-
21 nisus [3]
3. nīsus u. selten nīxus, ūs, m. (nitor, niti), das Anstemmen, der Ansatz, der Schwung zur Ausführung einer Bewegung, I) eig.: A) im allg.: tela nisu vibrare, Curt.: hastas certo ictu, utpote libero nisu, mittit, Curt.: rotae maiore nisu in salebras incĭderunt, mit größerem Druck, Sen. – B) insbes.: 1) das Auftreten, Pacuv. tr. fr. u. Verg. – 2) das Aufsteigen, Hinaufklimmen, Emporklettern, nisus per saxa, Sall.: dubia nisui, Sall.: im Bilde, hic (Cicero) in sublime etiam cucurrit et ad summum non pervenit nisu, sed impetu, dieser ist sogar in die Höhe gelaufen und hat den Gipfel nicht durch E. erreicht, sondern in einem Anlauf, Quint. 8, 4, 9. – 3) das Fliegen, der Flug, Verg. u. Hor. – 4) der Schwung, Umschwung der Sterne, Cic. – 5) das Drücken und Drängen Gebärender, das Kreißen, das Gebären, Verg. u. Ov.: nixus laboriosi, Gell.: parientium nixus (Plur.), Fest. – 6) die Anstrengung des sich Erbrechenden, der Drang zum Erbrechen, tamquam nisus evomentis adiuvaret, Tac. ann. 12, 67. – II) übtr., der Anlauf, nec suo nisu studiis insistunt, aus eigenem Drange, Quint. 1, 12, 10: at quā contentione, quo nisu, quibus clamoribus expostulatum est, ne etc., mit welchem Nachdruck, mit welch lauten Stimmen forderte man von dir, Plin. pan. 75, 4.
-
22 nitor [1]
1. nītor, nīsus u. nīxus sum, nītī (statt gnītor, vgl. griech. γνύξ, ahd. hnîgan, sich neigen, sich bücken), an od. auf etw. sich stemmen, sich stützen, I) im allg.: A) eig., m. Abl. od. in m. Akk. od. Abl., baculo, Ov.: laevo in femine (v. der Linken), Plaut.: hastili, Cic.: hastā od. in hastam, Verg.: genibus, knien, Liv.: Nixus genu, in genibus, od. bl. Nixus, ein Gestirn, s. engonasi: stirpibus suis, Cic.: mulierculā, Cic.: cubito, auf den Ellbogen, Ov. – absol., partes aequaliter nituntur, Cic. – B) übtr.: 1) auf etwas sich stützen, -beruhen, nitatur quibus fundamentis summa salutis, Lucr.: omnis ratio dicendi tribus ad persuadendum rebus est nixa, Cic.: in te nititur civitatis salus, Cic. – 2) insbes., auf etw. sich stützen = sich verlassen, bauen, consilio alcis, Cic.: auctoritate, animo (auf seinen Mut), Caes.: spe, Catull. – II) prägn., sich zu einer Bewegung aufstemmen, A) eig.: 1) sich auf die Füße stemmend auftreten, humi, Verg.: simulac primum niti possunt, Cic. – 2) sich anstemmend drücken und drängen, a) seine Notdurft zu verrichten, Suet. Vesp. 20. – b) zu gebären, Wehen haben, in Wehen liegen, gebären (s. Bach Ov. met. 9, 294. Lennep Ov. her. 21, 100), Ov. met. 9, 302 (Plin. 9, 107 jetzt eniti). – c) übh., v. angestrengten, leidenschaftlichen Bewegungen des Körpers, niti corporibus, et ea huc illuc quasi vitabundi aut iacientes tela agitare, Sall. Iug. 60, 4. – 3) die Hände od. Füße anstemmend sich aufzurichten suchen, sich aufraffen, niti modo ac statim concĭdere, Sall. Iug. 101, 11: dum consurgit ac nititur, inter manus sublevantium exstinctus est, Suet. Vesp. 24. – 4) sich anstemmend, sich auf dem Flecke halten, a) v. Kämpfenden = Fuß fassen, s ich halten, tamen virtute et patientiā nitebantur atque omnia vulnera sustinebant, Caes. b. c. 1, 45, 6. – b) v. Vögeln, die im Fluge innehaltend sich mit ihren Flügeln in der Schwebe erhalten, in der Luft schweben, paribus nitens Cyllenius alis constitit, Verg. Aen. 4, 252. – 5) mit Rücksicht auf das wohin? = sich aufstemmend sich anstrengend nach einem Punkte hindrängen, besonders nach einem höheren hinaufdrängen = sich (vorwärts) drängen, steigen, klimmen, zu gelangen streben, corporibus et umbonibus, Tac.: quā septumani dum nituntur, Tac.: gradibus, die Stufen hinaufsteigen, Verg. – motis in aëra pennis, steigen = fliegen (v. Vögeln), Ov.: in adversum (vom Abend nach Morgen), v. Phöbus, Ov.: rupes in altas, klimmen, Lucan. – ardua per loca u. bl. per ardua, Pacuv. fr. u. Curt. – m. Dat., semitae, einhersteigen auf usw., Chalcid. Tim. 276. – nitere porro, schiebe (dränge) dich vorwärts (durch die Menge), Hor. ep. 1, 13, 