-
1 assiduus
[st1]1 [-] assiduus, (adsiduus), i, m. [as + do]: un contribuable, un riche. - adsiduo vindex adsiduus esto, XII Tabl.: que le riche réponde pour le riche. - au fig.: assiduus scriptor, Gell. 19, 8, 15: écrivain classique (écrivain recommandable). - assiduus testis, Gell.: témoin digne de foi. [st1]2 [-] assiduus (adsiduus), a, um [assideo]: - [abcl][b]a - qui se tient toujours auprès, qui fréquente, assidu, persévérant, opiniâtre, obstiné, tenace. - [abcl]b - continuel, permanent, ininterrompu.[/b] - adsiduus in praediis est, Cic. Rosc. Am. 7: il ne quitte pas ses terres. - assiduae impiis furiae, Cic.: furies qui s'acharnent contre les impies. - fuit adsiduus mecum, Cic. Cael. 4.10: il était sans cesse avec moi. - vasa adsiduissimi usûs, Suet. Aug. 71: vase d'un usage journalier. assignātĭo,* * *[st1]1 [-] assiduus, (adsiduus), i, m. [as + do]: un contribuable, un riche. - adsiduo vindex adsiduus esto, XII Tabl.: que le riche réponde pour le riche. - au fig.: assiduus scriptor, Gell. 19, 8, 15: écrivain classique (écrivain recommandable). - assiduus testis, Gell.: témoin digne de foi. [st1]2 [-] assiduus (adsiduus), a, um [assideo]: - [abcl][b]a - qui se tient toujours auprès, qui fréquente, assidu, persévérant, opiniâtre, obstiné, tenace. - [abcl]b - continuel, permanent, ininterrompu.[/b] - adsiduus in praediis est, Cic. Rosc. Am. 7: il ne quitte pas ses terres. - assiduae impiis furiae, Cic.: furies qui s'acharnent contre les impies. - fuit adsiduus mecum, Cic. Cael. 4.10: il était sans cesse avec moi. - vasa adsiduissimi usûs, Suet. Aug. 71: vase d'un usage journalier. assignātĭo,* * *Assiduus, Adiectiuum. Liu. Assidu, Continuel, Qui n'ha point de cesse.\Assiduus mecum fuit. Cic. Il n'ha bougé d'avec moy.\Assiduus est in praediis. Cic. Il ne bouge de ses heritages.\Operam assiduam dare ludis. Lucret. Jouer continuellement.\Assiduus dominus. Cic. Bon mesnaiger, Veillant, Diligent.\Assiduus. Cic. Riche et bien aisé.\Assiduus fideiussor. Budaeus. Caution Bourgeoise.\Assiduus scriptor. Gel. Autheur approuvé. -
2 constans
[st1]1 [-] constans, antis: part. prés. de consto. - [abcl][b]a - composé de, qui consiste en. - [abcl]b - qui coûte. - [abcl]c - qui a de la consistance; solide, ferme, résolu, inébranlable. - [abcl]d - qui ne change pas, permanent. - [abcl]e - régulier, assidu, persévérant, constant, opiniâtre, ferme. - [abcl]f - égal, posé, réfléchi, grave. - [abcl]g - qui est d'accord.[/b] [st1]2 [-] Constans, antis, m.: Constans (fils de Constantin).* * *[st1]1 [-] constans, antis: part. prés. de consto. - [abcl][b]a - composé de, qui consiste en. - [abcl]b - qui coûte. - [abcl]c - qui a de la consistance; solide, ferme, résolu, inébranlable. - [abcl]d - qui ne change pas, permanent. - [abcl]e - régulier, assidu, persévérant, constant, opiniâtre, ferme. - [abcl]f - égal, posé, réfléchi, grave. - [abcl]g - qui est d'accord.[/b] [st1]2 [-] Constans, antis, m.: Constans (fils de Constantin).* * *Constans, Adiectiuum. Cic. Qui tient ferme ce qu'il ha en sa fantasie, Constant, Qui demeure en son propos.\In leuitate constans. Ouid. Qui est tousjours inconstant et muable.\Fidei constans. Tacitus. Ferme et constant en ses promesses, Qui tient ce qu'il promet.\Fama vel rumor constans. Cic. Un bruit qui dure et continue.\Manere constantem in amore. Ouid. Perseverer d'aimer. -
3 praetor
praetŏr, ōris, m. [*praeitor, praeeo] [st2]1 [-] celui qui va devant. [st2]2 [-] chef suprême (confondu au début de la République avec le consul). [st2]3 [-] commandant, général. [st2]4 [-] préteur (magistrat romain investi de diverses fonctions, civiles, militaires et religieuses, mais principalement chargé de l'administration de la justice, d'un tribunal permanent). [st2]5 [-] qqf. propréteur, ancien préteur, gouverneur (d'une province où la présence de l'armée n'est pas nécessaire). [st2]6 [-] premier magistrat d'une ville latine, duumvir. - praetor urbanus: préteur urbain (chargé des procès entre les citoyens romains). - praetor peregrinus: préteur pérégrin (chargé des procès entre étrangers ou entre citoyens et étrangers). - praetor maximus, Liv. 7, 3: chef suprême, dictateur. - praetor maximus, Fest.: le chef des augures. - praetor pedestribus copiis, Nep.: commandant de l'infanterie. - domi creant decem praetores qui exercitui praeessent, in iis Miltiadem, Nep.: à Athènes, on nomme dix généraux (= stratèges) pour commander l'armée, et parmi eux Miltiade. - praetor aerarii, Tac. A. 1, 75: intendant du trésor public (fonction créée par Auguste). - de minimis non curat praetor (prov.): le préteur ne s'occupe pas de toutes petites choses (le magistrat ne s'occupe pas de vétilles). - praetor primus, Cic. Pis. 2; Pomp. 2: le préteur élu le premier (titre d'honneur dans les comices prétoriens). - praetor sacris, Inscr.: préteur préposé aux sacrifices. - praetor navalis, Vell.: préteur commandant la flotte. - praetor = proconsul, Cic. Fam. 2, 17, 6; id. Verr. 2, 3, 54, 125. - praetor = propraetor, Cic. Verr. 2, 4, 12, 27; 2, 4, 25, 56. - voir hors site préteur.* * *praetŏr, ōris, m. [*praeitor, praeeo] [st2]1 [-] celui qui va devant. [st2]2 [-] chef suprême (confondu au début de la République avec le consul). [st2]3 [-] commandant, général. [st2]4 [-] préteur (magistrat romain investi de diverses fonctions, civiles, militaires et religieuses, mais principalement chargé de l'administration de la justice, d'un tribunal permanent). [st2]5 [-] qqf. propréteur, ancien préteur, gouverneur (d'une province où la présence de l'armée n'est pas nécessaire). [st2]6 [-] premier magistrat d'une ville latine, duumvir. - praetor urbanus: préteur urbain (chargé des procès entre les citoyens romains). - praetor peregrinus: préteur pérégrin (chargé des procès entre étrangers ou entre citoyens et étrangers). - praetor maximus, Liv. 7, 3: chef suprême, dictateur. - praetor maximus, Fest.: le chef des augures. - praetor pedestribus copiis, Nep.: commandant de l'infanterie. - domi creant decem praetores qui exercitui praeessent, in iis Miltiadem, Nep.: à Athènes, on nomme dix généraux (= stratèges) pour commander l'armée, et parmi eux Miltiade. - praetor aerarii, Tac. A. 1, 75: intendant du trésor public (fonction créée par Auguste). - de minimis non curat praetor (prov.): le préteur ne s'occupe pas de toutes petites choses (le magistrat ne s'occupe pas de vétilles). - praetor primus, Cic. Pis. 2; Pomp. 2: le préteur élu le premier (titre d'honneur dans les comices prétoriens). - praetor sacris, Inscr.: préteur préposé aux sacrifices. - praetor navalis, Vell.: préteur commandant la flotte. - praetor = proconsul, Cic. Fam. 2, 17, 6; id. Verr. 2, 3, 54, 125. - praetor = propraetor, Cic. Verr. 2, 4, 12, 27; 2, 4, 25, 56. - voir hors site préteur.* * *Praetor, Praetoris. Cic. Preteur. Il signifie aussi le gouverneur d'une province. -
4 proprius
proprĭus, a, um. [st2]1 [-] qui est la propriété de, qui appartient en propre, propre, personnel, particulier, spécial, caractéristique. [st2]2 [-] approprié, exact, propre (en parl. du langage). [st2]3 [-] dont la propriété est assurée, durable, définitif, solide, permanent. [st2]4 [-] Plin. salutaire, souverain pour, efficace. - proprium, ii, n.: - [abcl]a - propriété, bien propre. - [abcl]b - caractère propre. - proprium amittere, Phaedr.: perdre son bien. - proprium nomen, Diom.: nom propre. - propria est fortunae varietas, Cic.: l'inconstance est le caractère propre de la fortune. - id non proprium senectutis est vitium, Cic.: ce mal n'est pas le propre de la vieillesse. - id proprium Tiberio fuit + inf. Tac.: il était dans le caractère de Tibère de... - parva munera diutina, locupletia non propria esse consueverunt, Nep. Thras. 4, 2: habituellement, un petit présent dure longtemps, un riche présent n'a pas une propriété assurée. - chamaepeuce lumborum doloribus propria est, Plin.: le mélèze nain est bon pour les maux de reins.* * *proprĭus, a, um. [st2]1 [-] qui est la propriété de, qui appartient en propre, propre, personnel, particulier, spécial, caractéristique. [st2]2 [-] approprié, exact, propre (en parl. du langage). [st2]3 [-] dont la propriété est assurée, durable, définitif, solide, permanent. [st2]4 [-] Plin. salutaire, souverain pour, efficace. - proprium, ii, n.: - [abcl]a - propriété, bien propre. - [abcl]b - caractère propre. - proprium amittere, Phaedr.: perdre son bien. - proprium nomen, Diom.: nom propre. - propria est fortunae varietas, Cic.: l'inconstance est le caractère propre de la fortune. - id non proprium senectutis est vitium, Cic.: ce mal n'est pas le propre de la vieillesse. - id proprium Tiberio fuit + inf. Tac.: il était dans le caractère de Tibère de... - parva munera diutina, locupletia non propria esse consueverunt, Nep. Thras. 4, 2: habituellement, un petit présent dure longtemps, un riche présent n'a pas une propriété assurée. - chamaepeuce lumborum doloribus propria est, Plin.: le mélèze nain est bon pour les maux de reins.* * *Proprius, Adiect. Virgil. Propre et particulier à un chascun.\Culpa mea propria. Cic. C'est ma propre faulte, et non pas la tienne.\Nec sunt vllo in proprio periculo. Cic. Ils ne sont point en un danger à part, Chascun y est aussi bien que eulx.\Praedia propria tradere alicui. Cic. Luy bailler pour luy, Qui serons touts à luy, Luy bailler en proprieté.\Proprium est eius, per translationem. Cic. On luy attribue cela, Cela luy appartient.\Propria est ea praeceptio Stoicorum. Cic. Il n'y a que eulx qui enseignent cela.\Proprium. Terent. Perpetuel, Qui dure tousjours. -
5 sto
[st1]1 [-] sto, stāre, stĕti, part. fut. stātūrus: - intr. - - avec deux brèves - stĕtĕrunt (Prop. Virg. Ov.) a - être debout, se tenir droit, se dresser, être d'aplomb. - stare ad januam, Plaut.: se tenir debout à la porte. - steterunt comae, Virg.: ses cheveux se hérissèrent. - pulvere caelum stare vident, Virg. En. 12: on voit se dresser un nuage de poussière. - stans pede in uno, Hor.: se tenant debout sur un seul pied. - aeneus ut stes, Hor.: pour être debout en bronze (pour que tu aies ta statue de bronze). - stare de marmore, Virg.: avoir une statue de bronze. b - rester en place, être immobile, être fixe, être au repos, séjourner, stationner, s'arrêter, prendre fin. - ilico sta, Plaut.: arrête-toi tout de suite. - in eodem vestigio stabant, Curt.: ils restaient immobiles à la même place. - sanguis stetit, Sen. Oedip. 585: le sang s'est coagulé. - stant ora metu, Val. Fl. 4, 639: son visage se tient figé de crainte. - stantes aquae: eaux stagnantes; eaux calmes, mer calme. - stantes oculi, Ov.: yeux fixes. c - être solide, être en bon état, être sur un bon pied, durer, subsister, se maintenir, prospérer; rester en place, tenir bon, résister, tenir tête, rester fidèle à, se conformer à. - disciplinam militarem, qua stetit ad hanc diem Romana res, soluisti, Liv. 8: tu as brisé les liens de la discipline militaire, qui, jusqu'à ce jour, a fait la force de Rome. - nec domus ulla nec urbs stare poterit, Cic. Lael. 7: aucune maison, aucune ville ne pourront subsister. - stare promissis: [être constant du point de vue des promesses] = tenir ses promesses. - stare animo: être inébranlable. - stare conditionibus, Cic.: se conformer aux conditions. - stare in fide: rester fidèle à sa parole. - stetit in eadem sententia, Liv. 4: il maintint son point de vue. d - se tenir, être (en parl. d'un état permanent); être fini, être construit, être érigé (en parl. de constructions...). - inter sacrum saxumque stare, Plaut.: être entre l'enclume et le marteau. - stare (ad ancoram, in ancoris): être à l'ancre, mouiller. - stet Capitolium Fulgens, Hor. C. 3: que le Capitole apparaisse dans tout son éclat. - intra annum nova urbs stetit, Liv. 6: en moins d'un an, la nouvelle ville fut construite. - jam stabant Thebae, Ov. M. 3: déjà Thèbes s'élevait. - stabat opus, Ov. M. 11: l'ouvrage était achevé. - jam stare ratem, Val.