. Infin., Plin. ep. – dah. a) der einen Ggstd. erklärende vernünftige Grund, Vernunftgrund, Beweggrund (vgl. argumentum no. II), α) übh.: est aliqua huiusce rei ratio, dafür gibt es einen vernünftigen Gr., darin liegt noch etwas, was zu rechtfertigen ist, Cic.: nostra confirmare argumentis ac rationibus, Cic.: consilii causa ratioque, Cic.: r. quaerenda, Cic.: quam habet rationem, non quaero aequitatis, sed ipsius improbitatis atque impudentiae? Cic.: quod quidem rationem habeat (vernünftigen Grund hat), recte fit, Sen. rhet.: facti aliquam rationem afferre, Cic.: nihil rationis affers, quamobrem etc., Cic.: tertiam rationem affertis, quod etc., Cic.: rationem subicit, Cic.: ad hanc sententiam cum reliquis causis haec quoque ratio eos deduxit, quod etc., Caes.: r. cunctandi, Tac.: liberalitas, cui ratio non constat, zu der kein (edler) Beweggrund vorhanden ist, Plin. pan.: ratio nulla est m. Infin., es ist kein Grund vorhanden, nullam esse rationem amittere eiusmodi occasionem, Cic. – β) rhet. t. t., Grund, Begründung einer Behauptung, s. Cic. de inv. 1, 18. Quint. 3, 11, 4: ad propositum subiecta ratio et item in distributis supposita ratio, Cic. de or. 3, 207. – b) Vernunftmäßigkeit, Vernünftigkeit, das vernünftige Verhältnis, -Maß, Gesetzmäßigkeit, Gesetz, Regel, Ordnung, Methode, ut ratione et viā procedat oratio, methodisch, wissenschaftlich, Cic.: modo et ratione omnia facere, Cic.: ratione et numero moveri, Cic.: intervallis imparibus, sed tamen pro rata parte ratione distinctis, in ungleichen, jedoch gesetzmäßig nach gleichen Verhältnissen getrennten Intervallen, Cic.: moderatā ratione, in gleichmäßigem Verhältnisse, Cic.: in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem, der vernunftmäßige Entwicklungsgang, Cic.: ad vitam usumque vivendi ea descripta r. est, Cic. – c) Denkart = Richtung, Prinzip, das jmd. verfolgt, florens homo in populari ratione, der Hauptvertreter der demokratischen Richtung, Cic.: neminem alterius rationis et partis offendit, Cic.: una in causis ratio quaedam eius orationis, quae etc., hat lediglich eine R., Cic.: bona ratio cum perdita confligit, es kämpft das gute (konservative) Prinzip mit den Grundsätzen der Umsturzpartei (die überall tabula rasa machen will), Cic. – d) Grundsatz, Prinzip, Lehre, Teorie, System, Wissenschaft, subj. = theoretische-, wissenschaftliche Kenntnis, α) obj.: erat enim tunc haec nova et ignota r. solem lunae oppositum solere deficere, Cic.: animum conferre in istam rationem, Cic.: sine ulla arte aut ratione diiudicant, ohne Anwendung theoretischer Kunstregeln, Cic.: laus rationis aut scientiae, Cic.: continet totam hanc quaestionem ea ratio, Cic.: Epicuri r., Lehre, System, Philosophie, Cic.: formula Stoicorum rationi disciplinaeque consentanea, Cic.: Cynicorum r., Cic.: de ratione vivendi, Lebenswissenschaft, Cic.: r. civilis et disciplina populorum, Staatswissenschaft, Cic.: geometrica, die Geometrie (als wissenschaftliche Theorie), Macr. u. Amm. (versch. von unten no. f): vitae r., Cic.: – β) subj.: si qua (est in me) exercitatio dicendi aut si huius rei ratio aliqua, ab optimarum artium studiis ac disciplina profecta, Cic. Arch. 1. – e) Ansicht, Meinung, mea sic est ratio et sic induco animun meum, Ter.: tuae epistulae perdiligenter in eandem rationem scriptae, Cic.: cum in eam rationem quisque loqueretur, Cic. – f) Beweisführung, Argumentation, der Beweis, summa uniuscuiusque rationis, Cic.: concludatur igitur ratio, Cic.: ratio ipsa coget mit folg. Acc. u. Infin., Cic.: ut nunc ratio cogit, Cic.: geometricis rationibus non credere, Cic.: haec omnia geometricis evidentissimisque rationibus probare, Macr. – / Genet. Sing. apok. rationi', Lucr. 2, 53: Abl. Sing. rationi, Lucr. 6, 66.