18. – v. Lebl., pondera, corpora nituntur deorsum, sursum, in medium, drängen, treiben, streben, Lucr.: poma ad sidera nituntur, streben empor zum Äther, Verg.: in adversa caeli nitens sol, Cl. Mam.: aquae in interiora nituntur, Plin. – B) übtr. = sich eifrig bestreben, -bemühen, es sich angelegen sein lassen, alle Kräfte aufbieten, a) übh.: α) im guten Sinne: pro libertate, Sall.: pro alqo, sich eifrig verwenden, Liv.: mit folg. Infin., gradum proferre pedum, Enn. fr.: armis de vita certatim dimicare, Sisenn. fr.: perrumpere, Caes.: summā vi Cirtam irrumpere, Sall.: patriam recuperare, Nep.: absol., tantum quisque nitatur, quantum potest, Cic.: magnā vi uterque nitebatur, Caes.: non eādem alacritate ac studio nitebantur, Caes.: de causa regia, Cic.: frustra, Sall.: modice, nur mäßig sich bewerben, Tac.: contra, entgegentreten, sich widersetzen, Tac. – β) im feindl. Sinne, adversus foedera naturae, Lucr.: nihil contra alqm, nichts gegen jmd. unternehmen, Sall.: contra verum, der Wahrheit entgegenarbeiten, Sall.: pro Corbulone aetas, patrius mos, studia seniorum erant; contra Mamercus Scaurus et L. Arruntius nitebantur, entgegenstrebten, ihm entgegenarbeiteten, Tac. – b) mit Angabe des Ziels = nach etw. eifrig streben, auf etw. hinarbeiten, ad gloriam, Cic.: ad sollicitandas civitates, Caes.: in illud genus, Sen.: in vetitum, Ov. – m. bl. Acc., ut tantam urbem, quanta nunc est, niti deberet, zu bauen unternehmen, Iul. Val. 1, 25 (31). – m. folg. ut od. ne m. Konj. = darauf hinarbeiten, darauf dringen, unus Miltiades maxime nitebatur, ut primo quoque tempore castra fierent, Nep.: alii singulos ex senatu ambiundo nitebantur, ne gravius in eum consuleretur, Sall. – c) m. folg. Acc. u. Infin. = zu beweisen suchen, den Beweis versuchen, daß usw., nitamur igitur nihil posse percipi, Cic. Acad. 2, 68. – / Aktive Imperativform nitito, Cic. de rep. fr. bei Diom. 340, 1. – Parag. Infin. nitier, Trag. inc. fab. 231. Catull. 61, 68 Schw. (Haupt cingier). Lucr. 1, 1059.
-
23 nisus
1. nīsus, a, um, s. nitor.————————3. nīsus u. selten nīxus, ūs, m. (nitor, niti), das Anstemmen, der Ansatz, der Schwung zur Ausführung einer Bewegung, I) eig.: A) im allg.: tela nisu vibrare, Curt.: hastas certo ictu, utpote libero nisu, mittit, Curt.: rotae maiore nisu in salebras incĭderunt, mit größerem Druck, Sen. – B) insbes.: 1) das Auftreten, Pacuv. tr. fr. u. Verg. – 2) das Aufsteigen, Hinaufklimmen, Emporklettern, nisus per saxa, Sall.: dubia nisui, Sall.: im Bilde, hic (Cicero) in sublime etiam cucurrit et ad summum non pervenit nisu, sed impetu, dieser ist sogar in die Höhe gelaufen und hat den Gipfel nicht durch E. erreicht, sondern in einem Anlauf, Quint. 8, 4, 9. – 3) das Fliegen, der Flug, Verg. u. Hor. – 4) der Schwung, Umschwung der Sterne, Cic. – 5) das Drücken und Drängen Gebärender, das Kreißen, das Gebären, Verg. u. Ov.: nixus laboriosi, Gell.: parientium nixus (Plur.), Fest. – 6) die Anstrengung des sich Erbrechenden, der Drang zum Erbrechen, tamquam nisus evomentis adiuvaret, Tac. ann. 12, 67. – II) übtr., der Anlauf, nec suo nisu studiis insistunt, aus eigenem Drange, Quint. 1, 12, 10: at quā contentione, quo nisu, quibus clamoribus expostulatum est, ne etc., mit welchem Nachdruck, mit welch lauten Stimmen forderte man von dir, Plin. pan. 75, 4. -
24 nitor
1. nītor, nīsus u. nīxus sum, nītī (statt gnītor, vgl. griech. γνύξ, ahd. hnîgan, sich neigen, sich bücken), an od. auf etw. sich stemmen, sich stützen, I) im allg.: A) eig., m. Abl. od. in m. Akk. od. Abl., baculo, Ov.: laevo in femine (v. der Linken), Plaut.: hastili, Cic.: hastā od. in hastam, Verg.: genibus, knien, Liv.: Nixus genu, in genibus, od. bl. Nixus, ein Gestirn, s. Engonasi: stirpibus suis, Cic.: mulierculā, Cic.: cubito, auf den Ellbogen, Ov. – absol., partes aequaliter nituntur, Cic. – B) übtr.: 1) auf etwas sich stützen, - beruhen, nitatur quibus fundamentis summa salutis, Lucr.: omnis ratio dicendi tribus ad