-Flac.: (répandre le bruit) que le vaisseau est tout prêt. e - être à son poste (comme domestique); assister (en justice); être sous les armes, combattre pour, soutenir, être aux côtés de, être du parti de, être favorable à. - sto exspectans si quid mi imperent, Ter.: je suis là, attendant les ordres qu'elles ont à me donner. - stare cum gladiis, Cic.: se tenir armé. - stare in primis, Nep.: combattre aux premiers rangs. - stare ab (cum, pro) aliquo: être du parti de qqn, être avec qqn, être pour qqn, soutenir qqn. - diu pugna neutro inclinata stetit, Liv. 27: longtemps la bataille ne pencha en faveur de personne. - stare contra aliquem: être contre qqn. f - s'appuyer sur, ne pas s'écarter de, persévérer, s'attacher, s'en rapporter, s'en tenir à. - alicujus judicio stare: s'en tenir à l'avis de qqn. g - être fixé, être décidé, être arrêté, être résolu. - sic stat sententia: telle est ma décision. - Pa. Vide quid agas. Ph. Stat sententia, Ter.: Pa. Vois ce que tu dois faire. Ph. Ma résolution est prise. - mihi stat desinere: je suis résolu à cesser. - Hannibal, postquam ipsi sententia stetit pergere ire atque Italiam petere, advocata contione varie militum versat animos, Liv. 21, 30: Hannibal, une fois résolu à continuer sa route et à gagner l'Italie, ordonna le rassemblement et revira l'état d'esprit de ses soldats. - stat sententia tradere mecum patriam, Ov. M. 8: je suis décidé à livrer ma patrie avec moi. h - dépendre de, reposer sur, ne tenir qu'à. - per me stat ut: il dépend de moi que... - deserui tempestatibus, fluminibus, id est, non per me stetit, sed per illud, Quint.: je ne suis pas retourné au camp à cause des tempêtes, des fleuves, en d'autres termes, la faute n'en est pas à moi, mais à ces circonstances. - per me stat quominus (ne): il dépend de moi d'empêcher que. - per me non stat quin: il ne dépend pas de moi d'empêcher que. - Caesar ubi cognovit per Afranium stare, quominus proelio dimicaretur, Caes. BC. 1, 41: quand César eut appris qu’il dépendait d’Afranius [d‘empêcher que l’on en vînt aux mains] = d’empêcher d’en venir aux mains. - stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur, Caes. BC. 2, 13: apparemment, il dépendait de Trébonius de les empêcher de s'emparer de la place. - per me stetisse credere quominus haec fierent nuptiae, Ter.: croire qu'il n'a tenu qu'à moi d'éviter que ce mariage ait lieu. - avec infinitif - per eum non stetit parere, Dig.: il n'a pas été maître d'obéir. - omnis in Ascanio stat cura parentis, Virg. En. 1, 646: tous les soucis du père reposent sur Ascagne. ii - coûter. - avec abl. de prix - stare (= constare): coûter. - haud parvo stare: coûter cher. - stare magno: coûter cher. - heu quanto stetit...: hélas! combien a coûté...! - stare aliqua re alicui: coûter qqch à qqn. - multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit, Liv. 23: cette victoire coûta bien du sang et des pertes aux Carthaginois. [st1]2 [-] sto, arch.: c. isto → iste.* * *[st1]1 [-] sto, stāre, stĕti, part. fut. stātūrus: - intr. - - avec deux brèves - stĕtĕrunt (Prop. Virg. Ov.) a - être debout, se tenir droit, se dresser, être d'aplomb. - stare ad januam, Plaut.: se tenir debout à la porte. - steterunt comae, Virg.: ses cheveux se hérissèrent. - pulvere caelum stare vident, Virg. En. 12: on voit se dresser un nuage de poussière. - stans pede in uno, Hor.: se tenant debout sur un seul pied. - aeneus ut stes, Hor.: pour être debout en bronze (pour que tu aies ta statue de bronze). - stare de marmore, Virg.: avoir une statue de bronze. b - rester en place, être immobile, être fixe, être au repos, séjourner, stationner, s'arrêter, prendre fin. - ilico sta, Plaut.: arrête-toi tout de suite. - in eodem vestigio stabant, Curt.: ils restaient immobiles à la même place. - sanguis stetit, Sen. Oedip. 585: le sang s'est coagulé. - stant ora metu, Val. Fl. 4, 639: son visage se tient figé de crainte. - stantes aquae: eaux stagnantes; eaux calmes, mer calme. - stantes oculi, Ov.: yeux fixes. c - être solide, être en bon état, être sur un bon pied, durer, subsister, se maintenir, prospérer; rester en place, tenir bon, résister, tenir tête, rester fidèle à, se conformer à. - disciplinam militarem, qua stetit ad hanc diem Romana res, soluisti, Liv. 8: tu as brisé les liens de la discipline militaire, qui, jusqu'à ce jour, a fait la force de Rome. - nec domus ulla nec urbs stare poterit, Cic. Lael. 7: aucune maison, aucune ville ne pourront subsister. - stare promissis: [être constant du point de vue des promesses] = tenir ses promesses. - stare animo: être inébranlable. - stare conditionibus, Cic.: se conformer aux conditions. - stare in fide: rester fidèle à sa parole. - stetit in eadem sententia, Liv. 4: il maintint son point de vue. d - se tenir, être (en parl. d'un état permanent); être fini, être construit, être érigé (en parl. de constructions...). - inter sacrum saxumque stare, Plaut.: être entre l'enclume et le marteau. - stare (ad ancoram, in ancoris): être à l'ancre, mouiller. - stet Capitolium Fulgens, Hor. C. 3: que le Capitole apparaisse dans tout son éclat. - intra annum nova urbs stetit, Liv. 6: en moins d'un an, la nouvelle ville fut construite. - jam stabant Thebae, Ov. M. 3: déjà Thèbes s'élevait. - stabat opus, Ov. M. 11: l'ouvrage était achevé. - jam stare ratem, Val.-Flac.: (répandre le bruit) que le vaisseau est tout prêt. e - être à son poste (comme domestique); assister (en justice); être sous les armes, combattre pour, soutenir, être aux côtés de, être du parti de, être favorable à. - sto exspectans si quid mi imperent, Ter.: je suis là, attendant les ordres qu'elles ont à me donner. - stare cum gladiis, Cic.: se tenir armé. - stare in primis, Nep.: combattre aux premiers rangs. - stare ab (cum, pro) aliquo: être du parti de qqn, être avec qqn, être pour qqn, soutenir qqn. - diu pugna neutro inclinata stetit, Liv. 27: longtemps la bataille ne pencha en faveur de personne. - stare contra aliquem: être contre qqn. f - s'appuyer sur, ne pas s'écarter de, persévérer, s'attacher, s'en rapporter, s'en tenir à. - alicujus judicio stare: s'en tenir à l'avis de qqn. g - être fixé, être décidé, être arrêté, être résolu. - sic stat sententia: telle est ma décision. - Pa. Vide quid agas. Ph. Stat sententia, Ter.: Pa. Vois ce que tu dois faire. Ph. Ma résolution est prise. - mihi stat desinere: je suis résolu à cesser. - Hannibal, postquam ipsi sententia stetit pergere ire atque Italiam petere, advocata contione varie militum versat animos, Liv. 21, 30: Hannibal, une fois résolu à continuer sa route et à gagner l'Italie, ordonna le rassemblement et revira l'état d'esprit de ses soldats. - stat sententia tradere mecum patriam, Ov. M. 8: je suis décidé à livrer ma patrie avec moi. h - dépendre de, reposer sur, ne tenir qu'à. - per me stat ut: il dépend de moi que... - deserui tempestatibus, fluminibus, id est, non per me stetit, sed per illud, Quint.: je ne suis pas retourné au camp à cause des tempêtes, des fleuves, en d'autres termes, la faute n'en est pas à moi, mais à ces circonstances. - per me stat quominus (ne): il dépend de moi d'empêcher que. - per me non stat quin: il ne dépend pas de moi d'empêcher que. - Caesar ubi cognovit per Afranium stare, quominus proelio dimicaretur, Caes. BC. 1, 41: quand César eut appris qu’il dépendait d’Afranius [d‘empêcher que l’on en vînt aux mains] = d’empêcher d’en venir aux mains. - stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur, Caes. BC. 2, 13: apparemment, il dépendait de Trébonius de les empêcher de s'emparer de la place. - per me stetisse credere quominus haec fierent nuptiae, Ter.: croire qu'il n'a tenu qu'à moi d'éviter que ce mariage ait lieu. - avec infinitif - per eum non stetit parere, Dig.: il n'a pas été maître d'obéir. - omnis in Ascanio stat cura parentis, Virg. En. 1, 646: tous les soucis du père reposent sur Ascagne. ii - coûter. - avec abl. de prix - stare (= constare): coûter. - haud parvo stare: coûter cher. - stare magno: coûter cher. - heu quanto stetit...: hélas! combien a coûté...! - stare aliqua re alicui: coûter qqch à qqn. - multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit, Liv. 23: cette victoire coûta bien du sang et des pertes aux Carthaginois. [st1]2 [-] sto, arch.: c. isto → iste.* * *Sto, stas, steti, statum, stare, cui opponitur Sedere. Estre debout sur ses pieds, Estre en son estant.\Sta Charine. Plaut. Arreste, Demeure.\Dum ante ostium sto. Terent. Ce pendant que j'estoye devant l'huis.\Stant aduersis vestigiis contra nostra vestigia Antipodes. Cic. Marchent au contraire de nous.\Stare et Fugere, contraria. Cic. S'arrester, Ne bouger.\Qui si steterit idem, mihique paruerit, etc. Cic. S'il persevere et demeure tousjours en son propos.\Stat a Senatu. Cicero. Il tient le parti du Senat, Il tient pour le Senat.\Stat a causa bonorum. Cic. Il est du parti des gents de bien, Il tient pour eulx.\In acie stare. Plancus ad Ciceronem. Estre en armes au camp, prest touts les jours de combatre.\Stetit ad eam diem ciuitas illa Lycurgi legibus. Liu. Demoura sur bout, et à fleurs et duré, Demoura en son estre.\Stare ad curiam. Cic. Ne bouger du palais.\Ad verbera stare. Ouid. Prest à estre fessé.\In aequo alicui stare. Seneca. Estre egual à luy.\Animis stare. Cic. Avoir tousjours bon courage.\Animo stare, et Desipere, contraria. Horatius. Estre en son bon sens.\Authore certo stare. Liu. S'arrester au dire de certain homme, comme estant homme de foy, S'arrester à un certain autheur, et le croire.\Stare circum, pro Circunstare. Virgil. Estre à l'entour.\Conditionibus et conuentis stare. Cicero. Tenir l'offre qu'on a faicte.\Consilio alicuius stare. Liu. S'arrester au conseil d'aucun.\Contra aliquem stare. Virgilius. Luy estre contraire, Soustenir quelque querelle contre luy.\Quum is contra populi studium stetisset. Cicero. Eust tenu bon contre, etc.\Stare a mendacio contra verum. Cic. Soustenir une menterie contre la verité.\Conuentis stare. Cicero. Tenir l'accord et convention qu'on a faicte avec aucun.\Cum aliquo stare. Liu. Tenir le parti d'aucun, Luy favorizer.\AEquitas cum aduersario stat. Cic. Nostre partie adverse est fondee sur l'equité, Equité fait pour partie adverse.\Decreto Senatus stare. Caesar. Obeir à l'ordonnance.\Fabula dicitur stare. Terent. Quand elle plaist, et qu'elle est ouye, et qu'on l'escoute d'un bout à autre.\Fide stare. Liu. Tenir ou garder sa foy.\Stat parum fides apud eum. Plaut. Il ne tient point ce qu'il a promis, ou Il n'est pas fort loyal.\In fide stare. Cic. Tenir sa foy.\Fiducia belli stetit auxiliis Palladis. Virg. La fiance et esperance que les Grecs ont eu en ceste guerre n'a esté soustenue et maintenue que par l'aide de Pallas, Toute leur fiance gisoit sur l'aide de Pallas, Il n'ont eu fiance qu'en l'aide de Pallas.\Ad finem stare. Ouid. Durer jusques à la fin.\Firmum stare. Liu. Tenir bon, Estre ferme et constant.\Bene apud memores veteris stat gratia facti. Virgil. Le bon gré dure et persevere, Ils en scavent tousjours bon gré.\Tantisper tutela muliebri regnum puero stetit. Liuius. Son royaume luy demoura sauve.\In eo quod iudicatum est stare. Cic. S'accorder et obeir à la sentence, Acquiescer à ce qui est jugé.