necessus

* * *

nĕcesse (arch. nĕcessum, v. infra: NECESVS, S. C. de Bacch. l. 4: necessus, Ter. Heaut. 2, 3, 119 Wagn. ad loc.; id. Eun. 5, 5, 28; Gell. 16, 8, 1; v. Lachm. ad Lucr. 6, 815), neutr. adj. ( gen. necessis, Lucr. 6, 815 ex conj. Lachm.; cf. Munro ad loc.; elsewhere only nom. and acc. sing., and with esse or habere) [perh. Sanscr. naç, obtain; Gr. root enek-; cf. anankê; v. Curt. Gr. Etym. 424].

Form necesse.

Unavoidable, inevitable, indispensable, necessary (class.; cf.: opus, usus est)

With esse.

With subject.-clause:

edocet quanto detrimento...necesse sit constare victoriam,

Caes. B. G. 7, 19:

necesse est eam, quae... timere permultos,

Auct. Her. 4, 16, 23: emas, non quod opus est, sed quod necesse est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28:

nihil fit, quod necesse non fuerit,

Cic. Fat. 9, 17:

necesse est igitur legem haberi in rebus optimis,

id. Leg. 2, 5, 12; id. Verr 2, 3, 29, § 70. —

With dat. (of the person, emphatic): nihil necesse est mihi de me ipso dicere, Cic. Sen. 9, 30:

de homine enim dicitur, cui necesse est mori,

id. Fat. 9, 17.—

With ut and subj.:

eos necesse est ut petat,

Auct. Her. 4, 16, 23:

sed ita necesse fuisse, cum Demosthenes dicturus esset, ut concursus ex totā Graeciā fierent,

Cic. Brut. 84, 289; Sen. Ep. 78, 15:

hoc necesse est, ut, etc.,

Cic. de Or. 2, 29, 129; Sen. Q. N. 2, 14, 2:

neque necesse est, uti vos auferam,

Gell. 2, 29, 9:

necesse est semper, ut id... per se significet,

Quint. 8, 6, 43.—

With subj. alone:

haec autem oratio... aut nulla sit necesse est, aut omnium irrisione ludatur,

Cic. de Or. 1, 12, 50:

istum condemnetis necesse est,

id. Verr. 2, 2, 18, § 45:

vel concidat omne caelum necesse est,

id. Tusc. 1, 23, 54:

si necesse est aliquid ex se magni boni pariat,

Lact. 3, 12, 7.—

With habere (class. only with inf.):

non habebimus necesse semper concludere,

Cic. Part. Or. 13, 47:

eo minus habeo necesse scribere,

id. Att. 10, 1, 4:

Oppio scripsi ne necesse habueris reddere,

id. ib. 16, 2, 5:

non verbum pro verbo necesse habui reddere,

id. Opt. Gen. Or. 5, 14:

non necesse habeo omnia pro meo jure agere,

Ter. Ad. 1, 1, 26; Quint. 11, 1, 74; Vulg. Matt. 14, 16: necesse habere with abl. (= egere;

late Lat.): non necesse habent sani medico,

Vulg. Marc. 2, 17.—In agreement with object of habere:

non habet rex sponsalia necesse,

Vulg. 1 Reg. 18, 25.—

Needful, requisite, indispensable, necessary:

id quod tibi necesse minime fuit, facetus esse voluisti,

Cic. Sull. 7, 22.—

Form necessum (mostly ante-class.).

With subject.-clause:

foras necessum est, quicquid habeo, vendere,

Plaut. Stich. 1, 3, 66: quod sit necessum scire, Afran. ap. Charis. p. 186 P.:

nec tamen haec retineri hamata necessumst,

Lucr. 2, 468:

externa corpus de parte necessumst tundier,

id. 4, 933:

necessum est vorsis gladiis depugnarier,

Plaut. Cas. 2, 5, 36:

necessum est paucis respondere,

Liv. 34, 5:

num omne id aurum in ludos consumi necessum esset?

id. 39, 5:

tonsorem capiti non est adhibere necessum,

Mart. 6, 57, 3.—

With dat.:

dicas uxorem tibi necessum esse ducere,

Plaut. Mil. 4, 3, 25.—

With subj.:

unde anima, atque animi constet natura necessum est,

Lucr. 4, 120:

quare etiam nativa necessum est confiteare Haec eadem,

id. 5, 377.

