Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

pacem+sl

  • 1 Si vis pacem, para bellum

    Если хочешь мира, готовься к войне.
    Источник - Вегетий, "Краткое наставление в военном деле", 3, Пролог: Qui desiderat pacem, praeparet bellum. "Кто желает мира, пусть готовится к войне".
    Подобная мысль ранее высказывалась Цицероном ("Филиппики", VII, 6, 19: Si pace frui volumus bellum gerendum est. "Если мы хотим пользоваться миром, приходится воевать") и Корнелием Непотом ("Эпаминонд", V, 4: Paritur pax bello. "Мир создается войной").
    В то время как все европейские государства превратились в военные лагери, наемники которых горят желанием наброситься друг на друга, чтобы в честь мира перерезать друг другу горло, перед каждым новым взрывом войны необходимо выяснить лишь один совершенно незначительный вопрос: на чью сторону стать. Как только дипломатические парламентарии с помощью испытанного правила "Si vis pacem, pard bellum" удовлетворительно разрешат этот второстепенный вопрос, начинается одна из тех войн во славу цивилизации, которые по своему разнузданному варварству принадлежат к эпохе расцвета разбойничьего рыцарства, а по своему утонченному вероломству являются все же исключительной принадлежностью новейшего периода империалистической буржуазии. (К. Маркс, Вторжение!.)
    Луи Филипп оставил после себя французскую армию отнюдь не в боеспособном состоянии -. Республика не улучшила состояния армии. Но появилась империя, которая означала мир, а "si vis pacem, para bellum", и армия сразу стала в центре ее внимания. (Ф. Энгельс, Расцвет и упадок армии.)
    В тот же день вечером я уехал, не видавшись больше ни с кем из группы Освобождение труда". Мы решили не говорить о происшедшем никому, кроме самых близких лиц, - решили соблюсти аппарансы [ видимость приличия (из фр. apparence). - авт. ], - не дать торжествовать противникам. По внешности - как будто ничего не произошло, вся машина должна продолжать идти, как и шла, - только внутри порвалась какая-то струна, и вместо прекрасных личных отношений наступили деловые, сухие, с постоянным расчетом: по формуле si vis pacem, para bellum. (В. И. Ленин, Как чуть не потухла "Искра".)
    Кто более Людовика Наполеона сделал для их [ порядка и тишины ] водворения и ограждения? "Империя есть мир", - сказал он; а "если хочешь мира, то готовь войну" (si vis pacem, para bellum), и в силу этого двоякого соображения он неутомимо воюет и мирится с самого своего избрания - и все в интересах продолжения своего управления, в котором одном только нашла Франция мир и блаженство. (Н. А. Добролюбов, Письмо благонамеренного француза.)
    Si vis pacet, para bellum, гласит донельзя истасканная в наше время латинская поговорка: если хочешь мира - готовь войну. Но едва ли не правильнее к приемам новейшей западноевропейской политики применить эту поговорку в обратном смысле: si vis bellum, para pacem, т. е., если затеваешь войну, начни с агитации в пользу мира, хлопочи о мире, как можно громче, кстати и некстати проповедуй мир. (И. С. Аксаков, Общеевропейская политика. Статьи из газеты "Москва".)
    Si vis pacem, para bellum - хочешь мира, готовься к войне. Такова формула империалистических войн, заимствованная у одного из римских мудрецов. Ныне мы знаем, какую глубокую классовую ограниченность выражает эта формулировка. Мы противопоставляем ей наш призыв: "хочешь мира - готовь его, готовь, не щадя всех своих сил, каждый день твоей жизни, каждый час твоих дней". (Арнольд Цвейг, Защищать мир, не щадя сил.)
    □ Из всех догматов ханжеской политики нашего времени ни один не натворил столько бед, как догмат, гласящий: "Если хочешь мира, готовься к войне". (К. Маркс, Вторжение.)
    □ Веками человечество, стремясь к обеспечению своей безопасности, руководствовалось формулой: "Хочешь мира - готовься к войне". В нашу ядерную эпоху эта формула таит особую опасность. Человек умирает только один раз. Но за последние годы накоплена такая масса оружия, которая дает возможность несколько раз уничтожить все живое на земле. Отчетливо понимая это, мы говорили и говорим вновь: "Хочешь мира - проводи политику мира, борись за эту политику!" (Л. И. Брежнев, Социалистической Польше - тридцать лет.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Si vis pacem, para bellum

  • 2 Ubi solitudinem faciunt, pacem appellant

    Там, где они создают пустыню, они называют это миром.
    Тацит, "Агрикола", XXX, 4. - Слова вождя бриттов о римских завоевателях.
    Чувствуя, что у них умелою рукою отнято оружие, они обвиняли Набокова в лукавстве и попустительстве, сознавая, что по его вине не удалось достигнуть того желанного мира, о котором говорил еще Тацит: ubi solitudinem faciunt, pacem appellant... (А. Ф. Кони, Дмитрий Николаевич Набоков.)
    Мятежи, гражданские войны весьма тревожат правителей, но они не составляют настоящих бедствий для подданных, которые могут даже получать передышку, пока идет спор о том, кому их тиранить. В действительности процветание или бедствия порождаются постоянным их состоянием, в котором обычно они находятся; когда все подавлено под игом - вот тогда все приходит в упадок, вот тогда правители безвозбранно разоряют подданных, ubi solitudinem faiciunt, pacem appellant. (Жан-Жак Руссо, Об общественном договоре.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Ubi solitudinem faciunt, pacem appellant

  • 3 si vis pácem, para béllum

       si quieres la paz, prepara la guerra; si quieres la paz, prepárate para la guerra
       ◘ La frase proviene de un texto romano del filósofo Flavio Vegecio ( Instit. rei milit., III, Pról.) a finales del siglo IV de nuestra era: Qui desíderat pacem, praepáret bellum. De ahí viene el nombre que se le da a la Munición 9mm: Parabellum.

    Locuciones latinas > si vis pácem, para béllum

  • 4 Solitudinem faciunt, pacem appellant

    Они создают пустыню и называют это миром.
    Тацит, "Агрикола", XXX, 4.
    - Из речи вождя бриттов Калгака, призывающего своих соплеменников решительно выступить против вторгшихся в их страну римлян.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Solitudinem faciunt, pacem appellant

  • 5 Armis Exposcere Pacem

    They demanded peace by force of arms. (An inscription seen on medals)

    Latin Quotes (Latin to English) > Armis Exposcere Pacem

  • 6 Donna nobis pacem

    Latin Quotes (Latin to English) > Donna nobis pacem

  • 7 Qui desiderat pacem, praeparet bellum

    Let him who wishes for peace prepare for war. (Vegetius)

    Latin Quotes (Latin to English) > Qui desiderat pacem, praeparet bellum

  • 8 Qvi desiderat pacem praeparat bellvm

    Latin Quotes (Latin to English) > Qvi desiderat pacem praeparat bellvm

  • 9 Si vis pacem, para bellum

    If you want peace, prepare for the war. (Vegetius)

    Latin Quotes (Latin to English) > Si vis pacem, para bellum

  • 10 Solitudinem fecerunt, pacem appelunt

    They made a desert and called it peace. (Tacitus)

    Latin Quotes (Latin to English) > Solitudinem fecerunt, pacem appelunt

  • 11 pax [1]

    1. pāx, pācis, f. (zu paciscor, pango, πήγνυμι), der zwischen zwei feindlichen, streitenden, bes. zwischen zwei Krieg führenden Parteien geschlossene Vergleich, der Friede, I) eig.: pax aeterna, Verg. u. Flor.: bona, Liv.: civilis, nach einem Bürgerkriege, Suet.: cruenta, Tac.: fida, Nep.: incruenta, Tac.: inhonesta, Tac.: iniquissima, Cic.: iniusta, Cic.: longa, Curt.: maritima (zur See), Cic.: perpetua, Sall. fr. u. Liv.: pax similis belli, Sen.: summa (tiefste), Cic. u. Tac.: tuta, Cic. u. Liv. – pacis cupidus, Sall.: in pacis artes promptior, Flor. – pacis artes, Curt. u. Flor.: pacis bona (Segnungen), Liv.: ebenso pacis commoda, Cic., u. pacis emolumenta, Tac.: condiciones pacis, Caes. u.a. (s. condiciono. B. 1, Bd. 1. S. 1421): pacis consilia, Liv.: pacis foedus, Vell.: pacis leges (Bedingungen), Liv.: pacis initia (Präliminarien), Varro: merces pacis, Sall. fr.: pacis ornamenta (Bedürfnisse), Cic.: intimus sinus pacis, Plin. pan.: pacis spes, Sall. u. Liv.: summa tranquillitas pacis atque otii, Cic.: pacis auctor, Friedensapostel, Cic. u. Liv.: pacis semper auctor, pacis semper laudator, Cic.: internuntius pacis, Curt.: pacis eius interpres, Liv.: interpres pacis et concordiae, Cic.: pacis bellique moderator, Flor.: pacis nuntius, Cic.: nata filia quasi futurae pacis obses, Sen. rhet.: pacis petendae oratores, Friedensgesandte, Liv.: oratrices pacis et foederis (v. den Sabinerinnen), Liv.: pignora pacis, v. Geiseln, Liv.: reconciliator pacis, Friedensstifter, Liv.: ruptores pacis, Tac.: auctores sponsoresque pacis, Liv.: forum, quod mihi templum quoddam pacis videtur, Ps. Quint. decl. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., zB. cum iis, Cic. u. Liv.; oder durch Genet., zB. patris, mit dem V., Ter.: pax Pyrrhi, mit P., Cic.: ebenso Ariovisti, Caes. – Abl. pace, im Frieden, Liv. u.a.; u. Ggstz. bello, Sall. (dah. bei Liv. verb. pace belloque, pace ac bello u. dgl., s. M. Müller II. Anh. zu Liv. 2, 1, 1): velut multā pace, wie im tiefen Fr., Tac. (aber auch in multa pace, Tac. hist. 3, 71): quasi mediā pace, gleichsam mitten im Fr., Tac.: pacis temporibus, in Friedenszeiten, Iustin.: aber auch in pace, im Fr., Sall. u.a. (auch Ggstz. in bello): in pace et otie, Cic.: in media pace, mitten im Fr., Liv. u.a.: cum pace, im Frieden (unbehelligt), zB. alqm dimittere, Cic.: cum bona pace, in gutem Frieden, ohne Störung, unbehelligt, in Ruhe, friedlich, zB. exercitum per fines suos transmittere, Liv., alteri populo imperitare, Liv.: vgl. Fabri Liv. 21, 24, 5. – pacis caritate, aus Liebe zum Fr. (Ggstz. belli amore), Tac. hist. 2, 37. – abnuere pacem (Ggstz. polliceri), Sall.: abnuere has pacis leges, Liv.: accipere pacem, Liv.: accipere pacem quāvis tutā condicione (unter jeder leidlichen B.), Cic.: alqm auctoritate adducere ad pacem, Cic.: adhortari alqm ad pacem, Cic.: agere (halten) pacem, Sall. fr.: agere tranquillam pacem, in Ruhe u. Frieden leben, Liv.: laetos agitare pacem, im frohen Genusse des Fr. leben, Sall. (vgl. quaesitum ab eo, pacem an bellum agitaturus foret, ob er Fr. od. Kr. haben wollte, Sall.): amittere spem pacis, Iustin., spem in perpetuum cum iis pacis, Liv.: aspernari pacem, Liv.: avertere alqm a consiliis pacis, Liv.: docebo ne coagmentari quidem posse pacem, Cic.: colere cum fide pacem, Liv.: componere pacem his condicionibus, Liv.: componere pacem cum Philippo, Liv.: componere qualemcumque pacem, um jeden Preis Fr. schließen, Aur. Vict.: conciliare pacem, Caes., pacem inter cives, Cic., pacem inter se, Enn. fr.: conficere pacem maritimam summā virtute atque incredibili celeritate (v. Pompejus), Cic.: confirmare cum proximis civitatibus pacem et amicitiam, Caes.: continere Galliam in pace, Hirt. b. G.: pax convenit, Sall., pax convenit cum alqo, Liv.: convenit mihi cum alqo de pace, Iustin.: cupere pacem, Sall. u. Flor.: dare pacem, Sall. u. Liv., alci pacem, Liv.: dare alci pacem summam, Cic.: dare alci pacis leges, Liv.: decernere pacem, concordiam et alia huiuscemodi, Sall. fr.: deferre (antragen) pacem hostibus, Liv.: dicere alci pacis leges, Liv.: dimittere pacis condiciones, Caes.: dirimere pacem, Liv., pacem Pyrrhi, Cic.: disturbare pacem et concordiam palam, Sall. fr.: emere pacem pretio, Liv.: eripere alci pacem, Cic.: cum Antoniis (mit Leuten wie Antonius) pax potest esse? Cic.: ulterior Hispania eo anno in pace fuit, Liv.: ubi pax evenerat (erfolgt war) aequitate, Sall.: exercere aeternam pacem, Verg.: exposcere pacem Teucris, Verg.: haec nova iniuria exturbavit (machte zunichte) omnem spem pacis, Liv.: facere pacem, Caes. u.a., pacem cum alqo, Cic. u.a.: ut pax fieret cum Carthaginiensibus, Liv.: pacem facere velle talibus condicionibus, Nep.: pax erat facta per obsidem puerum nobilem, Cic.: pacem facere (stiften) inter Thrasybulum et eos, qui urbem tenebant, his condicionibus, Nep.: firmare cum alqo perpetuam pacem amicitiamque, Liv.: florere (in vollem Maße genießen) bonā pace, Liv.: pacem an bellum gerens, im Friedens- od. Kriegsstande, Sall.: habere pacem (Ggstz. bellum gerere), Cic. u. Sall.: in quadraginta annos tutam pacem habere, Liv.: equidem ad pacem hortari non desino, Cic.: imminuere Bocchi pacem, Sall.: impetrare pacem, Liv.: cum sententia senatus inclinaret ad pacem foedusque faciendum, Liv.: inclinantur ad pacem omnium animi, Liv.: inire pacem cum alqo circa Misenum, Vell.: tanta barbaria est, ut nec intellegant pacem, daß sie vom Fr. keinen Begriff haben, Flor.: eam pacem irritam facere, Liv.: iungere pacem, Nep. u. Liv.: felicior pax est numquam lacessita, quam multo reparata sanguine, Sen.: loqui de pace, Liv.: malle pacem quam bellum od. bellum quam pacem, Sall.: mittere ad Caesarem legatos de pace, Caes.: mittere utroque legatos de pace, Liv.: mutare pace bellum, Sall.: pacem optare magis quam defendere, Sall. fr.: orare pacem, Sall.: dare vere pacem, non tantum ostendere (nicht bloß von ferne zeigen), Liv.: pangere pacem cum alqo, Liv.: paritur pax bello, Nep.: parare pacem, Liv.: parare alci pacem in perpetuum, Liv.: neque bellum neque pacem pati posse, Liv.: petere pacem, Caes. u.a.: pacem petere ab alqo, Nep.: polliceri pacem, Sall.: postulare pacem, Sall.: praestare (aufrecht erhalten) pacem, Sall. fr.: pacem ratam (gesichert) velle, Sall.: reconciliare pacem, Nep.: recuperare pacem, Sall.: redimere pacem obsidibus datis, Caes.: reparare pacem multo sanguine, Sen.: repetere pacem, Sall. fr.: repudiare pacem, Cic. u. Liv.: revocare senatum iam inclinatum a Pyrrhi pace, Cic.: rumpere pacem, Verg.: servare pacem, Vell., pacem cum alqo, Cic.: servire paci, auf den Fr. hinarbeiten, den Fr. anbahnen, Nep.: simulare pacem, Cic. u. Sall.: sollicitare omnium pacem, Liv.: inter duos reges statuitur pax, Iustin.: suadere pacem, Sall. fr.: coepisse suadere pacem, Cic.: turbare pacem, Liv., pacem Italiae, Tac.: uti pace, Fr. haben, Cic.: eo die pace sunt usi, ruhten die Feindseligkeiten, Caes.: velle pacem, Cic. – Plur. paces, Friedensverträge, Friedensschlüsse, Friedenszustände, bella atque paces, Sall. Iug. 31, 20: bella et paces, Hor. ep. 1, 3, 8: bonae paces, glückliche Fr., Segnungen des Fr., Hor. ep. 2, 1, 102: paces perficere, Plaut. Pers. 753: animadvertendum primum, quibus de causis aut quem ad modum constituerint paces, secundum, quā fide et iustitiā eas coluerint, Varro de vit. P. R. 3. fr. 7 (bei Non. 149, 15). – Personif., Pax, die Friedensgöttin, a) der Römer, der Augustus zuerst einen Altar auf dem Marsfelde weihte, an dem dreimal im Jahre (am 30. Jan., am 30. März u. am 4. Juli) geopfert wurde, Suet. Vesp. 9, 1. Ov. fast. 1, 709. Hor. carm. saec. 57. Petron. 124. v. 249. Vgl. Preller Röm. Mythol.3 Bd. 2. S. 250 f. – b) der Griechen = Εἰρήνη, Nep. Timoth. 2, 2.