\In eo quod ostenderis, stes. Cic. Ne te desdi point et t'arreste à ce que tu as une fois voulu.\Spes et victoria stabat in ducibus. Silius. Consistoit et gisoit és capitaines.\Institutis alicuius seruandis stare dicitur vrbs. Cic. Demeurer en estre ou estat, Se maintenir.\Iudicio alicuius stare. Cic. S'arrester à son jugement, Le croire plustost qu'un autre.\Iudicata re stare. Cic. Obeir à la sentence du juge.\Iureiurando alicuius stare. Quintil. Se rapporter à son serment.\Ius exemplis stat. Liu. Le droict est prins sur ce qu'on a accoustumé de faire.\Loco stare. Columel. Ne bouger de sa place.\Stare meliore loco, per translationem. Cic. Estre en meilleur estat.\Opinione alicuius stare. Cic. S'arrester à l'opinion d'aucun.\Ordine stare. Quintil. Estre maintenu, et durer au moyen de l'ordre sans lequel tenir on periroit.\Pacto stare. Liuius. Garder et entretenir l'accord et convention qu'on a faicte avec aucun.\Pariter stare. Ouid. Estre ensemble.\Pede in vno stans. Horat. Estant debout sur un pied.\Per quos homines ordinesque steterim non ignoras. Cicero. J'ay esté sauvé et maintenu en mon estat.\Stat per me, per te, per illum quo minus id fiat. Plin. Quintil. Il tient à luy, Il a esté cause que ce n'a esté faict, C'est par luy.\Praelia stant mihi cum domina mea. Propert. Il n'y a point de guerre ne de noise entre elle et moy, Toute noise cesse entre elle et moy.\Pro aliquo stare. Quintil. Tenir le parti d'aucun, Luy favorizer.\Promissis stare. Cic. Tenir sa promesse.\Ratio et fortuna cum aliquo stat. Liu. Quand la raison et fortune font pour luy.\Sanguis stetit. Plin. iunior. Est estanché.\Ea omnes stant sententia. Plaut. Ils sont touts de ceste opinion.\Stat sententia, non minuere copias. Liu. J'ay conclu et arresté en moy de ne, etc.\In eadem sententia stare. Liu. Perseverer en son opinion.\Stare eodem statu. Cic. Demeurer en un mesme estat.\Suppliciter stare. Horat. Estre devant aucun les mains joinctes en requerant pardon.\Talo recto stare. Horat. Estre debout.\Verbis legis stare. Quintil. S'arrester aux mots de la loy, et les prendre à la rigueur.\Voluntate logis stare. Quintil. S'arrester à l'intention et volunté de la loy, et non point aux mots.\Multorum sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit. Liu. Ceste victoire cousta beaucoup de sang aux Carthaginiens, Il y eut grand sang respandu, et grand nombre de blessez des Carthaginiens, en sorte que la victoire leur fut bien cher vendue, La victoire leur cousta cher.\Magno ei stet ea nocte absentem fuisse. Gell. Il luy cousta beaucoup d'avoir, etc.\Stat illi res centum talentis. Liu. La chose luy couste cent talents.\Omnis in Ascanio chari stat cura parentis. Virgilius. Est en Ascanius.\Periculum vitae meae tuo stat periculo post mortem. Plaut. Gist en ton danger.\Stare. Cic. Demourer en estat.\Quum in Senatu pulcherrime staremus. Cicero. Nostre cas se portoit bien.\Stat conferre manum AEneae. Virgil. Cela est arresté en moy que je veulx, etc.\Neque adhuc stabat quo potissimum. Cic. Il n'estoit point encore arresté.\Modo stet nobis illud, vna viuere in studiis nostris. Cic. Pourveu que ce soit arresté entre nous.\Statur, impersonale. Terentius, Quid agitur? P. statur. Je suis icy debout sans rien faire.\Standum est epistolis Domitiani. Plin. iunior. Il se fault arrester aux epistres, de, etc. -
6 volo
[st1]1 [-] vŏlo, āvi, ātum, āre: - int. - a - voler. - Cic. Nat. 2, 122 ; Div. 1, 120. - sine pennis volare haud facilest, Plaut. Poen. (prov.): sans ailes, il n'est pas facile de voler. - verba volant, scripta manent: les paroles s'envolent, les écrits restent. - fama volat pulsum regnis cessisse paternis Idomenea ducem, Virg. En. 3: la rumeur court que le prince Idoménée est parti, expulsé du royaume de ses pères. - volantes, ium, f.: les oiseaux. --- Lucr. 2, 1083; Virg. En. 6, 239. b - venir ou aller rapidement. - per summa levis volat aequora curru, Virg. En. 5, 819: sur son char il vole légèrement à la surface des flots. - cf. Virg. G. 3, 181; En. 12, 650. - volasse eum, non iter fecisse diceres, Cic. Phil. 10, 11: on eût dit qu'il avait volé et non voyagé. - en parl. de traits Enn., Cat., Lucr., Sall. J. 60, 2; Liv. 26, 44, 7, etc. - litterae Capuam ad Pompeium volare dicebantur, Cic. Att. 2, 19, 3: on dit qu'une lettre s'est envolée aussitôt vers Pompée à Capoue [par exprès]. --- cf. Cic. Att. 6, 4, 3. - volat aetas, Cic Tusc. I, 76: le temps vole. - poét. avec inf. volat pellere... V.-Flac. 4, 407: elle vole pour chasser. [st1]2 [-] vŏlo, vīs, vult, vŏlŭi, velle: - tr. - - cf. gr. βολ-, βούλομαι. - formes anciennes volt, voltis, souvent conservées, p. ex. d. Cic. Sest. 90; Rep. 3, 45; Verr. 5, 11; Sest. 64, etc. === vin = visne Plaut., Ter.; Hor. S. 1, 9, 69 === sis = si vis Plaut. Cap. 179, etc. --- part. fut. voliturus, Serv. d. Virg. En. 5, 712. --- sultis = si voltis, Plaut. Stich. 1, 2, 8; id. As. prol. 1; id. Capt. 2, 3, 96; 3, 5, 9; 4, 4, 11. - voir la conjugaison. a - vouloir, désirer, souhaiter. - absol (mulieres) nolunt ubi velis, Ter. Eun. 813: (les femmes) ne veulent pas quand tu veux. --- cf. Cic. Att. 7, 11, 2. - tarde velle nolentis est, Sen. Ben. 2, 5, 4: vouloir tard, c'est ne pas vouloir. - quid volui misero mihi? Virg.: malheureux! qu'ai-je souhaité? - velle, Cic. Tusc. 1, 88: le vouloir, l'idée de volonté. - velim nolim, Cic. Nat. 1, 17: que je veuille ou non, bon gré mal gré. - velis nolis Sen. Brev. 8, 5; velit nolit, Sen. Vit. 4, 4; velint nolint, Sen. Ep. 117, 4: bon gré mal gré. - sive velint sive nolint, Liv. 8, 2, 13: bon gré mal gré. - quibus bellum volentibus erat probare exemplum, Tac. Agr, 18, 4: ceux qui désiraient la guerre approuvent cet exemple. - alicujus causā velle: vouloir dans l'intérêt de qqn = vouloir du bien à qqn, avoir en vue son intérêt, vouloir lui faire plaisir, etc. - cf. Cic. Fam. 16, 17, 2 ; Att. 13, 49, 1, etc. ; Caecil. 21. - omnia alicujus causā velle, Cic. Fam. 13, 55, 1; Verr. 2, 64: vouloir obliger qqn en tout. - aquam velim, Plaut. Amp. 1058: je voudrais de l'eau. - cf. Curc. 90, etc. ; Ter. And. 697, etc. - nummos volo, Cic. Verr. 3, 196: c'est de l'argent que je veux. - pacem velle, Cic. Att. 13, 32, 2: vouloir la paix. - amplius obsidum velle, Caes. BG. 6, 9, 8: vouloir un plus grand nombre d'otages. - faciam quod vultis, Cic. Rep. 1, 38: je ferai ce que vous voulez. - quid amplius vultis? Cic. Verr. 3, 152: que voulez-vous de plus? - quidquid volt, valde volt, Cic. Att. 14, 1,2: tout ce qu'il veut, il le veut bien. - num quid vis? ou num quid vis aliud? [formule pour prendre congé]: as-tu qqch à me dire, à me demander? tu n'as plus rien à me dire? - cf. Plaut. Amp. 538; 540, etc.; Ter. Ad. 432 ; Eun. 191, etc. - num quid vellem non rogavit, Cic. Att. 6, 3, 6: il n'a pas pris congé de moi. - frequentia rogantium num quid vellet, Liv. 6, 34, 7: la foule des gens qui lui demandaient ses ordres. - nemo rogavit num quid in Sardiniam vellem, Cic. Q. 2, 2, 1: personne ne m'a demandé si j'avais des commissions pour la Sardaigne. - alicujus causā omnia velle: vouloir obliger qqn en tout. - avec inf. poetae post mortem nobilitari volunt, Cic. Tusc. 1, 34: les poètes veulent la gloire après leur mort. - regiones cognoscere volebat, Caes. BG. 3, 7: il voulait se renseigner sur le pays. - si vis homo esse, Cic. Att. 4, 15, 2: si tu veux être homme. --- cf. Cic. Fam. 1, 7, 1. - Platonici volumus esse, Cic. Off. 1, 2: nous voulons être Platoniciens. - avec inf. parf. neminem notasse volui, Liv. 24, 16, 11: je n'ai pas voulu avoir mis une marque = je n'ai pas voulu qu'une marque fût mise. --- cf. Liv. 32, 21, 33. - delicta, quibus ignovisse velimus, Hor. P. 347: des défauts pour lesquels nous voudrions que le pardon fût acquis. - inf. à tirer de l'entourage nec tantum proficiebam quantum volebam, Cic. Att. 1, 17, 1: je n'avais pas tout le succès que je voulais [avoir]. - licere, si velint... considere, Caes. BG. 4, 8, 3, [il répond] qu'ils peuvent, s'ils le veulent, s'arrêter. - ellipse de l'inf. ire Arpinum volebamus, Cic. Att. 9, 1, 3: j'ai l'intention d'aller à Arpinum. - cf. Cic. Att. 14, 7, 2; Tac. An. 12, 42. - avec prop. inf. Germanos suis rebus timere voluit, Caes. BG. 4, 16: il voulut que les Germains eussent peur pour eux-mêmes. - inf. au pass. impers. mihi volo ignosci, Cic. de Or. 1, 130: je veux l'indulgence pour moi. - regnari volebant, Liv. 1, 17, 3: ils voulaient qu'on régnât (ils voulait un roi. - dicebas te velle quae egissem bene et feliciter evenire, Cic. Fam. 4, 14, 1: tu m'exprimais tes voeux pour l'heureux succès de mon acte. - vult se esse carum suis, Cic. CM 73: il veut garder l'affection de ses amis. - cf. Cic. Or. 117; de Or. 1, 112; 2, 95; Off. 1, 113. - avec inf. parf. pass. Corinthum extinctam esse voluerunt, Cic. Pomp. 11: ils voulurent la destruction de Corinthe [état permanent]. - cf. Cic. de Or. 1, 253; Att. 1, 17, 7. - pass. impers. veteranis cautum esse volumus, Cic. Phil. 2, 59: je désire que des ménagements soient pris à l'égard des vétérans. --- cf. Cic. Caecil. 21. - ellipse de esse domestica cura te levatum volo, Cic. Q. 3, 9, 3: je désire te voir sans inquiétude sur la famille. - cf. Cic. Att. 8, 3, 4; Verr. 4, 64. - te visum velim, Ter. Phorm. 432: je voudrais te voir. - velle Pompeium se Caesari purgatum, Caes. BC. 1, 8: [il dit] que Pompée désire avoir sa justification aux yeux de César. - pass. impers. liberis consultum volumus, Cic. Fin. 3, 57: nous voulons qu'il soit pourvu aux intérêts des enfants. - avec attribut et ellipse de esse te salvum volunt, Cic. Verr. 4, 150: ils désirent que tu sois sauvé. - qui se populares volunt, Cic. Off. 2, 78: ceux qui veulent être populaires. - cf. Cic. de Or. 2, 246; Fin. 2, 33; 4, 19; Tusc. 5, 54. - sujet et inf. s.-ent. neque facile est ut irascatur cui tu velis judex, Cic. de Or. 2, 190 = cui tu eum irasci velis: il n'est pas facile que le juge s'irrite contre celui que tu veux. --- cf. Cic. Sest. 82. - avec subj. volo exquiras, Cic. Att. 8, 12, 6: je désire que tu recherches. - tu ad me scribas velim quam diligentissime, Cic. Fam. 7: je voudrais que tu m'écrives avec le plus grand soin. - cf. Cic. Att. 13, 29, 2; 13, 32, 3. - visne videamus... Cic. Rep. 1, 15: veux-tu que nous examinions.... - volo hoc oratori contingat ut, Cic. Br. 290: je souhaite à l'orateur ce résultat que... cf. Cic. de Or. 2, 88. - quam vellem.... tibi dicere liberet, Cic. Br. 248: combien j'aurais voulu qu'il te plût de parler... - cf. Cic. Verr. 3, 225; Cael. 7; Att. 15, 4, 4. - velim, ne intermittas, Cic. Att. 11, 12, 4, je voudrais que tu ne cesses pas de. - cf. Cic. Fin. 1, 26 ; Plaut. Rud. 1067. - avec ut Ter. Haut. 1027 ; Cic. Vat. 14 ; 17 ; 21; 29 ; Att. 10, 16, 1; Fam. 7, 31, 2; Sull. 1; Tusc. 5, 83; Q. 2, 8, 1. - ut ne Cic. Dom. 44 ; Fam. 4, 14, 4. b - vouloir, décider, ordonner (formule pour proposer au peuple une loi, ou une mesure quelconque). - velitis, jubeatis, Quirites, ut... daignez vouloir et ordonner, Romains, que... [cf. l'expression consacrée "plaise à la cour (au tribunal) ordonner"]. - cf. Cic. Dom. 44; Pis. 72 ; Liv. 38, 54, 3. - interr. ind. dépendant de rogare ou rogatio tribuno pl. rogante vetitis jubeatisne... Cic. Dom. 80, le tribun de la petite plèbe vous demandant si vous voulez et ordonnez... - rogatus in haec verba populus, velitis jubeatisne... Liv. 22, 10, 2: on consulta le peuple suivant cette formule [en demandant si vous voulez...]: voulez-vous, ordonnez-vous...? - patres rogationem ad populum Terri jusserunt vellent juberentne... Liv. 36, 1, 5: les sénateurs firent soumettre au peuple cette demande: s'il voulait et ordonnait que... - d. le style ind. vellent juberent Liv. 31, 6, 1. - avec prop. inf. majores voluerunt... Cic. Agr. 2, 26: nos ancêtres ont établi que. - cf. Cic. Amer. 70; Tull. 49; Div. 1, 95. c - avoir telle, telle opinion, prétendre, soutenir. - vultis nihil esse in natura... Cic. CM. Nat. 3, 36: votre opinion est qu'il n'y a rien dans la nature... - cf. Cic. Div. 2, 93; Tusc. 1, 20; Fin. 3, 36. d - affirmer, soutenir. - Cic. Cael. 53; Planc. 