persuadendum rebus est nixa, Cic.: in te nititur civitatis salus, Cic. – 2) insbes., auf etw. sich stützen = sich verlassen, bauen, consilio alcis, Cic.: auctoritate, animo (auf seinen Mut), Caes.: spe, Catull. – II) prägn., sich zu einer Bewegung aufstemmen, A) eig.: 1) sich auf die Füße stemmend auftreten, humi, Verg.: simulac primum niti possunt, Cic. – 2) sich anstemmend drücken und drängen, a) seine Notdurft zu verrichten, Suet. Vesp. 20. – b) zu gebären, Wehen haben, in Wehen liegen, gebären (s. Bach Ov. met. 9, 294. Lennep Ov. her. 21, 100), Ov. met. 9, 302 (Plin. 9, 107 jetzt eniti). – c) übh., v. angestrengten, leidenschaftlichen Bewegungen des Körpers, niti corporibus, et ea huc illuc quasi vitabundi aut iacientes tela————agitare, Sall. Iug. 60, 4. – 3) die Hände od. Füße anstemmend sich aufzurichten suchen, sich aufraffen, niti modo ac statim concĭdere, Sall. Iug. 101, 11: dum consurgit ac nititur, inter manus sublevantium exstinctus est, Suet. Vesp. 24. – 4) sich anstemmend, sich auf dem Flecke halten, a) v. Kämpfenden = Fuß fassen, s ich halten, tamen virtute et patientiā nitebantur atque omnia vulnera sustinebant, Caes. b. c. 1, 45, 6. – b) v. Vögeln, die im Fluge innehaltend sich mit ihren Flügeln in der Schwebe erhalten, in der Luft schweben, paribus nitens Cyllenius alis constitit, Verg. Aen. 4, 252. – 5) mit Rücksicht auf das wohin? = sich aufstemmend sich anstrengend nach einem Punkte hindrängen, besonders nach einem höheren hinaufdrängen = sich (vorwärts) drängen, steigen, klimmen, zu gelangen streben, corporibus et umbonibus, Tac.: quā septumani dum nituntur, Tac.: gradibus, die Stufen hinaufsteigen, Verg. – motis in aëra pennis, steigen = fliegen (v. Vögeln), Ov.: in adversum (vom Abend nach Morgen), v. Phöbus, Ov.: rupes in altas, klimmen, Lucan. – ardua per loca u. bl. per ardua, Pacuv. fr. u. Curt. – m. Dat., semitae, einhersteigen auf usw., Chalcid. Tim. 276. – nitere porro, schiebe (dränge) dich vorwärts (durch die Menge), Hor. ep. 1, 13, 18. – v. Lebl., pondera, corpora nituntur deorsum, sursum, in medium, drängen, treiben, streben, Lucr.: poma ad sidera nituntur, stre-————ben empor zum Äther, Verg.: in adversa caeli nitens sol, Cl. Mam.: aquae in interiora nituntur, Plin. – B) übtr. = sich eifrig bestreben, -bemühen, es sich angelegen sein lassen, alle Kräfte aufbieten, a) übh.: α) im guten Sinne: pro libertate, Sall.: pro alqo, sich eifrig verwenden, Liv.: mit folg. Infin., gradum proferre pedum, Enn. fr.: armis de vita certatim dimicare, Sisenn. fr.: perrumpere, Caes.: summā vi Cirtam irrumpere, Sall.: patriam recuperare, Nep.: absol., tantum quisque nitatur, quantum potest, Cic.: magnā vi uterque nitebatur, Caes.: non eādem alacritate ac studio nitebantur, Caes.: de causa regia, Cic.: frustra, Sall.: modice, nur mäßig sich bewerben, Tac.: contra, entgegentreten, sich widersetzen, Tac. – β) im feindl. Sinne, adversus foedera naturae, Lucr.: nihil contra alqm, nichts gegen jmd. unternehmen, Sall.: contra verum, der Wahrheit entgegenarbeiten, Sall.: pro Corbulone aetas, patrius mos, studia seniorum erant; contra Mamercus Scaurus et L. Arruntius nitebantur, entgegenstrebten, ihm entgegenarbeiteten, Tac. – b) mit Angabe des Ziels = nach etw. eifrig streben, auf etw. hinarbeiten, ad gloriam, Cic.: ad sollicitandas civitates, Caes.: in illud genus, Sen.: in vetitum, Ov. – m. bl. Acc., ut tantam urbem, quanta nunc est, niti deberet, zu bauen unternehmen, Iul. Val. 1, 25 (31). – m. folg. ut od. ne m. Konj. = darauf hinarbeiten, darauf dringen, unus Miltiades————maxime nitebatur, ut primo quoque tempore castra fierent, Nep.: alii singulos ex senatu ambiundo nitebantur, ne gravius in eum consuleretur, Sall. – c) m. folg. Acc. u. Infin. = zu beweisen suchen, den Beweis versuchen, daß usw., nitamur igitur nihil posse percipi, Cic. Acad. 2, 68. – ⇒ Aktive Imperativform nitito, Cic. de rep. fr. bei Diom. 340, 1. – Parag. Infin. nitier, Trag. inc. fab. 231. Catull. 