    II) übtr.: 1) der Friede, die Ruhe, a) lebl. Ggstde., des Meeres, pax ipsa tumet, Stat. Theb. 7, 87: sensim infusā tranquilla per aequora pace, Sil. 7, 258: eines Flusses, flumen cum pace delabens Etruscum in mare, Hor. carm. 3, 29, 35: ubi pax fluminis rediit, Flor. 4, 2, 28: der Winde, ventorum paces, Lucr. 5, 1228. – b) der Mienen, des Gemütes, pacem vultus habet, Ov. met. 2, 858. – pax animi (v. Schlaf), Ov. met. 11, 624: pacem mentis habere volunt (carmina), Ov. trist. 5, 12, 4: temperantia pacem affert animis, Cic. de fin. 1, 47: semper in animo sapientis est placidissima pax, Cic. Tusc. 5, 48: pacem demus animo, Sen. de ira 3, 41, 2. – So auch die parenthet. Verbindungen, pace quod fiat tuā, sei nicht ungehalten oder böse darüber, Ter. eun. 466: u. pace tuā dixerim, sei darüber nicht ungehalten od. böse, nimm es mir nicht übel! verzeihe mir meine Worte! (wenn man eine abweichende Ansicht od. tadelnde Bemerkung vorbringt), Cic. Tusc. 5, 12 u.a. (s. Wyttenbach Cic. de legg. 3, 29. p. 438): ebenso pace horum dixerim, Cic. de or. 1, 76: pace loquar Veneris, V. sei darüber nicht böse, Ov. am. 3, 2, 50: pace vel Quirini vel Romuli dixerim, Quirinus oder Romulus mag mir das Wort verzeihen, Cic. de off. 3, 41: pace diligentiae Catonis dixerim, ohne der Gründlichkeit des K. zu nahe treten zu wollen, Vell. 1, 7, 4: pace P. Cassii Scipionisque et Laelii dixerim, Vell. 1, 17, 3: pace maiestatis eius dixerim, seine Majestät möge mir den Ausdruck verzeihen, Vell. 2, 129, 3. – c) die Ruhe, der Friede der Seele im Grabe, excepit illum magna et aeterna pax, er ging zum ewigen Fr. (= zur ewigen Ruhe) ein, Sen. ad Marc. 19, 6: u. auf Grabschriften, hic requiescit in pace N. N., s. Corp. inscr. Lat. 10, 3303 u. ö. – 2) die Gnade, Gunst, der Beistand der Götter, pacem ab Aesculapio petas, Plaut.: ab Iove ceterisque dis pacem ac veniam (Gnade u. Huld) peto, Cic.: pacem veniamque precata deorum, Liv.: iussi pacem deûm exposcere, Liv.: pacem deorum sanguine eorum exposcentes, Iustin.: caesis de more iuvencis exorat pacem divûm, Verg.: occupandam manium ac deae pacem rati, Iustin.: diu non impetrata pax deûm, Liv.: si pax veniaque ab diis impetrata esset, Liv. – 3) die friedliche (röm.) Herrschaft, pax Romana, Sen. de prov. 4, 14; ad Polyb. 15 (34), 1; de clem. 1, 4, 2. Plin. 27, 3. – 4) die wiederhergestellte Ruhe in der Kirche, Ruhe und Friede, Eccl. (s. Bünem. Lact. 5, 13, 10 u. 5, 21, 4). – / Der Abl. paci ist Varro sat. Men. 397 (bei Non. 213, 14) falsche Lesart (Riese u. Bücheler nach Ribbecks Vorschlag patris).

    lateinisch-deutsches > pax [1]

  • 12 pax

    1. pāx, pācis, f. (zu paciscor, pango, πήγνυμι), der zwischen zwei feindlichen, streitenden, bes. zwischen zwei Krieg führenden Parteien geschlossene Vergleich, der Friede, I) eig.: pax aeterna, Verg. u. Flor.: bona, Liv.: civilis, nach einem Bürgerkriege, Suet.: cruenta, Tac.: fida, Nep.: incruenta, Tac.: inhonesta, Tac.: iniquissima, Cic.: iniusta, Cic.: longa, Curt.: maritima (zur See), Cic.: perpetua, Sall. fr. u. Liv.: pax similis belli, Sen.: summa (tiefste), Cic. u. Tac.: tuta, Cic. u. Liv. – pacis cupidus, Sall.: in pacis artes promptior, Flor. – pacis artes, Curt. u. Flor.: pacis bona (Segnungen), Liv.: ebenso pacis commoda, Cic., u. pacis emolumenta, Tac.: condiciones pacis, Caes. u.a. (s. condicio no. B. 1, Bd. 1. S. 1421): pacis consilia, Liv.: pacis foedus, Vell.: pacis leges (Bedingungen), Liv.: pacis initia (Präliminarien), Varro: merces pacis, Sall. fr.: pacis ornamenta (Bedürfnisse), Cic.: intimus sinus pacis, Plin. pan.: pacis spes, Sall. u. Liv.: summa tranquillitas pacis atque otii, Cic.: pacis auctor, Friedensapostel, Cic. u. Liv.: pacis semper auctor, pacis semper laudator, Cic.: internuntius pacis, Curt.: pacis eius interpres, Liv.: interpres pacis et concordiae, Cic.: pacis bellique moderator, Flor.: pacis nuntius, Cic.: nata filia quasi futurae pacis obses, Sen. rhet.: pacis petendae oratores, Friedensgesandte, Liv.: oratrices pacis et
    ————
    foederis (v. den Sabinerinnen), Liv.: pignora pacis, v. Geiseln, Liv.: reconciliator pacis, Friedensstifter, Liv.: ruptores pacis, Tac.: auctores sponsoresque pacis, Liv.: forum, quod mihi templum quoddam pacis videtur, Ps. Quint. decl. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., zB. cum iis, Cic. u. Liv.; oder durch Genet., zB. patris, mit dem V., Ter.: pax Pyrrhi, mit P., Cic.: ebenso Ariovisti, Caes. – Abl. pace, im Frieden, Liv. u.a.; u. Ggstz. bello, Sall. (dah. bei Liv. verb. pace belloque, pace ac bello u. dgl., s. M. Müller II. Anh. zu Liv. 2, 1, 1): velut multā pace, wie im tiefen Fr., Tac. (aber auch in multa pace, Tac. hist. 3, 71): quasi mediā pace, gleichsam mitten im Fr., Tac.: pacis temporibus, in Friedenszeiten, Iustin.: aber auch in pace, im Fr., Sall. u.a. (auch Ggstz. in bello): in pace et otie, Cic.: in media pace, mitten im Fr., Liv. u.a.: cum pace, im Frieden (unbehelligt), zB. alqm dimittere, Cic.: cum bona pace, in gutem Frieden, ohne Störung, unbehelligt, in Ruhe, friedlich, zB. exercitum per fines suos transmittere, Liv., alteri populo imperitare, Liv.: vgl. Fabri Liv. 21, 24, 5. – pacis caritate, aus Liebe zum Fr. (Ggstz. belli amore), Tac. hist. 2, 37. – abnuere pacem (Ggstz. polliceri), Sall.: abnuere has pacis leges, Liv.: accipere pacem, Liv.: accipere pacem quāvis tutā condicione (unter jeder leidlichen B.), Cic.: alqm auctoritate adducere ad pacem, Cic.: adhortari alqm ad
    ————
    pacem, Cic.: agere (halten) pacem, Sall. fr.: agere tranquillam pacem, in Ruhe u. Frieden leben, Liv.: laetos agitare pacem, im frohen Genusse des Fr. leben, Sall. (vgl. quaesitum ab eo, pacem an bellum agitaturus foret, ob er Fr. od. Kr. haben wollte, Sall.): amittere spem pacis, Iustin., spem in perpetuum cum iis pacis, Liv.: aspernari pacem, Liv.: avertere alqm a consiliis pacis, Liv.: docebo ne coagmentari quidem posse pacem, Cic.: colere cum fide pacem, Liv.: componere pacem his condicionibus, Liv.: componere pacem cum Philippo, Liv.: componere qualemcumque pacem, um jeden Preis Fr. schließen, Aur. Vict.: conciliare pacem, Caes., pacem inter cives, Cic., pacem inter se, Enn. fr.: conficere pacem maritimam summā virtute atque incredibili celeritate (v. Pompejus), Cic.: confirmare cum proximis civitatibus pacem et amicitiam, Caes.: continere Galliam in pace, Hirt. b. G.: pax convenit, Sall., pax convenit cum alqo, Liv.: convenit mihi cum alqo de pace, Iustin.: cupere pacem, Sall. u. Flor.: dare pacem, Sall. u. Liv., alci pacem, Liv.: dare alci pacem summam, Cic.: dare alci pacis leges, Liv.: decernere pacem, concordiam et alia huiuscemodi, Sall. fr.: deferre (antragen) pacem hostibus, Liv.: dicere alci pacis leges, Liv.: dimittere pacis condiciones, Caes.: dirimere pacem, Liv., pacem Pyrrhi, Cic.: disturbare pacem et concordiam palam, Sall. fr.: emere pacem pretio, Liv.:
    ————
    eripere alci pacem, Cic.: cum Antoniis (mit Leuten wie Antonius) pax potest esse? Cic.: ulterior Hispania eo anno in pace fuit, Liv.: ubi pax evenerat (erfolgt war) aequitate, Sall.: exercere aeternam pacem, Verg.: exposcere pacem Teucris, Verg.: haec nova iniuria exturbavit (machte zunichte) omnem spem pacis, Liv.: facere pacem, Caes. u.a., pacem cum alqo, Cic. u.a.: ut pax fieret cum Carthaginiensibus, Liv.: pacem facere velle talibus condicionibus, Nep.: pax erat facta per obsidem puerum nobilem, Cic.: pacem facere (stiften) inter Thrasybulum et eos, qui urbem tenebant, his condicionibus, Nep.: firmare cum alqo perpetuam pacem amicitiamque, Liv.: florere (in vollem Maße genießen) bonā pace, Liv.: pacem an bellum gerens, im Friedens- od. Kriegsstande, Sall.: habere pacem (Ggstz. bellum gerere), Cic. u. Sall.: in quadraginta annos tutam pacem habere, Liv.: equidem ad pacem hortari non desino, Cic.: imminuere Bocchi pacem, Sall.: impetrare pacem, Liv.: cum sententia senatus inclinaret ad pacem foedusque faciendum, Liv.: inclinantur ad pacem omnium animi, Liv.: inire pacem cum alqo circa Misenum, Vell.: tanta barbaria est, ut nec intellegant pacem, daß sie vom Fr. keinen Begriff haben, Flor.: eam pacem irritam facere, Liv.: iungere pacem, Nep. u. Liv.: felicior pax est numquam lacessita, quam multo reparata sanguine, Sen.: loqui de pace, Liv.: malle pacem quam bellum od.
    ————
    bellum quam pacem, Sall.: mittere ad Caesarem legatos de pace, Caes.: mittere utroque legatos de pace, Liv.: mutare pace bellum, Sall.: pacem optare magis quam defendere, Sall. fr.: orare pacem, Sall.: dare vere pacem, non tantum ostendere (nicht bloß von ferne zeigen), Liv.: pangere pacem cum alqo, Liv.: paritur pax bello, Nep.: parare pacem, Liv.: parare alci pacem in perpetuum, Liv.: neque bellum neque pacem pati posse, Liv.: petere pacem, Caes. u.a.: pacem petere ab alqo, Nep.: polliceri pacem, Sall.: postulare pacem, Sall.: praestare (aufrecht erhalten) pacem, Sall. fr.: pacem ratam (gesichert) velle, Sall.: reconciliare pacem, Nep.: recuperare pacem, Sall.: redimere pacem obsidibus datis, Caes.: reparare pacem multo sanguine, Sen.: repetere pacem, Sall. fr.: repudiare pacem, Cic. u. Liv.: revocare senatum iam inclinatum a Pyrrhi pace, Cic.: rumpere pacem, Verg.: servare pacem, Vell., pacem cum alqo, Cic.: servire paci, auf den Fr. hinarbeiten, den Fr. anbahnen, Nep.: simulare pacem, Cic. u. Sall.: sollicitare omnium pacem, Liv.: inter duos reges statuitur pax, Iustin.: suadere pacem, Sall. fr.: coepisse suadere pacem, Cic.: turbare pacem, Liv., pacem Italiae, Tac.: uti pace, Fr. haben, Cic.: eo die pace sunt usi, ruhten die Feindseligkeiten, Caes.: velle pacem, Cic. – Plur. paces, Friedensverträge, Friedensschlüsse, Friedenszustände, bella atque paces, Sall. Iug. 31, 20:
    ————
    bella et paces, Hor. ep. 1, 3, 8: bonae paces, glückliche Fr., Segnungen des Fr., Hor. ep. 2, 1, 102: paces perficere, Plaut. Pers. 753: animadvertendum primum, quibus de causis aut quem ad modum constituerint paces, secundum, quā fide et iustitiā eas coluerint, Varro de vit. P. R. 3. fr. 7 (bei Non. 149, 15). – Personif., Pax, die Friedensgöttin, a) der Römer, der Augustus zuerst einen Altar auf dem Marsfelde weihte, an dem dreimal im Jahre (am 30. Jan., am 30. März u. am 4. Juli) geopfert wurde, Suet. Vesp. 9, 1. Ov. fast. 1, 709. Hor. carm. saec. 57. Petron. 124. v. 249. Vgl. Preller Röm. Mythol.3 Bd. 2. S. 250 f. – b) der Griechen = Εἰρήνη, Nep. Timoth. 2, 2.
    II) übtr.: 1) der Friede, die Ruhe, a) lebl. Ggstde., des Meeres, pax ipsa tumet, Stat. Theb. 7, 87: sensim infusā tranquilla per aequora pace, Sil. 7, 258: eines Flusses, flumen cum pace delabens Etruscum in mare, Hor. carm. 3, 29, 35: ubi pax fluminis rediit, Flor. 4, 2, 28: der Winde, ventorum paces, Lucr. 5, 1228. – b) der Mienen, des Gemütes, pacem vultus habet, Ov. met. 2, 858. – pax animi (v. Schlaf), Ov. met. 11, 624: pacem mentis habere volunt (carmina), Ov. trist. 5, 12, 4: temperantia pacem affert animis, Cic. de fin. 1, 47: semper in animo sapientis est placidissima pax, Cic. Tusc. 5, 48: pacem demus animo, Sen. de ira 3, 41, 2. – So auch die parenthet. Verbindungen, pace
    ————
    quod fiat tuā, sei nicht ungehalten oder böse darüber, Ter. eun. 466: u. pace tuā dixerim, sei darüber nicht ungehalten od. böse, nimm es mir nicht übel! verzeihe mir meine Worte! (wenn man eine abweichende Ansicht od. tadelnde Bemerkung vorbringt), Cic. Tusc. 5, 12 u.a. (s. Wyttenbach Cic. de legg. 3, 29. p. 438): ebenso pace horum dixerim, Cic. de or. 1, 76: pace loquar Veneris, V. sei darüber nicht böse, Ov. am. 3, 2, 50: pace vel Quirini vel Romuli dixerim, Quirinus oder Romulus mag mir das Wort verzeihen, Cic. de off. 3, 41: pace diligentiae Catonis dixerim, ohne der Gründlichkeit des K. zu nahe treten zu wollen, Vell. 1, 7, 4: pace P. Cassii Scipionisque et Laelii dixerim, Vell. 1, 17, 3: pace maiestatis eius dixerim, seine Majestät möge mir den Ausdruck verzeihen, Vell. 2, 129, 3. – c) die Ruhe, der Friede der Seele im Grabe, excepit illum magna et aeterna pax, er ging zum ewigen Fr. (= zur ewigen Ruhe) ein, Sen. ad Marc. 19, 6: u. auf Grabschriften, hic requiescit in pace N. N., s. Corp. inscr. Lat. 10, 3303 u. ö. – 2) die Gnade, Gunst, der Beistand der Götter, pacem ab Aesculapio petas, Plaut.: ab Iove ceterisque dis pacem ac veniam (Gnade u. Huld) peto, Cic.: pacem veniamque precata deorum, Liv.: iussi pacem deûm exposcere, Liv.: pacem deorum sanguine eorum exposcentes, Iustin.: caesis de more iuvencis exorat pacem divûm, Verg.: occupandam manium ac deae
    ————
    pacem rati, Iustin.: diu non impetrata pax deûm, Liv.: si pax veniaque ab diis impetrata esset, Liv. – 3) die friedliche (röm.) Herrschaft, pax Romana, Sen. de prov. 4, 14; ad Polyb. 15 (34), 1; de clem. 1, 4, 2. Plin. 27, 3. – 4) die wiederhergestellte Ruhe in der Kirche, Ruhe und Friede, Eccl. (s. Bünem. Lact. 5, 13, 10 u. 5, 21, 4). – Der Abl. paci ist Varro sat. Men. 397 (bei Non. 213, 14) falsche Lesart (Riese u. Bücheler nach Ribbecks Vorschlag patris).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pax

