Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

ob+haec

  • 121 volō

        volō (2d pers. vīs, 3d pers. volt or vult, plur. volumus, voltis or vultis, volunt; vīn for vīsne, T., H.; sīs for sī vīs, T., C., L.), voluī, velle    [1 VOL-], to will, wish, want, purpose, be minded, determine: Nolo volo, volo nolo rursum, I won't I will, I will I won't again, T.: Nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro, T.: quis est cui velle non liceat? who is not free to wish?: sed ego hoc ipsum velle miserius esse duco quam, etc., i. e. that very ambition: inest velle in carendo, wanting includes wishing: ait rem seriam Velle agere mecum, T.: quod eas quoque nationes adire volebat, Cs.: si haec relinquere voltis, S.: cuicunque nocere volebat, Vestimenta dabat, H.: quid arbitramini Rheginos merere velle ut Venus illa auferatur? would take for, etc.: Fabula quae posci volt et spectata reponi, i. e. which is meant to be in demand, etc., H.: sed licere, si velint, in Ubiorum finibus considere, Cs.: daret utrum vellet, subclamatum est, L.; cf. volo Dolabellae valde desideranti, non reperio quid, i. e. to dedicate some book: neminem notā strenui aut ignavi militis notasse volui, I have decided to mark no one, etc., L.: Sunt delicta quibus ignovisse velimus, i. e. which should be pardoned, H.: edicta mitti ne quis... coisse aut convenisse causā sacrorum velit, L.; cf. Interdico, ne extulisse extra aedīs puerum usquam velis, T.: Oscula praecipue nulla dedisse velis (i. e. noli dare), O.: nostri... leges et iura tecta esse volue<*>unt: sociis maxime lex consultum esse volt: Id nunc res indicium haec facit, quo pacto factum volueris, shows why you wished it to be done, T.: Hannibal non Capuam neglectam volebat, L.: liberis consultum volumus propter ipsos: scin' quid nunc facere te volo? T.: vim volumus exstingui: qui salvam rem p. vellent esse, L.: si vis me flere, H.: qui se ex his minus timidos existimari volebant, Cs.: si me vivom vis, pater, Ignosce, if you wish me to live, T.: soli sunt qui te salvum velint: regnari tamen omnes volebant, that there should be a king, L.: mihi volo ignosci, I wish to be pardoned: quid vis, nisi ut maneat Phanium? T.: velim ut tibi amicus sit: Ducas volo hodie uxorem, T.: volo etiam exquiras quid Lentulus agat?: nullam ego rem umquam in vitā meā Volui quin, etc., I never had any wish in my life, etc., T.: (dixit) velle Hispaniam, he wanted Spain (as a province): nummos volo, I want the money: si amplius obsidum vellet, dare pollicentur, Cs.: pacem etiam qui vincere possunt, volunt, L.: quorum isti neutrum volunt, acknowledge neither: voluimus quaedam, we aspired to certain things: si plura velim, if I wished for more, H.—With acc. of person, to call for, demand, want, wish, desire: Quis me volt? T.: Centuriones trium cohortium me velle postridie: Sosia, Adesdum, paucis te volo (sc. verbis), I want a few words with you, T.: quam volui nota fit arte meā, she whom I love, O.: illam velle uxorem, to want her for a wife, T.—With acc. of person and thing, to want... of, require... from: Num quid aliud me vis? T.: si quid ille se velit, etc., Cs.—With dat. of person for whom a wish is expressed: Praesidium velle se senectuti suae, wants a guard for his old age, T.: nihil est mali quod illa non filio voluerit, she wished her son every misfortune.—Esp., with bene or male: tibi bene ex animo volo, I heartily wish you well, T.: qui mihi male volunt, my enemies, T. —With causā and gen. of person, to be interested in, be concerned for, be well disposed to: te ipsius causā vehementer omnia velle, heartily wish him all success; cf. qui nostrā causā volunt, our friends. —With subj., in softened expressions of desire or command: ego quae in rem tuam sint, ea velim facias (i. e. fac), T.: eum salvere iubeas velim, please salute him: velim mihi ignoscas, I beg your pardon: haec pro causā meā dicta accipiatis velim, L.: Musa velim memores, etc., H.: de Menedemo vellem verum fuisset, I wish it had been true: vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus, I wish I could, etc.; cf. Tum equidem istuc os tuum inpudens videre nimium vellem! I wish I could have seen, etc., T.: Abiit, vah! rogasse vellem, I wish I had asked him, T.: Et vellem, et fuerat melius, V.: vellem tum tu adesses, I wish you could be present: vellem Idibus Martiis me ad cenam invitasses, I wish you had invited, etc.: de tuis velim ut eo sis animo, quo debes esse: quod faxitis, deos velim fortunare, L.: virum me natum vellem, would I had been born a man, T.: Nunc mihi... Vellem, Maeonide, pectus inesse tuum, O.: Te super aetherias errare licentius auras Haud pater ille velit, etc., i. e. volt, V.: velim scire ecquid de te recordere: sed multitudo ea quid animorum... habeat scire velim, L.: nec velim (imitari, etc.) si possim: trīs eos libros maxime nunc vellem, I would like to have.—In concessive phrases with quam, however, however much: quod illa, quam velit sit potens, numquam impetravisset (i. e. quamvis sit potens), however powerful she may be: exspectate facinus quam voltis improbum, never so wicked: quam volent in conviviis faceti sint.—Parenthet., in the phrase, sī vīs (contracted sīs; colloq.), if you please, if you will: paulum opperirier, Si vis, T.: dic, si vis, de quo disputari velis: addam, si vis, animi, etc., if you will.—To intend, purpose, mean, design, be minded, be about: Puerumque clam voluit exstinguere, T.: hostis hostem occidere volui, L.: at etiam eo negotio M. Catonis splendorem maculare voluerunt, it was their purpose: rem Nolanam in ius dicionemque dare voluerat Poeno, L.: idem istuc, si in vilitate largiri voluisses, derisum tuum beneficium esset, if you had offered to grant the same thing during low prices, etc.: sine me pervenire quo volo, let me come to my point, T.: scripsi, quem ad modum quidem volui, etc., as I intended: ego istos posse vincere scio, velle ne scirem ipsi fecerunt, L.: quae ipsi qui scripserunt voluerunt volgo intellegi, meant to be understood by all.—To try, endeavor, attempt, aim: quas (i. e. magnas res) qui impedire volt, is et infirmus est mollisque naturā, et, etc.: audes Fatidicum fallere velle deum? do you dare attempt? O.: His respondere voluit, non lacessere, meant to answer, not to provoke, T.: quid aliud volui dicere? did I mean to say, T.: ait se velle de illis HS LXXX cognoscere, that he meant, i. e. was about: sed plane quid velit nescio.—To resolve, conclude, determine, require: uti tamen tuo consilio volui, concluded to follow your advice: Siculi... me defensorem calamitatum suarum... esse voluerunt: si a me causam hanc vos (iudices) agi volueritis, if you resolve.—Ellipt.: veremur quidem vos, Romani, et, si ita voltis, etiam timemus, L.: cadentque vocabula, si volet usus (i. e. ea cadere), H.—To be willing, be ready, consent, like, acquiesce: ei laxiorem diem daturos, si venire ad causam dicendam vellet, L.: qui se ait philosophari velle, that he liked philosophizing: Patri dic velle, that you consent (sc. uxorem ducere), T.: cum alter verum audire non volt, refuses: obtinuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis virīs salubrīs vellent rei p. esse, to permit the tribunitian power to be useful to the republic, L.: cum P. Attio agebant ne suā pertinaciā omnium fortunas perturbari vellet, Cs.: duodecim tabulae furem interfici inpune voluerunt.—To do voluntarily, act intentionally: si voluit accusare, pietati tribuo; si iussus est, necessitati, if he accused of his own free will: (quaeritur) sitne oratoris risum velle movere, on purpose; cf. tu selige tantum, Me quoque velle velis, anne coactus amem, O.—To be of opinion, imagine, consider, think, mean, pretend, claim, hold, assert, assume: ergo ego, inimicus, si ita voltis, homini, amicus esse rei p. debeo: erat Mars alter, ut isti volunt, L.: isto ipso in genere in quo aliquid posse vis, in which you imagine you have some influence: in hoc homo luteus etiam callidus ac veterator esse volt, pretends to be: est genus hominum qui esse primos se omnium rerum volunt, Nec sunt, T.: si quis—quod illi volunt invidiosius esse—Claudius diceret, L.: voltis, nihil esse in naturā praeter ignem: si tam familiaris erat Clodiae quam tu esse vis, as you say he is: quae ego vellem non esse oratoris, what I claimed to be beyond the orator's province: restat ut omnes unum velint, are of one opinion: bis sumpsit quod voluit, i. e. begged the question.—In interrog. clause with quid, to mean, signify, intend to say, mean to express: sed tamen intellego quid velit: quid tibi vis? what do you mean by all this? T.: pro deum fidem, quid vobis voltis? L.: quid sibi vellet (Caesar)? cur in suas possessiones veniret? Cs.: avaritia senilis quid sibi velit, non intellego, what is the meaning of the phrase: tacitae quid volt sibi noctis imago? O.—With weakened force, as an auxiliary, or in periphrasis, will, shall: illa enim (ars) te, verum si loqui volumus, ornaverat: eius me compotem facere potestis, si meminisse voltis, etc., L.: Vis tu urbem feris praeponere silvis? will you prefer, etc., H.: tu tantum fida sorori Esse velis, i. e. fida sis, O.: si id confiteri velim, tamen istum condemnetis necesse est, if I should acknowledge: si quis velit ita dicere... nihil dicat, chooses to say, etc.: quā re oratos vos omnīs volo Ne, etc., T.: Esse salutatum volt te mea littera primum, O.—Redundant after noli or nolite: nolite, iudices, hunc velle maturius exstingui volnere vestro quam suo fato, do not resolve.—Of expressions of authority, to determine, resolvē, decree, demand, require, enact: utrum populus R. eum (honorem) cui velit, deferat: senatus te voluit mihi nummos dare: exercitūs quos contra se aluerint velle dimitti, Cs.: quid fieri velit praecipit, gives his orders, Cs.: sacra Cereris summā maiores nostri religione confici voluerunt, i. e. established the custom of celebrating: nostri maiores... insui voluerunt in culeum vivos, etc., made a law, that, etc.: Corinthum exstinctum esse voluerunt, should be (and remain) destroyed: volo ut mihi respondeas, I require you to answer: nuntia Romanis, Caelestes ita velle, ut Roma caput terrarum sit, L. —Esp., in the formula of asking a vote upon a law or decree: novos consules ita cum Samnite gerere bellum velitis, ut omnia ante nos bella gesta sunt, L.: plebes sic iussit—quod senatus... censeat, id volumus iubemusque, L.—To choose rather, prefer: a multis (studiis) eligere commodissimum quodque, quam sese uni alicui velle addicere: malae rei quam nullius duces esse volunt, L.
    * * *
    I
    velle, volui, - V
    wish, want, prefer; be willing, will
    II
    volare, volavi, volatus V
    III
    volunteers (pl.); (in the Second Punic War)