61, 68 Schw. (Haupt cingier). Lucr. 1, 1059.————————2. nitor, ōris, m. (niteo), das Gleißen, Blinken, der Glanz, von seiner schönen und lieblichen Seite, als Folge der Glätte u. Kunst, I) eig. u. übtr.: A) eig.: aurorae, Lucr.: argenti, Ov. u. (neben auri fulgor u. eboris candor) Min. Fel.: gemmae, Cornif. rhet.: levigati marmoris aut eboris, Lact.: diurnus, des Tages, Ov.: nitor verius quam splendor, Plin. – Plur., nitores splendoresque auri, Gell. 2, 6, 4: colorum nitores, Augustin. epist. 147, 3. – B) übtr.: a) das feiste Aussehen, die Wohlhäbigkeit, corporis, Ter. eun. 242. – b) das schmucke Äußere, die Zierlichkeit, Eleganz, das Reizende (der Reiz) in der äußeren Erscheinung, Cic. u.a.: urit me Glycerae nitor, Hor.: Plur., nitoribus nitidis antevenire, unter allem Reizenden das Reizendste sein, Plaut. Cas. 217. – so auch der Farbenglanz, externus, Prop.: formamenta queunt in quovis esse nitore, Lucr. – II) bildl.: 1) im allg., Glanz, tui generis, Hoheit, Ov. ex Pont. 2, 9, 17: cui ratio civilium officiorum necessitatem quandam nitoris imponit, mit einem gewissen Glanze zu leben, Plin. ep. 6, 32, 1. – 2) glänzende Freigebigkeit, Stat. silv. 3, 3, 149. – 3) von der Rede, v. Stile, der Glanz, die Eleganz, der Reiz, die Nettigkeit der Darstellung, orationis, Cic.: eloquii, Ov.: loquendi nitor ille divinus, Quint.: nitor et cultus descriptionum, Tac. dial.: laetitia ac nitor nostrorum temporum, Tac.————dial.: scribere non sine cultu ac nitore, Quint. -
25 nitor
I ōris m. [ niteo ]1) блеск, сверкание, лоск (argenti O; eboris Lact); сияние ( aurorae Lcr)n. diurnus O — дневной светn. generis O — знатность рода, родовитость2) красота (sc. virginis H)3) изысканность, изящество ( orationis C)II nītor, nīxus (nīsus) sum, nītī depon.1) опираться, упираться (aliquā re, in aliquā re или in aliquid Pl, C, V etc.)n. genibus L — стоять на коленяхn. cubito O — облокотитьсяn. alis V — парить на крыльях2)а) опираться, основываться, покоиться, зиждиться, зависеть ( salus civitatis nitĭtur in civibus C)3) напрягаться, тужиться Sun. corpore Sl — делать резкие телодвижения; делать потуги, рожать O, PM (v. l.)4) с усилием подниматься, выпрямляться, вставатьniti modo ac statim concĭdere (inf. historicus) Sl — (нумидийцы) с трудом поднимаются, но тотчас же падают5) взбираться, влезать ( rupes in altas Lcn); восходить, подниматься ( gradibus V); взлетать (pennis in aera O; per aspera ad laudem Sil)6) устремляться (ad sidera V; ad salutem Ap); стремиться ( ad immortalitatem C)7) силиться, стараться изо всех сил, прилагать все усилия (pro aliquo L; aliquā re magnā vi n. Cs)8) бороться (n. contra aliquem T; pro libertate summā ope Sl)n. nihil posse percipi C — пытаться показать, что познание невозможно -
26 engonasi
engonasi (n), εν γόνασι, d.i. vollst. ὁ εν γόνασι καθήμενος ἀνήρ, der auf den Knien liegende Mann, der Kniende, ein Sternbild der nördlichen Halbkugel, von Eratosthenes (s. Hyg. astr. 2, 6) u. noch heute Herkules gen., Cic. poët. de nat. deor. 2, 108 (wo er die Erklärung folgen läßt, genibus quia nixa feratur, sc. imago) u. Manil. 5, 646 (wo die Übersetzung nixa genu species vorhergeht), von Cic. Arat. 45 u. 400 übersetzt durch Nixus genu, von Vitr. 9, 4, 4 u. 5 durch Nixus in genibus u. Ingeniculatus u. Geniculatus, vom Schol. German. Arat. 207 durch Geniculator, von Firm. math. 8, 17 durch Ingeniculus. – / Nbf. Engonasis, Mart. Cap. 8. § 827.
-
27 Fußfall
Fußfall; einen F. tun, humi sterni; submittere se ad pedes; vor jmd., s. »jmdm. zu Füßen fallen« unter Fuß no. I. – ich rühre jmd. durch einen F., humi stratus alqm moveo. – fußfällig, nixus genibus (auf die Knie gestützt). – supplex (demütig auf den Knien bittend). – Adv.suppliciter. – s. jmd. bitten, prosternere se et supplicare alci: s. jmd. für einen bitten, alci supplicare pro alqo; se alci pro alqo supplicem abicere: s. bitten, daß etc., nixus genibus peto ab alqo, ut etc.; supplex peto, ut etc.