  • 13 Pax

    1.
    pax, pācis, f. [from the root pac, pag, pacisco, pango;

    whence also pagina, pagus, q. v.: pacem a pactione conditionum putat dictam Sinnius Capito, quae utrique inter se populo sit observanda,

    Fest. p. 230 Müll.; orig. an agreement, contract, treaty; hence], peace, concluded between parties at variance, esp. between belligerents; a treaty of peace; tranquillity, the absence of war, amity, reconciliation after a quarrel, public or private (cf. indutiae):

    quando ita rem gessistis... Pax conmerciumque'st vobis mecum,

    Plaut. Stich. 4, 1, 14:

    pacem componi volo Meo patre cum matri,

    id. Merc. 5, 2, 113: orator sine pace redit, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 41 Müll. (Ann. v. 211 Vahl.): pacem inter sese conciliant, id. ap. Auct. Her. 2, 25, 39 (Trag. v. 164 ib.):

    videndum est cum omnibusne pax esse possit, an sit aliquod bellum inexpiabile,

    Cic. Phil. 13, 1, 1; 12, 5, 10:

    pax est tranquilla libertas,

    id. ib. 2, 44, 113:

    nihil est tam populare quam pax, tranquillitas, otium,

    id. Agr. 2, 37, 102; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 1:

    esse pacem alicui cum aliquo,

    id. Phil. 7, 3, 7; 7, 8, 21:

    pacem habere,

    id. Att. 7, 14, 1:

    conciliare inter cives,

    id. Fam. 10, 27, 1:

    conficere,

    id. Fl. 12, 29:

    coagmentare,

    id. Phil. 7, 7, 24:

    servare,

    id. ib. 7, 8, 22:

    confirmare cum aliquo,

    id. ib. 1, 1, 2:

    pace uti,

    id. Prov. Cons. 2, 4:

    dimittere aliquem cum pace,

    id. Mur. 15, 32:

    suscipienda bella sunt... ut sine injuriā in pace vivatur (cf. II. 2. infra),

    id. Off. 1, 11, 35:

    quem L. Sulla, cum bellum invexisset totam in Asiam, cum pace dimisit,

    id. Mur. 15, 32:

    pacem petere,

    Caes. B. G. 1, 27:

    pangere cum aliquo,

    Liv. 9, 11:

    componere,

    id. 2, 13:

    impetrare,

    id. 30, 35:

    classis bona cum pace accepta est,

    id. 28, 37:

    itaque pax populo Caeriti data,

    id. 7, 20:

    Bocchus neque bello neque pace antea cognitus,

    Sall. J. 19, 7:

    pacem agitare,

    id. ib. 14, 10:

    rumpere,

    Verg. A. 12, 202:

    et sumptā et positā pace,

    Prop. 2, 1, 36:

    pacem turbare,

    Tac. A. 12, 65:

    additis qui pacem nostram metuebant,

    i. e. the peace granted by us. id. ib. 12, 33;

    12, 29: pace belloque rempublicam regere,

    Suet. Aug. 61; id. Tib. 37:

    bello ac pace,

    both in war and in peace, Liv. 8, 35; Stat. Th. 4, 839:

    in pace,

    Hor. S. 2, 2, 110; Tac. A. 11, 10; 14, 39:

    in mediā pace,

    Liv. 36, 11, 2:

    mediā pace,

    Tac. A. 14, 32; Curt. 8, 10, 17:

    in intimo sinu pacis,

    Plin. Pan. 56, 4:

    alta pax,

    Sen. Thyest. 576.—
    (β).
    Plur.:

    hostibus victis, pacibus perfectis, etc.,

    Plaut. Pers. 5, 1, 1; Varr. ap. Non. 149, 15: jura, judicia, bella atque paces penes paucos erant, Sall. J. 31, 20; Hor. Ep. 1, 3, 8; 2, 1, 102 (Lucr. 5, 1230, ventorum paces is spurious; v. Lachm.).—
    2.
    Personified:

    Pax,

    the goddess of peace, Peace, Ov. F. 1, 709 sq.; 3, 882; Hor. C. S. 57; Suet. Vesp. 9; Petr. S. 124; Nep. Tim. 2; Inscr. Orell. 1823.—
    B.
    Transf.
    1.
    Grace, favor, pardon, assistance of the gods:

    pacem ab Aesculapio petas,

    Plaut. Curc. 2, 2, 20:

    Jovis supremi multis hostiis pacem expetere,

    Plaut. Am. 5, 1, 75:

    sunt hic omnia quae ad deūm pacem oportet adesse? (sc. expetundam),

    id. Poen. 1, 2, 42:

    divum, pacem votis adit,

    Lucr. 5, 1229:

    ab Jove Opt. Max. pacem ac veniam peto,

    Cic. Rab. Perd. 2, 5:

    pacis deūm exposcendae causā lectisternium fuit,

    Liv. 7, 2:

    exorat pacem divom,

    Verg. A. 3, 370; 3, 261; id. G. 4, 535; Just. 20, 2, 7.—
    2.
    Pace tuā, alicujus, with your (or his) good leave or permission:

    pace quod fiat tuā,

    Ter. Eun. 3, 2, 13:

    pace tuā dixerim,

    Cic. Tusc. 5, 5, 12; id. de Or. 1, 17, 76:

    C. Claudi pace loquar,

    Liv. 3, 19, 7:

    pace majestatis ejus dixerim,

    Vell. 2, 129, 3:

    pace diligentiae Catonis dixerim,

    id. 1, 7, 4:

    pace loquar Veneris: tu dea major eris,

    Ov. Am. 3, 2, 60.—
    3.
    Dominion, empire, of the Romans (post-Aug.):

    pax Romana,

    Sen. Clem. 1, 8, 2; cf.:

    haec tot milia gladiorum, quae pax mea (i. e. Neronis) comprimit,

    id. ib. 1, 1, 2:

    immensa Romanae pacis majestate,

    Plin. 27, 1, 1, § 3:

    nostra,

    Tac. A. 12, 33.—
    4.
    Pax, as an interj., peace! silence! enough! pax, abi, Plaut. Mil. 3, 1, 213; id. Ps. 5, 1, 33; id. Stich. 5, 7, 3 al.:

    capillus passus, prolixus, circum caput Rejectus neglegenter: pax!

    Ter. Heaut. 2, 3, 49; 4, 3, 39; Aus. Idyll. 12 fin.
    II.
    Trop., peace, rest, quiet, ease.
    1.
    Of inanim. objects, as of the sea:

    pax ipsa tumet,

    Stat. Th. 7, 87:

    sensim infusa tranquilla per aequora pace,

    Sil. 7, 258.—Of a river:

    flumen cum pace delabens,

    Hor. C. 3, 29, 35:

    fluminis,

    Flor. 4, 2, 28.—Of the countenance:

    pacem vultus habet,

    tranquillity, Ov. M. 2, 858.—
    2.
    Peace, tranquillity of mind:

    pax animi,

    sleep, Ov. M. 11, 624:

    mentis,

    id. Tr. 5, 12, 4:

    temperantia pacem animis affert,

    Cic. Fin. 1, 14, 26:

    semper in animo sapientis est placidissima pax,

    id. Tusc. 5, 16, 48.—
    3.
    The rest or peace of death:

    excepit illum magna et aeterna pax,

    Sen. ad Marc. 19, 5: so, REQVIESCIT IN PACE, a formula frequently found in later, esp. in Christian epitaphs, borrowed from Jewish grave-stones, on which, etc., very frequently occurred; v. the Lat.Hebr. epit. on a Jewess, in Murat. p. 1842, 4, and cf. the inscr. ib. p. 1674, 3.—
    4.
    Peace in the church, harmony (eccl. Lat.):

    quamdiu pax est in populo Dei,

    Lact. 5, 21, 4; 5, 13, 10.
    2.
    Pax, Pācis, m., a slave's name, Plaut. Trin. 4, 2, 94 (889 Ritschl).