    Latin-English dictionary > volō

  • 122 accepte

    ac-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. ( fut. perf. accepso = accepero, Pac. ap. Non. 74, 31, or Rib. Trag. Rel. 118) [capio], to accept.
    I.
    In gen., to take a person or thing to one's self: leno ad se accipiet hominem et aurum, will take the man and his money to himself (into his house), Plaut. Poen. 1, 1, 51.
    a.
    Of things received by the hand, to take, receive: cette manus vestras measque accipite, Enn. ap. Non. 85, 1 (Trag. v. 320 ed. Vahl.):

    ex tua accepi manu pateram,

    Plaut. Amph. 2, 2, 132; hence, trop. of the word given, the promise, with which a grasping of the hand was usually connected: accipe daque fidem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.; so in the Gr. pista dounai kai labein); cf. Plaut. Trin. 2, 4, 87; so Verg. A. 8, 150;

    in Ter. of a person to be protected: hanc (virginem) accepi, acceptam servabo,

    Ter. And. 1, 5, 62; cf. Cic. Fam. 7, 5, and Sall. C. 6, 5, —
    b.
    Of things received or taken by different parts of the body: accipite hoc onus in vestros collos, Cato ap. Non. 200, 23:

    gremio,

    Verg. A. 1, 685:

    oculis aut pectore noctem (i. e. somnum),

    id. ib. 4, 531.—
    c.
    In gen., very freq.,
    (α).
    as implying action, to take, to take possession of, to accept (Gr. dechesthai);
    (β).
    of something that falls to one's share, to get, to receive, to be the recipient of (Gr. lambanein).—
    (α).
    To take, accept:

    hanc epistulam accipe a me,

    take this letter from me, Plaut. Ps. 2, 2, 52; 4, 2, 26; cf. id. Ep. 3, 4, 26:

    persuasit aliis, ut pecuniam accipere mallent,

    Cic. Off. 2, 23, 82:

    condicionem pacis,

    Caes. B. G. 2, 15:

    armis obsidibusque acceptis Crassus profectus est,

    after he had taken into his possession the arms and hostages, id. ib. 3, 23:

    divitias,

    Nep. Epam. 4, 3:

    aliquid a patre,

    to inherit, id. Timoth. 1, 1; id. Att. 1:

    accipe et haec, manuum tibi quae monumenta mearum sint,

    Verg. A. 3, 486 al. —Hence to receive or entertain as guest:

    haec (tellus) fessos placidissima portu accipit,

    Verg. A. 3, 78:

    Laurentes nymphae, accipite Aenean,

    id. ib. 8, 71; 155; Ov. M. 8, 655 al.—Of admittance to political privileges:

    Nomentani et Pedani in civitatem accepti,

    Liv. 8, 14; cf. Cic. Off. 1, 11, 35:

    magnifice volo summos viros accipere,

    Plaut. Ps. 1, 2, 34:

    in loco festivo sumus festive accepti,

    id. ib. 5, 19; so id. Cist. 1, 1, 12; id. Men. 5, 2, 44; id. Pers. 1, 1, 32, etc.; Ter. Eun. 5, 9, 52; Lucr. 3, 907; Cic. Att. 16, 6; Ov. F. 2, 725 al.—Hence also ironically, to entertain, to treat, deal with:

    ego te miseris jam accipiam modis,

    Plaut. Aul. 4, 4, 3:

    hominem accipiam quibus dictis maeret,

    id. Men. 5, 1, 7:

    indignis acceptus modis,

    Ter. Ad. 2, 1, 12. Perh. also Lucil. ap. Non. 521, 1: adeo male me accipiunt decimae, treat or use me ill, deal harshly with me; and ib. 240, 8: sic, inquam, veteratorem illum vetulum lupum Hannibalem acceptum (Non. explains the latter in a very unusual manner, by deceptum).—
    (β).
    To get, to receive, to be the recipient of, Pac. ap. Non. 74, 31; Lucr. 1, 819, 909; 2, 762, 885, 1009:

    ictus,

    id. 4, 1048 (cf. Verg. A. 3, 243: vulnera accipiunt tergo): aridior nubes accipit ignem, takes or catches fire, Lucr. 6, 150; Caes. B. G. 1, 48:

    humanitatem iis tribuere debemus, a quibus accepimus,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 9:

    pecuniam ob rem judicandam,

    id. Verr. 1, 38:

    luna lumen solis accipit,

    id. de Or. 3, 45; cf. Hor. Ep. 1, 10, 17:

    praeclarum accepimus a majoribus morem,

    Cic. Off. 3, 10, 44: praecepta, Caes. B. G. 2, 6: accepi tuas litteras (in another sense than above), I have received your letter, it has reached me (allatae sunt ad me), Cic. Fam. 1, 9, 14; 2, 1, 1; 10, 1 al.:

    acceptā injuriā ignoscere quam persequi malebant,

    Sall. C. 9, 3; Caes. B. G. 2, 33:

    calamitatem,

    ib. 1, 31:

    detrimenta,

    ib. 5, 22; cf. Cic. Mur. 21, 44 al. So often of dignities and offices:

    provinciam,

    id. Fam. 2, 10, 2:

    consulatum,

    Suet. Aug. 10:

    Galliam,

    id. Caes. 22 al.
    II.
    In partic.
    A.
    To take a thing by hearing, i. e.,
    1.
    To hear, to perceive, to observe, to learn (cf. opp. do = I give in words, i. e. I say): hoc simul accipe dictum, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204): quod ego inaudivi, accipite, Pac. ap. Non. 126, 22 (Rib. Trag. Rel. p. 81): hoc etiam accipe quod dico, Lucil. ap. Non. 240, 1:

    carmen auribus,

    Lucr. 4, 983 (so id. 6, 164); 1, 270; cf. Verg. A. 2, 65:

    voces,

    Lucr. 4, 613 (so 6, 171):

    si te aequo animo ferre accipiet,

    Ter. And. 2, 3, 23:

    quae gerantur, accipies ex Pollione,

    Cic. Fam. 1, 6; 1, 9, 4; Liv. 1, 7. —Hence very freq. in the histt., to get or receive intelligence of any thing, to learn:

    urbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Trojani,

    as I have learned, Sall. C. 6, 1, and so al.—
    2.
    To comprehend or understand any thing communicated:

    haud satis meo corde accepi querelas tuas,

    Plaut. Cas. 2, 2, 18:

    et si quis est, qui haec putet arte accipi posse,

    Cic. de Or. 1, 25, 114:

    ut non solum celeriter acciperet, quae tradebantur, etc.,

    Nep. Att. 1, 3; so Quint. 1, 3, 3; 2, 9, 3 al.—
    3.
    With the accessory idea of judging, to take a thing thus or thus, to interpret or explain, usually constr. with ad or in c. acc.:

    quibus res sunt minus secundae... ad contumeliam omnia accipiunt magis,

    the more unfortunate one is, the more inclined is he to regard every thing as an insult, Ter. Ad. 4, 3, 15:

    in eam partem accipio,

    id. Eun. 5, 2, 37; cf. Cic. Fam. 10, 6; id. Att. 16, 6; Ter. Eun. 1, 2, 2:

    non recte accipis,

    you put a wrong construction upon this, id. And. 2, 2, 30:

    quae sibi quisque facilia factu putat, aequo animo accipit,

    Sall. C. 3, 2.— Hence: accipere aliquid omen, or in omen, to regard a thing as a ( favorable) omen, to accept the omen (cf. dechesthai ton oiônon), Cic. Div. 1, 46, 103; 2, 40, 83; Liv. 1, 7, 11; 21, 63 fin.; Tac. H. 1, 62; id. A. 1, 28; 2, 13; Flor. 4, 12, 14 al.—Hence poet.:

    accipio agnoscoque deos,

    Verg. A. 12, 260; cf. Ov. M. 7, 620.—
    B.
    To take a thing upon one's self, to undertake (syn. suscipio):

    accipito hanc ad te litem,

    Plaut. Most. 5, 2, 23: meā causā causam accipite, Ter. Hec. alt. prol. 47; cf. Cic. Fam. 7, 24; so id. Verr. 2, 3, 22; Quint. 20 al.—Hence also,
    C.
    To bear, endure, suffer any thing disagreeable or troublesome:

    hanccine ego ut contumeliam tam insignem ad me accipiam!

    Ter. Eun. 4, 7, 1:

    nil satis firmi video, quamobrem accipere hunc me expediat metum,

    id. Heaut. 2, 3, 96; 5, 1, 59; id. Eun. 4, 6, 24; id. Ad. 2, 1, 53; id. Ph. 5, 2, 4; Cic. Tusc. 5, 19, 56:

    calamitatem,

    id. Off. 3, 26:

    injuriam,

    id. ib. 1, 11 al.—
    D.
    To accept a thing, to be satisfied with, to approve: dos, Pamphile, est decem talenta; Pam.:

    Accipio,

    Ter. And. 5, 4, 48:

    accepit condicionem, dein quaestum accipit,

    id. ib. 1, 1, 52:

    visa ista... accipio iisque interdum etiam assentior, nec percipio tamen,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    preces suas acceptas ab dis immortalibus ominati,

    Liv. 42, 30, 8 Drak. Cf. Herz, Caes. B. G. 5, 1: “equi te esse feri similem, dico.” Ridemus et ipse Messius: “accipio.” I allow it, Exactly so, Hor. S. 1, 5, 58.—
    E.
    In mercant. lang., t. t., to receive or collect a sum:

    pro quo (frumento) cum a Varinio praetore pecuniam accepisset,

    Cic. Fl. 45; hence subst.: acceptum, i, n., the receipt, and in account-books the credit side:

    in acceptum referre alicui,

    to carry over to the credit side, to place to one's credit, Cic. Verr. 1, 36, 57; id. Rosc. Com. 2; id. Phil. 2, 16; id. Caec. 6, 17; Hor. Ep. 2, 1, 234 (opp. datum or expensum).—Hence also trop., to owe or be indebted to one, in a good or a bad sense:

    ut esset nemo qui non mihi vitam suam, liberos, remp. referret acceptam,

    Cic. Phil. 2, 5:

    omnia mala, quae postea vidimus, uni accepta referemus Antonio,

    ascribe, id. ib. 22; Caes. B. G. 8, 58; id. B. C, 3, 57: Acceptum [p. 18] refero versibus, esse nocens, Ov. Trist. 2, 10. —
    F.
    In the gram m., to take a word or phrase thus or thus, to explain a word in any manner:

    adversus interdum promiscue accipitur,

    Charis. p. 207 P. al.—(Syn. nanciscor and adipiscor: he to whom something is given, accipit; he who gets by a fortunate occurrence, nanciscitur; he who obtains it by exertion, adipiscitur. Sumimus ipsi: accipimus ab alio,” Vel. Long. p. 2243 P.—“Inter tenere, sumere et accipere hoc interest, quod tenemus quae sunt in nostra potestate: sumimus posita: accipimus data,” Isid. Diff. 1).—Hence, acceptus, a, um, P. a., welcome, agreeable, acceptable (syn. gratus. Acceptus is related to gratus, as the effect to the cause; he who is gratus, i. e. dear, is on that account acceptus, welcome, acceptable;

    hence the usual position: gratus atque acceptus).—First, of persons: essetne apud te is servus acceptissimus?

    Plaut. Cap. 3, 5, 56:

    plebi acceptus erat,

    Caes. B. G. 1, 13;

    acceptus erat in oculis,

    Vulg. 1 Reg. 18, 5.—

    Of things: dis et hominibus est acceptum quod, etc.,

    Varr. R. R. 3, 16, 5:

    quod vero approbaris. id gratum acceptumque habendum,

    Cic. Tusc. 5, 15, 45:

    munus eorum gratum acceptumque esse,

    Nep. Hann. 7, 3:

    quorum mihi dona accepta et grata habeo,

    Plaut. Truc. 2, 7, 56:

    rem populo Romano gratam acceptamque,

    Cic. Phil. 13, 50;

    tempore accepto exaudivi,

    Vulg. 2 Cor. 6, 2.— Comp., Plaut. Pers. 4, 4, 96; Cic. Rep. 6, 13; Tac. A. 6, 45 al.— Sup., see above.— Adv. accepte does not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > accepte

  • 123 accipio

    ac-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. ( fut. perf. accepso = accepero, Pac. ap. Non. 74, 31, or Rib. Trag. Rel. 118) [capio], to accept.
    I.
    In gen., to take a person or thing to one's self: leno ad se accipiet hominem et aurum, will take the man and his money to himself (into his house), Plaut. Poen. 1, 1, 51.
    a.
    Of things received by the hand, to take, receive: cette manus vestras measque accipite, Enn. ap. Non. 85, 1 (Trag. v. 320 ed. Vahl.):

    ex tua accepi manu pateram,

    Plaut. Amph. 2, 2, 132; hence, trop. of the word given, the promise, with which a grasping of the hand was usually connected: accipe daque fidem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.; so in the Gr. pista dounai kai labein); cf. Plaut. Trin. 2, 4, 87; so Verg. A. 8, 150;

    in Ter. of a person to be protected: hanc (virginem) accepi, acceptam servabo,

    Ter. And. 1, 5, 62; cf. Cic. Fam. 7, 5, and Sall. C. 6, 5, —
    b.
    Of things received or taken by different parts of the body: accipite hoc onus in vestros collos, Cato ap. Non. 200, 23:

    gremio,

    Verg. A. 1, 685:

    oculis aut pectore noctem (i. e. somnum),

    id. ib. 4, 531.—
    c.
    In gen., very freq.,
    (α).
    as implying action, to take, to take possession of, to accept (Gr. dechesthai);
    (β).
    of something that falls to one's share, to get, to receive, to be the recipient of (Gr. lambanein).—
    (α).
    To take, accept:

    hanc epistulam accipe a me,

    take this letter from me, Plaut. Ps. 2, 2, 52; 4, 2, 26; cf. id. Ep. 3, 4, 26:

    persuasit aliis, ut pecuniam accipere mallent,

    Cic. Off. 2, 23, 82:

    condicionem pacis,

    Caes. B. G. 2, 15:

    armis obsidibusque acceptis Crassus profectus est,

    after he had taken into his possession the arms and hostages, id. ib. 3, 23:

    divitias,

    Nep. Epam. 4, 3:

    aliquid a patre,

    to inherit, id. Timoth. 1, 1; id. Att. 1:

    accipe et haec, manuum tibi quae monumenta mearum sint,

    Verg. A. 3, 486 al. —Hence to receive or entertain as guest:

    haec (tellus) fessos placidissima portu accipit,

    Verg. A. 3, 78:

    Laurentes nymphae, accipite Aenean,

    id. ib. 8, 71; 155; Ov. M. 8, 655 al.—Of admittance to political privileges:

    Nomentani et Pedani in civitatem accepti,

    Liv. 8, 14; cf. Cic. Off. 1, 11, 35:

    magnifice volo summos viros accipere,

    Plaut. Ps. 1, 2, 34:

    in loco festivo sumus festive accepti,

    id. ib. 5, 19; so id. Cist. 1, 1, 12; id. Men. 5, 2, 44; id. Pers. 1, 1, 32, etc.; Ter. Eun. 5, 9, 52; Lucr. 3, 907; Cic. Att. 16, 6; Ov. F. 2, 725 al.—Hence also ironically, to entertain, to treat, deal with:

    ego te miseris jam accipiam modis,

    Plaut. Aul. 4, 4, 3:

    hominem accipiam quibus dictis maeret,

    id. Men. 5, 1, 7:

    indignis acceptus modis,

    Ter. Ad. 2, 1, 12. Perh. also Lucil. ap. Non. 521, 1: adeo male me accipiunt decimae, treat or use me ill, deal harshly with me; and ib. 240, 8: sic, inquam, veteratorem illum vetulum lupum Hannibalem acceptum (Non. explains the latter in a very unusual manner, by deceptum).—
    (β).
    To get, to receive, to be the recipient of, Pac. ap. Non. 74, 31; Lucr. 1, 819, 909; 2, 762, 885, 1009:

    ictus,

    id. 4, 1048 (cf. Verg. A. 3, 243: vulnera accipiunt tergo): aridior nubes accipit ignem, takes or catches fire, Lucr. 6, 150; Caes. B. G. 1, 48:

    humanitatem iis tribuere debemus, a quibus accepimus,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 9:

    pecuniam ob rem judicandam,

    id. Verr. 1, 38:

    luna lumen solis accipit,

    id. de Or. 3, 45; cf. Hor. Ep. 1, 10, 17:

    praeclarum accepimus a majoribus morem,

    Cic. Off. 3, 10, 44: praecepta, Caes. B. G. 2, 6: accepi tuas litteras (in another sense than above), I have received your letter, it has reached me (allatae sunt ad me), Cic. Fam. 1, 9, 14; 2, 1, 1; 10, 1 al.:

    acceptā injuriā ignoscere quam persequi malebant,

    Sall. C. 9, 3; Caes. B. G. 2, 33:

    calamitatem,

    ib. 1, 31:

    detrimenta,

    ib. 5, 22; cf. Cic. Mur. 21, 44 al. So often of dignities and offices:

    provinciam,

    id. Fam. 2, 10, 2:

    consulatum,

    Suet. Aug. 10:

    Galliam,

    id. Caes. 22 al.
    II.
    In partic.
    A.
    To take a thing by hearing, i. e.,
    1.
    To hear, to perceive, to observe, to learn (cf. opp. do = I give in words, i. e. I say): hoc simul accipe dictum, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204): quod ego inaudivi, accipite, Pac. ap. Non. 126, 22 (Rib. Trag. Rel. p. 81): hoc etiam accipe quod dico, Lucil. ap. Non. 240, 1:

    carmen auribus,

    Lucr. 4, 983 (so id. 6, 164); 1, 270; cf. Verg. A. 2, 65:

    voces,

    Lucr. 4, 613 (so 6, 171):

    si te aequo animo ferre accipiet,

    Ter. And. 2, 3, 23:

    quae gerantur, accipies ex Pollione,

    Cic. Fam. 1, 6; 1, 9, 4; Liv. 1, 7. —Hence very freq. in the histt., to get or receive intelligence of any thing, to learn:

    urbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio Trojani,

    as I have learned, Sall. C. 6, 1, and so al.—
    2.
    To comprehend or understand any thing communicated:

    haud satis meo corde accepi querelas tuas,

    Plaut. Cas. 2, 2, 18:

    et si quis est, qui haec putet arte accipi posse,

    Cic. de Or. 1, 25, 114:

    ut non solum celeriter acciperet, quae tradebantur, etc.,

    Nep. Att. 1, 3; so Quint. 1, 3, 3; 2, 9, 3 al.—
    3.
    With the accessory idea of judging, to take a thing thus or thus, to interpret or explain, usually constr. with ad or in c. acc.:

    quibus res sunt minus secundae... ad contumeliam omnia accipiunt magis,

    the more unfortunate one is, the more inclined is he to regard every thing as an insult, Ter. Ad. 4, 3, 15:

    in eam partem accipio,

    id. Eun. 5, 2, 37; cf. Cic. Fam. 10, 6; id. Att. 16, 6; Ter. Eun. 1, 2, 2:

    non recte accipis,

    you put a wrong construction upon this, id. And. 2, 2, 30:

    quae sibi quisque facilia factu putat, aequo animo accipit,

    Sall. C. 3, 2.— Hence: accipere aliquid omen, or in omen, to regard a thing as a ( favorable) omen, to accept the omen (cf. dechesthai ton oiônon), Cic. Div. 1, 46, 103; 2, 40, 83; Liv. 1, 7, 11; 21, 63 fin.; Tac. H. 1, 62; id. A. 1, 28; 2, 13; Flor. 4, 12, 14 al.—Hence poet.:

    accipio agnoscoque deos,

    Verg. A. 12, 260; cf. Ov. M. 7, 620.—
    B.
    To take a thing upon one's self, to undertake (syn. suscipio):

    accipito hanc ad te litem,

    Plaut. Most. 5, 2, 23: meā causā causam accipite, Ter. Hec. alt. prol. 47; cf. Cic. Fam. 7, 24; so id. Verr. 2, 3, 22; Quint. 20 al.—Hence also,
    C.
    To bear, endure, suffer any thing disagreeable or troublesome:

    hanccine ego ut contumeliam tam insignem ad me accipiam!

    Ter. Eun. 4, 7, 1:

    nil satis firmi video, quamobrem accipere hunc me expediat metum,

    id. Heaut. 2, 3, 96; 5, 1, 59; id. Eun. 4, 6, 24; id. Ad. 2, 1, 53; id. Ph. 5, 2, 4; Cic. Tusc. 5, 19, 56:

    calamitatem,

    id. Off. 3, 26:

    injuriam,

    id. ib. 1, 11 al.—
    D.
    To accept a thing, to be satisfied with, to approve: dos, Pamphile, est decem talenta; Pam.:

    Accipio,

    Ter. And. 5, 4, 48:

    accepit condicionem, dein quaestum accipit,

    id. ib. 1, 1, 52:

    visa ista... accipio iisque interdum etiam assentior, nec percipio tamen,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    preces suas acceptas ab dis immortalibus ominati,

    Liv. 42, 30, 8 Drak. Cf. Herz, Caes. B. G. 5, 1: “equi te esse feri similem, dico.” Ridemus et ipse Messius: “accipio.” I allow it, Exactly so, Hor. S. 1, 5, 58.—
    E.
    In mercant. lang., t. t., to receive or collect a sum:

    pro quo (frumento) cum a Varinio praetore pecuniam accepisset,

    Cic. Fl. 45; hence subst.: acceptum, i, n., the receipt, and in account-books the credit side:

    in acceptum referre alicui,

    to carry over to the credit side, to place to one's credit, Cic. Verr. 1, 36, 57; id. Rosc. Com. 2; id. Phil. 2, 16; id. Caec. 6, 17; Hor. Ep. 2, 1, 234 (opp. datum or expensum).—Hence also trop., to owe or be indebted to one, in a good or a bad sense:

    ut esset nemo qui non mihi vitam suam, liberos, remp. referret acceptam,

    Cic. Phil. 2, 5:

    omnia mala, quae postea vidimus, uni accepta referemus Antonio,

    ascribe, id. ib. 22; Caes. B. G. 8, 58; id. B. C, 3, 57: Acceptum [p. 18] refero versibus, esse nocens, Ov. Trist. 2, 10. —
    F.
    In the gram m., to take a word or phrase thus or thus, to explain a word in any manner:

    adversus interdum promiscue accipitur,

    Charis. p. 207 P. al.—(Syn. nanciscor and adipiscor: he to whom something is given, accipit; he who gets by a fortunate occurrence, nanciscitur; he who obtains it by exertion, adipiscitur. Sumimus ipsi: accipimus ab alio,” Vel. Long. p. 2243 P.—“Inter tenere, sumere et accipere hoc interest, quod tenemus quae sunt in nostra potestate: sumimus posita: accipimus data,” Isid. Diff. 1).—Hence, acceptus, a, um, P. a., welcome, agreeable, acceptable (syn. gratus. Acceptus is related to gratus, as the effect to the cause; he who is gratus, i. e. dear, is on that account acceptus, welcome, acceptable;

    hence the usual position: gratus atque acceptus).—First, of persons: essetne apud te is servus acceptissimus?

    Plaut. Cap. 3, 5, 56:

    plebi acceptus erat,

    Caes. B. G. 1, 13;

    acceptus erat in oculis,

    Vulg. 1 Reg. 18, 5.—

    Of things: dis et hominibus est acceptum quod, etc.,

    Varr. R. R. 3, 16, 5:

    quod vero approbaris. id gratum acceptumque habendum,

    Cic. Tusc. 5, 15, 45:

    munus eorum gratum acceptumque esse,

    Nep. Hann. 7, 3:

    quorum mihi dona accepta et grata habeo,

    Plaut. Truc. 2, 7, 56:

    rem populo Romano gratam acceptamque,

    Cic. Phil. 13, 50;

    tempore accepto exaudivi,

    Vulg. 2 Cor. 6, 2.— Comp., Plaut. Pers. 4, 4, 96; Cic. Rep. 6, 13; Tac. A. 6, 45 al.— Sup., see above.— Adv. accepte does not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > accipio