necessum u. necessus est = necesse est, es ist unausweichlich, es ist unumgänglich, es ist schlechterdings nötig, es ist notwendig, ich muß, I) necessum est, absol., nauteam bibere malim, si necessum sie, quam illam auscularier, Plaut. asin. 895: necessum est, video, Plaut. rud. 1331: nec. est m. folg. Infin., Plaut. cist. 626 L.; Stich. 219. Afran. com. 346. Lucr. 5, 57. Liv. 34, 5, 2 H. (Weißenb. necesse est). Gell. 10, 11, 7 u. 12, 2, 2: alci nec. est m. folg. Infin., Plaut. mil. 1118. – nec. est m. folg. Acc. u. Infin., Fab. Pict. bei Gell. 10, 15, 8. Cornif. rhet. 4, 13 u. 38 cod. Herbip. (wo jetzt necesse est). Liv. 39, 5, 9 H. (Weißenb. necesse est). Gell. 3, 1, 12; 5, 11, 8; 13, 20 (19), 11; 13, 23 (22), 5; 16, 2, 8; 19, 1, 17. – nec. est m. folg. Coniunctiv, Cato oratt. 1. fr. 14 (bei Charis. 208, 25, aber nach Jordans Ergänzung). Lucr. 4, 119 u. 5, 376. – non nec. est m. folg. ut u. Konj., Enn. sat. 35. – II) necessus est, absol., in eum iam res rediit locum, ut sit necessus, Ter. heaut. 360. – nec. est m. folg. Infin., SC. de Bacch. im Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 4 (wo archaist. necesus ese). Ter. eun. 998. Lucr. 5, 351. Gell. 16, 8, 1: alci nec. est m. folg. Infin., P. Scipio bei Gell. 5, 19, 16. – nec. est m. folg. Acc. u. Infin., Ter. Andr. 372. Lucr. 2, 710 u. 4, 999 (1006). – ⇒ Über die Form necessus vgl. Wagner Ter. heaut. 360.

nĕcesse (arch. nĕcessum, v. infra: NECESVS, S. C. de Bacch. l. 4: necessus, Ter. Heaut. 2, 3, 119 Wagn. ad loc.; id. Eun. 5, 5, 28; Gell. 16, 8, 1; v. Lachm. ad Lucr. 6, 815), neutr. adj. ( gen. necessis, Lucr. 6, 815 ex conj. Lachm.; cf. Munro ad loc.; elsewhere only nom. and acc. sing., and with esse or habere) [perh. Sanscr. naç, obtain; Gr. root enek-; cf. anankê; v. Curt. Gr. Etym. 424].

Form necesse.

Unavoidable, inevitable, indispensable, necessary (class.; cf.: opus, usus est)

With esse.

With subject.-clause:

edocet quanto detrimento...necesse sit constare victoriam,

Caes. B. G. 7, 19:

necesse est eam, quae... timere permultos,

Auct. Her. 4, 16, 23: emas, non quod opus est, sed quod necesse est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28:

nihil fit, quod necesse non fuerit,

Cic. Fat. 9, 17:

necesse est igitur legem haberi in rebus optimis,

id. Leg. 2, 5, 12; id. Verr 2, 3, 29, § 70. —

With dat. (of the person, emphatic): nihil necesse est mihi de me ipso dicere, Cic. Sen. 9, 30:

de homine enim dicitur, cui necesse est mori,

id. Fat. 9, 17.—

With ut and subj.:

eos necesse est ut petat,

Auct. Her. 4, 16, 23:

sed ita necesse fuisse, cum Demosthenes dicturus esset, ut concursus ex totā Graeciā fierent,

Cic. Brut. 84, 289; Sen. Ep. 78, 15:

hoc necesse est, ut, etc.,

Cic. de Or. 2, 29, 129; Sen. Q. N. 2, 14, 2:

neque necesse est, uti vos auferam,

Gell. 2, 29, 9:

necesse est semper, ut id... per se significet,

Quint. 8, 6, 43.—

With subj. alone:

haec autem oratio... aut nulla sit necesse est, aut omnium irrisione ludatur,

Cic. de Or. 1, 12, 50:

istum condemnetis necesse est,

id. Verr. 2, 2, 18, § 45:

vel concidat omne caelum necesse est,

id. Tusc. 1, 23, 54:

si necesse est aliquid ex se magni boni pariat,

Lact. 3, 12, 7.—

With habere (class. only with inf.):

non habebimus necesse semper concludere,

Cic. Part. Or. 13, 47:

eo minus habeo necesse scribere,

id. Att. 10, 1, 4:

Oppio scripsi ne necesse habueris reddere,

id. ib. 16, 2, 5:

non verbum pro verbo necesse habui reddere,

id. Opt. Gen. Or. 5, 14:

non necesse habeo omnia pro meo jure agere,

Ter. Ad. 1, 1, 26; Quint. 11, 1, 74; Vulg. Matt. 14, 16: necesse habere with abl. (= egere;

late Lat.): non necesse habent sani medico,

Vulg. Marc. 2, 17.—In agreement with object of habere:

non habet rex sponsalia necesse,

Vulg. 1 Reg. 18, 25.—

Needful, requisite, indispensable, necessary:

id quod tibi necesse minime fuit, facetus esse voluisti,

Cic. Sull. 7, 22.—

Form necessum (mostly ante-class.).

With subject.-clause:

foras necessum est, quicquid habeo, vendere,

Plaut. Stich. 1, 3, 66: quod sit necessum scire, Afran. ap. Charis. p. 186 P.:

nec tamen haec retineri hamata necessumst,

Lucr. 2, 468:

externa corpus de parte necessumst tundier,

id. 4, 933:

necessum est vorsis gladiis depugnarier,

Plaut. Cas. 2, 5, 36:

necessum est paucis respondere,

Liv. 34, 5:

num omne id aurum in ludos consumi necessum esset?

id. 39, 5:

tonsorem capiti non est adhibere necessum,

Mart. 6, 57, 3.—

With dat.:

dicas uxorem tibi necessum esse ducere,

Plaut. Mil. 4, 3, 25.—

With subj.:

unde anima, atque animi constet natura necessum est,

Lucr. 4, 120:

quare etiam nativa necessum est confiteare Haec eadem,

id. 5, 377.