    Lewis & Short latin dictionary > Pax

  • 14 pax

    1.
    pax, pācis, f. [from the root pac, pag, pacisco, pango;

    whence also pagina, pagus, q. v.: pacem a pactione conditionum putat dictam Sinnius Capito, quae utrique inter se populo sit observanda,

    Fest. p. 230 Müll.; orig. an agreement, contract, treaty; hence], peace, concluded between parties at variance, esp. between belligerents; a treaty of peace; tranquillity, the absence of war, amity, reconciliation after a quarrel, public or private (cf. indutiae):

    quando ita rem gessistis... Pax conmerciumque'st vobis mecum,

    Plaut. Stich. 4, 1, 14:

    pacem componi volo Meo patre cum matri,

    id. Merc. 5, 2, 113: orator sine pace redit, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 41 Müll. (Ann. v. 211 Vahl.): pacem inter sese conciliant, id. ap. Auct. Her. 2, 25, 39 (Trag. v. 164 ib.):

    videndum est cum omnibusne pax esse possit, an sit aliquod bellum inexpiabile,

    Cic. Phil. 13, 1, 1; 12, 5, 10:

    pax est tranquilla libertas,

    id. ib. 2, 44, 113:

    nihil est tam populare quam pax, tranquillitas, otium,

    id. Agr. 2, 37, 102; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 1:

    esse pacem alicui cum aliquo,

    id. Phil. 7, 3, 7; 7, 8, 21:

    pacem habere,

    id. Att. 7, 14, 1:

    conciliare inter cives,

    id. Fam. 10, 27, 1:

    conficere,

    id. Fl. 12, 29:

    coagmentare,

    id. Phil. 7, 7, 24:

    servare,

    id. ib. 7, 8, 22:

    confirmare cum aliquo,

    id. ib. 1, 1, 2:

    pace uti,

    id. Prov. Cons. 2, 4:

    dimittere aliquem cum pace,

    id. Mur. 15, 32:

    suscipienda bella sunt... ut sine injuriā in pace vivatur (cf. II. 2. infra),

    id. Off. 1, 11, 35:

    quem L. Sulla, cum bellum invexisset totam in Asiam, cum pace dimisit,

    id. Mur. 15, 32:

    pacem petere,

    Caes. B. G. 1, 27:

    pangere cum aliquo,

    Liv. 9, 11:

    componere,

    id. 2, 13:

    impetrare,

    id. 30, 35:

    classis bona cum pace accepta est,

    id. 28, 37:

    itaque pax populo Caeriti data,

    id. 7, 20:

    Bocchus neque bello neque pace antea cognitus,

    Sall. J. 19, 7:

    pacem agitare,

    id. ib. 14, 10:

    rumpere,

    Verg. A. 12, 202:

    et sumptā et positā pace,

    Prop. 2, 1, 36:

    pacem turbare,

    Tac. A. 12, 65:

    additis qui pacem nostram metuebant,

    i. e. the peace granted by us. id. ib. 12, 33;

    12, 29: pace belloque rempublicam regere,

    Suet. Aug. 61; id. Tib. 37:

    bello ac pace,

    both in war and in peace, Liv. 8, 35; Stat. Th. 4, 839:

    in pace,

    Hor. S. 2, 2, 110; Tac. A. 11, 10; 14, 39:

    in mediā pace,

    Liv. 36, 11, 2:

    mediā pace,

    Tac. A. 14, 32; Curt. 8, 10, 17:

    in intimo sinu pacis,

    Plin. Pan. 56, 4:

    alta pax,

    Sen. Thyest. 576.—
    (β).
    Plur.:

    hostibus victis, pacibus perfectis, etc.,

    Plaut. Pers. 5, 1, 1; Varr. ap. Non. 149, 15: jura, judicia, bella atque paces penes paucos erant, Sall. J. 31, 20; Hor. Ep. 1, 3, 8; 2, 1, 102 (Lucr. 5, 1230, ventorum paces is spurious; v. Lachm.).—
    2.
    Personified:

    Pax,

    the goddess of peace, Peace, Ov. F. 1, 709 sq.; 3, 882; Hor. C. S. 57; Suet. Vesp. 9; Petr. S. 124; Nep. Tim. 2; Inscr. Orell. 1823.—
    B.
    Transf.
    1.
    Grace, favor, pardon, assistance of the gods:

    pacem ab Aesculapio petas,

    Plaut. Curc. 2, 2, 20:

    Jovis supremi multis hostiis pacem expetere,

    Plaut. Am. 5, 1, 75:

    sunt hic omnia quae ad deūm pacem oportet adesse? (sc. expetundam),

    id. Poen. 1, 2, 42:

    divum, pacem votis adit,

    Lucr. 5, 1229:

    ab Jove Opt. Max. pacem ac veniam peto,

    Cic. Rab. Perd. 2, 5:

    pacis deūm exposcendae causā lectisternium fuit,

    Liv. 7, 2:

    exorat pacem divom,

    Verg. A. 3, 370; 3, 261; id. G. 4, 535; Just. 20, 2, 7.—
    2.
    Pace tuā, alicujus, with your (or his) good leave or permission:

    pace quod fiat tuā,

    Ter. Eun. 3, 2, 13:

    pace tuā dixerim,

    Cic. Tusc. 5, 5, 12; id. de Or. 1, 17, 76:

    C. Claudi pace loquar,

    Liv. 3, 19, 7:

    pace majestatis ejus dixerim,

    Vell. 2, 129, 3:

    pace diligentiae Catonis dixerim,

    id. 1, 7, 4:

    pace loquar Veneris: tu dea major eris,

    Ov. Am. 3, 2, 60.—
    3.
    Dominion, empire, of the Romans (post-Aug.):

    pax Romana,

    Sen. Clem. 1, 8, 2; cf.:

    haec tot milia gladiorum, quae pax mea (i. e. Neronis) comprimit,

    id. ib. 1, 1, 2:

    immensa Romanae pacis majestate,

    Plin. 27, 1, 1, § 3:

    nostra,

    Tac. A. 12, 33.—
    4.
    Pax, as an interj., peace! silence! enough! pax, abi, Plaut. Mil. 3, 1, 213; id. Ps. 5, 1, 33; id. Stich. 5, 7, 3 al.:

    capillus passus, prolixus, circum caput Rejectus neglegenter: pax!

    Ter. Heaut. 2, 3, 49; 4, 3, 39; Aus. Idyll. 12 fin.
    II.
    Trop., peace, rest, quiet, ease.
    1.
    Of inanim. objects, as of the sea:

    pax ipsa tumet,

    Stat. Th. 7, 87:

    sensim infusa tranquilla per aequora pace,

    Sil. 7, 258.—Of a river:

    flumen cum pace delabens,

    Hor. C. 3, 29, 35:

    fluminis,

    Flor. 4, 2, 28.—Of the countenance:

    pacem vultus habet,

    tranquillity, Ov. M. 2, 858.—
    2.
    Peace, tranquillity of mind:

    pax animi,

    sleep, Ov. M. 11, 624:

    mentis,

    id. Tr. 5, 12, 4:

    temperantia pacem animis affert,

    Cic. Fin. 1, 14, 26:

    semper in animo sapientis est placidissima pax,

    id. Tusc. 5, 16, 48.—
    3.
    The rest or peace of death:

    excepit illum magna et aeterna pax,

    Sen. ad Marc. 19, 5: so, REQVIESCIT IN PACE, a formula frequently found in later, esp. in Christian epitaphs, borrowed from Jewish grave-stones, on which, etc., very frequently occurred; v. the Lat.Hebr. epit. on a Jewess, in Murat. p. 1842, 4, and cf. the inscr. ib. p. 1674, 3.—
    4.
    Peace in the church, harmony (eccl. Lat.):

    quamdiu pax est in populo Dei,

    Lact. 5, 21, 4; 5, 13, 10.
    2.
    Pax, Pācis, m., a slave's name, Plaut. Trin. 4, 2, 94 (889 Ritschl).

    Lewis & Short latin dictionary > pax

  • 15 pāx

        pāx pācis, f    [PAC-], a compact, agreement, treaty, peace, treaty of peace, reconciliation: cum eis facta pax non erit pax: maritima: pro emptā pace bellum intulerunt: pacem petere, Cs.: pangere, L.: Nulla dies pacem hanc rumpet, V.: iura, bella atque paces penes paucos erant, S.—Person :, the goddess of peace, Peace, H., O., N.— Concord, tranquillity, peace, harmony: videndum est cum omnibusne pax esse possit, an, etc.: suscipienda bella, ut in pace vivatur: bello ac pace, both in war and in peace, L.: in pace, H.: in mediā pace, L.: paces bonae, i. e the blessings of peace, H.—Of the gods, grace, favor, pardon, assistance: ab Iove Opt. Max. pacem ac veniam peto: pacis deūm exposcendae causā, L.: exorat pacem divom, V.—Abl. with a possess. pron. or gen, by the good leave, by permission, with all respect to: pace quod fiat tuā, without offence to you, T.: pace horum dixerim: hoc pace dicam tuā: Claudi pace loquar, L.—As an exclamation, peace! silence! enough!: capillus passus prolixe... pax! T.— Dominion, empire: pacem nostram metuere, Ta.—Fig., of the mind, peace, tranquillity: pax animi, sleep, O.: mentis, O.: temperantiā pacem animis adfert.—Of things, peace, rest, quiet: flumen cum pace delabens, H.: pacem voltus habet, is tranquil, O.
    * * *
    peace; harmony

    Latin-English dictionary > pāx

  • 16 redimo

    rĕdĭmo, ĕre, ēmi, emptum (emtum) [re + emo] - tr. - [st1]1 [-] racheter [une chose vendue].    - Cic. Phil. 13, 10; Sest. 66; Att. 11, 13, 4. [st1]2 [-] racheter [un captif], délivrer, affranchir.    - redimere aliquem a praedonibus, Cic. Verr. 5, 90: racheter qqn aux pirates. --- cf. Cic. Off. 2, 55.    - redimi e servitute, Cic. Off 2, 63: être racheté de l'esclavage.    - pecuniā se a judicibus redimere, Cic. Mil. 87: se tirer des mains des juges [se tirer d'une condamnation] à prix d'argent, acheter son acquittement.    - redimere captivos ab hoste, Cic.: racheter des prisonniers à l'ennemi.    - redimere aliquem suo sanguine ab Acheronte, Nep. Dion, 10, 2: racheter qqn de la mort au prix de son sang.    - redimere se a Gallis auro, Liv. 22, 59, 7: payer son rachat aux Gaulois à prix d'or.    - cf. Liv. 9, 4, 9 ; 15, 34, 5; Virg. En. 6, 121. [st1]3 [-] délivrer, détourner, écarter.    - redimere metum virgarum pretio Cic. Verr. 5, 117: se délivrer de la crainte des verges moyennant finance.    - cf. Cic. Verr. 5, 23; Fam. 2, 16, 4; [st1]4 [-] racheter, compenser, effacer.    - culpam redimere, Planc. Fam. 10, 8, 1: racheter une faute. --- cf. Plin. Pan. 28, 2.    - nec te pugnantem tua forma redemit, Ov. M. 12, 393: et toi, au combat, ta beauté ne t'a pas sauvé. [st1]5 [-] acheter en retour de qqch, acheter, obtenir.    - militum voluntates largitione redimere, Caes. BC. 1, 39, 4: acheter par sa largesse le dévouement des soldats.    - pacem Ariovisti redimere, Caes. BG. 1, 44, 12: obtenir la paix d'Arioviste.    - redimere sepeliendi potestatem pretio, Cic Verr. 5, 119: acheter à prix d'argent la permission d'ensevelir.    - redimere pacem annuo tributo, Curt.: acheter la paix par un tribut annuel.    - auro redimere jus sepulcri, Ov. M. 13, 472: acheter à prix d'or le droit de sépulture.    - redimere mutuam dissimulationem mali, Tac. Agr. 6: acheter la dissimulation réciproque des fautes.    - litem redimere, Cic. Amer. 35: terminer son procès par un arrangement, une transaction. [st1]6 [-] prendre à ferme, affermer, être adjudicataire, se charger (d'une entreprise).    - redimere picarias de censoribus, Cic. Brut. 22, 85: tenir des censeurs l'exploitation de la poix.    - Cic. Verr. 1, 141; Caes. BG. 1, 18.
    * * *
    rĕdĭmo, ĕre, ēmi, emptum (emtum) [re + emo] - tr. - [st1]1 [-] racheter [une chose vendue].    - Cic. Phil. 13, 10; Sest. 66; Att. 11, 13, 4. [st1]2 [-] racheter [un captif], délivrer, affranchir.    - redimere aliquem a praedonibus, Cic. Verr. 5, 90: racheter qqn aux pirates. --- cf. Cic. Off. 2, 55.    - redimi e servitute, Cic. Off 2, 63: être racheté de l'esclavage.    - pecuniā se a judicibus redimere, Cic. Mil. 87: se tirer des mains des juges [se tirer d'une condamnation] à prix d'argent, acheter son acquittement.    - redimere captivos ab hoste, Cic.: racheter des prisonniers à l'ennemi.    - redimere aliquem suo sanguine ab Acheronte, Nep. Dion, 10, 2: racheter qqn de la mort au prix de son sang.    - redimere se a Gallis auro, Liv. 22, 59, 7: payer son rachat aux Gaulois à prix d'or.    - cf. Liv. 9, 4, 9 ; 15, 34, 5; Virg. En. 6, 121. [st1]3 [-] délivrer, détourner, écarter.    - redimere metum virgarum pretio Cic. Verr. 5, 117: se délivrer de la crainte des verges moyennant finance.    - cf. Cic. Verr. 5, 23; Fam. 2, 16, 4; [st1]4 [-] racheter, compenser, effacer.    - culpam redimere, Planc. Fam. 10, 8, 1: racheter une faute. --- cf. Plin. Pan. 28, 2.    - nec te pugnantem tua forma redemit, Ov. M. 12, 393: et toi, au combat, ta beauté ne t'a pas sauvé. [st1]5 [-] acheter en retour de qqch, acheter, obtenir.    - militum voluntates largitione redimere, Caes. BC. 1, 39, 4: acheter par sa largesse le dévouement des soldats.    - pacem Ariovisti redimere, Caes. BG. 1, 44, 12: obtenir la paix d'Arioviste.    - redimere sepeliendi potestatem pretio, Cic Verr. 5, 119: acheter à prix d'argent la permission d'ensevelir.    - redimere pacem annuo tributo, Curt.: acheter la paix par un tribut annuel.    - auro redimere jus sepulcri, Ov. M. 13, 472: acheter à prix d'or le droit de sépulture.    - redimere mutuam dissimulationem mali, Tac. Agr. 6: acheter la dissimulation réciproque des fautes.    - litem redimere, Cic. Amer. 35: terminer son procès par un arrangement, une transaction. [st1]6 [-] prendre à ferme, affermer, être adjudicataire, se charger (d'une entreprise).    - redimere picarias de censoribus, Cic. Brut. 22, 85: tenir des censeurs l'exploitation de la poix.    - Cic. Verr. 1, 141; Caes. BG. 1, 18.
    * * *
        Redimo, redimis, pen. corr. redemi, pen. prod. redemptum, redimere, Ex re et emo, d interposita, euphoniae causa, compositum. Cic. Acheter.
    \
        Redimere sibi amicos. Cic. Acquerir des amis par dons.
    \
        Pacem redimere. Caesar. Acheter la paix.
    \
        Pacem sibi redimere re aliqua. Cic. Impetrer la paix en donnant quelque chose, par prieres, ou autrement.
    \
        - te redimas captum quam queas Minimo. Terent. Rachette toy, et te delivre au moins que tu pourras, au meilleur marché que tu pourras.
    \
        Redimere captos. Cic. Racheter les prisonniers, et payer leur ranson.
    \
        Redimere praeteritam culpam. Cic. Recompenser la faulte par un bien faict.
    \
        Redimere. Cic. Entreprendre quelque besongne à faire pour quelque certain pris.
    \
        Redimere vectigalia. Cic. Prendre à ferme.
    \
        Redimere opus faciendum. Cic. Prendre la charge de quelque massonnerie, ou autre semblable chose à faire, à pris faict.