84; de Or. 1, 235, etc. g - aimer mieux, préférer (= malo). - famaene credi velis... quam posteris eam spectaculo esse? Liv. 25, 29, 6: aimerais-tu mieux qu'on s'en rapportât à la renommée [pour savoir combien était grande cette ville] que d'en laisser la vue à la postérité ? - cf. Liv. 3, 68, 11; Cic. Inv. 2, 5. h - redondance. - nolite velle, ne veuillez pas. - cf. Cic. Cael. 79; Mur. 50; Balb. 64; Phil. 7, 25; Nep. Att. 4, 2; Liv. 7, 40, 16. k - expressions remarquables. - velle alicui bene (male): être bien (mal) disposé pour qqn. - quid sibi vult? a) [avec un nom de ch. pour sujet] que signifie ? que veut dire ? - quid illas sibi statuas volunt ? Cic. Verr. 2, 150: que signifient ces statues ? - cf. Cic. Verr. 3, 118; 186; Leg. 3, 33. - avec un nom de pers. ou de chose personnifiée quid tibi vis ? Cic. de Or. 2, 269: à quoi veux-tu en venir? que médites-tu ? - quid igitur sibi volt pater? Ter And. 375: qu'est-ce donc que veut mon père ? - quidnam voluisti tibi, infelix, Phaedr.: à quoi as-tu songé, malheureux? (quelle idée as-tu eue?) - avaritia senilis quid sibi velit non intellego, Cic. CM 66: la cupidité chez les vieillards, à quoi rime-t-elle ? je ne le comprends pas. - cf. Cic. Dom. 29; Caes. BG. 1, 44, 8. - sans sibi quid comitatus nostri, quid gladii volunt? Cic. Mil. 10: que signifient nos escortes, nos glaives? - quid vult concursus? Virg.: pourquoi cette affluence? - avec deux acc., un pron. n. et un pron. pers. numquid aliud me vis? Ter. Phorm. 151: as-tu encore qqch à me dire? - quid ego te velim, scies, Ter. And. 536: ce que j'ai à te dire, tu le sauras. - respondit, si quid ille se velit, illum ad se venire oportere, Caes. BG. 1, 34, 2: il répondit que s'il voulait qqch de lui, il devait venir le trouver. - acc. du nom de pers. aliquem (s.-ent. alloqui) velle: vouloir parler à qqn. - Plaut. Cap. 602, etc.; Cic. Att. 10, 16, 4. [st1]3 [-] vŏlo, ōnis, m. (surtout au plur.): esclave enrôlé volontairement (après rachat aux frais du trésor public), volontaire (esclave enrôlé). - Liv. 22, 57, 11; Val. Max. 7, 6, 1; Paul. Diac. p. 370; Macr. S. 1, 11, 30; Liv. 23, 35, 6; 23, 32, 1; Capitol. Anton. Phil. 21, 6; Macr. S. 1, 11, 30.* * *[st1]1 [-] vŏlo, āvi, ātum, āre: - int. - a - voler. - Cic. Nat. 2, 122 ; Div. 1, 120. - sine pennis volare haud facilest, Plaut. Poen. (prov.): sans ailes, il n'est pas facile de voler. - verba volant, scripta manent: les paroles s'envolent, les écrits restent. - fama volat pulsum regnis cessisse paternis Idomenea ducem, Virg. En. 3: la rumeur court que le prince Idoménée est parti, expulsé du royaume de ses pères. - volantes, ium, f.: les oiseaux. --- Lucr. 2, 1083; Virg. En. 6, 239. b - venir ou aller rapidement. - per summa levis volat aequora curru, Virg. En. 5, 819: sur son char il vole légèrement à la surface des flots. - cf. Virg. G. 3, 181; En. 12, 650. - volasse eum, non iter fecisse diceres, Cic. Phil. 10, 11: on eût dit qu'il avait volé et non voyagé. - en parl. de traits Enn., Cat., Lucr., Sall. J. 60, 2; Liv. 26, 44, 7, etc. - litterae Capuam ad Pompeium volare dicebantur, Cic. Att. 2, 19, 3: on dit qu'une lettre s'est envolée aussitôt vers Pompée à Capoue [par exprès]. --- cf. Cic. Att. 6, 4, 3. - volat aetas, Cic Tusc. I, 76: le temps vole. - poét. avec inf. volat pellere... V.-Flac. 4, 407: elle vole pour chasser. [st1]2 [-] vŏlo, vīs, vult, vŏlŭi, velle: - tr. - - cf. gr. βολ-, βούλομαι. - formes anciennes volt, voltis, souvent conservées, p. ex. d. Cic. Sest. 90; Rep. 3, 45; Verr. 5, 11; Sest. 64, etc. === vin = visne Plaut., Ter.; Hor. S. 1, 9, 69 === sis = si vis Plaut. Cap. 179, etc. --- part. fut. voliturus, Serv. d. Virg. En. 5, 712. --- sultis = si voltis, Plaut. Stich. 1, 2, 8; id. As. prol. 1; id. Capt. 2, 3, 96; 3, 5, 9; 4, 4, 11. - voir la conjugaison. a - vouloir, désirer, souhaiter. - absol (mulieres) nolunt ubi velis, Ter. Eun. 813: (les femmes) ne veulent pas quand tu veux. --- cf. Cic. Att. 7, 11, 2. - tarde velle nolentis est, Sen. Ben. 2, 5, 4: vouloir tard, c'est ne pas vouloir. - quid volui misero mihi? Virg.: malheureux! qu'ai-je souhaité? - velle, Cic. Tusc. 1, 88: le vouloir, l'idée de volonté. - velim nolim, Cic. Nat. 1, 17: que je veuille ou non, bon gré mal gré. - velis nolis Sen. Brev. 8, 5; velit nolit, Sen. Vit. 4, 4; velint nolint, Sen. Ep. 117, 4: bon gré mal gré. - sive velint sive nolint, Liv. 8, 2, 13: bon gré mal gré. - quibus bellum volentibus erat probare exemplum, Tac. Agr, 18, 4: ceux qui désiraient la guerre approuvent cet exemple. - alicujus causā velle: vouloir dans l'intérêt de qqn = vouloir du bien à qqn, avoir en vue son intérêt, vouloir lui faire plaisir, etc. - cf. Cic. Fam. 16, 17, 2 ; Att. 13, 49, 1, etc. ; Caecil. 21. - omnia alicujus causā velle, Cic. Fam. 13, 55, 1; Verr. 2, 64: vouloir obliger qqn en tout. - aquam velim, Plaut. Amp. 1058: je voudrais de l'eau. - cf. Curc. 90, etc. ; Ter. And. 697, etc. - nummos volo, Cic. Verr. 3, 196: c'est de l'argent que je veux. - pacem velle, Cic. Att. 13, 32, 2: vouloir la paix. - amplius obsidum velle, Caes. BG. 6, 9, 8: vouloir un plus grand nombre d'otages. - faciam quod vultis, Cic. Rep. 1, 38: je ferai ce que vous voulez. - quid amplius vultis? Cic. Verr. 3, 152: que voulez-vous de plus? - quidquid volt, valde volt, Cic. Att. 14, 1,2: tout ce qu'il veut, il le veut bien. - num quid vis? ou num quid vis aliud? [formule pour prendre congé]: as-tu qqch à me dire, à me demander? tu n'as plus rien à me dire? - cf. Plaut. Amp. 538; 540, etc.; Ter. Ad. 432 ; Eun. 191, etc. - num quid vellem non rogavit, Cic. Att. 6, 3, 6: il n'a pas pris congé de moi. - frequentia rogantium num quid vellet, Liv. 6, 34, 7: la foule des gens qui lui demandaient ses ordres. - nemo rogavit num quid in Sardiniam vellem, Cic. Q. 2, 2, 1: personne ne m'a demandé si j'avais des commissions pour la Sardaigne. - alicujus causā omnia velle: vouloir obliger qqn en tout. - avec inf. poetae post mortem nobilitari volunt, Cic. Tusc. 1, 34: les poètes veulent la gloire après leur mort. - regiones cognoscere volebat, Caes. BG. 3, 7: il voulait se renseigner sur le pays. - si vis homo esse, Cic. Att. 4, 15, 2: si tu veux être homme. --- cf. Cic. Fam. 1, 7, 1. - Platonici volumus esse, Cic. Off. 1, 2: nous voulons être Platoniciens. - avec inf. parf. neminem notasse volui, Liv. 24, 16, 11: je n'ai pas voulu avoir mis une marque = je n'ai pas voulu qu'une marque fût mise. --- cf. Liv. 32, 21, 33. - delicta, quibus ignovisse velimus, Hor. P. 347: des défauts pour lesquels nous voudrions que le pardon fût acquis. - inf. à tirer de l'entourage nec tantum proficiebam quantum volebam, Cic. Att. 1, 17, 1: je n'avais pas tout le succès que je voulais [avoir]. - licere, si velint... considere, Caes. BG. 4, 8, 3, [il répond] qu'ils peuvent, s'ils le veulent, s'arrêter. - ellipse de l'inf. ire Arpinum volebamus, Cic. Att. 9, 1, 3: j'ai l'intention d'aller à Arpinum. - cf. Cic. Att. 14, 7, 2; Tac. An. 12, 42. - avec prop. inf. Germanos suis rebus timere voluit, Caes. BG. 4, 16: il voulut que les Germains eussent peur pour eux-mêmes. - inf. au pass. impers. mihi volo ignosci, Cic. de Or. 1, 130: je veux l'indulgence pour moi. - regnari volebant, Liv. 1, 17, 3: ils voulaient qu'on régnât (ils voulait un roi. - dicebas te velle quae egissem bene et feliciter evenire, Cic. Fam. 4, 14, 1: tu m'exprimais tes voeux pour l'heureux succès de mon acte. - vult se esse carum suis, Cic. CM 73: il veut garder l'affection de ses amis. - cf. Cic. Or. 117; de Or. 1, 112; 2, 95; Off. 1, 113. - avec inf. parf. pass. Corinthum extinctam esse voluerunt, Cic. Pomp. 11: ils voulurent la destruction de Corinthe [état permanent]. - cf. Cic. de Or. 1, 253; Att. 1, 17, 7. - pass. impers. veteranis cautum esse volumus, Cic. Phil. 2, 59: je désire que des ménagements soient pris à l'égard des vétérans. --- cf. Cic. Caecil. 21. - ellipse de esse domestica cura te levatum volo, Cic. Q. 3, 9, 3: je désire te voir sans inquiétude sur la famille. - cf. Cic. Att. 8, 3, 4; Verr. 4, 64. - te visum velim, Ter. Phorm. 432: je voudrais te voir. - velle Pompeium se Caesari purgatum, Caes. BC. 1, 8: [il dit] que Pompée désire avoir sa justification aux yeux de César. - pass. impers. liberis consultum volumus, Cic. Fin. 3, 57: nous voulons qu'il soit pourvu aux intérêts des enfants. - avec attribut et ellipse de esse te salvum volunt, Cic. Verr. 4, 150: ils désirent que tu sois sauvé. - qui se populares volunt, Cic. Off. 2, 78: ceux qui veulent être populaires. - cf. Cic. de Or. 2, 246; Fin. 2, 33; 4, 19; Tusc. 5, 54. - sujet et inf. s.-ent. neque facile est ut irascatur cui tu velis judex, Cic. de Or. 2, 190 = cui tu eum irasci velis: il n'est pas facile que le juge s'irrite contre celui que tu veux. --- cf. Cic. Sest. 82. - avec subj. volo exquiras, Cic. Att. 8, 12, 6: je désire que tu recherches. - tu ad me scribas velim quam diligentissime, Cic. Fam. 7: je voudrais que tu m'écrives avec le plus grand soin. - cf. Cic. Att. 13, 29, 2; 13, 32, 3. - visne videamus... Cic. Rep. 1, 15: veux-tu que nous examinions.... - volo hoc oratori contingat ut, Cic. Br. 290: je souhaite à l'orateur ce résultat que... cf. Cic. de Or. 2, 88. - quam vellem.... tibi dicere liberet, Cic. Br. 248: combien j'aurais voulu qu'il te plût de parler... - cf. Cic. Verr. 3, 225; Cael. 7; Att. 15, 4, 4. - velim, ne intermittas, Cic. Att. 11, 12, 4, je voudrais que tu ne cesses pas de. - cf. Cic. Fin. 1, 26 ; Plaut. Rud. 1067. - avec ut Ter. Haut. 1027 ; Cic. Vat. 14 ; 17 ; 21; 29 ; Att. 10, 16, 1; Fam. 7, 31, 2; Sull. 1; Tusc. 5, 83; Q. 2, 8, 1. - ut ne Cic. Dom. 44 ; Fam. 4, 14, 4. b - vouloir, décider, ordonner (formule pour proposer au peuple une loi, ou une mesure quelconque). - velitis, jubeatis, Quirites, ut... daignez vouloir et ordonner, Romains, que... [cf. l'expression consacrée "plaise à la cour (au tribunal) ordonner"]. - cf. Cic. Dom. 44; Pis. 72 ; Liv. 38, 54, 3. - interr. ind. dépendant de rogare ou rogatio tribuno pl. rogante vetitis jubeatisne... Cic. Dom. 80, le tribun de la petite plèbe vous demandant si vous voulez et ordonnez... - rogatus in haec verba populus, velitis jubeatisne... Liv. 22, 10, 2: on consulta le peuple suivant cette formule [en demandant si vous voulez...]: voulez-vous, ordonnez-vous...? - patres rogationem ad populum Terri jusserunt vellent juberentne... Liv. 36, 1, 5: les sénateurs firent soumettre au peuple cette demande: s'il voulait et ordonnait que... - d. le style ind. vellent juberent Liv. 31, 6, 1. - avec prop. inf. majores voluerunt... Cic. Agr. 2, 26: nos ancêtres ont établi que. - cf. Cic. Amer. 70; Tull. 49; Div. 1, 95. c - avoir telle, telle opinion, prétendre, soutenir. - vultis nihil esse in natura... Cic. CM. Nat. 3, 36: votre opinion est qu'il n'y a rien dans la nature... - cf. Cic. Div. 2, 93; Tusc. 1, 20; Fin. 3, 36. d - affirmer, soutenir. - Cic. Cael. 53; Planc. 