  • 124 admodum

    ad-mŏdum, adv. [modus], prop., to the measure or limit (scarcely found in the poets, except the comic poets);

    as, postea ubi occipiet fervere, paulisper demittito, usque admodum dum quinquies quinque numeres,

    quite to the limit till you count, until you count, Cato, R. R. 156, 2 (like fere and omnino, freq. put after its word).— Hence,
    I.
    To a (great) measure, in a high degree, much, very. —With adj., P. adj., vbs., and adv.
    (α).
    With adj.:

    admodum causam gravem,

    Lucil. 29, 19 Müll.:

    admodum antiqui,

    Cic. Phil. 5, 47:

    admodum amplum et excelsum,

    id. Verr. 4, 74:

    utrique nostrum gratum admodum feceris,

    id. Lael. 4, 16; so id. Verr. 2, 3, 10:

    nec admodum in virum honorificum,

    Liv. 6, 34, 8:

    in quo multum admodum fortunae datur,

    Cic. Fin. 5, 5, 12:

    neque admodum sunt multi,

    Nep. Reg. 1, 1:

    admodum magnis itineribus,

    Caes. B. G. 7, 56:

    admodum pauci,

    Cic. Phil. 3, 36; 14, 27; id. N. D. 3, 69; Tac. G. 18:

    pauci admodum,

    Liv. 10, 41:

    iter angustum admodum,

    Sall. J. 92:

    admodum nimia ubertas,

    very excessive, Col. 4, 21:

    admodum dives,

    Suet. Caes. 1:

    brevis admodum,

    id. ib. 56.—And strengthened by quam, q. v. (only before and after the class. per.):

    hic admodum quam saevus est,

    very cruel indeed, Plaut. Am. 1, 3, 43:

    voce admodum quam suavi,

    Gell. 19, 9 (on this use of quam, cf. Rudd. II. p. 307, n. 15).—
    (β).
    With part. adj.:

    admodum iratum senem,

    Ter. Phorm. 3, 1, 13:

    iratum admodum,

    id. Ad. 3, 3, 49:

    natio admodum dedita religionibus,

    Caes. B. G. 6, 16:

    prorae admodum erectae,

    id. ib. 3, 13:

    admodum mitigati,

    Liv. 1, 10:

    munitus admodum,

    Tac. A. 2, 80:

    admodum fuit militum virtus laudanda,

    Caes. B. G. 5, 8.—Esp. is it joined (like komidêi in Dem.) with words denoting age; as, puer, adulescens, juvenis, senex, to enhance the idea (for which in some cases the dim. or the prefix per- is used;

    as, puellus, adulescentulus, peradulescentulus): Catulus admodum tum adulescens,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21; id. Off. 2, 13, 47; Tac. A. 1, 3:

    puer admodum,

    Liv. 31, 28; Sen. Brev. Vit. 7, 3; Quint. 12, 6, 1:

    admodum infans,

    Tac. A. 4, 13:

    juvenis admodum,

    id. H. 4, 5:

    fratres admodum juvenes,

    Curt. 7, 2, 12:

    admodum senex,

    Eutr. 8, 1:

    admodum parvulus,

    Just. 17, 3:

    non admodum grandem natu,

    Cic. Sen. 4, 10.— Also with dim.: neque admodum adulescentulus est, Naev. ap. Sergium ad Don. Keil, Gr. Lat. IV. p. 559 (Rib. Com. Fragm. p. 11):

    hic admodum adulescentulus est,

    Plaut. Trin. 2, 2, 90; so Nep. Ham. 1, 1 (cf. peradulescentulus, id. Eum. 1, 4), and Tac. A. 4, 44.—
    (γ).
    With verbs (in earlier Latin, mostly with delectare, diligere, placere): haec anus admodum frigultit, Enn. ap. Fulg. p. 175:

    irridere ne videare et gestire admodum,

    Plaut. Most. 3, 2, 125:

    neque admodum a pueris abscessit,

    Naev. Rib. Com. Fragm. p. 11:

    me superiores litterae tuae admodum delectaverunt,

    Cic. Fam. 5, 19; id. Att. 7, 24:

    ejus familiarissimos, qui me admodum diligunt,

    id. Fam. 4, 13:

    stomacho admodum prodest,

    Plin. 20, 3, 7, § 13:

    bucinum pelagio admodum adligatur,

    id. 9, 38, 62, § 134:

    (familia) ipsa admodum floruit,

    Suet. Tib. 3:

    Marius auctis admodum copiis... vicit,

    Flor. 1, 36, 13 Halm.—
    (δ).
    With adv.:

    haec inter nos nuper notitia admodum est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1: si quando demersimus, aut nihil superum aut obscure admodum cernimus, Cic. Ac. ap. Non. 7, 57: acipenser, qui admodum raro capitur, id. de Fato ap. Macr. S. 2, 12:

    raro admodum admonitu amicorum... uti solebat,

    Curt. 4, 13, 25:

    ubi satis admodum suorum animos est expertus,

    Liv. 34, 13, 4 Weissenb. (Hertz cancels satis): quae maxime admodum oratori accommodata est, Auct. ad Her. 4, 12, 17 (Oudendorp regarded this as a mere pleonasm, and Hand seems to agree with him; Klotz and B. and K. adopt after Goerenz the reading maxime ad modum oratoris, but Hand condemned this form).—
    II.
    To a (full) measure, fully, completely, wholly, quite, absolutely.
    A.
    Of number (not used in this way by Cic., Tac., or Suet.): noctu turres admodum CXX. excitantur, full 120, Caes. B. G. 5, 40: sex milia hostium caesa;

    quinque admodum Romanorum,

    Liv. 22, 24. 14; 42, 65, 3;

    44, 43, 8: mille admodum hostium utràque pugnā occidit,

    id. 27, 30, 2:

    in laevo cornu Bactriani ibant equites, mille admodum,

    a round thousand, Curt. 4, 12, 3: mille admodum equites praemiserat, quorum paucitate Alexander, etc., a thousand, but not more (as the context requires), id. 4, 9, 24:

    congregati admodum quingenti sponsos hostes consectantur, trucidatisque admodum novem milibus, etc.,

    Just. 24, 1.
    The meaning, circiter, fere, about, near, or nearly, which used to be assigned to this head, as by Graevius ad Just.
    24, 26, Gronovius ad Liv. 27, 30, 2, is rejected by recent scholars, as Hand, Turs. I. p. 175 sq., and by Corradini, Lex. Lat. s. h. v.
    B.
    Of time:

    legati ex Macedonia exacto admodum mense Februario redierunt,

    when February was fully ended, Liv. 43, 11, 9:

    Alexandri filius, rex Syriae, decem annos admodum habens,

    just ten years, Liv. Epit. 55:

    post menses admodum septem occiditur,

    Just. 17, 2, 3.—
    C.
    With negatives, just, at all, absolutely:

    equestris pugna nulla admodum fuit,

    no engagement with the cavalry at all, Liv. 23, 29, 14:

    armorum magnam vim transtulit, nullam pecuniam admodum,

    id. 40, 59, 2:

    horunc illa nibilum quidquam facere poterit admodum,

    Plaut. Merc. 2, 3, 65:

    Curio litterarum admodum nihil sciebat,

    Cic. Brut. 58, 210:

    oratorem plane quidem perfectum et cui nihil admodum desit, Demosthenem facile dixeris,

    id. 9, 35: alter non multum, alter nihil admodum scripti reliquit (by the latter is meant Antonius, who indeed, acc. to Brut. 44, 163, left a treatise de ratione dicendi, but no written oration at all, by which his eloquence could be judged), id. Or. 38, 132; id. Clu. 50, 140; id. Or. 2, 2, 8; eirôneia a tropo genere ipso nihil admodum distat, Quint. 9, 2, 44;

    quia nihil admodum super vite aut arbore colenda sciret,

    Gell. 19, 12. —
    D.
    In emphatic affirmative or corroborative answers, = maxime (Gr. panu ge), exactly, just so, quite so, certainly, yes (freq. in Plaut., only twice in Ter.); cf. the remark of Cic.: scis solere, frater, in hujusmodi sermone, ut transiri alio possit, dici Admodum aut Prorsus ita est, Leg. 3, 11, 26: nempe tu hanc dicis, quam esse aiebas dudum popularem meam. Tr. Admodum, Certainly, Plaut. Rud. 4, 4, 36: num quidnam ad filium haec aegritudo attinet? Ni. Admodum, It does, id. Bacch. 5, 1, 24; 4, 1, 40; id. Rud. 1, 5, 10; 1, 2, 55; 3, 6, 2; id. Ps. 4, 7, 54: Advenis modo? Pa. Admodum, Yes, Ter. Hec. 3, 5, 8; id. Phorm. 2, 2, 1.
    Admodum with an adj.
    may have the same force as in II., in:

    quandam formam ingenii, sed admodum impolitam et plane rudem,

    absolutely without polish and altogether rude, Cic. Brut. 85, 294, compared with:

    (oratorem) plane perfectum et cui nihil admodum desit,

    id. ib. 9, 35, where the same adverbs occur.

    Lewis & Short latin dictionary > admodum

  • 125 adtineo

    at-tĭnĕo ( adt-, Dietsch, Weissenb.), tĭnui, tentum, 2, v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act., (so only ante-class. or in the histt.; most freq. in Plaut. and Tac.).
    A.
    To hold to, to bring or hold near:

    aliquem ante oculos attinere,

    Plaut. Men. 5, 1, 30.—
    B.
    To hold or detain at some point (class. retinere), to hold fast, keep hold of, to hold, keep, detain, hold back, delay:

    testes vinctos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 63; id. Bacch. 2, 2, 3:

    animum,

    id. Mil. 4, 8, 17:

    lectos viros castris attinere,

    Tac. A. 2, 52; 6, 17:

    prensam dextram vi attinere,

    id. ib. 1, 35; 2, 10; 3, 71 fin.:

    cunctos, qui carcere attinebantur, necari jussit,

    id. ib. 6, 19; 3, 36 fin.; 12, 68; 13, 15; 13, 27;

    15, 57: set ego conperior Bocchum Punicā fide simul Romanum et Numidam spe pacis adtinuisse,

    detained, amused, Sall. J. 108, 3:

    ad ea Corbulo satis comperto Vologesen defectione Hyrcaniae attineri,

    is detained, hindered, Tac. A. 13, 37 fin.; 13, 50; 14, 33; 14, 56 fin.; 16, 19; id. H. 2, 14 fin.
    C.
    To hold possession of, to occupy, keep, guard, preserve: Quamque at tinendi magni dominatūs sient, Ter. Fragm. ap. Cic. Or. 47, 157:

    ripam Danubii,

    Tac. A. 4, 5.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To stretch out to, to reach to:

    nunc jam cultros attinet, i. e. ad cultros,

    now he is reaching forth for, Plaut. Capt. 2, 2, 17.—Hence, of relations of place, to extend or stretch somewhere:

    Scythae ad Borysthenem atque inde ad Tanain attinent,

    Curt. 6, 2, 9.—
    B.
    To belong somewhere; only in the third person: hoc (res) attinet (more rare, haec attinent) ad me (less freq. simply me), or absol. hoc attinet, this belongs to me, concerns me, pertains or appertains to me, relates or refers to me; cf. Rudd. II. p. 209; Roby, § 1534 (the most usu. class. signif. of the word).
    1.
    Attinet (attinent) ad aliquem:

    negotium hoc ad me attinet,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 51:

    num quidnam ad filium haec aegritudo attinet?

    id. ib. 5, 1, 24:

    nunc quam ad rem dicam hoc attinere somnium,

    id. Rud. 3, 1, 19; id. Most. 1, 3, 4:

    Quid istuc ad me attinet?

    id. Poen. 3, 3, 24:

    Quid id ad me attinet?

    id. Trin. 4, 2, 136, and id. ib. 4, 3, 58:

    quod quidem ad nos duas attinuit,

    id. Poen. 5, 4, 9 et saep.:

    comperiebam nihil ad Pamphilum quicquam attinere,

    Ter. And. 1, 1, 64; 1, 2, 16:

    Scin tu... ad te attinere hanc Omnem rem?

    id. Eun. 4, 6, 6; id. Ad. 1, 2, 54; 2, 1, 32; 3, 1, 9; id. Phorm. 3, 1, 17:

    nunc nil ad nos de nobis attinet,

    Lucr. 3, 852; 4, 30:

    vobis alio loco, ut se tota res habeat, quod ad eam civitatem attinet, demonstrabitur,

    in respect to that city, Cic. Verr. 2, 2, 5:

    quod ad me attinet,

    id. ad Q. Fr. 2, 1; so id. Att. 5, 17; id. Fam. 1, 2 al.:

    quod ad provincias attineret,

    Liv. 42, 10; 23, 26 al.:

    tamquam ad rem attineat quicquam,

    Hor. S. 2, 2, 27 al.:

    sed quid istae picturae ad me attinent?

    Plaut. Men. 1, 2, 36: Do. Hae quid ad me? Tox. Immo ad te attinent:

    et tuā refert,

    id. Pers. 4, 3, 27:

    tantumne ab re tuast oti tibi, Aliena ut cures eaque nil quae ad te attinent?