    Dictionarium latinogallicum > redimo

  • 17 pax

    I pāx, pācis f., иногда pl. [%одного корня с pango и paciscor\]
    pacem facere Nep (componere AV, conciliare C, pangere L) — заключать мир
    pace uti C или pacem agitare (gerere) Slжить в мире
    cum bonā pace L — миролюбиво, в мире и согласии
    agere pacem perpetuam cum aliquo J — жить в вечном мире с кем-л.
    p. Ariovisti Csмир с Ариовистом
    p. Romana Sen, PM — «замирённая» римскими завоеваниями часть мира, т. е. римская империя
    3) покой, спокойствие (animi, vultūs O)
    pace tua dixerim C (dicere liceat Pt) — не в обиду тебе будь сказано
    tuā pace Pl и pace quod fiat tuā Ter — с твоего позволения, если разрешишь
    4) содействие, благоволение, милость ( a Jove pacem petere C)
    II pax! (греч.) interj. (вследствие звуковой и смысловой близости часто смешивается с pax I)
    довольно!, будет!
    p., abi Pl — ладно, уходи!
    p., nihil amplius! Ter — тише, ни слова больше!

    Латинско-русский словарь > pax

  • 18 compono

    com-pōno, posuī, positum, ere, zusammenlegen, -setzen, -stellen, I) im allg.: 1) vereinigend, a) zerstreute Ggstde. auf einem Punkte, α) lebl. Objj.: i intro et compone, quae tecum simul ferantur, Ter.: in quo (loco) erant ea composita, quibus rex te munerare constituerat, Cic. – m. in u. Akk., ligna in caminum, Cato: u. codicillos domino in acervum, Cato. – m. in u. Abl., tracta in qualo, Cato: uvas in (auf) tecto in (in) cratibus, Cato: corpus in membra divisum et in cista compositum, Iustin. – m. pro u. Abl., leges pro rostris, ICt. – β) leb. Objj., zusammenbringen, vereinigen, is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis composuit, Verg.: et tabula una duos poterit componere amantes, Prop. – b) an sich getrennte Ggstde. neben-, aneinander od. ineinander fügend, seritur autem pronum et bina iuxta composita semina superque totidem, Plin. – m. Dat. od. m. cum u. Abl., latus lateri et cum pectore pectus, Lucil. fr.: virgineum latus Mercurio, betten zum M., Prop.: manibus manus atque oribus ora, Verg.

    2) gegenüberstellend: a) eig., als Gegner zusammenstellen, -bringen, -paaren, gegenüberstellen, gew. m. cum u. Abl. od. m. inter se od. (poet.) m. Dat., α) zum Kampfe, bes. Gladiatoren (vgl. Manuzzi Cic. ep. 2, 8 in. Scott Sen. contr. 3, 16. p. 612 sqq. Bünem. Lact. 3, 28, 7), Samnitem cum Pacideiano, Lucil. fr.: Threcem cum Threce, Sen.: ut non compositum melius (par sit) cum Bitho Bacchius, Hor.: gladiatores sub eodem magistro eruditos inter se, Quint.: se c. alci u. componi alci, sich einem (zum Zweikampf) stellen, Sil.: gladiator compositus ad pugnandum, Gell. 6 (7), 3, 31. – u. im Bilde, si quis casus duos inter se bonos viros composuerit, Quint.: ecce par deo dignum, vir fortis cum mala fortuna compositus, im Kampfe mit einem bösen Geschick, Sen.: u. cum hac (mala fortuna) se compositos ad proeliandum putant, Lact.: cum Christianus adversum minas et tormenta et supplicia componitur, Min. Fel.: pergis pugnantia secum frontibus adversis componere, Hor.: cum artibus mariti, simulatione filii bene composita, den Künsten des G. usw. wohl gewachsen (v. einer Frau), Tac. – β) vor Gericht zum Verhör zusammenstellen, gegenüberstellen, konfrontieren, Epicharis cum indice composita, Tac.: ubi cognitum reo, seque et libertum pari sorte componi, Tac. – b) übtr., vergleichend zusammenstellen, gegenüberstellen, m. Dat., dignitati alcis suam, Cic.: parva magnis, Verg. u. Ov.: homines divis, Catull. – m. cum u. Abl., Metelli dicta cum factis, Sall.: causam cum causa, Quint.

    II) insbes.: 1) ein Ganzes aus einzelnen Teilen zusammensetzen, zusammenfügen, m. ex u. Abl., exercitus eius compositus ex variis gentibus, Sall.: genus humanum ex corpore et anima compositum est, Sall. – So nun α) als mediz. t. t.: medicamenta, Cels.: emplastrum, Scrib.: venena, Ov. – m. ex u. Abl., narcissinum unguentum ex flore narcisso, Cels.: antidoton ex variis et inter se contrariis effectibus, Quint. – m. ad u. Akk., liquidum medicamentum ad idem (malum), Cels. – m. causā u. Genit., emplastrum calvariae causā, Cels. – β) v. Werkmeister, Erbauer usw., qui cuncta composuit (v. Weltschöpfer), Cic.: tu ita compone domum meam, ut etc., Vell.: c. urbem, Verg.: aggerem tumuli, Verg. – m. Dat. (wem?), templa deis, Ov. – m. Abl. (mit, aus), mensam gramine, Sil. – γ) v. Wortbildner, vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin.: verba composita (Ggstz. verba simplicia), voces compositae, Quint. – δ) v. Schriftsteller, mündlich od. (gew.) schriftlich zusammensetzen, aufsetzen, verfassen, abfassen, entwerfen, librum, Cic.: libellos, Quint.: tristes libellos, Elegien, Prop.: artes rhetoricas, Cic.: commentarium consulatus sui, Cic.: interdictum, senatus consultum, Cic.: carmen, Hor. u. Suet.: poëma, Cic.: elegos, Hor.: versus, Quint.: orationem, Liv.: rationes familiares, Tac.: stipulationum formulas, Cic.: testimonium, Cic.: argumentum (ein Sujet), Cic. – m. Adv., alquid Latine, Suet.: exordium nimium apparate, Cornif. rhet. – c. bene, male, Quint. – m. Abl. (mit), blanditias tremulā voce, Tibull.: verba meditata manu trementi, Ov. – m. Abl. (wie), verba Aeschyleo cothurno, im äsch. K. (= in ernstem Tone), Prop.: fortia virorum illustrium facta heroicis composita versibus, Amm. – m. Abl. caus., litteras nomine alcis, Liv. – m. de u. Abl., carmen de alqa re, Gell.: praecepta de liberorum educatione, Quint.: libellos de Helvidi ultione, Plin. ep.: volumen de tuenda sanitate, Cels.: artificium de iure belli, Cic.: aliquid de ratione dicendi, Quint. – m. ex u. Abl., liber ex alienis orationibus compositus, zusammengestoppelt, Cic. – m. ad od. in u. Akk., carmen ad lyram, Quint.: oratio ad conciliandos plebis animos composita, Liv.: verba ad religionem deorum composita, Cic.: carmina in hunc operis morem, Hor. – m. Dat. (wem?), Socrati reo orationem, Quint.: carmen, quale componi victoribus solet, ein Siegeslied, Quint. – m. Dat. (wofür? wozu?), c. carmen lyrae, Prop.: scaenae fabulas, Tac.: c. carmen celebrandae Metelli memoriae, Sen. – m. pro u. Abl. (für) u. in u. Akk. (gegen), libri, quos pro te et in illum composuisti, Plin. ep. 9, 1, 1.

    2) zusammenlegen = niederlegen, bei legen, a) eig.: α) niederlassend, beiseitelegend, hemmend beilegen, einziehen, sinken lassen, niederlassen, -senken, armamenta (Takelwerk, naut. t. t., Ggstz. tollere arm.), Liv.; verb. armamenta complicare et componere (wo compl. auf die Segel, comp. auf den Mast usw. sich bezieht), Plaut.: c. arma, Hor.: altero erecto, altero composito supercilio, Quint.: gradibus compositis, mit langsamen, bedächtigen Schr., Verg. – β) einsammelnd, aufbewahrend, αα) Schätze, Vorräte usw. einbringen, einlegen, einmachen, aufbewahren (vgl. Thiel Verg. Aen. 8, 317. p. 193), opes, Verg.: composito securus acervo, Tibull. – bes. als t. t. der Landw. (Ggstz. depromere), condo et compono, quae mox depromere possim (im Bilde), Hor.: tergora suis, Col.: herbas, Col.: ostreas, Apic. – m. in u. Abl. od. bl. Abl., cepam in fidelia, Col.: herbam ollā novā, Scrib. – ββ) die Asche u. Gebeine eines Verstorbenen in eine Urne sammeln u. beisetzen, bestatten (vgl. Broukh. Tibull. 3, 2, 26), cinerem, Ov.: ossa alcis, Prop.: cinerem ossaque, Val. Flacc.: u. eine Pers. (= deren Asche u. Gebeine), Pisonem, Tac.: omnes suos, Hor.: sic ego componi versus in ossa velim, Tibull.: compositus prope cineres cognatos, Catull.: iunctos nos arena componet, begraben, Petr. – γ) auf ein Lager setzend od. legend, niederlegen, niederstrecken, hinstrecken, hinbetten, aulaeis se superbis aureā spondā, Verg. Aen. 1, 697 sq. – bes.: αα) einen Ermüdeten zur Ruhe betten, se thalamis, Verg.: defessa membra, Verg. – quiete compositi (Ggstz. vigilantes), Quint.: bene compositus somno vinoque, Ov. – dah. im Bilde, se c. in villa, sich auf seiner Villa zur Ruhe setzen, Plin. ep.: diem clauso Olympo, betten, Verg. (vgl. Thiel Verg. Aen. 1, 374). – ββ) einen (mit Gewändern, Bändern u. Kränzen geschmückten) Leichnam auf das Paradebett hinlegen (griech. περιστέλλω, vgl. Casaub. Pers. 3, 104), componi in lecto, Sen.: componi lecto, Pers., od. toro, Ov. – δ) beschwichtigend beilegen, sich legen machen, motos fluctus, Verg.: cum mare compositum est, Ov.

    b) übtr., was unruhig ist, zur Ruhe bringen, α) Zustände beilegen, beruhigen, beseitigen, schlichten, ausgleichen, beschwichtigen,controversias regum, Caes.: negotium (die Sache = den Prozeß), Suet.: discordias, Tac.: bellum, Sall.: seditionem, Liv. (versch. von unten no. 4, b, β). – controversias per colloquia, Caes.: plura moderatione magis quam vi, Tac.: contentiones sine ullo studio, Auct. b. Alex. – absol., coheredes mei componere et transigere cupiebant, Plin. ep. 5, 1, 7. – unpers., ut componeretur, daß der Streit beigelegt würde, daß eine friedliche Ausgleichung zustande käme, Cic. Rosc. Am. 136. Caes. b. c. 3, 16, 4. – β) ein Land, eine Völkerschaft, Versammlung zur Ruhe bringen, beruhigen, beschwichtigen (Ggstz. commovere), Armeniam, Tac.: rebelles barbarorum animos pace componi, Tac.: c. comitia praetorum, quod acriore ambitu exarserant, Tac.: u. oft compositi, zur Ruhe gebracht (v. Völkern usw.), Tac.; vgl. Walther Tac. ann. 12, 40. p. 108. – γ) ein aufgeregtes Gemüt, eine gemütlich aufgeregte Pers. beruhigen, beschwichtigen, animum, mentem, Cels.: amicos aversos, versöhnen, Hor. Vgl. compositus no. 1.