84; de Or. 1, 235, etc. g - aimer mieux, préférer (= malo). - famaene credi velis... quam posteris eam spectaculo esse? Liv. 25, 29, 6: aimerais-tu mieux qu'on s'en rapportât à la renommée [pour savoir combien était grande cette ville] que d'en laisser la vue à la postérité ? - cf. Liv. 3, 68, 11; Cic. Inv. 2, 5. h - redondance. - nolite velle, ne veuillez pas. - cf. Cic. Cael. 79; Mur. 50; Balb. 64; Phil. 7, 25; Nep. Att. 4, 2; Liv. 7, 40, 16. k - expressions remarquables. - velle alicui bene (male): être bien (mal) disposé pour qqn. - quid sibi vult? a) [avec un nom de ch. pour sujet] que signifie ? que veut dire ? - quid illas sibi statuas volunt ? Cic. Verr. 2, 150: que signifient ces statues ? - cf. Cic. Verr. 3, 118; 186; Leg. 3, 33. - avec un nom de pers. ou de chose personnifiée quid tibi vis ? Cic. de Or. 2, 269: à quoi veux-tu en venir? que médites-tu ? - quid igitur sibi volt pater? Ter And. 375: qu'est-ce donc que veut mon père ? - quidnam voluisti tibi, infelix, Phaedr.: à quoi as-tu songé, malheureux? (quelle idée as-tu eue?) - avaritia senilis quid sibi velit non intellego, Cic. CM 66: la cupidité chez les vieillards, à quoi rime-t-elle ? je ne le comprends pas. - cf. Cic. Dom. 29; Caes. BG. 1, 44, 8. - sans sibi quid comitatus nostri, quid gladii volunt? Cic. Mil. 10: que signifient nos escortes, nos glaives? - quid vult concursus? Virg.: pourquoi cette affluence? - avec deux acc., un pron. n. et un pron. pers. numquid aliud me vis? Ter. Phorm. 151: as-tu encore qqch à me dire? - quid ego te velim, scies, Ter. And. 536: ce que j'ai à te dire, tu le sauras. - respondit, si quid ille se velit, illum ad se venire oportere, Caes. BG. 1, 34, 2: il répondit que s'il voulait qqch de lui, il devait venir le trouver. - acc. du nom de pers. aliquem (s.-ent. alloqui) velle: vouloir parler à qqn. - Plaut. Cap. 602, etc.; Cic. Att. 10, 16, 4. [st1]3 [-] vŏlo, ōnis, m. (surtout au plur.): esclave enrôlé volontairement (après rachat aux frais du trésor public), volontaire (esclave enrôlé). - Liv. 22, 57, 11; Val. Max. 7, 6, 1; Paul. Diac. p. 370; Macr. S. 1, 11, 30; Liv. 23, 35, 6; 23, 32, 1; Capitol. Anton. Phil. 21, 6; Macr. S. 1, 11, 30.* * *I.Volo, volas, volare. Virgil. Voler.\Nauis volat. Vogue legierement.\Ne me frustra illic expectet, vola. Terent. Va legierement.\Volat aetas. Cic. S'en va et se passe legierement.\Volant literae. Cic. Quand on les porte soubdainement et en diligence.II.Volo, vis, vult, volui, velle. Virgil. Vouloir.\Volo te, Subaudi, alloqui: et, Volo te paucis, aut tribus verbis. Plaut. Je veulx parler à toy.\Te tribus verbis volo. Plaut. Je te veulx dire trois mots.\Velint nolint. Plin. iunior. Vueillent ou non, Maulgré euls.\Velit nolit, scire difficile est. Cic. S'il le veult ou non.\Quem locum volo tibi esse notum. Brutus ad Ciceronem. Je desire que, etc.\Volo omnia tua causa. Cic. Je vouldroye faire pour toy tout ce qu'il me seroit possible, Je te vouldroye faire tout plaisir.\Volo valde eius causa. Cic. Je vouldroye grandement luy faire plaisir.\Volo tua causa, absolute. Cic. Je te vouldroye faire plaisir.\Quid vultis amplius? Cic. Que demandez vous d'advantage?\Volo tibi hunc honorem Deum fortunare. Cic. Je desire fort que, etc.\Volo tuam gratiam. Plaut. Je desire d'estre en ta grace.\Volo me excusatum istis. Cic. Je desire fort d'estre excusé envers euls.\Volo vos oratos esse. Plaut. Je vous prie.\Vt veniret miles, velim. Plaut. Je vouldroye bien que le gendarme vint.\Quatuor naturas ex quo omnia constare censet, diuinas esse vult. Cic. Il est d'opinion et fantasie que, etc.\Quid sibi vult istud? Cic. Que signifie cecy? -
7 statīvus
statīvus adj. [STA-], set, stationary, fixed: praesidium stativum: castra, a stationary camp, Cs.: stativa sibi castra faciebat, i. e. settled in inactivity.—Plur. n. as subst. (sc. castra), a stationary camp, permanent encampment: in his stativis liberi commeatūs erant, L.* * *stativa, stativum ADJstationary, permanent -
8 adfectio
I.The relation to or disposition toward a thing produced in a person by some influence (in this and the two foll. signif. almost peculiar to the philos. lang. of Cic.): comparantur ea, quae aut majora aut minora aut paria dicuntur;II.in quibus spectantur haec: numerus, species, vis, quaedam etiam ad res aliquas adfectio,
relation, Cic. Top. 18, 68, and § 70; cf. id. ib. 2, 7.—A.. A change in the state or condition of body or mind, a state or frame of mind, feeling (only transient, while habitus is lasting):B.adfectio est animi aut corporis ex tempore aliqua de causa commutatio ut, laetitia, cupiditas, metus, molestia, morbus, debilitas, et alia, quae in eodem genere reperiuntur,
Cic. Inv. 1, 25, 36; 1, 2, 5; cf. 1, 2, 5, § 19. In Gellius = adfectus, as transl. of the Gr. pathos, Gell. 19, 12, 3.—A permanent state of mind, a frame of mind, a state of feeling, Gr. diathesis:C.virtus est adfectio animi constans conveniensque,
Cic. Tusc. 4, 15, 34 Kühn (cf. in Gr. diathesis psuchês sumphônês hautêi, Stob. Ecl. Eth. 2, p. 104); id. Fin. 3, 26, 65 Goer.:non mihi est vita mea utilior quam animi talis adfectio, neminem ut violem commodi mei gratiā,
id. Off. 2, 6, 29 Beier.—Also of body, as anal. to the mind, a fixed, permanent constitution: tu qui detinieris summum bonum firma corporis adfectione contineri, etc., Cic. Tusc. 5, 9, 27.—And metaph. of the stars, their position in respect to one another:astrorum,
a constellation, Cic. Fat. 4:ex qua adfectione caeli primum spiritum duxerit,
id. Div. 2, 47 (cf. affectus, a, um, B.).—Esp., a favorable disposition toward any one, love, affection, good-will (post-Aug. prose):D.simiarum generi praecipua erga fetum adfectio,
Plin. 8, 54, 80:egit Nero grates patribus laetas inter audientium adfectiones,
Tac. A. 4, 15:argentum magis quam aurum sequuntur, nullā adfectione animi, sed quia, etc.,
id. G. 5; Just. 24, 3:Artemisia Mausolum virum amāsse fertur ultra adfectionis humanae fidem,
Gell. 10, 18, 1.—Concr., the loved object: adfectiones, children, Cod. Th. 13, 9, 3.—In the Lat. of the Pandects, ability of willing, will, volition, inclination (cf. 2. affectus, II. D.):furiosus et pupillus non possunt incipere possidere, quia adfectionem tenendi non habent,
Dig. 5, 16, 60. -
9 affectio
I.The relation to or disposition toward a thing produced in a person by some influence (in this and the two foll. signif. almost peculiar to the philos. lang. of Cic.): comparantur ea, quae aut majora aut minora aut paria dicuntur;II.in quibus spectantur haec: numerus, species, vis, quaedam etiam ad res aliquas adfectio,
relation, Cic. Top. 18, 68, and § 70; cf. id. ib. 2, 7.—A.. A change in the state or condition of body or mind, a state or frame of mind, feeling (only transient, while habitus is lasting):B.adfectio est animi aut corporis ex tempore aliqua de causa commutatio ut, laetitia, cupiditas, metus, molestia, morbus, debilitas, et alia, quae in eodem genere reperiuntur,
Cic. Inv. 1, 25, 36; 1, 2, 5; cf. 1, 2, 5, § 19. In Gellius = adfectus, as transl. of the Gr. pathos, Gell. 19, 12, 3.—A permanent state of mind, a frame of mind, a state of feeling, Gr. diathesis:C.virtus est adfectio animi constans conveniensque,
Cic. Tusc. 4, 15, 34 Kühn (cf. in Gr. diathesis psuchês sumphônês hautêi, Stob. Ecl. Eth. 2, p. 104); id. Fin. 3, 26, 65 Goer.:non mihi est vita mea utilior quam animi talis adfectio, neminem ut violem commodi mei gratiā,
id. Off. 2, 6, 29 Beier.—Also of body, as anal. to the mind, a fixed, permanent constitution: tu qui detinieris summum bonum firma corporis adfectione contineri, etc., Cic. Tusc. 5, 9, 27.—And metaph. of the stars, their position in respect to one another:astrorum,
a constellation, Cic. Fat. 4:ex qua adfectione caeli primum spiritum duxerit,
id. Div. 2, 47 (cf. affectus, a, um, B.).—Esp., a favorable disposition toward any one, love, affection, good-will (post-Aug. prose):D.simiarum generi praecipua erga fetum adfectio,
Plin. 8, 54, 80:egit Nero grates patribus laetas inter audientium adfectiones,
Tac. A. 4, 15:argentum magis quam aurum sequuntur, nullā adfectione animi, sed quia, etc.,
id. G. 5; Just. 24, 3:Artemisia Mausolum virum amāsse fertur ultra adfectionis humanae fidem,
Gell. 10, 18, 1.—Concr., the loved object: adfectiones, children, Cod. Th. 13, 9, 3.—In the Lat. of the Pandects, ability of willing, will, volition, inclination (cf. 2. affectus, II. D.):furiosus et pupillus non possunt incipere possidere, quia adfectionem tenendi non habent,
Dig. 5, 16, 60. -
10 perpetue
per-pĕtŭus, a, um, adj. ( comp. perpetuior, Cato ap. Prisc. p. 601 P.; sup. perpetuissimus, id. ib.) [peto], continuing throughout, continuous, unbroken, uninterrupted; constant, universal, general, entire, whole, perpetual (syn.:II.continuus, assiduus): sulcos perpetuos ducere,
Cato, R. R. 33:quin aedes totae perpetuae ruant,
Plaut. Most. 1, 2, 67:agmen,
Cic. Pis. 22, 51:munitiones,
Caes. B. C. 3, 44:palus,
id. B. G. 7, 26:milites disposuit perpetuis vigiliisque stationibusque,
id. B. C. 1, 21:perpetuis soliti patres considere mensis,
Verg. A. 7, 176:vescitur Aeneas... perpetui tergo bovis,
id. ib. 8, 182:Apenninus perpetuis jugis ab Alpibus tendens ad Siculum fretum,
Plin. 3, 5, 7, § 48:tractus,
id. 6, 20, 23, § 73:oratio perpetua (opp. altercatio),
Cic. Att. 1, 16, 8; cf. Liv. 4, 6:disputatio,
Cic. de Or. 2, 4, 16; id. Top. 26, 97:quaestiones perpetuae hoc adulescente constitutae sunt,
a standing commission, a permanent tribunal for criminal investigation, id. Brut. 27, 105: perpetua historia, a continuous or general history, id. Fam. 5, 12, 2:colere te usque perpetuom diem,
Plaut. Most. 3, 2, 78:diem perpetuum in laetitiā degere,
this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5:triduum,
id. ib. 4, 1, 4:biennium,
id. Hec. 1, 2, 12:ignis Vestae perpetuus ac sempiternus,
Cic. Cat. 4, 9, 18:lex perpetua et aeterna,
id. N. D. 1, 15, 40:stellarum perennes cursus atque perpetui,
id. ib. 2, 21, 55. stabilis et perpetua permansio, id. Inv. 2, 54, 164:voluntas mea perpetua et constans in rem publicam,
id. Phil. 13, 6, 13:formido,
Verg. E. 4, 14:assidua et perpetua cura,
Cic. Fam. 6, 13, 2:perpetui scrinia Sili,
of the immortal Silius, Mart. 6, 64, 10.—As subst.: perpĕtŭum, i, n., the abiding, permanent (opp. temporale), Lact. 2, 8, 68.—Hence: in perpetuum (sc. tempus), for all time, forever, in perpetuity, constantly: mulier repperit odium ocius Suā inmunditiā, quam in perpetuom ut placeat munditia sua. Plaut. Stich. 5, 5, 6:serva tibi in perpetuom amicum me,
id. Capt. 2, 3, 81:in perpetuum comprimi,
Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Agr. 2, 21, 55:obtinere aliquid in perpetuum,
id. Rosc. Am. 48, 139:non in perpetuum irascetur,
Vulg. Psa. 102, 9 et saep.—So, in perpetuum modum = perpetuo, Plaut. Most. 3, 1, 5.—In partic.A.That holds constantly and universally, universal, general:B.perpetui juris et universi generis quaestio,
Cic. de Or. 2, 33, 141:nec arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi posse,
Plin. 17, 2, 2, § 19:ne id quidem perpetuum est,
does not always hold good, Cels. 2, 10: illud in quo quasi certamen est controversiae... id ita dici placet, ut traducatur ad perpetuam quaestionem, to a general principle, [p. 1352] Cic. Or. 36, 126.—In augury: perpetua fulmina, perpetual lighlnings, i. e. whose prognostics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2, 47, 1.—C.In gram.:1.perpetuus modus,
the infinitive mood, Diom. p. 331 P. —Hence, adv., in three forms, perpetuo (class.), perpetuum ( poet.), and perpetue (late Lat.).perpĕtŭō, constantly, uninterruptedly, perpetually, always, forever, utterly, hopelessly:2. 3.perpetuon' valuisti?