-
28 adnitor
adnītor (annītor), nīti, nixus sum (nīsus sum) [st2]1 [-] s’appuyer sur, s'appuyer contre. [st2]2 [-] au fig.: s'efforcer de, travailler à. - adniti alicui rei (adniti ad aliquam rem): s'appuyer sur qqch. - natura solitarium nihil amat semperque ad aliquod tamquam adminiculum adnititur, Cic. Lael. 88: la nature n'aime pas la solitude et s'appuie sur quelque chose qui semble un étai. - adnitentes retinere morem, Tac. H. 4, 8; 5, 8: travaillant à maintenir la coutume. - anniti de triumpho, Cic.: travailler à obtenir le triomphe. - adnitere ad + gérondif: faire des efforts pour. - adnitere ut... Liv.: faire des efforts pour... - homines nituntur ne vitam silentio transeant: les hommes s'efforcent de ne pas passer leur vie dans l'obscurité.* * *adnītor (annītor), nīti, nixus sum (nīsus sum) [st2]1 [-] s’appuyer sur, s'appuyer contre. [st2]2 [-] au fig.: s'efforcer de, travailler à. - adniti alicui rei (adniti ad aliquam rem): s'appuyer sur qqch. - natura solitarium nihil amat semperque ad aliquod tamquam adminiculum adnititur, Cic. Lael. 88: la nature n'aime pas la solitude et s'appuie sur quelque chose qui semble un étai. - adnitentes retinere morem, Tac. H. 4, 8; 5, 8: travaillant à maintenir la coutume. - anniti de triumpho, Cic.: travailler à obtenir le triomphe. - adnitere ad + gérondif: faire des efforts pour. - adnitere ut... Liv.: faire des efforts pour... - homines nituntur ne vitam silentio transeant: les hommes s'efforcent de ne pas passer leur vie dans l'obscurité.* * *Adnitor, pen. prod. adniteris, pen. cor. adnixus vel adnisus sum, adniti. Liu. S'efforcer à faire quelque chose.\Adniti de re aliqua. Cic. S'efforcer d'obtenir quelque chose.\Omni opere adniti. Plin. S'efforcer de toute sa puissance, de tout son povoir.\Adniti, pro Adiuuare. Sallust. Aider.\Adnixus, vel adnisus. Vir. Qui s'est efforcé à faire quelque chose.\Adniti ad aliquid. Cic. Se tenir ou appuyer à quelque chose.\Adnixi hastis. Virg. Appuyez sur leurs lances ou javelines. -
29 renitor
-
30 sanguis
sanguĭs, ĭnis, m. - forme sanguen, n.: Enn. Tr. 46 ; 228 ; An. 117 ; Cato, frg. 19, 11; 65, 5; Lucr. 1. 837 ; 853 ; 860 II sanguīs chez Lucrèce passim II gén. sanguis Chron. 2, 11, 128 ; P.-Nol. 21, 376. [st1]1 [-] sang. - Cic. Nat. 2, 138 ; Quir. 14 ; etc.. - sanguinem (alicujus) haurire, Cic. Sest. 54 ; Liv. 26. 13, 14, etc.: faire couler, répandre le sang [de qqn] jusqu'à épuisement. - hauriendus aut dandus est sanguis, Liv. 7, 24, 4: il faut faire couler tout leur sang ou donner le nôtre. - sanguinem sistere, Plin. 20, 59 ; cohibere Plin. 22, 147: supprimere Cels. 2, 10: arrêter (étancher) le sang. - sanguinem mittere, Cic. Att. 6, 1, 2: pratiquer une saignée. - sanguinem mittere (detrahere, extrahere): saigner (qqn). - fig. missus est sanguis invidiae sine dolore, Cic. Att. 1, 16, 11: j'ai fait un sacrifice aux envieux sans qu'il m'en coûte. - gustare civilem sanguinem vel potius exsorbere, Cic. Phil. 2, 71: goûter du sang des citoyens, mieux, s'en abreuver. - odio civilis sanguinis, Cic. Fam, 15, 15, 1: par haine de verser le sang... = par haine de la guerre civile]. - sanguine barbarorum modico, Tac.: les barbares ayant perdu peu de sang. - usque ad sanguinem incitari, Cic.: s'exalter jusqu'au meurtre. - fraterni sanguinis insons, Ov.: innocent de la mort de son frère. [st1]2 [-] force vitale, vigueur, sang, vie. - toto sanguine nixus, Stat.: en déployant toute sa vigueur. - [en parl. de l'Etat] Cic. Att. 4, 18, 2 ; Sest. 78. - [en parl. de l'éloquence ou de l'orateur] Cic. Br. 36 ; 283 ; Or. 76. - [en parl. du trésor public] Cic. Verr. 3, 83 ; Att. 6, 1, 2. - detrahere aliquid de sanguine aerarii, Cic.: sucer le sang du Trésor. [st1]3 [-] origine, descendance race, parenté. - sanguine conjuncti, Cic. Inv. 2, 161: unis par les liens du sang. - paternus, maternus sanguis, Cic. Amer. 66: le sang paternel, maternel. - ne societur sanguis, Liv. 4, 4, 6: pour que les sangs ne se mêlent pas. - sanguis obscurus, Stat.: naissance obscure. - vos o Pompilius sanguis, Hor.: ô vous, descendants de Numa. - saevire in suum sanguinem, Liv.: faire des victimes au sein de sa famille. [st1]4 [-] rejeton, descendant. - Virg. En. 6, 836 ; Hor. O. 4, 2, 14, etc ; Liv. 7, 4, 3 ; 40, 5. 1. [st1]5 [-] suc (des végétaux), sève, liqueur. - Plin. 14, 58; Stat. Th. 1, 329. - sanguis Baccheus, Stat.: liqueur de Bacchus (= le vin).* * *sanguĭs, ĭnis, m. - forme sanguen, n.: Enn. Tr. 46 ; 228 ; An. 117 ; Cato, frg. 19, 11; 65, 5; Lucr. 1. 837 ; 853 ; 860 II sanguīs chez Lucrèce passim II gén. sanguis Chron. 2, 11, 128 ; P.