    3) etw. in eine gewisse Lage, Richtung, Stellung, Ordnung bringen, a) eig., α) übh., bes. als mediz. t. t., ore stamina, Cael. Aur.: si (infans in utero) forte aliter compositus est, eine andere Lage hat, Cels.: ideoque ossa sic se habent, ut aliquis composuit, gelegt, eingerichtet hat, Cels. – β) in die richtige Lage, Stellung bringen, diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque componi, daß Gebäude, die ihre winkelrechte Stellung verloren haben, erschüttert werden und dadurch wieder in die rechte Lage kommen, Sen. nat. qu. 6, 30, 4: ad ictum militaris gladii compositā cervice, zurechtgelegten, Sen. ad Marc. 26, 2. – u. als mediz. t. t., c. iugulum, das Schlüsselbein einrichten, Cels. 8, 8. no. 1. – γ) in gehörige Ordnung, Reihenfolge legen, aufstellen, zurechtlegen, zurechtstellen, ordnen, sidera, Cic.: signa (Bildsäulen), Cic.: aridum lignum, aufschichten, Hor.: quis id lignum ita composuisset? Gell.: c. specula ita, ut corpora possint detorquere in pravum, Sen.: quid in operibus manu factis tam compositum (Regelmäßiges) tamque compactum et coagmentatum inveniri potest? Cic. – u. als milit. t. t. = συντάττειν, Truppen taktisch, in Reih u. Glied aufstellen, ordnen, c. subsidia, Sall. fr.: insidias, einen Hinterhalt legen (versch. v. unten no. 4, b, γ), Tac. u. Eutr.: composito agmine incedere, Tac.: exceptus compositis hostium ordinibus, geordneten, geschlossenen, Tac. – m. in u. Abl. u.a. Praepp., in secunda (acie) cohortes festinas, Sall. fr.: legionem pro ripa, Tac.: insidias in montibus, Iustin.: exercitum in hibernaculis, konzentrieren, Sall.: sua quemque apud signa, Tac. – m. in u. Akk. od. m. bl. Abl., classiarios in numeros legionis, Tac.: aciem per cuneos, Tac.: numero compositi (equites) in turmas, Verg.: eques compositus per turmas, Tac.: Frisios, Batavos propriis cuneis, Tac.: compositi firmis ordinibus, Tac.: iam acie compositi, Tac.; vgl. compositus no. 2, a. – m. ad u. Akk. od. bl. Dat. (zu), agmen ad iter magis quam ad pugnam compositum, Liv.: agmen ad omnes casus, Liv.: c. exercitum viae pariter et pugnae, Tac.: c. se ad confligendum, Sisenna fr.

    b) übtr.: α) als rhet. t. t., die Worte gehörig stellen, ordnen, in gehöriger Ordnung aneinanderfügen, verba c. et quasi coagmentare, Cic.: c. et struere verba sic, ut etc., Cic.: quam lepide lexeis compostae, ut tesserulae, Lucil. fr.; vgl. compositus no. 2, b, α. – β) als publiz. t. t., was politisch in Unordnung, Verwirrung war, in Ordnung bringen, ordnen, regulieren, res, Liv.: res Germanicas, Suet.: Ardeae res seditione turbatas, Liv.: statum Orientis, Suet.

    4) in eine gewisse Form bringen, zurechtlegen, zurechtmachen, ordnen, bilden, a) eig.: capillum satis commode, Plaut.: composito et delibuto capillo, Cic.: c. comas, Ov. u. Quint.: crines, Verg.: neta texenda, Hier. ep. 130, 15: caput reticulo, Lampr. Heliog. 11, 7. – togam, die Toga zusammennehmen, zurechtlegen, ihr den gehörigen Faltenwurf geben, Hor. u. Quint.: ebenso se, sowohl übh. das Gewand als insbes. die Toga zusammennehmen, dem Gewande, der Toga den gehörigen Faltenwurf geben, Ov. u. Plin. ep. – pulvinum facili manu, Ov.: torum bene, Ov. – vultum, die Miene zurechtlegen, bald = eine ernste Miene, eine Amtsmiene annehmen, Plin. ep. u. Suet., bald = eine ruhige Miene annehmen, erkünsteln, Fassung in den Mienen erkünsteln, Quint., Tac. u. Plin. ep.: per ipsum compositum et fictum vultum lacrimae profunduntur, Sen. – m. Ang. wie? durch die Wendungen in od. ad modum, ad imaginem alcis rei u. dgl., so u. so zurechtlegen, einrichten, bilden, formen, gestalten, linamentum in modum collyrii, Cels.: utramque manum ad modum aliquid portantium, Quint.: circuli compositi ad imaginem earum vertebrarum, quae in spina sunt, Cels.: eodem modo compositum aliquid ex arido penicillo (Schwamme), Cels. – m. in od. ad u. Akk., cubile in ambitionem compositum, zum Prunk eingerichtet, Sen.: c. vultum ad speculum in terrorem, den Ausdruck des Schreckens geben, Suet.: orationis vultum ad id, quod efficere tendimus, Quint.: veste servili in dissimulationem sui compositus, durch Sklaventracht unkenntlich gemacht, Tac.

    b) übtr., in ein gewisses Verhältnis, in eine gewisse Verfassung bringen, α) übh. einrichten, gestalten, anlegen, anordnen, verordnen, entwerfen, ordnen, über etw. disponieren, itinera sic, ut etc., Cic.: sua rectius, Sall. fr.: quod adest, Hor.: compositā et constitutā re publicā, in einem geordneten u. festgefügten Staatswesen, Cic.: non emendata nec usque ad votum composita civitas, ein nach Wunsch geordneter St., Tac.: in consideranda componendaque causa totum diem ponere, Cic.: salvo iam et composito die, Plin. ep.: necdum compositis maturisve satis consiliis, Liv.: ex sententia omnibus rebus paratis compositisque, Sall.: in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita decernuntur, was entworfen war, Tac. – m. ad od. in u. Akk. = zu etw. einrichten, für od. auf etw. berechnen, für etw. geeignet machen, auf etw. gefaßt machen, c. cultum victumque non ad nova exempla (nach der Mode), sed ut maiorum mores suadent, Sen.: auspicia ad utilitatem rei publicae composita, Cic.: c. omnia ad voluptatem multitudinis imperitae, Quint.: animum ad omnes casus, Quint.: cunctis ad tristitiam compositis, in allem der Ausdruck der Betrübnis, Tac.: c. animum vultumque ad abstinentiam, Plin. ep.: composita in magnificentiam oratio, eine in hochtrabenden Ausdrücken abgefaßte Rede, Tac. – u. eine Person., oratorem ad haec omnia, Quint.: Vitellianos ad modestiam, bekehren, Tac.: se ad imitationem alcis od. veritatis, Quint.: se ad delicias memoriae suae, sich in die Launen seines Gedächtnisses fügen, Sen. rhet.: componi ad reverentiam, Hochachtung erheucheln, Tac.; vgl. compositus no. 3, b, β. – β) etw. mit einem andern entwerfen, verabreden, ab- od. ausmachen, über etw. übereinkommen, etw. festsetzen, bestimmen, im üblen Sinne = abkarten, bei Ang. mit wem? m. cum u. Abl. od. m. inter se, zB. rem c., Ter.: res c., res inter se c., Sall.: nocturnum hoc argumentum fingere et c., Liv.: c. fabulam Volsci belli, Liv.: iam ante adventum legatorum consilium, Liv.: societatem praedarum cum latronibus, Sall. fr.: crimen, Cic.: seditionem (versch. v. oben no. 2, b, α), Tac. hist. 4, 14: dolum, Sall.: diem rei gerendae, Liv.: locum beneficii tempusque, Tac. – m. folg. indir. Fragesatz, cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt, Liv. 40, 40, 14. – m. folg. Infin., ii secretis colloquiis componunt Gallos concire, Tac. ann. 3, 40. – u. Pass. unpers., ut domi compositum cum Marcio erat, Liv. 2, 37, 1: u.m. folg. ut u. Konj., compositum erat inter ipsos, ut Latiaris strueret dolum, Tac. ann. 4, 68. – composito, Ter., Nep. u.a., u. ex composito, Sall. fr., Liv. u.a., u. de composito, Apul. apol. 1, nach Verabredung, verabredetermaßen (s. Drak. Liv. 1, 9, 10. Mützell Curt. 7, 1, 5). – dah. prägn., c. alqm, jmd. (zu einer Übeltat) anstiften, alqm pretio, Sall. hist. fr. 1, 43 (46). – γ) etw. erkünsteln = ersinnen, aussinnen, anstiften, aushecken, erdichten, erheucheln, mendacia, Plaut.: crimen et dolum, Tac.: verba et fraudes, Prop.: insidias alci od. in alqm (versch. v. oben no. 3, a, γ), Tibull. u. Prop.: risum mendaci ore, Tibull.: rumorem, Tac. – δ) einen friedlichen Zustand zuwege bringen, ins reine bringen, stiften, pacem, Liv., Prop. u.a.: pacem his condicionibus, Liv.: pacem circa Brundusium, Vell.: pacem cum Philippo, Liv., cum Pyrrho, Iustin.: gratiam inter eas, Ter. – / Parag. Infin. componier, Catull. 68, 141. – Ungew. Perf. Act. composivere, Tac. ann. 4, 32: composeiverunt, Corp. inscr. Lat. 5, 7749, 2. – Partic. Perf. synkop. compostus, Lucil. fr. inc. 33 (bei Cic. de or. 3, 171). Varr. Atac. bei Sen. contr. 7, 2 (16). § 28 u. bei Sen. ep. 56, 6. Verg. Aen. 1, 249.

    lateinisch-deutsches > compono

  • 19 exposco

    ex-pōsco, popōscī, ere, I) dringend-, inständig-, ungeduldig verlangen, -fordern, erflehen, anflehen, A) im allg.: exp. signum proelii, dringend-, ungeduldig fordern, Caes.: misericordiam, Cic.: mit folg. Infin., Verg. Aen. 4, 79. Sil. 15, 151. Tac. ann. 14, 13. – m. folg. Acc. u. Infin., Verg. 9, 193. Suet. Claud. 6, 1. – m. Acc. pers. u. folg. bl. Konj., precibus exp. plebem, unum sibi civem donarent, Liv. 2, 35, 5. – absol., exposcentibus militibus, Caes.: exposcentibus cunctis, Liv. – B) insbes.: 1) als t. t. der Religionsspr. = durch Gebet, Gelübde etwas von den Göttern erflehen, die G. um etwas anflehen (vgl. Drak. Liv. 3, 5, 14), victoriam ab dis, Caes.: pacem deûm, pacem (deae) precibus u. dgl., Liv.: pacem deorum sanguine eorum, Iustin.: votis precibusque pacem, Verg.: opem Cupidinis timidis votis, Ov. – m. dopp. Acc., quod deos immortales expoposci, eius me compotem voti facere potestis, Liv. 7, 40, 5. – m. folg. ut u. Konj., te exposco, ut hoc consilium Achivis auxilio fuat, Enn. fr. scen. 177: omnibus hoc, Italae gentes, exposcite votis, ut etc., Claud. epigr. 30, 3. – 2) jmds. Auslieferung verlangen, um ihn zu strafen, alqm, Nep. u. Liv.: alqm ad poenam, Tac. – II) erfordern, nec opes exposcere parvas, Ov. met. 11, 201: maior pecunia, quam ratio singulorum exposcit, Papin. dig. 46, 3, 97.