Plaut. Ep. 1, 1, 15:metuo ne technae meae perpetuo perierint,
id. Most. 3, 1, 23:dico ut perpetuo pereas,
id. Pers. 2, 4, 10; so,perpetuo perire,
Ter. Eun. 5, 8, 13:opinionem retinere,
Cic. Agr. 3, 1, 2:loquens,
id. Ac. 2, 19, 63:sub imperio esse,
Caes. B. G. 1, 31; Ov. M. 10, 97.—perpĕtŭē, constantly, Cassiod. in Psa. 62, 4. -
11 perpetuum
per-pĕtŭus, a, um, adj. ( comp. perpetuior, Cato ap. Prisc. p. 601 P.; sup. perpetuissimus, id. ib.) [peto], continuing throughout, continuous, unbroken, uninterrupted; constant, universal, general, entire, whole, perpetual (syn.:II.continuus, assiduus): sulcos perpetuos ducere,
Cato, R. R. 33:quin aedes totae perpetuae ruant,
Plaut. Most. 1, 2, 67:agmen,
Cic. Pis. 22, 51:munitiones,
Caes. B. C. 3, 44:palus,
id. B. G. 7, 26:milites disposuit perpetuis vigiliisque stationibusque,
id. B. C. 1, 21:perpetuis soliti patres considere mensis,
Verg. A. 7, 176:vescitur Aeneas... perpetui tergo bovis,
id. ib. 8, 182:Apenninus perpetuis jugis ab Alpibus tendens ad Siculum fretum,
Plin. 3, 5, 7, § 48:tractus,
id. 6, 20, 23, § 73:oratio perpetua (opp. altercatio),
Cic. Att. 1, 16, 8; cf. Liv. 4, 6:disputatio,
Cic. de Or. 2, 4, 16; id. Top. 26, 97:quaestiones perpetuae hoc adulescente constitutae sunt,
a standing commission, a permanent tribunal for criminal investigation, id. Brut. 27, 105: perpetua historia, a continuous or general history, id. Fam. 5, 12, 2:colere te usque perpetuom diem,
Plaut. Most. 3, 2, 78:diem perpetuum in laetitiā degere,
this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5:triduum,
id. ib. 4, 1, 4:biennium,
id. Hec. 1, 2, 12:ignis Vestae perpetuus ac sempiternus,
Cic. Cat. 4, 9, 18:lex perpetua et aeterna,
id. N. D. 1, 15, 40:stellarum perennes cursus atque perpetui,
id. ib. 2, 21, 55. stabilis et perpetua permansio, id. Inv. 2, 54, 164:voluntas mea perpetua et constans in rem publicam,
id. Phil. 13, 6, 13:formido,
Verg. E. 4, 14:assidua et perpetua cura,
Cic. Fam. 6, 13, 2:perpetui scrinia Sili,
of the immortal Silius, Mart. 6, 64, 10.—As subst.: perpĕtŭum, i, n., the abiding, permanent (opp. temporale), Lact. 2, 8, 68.—Hence: in perpetuum (sc. tempus), for all time, forever, in perpetuity, constantly: mulier repperit odium ocius Suā inmunditiā, quam in perpetuom ut placeat munditia sua. Plaut. Stich. 5, 5, 6:serva tibi in perpetuom amicum me,
id. Capt. 2, 3, 81:in perpetuum comprimi,
Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Agr. 2, 21, 55:obtinere aliquid in perpetuum,
id. Rosc. Am. 48, 139:non in perpetuum irascetur,
Vulg. Psa. 102, 9 et saep.—So, in perpetuum modum = perpetuo, Plaut. Most. 3, 1, 5.—In partic.A.That holds constantly and universally, universal, general:B.perpetui juris et universi generis quaestio,
Cic. de Or. 2, 33, 141:nec arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi posse,
Plin. 17, 2, 2, § 19:ne id quidem perpetuum est,
does not always hold good, Cels. 2, 10: illud in quo quasi certamen est controversiae... id ita dici placet, ut traducatur ad perpetuam quaestionem, to a general principle, [p. 1352] Cic. Or. 36, 126.—In augury: perpetua fulmina, perpetual lighlnings, i. e. whose prognostics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2, 47, 1.—C.In gram.:1.perpetuus modus,
the infinitive mood, Diom. p. 331 P. —Hence, adv., in three forms, perpetuo (class.), perpetuum ( poet.), and perpetue (late Lat.).perpĕtŭō, constantly, uninterruptedly, perpetually, always, forever, utterly, hopelessly:2. 3.perpetuon' valuisti?
Plaut. Ep. 1, 1, 15:metuo ne technae meae perpetuo perierint,
id. Most. 3, 1, 23:dico ut perpetuo pereas,
id. Pers. 2, 4, 10; so,perpetuo perire,
Ter. Eun. 5, 8, 13:opinionem retinere,
Cic. Agr. 3, 1, 2:loquens,
id. Ac. 2, 19, 63:sub imperio esse,
Caes. B. G. 1, 31; Ov. M. 10, 97.—perpĕtŭē, constantly, Cassiod. in Psa. 62, 4. -
12 perpetuus
per-pĕtŭus, a, um, adj. ( comp. perpetuior, Cato ap. Prisc. p. 601 P.; sup. perpetuissimus, id. ib.) [peto], continuing throughout, continuous, unbroken, uninterrupted; constant, universal, general, entire, whole, perpetual (syn.:II.continuus, assiduus): sulcos perpetuos ducere,
Cato, R. R. 33:quin aedes totae perpetuae ruant,
Plaut. Most. 1, 2, 67:agmen,
Cic. Pis. 22, 51:munitiones,
Caes. B. C. 3, 44:palus,
id. B. G. 7, 26:milites disposuit perpetuis vigiliisque stationibusque,
id. B. C. 1, 21:perpetuis soliti patres considere mensis,
Verg. A. 7, 176:vescitur Aeneas... perpetui tergo bovis,
id. ib. 8, 182:Apenninus perpetuis jugis ab Alpibus tendens ad Siculum fretum,
Plin. 3, 5, 7, § 48:tractus,
id. 6, 20, 23, § 73:oratio perpetua (opp. altercatio),
Cic. Att. 1, 16, 8; cf. Liv. 4, 6:disputatio,
Cic. de Or. 2, 4, 16; id. Top. 26, 97:quaestiones perpetuae hoc adulescente constitutae sunt,
a standing commission, a permanent tribunal for criminal investigation, id. Brut. 27, 105: perpetua historia, a continuous or general history, id. Fam. 5, 12, 2:colere te usque perpetuom diem,
Plaut. Most. 3, 2, 78:diem perpetuum in laetitiā degere,
this whole day, Ter. Ad. 4, 1, 5:triduum,
id. ib. 4, 1, 4:biennium,
id. Hec. 1, 2, 12:ignis Vestae perpetuus ac sempiternus,
Cic. Cat. 4, 9, 18:lex perpetua et aeterna,
id. N. D. 1, 15, 40:stellarum perennes cursus atque perpetui,
id. ib. 2, 21, 55. stabilis et perpetua permansio, id. Inv. 2, 54, 164:voluntas mea perpetua et constans in rem publicam,
id. Phil. 13, 6, 13:formido,
Verg. E. 4, 14:assidua et perpetua cura,
Cic. Fam. 6, 13, 2:perpetui scrinia Sili,
of the immortal Silius, Mart. 6, 64, 10.—As subst.: perpĕtŭum, i, n., the abiding, permanent (opp. temporale), Lact. 2, 8, 68.—Hence: in perpetuum (sc. tempus), for all time, forever, in perpetuity, constantly: mulier repperit odium ocius Suā inmunditiā, quam in perpetuom ut placeat munditia sua. Plaut. Stich. 5, 5, 6:serva tibi in perpetuom amicum me,
id. Capt. 2, 3, 81:in perpetuum comprimi,
Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Agr. 2, 21, 55:obtinere aliquid in perpetuum,
id. Rosc. Am. 48, 139:non in perpetuum irascetur,
Vulg. Psa. 102, 9 et saep.—So, in perpetuum modum = perpetuo, Plaut. Most. 3, 1, 5.—In partic.A.That holds constantly and universally, universal, general:B.perpetui juris et universi generis quaestio,
Cic. de Or. 2, 33, 141:nec arbitror perpetuum quicquam in hoc praecipi posse,
Plin. 17, 2, 2, § 19:ne id quidem perpetuum est,
does not always hold good, Cels. 2, 10: illud in quo quasi certamen est controversiae... id ita dici placet, ut traducatur ad perpetuam quaestionem, to a general principle, [p. 1352] Cic. Or. 36, 126.—In augury: perpetua fulmina, perpetual lighlnings, i. e. whose prognostics refer to one's whole life, Sen. Q. N. 2, 47, 1.—C.In gram.:1.perpetuus modus,
the infinitive mood, Diom. p. 331 P. —Hence, adv., in three forms, perpetuo (class.), perpetuum ( poet.), and perpetue (late Lat.).perpĕtŭō, constantly, uninterruptedly, perpetually, always, forever, utterly, hopelessly:2. 3.perpetuon' valuisti?