-Nol. 21, 376. [st1]1 [-] sang. - Cic. Nat. 2, 138 ; Quir. 14 ; etc.. - sanguinem (alicujus) haurire, Cic. Sest. 54 ; Liv. 26. 13, 14, etc.: faire couler, répandre le sang [de qqn] jusqu'à épuisement. - hauriendus aut dandus est sanguis, Liv. 7, 24, 4: il faut faire couler tout leur sang ou donner le nôtre. - sanguinem sistere, Plin. 20, 59 ; cohibere Plin. 22, 147: supprimere Cels. 2, 10: arrêter (étancher) le sang. - sanguinem mittere, Cic. Att. 6, 1, 2: pratiquer une saignée. - sanguinem mittere (detrahere, extrahere): saigner (qqn). - fig. missus est sanguis invidiae sine dolore, Cic. Att. 1, 16, 11: j'ai fait un sacrifice aux envieux sans qu'il m'en coûte. - gustare civilem sanguinem vel potius exsorbere, Cic. Phil. 2, 71: goûter du sang des citoyens, mieux, s'en abreuver. - odio civilis sanguinis, Cic. Fam, 15, 15, 1: par haine de verser le sang... = par haine de la guerre civile]. - sanguine barbarorum modico, Tac.: les barbares ayant perdu peu de sang. - usque ad sanguinem incitari, Cic.: s'exalter jusqu'au meurtre. - fraterni sanguinis insons, Ov.: innocent de la mort de son frère. [st1]2 [-] force vitale, vigueur, sang, vie. - toto sanguine nixus, Stat.: en déployant toute sa vigueur. - [en parl. de l'Etat] Cic. Att. 4, 18, 2 ; Sest. 78. - [en parl. de l'éloquence ou de l'orateur] Cic. Br. 36 ; 283 ; Or. 76. - [en parl. du trésor public] Cic. Verr. 3, 83 ; Att. 6, 1, 2. - detrahere aliquid de sanguine aerarii, Cic.: sucer le sang du Trésor. [st1]3 [-] origine, descendance race, parenté. - sanguine conjuncti, Cic. Inv. 2, 161: unis par les liens du sang. - paternus, maternus sanguis, Cic. Amer. 66: le sang paternel, maternel. - ne societur sanguis, Liv. 4, 4, 6: pour que les sangs ne se mêlent pas. - sanguis obscurus, Stat.: naissance obscure. - vos o Pompilius sanguis, Hor.: ô vous, descendants de Numa. - saevire in suum sanguinem, Liv.: faire des victimes au sein de sa famille. [st1]4 [-] rejeton, descendant. - Virg. En. 6, 836 ; Hor. O. 4, 2, 14, etc ; Liv. 7, 4, 3 ; 40, 5. 1. [st1]5 [-] suc (des végétaux), sève, liqueur. - Plin. 14, 58; Stat. Th. 1, 329. - sanguis Baccheus, Stat.: liqueur de Bacchus (= le vin).* * *Sanguis, m. g. quod et Sanguen, neut. gen. dixerunt veteres, vnde sanguinis facit in genitiuo, pen. corr. Cic. Sang.\Detractio sanguinis, et Sanguinis missio. Cels. Saignee.\Profusionem sanguinis auertere. Cels. Divertir.\Sanguis aerarii, per translationem. Cicero. L'argent du thresor de la ville.\Plenus sanguinis homo. Plaut. Qui ne demande qu'à tuer.\Conglobatus, Vide CONGLOBO. Sang figé et caillé.\Integer. Virgil. Qui n'est point corrompu.\Coit sanguis. Plinius. Il se caille.\Poenas dare sanguine. Virgil. Estre tué.\Dare sanguinem inuidiae. Liu. Mettre sa vie à la volunté et merci de ses envieux.\Alternum dare sanguinem. Seneca. Quand deux s'entretuent, S'entretuer.\Duratur sanguis. Quintil. Se caille, S'endurcit, Se fige.\Emittere sanguinem. Cels. Saigner aucun.\Plus sanguinis in ipsa dimicatione factum. Liu. On tua plus de gents, Il y eut plus grande effusion de sang.\Fundere sanguinem de Rege. Curt. Espandre son sang, et se faire tuer pour soustenir la querelle de son Roy.\Sanguis reliquit corpus. Ouid. C'est quand on se sangmesle.\Sistere sanguinem. Plin. Arrester le sang, Estancher.\Amisimus omnem succum et sanguinem. Cicero. La vigueur et la force.\Sanguis. Virgil. Generation.\Author sanguinis. Virgil. Le premier et commencement d'une race et lignee.\Degener sanguinis. Stat. Qui forligne, Forlignant, Qui ne fait pas comme ceulx de sa parenté et de son sang.\Claro sanguine genitus. Seneca. De noble sang et lignee.\Sanguis regius. Horat. Sang royal.\Chari sanguinis vincula. Propert. Consanguinité.\Gradu sanguinis propior. Ouid. Plus prochain parent.\Nomina sanguinis. Ouid. Les noms de consanguinité.\Cohaerere sanguine alicui. Quintil. Estre son parent, Estre de son sang. -
31 engonasi
engonasi (n), εν γόνασι, d.i. vollst. ὁ εν γόνασι καθήμενος ἀνήρ, der auf den Knien liegende Mann, der Kniende, ein Sternbild der nördlichen Halbkugel, von Eratosthenes (s. Hyg. astr. 2, 6) u. noch heute Herkules gen., Cic. poët. de nat. deor. 2, 108 (wo er die Erklärung folgen läßt, genibus quia nixa feratur, sc. imago) u. Manil. 5, 646 (wo die Übersetzung nixa genu species vorhergeht), von Cic. Arat. 45 u. 400 übersetzt durch Nixus genu, von Vitr. 9, 4, 4 u. 5 durch Nixus in genibus u. Ingeniculatus u. Geniculatus, vom Schol. German. Arat. 207 durch Geniculator, von Firm. math. 8, 17 durch Ingeniculus. – ⇒ Nbf. Engonasis, Mart. Cap. 8. § 827.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > engonasi