    lateinisch-deutsches > exposco

  • 20 affero

    adfĕro (affĕro), ferre, attŭli (adtŭli), allātum (adlātum) - tr. -    - inf. passif arch. adferrier, Plaut. Aul. 571. [st1]1 [-] apporter, porter à, porter vers.    - candelabrum Romam adferre, Cic. Verr. 4, 64: apporter un candélabre à Rome.    - Socrati orationem adferre, Cic. de Or. 1, 231: apporter un discours à Socrate.    - scyphos ad praetorem adferre, Cic Verr. 4, 32: apporter des coupes au préteur.    - tamquam vento adlatae naves, Liv. 44, 20, 7: vaisseaux pour ainsi dire apportés par le vent.    - afferre se (afferri), Virg.: se rendre, se diriger, s'avancer.    - afferre pedem, Cat.: se rendre, se diriger, s'avancer.    - aliquid ad aliquem (alicui) adferre: apporter qqch à qqn.    - adferre litteras ad aliquem (adferre litteras alicui), Cic.: apporter une lettre à qqn.    - nimium raro nobis abs te litterae adferuntur, Cic. Att. 1, 9, 1: on m'apporte trop rarement des lettres de toi.    - nuntium alicui adferre, Cic. Amer. 19: apporter une nouvelle à qqn.    - adfertur ei de quarta nuntius, Cic. Phil. 13, 19: on lui apporte la nouvelle concernant la quatrième légion.    - crebri ad eum rumores adferebantur, Caes. BG. 2, 1, 1: des bruits fréquents lui parvenaient.    - ego jussero cadum unum vini veteris a me adferrier, Plaut. Aul. 571: je te ferai porter de chez moi un tonneau de vin vieux. [st1]2 [-] apporter une nouvelle, annoncer.    - quietae res ex Volscis adferebantur, Liv. 6, 30, 7: on annonçait que les Volsques se tenaient tranquilles.    - quicquid huc erit a Pompeio adlatum, Cic. Fam. 7, 17, 5: toutes les nouvelles qu'on apportera ici de Pompée.    - nuntiarunt caedem consulis adlatam aegre tulisse regem, Liv. 22, 37, 2: ils annoncèrent que le roi avait supporté avec peine la nouvelle de la mort du consul.    - alii majorem adferentes tumultum nuntii occurrunt, Liv. 27, 33, 1: d'autres messagers se présentent à lui, apportant la nouvelle d'un trouble plus grand (plus alarmant).    - cum mihi de Q. Hortensii morte esset adlatum, Cic. Br. 1: comme la nouvelle m'avait été apportée de la mort d'Hortensius.    - adferre + prop. inf.: annoncer que, rapporter que.    - ita Caelius ad illam adtulit se aurum quaerere, Cic. Cael. 53: Caelius lui annonça qu'il cherchait de l'or.    - nuntii adferebant male rem gerere Darium, Nep. Milt. 3, 3: les messagers annonçaient que Darius n'était pas heureux dans son expédition.    - novos hostes consilia cum veteribus jungere haud incertis auctoribus Romam est adlatum, Liv. 4, 45, 3: on annonça à Rome de source certaine que de nouveaux ennemis faisaient cause commune avec les anciens.    - pro comperto adtulit Achmos statuisse progredi, Liv. 35, 29, 9: il annonça comme une nouvelle certaine que les Achéens avaient décidé de marcher de l'avant.    - adferre ut + subj.: apporter l’ordre de.    - ab Carthagine adlatum est ut Hasdrubal in Italiam exercitum duceret, Liv. 23, 27, 9: de Carthage l'ordre vint qu'Hasdrubal conduisît son armée en Italie. [st1]3 [-] porter sur, porter contre.    - vim alicui adferre, Cic. Pomp. 39: faire violence à qqn.    - manus alienis bonis adferre, Cic. Off. 2, 54: porter la main sur les biens d'autrui.    - manus alicui adferre, Cic. Quinct. 85: se livrer à des actes de violence sur qqn.    - beneficio suo manus adfert, Sen. Ben. 2, 5, 3: il enlève à son bienfait tout son prix.    - adferre sibi manus, Cic.: se tuer de sa propre main. [st1]4 [-] apporter en plus; apporter à mettre à.    - ita ut, quantum tuis operibus diuturnitas detrahet, tantum adferat laudibus, Cic. Marc. 12: en sorte que, tout ce que le temps enlèvera à ton oeuvre, il l'ajoutera à ta gloire.    - adferre non minus ad dicendum auctoritatis quam facultatis, Cic. Mur. 4: apporter à sa plaidoirie non moins d'autorité que de talent.    - quicquid ad rem publicam adtulimus, Cic. Off. 1, 155: quels que soient les services que j'ai rendus à l'état. [st1]5 [-] apporter (une preuve, un exemple, une raison); alléguer, dire.    - testimonium adferre: produire un témoignage.    - argumentum adferre: apporter une preuve.    - exemplum adferre: donner un exemple.    - rationem adferre: donner une raison.    - rationes, cur hoc ita sit, afferre, Cic. Fin. 5: expliquer pourquoi il en est ainsi.    - ad ea quae dixi, adfer si quid habes, Cic. Att. 7, 9, 4: en réponse à ce que je t'ai dit, donne-moi ce que tu sais.    - aliquid (multa) adferre, cur (quamobrem): apporter un argument, beaucoup d'arguments pour prouver que.    - quid adferre potest, quamobrem voluptas sit summum bonum? Cic. de Or. 3, 78: quel argument peut-il apporter pour prouver que le plaisir est le souverain bien?    - cur credam, adferre possum, Cic. Tusc. 1, 70: je puis donner la raison de ma croyance.    - quid adferri potest cur non casu id evenerit? Cic. Div. 2: comment peut-on prouver que cela n'est pas dû au hasard?    - adfer, quem Fabiano possis praeponere, Sen. Ep. 100, 9: cite qui tu pourrais préférer à Fabianus.    - avec quod, ce fait que: firmissimum hoc adferri videtur, cur deos esse credamus, quod... Cic. Tusc. 1, 30: la preuve la plus forte, à ce qu'il semble, qu'on produise pour justifier la croyance en l'existence des dieux, c'est que...    - avec prop. inf.: adfers in extis cor non fuisse, Cic. Div. 2, 36: tu dis que dans les entrailles de la victime le coeur manquait. [st1]6 [-] apporter, occasionner; contribuer à, aider à.    - delectationem, dolorem, luctum, metum, spem: apporter du plaisir, de la douleur, le deuil, la crainte, l'espoir.    - adferre pacem, bellum, Cic. Phil. 6, 17: apporter la paix, la guerre.    - cladem populo Romano, multas alicui lacrimas adferre, Cic. Nat. 2, 8: être la cause d'un désastre pour le peuple romain, de bien des larmes pour qqn.    - videri proelium defugisse magnum detrimentum adferebat, Caes. BC. 1, 82, 2: paraître avoir esquivé la bataille causait un grand préjudice.    - negat diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre, Cic. Fin. 2, 87: il prétend que la durée ne contribue en rien au bonheur de la vie.    - hic numerus nihil adfert aliud nisi ut... Cic. Or. 170: ce rythme ne contribue à rien d'autre qu'à faire que...    - quid loci natura adferre potest, ut... Cic. Fat. 8: quelle influence déterminante le climat peut-il avoir, pour faire que... ? [st1]7 [-] rapporter, produire, rendre.    - agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt, Cic. Off. 1, 15: les terres fertiles qui produisent beaucoup plus de grain qu'on ne leur en a confié.    - talis ager post longam desidiam laetas segetes affert, Col. 2: une telle terre, après un long repos, produit une abondante moisson.    - plantae sinapis prima hieme translatae plus cymae vere adferunt, Col. 11: les pieds de sénevé, transplantés au commencement de l'hiver, produisent au printemps une cime plus développée.    - au fig. magnum proventum poetarum annus hic attulit, Plin. Ep. 1, 13: cette année a produit une abondante moisson de poètes.
    * * *
    adfĕro (affĕro), ferre, attŭli (adtŭli), allātum (adlātum) - tr. -    - inf. passif arch. adferrier, Plaut. Aul. 571. [st1]1 [-] apporter, porter à, porter vers.    - candelabrum Romam adferre, Cic. Verr. 4, 64: apporter un candélabre à Rome.    - Socrati orationem adferre, Cic. de Or. 1, 231: apporter un discours à Socrate.    - scyphos ad praetorem adferre, Cic Verr. 4, 32: apporter des coupes au préteur.    - tamquam vento adlatae naves, Liv. 44, 20, 7: vaisseaux pour ainsi dire apportés par le vent.    - afferre se (afferri), Virg.: se rendre, se diriger, s'avancer.    - afferre pedem, Cat.: se rendre, se diriger, s'avancer.    - aliquid ad aliquem (alicui) adferre: apporter qqch à qqn.    - adferre litteras ad aliquem (adferre litteras alicui), Cic.: apporter une lettre à qqn.    - nimium raro nobis abs te litterae adferuntur, Cic. Att. 1, 9, 1: on m'apporte trop rarement des lettres de toi.    - nuntium alicui adferre, Cic. Amer. 19: apporter une nouvelle à qqn.    - adfertur ei de quarta nuntius, Cic. Phil. 13, 19: on lui apporte la nouvelle concernant la quatrième légion.    - crebri ad eum rumores adferebantur, Caes. BG. 2, 1, 1: des bruits fréquents lui parvenaient.    - ego jussero cadum unum vini veteris a me adferrier, Plaut. Aul. 571: je te ferai porter de chez moi un tonneau de vin vieux. [st1]2 [-] apporter une nouvelle, annoncer.    - quietae res ex Volscis adferebantur, Liv. 6, 30, 7: on annonçait que les Volsques se tenaient tranquilles.    - quicquid huc erit a Pompeio adlatum, Cic. Fam. 7, 17, 5: toutes les nouvelles qu'on apportera ici de Pompée.    - nuntiarunt caedem consulis adlatam aegre tulisse regem, Liv. 22, 37, 2: ils annoncèrent que le roi avait supporté avec peine la nouvelle de la mort du consul.    - alii majorem adferentes tumultum nuntii occurrunt, Liv. 27, 33, 1: d'autres messagers se présentent à lui, apportant la nouvelle d'un trouble plus grand (plus alarmant).    - cum mihi de Q. Hortensii morte esset adlatum, Cic. Br. 1: comme la nouvelle m'avait été apportée de la mort d'Hortensius.    - adferre + prop. inf.: annoncer que, rapporter que.    - ita Caelius ad illam adtulit se aurum quaerere, Cic. Cael. 53: Caelius lui annonça qu'il cherchait de l'or.    - nuntii adferebant male rem gerere Darium, Nep. Milt. 3, 3: les messagers annonçaient que Darius n'était pas heureux dans son expédition.    - novos hostes consilia cum veteribus jungere haud incertis auctoribus Romam est adlatum, Liv. 4, 45, 3: on annonça à Rome de source certaine que de nouveaux ennemis faisaient cause commune avec les anciens.    - pro comperto adtulit Achmos statuisse progredi, Liv. 35, 29, 9: il annonça comme une nouvelle certaine que les Achéens avaient décidé de marcher de l'avant.    - adferre ut + subj.: apporter l’ordre de.    - ab Carthagine adlatum est ut Hasdrubal in Italiam exercitum duceret, Liv. 23, 27, 9: de Carthage l'ordre vint qu'Hasdrubal conduisît son armée en Italie. [st1]3 [-] porter sur, porter contre.    - vim alicui adferre, Cic. Pomp. 39: faire violence à qqn.    - manus alienis bonis adferre, Cic. Off. 2, 54: porter la main sur les biens d'autrui.    - manus alicui adferre, Cic. Quinct. 85: se livrer à des actes de violence sur qqn.    - beneficio suo manus adfert, Sen. Ben. 2, 5, 3: il enlève à son bienfait tout son prix.    - adferre sibi manus, Cic.: se tuer de sa propre main. [st1]4 [-] apporter en plus; apporter à mettre à.    - ita ut, quantum tuis operibus diuturnitas detrahet, tantum adferat laudibus, Cic. Marc. 12: en sorte que, tout ce que le temps enlèvera à ton oeuvre, il l'ajoutera à ta gloire.    - adferre non minus ad dicendum auctoritatis quam facultatis, Cic. Mur. 4: apporter à sa plaidoirie non moins d'autorité que de talent.    - quicquid ad rem publicam adtulimus, Cic. Off. 1, 155: quels que soient les services que j'ai rendus à l'état. [st1]5 [-] apporter (une preuve, un exemple, une raison); alléguer, dire.    - testimonium adferre: produire un témoignage.    - argumentum adferre: apporter une preuve.    - exemplum adferre: donner un exemple.    - rationem adferre: donner une raison.    - rationes, cur hoc ita sit, afferre, Cic. Fin. 5: expliquer pourquoi il en est ainsi.    - ad ea quae dixi, adfer si quid habes, Cic. Att. 7, 9, 4: en réponse à ce que je t'ai dit, donne-moi ce que tu sais.    - aliquid (multa) adferre, cur (quamobrem): apporter un argument, beaucoup d'arguments pour prouver que.    - quid adferre potest, quamobrem voluptas sit summum bonum? Cic. de Or. 3, 78: quel argument peut-il apporter pour prouver que le plaisir est le souverain bien?    - cur credam, adferre possum, Cic. Tusc. 1, 70: je puis donner la raison de ma croyance.    - quid adferri potest cur non casu id evenerit? Cic. Div. 2: comment peut-on prouver que cela n'est pas dû au hasard?    - adfer, quem Fabiano possis praeponere, Sen. Ep. 100, 9: cite qui tu pourrais préférer à Fabianus.    - avec quod, ce fait que: firmissimum hoc adferri videtur, cur deos esse credamus, quod... Cic. Tusc. 1, 30: la preuve la plus forte, à ce qu'il semble, qu'on produise pour justifier la croyance en l'existence des dieux, c'est que...    - avec prop. inf.: adfers in extis cor non fuisse, Cic. Div. 2, 36: tu dis que dans les entrailles de la victime le coeur manquait. [st1]6 [-] apporter, occasionner; contribuer à, aider à.    - delectationem, dolorem, luctum, metum, spem: apporter du plaisir, de la douleur, le deuil, la crainte, l'espoir.    - adferre pacem, bellum, Cic. Phil. 6, 17: apporter la paix, la guerre.    - cladem populo Romano, multas alicui lacrimas adferre, Cic. Nat. 2, 8: être la cause d'un désastre pour le peuple romain, de bien des larmes pour qqn.    - videri proelium defugisse magnum detrimentum adferebat, Caes. BC. 1, 82, 2: paraître avoir esquivé la bataille causait un grand préjudice.    - negat diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre, Cic. Fin. 2, 87: il prétend que la durée ne contribue en rien au bonheur de la vie.    - hic numerus nihil adfert aliud nisi ut... Cic. Or. 170: ce rythme ne contribue à rien d'autre qu'à faire que...    - quid loci natura adferre potest, ut... Cic. Fat. 8: quelle influence déterminante le climat peut-il avoir, pour faire que... ? [st1]7 [-] rapporter, produire, rendre.    - agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt, Cic. Off. 1, 15: les terres fertiles qui produisent beaucoup plus de grain qu'on ne leur en a confié.    - talis ager post longam desidiam laetas segetes affert, Col. 2: une telle terre, après un long repos, produit une abondante moisson.    - plantae sinapis prima hieme translatae plus cymae vere adferunt, Col. 11: les pieds de sénevé, transplantés au commencement de l'hiver, produisent au printemps une cime plus développée.    - au fig. magnum proventum poetarum annus hic attulit, Plin. Ep. 1, 13: cette année a produit une abondante moisson de poètes.
    * * *
        Affero, pen. corr. affers, attuli, pen. cor. allatum, pen. prod. afferre. Apporter.
    \
        Afferre ad os cibum manu. Plin. Porter la viande au bec, Appasteler.
    \
        Afferre se aliquo. Virgil. S'approcher, ou Venir en quelque lieu.
    \
        Quod ab ipso allatum est, sibi esse id relatum putet. Terent. On luy a faict de tel pain soupe.
    \
        Negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate viuendum aliquid afferre. Ci. Proficter, ou servir de quelque chose.
    \
        Nihil afferunt quo iucundius viuamus. Cic. Ne nous aident en rien pour vivre plus joyeusement.
    \
        Afferre aliquid ad remp. Cic. Aider, Proficter quelque chose au commun.
    \
        Afferre aliquid ad communem fructum. Cic. Aider, et porter aucun profict aux hommes.
    \
        Afferre, pro eo quod est nuntiare. Cic. Attulerunt, Caesarem iter habere Capuam. Ils ont apporté les nouvelles que Cesar, etc.
    \
        Afferre ad aliquem. Cic. Rapporter et dire à aucun.
    \
        Nihil afferunt, qui in re gerendaversari senectutem negant. Cic. Ils ne dient ou alleguent rien à propos, Ils n'ont raisons qui vaillent.
    \
        An aetatem afferret? Cic. S'excusera il sur l'aage? Alleguera il l'aage pour excuse?
    \
        Ad ea quae dixi affer, siquid habes. Cic. Apporte, Ameine, Allegue quelque chose à l'encontre de ce que j'ay dict.
    \
        Afferre crimen in iudicium. Cic. Proposer un cas de crime à l'encontre de quelcun.
    \
        Afferre ad defensionem. Cic. Alleguer pour sa defense.
    \
        Communes vtilitates in medium afferre. Cic. Communiquer, Mettre en commun.
    \
        Afferre accessionem. Cic. Accroistre et augmenter.
    \
        Adiumentum alicui ad aliquam rem. Cic. L'aider à faire quelque chose.
    \
        AEs alienum attulit mihi haec res. Cic. M'a endebté.
    \
        Amaritudinem. Plin. Faire amer.
    \
        Animum vacuum ad scribendum. Cic. Avoir l'esprit delivre quand on se met à escrire.
    \
        Animum alicui. Cic. Donner courage, L'encourager.
    \
        Argumentum afferunt, quod, etc. Plin. Ils le prouvent par ceste raison, que, etc.
    \
        Authoritatem. Plin. Cic. Donner reputation et authorité, Faire qu'on soit plus estimé.
    \
        Calamitatem et cladem. Cic. Apporter dommage irreparable.
    \
        Causam. Terent. Alleguer raison pourquoy.
    \
        Causam. Cic. Bailler occasion.
    \
        Causam mortis. Cic. Donner occasion de mort.
    \
        Causam quoniam. Plin. Causam afferentes, quoniam in Thessalia, etc. Disants que c'estoit pour cause et raison que, etc.
    \
        Quum attulisset nullam causam quae istam, etc. Cic. Veu qu'il ne scavoit dire cause vallable qui, etc.
    \
        Commutationem voluntatis. Cic. Faire changer de volunte.
    \
        Compertum. Liu. Rapporter pour certain, Apporter certaines nouvelles.
    \
        Confidentiam. Caelius ad Cic. Donner hardiesse et asseurance.
    \
        Coniecturam. Cic. Donner quelque enseigne et argument, Donner conjecture.
    \
        Consecutionem voluptatis. Cic. Donner jouyssance de volupté.
    \
        Consilium alicui. Cic. Donner conseil.
    \
        Consolationem alicui malo. Cic. Donner confort en quelque adversité.
    \
        Constantiam. Cic. Donner constance.
    \
        Consuetudinem seruiendi liberae ciuitati. Cic. L'accoustumer à son obeissance.
    \
        Contemptionem ad omnes. Caesar. Faire mespriser de touts, et qu'on n'en tienne compte.
    \
        Crimen falsum alicui. Cic. Imposer crime à aucun.
    \
        Cumulum aliquem artibus aliorum. Cic. Donner quelque accroissement.
    \
        Curam. Cic. Donner soulci, Mettre en soulci.
    \
        Delectationem. Cic. Donner plaisir.
    \
        Dentes in dominum. Varro. Mordre son maistre.
    \
        Desperationem. Caesar. Mettre en desespoir.
    \
        Detrimentum. Caesar. Cic. Porter dommage.
    \
        Difficultatem alicui rei vel homini. Cic. Rendre une chose malaisee à faire, Donner empeschement.
    \
        Dolorem capitis. Plin. Causer, ou faire douleur de teste.
    \
        Dubitationem. Cic. Mettre en doubte.
    \
        Egestatem alicui. Cic. Mettre en povreté.
    \
        Errorem animis. Cic. Faire errer.
    \
        Excusationem. Cic. Alleguer excusation.
    \
        Exemplum. Plin. Alleguer exemple.
    \
        Exilium. Cic. Causer bannissement, Estre cause de bannissement.
    \
        Expectationem. Quintil. Mettre en attente.
    \
        Facultatem. Cic. Apporter commodité.
    \
        Affertur fama. Liu. On apporte nouvelles, On fait courir le bruit, Le bruit est.
    \
        Neque vlla de eius reditu fama ferebatur. Caesar. Il n'en estoit aucun bruit, On n'en parloit aucunnement.
    \
        Fastidium alicui. Cic. Apporter desgoustement, Desgouster.
    \
        Fastidia cibo affert haec res. Colum. Elle desgouste.
    \
        Fidem alicui rei. Liuius. Faire foy de quelque chose, Faire croire quelque chose.
    \
        Fiduciam. Caesar. Donner asseurance.
    \
        Finem tributorum. Cic. Mettre fin.
    \
        Florem afferre dicuntur arbores. Colum. Porter fleur.
    \
        Hilaritatem, vel iucunditatem, aut laetitiam. Pli. Cic. Mettre en joye, Resjouir.
    \
        Honorem. Plin. Faire ou porter honneur.
    \
        Iacturam. Colum. Porter dommage, ou perte.
    \
        Incrementum. Cic. Donner accroissement.
    \
        Inertiam alicui. Cic. Faire paresseux et nonchalant.
    \
        Initium morbi. Celsus. Causer le commencement de la maladie.
    \
        Interitum. Cic. Apporter la mort et destruction ou ruine.
    \
        Laborem. Cic. Donner peine et travail.
    \
        Lachrymas alicui. Cic. Luy apporter grand dueil.
    \
        Laetitiam alicui. Cic. Le resjouir.
    \
        Languorem alicui. Cic. Le faire paresseux et nonchalant.
    \
        Laudem alicui. Cic. Apporter loz ou louange.
    \
        Leuationem. Cic. Donner allegeance.
    \
        Literas. Cic. Apporter lettres à aucun.
    \
        Luctum alicui. Cic. Causer, ou Apporter dueil.
    \
        Manus alicui. Cic. Mettre la main sur luy, Le battre.
    \
        Manus sibi. Plancus ad Ciceronem. Se deffaire soymesme, Se tuer.
    \
        Manus bonis alienis. Cic. Prendre, Ravir les biens d'autruy.
    \
        Manus vulneribus. Cic. Renouveler les douleurs.
    \
        Medicinam. Cic. Porter medecine.
    \
        Memoriam. Cic. Faire souvenir.
    \
        Metum alicui. Cic. Faire paour.
    \
        Molestiam. Cic. Faire, ou Donner ennuy et fascherie.
    \
        Moram alicui rei. Cic. Empescher et retarder.
    \
        Morbum alicui. Plaut. Faire malade.
    \
        Mortem vno ictu. Cic. Tuer tout d'un coup.
    \
        Motum animis. Cic. Esmouvoir les cueurs.
    \
        Munus Reip. Cic. Faire un bien et profict à la republique.
    \
        Necessitatem. Cic. Contraindre.
    \
        Neruos et industriam. Cic. Employer sa force et son esprit, ou son industrie.
    \
        Necem. Plin. Faire mourir. Vide NEX.
    \
        Nuntium. Cic. Apporter nouvelle.
    \
        Obliuionem tristitiae. Plin. Faire oublier.
    \
        Obscuritatem orationi. Cic. Obscurcir.
    \
        Odium. Plin. Faire hair, Engendrer haine.
    \
        Odium quod in ipsum attulerant. Cic. La haine dont ils estoyent venuz garnis à l'encontre de luy.
    \
        Odium maius affert mihi haec res, quam etc. Cela me desplaist plus, ou Me porte plus d'ennuy et de desplaisir, que etc.
    \
        Offensionem. Cic. Faire desplaisir, Offenser.
    \
        Magnam haec res illis offensionem ad omnes attulit. Caesar. Cela les mist fort en la malegrace de touts.
    \
        Opem alicui. Terent. Aider.
    \
        Opinionem populo. Cic. Mettre les gents en opinion.
    \
        Pacem animis. Cic. Mettre en repos d'esprit.
    \
        Pacem ad aliquam. Plaut. Apporter paix.
    \
        Pauorem. Plin. Faire paour, Donner crainte.
    \
        Pedem. Catul. Venir.
    \
        Periculum. Caelius ad Ciceronem. Mettre en danger.
    \
        Perniciem. Cic. Porter dommage, ou malencontre.
    \
        Perturbationem rerum. Brutus ad Ciceronem. Mettre en trouble et desarroy.
    \
        Pestem. Cic. Apporter grand'malencontre.
    \
        Pestilentiam. Plin. Amener la peste.
    \
        Pondus. Cic. Permagnum pondus affert beneuolentia erga illum. L'amor qu'il ha envers luy fait beaucoup, Cela y aide fort.
    \
        Quaestionem. Cic. Quaestionem attulerunt poetae, quidnam esset illud, etc. Ont mis en doubte, Ont doubté, Ont demandé.
    \
        Rationem quoniam, et Rationes cur. Plin. Donner, ou Alleguer raison, Prouver par raison.
    \
        Religionem afferre alicui. Cic. Mettre quelcun en scrupule de conscience.
    \
        Repulsam attulit haec res. Cic. Cela a esté cause que j'ay esté refusé et esconduict.
    \
        Requiem. Ouid. Donner, ou apporter repos.
    \
        Affertur rumoribus spes. Cic. Le commun bruit donne esperance.
    \
        Afferuntur rumores ad eum. Caesar. On luy rapporte.
    \
        Salutem. Caesar. Cic. Sauver.
    \
        Satietatem. Cic. Saouler.
    \
        Scientiam. Cic. Affert vetustas incredibilem scientiam. Apporte et donne congnoissance si grande, qu'on ne scauroit croire.
    \
        Seditiones. Cic. Mettre en dissention.
    \
        Sententiam. Cic. Dire son opinion.
    \
        Solicitudinem affert haec res. Plancus ad Ciceronem. Engendre un soulci.
    \
        Solatium. Cic. Donner soulas.
    \
        Somnum. Cic. quod et somnum inducere, et Conciliare somnum dicitur. Faire dormir.
    \
        Spem. Cic. Donner esperance.
    \
        Splendorem voci. Plin. Esclarcir la voix, Faire la voix clere et nette.
    \
        Sumptum alicui. Cic. Faire coustange à un autre.
    \
        Suppetias. Plaut. Donner secours.
    \
        Suspicionem. Cic. Donner souspecon.
    \
        Tabem gregi. Colum. Faire devenir en chartre et seicher.
    \
        Taedium. Liu. Fascher, Ennuyer, Attedier.
    \
        Terrorem. Id est Terrere. Liuius. Espovanter, Faire paour, et frayeur.
    \
        Terrores ad aliquem. Cic. Rapporter choses qui sont à craindre, et qui font paour.
    \
        Testimonium. Caesar. Prouver, Bailler preuve.
    \
        Torporem. Plin. Faire appesantir et eslourdir.
    \
        Vim. Cic. Faire violence.
    \
        Vim afferre virgini. Cic. Violer, Prendre par force.
    \
        Vim vitae et corpori. Cic. Se tuer.
    \
        Vim et celeritatem afferre. Cic. Donner force et vistesse.
    \
        Vim in docendo. Cic. Contraindre à croire.
    \
        Afferre vim, pro Cogere. Cic. Contraindre, Forcer.
    \
        Affert aliam vitam haec dies. Terent. Requiert tresestroictement.
    \
        Vtilitatem aliquam. Quintil. Apporter quelque profict.
    \
        Affertur, Impersonale. Liu. Les nouvelles sont venues que, etc.