Plaut. Ep. 1, 1, 15:metuo ne technae meae perpetuo perierint,
id. Most. 3, 1, 23:dico ut perpetuo pereas,
id. Pers. 2, 4, 10; so,perpetuo perire,
Ter. Eun. 5, 8, 13:opinionem retinere,
Cic. Agr. 3, 1, 2:loquens,
id. Ac. 2, 19, 63:sub imperio esse,
Caes. B. G. 1, 31; Ov. M. 10, 97.—perpĕtŭē, constantly, Cassiod. in Psa. 62, 4. -
13 status
1.stătus, a, um, v. sisto.2.stătus, ūs, m. [sto and sisto].I.In a corporeal sense.A.Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:B.stat in statu senex ut adoriatur moechum,
in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;crebro conmutat status,
his posture, id. ib. 2, 2, 51:qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,
what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,
attitude, Cic. Or. 18, 59:status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,
Quint. 11, 3, 159:abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,
id. 11, 3, 89:ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,
id. 1, 11, 16:stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,
Gell. 2, 1, 2:dumque silens astat, status est vultusque diserti,
Ov. P. 2, 5, 51:statum proeliantis componit,
Petr. 95 fin. —So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,
Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,
Quint. 2, 13, 8:ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,
Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,
Lucr. 4, 772:(opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,
motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:decorum istud in corporis motu et statu cernitur,
id. ib. 1, 35, 126:habitus oris et vultūs, status, motus,
id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:in quibus si peccetur... motu statuve deformi,
id. ib. 5, 12, 35:eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,
id. Tusc. 3, 22, 53:status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,
id. Off. 1, 35, 129:in pedibus observentur status et incessus,
the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—Of external appearance, manners, dress, and apparel:C.quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,
Plaut. Am. 1, 1, 111:redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,
Suet. Tib. 13.—Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;D.post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,
Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;mediastenus qualiscunque status potest esse,
Col. 1, 9, 3:in gallinaceis maribus status altior quaeritur,
id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:plantae majoris statūs,
Pall. Febr. 25, 20.—A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):II. A.equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,
Liv. 30, 18, 14:nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,
id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,
Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:saepe adversarios de statu omni dejecimus,
Cic. Or. 37, 129:voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,
throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,
id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,
i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,
than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,
aspect, id. Div. 2, 44, 92.Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):2.capitis minutio est statūs permutatio,
Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,
Cic. Balb. 7, 18:ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,
with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,
Val. Max. 5, 26:si statu periclitari litigator videtur,
if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,
i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:permanent tamen in statu servitutis,
Suet. Gram. 21:vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,
id. Tit. 8 fin.:multorum excisi status,
Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,
a civil status, Dig. 4, 5, 4:homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,
ib. 1, 5, 21:primo de personarum statu dicemus,
civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,
Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:cum ad statum suum frater pervenisset,
Dig. 31, 1, 77, § 19.—Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:3.an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?
their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,
the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:regum status decemviris donabantur,
the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,
the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,
id. Fam. 4, 4, 1:ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?
id. Att. 3, 10, 2:non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,
id. ib. 10, 4, 1:quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,
id. ib. 1, 1, 17:praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,
id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,
id. Att. 1, 16, 11:ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?
maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,
Auct. Her. 4, 16, 23:tantam in eodem homine varietatem status,
high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,
Suet. Galb. 12:quaedam circa omnium ordinum statum correxit,
id. Claud. 22:cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,
social position, Curt. 5, 5, 22:omnis Aristippum decuit color et status et res,
Hor. Ep. 1, 17, 23.—Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):4.at iste non dolendi status non vocatur voluptas,
Cic. Fin. 2, 9, 28:neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,
Ov. M. 13, 594:flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,
id. Tr. 5, 1, 5:quid enim status hic a funere differt?
id. P. 2, 3, 3:pejor ab admonitu fit status iste boni,
id. ib. 1, 2, 54:his enim quorum felicior in domo status fuerat,
Val. Max. 6, 8, 7:sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,
id. 6, 9 pr.:caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,
id. 7, 1, 1:haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),
id. 6, 5, ext. 4:obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,
Curt. 10, 2, 22:sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,
i. e. distress, id. 5, 11, 5:res magna et ex beatissimo animi statu profecta,
Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:B.homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,
Cic. Fin. 2, 14, 45:facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,
id. Fam. 7, 10, 3:tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,
id. Att. 4, 2, 1:quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,
id. Par. 2, 17:sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,
id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:vitae statum commutatum ferre non potuit,
Nep. Dion, 4, 4:id suis rebus tali in statu saluti fore,
Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),
Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,
Sen. Q. N. 2, 39, 2.—Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.1.In gen.:2.Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,
Cic. Verr. 1, 4, 12:nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,
id. Sest. 50, 106:omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,
id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,
id. ib. 3, 11, 4; so,status ipse nostrae civitatis,
id. ib. 5, 16, 2:non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,
id. Phil. 13, 1, 2:sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,
id. Rep. 2, 26, 48:aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,
id. Fam. 9, 8, 2:ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,
id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,
id. ib. 6, 1, 1:non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,
id. Clu. 69, 196:ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,
id. Sull. 11, 33:Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,
id. Cat. 1, 1, 3:eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,
Caes. B. G. 6, 12, 9:cum hoc in statu res esset,
Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,
id. 41, 6, 9:statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,
i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:ut deliberare de statu rerum suarum posset,
id. 44, 31:ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,
id. 3, 37, 3:jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,
id. 8, 13, 2:qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,
internal peace, id. 3, 20, 8:omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,
more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:tranquillitatis status,
Val. Max. 7, 2, 1:in sollicito civitatis statu,
Quint. 6, 1, 16:principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,
guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,ad formandum rerum praesentium statum,
Just. 9, 5, 1:populo jam praesenti statu laeto,
Suet. Caes. 50:ad componendum Orientis statum,
id. Calig. 1:deploravit temporum statum,
id. Galb. 10:ad explorandum statum Galliarum,
id. Caes. 24:delegatus pacandae Germaniae status,
id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—Esp., of the political sentiments of the citizens:3.a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,
Liv. 39, 27:ad visendum statum regionis ejus,
id. 42, 17, 1:suas quoque in eodem statu mansuras res esse,
id. 42, 29, 9:cum hic status in Boeotiā esset,
id. 42, 56, 8.—Of the constitution, institutions, form of government, etc.:4.Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,
Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,
id. ib. 2, 1, 2:itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,
the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,
id. ib. 2, 37, 62:providete ne rei publicae status commutetur,
id. Har. Resp. 27, 60:eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,
aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,
id. Fl. 1, 3:ut rei publicae statum convulsuri viderentur,
id. Pis. 2, 4:pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,
id. Red. in Sen. 8, 20:cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?
id. ib. 7, 16:omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,
id. Mur. 11, 24:intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,
id. Fam. 6, 2, 3:quod ad statum Macedoniae pertinebat,
Liv. 45, 32, 2:ex commutatione statūs publici,
Vell. 2, 35, 4:haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,
Val. Max. 4, 1, ext. 4:Gracchi civitatis statum conati erant convellere,
id. 6, 3, 1 fin.:Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,
Quint. 11, 1, 85:qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,
id. 2, 16, 4:id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,
Suet. Claud. 11:nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,
id. ib. 1:conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,
id. Caes. 40:tu civitatem quis deceat status Curas,
what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,Existence of the republic:C.quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,
Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,
id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —In nature, state, condition, etc.:D. 1.incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,
Cic. Or. 3, 45, 178:ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,
Lucr. 5, 829:ex alio terram status excipit alter,
id. 5, 835:est etiam quoque pacatus status aëris ille,
id. 3, 292:non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,
Liv. 37, 12, 11:idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,
Curt. 6, 4, 19:incertus status caeli,
Col. 11, 2:pluvius caeli status,
id. 2, 10:mitior caeli status,
Sen. Oedip. 1054.—In gen.:2.atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,
preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,Esp. in rhet. jurisp.(α).The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):(β).refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,
Cic. Top. 25, 93; so,statu (sic enim appellamus controversiarum genera),
id. Tusc. 3, 33, 79:statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,
Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—The main question, the essential point:E.quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,
Quint. 3, 6, 2:non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,
the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:► For statu liber, v.et tempora et status,
tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,
id. 1, 5, 41.statuliber. -
14 corpus
corpus, oris, n. (altind. k
p –, Gestalt, Schönheit, persisch karp, Körper), der Körper, die materielle Substanz, Ggstz. anima u. animus (vgl. die jurist. Definition b. Pompon. dig. 41, 3, 30), I) eig.: A) im allg., 1) als tierischer Körper, Leib, Acherusia templa, quo neque permanent animae, neque corpora nostra, Enn. b. Lucr.: animi voluptates et dolores nasci e corporis voluptatibus et doloribus, Cic.: corpore albo, mit weißem Teint, Plaut. – dah. umschr. für das lebende Wesen selbst, bes. das menschliche Individuum, die Person selbst (wie σῶμα), wenn bloß die materielle Substanz, das rein Körperliche gedacht wird (dgl. Thiel Verg. Aen. 2, 18 u. 365. Fabri Liv. 22, 22, 7), corpora ferarum, volantum, Lucr.: corpora amantum, Lucr.: delecta virûm corpora, Verg.: unum vile atque infame corpus, Liv. – bes. da, wo es äußere (bürgerliche) Freiheit, Leben u. Tod gilt, c. liberum, captivum, Sall. u. Liv.: pro tribus corporibus triginta milia talentûm auri accipias, Curt. Vgl. Mützell Curt. 4, 11 (43), 6. – 2) als leblose Substanz, Masse, individua corpora, Atome, Cic.: c. ferri, Lucr.: Neptuni, Meerwasser, Lucr.: aquae, Lucr.: piceae, Plin.: umschr. für den lebl. Stoff selbst, c. materiai, Lucr. – quot haberet corpora pulvis, wieviel Körner, Ov.: genitalia corpora, Elemente, Ov.B) insbes.: 1) das Fleisch am tierischen Körper, ossa subiecta corpori, Cic.: c. subducere, mager machen, Ov.: c. amittere, mager werden, (Fleisch) ablegen, Cic. (vgl. abiit corpusque colorque, Ov.), Ggstz. c. facere, Fleisch ansetzen, »sich einen Bauch zulegen, korpulent, dick u. fett werden« (griech. σωματοποιειν), Phaedr.; vgl. (über alle drei) die Auslgg. zu Phaedr. 3, 7, 5. – dah. a) das Holz unter der Rinde des Baumes, Plin. 17, 234. – b) bildl., in der Rhetor., das Markige, Kernige, Strotzende, das Mark im Ausdrucke (vgl. Spalding Quint. 2. 4, 5. Meyer Quint. 2, 10, 5), Quint.: orationis, Petron.: eloquentiae, das Materielle, der Kern, das Wesentlichste, Quint. – 2) der leblose Körper, Leichnam, Caes. u.a.: locus vacans corporum, leer von L., Sidon. – dah. poet. v. den Schatten od. Seelen der Verstorbenen, Verg. Aen. 6, 303 u. 306. – 3) im Ggstz. zum Kopf, der Rumpf, Ov. met. 11, 794. – 4) im obszönen Sinne, a) der Körper, insofern er der sinnlichen Lust preisgegeben wird, c. suum publicare vulgo, Plaut.: c. vulgare, sich preisgeben, jedem hingeben, Liv.: ex vulgato corpore genitum, i.e. ex prostibulo, Liv.: corpore quaestum facere, Plaut. – b) meton., die Hoden ( wie σῶμα, δέμας; vgl. Schwabe Phaedr. 3, 11, 3), damnum amissi corporis, Phaedr.: dedit hic pro corpore nummos, Hor.
II) übtr., wie σῶμα = jedes wie ein Körper gegliederte Ganze, auch deutsch zuw. ein Körper, 1) der Körper eines Schiffes, das Gerippe, Caes. b. c. 1, 54, 2. – 2) der Körper, das Gebäude des Staates, totum c. rei publicae, Cic.: perturbatum imperii c., Flor. – 3) das wohlgeordnete, eng verbundene Ganze, die Gesamtmasse, die Gesamtheit, a) die Gesamtheit, der Komplex der Befestigungswerke, Caes. b. G. 7, 72, 2. – u. eines Landes, Sicilia dirempta velut a corpore maiore, Iustin. 4, 1, 1. – b) das Ganze der Welt (griech. το τοῦ κόσμου σῶμα), rerum naturae corpus, Vell.: universitatis c., Cic. – c) von Schriftwerken, das Werk, das Gesamtwerk, die Sammlung (s. Gräve u. Korte Cic. ep. 5, 12, 4), Cic. u.a.: c. architecturae, Vitr.: c. omnis iuris Romani, Liv.; dah. Corpus iuris, als Titel der röm. Gesetzsammlung, Cod. Iust. 5, 13. – d) übh., Gesamtheit von Dingen, die Masse, Gesamtmasse, Summe, c. rationum, c. patrimonii, ICt.: corpora omnia maternae hereditatis, ICt. – e) der Körper = ein Komplex, Verein von Menschen, α) eines Staates, eines Gemeinwesens, der Verband, die Gemeinde, die Gesamtmasse, corpus nullum civitatis nec senatus nec plebis concilium nec magistratus esse, Liv.: nunc in corpus unum confusi omnes (von den verschiedenen Einwohnern einer Stadt), Liv.: commixti corpore (mit der Gesamtmasse der Latiner) tantum subsident Teucri, Verg.: toto certatum est corpore regni, Verg.: fiunt de uno populo duo corpora, Iustin. Vgl. Walther Tac. Germ. 39. p. 88. Fittbogen Iustin. 3, 2, 2. – β) eines Ursprungs, einer Beschäftigung, der Stand, die Korporation, die Kaste, die Innung, eiusdem corporis, Liv.: sui corporis rex, Liv.: c. militum, Iustin.: c. fabrorum, ICt.: late fusum id corpus, Volksklasse, Stand, Tac. Vgl. Drak. Liv. 1, 17, 2.