    Ter. Heaut. 1, 1, 24:

    cetera quae ad colendam vitem attinebunt,

    Cic. Fin. 4, 14, 38.—And with nunc = ad hoc tempus (eccl. Lat.): Quod nunc attinet, vade, and for this time (Gr. to nun echon), Vulg. Act. 24, 25.—
    2.
    Attinet (attinent) aliquem: neque quemquam attinebat [p. 196] id recusare, Cic. Quinct. 19: de magnitudine vocis nihil nos attinet commonere, Auct. ad Her. 3, 11, 20:

    in his, quae custodiam religionis attinent,

    Val. Max. 1, 1, n. 14.—
    3.
    Hoc attinet (haec attinent), and more freq. attinet with an inf. as subject ( act. and pass.), it concerns, it matters, is of moment, is of consequence, is of importance: ea conquisiverunt, quae nihil attinebant, Auct. ad Her. 1, 1, 1:

    nec patitur Scythas... Parthum dicere, nec quae nihil attinent,

    Hor. C. 1, 19, 12:

    de quo quid sentiam, nihil attinet dicere,

    Cic. Fam. 4, 7, 3:

    nihil enim attinet quemquam nominari,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    quia nec eosdem nominari adtinebat,

    Liv. 23, 3, 13:

    nec adtinuisse demi securim, cum sine provocatione creati essent, interpretabantur,

    id. 3, 36; 2, 41; 6, 23; 6, 38; 34, 3; 36, 11;

    37, 15: Quid attinet tot ora navium gravi Rostrata duci etc.,

    Hor. Epod. 4, 17 al. —And in pregn. signif., it is serviceable, useful, or avails for, etc.:

    quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis discrepare?

    Cic. Fin. 4, 22, 60:

    eā re non venit, quia nihil attinuit,

    id. Att. 12, 18:

    nec victoribus mitti adtinere puto,

    Liv. 23, 13:

    sin (frumenta) protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri,

    Col. 2, 21, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > adtineo

  • 126 amecus

    1.
    ămīcus (old form ămēcus, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.), a, um, adj. [amo], friendly, kind, amicable, favorable, inclined to, liking; constr. with dat., Zumpt, Gram. §

    410: animo esse amico erga aliquem,

    Ter. Hec. 3, 3, 29; Cic. Fam. 1, 7, 3:

    tribuni sunt nobis amici,

    id. Q. Fr. 1, 2 fin.:

    homo amicus nobis jam inde a puero,

    Ter. Ad. 3, 3, 86:

    Pompeium tibi valde amicum esse cognovi,

    Cic. Fam. 1, 8, 5; id. Att. 9, 5:

    amicus non magis tyranno quam tyrannidi,

    Nep. Dion, 3, 2; id. Att. 9:

    male numen amicum,

    Verg. A. 2, 735; Ov. F. 3, 834:

    (Fortuna) amica varietati constantiam respuit,

    Cic. N. D. 2, 16:

    amica luto sus,

    fond of, Hor. Ep. 1, 2, 26.— Comp.:

    mihi nemo est amicior Attico,

    Cic. Att. 16, 16:

    amicior Cilicum aerariis quam nostro,

    id. ib. 7, 1, 6; id. Fam. 3, 2, 1.— Sup.:

    Deiotarum, fidelissimum regem atque amicissimum rei publicae nostrae,

    Cic. Att. 15, 2, 2:

    cum summi viri, tum amicissimi,

    id. Am. 2, 8:

    amicissimi viri,

    Suet. Caes. 1:

    successor conjunctissimus et amicissimus,

    Cic. Fam. 3, 3:

    hoc libro ad amicum amicissimus de amicitiā scripsi,

    id. Am. 1, 5; 23, 88 (but the comp. and sup. may sometimes be rendered as belonging to 2. amicus, a greater friend, the greatest friend, as in Cic. Att. 16, 16, and Am. 1, 5; so in Gr. basileus etc.).—
    B.
    Of things, kindly, pleasing (mostly poet.;

    so Cic. rarely): nihil homini amico est opportuno amicius,

    Plaut. Ep. 3, 3, 44:

    secundum te nihil est mihi amicius solitudine,

    Cic. Att. 12, 15:

    portus intramus amicos,

    Verg. A. 5, 57: fessos opibus solatur amicis, id. [p. 106] ib. 5, 416:

    vento amico ferri,

    Ov. Tr. 1, 5, 17:

    per amica silentia lunae,

    Verg. A. 2, 255:

    amici imbres,

    id. G. 4, 115:

    sidus amicum,

    Hor. Epod. 10, 9:

    sol amicum tempus agens,

    bringing the welcome hour, id. C. 3, 6, 43:

    tempus fraudibus amicum,

    Stat. S. 5, 2, 39:

    brevitas postulatur, qui mihimet ipsi amicissima est,

    Cic. Quinct. 34.—
    * C.
    Amicum est mihi (after the Gr. philon esti moi; in pure Lat., mihi cordi est, etc.); with inf., it pleases me, it accords with my feelings:

    nec dis amicum est nec mihi te prius Obire,

    Hor. C. 2, 17, 2.—Hence, adv., in a friendly manner, kindly, amicably.
    a.
    Old form ămīcĭter, Pac. ap. Non. 510, 26; Plaut. Pers. 2, 3, 3.—
    b.
    Class. form ămīcē:

    facis amice,

    Cic. Am. 2, 9:

    haec accipienda amice,

    id. ib. 24, 88; id. Fin. 1, 10; id. Off. 1, 26. —
    * Comp., Front. ad M. Caes. 1, 6.— Sup., Cic. Div. in Caecil. 9; Caes. B. C. 2, 17.
    2.
    ămīcus, i, m. [from amo, as philos from phileô, and from ] ( gen. plur. amicūm, Ter. Heaut. prol. 24).
    A.
    A friend; constr. with gen. or poss. adj.; v. Zumpt, Gram. §

    410: est is (amicus) tamquam alter idem,

    Cic. Am. 21, 80 (cf. id. ib. 25, 92; id. Off. 1, 17):

    amicum qui intuetur, tamquam exemplar intuetur sui,

    id. Am. 7, 23:

    Non tam utilitas parta per amicum, quam amici amor ipse delectat,

    id. ib. 14, 51: Amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. ib. 17, 64:

    boni improbis, improbi bonis amici esse non possunt,

    Cic. ib. 20, 74:

    ex omnibus saeculis vix tria aut quattuor nominantur paria amicorum,

    id. ib. 4, 15:

    tu ex amicis certis mi es certissimus,

    Plaut. Trin. 1, 2, 54 and 57:

    vetus verbum hoc est, Communia esse amicorum inter se omnia,

    Ter. Ad. 5, 4, 18:

    Respicis antiquum lassis in rebus amicum,

    Ov. P. 2, 3, 93:

    Alba tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator,

    Cic. Verr. 2, 3, 63 fin.:

    hospitis et amici mei M. Pacuvii fabula,

    id. Am. 7, 24:

    suis incommodis graviter angi non amicum sed se ipsum amantis est,

    of one loving not his friend, but himself, id. ib. 3, 10:

    ab amicis honesta petere, amicorum causā honesta facere,

    id. ib. 13, 44:

    paternus amicus ac pernecessarius,

    id. Fl. 6, 14:

    amicus novus,

    id. Am. 19, 67:

    vetus,

    id. ib.; Verg. A. 3, 82; Hor. S. 2, 6, 81; Ov. P. 1, 6, 53:

    amici ac familiares veteres,

    Suet. Tib. 55:

    aequaevus,

    Verg. A. 5, 452:

    ardens,

    id. ib. 9, 198:

    dulcis,

    Hor. S. 1, 3, 69; Ov. P. 1, 8, 31:

    carus,

    Hor. C. 4, 9, 51; Ov. Tr. 3, 6, 7:

    jucundus,

    Hor. S. 1, 3, 93:

    amici jucundissimi et omnium horarum,

    Suet. Tib. 42:

    amicus propior,

    Hor. Ep. 1, 9, 5:

    fidelis,

    id. ib. 2, 2, 1; Vulg. Eccli. 6, 14:

    fidus,

    Hor. Ep. 1, 5, 24:

    verus,

    Cic. Am. 21, 82; Vulg. Eccli. 25, 12:

    mendax,

    Hor. A. P. 425:

    secernere blandum amicum a vero,

    Cic. Am. 25, 95:

    memor,

    Ov. Tr. 5, 9, 33:

    summus,

    Ter. Phorm. 1, 1, 1:

    primus,

    Vulg. 1 Macc. 10, 65:

    amici tristes,

    Hor. C. 1, 7, 24:

    maesti,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    dives,

    Hor. Ep. 1, 8, 24:

    inops,

    id. S. 1, 2, 5:

    inferioris ordinis amici,

    Cic. Am. 19, 69:

    communes amici,

    Cic. Fam. 5, 2:

    amice, salve!

    Ter. Eun. 3, 5, 12; so Cat. 55, 7; Verg. A. 6, 507; Hor. C. 2, 14, 6; and Vulg. Matt. 20, 13:

    magnanimi veritatis amici,

    Cic. Off. 1, 19:

    amicos parare,

    Ter. And. 1, 1, 39:

    amicos parare optimam vitae, ut ita dicam, supellectilem,

    Cic. Am. 15, 55:

    minus amicorum habens,

    Ter. Eun. 4, 6, 22:

    me unum atque unicum amicum habuit,

    Cat. 73, 6;

    amicos habere,

    Cic. Am. 11, 36; so Vulg. Prov. 22, 11:

    nos sibi amicos junget,

    Ter. Hec. 5, 2, 32; Hor. S. 1, 3, 54:

    amicum servare,

    id. ib.:

    amicum servare per durum tempus,

    Ov. P. 2, 6, 29:

    aliquo uti amico,

    to have one as a friend, Cic. de Or. 1, 14, 62; Hor. S. 1, 4, 96:

    sibi amicum facere,

    Vulg. Luc. 16, 9:

    amicum diligere,

    Verg. A. 9, 430; Vulg. Deut. 13, 6:

    amico inservire,

    Ter. Heaut. 3, 1, 8:

    amico parcere,

    Hor. S. 1, 4, 35:

    et monendi amici saepe sunt et objurgandi,

    Cic. Am. 24, 88:

    amico ignoscere,

    Hor. Ep. 2, 2, 110:

    angorem pro amico capere,

    Cic. Am. 13, 48:

    amici jacentem animum excitare,

    id. ib. 16, 59:

    amicum consolari,

    Ov. Tr. 5, 4, 41:

    amico orbatus,

    Cic. Am. 3, 10:

    amicum offendere,

    Hor. S. 1, 3, 73:

    non paucis munitus amicis,

    Ov. P. 2, 3, 25.—Also for patronus, patron, protector; so Horace of Mæcenas, Epod. 1, 2:

    amicus potens,

    powerful friend, id. C. 2, 18, 12; so,

    magnus,

    Juv. 3, 57; 6, 313: Suet. Aug. 56:

    valentissimi,

    id. ib. 35.—And for socius, companion:

    trepido fugam exprobravit amico,

    Ov. M. 13, 69.—
    B.
    In polit. relations, a friend of the State (who was not always socius, an ally, but the socius was always amicus; cf.

    amicitia): Deiotarus ex animo amicus, unus fidelis populo Romano,

    Cic. Phil. 11, 13:

    socio atque amico regi,

    Liv. 37, 54; 7, 30 et saep.; Suet. Caes. 11.—
    C.
    In and after the Aug. per., a counsellor, courtier, minister of a prince, Nep. Milt. 3, 2 Dähn.:

    fuerunt multi reges ex amicis Alexandri Magni,

    id. Reg. 3, 1; so Suet. Caes. 70, 72; 70, 79; id. Aug. 16; 17; 35; 56; 66; id. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.; cf. Ernest. ad Suet. Excurs. XV.—Hence, ămī-ca, ae, f.
    A.
    In bon. part., a female friend (very rare; cf. hetaira in Hom., Aristoph., Plato):

    amicae, cognatae,

    Ter. Hec. 4, 2, 16:

    at haec amicae erunt, ubi, etc.,

    id. ib. 5, 2, 24:

    Me (laedit) soror et cum quae dormit amica simul,

    Prop. 2, 6, 12:

    ibit ad adfectam, quae non languebit, amicam Visere,

    Ov. Am. 2, 2, 21; cf. Juv. 3, 12; 6, 353; 6, 455; 6, 481; so Inscr. Grut. 865, 17; 891, 4. —
    B.
    In mal. part., = meretrix, a concubine, mistress, courtesan (esp. freq. in the comic poets; so in Gr. hetaira com. in Att. usage): eum suus pater ab amicā abduxit, Naev. ap. Gell. 6, 8:

    mulierem pejorem quam haec amica est Phaedromi non vidi,

    Plaut. Curc. 5, 1, 3; so id. Trin. 3, 2, 25; 3, 4, 22; id. Cist. 2, 3, 28; id. Ep. 5, 2, 36; 5, 2, 39 al.:

    sive ista uxor sive amica est,

    Ter. And. 1, 3, 11; id. Heaut. 1, 1, 52; 1, 2, 15; 3, 3, 6; 4, 6, 15 et saep.; Cic. Att. 10, 10; Dig. 50, 16, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > amecus

  • 127 amicus

    1.
    ămīcus (old form ămēcus, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.), a, um, adj. [amo], friendly, kind, amicable, favorable, inclined to, liking; constr. with dat., Zumpt, Gram. §

    410: animo esse amico erga aliquem,

    Ter. Hec. 3, 3, 29; Cic. Fam. 1, 7, 3:

    tribuni sunt nobis amici,

    id. Q. Fr. 1, 2 fin.:

    homo amicus nobis jam inde a puero,

    Ter. Ad. 3, 3, 86:

    Pompeium tibi valde amicum esse cognovi,

    Cic. Fam. 1, 8, 5; id. Att. 9, 5:

    amicus non magis tyranno quam tyrannidi,

    Nep. Dion, 3, 2; id. Att. 9:

    male numen amicum,

    Verg. A. 2, 735; Ov. F. 3, 834:

    (Fortuna) amica varietati constantiam respuit,

    Cic. N. D. 2, 16:

    amica luto sus,

    fond of, Hor. Ep. 1, 2, 26.— Comp.:

    mihi nemo est amicior Attico,

    Cic. Att. 16, 16:

    amicior Cilicum aerariis quam nostro,

    id. ib. 7, 1, 6; id. Fam. 3, 2, 1.— Sup.:

    Deiotarum, fidelissimum regem atque amicissimum rei publicae nostrae,

    Cic. Att. 15, 2, 2:

    cum summi viri, tum amicissimi,

    id. Am. 2, 8:

    amicissimi viri,

    Suet. Caes. 1:

    successor conjunctissimus et amicissimus,

    Cic. Fam. 3, 3:

    hoc libro ad amicum amicissimus de amicitiā scripsi,

    id. Am. 1, 5; 23, 88 (but the comp. and sup. may sometimes be rendered as belonging to 2. amicus, a greater friend, the greatest friend, as in Cic. Att. 16, 16, and Am. 1, 5; so in Gr. basileus etc.).—
    B.
    Of things, kindly, pleasing (mostly poet.;

    so Cic. rarely): nihil homini amico est opportuno amicius,

    Plaut. Ep. 3, 3, 44:

    secundum te nihil est mihi amicius solitudine,

    Cic. Att. 12, 15:

    portus intramus amicos,

    Verg. A. 5, 57: fessos opibus solatur amicis, id. [p. 106] ib. 5, 416:

    vento amico ferri,

    Ov. Tr. 1, 5, 17:

    per amica silentia lunae,

    Verg. A. 2, 255:

    amici imbres,

    id. G. 4, 115:

    sidus amicum,

    Hor. Epod. 10, 9:

    sol amicum tempus agens,

    bringing the welcome hour, id. C. 3, 6, 43:

    tempus fraudibus amicum,

    Stat. S. 5, 2, 39:

    brevitas postulatur, qui mihimet ipsi amicissima est,

    Cic. Quinct. 34.—
    * C.
    Amicum est mihi (after the Gr. philon esti moi; in pure Lat., mihi cordi est, etc.); with inf., it pleases me, it accords with my feelings:

    nec dis amicum est nec mihi te prius Obire,

    Hor. C. 2, 17, 2.—Hence, adv., in a friendly manner, kindly, amicably.
    a.
    Old form ămīcĭter, Pac. ap. Non. 510, 26; Plaut. Pers. 2, 3, 3.—
    b.
    Class. form ămīcē:

    facis amice,

    Cic. Am. 2, 9:

    haec accipienda amice,

    id. ib. 24, 88; id. Fin. 1, 10; id. Off. 1, 26. —
    * Comp., Front. ad M. Caes. 1, 6.— Sup., Cic. Div. in Caecil. 9; Caes. B. C. 2, 17.
    2.
    ămīcus, i, m. [from amo, as philos from phileô, and from ] ( gen. plur. amicūm, Ter. Heaut. prol. 24).
    A.
    A friend; constr. with gen. or poss. adj.; v. Zumpt, Gram. §

    410: est is (amicus) tamquam alter idem,

    Cic. Am. 21, 80 (cf. id. ib. 25, 92; id. Off. 1, 17):

    amicum qui intuetur, tamquam exemplar intuetur sui,

    id. Am. 7, 23:

    Non tam utilitas parta per amicum, quam amici amor ipse delectat,

    id. ib. 14, 51: Amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. ib. 17, 64:

    boni improbis, improbi bonis amici esse non possunt,

    Cic. ib. 20, 74:

    ex omnibus saeculis vix tria aut quattuor nominantur paria amicorum,

    id. ib. 4, 15:

    tu ex amicis certis mi es certissimus,

    Plaut. Trin. 1, 2, 54 and 57:

    vetus verbum hoc est, Communia esse amicorum inter se omnia,

    Ter. Ad. 5, 4, 18:

    Respicis antiquum lassis in rebus amicum,

    Ov. P. 2, 3, 93:

    Alba tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator,

    Cic. Verr. 2, 3, 63 fin.:

    hospitis et amici mei M. Pacuvii fabula,

    id. Am. 7, 24:

    suis incommodis graviter angi non amicum sed se ipsum amantis est,

    of one loving not his friend, but himself, id. ib. 3, 10:

    ab amicis honesta petere, amicorum causā honesta facere,

    id. ib. 13, 44:

    paternus amicus ac pernecessarius,

    id. Fl. 6, 14:

    amicus novus,

    id. Am. 19, 67:

    vetus,

    id. ib.; Verg. A. 3, 82; Hor. S. 2, 6, 81; Ov. P. 1, 6, 53:

    amici ac familiares veteres,

    Suet. Tib. 55:

    aequaevus,

    Verg. A. 5, 452:

    ardens,

    id. ib. 9, 198:

    dulcis,

    Hor. S. 1, 3, 69; Ov. P. 1, 8, 31:

    carus,

    Hor. C. 4, 9, 51; Ov. Tr. 3, 6, 7:

    jucundus,

    Hor. S. 1, 3, 93:

    amici jucundissimi et omnium horarum,

    Suet. Tib. 42:

    amicus propior,

    Hor. Ep. 1, 9, 5:

    fidelis,

    id. ib. 2, 2, 1; Vulg. Eccli. 6, 14:

    fidus,

    Hor. Ep. 1, 5, 24:

    verus,

    Cic. Am. 21, 82; Vulg. Eccli. 25, 12:

    mendax,

    Hor. A. P. 425:

    secernere blandum amicum a vero,

    Cic. Am. 25, 95:

    memor,

    Ov. Tr. 5, 9, 33:

    summus,

    Ter. Phorm. 1, 1, 1:

    primus,

    Vulg. 1 Macc. 10, 65:

    amici tristes,

    Hor. C. 1, 7, 24:

    maesti,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    dives,

    Hor. Ep. 1, 8, 24:

    inops,

    id. S. 1, 2, 5:

    inferioris ordinis amici,

    Cic. Am. 19, 69:

    communes amici,

    Cic. Fam. 5, 2:

    amice, salve!

    Ter. Eun. 3, 5, 12; so Cat. 55, 7; Verg. A. 6, 507; Hor. C. 2, 14, 6; and Vulg. Matt. 20, 13:

    magnanimi veritatis amici,

    Cic. Off. 1, 19:

    amicos parare,

    Ter. And. 1, 1, 39:

    amicos parare optimam vitae, ut ita dicam, supellectilem,

    Cic. Am. 15, 55:

    minus amicorum habens,

    Ter. Eun. 4, 6, 22:

    me unum atque unicum amicum habuit,

    Cat. 73, 6;

    amicos habere,

    Cic. Am. 11, 36; so Vulg. Prov. 22, 11:

    nos sibi amicos junget,

    Ter. Hec. 5, 2, 32; Hor. S. 1, 3, 54:

    amicum servare,

    id. ib.:

    amicum servare per durum tempus,

    Ov. P. 2, 6, 29:

    aliquo uti amico,

    to have one as a friend, Cic. de Or. 1, 14, 62; Hor. S. 1, 4, 96:

    sibi amicum facere,

    Vulg. Luc. 16, 9:

    amicum diligere,

    Verg. A. 9, 430; Vulg. Deut. 13, 6:

    amico inservire,

    Ter. Heaut. 3, 1, 8:

    amico parcere,

    Hor. S. 1, 4, 35:

    et monendi amici saepe sunt et objurgandi,

    Cic. Am. 24, 88:

    amico ignoscere,

    Hor. Ep. 2, 2, 110:

    angorem pro amico capere,

    Cic. Am. 13, 48:

    amici jacentem animum excitare,

    id. ib. 16, 59:

    amicum consolari,

    Ov. Tr. 5, 4, 41:

    amico orbatus,

    Cic. Am. 3, 10:

    amicum offendere,

    Hor. S. 1, 3, 73:

    non paucis munitus amicis,

    Ov. P. 2, 3, 25.—Also for patronus, patron, protector; so Horace of Mæcenas, Epod. 1, 2:

    amicus potens,

    powerful friend, id. C. 2, 18, 12; so,

    magnus,

    Juv. 3, 57; 6, 313: Suet. Aug. 56:

    valentissimi,

    id. ib. 35.—And for socius, companion:

    trepido fugam exprobravit amico,

    Ov. M. 13, 69.—
    B.
    In polit. relations, a friend of the State (who was not always socius, an ally, but the socius was always amicus; cf.

    amicitia): Deiotarus ex animo amicus, unus fidelis populo Romano,

    Cic. Phil. 11, 13:

    socio atque amico regi,

    Liv. 37, 54; 7, 30 et saep.; Suet. Caes. 11.—
    C.
    In and after the Aug. per., a counsellor, courtier, minister of a prince, Nep. Milt. 3, 2 Dähn.:

    fuerunt multi reges ex amicis Alexandri Magni,

    id. Reg. 3, 1; so Suet. Caes. 70, 72; 70, 79; id. Aug. 16; 17; 35; 56; 66; id. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.; cf. Ernest. ad Suet. Excurs. XV.—Hence, ămī-ca, ae, f.
    A.
    In bon. part., a female friend (very rare; cf. hetaira in Hom., Aristoph., Plato):

    amicae, cognatae,

    Ter. Hec. 4, 2, 16:

    at haec amicae erunt, ubi, etc.,

    id. ib. 5, 2, 24:

    Me (laedit) soror et cum quae dormit amica simul,

    Prop. 2, 6, 12:

    ibit ad adfectam, quae non languebit, amicam Visere,

    Ov. Am. 2, 2, 21; cf. Juv. 3, 12; 6, 353; 6, 455; 6, 481; so Inscr. Grut. 865, 17; 891, 4. —
    B.
    In mal. part., = meretrix, a concubine, mistress, courtesan (esp. freq. in the comic poets; so in Gr. hetaira com. in Att. usage): eum suus pater ab amicā abduxit, Naev. ap. Gell. 6, 8:

    mulierem pejorem quam haec amica est Phaedromi non vidi,

    Plaut. Curc. 5, 1, 3; so id. Trin. 3, 2, 25; 3, 4, 22; id. Cist. 2, 3, 28; id. Ep. 5, 2, 36; 5, 2, 39 al.:

    sive ista uxor sive amica est,

    Ter. And. 1, 3, 11; id. Heaut. 1, 1, 52; 1, 2, 15; 3, 3, 6; 4, 6, 15 et saep.; Cic. Att. 10, 10; Dig. 50, 16, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > amicus

  • 128 amplissime

    amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).
    I.
    Lit.:

    amplus et spectu protervo ferox,

    Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:

    qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,

    Hor. C. 2, 14, 7:

    ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,

    Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:

    admodum amplum et excelsum signum,

    Cic. Verr. 4, 74:

    collis castris parum amplus,

    Sall. J. 98, 3:

    porticibus in amplis,

    Verg. A. 3, 353:

    per amplum mittimur Elysium,

    id. ib. 6, 743:

    vocemque per ampla volutant Atria,

    id. ib. 1, 725:

    nil vulva pulchrius ampla,

    Hor. Ep. 1, 15, 41:

    amplae aures,

    Plin. 11, 52, 114, § 274:

    milium amplum grano,

    id. 18, 7, 10, § 55:

    cubiculum amplum,

    Plin. Ep. 2, 17, 6:

    baptisterium amplum atque opacum,

    id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:

    quanto est res amplior,

    Lucr. 2, 1133:

    Amplior Urgo et Capraria,

    Plin. 3, 6, 12, § 81:

    avis paulo amplior passere,

    id. 10, 32, 47, § 89:

    amplior specie mortali,

    Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:

    amplissima curia... gymnasium amplissimum,

    Cic. Verr. 2, 4, 53:

    urbs amplissima atque ornatissima,

    id. Agr. 2, 76:

    amplissimum peristylum,

    id. Dom. 116:

    (candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,

    id. Verr. 4, 65:

    mons Italiae amplissimus,

    Plin. 3, 5, 7, § 48:

    amplissimum flumen,

    Plin. Ep. 8, 8, 3:

    amplissimus lacus,

    id. ib. 10, 41, 2:

    amplissima insula,

    Plin. 6, 20, 23, § 71:

    amplissimi horti,

    Plin. Ep. 8, 18, 11:

    amplissima arborum,

    Plin. 16, 39, 76, § 200:

    est (topazon) amplissima gemmarum,

    id. 37, 8, 32, § 109:

    amplissimum cubiculum,

    Plin. Ep. 5, 6, 23.—
    B.
    Transf., great, abundant, ample, much, long:

    bono atque amplo lucro,

    Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:

    pabula miseris mortalibus ampla,

    Lucr. 5, 944:

    ampla civitas,

    Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:

    civitas ampla atque florens,

    Caes. B. G. 4, 3:

    gens ampla,

    Plin. 5, 30, 33, § 125:

    amplae copiae,

    Caes. B. G. 5, 19:

    ampla manus militum,

    Liv. Epit. 1, 4, 9:

    pecuaria res ampla,

    Cic. Quinct. 12:

    res familiaris ampla,

    id. Phil. 13, 8:

    (res) ampla,

    Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:

    patrimonium amplum et copiosum,

    Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:

    amplae divitiae,

    Hor. S. 2, 2, 101:

    esse patri ejus amplas facultates,

    Plin. Ep. 1, 14, 9:

    in amplis opibus heres,

    Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:

    amplior numerus,

    Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:

    ampliores aquae,

    Plin. 5, 9, 10, § 58:

    amplior exercitus,

    Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:

    commeatus spe amplior,

    Sall. J. 75, 8:

    amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,

    Plin. Ep. 3, 11, 2:

    pretia ampliora,

    Plin. 10, 29, 43, § 84:

    omnia longe ampliora invenire quam etc.,

    Plin. Ep. 1, 14, 10:

    ampliores noctes,

    Plin. 18, 26, 63, § 232:

    ut ampliori tempore maneret,

    Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:

    peditatus copiae amplissimae e Gallia,

    Cic. Font. 8:

    exercitus amplissimus,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:

    amplissima pecunia,

    Cic. Rosc. Am. 31:

    amplissimae fortunae,

    id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:

    amplissimae patrimonii copiae,

    id. Fl. 89:

    amplissimas summas emptionibus occupare,

    Plin. Ep. 8, 2, 3:

    opes amplissimae,

    id. ib. 8, 18, 4:

    amplissima dies horarum quindecim etc.,

    the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:

    ut quirem exaudire amplius,

    Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:

    si vis amplius dari, Dabitur,

    Plaut. Trin. 2, 1, 18:

    jam amplius orat,

    id. ib. 2, 1, 19:

    daturus non sum amplius,

    Cic. Verr. 2, 2, 29:

    non complectar in his libris amplius quam quod etc.,

    id. de Or. 1, 6, 22:

    tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,

    Plaut. Capt. 4, 1, 10:

    ni amplius etiam, quod ebibit,

    id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:

    etiam amplius illam adparare condecet,

    Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:

    hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,

    Cic. Verr. 2, 1:

    si sit opus liquidi non amplius urna,

    Hor. S. 1, 1, 54:

    omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,

    Vell. 2, 110, 3:

    Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,

    Cic. Verr. 4, 76:

    illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,

    Nep. Thras. 4, 3:

    amplius possidere,

    Plin. 18, 4, 3, § 17:

    Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,

    Curt. 8, 4, 21:

    dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,

    Plin. Ep. 3, 21, 6:

    cum hoc amplius praestet, quod etc.,

    id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:

    gaudeo tibi liberorum esse amplius,

    Plaut. Cist. 5, 4:

    te amplius bibisse praedicet loti,

    Cat. 39, 21:

    amplius frumenti auferre,

    Cic. Verr. 3, 49:

    expensum est auri viginti paulo amplius,

    id. Fl. 6, 8:

    amplius negotii contrahi,

    id. Cat. 4, 9:

    si amplius obsidum vellet,

    Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:

    quanto ejus amplius processerat temporis,

    id. B. C. 3, 25.—
    II.
    Fig.
    A.
    Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:

    pro viribus amplis,

    Lucr. 5, 1174:

    amplae vires peditum,

    Plin. 6, 20, 23, § 75;

    ampla nepotum Spes,

    Prop. 4, 22, 41:

    poena sera, sed ampla,

    full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:

    haec irae factae essent multo ampliores,

    Ter. Hec. 3, 1, 9:

    si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,

    id. ib. 3, 1, 50:

    amplior metus,

    Cic. Clu. 128:

    amplior potentia feris,

    Plin. 28, 10, 42, § 153:

    ampliorem dicendi facultatem consequi,

    Quint. 2, 3, 4:

    amplior eoque acrior impetus,

    Flor. 4, 2, 66:

    spes amplior,

    Sall. J. 105, 4:

    amplius accipietis judicium,

    severer, Vulg. Matt. 23, 14:

    amplior auctoritas,

    Plin. 37, 3, 12, § 47:

    amplior virtus,

    higher merit, Quint. 8, 3, 83:

    idem aut amplior cultus (dei),

    Plin. 28, 2, 4, § 18:

    amplior est quaestio,

    Quint. 3, 5, 8:

    ampliora verba,

    of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:

    quo legatis animus amplior esset,

    Sall. C. 40, 6; 59, 1:

    spiritus amplior,

    Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:

    (honos) pro amplissimis meritis redditur,

    Cic. Phil. 5, 41:

    cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,

    very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:

    amplissima spes,

    Suet. Caes. 7:

    his finis cognitionis amplissimae,

    most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—
    B.
    Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:

    illis ampla satis forma, pudicitia,

    great enough, Prop. 1, 2, 24:

    haec ampla sunt, haec divina,

    Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:

    res gestae satis amplae,

    Sall. C. 8, 2:

    cur parum amplis adfecerit praemiis,

    Cic. Mil. 57:

    ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,

    Tac. A. 14, 53:

    amplum in modum praemia ostentare,

    Aur. Vict. Caes. 26, 6:

    amplis honoribus usi,

    Sall. J. 25, 4:

    amplis honoribus auctos,

    Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:

    amplam occasionem calumniae nactus,

    a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:

    spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,

    glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:

    ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,

    Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:

    praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,

    id. de Or. 1, 4, 13:

    alicui ampliorem laudem tribuere,

    id. Sest. 27:

    in aliqua re esse laudem ampliorem,

    id. Marcell. 4:

    corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),

    Quint. 12, 10, 5:

    ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,

    Suet. Aug. 7.— Subst.:

    in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,

    of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:

    ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,

    Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:

    hoc munus aedilitatis amplissimum,

    id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:

    alicui amplissimas potestates dare,

    Cic. Agr. 2, 31:

    insignibus amplissimis ornatus,

    id. ib. 2, 101:

    dona amplissima conferre,

    Plin. 18, 3, 3, § 9:

    praemia legatis dedistis amplissima,

    Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:

    spe amplissimorum praemiorum adduci,

    id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:

    velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,

    Quint. 10, 7, 1:

    munera amplissima mittere,

    Caes. B. G. 1, 43:

    vestris beneficiis amplissimis adfectus,

    Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:

    laudi amplissimae lauream concedere,

    id. Pis. 74:

    laudibus amplissimis adficere,

    id. Phil. 7, 11:

    amplissimam gloriam consequi,

    id. Prov. Cons. 39:

    ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,

    id. Deiot. 14:

    amplissimis aliquem efferre honoribus,

    Aur. Vict. Epit. 17, 3:

    amplissimis uti honoribus,

    Cic. Fl. 45:

    amplissimos honores adipisci,

    id. Verr. 5, 181:

    honores adsequi amplissimos,

    id. Mil. 81:

    aliquem ad honores amplissimos perducere,

    id. Am. 20, 73:

    meus labor fructum est amplissimum consecutus,

    id. Imp. Pomp 2:

    mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,

    in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:

    ei amplissimis verbis gratias egimus,

    id. Phil. 1, 3:

    provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,

    id. ib. 4, 9:

    amplissimis verbis conlaudatus,

    Suet. Caes. 16:

    amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,

    Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:

    de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,

    id. Dom. 74:

    quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),

    Plin. 7, 30, 31, § 116.—
    C.
    In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:

    quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,

    Cic. Marcell. 26:

    quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,

    great or noble, id. Imp. Pomp. 37:

    omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,

    id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:

    convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,

    id. Phil. 3, 20:

    hoc studium parvi properemus et ampli,

    small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:

    amplis doctoribus instructus,

    Tac. A. 14, 52:

    sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,

    Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:

    cum est aliquid amplius,

    Cic. Marcell. 26:

    ampliores ordines,

    Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:

    nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    quid amplius facitis?

    Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:

    ex amplissimo genere nubere,

    Cic. Cael. 34:

    amplissimo genere natus,

    Caes. B. G. 4, 12:

    genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,

    Cic. Phil. 13, 12:

    amplissimos patruos habere,

    id. Sex. Rosc. 147:

    amplissima civitas,

    id. Verr. 5, 122:

    apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,

    id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:

    mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,

    id. Imp. Pomp. 1:

    non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,

    id. Sest. 5:

    licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    amplissimis operibus increscere,

    id. ib. 8, 4, 3:

    honores in amplissimo consilio collocare,

    Cic. Sen. 2:

    amplissimi orbis terrae consilii principes,

    id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:

    promotus ad amplissimas procurationes,

    Plin. Ep. 7, 31, 3:

    praeter honores amplissimos cognomenque etc.,

    Plin. 7, 44, 45, § 142:

    spes amplissimae dignitatis,

    Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—
    D.
    Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:

    is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,

    Cic. Sex. Rosc. 83:

    homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,

    id. Mur. 8:

    P. Africanus rebus gestis amplissimus,

    id. Caecin. 69:

    ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,

    id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:

    Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,

    id. Imp. Pomp. 63:

    vir amplissimus ejus civitatis,

    id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:

    exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,

    id. Deiot. 5, 14:

    cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),

    id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:

    in quo consilio amplissimi viri judicarent,

    id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:

    comitatus virorum amplissimorum,

    id. Sull. 9:

    viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,

    id. Verr. 3, 18:

    ordinis amplissimi esse,

    Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:

    cives amplissimos legare,

    Cic. Balb. 42:

    hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,

    id. Verr. 3, 96:

    amplissimus honos, i. e. consulatus,

    id. Rep. 1, 6; so,

    amplissimo praeditus magistratu,

    Suet. Aug. 26:

    amplissimus ordo, i. e. senatorius,

    Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:

    amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,

    id. Vesp. 9:

    amplissimum collegium decemvirale,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,

    id. Cat. 1, 3:

    amplissimum sacerdotium,

    id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:

    sacerdotium amplissimum,

    id. Verr. 2, 127.—
    E.
    As rhet. epithet:

    amplus orator,

    one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:

    herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,

    grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:

    amplius compositionis genus,

    more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.
    I.
    Lit.
    a.
    Form amplĭter:

    benigne ei largi atque ampliter,

    Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:

    aptate munde atque ampliter convivium,

    Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:

    extructam ampliter mensam,

    Lucil. 13, 7 Mull.:

    opsonato ampliter,

    Plaut. Cas. 2, 8, 65:

    adpositum est ampliter,

    id. Mil. 3, 1, 163:

    acceptus hilare atque ampliter,

    id. Merc. prol. 98:

    modeste melius facere sumptum quam ampliter,

    id. Stich. 5, 4, 10:

    parum (digitulos) immersisti ampliter,

    not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—
    b.
    Form amplē:

    exornat ample magnificeque triclinium,

    Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med.
    II.
    Trop., fully, handsomely.
    a.
    Form amplĭter:

    ampliter dicere,

    fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:

    laudare ampliter,

    id. 2, 6, 11.—
    b.
    Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,

    elate ampleque loqui,

    id. Tusc. 5, 9, 24:

    satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,

    full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.
    a.
    In gen.:

    deliberatum est non tacere [me] amplius,

    Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:

    otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,

    Plaut. Truc. 4, 4, 18:

    cui amplius male faxim,

    id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:

    etiam faxo amabit (eam) amplius,

    id. Men. 5, 2, 40:

    multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,

    id. ib. 5, 2, 49:

    quo populum servare potissit amplius,

    Lucil. 1, 15 Mull.:

    At ego amplius dico,

    Cic. Verr. 2, 26:

    amplius posse,

    Sall. J. 69, 2:

    armis amplius valere,

    id. ib. 111, 1:

    si lamentetur miser amplius aequo,

    Lucr. 3, 953:

    tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?

    besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:

    Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,

    Ter. Heaut. 1, 2, 11:

    in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,

    Sall. J. 44, 5:

    felices ter et amplius,

    Hor. C. 1, 13, 17:

    binas aut amplius domos continuare,

    Sall. C. 20, 11:

    ter nec amplius,

    Suet. Caes. 25:

    cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),

    Quint. 12, 11, 24:

    multa promi amplius possunt,

    Plin. 2, 17, 15, § 77:

    si studere amplius possum,

    Quint. 6, prooem. 4:

    auram communem amplius haurire potui?

    id. 6, prooem. 12:

    sagum, quod amplius est,

    Vulg. Exod. 26, 12.—
    b.
    And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.
    (α).
    With quid, etc.:

    Quid faciam amplius?

    Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:

    quid dicam amplius?

    Quint. 8, 4, 7:

    quid a me amplius dicendum putatis?

    Cic. Verr. 3, 60:

    quid quaeris amplius?

    id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:

    quid vultis amplius?

    id. Mil. 35:

    quid amplius vis?

    Hor. Epod. 17, 30:

    quid exspectatis amplius?

    Cic. Verr. 2, 174:

    quid amplius exspectabo,

    Vulg. 4 Reg. 6, 33:

    quid loquar amplius de hoc homine?

    Cic. Caecin. 25:

    quid amplius laboremus?

    Quint. 8, prooem. 31:

    quid habet amplius homo?

    Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:

    quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,

    Plaut. As. 3, 3, 134:

    quid amplius debeam optare?

    Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:

    quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?

    more than this, id. And. 1, 1, 4:

    Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,

    Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:

    si quid amplius scit,

    Plaut. Rud. 2, 2, 23:

    si quid ego addidero amplius,

    id. Trin. 4, 2, 13:

    si amplius aliquid gloriatus fuero,

    Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:

    hoc amplius si quid poteris,

    any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:

    de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,

    id. 1, 1, 8:

    Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,

    Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:

    his amplius apud eundem (est) etc.,

    Quint. 9, 3, 15;

    so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,

    Suet. Calig. 15:

    quaeris quid potuerit amplius adsequi,

    Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:

    quare jam te cur amplius excrucies?

    Cat. 76, 10.—
    (β).
    With nihil, etc.:

    habet nihil amplius quam lutum,

    Lucil. 9, 46 Mull.:

    nihil habui amplius, quod praeciperem,

    Quint. 7, 1, 64:

    nihil enim dixit amplius,

    Cic. Deiot. 21:

    Nihil dico amplius: causa dicta est,

    I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:

    nihil amplius dico, nisi me etc.,

    id. Planc. 96:

    nihil amplius dicam quam victoriam etc.,

    id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:

    vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,

    Plaut. As. 1, 3, 51:

    si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,

    Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):

    Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,

    id. Marcell. 6, 17:

    amplius nihil respondit,

    Vulg. Marc. 15, 5:

    nihil amplius addens,

    ib. Deut. 5, 22:

    nihil noverunt amplius,

    ib. Eccl. 9, 5:

    nihil amplius optet,

    Hor. Ep. 1, 2, 46:

    nihil amplius potes,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    amplius quod desideres, nihil erit,

    this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    nil amplius oro, nisi ut etc.,

    Hor. S. 2, 6, 4:

    ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,

    Suet. Aug. 2:

    si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,

    Lucil. 1, 33 Mull.:

    non luctabor tecum, Crasse, amplius,

    Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:

    verbum non amplius addam,

    Hor. S. 1, 1, 121:

    non amplius me objurgabis,

    Quint. 5, 10, 47:

    non amplius posse,

    Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:

    non habent amplius quid faciant,

    Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:

    amplius illa jam non inveniet,

    ib. Apoc. 18, 14:

    studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,

    Tac. Or. 5:

    extra me non est alia amplius,

    Vulg. Soph. 2, 15:

    neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,

    Plaut. Rud. 1, 5, 21:

    neque va dari amplius neque etc.,

    Cic. Quinct. 23:

    nec jam amplius ullae Adparent terrae,

    Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:

    nec irascar amplius,

    Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:

    ne amplius dona petas,

    Cat. 68, 14:

    urere ne possit calor amplius aridus artus,

    Lucr. 4, 874;

    ne quos amplius Rhenum transire pateretur,

    Caes. B. G. 1, 43:

    ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,

    Suet. Gram. 17:

    ne amplius morando Scaurum incenderet,

    Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;

    3, 82, 17: ne amplius divulgetur,

    Vulg. Act. 4, 17:

    ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,

    ib. Deut. 17, 16:

    nolite amplius accipere pecuniam,

    ib. 4 Reg. 12, 7.—
    (γ).
    With nemo:

    cur non restipulatur neminem amplius petiturum?

    Cic. Q. Rosc. 12, 36:

    cum amplius nemo occurreret,

    nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,

    neminem amplius viderunt,

    Vulg. Marc. 9, 7:

    nemo emet amplius,

    no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—
    c.
    With numerals and numeral forms.
    (α).
    Without quam:

    amplius horam suffixum in cruce me memini esse,

    Cat. 69, 3:

    horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,

    Cic. Verr. 4, 95:

    amplius annos triginta tribunus fuerat,

    Sall. C. 59, 6:

    me non amplius novem annos nato,

    Nep. Hann. 2, 3:

    per annos amplius quadraginta,

    Suet. Aug. 72; 32:

    quid si tandem amplius triennium est?

    Cic. Q. Rosc. 8:

    Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,

    Verg. A. 1, 683:

    inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,

    Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:

    reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,

    id. ib. 1, 28;

    2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,

    Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:

    huic paulo amplius tertiam partem denegem?

    id. ib. 5, 7, 3:

    cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,

    Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:

    victi amplius ducenti ceciderunt,

    Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:

    ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,

    Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:

    qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,

    Cic. Fl. 63:

    pugnatum duas amplius horas,

    Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:

    duo haud amplius milia peditum effugerunt,

    id. 28, 2:

    decem amplius versus perdidimus,

    Plin. Ep. 3, 5, 12:

    tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,

    Verg. E. 3, 105.—
    (β).
    With the comp. abl. (rare but class.):

    cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,

    Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:

    pugnatum amplius duabus horis est,

    Liv. 27, 12:

    neque triennio amplius supervixit,

    Suet. Caes. 89:

    uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,

    Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;

    6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,

    Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:

    est ab capite paulo amplius mille passibus locus,

    Plin. Ep. 10, 90, 1:

    ab Capsa non amplius duum milium intervallo,

    Sall. J. 91, 3:

    (Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,

    id. C. 56, 2; so,

    denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,

    id. J. 80, 7.—

    And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,

    Sall. J. 105, 3:

    oppidum non amplius mille passuum abesse,

    id. ib. 68, 3.—
    (γ).
    With quam (postAug. and eccl.):

    non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,

    id. ib. 17:

    Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,

    id. Tib. 51:

    demoratus dies non amplius quam octo aut decem,

    Vulg. Act. 25, 6:

    ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,

    Plin. Ep. 5, 19:

    ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,

    Tac. A. 3, 21:

    haud amplius quam ducentos misit,

    id. ib. 14, 32:

    insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,

    Vulg. Act. 23, 21.—
    d. (α).
    Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:

    Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,

    Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.

    also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,

    Cic. Brut. 22, 86:

    antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,

    id. Verr. 2, 1, 26:

    ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,

    id. ib. 2, 1, 29.—

    And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,

    Ter. Phorm. 2, 4, 17.—
    (β).
    Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:

    quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?

    Cic. Rosc. Com. 12, 35:

    Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,

    id. Brut. 5, 18:

    sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,

    id. Fam. 13, 28 A:

    quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,

    id. Att. 1, 8, 1.—
    (γ).
    Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:

    Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,

    Cic. Phil. 12, 21, 50:

    cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,

    id. ad Brut. 1, 5, 1;

    so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,

    id. Q. N. 3, 15, 1.—
    (δ).
    To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:

    nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,

    Cic. Verr. 5, 49, 128;

    (res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,

    id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:

    excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?

    Ov. M. 9, 148.
    The form amplius has the ambiguity of the Engl.
    word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;

    as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,

    Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.
    I.
    Lit., very largely, most abundantly:

    ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,

    in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:

    duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,

    Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—
    II.
    Fig., most generously, most handsomely:

    qui amplissime de salute mea decreverint,

    Cic. Dom. 44:

    amplissime laudare,

    in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:

    honores amplissime gessit,

    Cic. Verr. 2, 112:

    pater cum amplissime ex praetura triumphasset,

    with the greatest pomp, id. Mur. 15:

    placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,

    should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296.

    Lewis & Short latin dictionary > amplissime

См. также в других словарях:

  • Haec-Vir — (Latin: This [effeminate] Man haec being the feminine form of the demonstrative pronoun jokingly applied to the masculine noun) was a pamphlet published in 1620 in England in response to the pamphlet Hic Mulier. Where Hic Mulier argued against… …   Wikipedia

  • Haec Vir — Haec Vir, or This Effeminate ManPublished anonymously in 1620, Haec Vir is a rebuttal, probably written by women, to Hic Mulier, a pamphlet criticizing women for wearing men s clothing. Women both defend their choice of fashion and criticize men… …   Wikipedia

  • HAEC Dies — quam fecit Dominus etc. Versus qui in Eccl. Rom. recitatur in Officio Paschali, Auctor de Ordm. Antiphon. Versus, qui solet animum nostrum revocare ad aliquam introducendam orationem, aufertur in Paschalibus diebus, et cantatur pro eo ad aliquot… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • haec — haec·ce·i·tas; haec·ce·i·ty; …   English syllables

  • Haec est voluntas gubernĭi — (lat.), »solches ist der Wille der Regierung« …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • HAEC — Ein HAEC (human artificial episomal chromosome) ist ein künstliches Chromosom, welches aus dem Replikationssystem des Epstein Barr Virus entwickelt wurde und dadurch in menschlichen Zellen vermehrt werden kann. Entwickelt wurde es von Sun et al.… …   Deutsch Wikipedia

  • Haec sancta — Das Dekret Haec Sancta (lat.: Diese heilige Synode) wurde vom Konzil von Konstanz am 6. April 1415 veröffentlicht. Es enthält einen Abschnitt zu der so genannten Superioritäts Frage, ob der Papst über einem allgemeinen Konzil oder umgekehrt ein… …   Deutsch Wikipedia

  • HAEC — Heure d été d Europe centrale Fuseau horaire en Europe: bleu WET UTC+0 WEST …   Wikipédia en Français

  • haec verba — See in haec verba; pleading in haec verba …   Ballentine's law dictionary

  • Haec est finalis concordia — This is the final agreement,–the formal words which usually formed the beginning or introductory part of the indentures which after being engrossed were delivered to the cognizor and cognizee, and which recited at length all of the steps in the… …   Ballentine's law dictionary

  • Haec porcis hodie comedenda relinquis. — См. На тебе, небоже, что мне не гоже …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»