    Dictionarium latinogallicum > affero

См. также в других словарях:

  • Pacem — (lat., den Frieden), 1) Agnus Dei, welches der katholische Priester nach der Messe den Diakonen od. dem Volke mit den Worten: Pax domini vobiscum, zum Küssen reicht; 2) eine silberne od. vergoldete Münze mit dem Bilde eines Heiligen od. des… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Pacem — (lat.), »Frieden« (wünsche ich dir); s. Pax …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Pacem — (lat., »den Frieden«), s.v.w. Kußtafel (s.d.); auch das Heiligenbild am Rosenkranz; auch der bei der Firmung erteilte Backenstreich; P. schlagen = die Betglocke ziehen …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Pacem in Terris — Жанр: Энциклика …   Википедия

  • Pacem in terris — (latin ou en français (titre entier) Paix sur la Terre : Sur l’établissement d’une paix universelle dans la vérité, justice, charité et liberté, est une encyclique du pape Jean XXIII signée le 1er avril 1963. C’est une des plus… …   Wikipédia en Français

  • Pacem in Terris — was a papal encyclical issued by Pope John XXIII on 11 April 1963. It remains one of the most famous of 20th century encyclicals and established principles that featured in some of the documents of the Second Vatican Council and of later popes.… …   Wikipedia

  • Pacem in Terris — (latin ou en français (titre entier) Paix sur la Terre : Sur l’établissement d’une paix universelle dans la vérité, justice, charité et liberté, est une encyclique du pape Jean XXIII signée le 1er avril 1963. C’est une des plus… …   Wikipédia en Français

  • pacem conciliare — index mediate Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Pacem in terris — encyclique de Jean XXIII (11 avr. 1963) demandant aux hommes de bonne volonté de faire régner la paix sur la terre et la justice sociale …   Encyclopédie Universelle

  • Pacem in terris — Pacem in tẹrris   [lateinisch »Friede auf Erden«], Enzyklika Papst Johannes XXIII. vom 11. 4. 1963, eine Darstellung der katholischen Friedenslehre mit konkreten Forderungen für die Gegenwart (z. B. Schaffung einer überstaatlichen Weltgewalt und …   Universal-Lexikon

  • Pacem in terris — Briefmarke 1969 Pacem in terris („Über den Frieden auf Erden“) ist der Titel einer von Papst Johannes XXIII. am 11. April 1963 veröffentlichten Enzyklika „über den Frieden unter allen Völkern in Wahrheit, Gerechtigkeit, Liebe und Freiheit“.… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»