-
79 нерушимость международных договоров
n1) lat. pacta eunt servanda (букв. договоры должны соблюдаться - принцип международного права)2) law. (Prinzip der) Prinzip des pacta sunt servanda, (Prinzip der) VertragstreueУниверсальный русско-немецкий словарь > нерушимость международных договоров
-
80 принцип материальной заинтересованности
n3) f.trade. Prinzip des materiellen InteressesУниверсальный русско-немецкий словарь > принцип материальной заинтересованности
См. также в других словарях:
Prinzīp — (lat. Principium), der Anfang, das Erste, von dem ein andres abgeleitet oder bestimmt wird, und das daher nicht nur selbst keines andern bedürfen, sondern dessen umgekehrt jedes andre bedürfen muß. Man unterscheidet zunächst die Realprinzipien… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Prinzip — in der Mechanik heißt eine in weitem Umfang gültige Regel zur Aufstellung der Gleichgewichtsbedingungen eines Systems oder der Differentialgleichungen der Bewegung eines solchen oder zur Auffindung eines Integrals dieser Gleichungen … Lexikon der gesamten Technik
Prinzip — Prinzīp (Mehrzahl Prinzipĭen, (lat. Principĭum), Anfang; Ursprung; Grundursache; Grundstoff; Grundlehre, Grundbegriff einer Wissenschaft; Erkenntnisquelle; Grundsatz, Verhaltungsregel, Beweggrund … Kleines Konversations-Lexikon
Prinzip — Sn std. (18. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. prīncipium Grund, Grundlage, Anfang, Ursprung , zu l. prīnceps m. der Erste, der Vornehmste , zu l. prīmus, dem Superlativ von l. prior der erstere, vordere , und l. capere besetzen, ergreifen .… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
Prinzip — »Anfang, Ursprung, Grundlage; Grundsatz«: Das Fremdwort wurde im 18. Jh. aus lat. principium »Anfang, Ursprung; Grundlage; erste Stelle, Vorrang« entlehnt, das eine Bildung zu lat. princeps, ipis »die erste Stelle einnehmend; Erster, Vornehmster … Das Herkunftswörterbuch
Prinzip — [Network (Rating 5600 9600)] … Deutsch Wörterbuch
Prinzip — Ein Prinzip (Plural: Prinzipien; von lat. principium = Anfang, Ursprung) ist das, aus dem ein anderes seinen Ursprung hat.[1] Es stellt eine gegebene Gesetzmäßigkeit dar, die anderen Gesetzmäßigkeiten übergeordnet ist (wobei der Begriff… … Deutsch Wikipedia
Prinzip — Arbeitsweise; Funktionsweise; Leitfaden; Grundregel; Grundsatz; Lebensregel; Maxime * * * Prin|zip [prɪn ts̮i:p], das; s, Prinzipien [prɪn ts̮i:pi̯ən]: a) Grundsatz, den jmd. seinem Handeln und Verhalten zugrunde legt: er beharrte auf seinen … Universal-Lexikon
Prinzip — Prin·zi̲p das; s, Prin·zi·pi·en [ pi̯ən]; 1 eine Regel o.Ä., nach der jemand, eine Gruppe o.Ä. lebt ≈ Grundsatz <demokratische, sittliche Prinzipien; Prinzipien haben; seinen Prinzipien treu bleiben, untreu werden>: nach dem Prinzip der… … Langenscheidt Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache
Prinzip — Ein Prinzip (zu Tode) reiten; Auf einem Prinzip herumreiten: auf einer Sache stur beharren, sie über einen längeren Zeitraum hinweg immerzu betonen. Die Wendung ist dem französischen Ausdruck ›être à cheval sur un principe‹ nachgebildet, genauso… … Das Wörterbuch der Idiome
Prinzip — a) Grundsatz, Lebensprinzip, Lebensregel, Leitlinie, Leitsatz, Maßstab, Regel, Richtlinie, Richtschnur; (bildungsspr.): Maxime. b) Grundgesetz, Grundnorm, Grundprinzip, Grundregel, Grundsatz, Idee, Norm; (bes. Politik): Doktrin; (Wissensch.,… … Das Wörterbuch der Synonyme