-
32 Nisus
1.nīsus, a, um, Part., from nitor.2.nīsus, ūs, m. [nitor], a pressing or resting upon or against, a pressure; a striving, exertion, labor, effort (mostly poet.; nixus in good prose, v. h. v.): pedetentim et sedato nisu, a tread, step, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 48:3.pinnarum nisus inanis,
a flight, Lucr. 6, 834; so,insolitos docuere nisus,
Hor. C. 4, 4, 8:hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit,
Verg. A. 11, 852:stat gravis Entellus nisuque immotus eodem, etc.,
in the same posture, id. ib. 5, 437: hunc stirps Oceani maturis nisibus Aethra Edidit, pains, throes, labor of parturition (v. 2. nixus), Ov. F. 5, 171.—In prose:tamquam nisus evomentis adjuvaret,
retchings, Tac. A. 12, 67:uti prospectus nisusque per saxa facilius foret,
Sall. J. 94, 1 Dietsch:quae dubia nisu videbantur,
id. ib. 94, 2 Dietsch:non pervenit nisu sed impetu,
Quint. 8, 4, 9; 1, 12, 10.Nīsus, i, m., = NisosI.A king of Megara, father of Scylla, who, in order to gain the love of Minos, cut off her father's purple hair, on which the safety of his kingdom depended, whereupon Nisus was changed into a sparrow-hawk, and Scylla into the bird ciris, Verg. G. 1, 404 sq.; Ov. M. 8, 8 sqq.; v. Scylla.—B.Hence,1.Nī-saeus, a, um, adj., of or belonging to Nisus, Nisæan:2.et vos Nisaei, naufraga monstra, canes,
i. e. Scylla, the daughter of Phorcus, Ov. F. 4, 500; cf. id. A. A. 1, 331.—Nīsēis, ĭdis, f., the daughter of Nisus, Scylla (q. v.), confounded with the daughter of Phorcus:3.praeterita cautus Niseide navita gaudet,
Ov. R. Am. 737.—Nī-sēĭus, a, um, adj., of or belonging to Nisus, Nisæan: per mare caeruleum trahitur Niseia virgo, Verg. Cir. 390; Ov. M. 8, 35.—4.Nīsĭas, ădis, f., Nisæan, i. e. Megarian: Nisiades matres Nisiadesque nurus, of Megaris, in Sicily (a colony of Megara, in Greece), Ov. H. 15, 54.—II.Son of Hyrtacus and friend of Euryalus, Verg. A. 5, 294; 9, 176 sq. -
33 nisus
1.nīsus, a, um, Part., from nitor.2.nīsus, ūs, m. [nitor], a pressing or resting upon or against, a pressure; a striving, exertion, labor, effort (mostly poet.; nixus in good prose, v. h. v.): pedetentim et sedato nisu, a tread, step, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 48:3.pinnarum nisus inanis,
a flight, Lucr. 6, 834; so,insolitos docuere nisus,
Hor. C. 4, 4, 8:hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit,
Verg. A. 11, 852:stat gravis Entellus nisuque immotus eodem, etc.,
in the same posture, id. ib. 5, 437: hunc stirps Oceani maturis nisibus Aethra Edidit, pains, throes, labor of parturition (v. 2. nixus), Ov. F. 5, 171.—In prose:tamquam nisus evomentis adjuvaret,
retchings, Tac. A. 12, 67:uti prospectus nisusque per saxa facilius foret,
Sall. J. 94, 1 Dietsch:quae dubia nisu videbantur,
id. ib. 94, 2 Dietsch:non pervenit nisu sed impetu,
Quint. 8, 4, 9; 1, 12, 10.Nīsus, i, m., = NisosI.A king of Megara, father of Scylla, who, in order to gain the love of Minos, cut off her father's purple hair, on which the safety of his kingdom depended, whereupon Nisus was changed into a sparrow-hawk, and Scylla into the bird ciris, Verg. G. 1, 404 sq.; Ov. M. 8, 8 sqq.; v. Scylla.—B.Hence,1.Nī-saeus, a, um, adj., of or belonging to Nisus, Nisæan:2.et vos Nisaei, naufraga monstra, canes,
i. e. Scylla, the daughter of Phorcus, Ov. F. 4, 500; cf. id. A. A. 1, 331.—Nīsēis, ĭdis, f., the daughter of Nisus, Scylla (q. v.), confounded with the daughter of Phorcus:3.praeterita cautus Niseide navita gaudet,
Ov. R. Am. 737.—Nī-sēĭus, a, um, adj., of or belonging to Nisus, Nisæan: per mare caeruleum trahitur Niseia virgo, Verg. Cir. 390; Ov. M. 8, 35.—4.Nīsĭas, ădis, f., Nisæan, i. e. Megarian: Nisiades matres Nisiadesque nurus, of Megaris, in Sicily (a colony of Megara, in Greece), Ov. H. 15, 54.—II.Son of Hyrtacus and friend of Euryalus, Verg. A. 5, 294; 9, 176 sq. -
34 annitor
an-nītor, nīsus (nīxus) sum, nītī depon.1) упираться, опираться, прислоняться (ad aliquid и alicui rei)hasta annixa columnae V — копьё, прислонённое к колоннеstant longis annixi hastis V — (троянцы) стоят, опершись на длинные копьяannixi torquent spumas V — приналёгши (на вёсла), они взбивают пенуad ea patranda omnis civitas summo studio annitebatur Sl — для достижения этого вся страна прилагала величайшие усилия -
35 conitor
cō-nītor, nīsus (nīxus) sum, nītī depon.2) силиться, напрягаться, стараться изо всех силc. ad convincendum aliquem T — стараться убедить кого-л.conituntur, sese ut erigant C — они стараются поднятьсяc. invadere hostem L — усилием воли атаковать противникаquantum animo c. potes, tantum fac ut efficias C — сделай всё, чего можешь добиться напряжением душевных сил3) взобраться, вскарабкаться (in aliquem locum L; in jugumCs; praealtam in arborera T)4) родить, произвести на свет ( gemelios V) -