-
15 immotus
im-mōtus, a, um (in u. moveo), unbewegt, unbeweglich, ohne sich zu bewegen, -zu regen, unerschüttert, unverrückt, fest, still, ruhig, I) eig.: a) v. Lebl.: α) übh.: arbores ita incīderunt, ut immotae (unbewegt, unangerührt) starent, momento levi impulsae (durch einen leichten Anstoß erschüttert) occĭderent, Liv.: immota manet (aesculus), Verg.: terrarum pondus sedet immotum, Sen.: stat immotum mare, Sen. rhet. (vgl. trans Suionas aliud mare pigrum ac prope immotum, Tac.): quae (Symplegades) nunc immotae perstant, Ov.: immotamque (tellurem) coli dedit, Verg.: saepe sub immotis praesepibus vipera delituit, Verg.: orbis immotis annum non sentit arenis, bei nicht umgearbeitetem (unbebautem) S., Lucan.: immotus aër et serenus, Plin.: sereno et immoto (windstillem) die, Tac. – mit ab u. Abl. od. mit bl. Abl., portus ab accessu ventorum immotus, geschützt vor den W., Verg. Aen. 3, 570. – sinapi atque coriandrum sede suā immota (ohne versetzt zu werden) permanent, Colum. 11, 3, 29. – β) v. Körper u. dessen Gliedern: verberat immotum vivo serpente caput, Lucan.: immotum caput fixa cum fronte tenetur, Lucan.: praebenti immotam cervicem caput praecisum est, Liv. fr.: immotus praebet mugitibus aures, Ov.: aut immota omnino aut nimium mobilia (supercilia), Quint.: immoto eius vultu excipitur, Tac. – b) v. leb. Wesen: α) übh.: stat gravis Entellus nisuque immotus eodem, Verg.: sub Iove duravit multis immota diebus, Ov.: immoti terrā surgente tenentur, Lucan.: incredibilem febrium ardorem immotus (ohne sich zu regen) opertusque transmittit, Plin. ep.: inconcussus ipse et immotus non secus ac piaculum aliquod trahebatur, Plin. pan.: aves, ut immotae facile pinguescant, in obscuro continentur, Sen.: sic immotum animal arbitrio medentis expositum est, Colum. – β) v. der Schlachtreihe: fert sonitus immota phalanx, Val. Flacc.: in (trotz) tot circumstantibus malis mansit aliquamdiu immota acies, Liv.: adversus incitatas turmas stetit immota Samnitium acies, Liv.: legio gradu immota velut cuneo erupit, Tac. – II) übtr., a) unverändert, ununterbrochen, ungestört, pax, Tac. ann. 4, 32; 15, 27 u. 46. – b) unverändert, unveränderlich, sicher, fest, nihil immotum, nihil tranquillum relinquebat, Vell.: immota manet fatis Lavinia coniunx, Liv.: manent immota tuorum fata tibi, Verg.: mens immota manet, Verg.: felicis animi immota tranquillitas, Sen.: constantia libera est, inviolabilis, inconcussa, immota, Sen.: si mihi non animo fixum immotumque sederet (der Entschluß fest u. unerschütterlich bei mir stände), ne etc., Verg.: immotum adversus eos sermones fixumque Tiberio fuit m. folg. Infin., Tac. ann. 1, 47. – c) unerschüttert, ungerührt, v. Pers., Tac. u.a.: animus, Tac.: animus immotus et torpens, Lact.
-
16 recedo
re-cēdo, cessī, cessum, ere, I) zurücktreten, zurückweichen, sich zurückziehen (Ggstz. accedere), A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. Pers.: accessit ilico alter, ubi alter recessit, Cato fr.: Ad. Pone nos recede. Co. Fiat. Ad. Nos priores ibimus, Plaut.: r. hinc, r. huc, Plaut.: non sensim, sed citato gradu, Curt.: ab alqo, procul ab alqo, Plaut., ab alqo loco, Quint., ab alqa re, Ov.: ex eo loco, Caes.: vestigio non recedere, nicht von der Stelle weichen, Vell.: de medio, Cic.: non modo illum e Gallia non discessisse, sed ne a Mutina quidem recessisse, Cic.: quantum a conspectu suorum recesserint, Nep.: de tertia vigilia in castra Cornelia r., Caes. – insbes., sich ins Schlafgemach zurückziehen, schlafen gehen, Petron. 85, 5. Ov. Ib. 235. – 2) übtr., v. lebl. Subjj.: a) übh.: ut illae undae ad alios accedant, ab aliis autem recedant, Cic.: calculus recessit retro, Cels.: nebulas recedere iussit, Ov.: montes duo inter se concurrerunt crepitu maximo assultantes recedentesque, Plin. – b) der Lage nach zurücktreten, α) v. Örtl. usw.: Anchisae domus recessit, Verg.: quacunque opulenta recessit regia, Catull.: contra parietem medium zotheca perquam eleganter recedit, Plin. ep.: contra mediam fere porticum diaeta paulum recedit, Plin. ep.: ea, quae procul recessere, Curt.: sed hi (Tusci, das tuskische Landgut) procul a mari recesserunt, Plin. ep.: ab eo flumine incipiunt orae paulatim recedere, Mela (u. so ripis longe ac late recedentibus, Mela): Palaestina vocabatur, qua contingit Arabas... et qua recedit intus, Damascena, Plin.: Magna Graecia in tres sinus recedens Ausonii maris, Plin.: gens Cappadocum longissime Ponticarum omnium introrsus recedens, Plin.: Partiz. subst., longius a mari recedentia, weiter vom Meere zurückliegende Landstriche, Curt. 4, 1, 6. – in der Malerei = zurück-, in den Hintergrund treten, pictor vi artis suae efficit, ut quaedam eminere in opere, quaedam recessisse credamus, Quint. 2, 17, 21. – β) v. Körperteilen: venter recessit, Plin. ep. 3, 6, 2. – c) v. Örtl., durch unsere Entfernung zurücktreten = sich aus dem Gesichtskreise verlieren, provehimur portu, terraeque urbesque recedunt, Verg.: ubi terra recessit, Ov.
B) bildl.: 1) v. Pers.: in otia tuta, Hor. sat. 1, 1, 31. – 2) v. Lebl.: studia sapientiae in porticus et gymnasia primum, mox in conventus scholarum recesserunt, Quint.: verba movere loco, quamvis invita recedant, Hor.: anni recedentes, die wieder scheidenden (Ggstz. anni venientes), Hor. – Partiz. subst., haec recta et in nullos flexus recedentia, diese einfachen Sätze, die kein Ablenken vom rechten Wege gestatten, Quint. 10, 5, 12.
II) von irgendwo sich zurückziehen = abziehen, sich entfernen, fortgehen, etw. verlassen, A) eig. u. übtr.: 1) eig., v. leb. Wesen: nec vero a stabulis pluviā impendente recedunt longius (apes), Verg.: nec tamen permanent, sed ante finem recedunt, Plin.: im Bilde, a veritatis via longne, Lact. 2, 8, 1. – 2) übtr., v. lebl. Subjj.: a) sich von etwas (mit dem es früher verbunden war) trennen, in aliis ossibus ex toto saepe fragmentum a fragmento recedit, Cels.: si ab dentibus gingivae recedunt, Cels.: recedunt carnes ab ossibus, Plin.: recedit caput e cervice u. bl. cervice, Ov. – b) entweichen, entschwinden, postquam recessit vita patrio corpore, Plaut.: in ventos (die Lüfte) vita od. anima exhalata recessit, Verg. u. Ov.
B) bildl.: 1) von Pers.: a) von etwas sich entfernen, abgehen, abweichen, quam (formulam) si sequemur, ab officio numquam recedemus, Cic.: ut iam longius a verbo recedamus, ab aequitate ne tantulum quidem, Cic.: penitus a natura, Cic. – b) von etwas abtreten, zurücktreten,sich lossagen, etw. aufgeben, ab armis, die W. niederlegen, Cic.: a vita, sich den Tod geben, Cic.: a iudicio, Quint. – absol., recessit Licinianus, ist zurückgetreten (= hat die Verteidigung aufgegeben), Plin. ep. 4, 11, 12. – 2) übtr., v. Lebl., a) von etw. sich entfernen = abgehen, abweichen, nomen (hostis) a peregrino recessit et proprie in eo, qui arma contra ferret, remansit, hat die Bedeutung Fremder verlassen, Cic.: res ab usitata consuetudine recedit, weicht ab, Cic.: u. so r. minimum ab usu cotidiano, Quint. – b) entschwinden, verschwinden, schwinden, m. bl. Abl., sic numquam corde recedit nata tuo, Stat. – absol., et pariter Phoebes pariter maris ira recessit, Ov.: spes numquam implenda recessit, Lucan. – c) rec. ab alqo, jmdm. verloren gehen, vom Besitztum usw., cum res (Vermögen) ab eo, quicum contraxisset, recessisset et ad heredem pervenisset, Cic.: sive remanserit (praedium) penes emptorem sive recesserit, ICt.
-
17 stabiliter
stabiliter, Adv. (stabilis), fest, dauerhaft, I) eig.: tympanum includere, Vitr. 10, 9 (14), 2: quam (molem) quo stabilius fundaret, navem ante demersit, Suet. Claud. 20, 3. – II) übtr., fest, unveränderlich, disciplinae vero coniunctae cum animis nullo tempore deficiunt, sed permanent stabiliter ad summum exitum vitae, Vitr. 6. praef. §. 3: spem in deo stab. collocabat, Augustin. c. Cresc. Donat. 2. § 38: deus stab. movetur, Claud. Mam. de stat. anim. 1, 18: deus providentiā singulariter stabiliterque facienda disponit, Boëth. cons. phil. 4, 6. p. 88, 30 Obb.
-
18 stabilis
stăbĭlis, e [st2]1 [-] ferme, consistant (en parl. du sol). [st2]2 [-] qui se tient ferme, immobile. [st2]3 [-] solide, stable, durable, constant, assuré, certain. [st2]4 [-] fixé, arrêté, résolu. [st2]5 [-] qui a de la gravité. - stabili gradu, Liv.: de pied ferme, sans reculer. - stabilis possessio: possession durable. - stabilis sententia: opinion ferme.* * *stăbĭlis, e [st2]1 [-] ferme, consistant (en parl. du sol). [st2]2 [-] qui se tient ferme, immobile. [st2]3 [-] solide, stable, durable, constant, assuré, certain. [st2]4 [-] fixé, arrêté, résolu. [st2]5 [-] qui a de la gravité. - stabili gradu, Liv.: de pied ferme, sans reculer. - stabilis possessio: possession durable. - stabilis sententia: opinion ferme.* * *Stabilis, et hoc stabile, pen. corr. Terent. Ferme et asseuré, Stable, ou Estable, Constant, Permanent, Immuable.\Stabile est me patri aurum reddere. Plaut. C'est chose tout arrestee.\Nihil est tam ad diuturnitatem memoriae stabile, quam id in quo aliquid offenderis. Cic. Il n'est rien dequoy nous ayons si ferme et constante memoire, que ce en quoy nous avons faict quelque faulte.\Mala stabilia. Cato. Pommes qui sont de garde.\Quaestus stabilis. Cato. Un gain asseuré, et qui ne fault jamais.\Stabilis et certa sententia. Cic. Opinion ferme et arrestee. -
19 constans
- antis adj Bnsconstant, permanent, uniforme, consistant -
20 constanter
advconstamment, toujours, permanent (de manière constantere)
См. также в других словарях:
permanent — permanent … Deutsch Wörterbuch
permanent — permanent, ente [ pɛrmanɑ̃, ɑ̃t ] adj. et n. • 1370; permegnant « stable » 1120; lat. permanens, p. prés. de permanere « demeurer jusqu au bout » 1 ♦ Qui dure, demeure sans discontinuer ni changer. ⇒ constant, stable. L essence permanente des… … Encyclopédie Universelle
permanent — PERMANÉNT, Ă, permanenţi, te, adj. Care există, care durează mereu sau mult timp fără a se schimba, care se petrece fără întrerupere; necontenit, neîntrerupt. ♢ Ondulaţie permanentă (şi substantivat, n.) = ondulaţie a părului făcută printr un… … Dicționar Român
permanent — per‧ma‧nent [ˈpɜːmənənt ǁ ˈpɜːr ] adjective 1. permanent contract/job/employment HUMAN RESOURCES a contract, job etc that is intended to continue for a long time or for ever: • The company has created 650 permanent jobs. • He is acting chief… … Financial and business terms
Permanent — Сборник … Википедия
permanent — permanent, ente (pèr ma nan, nan t ) adj. 1° Qui dure sans changer. • Vois tu, passant, couler cette onde, Et s écouler incontinent ? Ainsi fait la gloire du monde, Et rien que Dieu n est permanent, MALH. VI, 23. • L homme n a point ici de… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
Permanent — Per ma*nent, a. [L. permanens, entis, p. pr. of permanere to stay or remain to the end, to last; per + manere to remain: cf. F. permanent. See {Per }, and {Mansion}.] Continuing in the same state, or without any change that destroys form or… … The Collaborative International Dictionary of English
permanent — Adj ständig, anhaltend erw. fach. (17. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus frz. permanent, dieses aus l. permanēns, dem PPräs. von l. permanēre ausharren, verbleiben , zu l. manēre bleiben und gr. per . Ebenso nndl. permanent, ne. permanent, nschw.… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
permanent — I adjective abiding, ageless, ceaseless, changeless, chronic, confirmed, constant, continued, continuing, dateless, deep seated, durable, endless, enduring, engrafted, entrenched, established, eternal, everlasting, fast, fixed, immortal,… … Law dictionary
permanent — early 15c., from M.Fr. permanent (14c.), from L. permanentem (nom. permanens) remaining, prp. of permanere endure, continue, stay to the end, from per through + manere stay (see MANSION (Cf. mansion)) … Etymology dictionary
permanent — Adj. (Mittelstufe) ununterbrochen, die ganze Zeit dauernd Synonyme: fortwährend, pausenlos, ständig, unablässig, unentwegt, kontinuierlich (geh.) Beispiele: Sie haben permanente finanzielle Probleme. Er kommt permanent zu spät zur Schule … Extremes Deutsch