36 conixus
cō-nīxus, a, um part. pf. к conitor -
37 Engonasi(n)
indecl.(греч. «на коленях», коленопреклонённый; лат. Nixus или Ingeniculatus) название созвездия Геркулеса C, Man, Vtr -
38 Engonasi(n)
indecl.(греч. «на коленях», коленопреклонённый; лат. Nixus или Ingeniculatus) название созвездия Геркулеса C, Man, Vtr -
39 enitor
ē-nītor, nīsus (nīxus) sum, nītī depon.1) пробиваться, выбираться ( per angustias et ingentem multitudinem T)2) взбираться, добираться, (вс)карабкаться (in vertĭcem montis QC; in altiora T; aggerem T)3) силиться, добиваться, стараться изо всех сил (ut illud liat C; pro aliquo Ter; in re aliquā C)e. ad dicendum C — стремиться овладеть искусством красноречияquod quidem certe enitar C — уж здесь я, конечно, постараюсь4) рожать (e. partus plures L; duos pueros Just)in luco Martis enixi (pass.) Just — (Рем и Ромул), рождённые в Марсовой роще -
40 innitor
in-nītor, nīxus (nīsus) sum, nītī depon.1) упираться, опираться (aliquā re Cs, L etc., реже alicui rei T, PM или in aliquid PM etc.)i. in cubitum Nep — облокотитьсяi. alis O — парить на крыльях2) основываться, зависеть ( curae unius Q)3) оканчиваться (in «d» litteram Q)
См. также в других словарях:
NIXUS — sidus caeleste, quod Iul. Firmicus Ingeniculum vocat. Cicer. in Arateis. Hunc Hyginus Herculem esse ait, qui dextrô genu nixus, sinistrô pede capitis Draconis dextram partem opprimere conatur. Nixus autem, non est proprium nomen sideris caelestis … Hofmann J. Lexicon universale
NIXII Dii erant nixuum in puerperio adjutores — Festus. Nixus enim pro partu usurpari solet. Virg. Georg. l. 4. v. 199. Haud fetus nixibus edunt. A. Gell. l. 12. c. 1. Quam diutinum puerperium, et quam laboriosi nixus fuissent. Romae Nixii Dii tria signa appellabantur in Capitolio, ante cellam … Hofmann J. Lexicon universale
appuyer — Appuyer, Fulcire, Suffulcire. Appuyer quelque chose avant qu elle tombe, Praefulcire. s Appuyer et tenir ferme, ou estre appuyé et accotté, Subniti, Inniti. S appuyer à quelque chose, Applicare se ad aliquid. Appuyer la vigne, Adminiculare vitem … Thresor de la langue françoyse
travail — Travail, Opera, Labor, ou Traveil, est enim qui putet ductum a Transuigilare, id est, Peruigilare. Car traveiller, est diligentem operam alicui rei impendere, quod non fit sine fatigatione. Martialis: Nam vigilare leue est, peruigilare graue. La… … Thresor de la langue françoyse
Asterales — Taxobox name = Asterales image caption = Sunflower, Helianthus annuus image width = 300px regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Magnoliopsida subclassis = Asteridae ordo = Asterales Lindl. (1833) subdivision ranks = Families… … Wikipedia
John Lindley — (February 8, 1799 November 1, 1865) was an English botanist.Lindley was born at Catton, near Norwich, where his father, George Lindley, author of A Guide to the Orchard and Kitchen Garden , owned a nursery garden. He was educated at what was then … Wikipedia
Taxonomic rank — In biological classification, rank is the level (the relative position) in a taxonomic hierarchy. Examples of taxonomic ranks are species, genus, family, and class. Each rank subsumes under it a number of less general categories. The rank of… … Wikipedia
Линдлей Джон — (John Lindley) известный английский ботаник (1799 1865); с молодых лет стал изучать ботанику; с 1829 по 1860 г. был профессором ботаники в лондонском университете. Кроме того, в продолжение 40 лет состоял секретарем лондонского общества… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
-ida — Die Ordnung (lateinisch: Ordo) ist eine Rangstufe der biologischen Systematik. Sie dient zur Einteilung und Benennung der Lebewesen (Taxonomie) sowie zur Rekonstruktion ihrer Stammesgeschichte (Evolutionsbiologie). Bezüglich der Hauptstufen steht … Deutsch Wikipedia
-ina — Die Ordnung (lateinisch: Ordo) ist eine Rangstufe der biologischen Systematik. Sie dient zur Einteilung und Benennung der Lebewesen (Taxonomie) sowie zur Rekonstruktion ihrer Stammesgeschichte (Evolutionsbiologie). Bezüglich der Hauptstufen steht … Deutsch Wikipedia
A solis ortus cardine — A solis ortus cardine, frühchristliche Melodie, Druck des 16. Jahrhunderts A solis ortus cardine (Vom Tor des Sonnenaufgangs) ist ein lateinisches Gedicht von Caelius Sedulius († um 450). Es besingt in 23 vierzeiligen Strophen das Leben Jesu von… … Deutsch Wikipedia