Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

nūptiae

  • 21 stō

        stō stetī (steterunt for stetērunt, V., O., Pr.), status, āre    [STA-], to stand, stand still, remain standing, be upright, be erect: cum virgo staret et Caecilia sederet: quid stas, lapis? T.: ad undam, V.: procul hinc, T.: propter in occulto: qui proximi steterant, Cs.: propius, H.: in gradibus concordiae: stans pede in uno, H.: signa ad impluvium, ante valvas Iunonis: Stabat acuta silex, V.: columna, H.: aeneus ut stes, in a bronze statue, H.: Gn. Quid agitur? Pa. Statur, T.— To stand firm, remain in place, be immovable, last, remain, continue, abide: cui nec arae patriae domi stant, Enn. ap. C.: nec domus ulla nec urbs stare poterit: stantibus Hierosolymis: classem in portu stare, is moored, L.: stant litore puppes, V.: hasta, Quae radice novā, non ferro stabat adacto, stuck fast, O.: stare nobis videtur, at iis qui in navi sunt moveri haec villa, to be motionless: Stantibus aquis, when the sea is at rest, O.: stantes oculi (of owls), staring, O.: stant lumina flammā, are fixed orbs of fire, V.— To remain, tarry, linger, delay, wait: in illo nidore: aut stantem comprendere, aut fugientem consequi, while he lingered: Sto exspectans, si quid mihi inperent, I wait, T.— To stand in battle, fight, hold one's ground, stand firm: ut ignavus miles fugiat... cum ei, qui steterit, etc.: hostis non stetit solum, sed Romanum pepulit, L.: comminus, Cs.: Inque gradu stetimus, certi non cedere, O.—Of a battle, to stand, continue: i<*>i aliquamdiu atrox pugna stetit, L.: ita anceps dicitur certamen stetisse, to have been indecisive, L.— Of buildings or cities, to stand complete, be built, be finished: intra annum nova urbs stetit, L.: Moenia iam stabant, O.: stet Capitolium Fulgens, H.— To stand out, stand upright, stand on end, bristle up, stiffen, be rigid: steterunt comae, V.: in vertice cristae, O.: stat glacies iners, H.: Vides ut altā stet nive candidum Soracte, i. e. stands out, H.: pulvere caelum Stare vident, i. e. like a mass of dust, V.—Fig., to stand, be erect, be undisturbed: mentes, rectae quae stare solebant: utinam res p. stetisset.—Impers., with per and acc. of person, to depend on, be chargeable to, lie at the door of, be due to, be the fault of: ut per me stetisse credat, Quo minus haec fierent nuptiae, that it was my doing, T.: ubi cognovit per Afranium stare, quo minus proelio dimicaretur, Cs.: nec, quo minus perpetua cum eis amicitia esset, per populum R. stetisse, L.: quoniam per eum non stetisset, quin praestaretur (fides), it was not his fault, L.: ne praestaremus per vos stetit, qui, etc., L.—Ellipt.: Id faciam, per me stetisse ut credat (sc. quo minus haec fierent nuptiae), T.: per quos si non stetisset, non Dolabella parentasset, etc., but for whose opposition.—To stand firm, be unshaken, endure, persist, abide, remain, continue: res p. staret: qui illam (rem p.) cadere posse stante me non putarant: regnum puero stetit, L.: Dum stetimus, O.: Stas animo, H.: Gabinium sine provinciā stare non posse, subsist: cum in senatu pulcherrime staremus, held our ground: si in fide non stetit: si in eo non stat: in sententiā, L.: suis stare iudiciis, to stand by: si qui eorum decreto non stetit, Cs.: stare condicionibus: qui his rebus iudicatis standum putet: famā rerum standum est, L.— To be fixed, be determined: Pa. vide quid agas. Ph. Stat sententia, I am resolved, T.: Hannibal, postquam ipsa sententia stetit, pergere ire, L.: neque adhuc stabat, quo, etc., was it decided: mihi stat alere morbum, N.: Stat casūs renovare omnīs, V.— To rest, depend, be upheld, lie: disciplinā stetit Romana res, L.: spes Danaum Palladis auxiliis stetit, V.: famā bella stare, Cu.: Omnis in Ascanio stat cura parentis, V.—Of plays and actors, to stand, be approved, please, take, succeed: partim vix steti, T.: Securus, cadat an stet fabula, H.— To take part, take sides, stand: contra civium perditorum dementiam a bonorum causā: a mendacio contra verum: cum Hannibale, L.: pro meā patriā, L.: vobiscum adversus barbaros, N.: pro signis, O.: pro meliore causā, Cu.: Iuppiter hac stat, stands at your side, stands by you, V.: unde ius stabat, ei (populo) victoriam dedit, on whose side, L.; cf. in Darei partibus, Cu.—Of price, with abl. of price, to stand in, come to, cost: haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit, L.: Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse, cost the Achaeans, L.: sit argumento tibi gratis stare navem: magno stat magna potentia nobis, O.
    * * *
    stare, steti, status V
    stand, stand still, stand firm; remain, rest

    Latin-English dictionary > stō

  • 22 maritima

    mărĭtĭmus ( mărĭtŭmus), a, um, adj. [mare], of or belonging to the sea, sea-, maritime (class.).
    I.
    Lit.:

    fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    homines maritimi,

    seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69; cf. absol.:

    e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etruscos et Poenos,

    id. Rep. 2, 4, 9:

    maritimus et navalis hostis,

    id. ib. 2, 3, 6:

    loci maritimi, an remoti a mari,

    id. Part. Or. 10, 36:

    urbes,

    on the seacoast, lying on the sea, id. Rep. 2, 3, 5; 2, 3, 6:

    civitas,

    Caes. B. G. 2, 34:

    portus,

    Plin. 6, 27, 31, § 139:

    agri,

    Liv. 29, 28:

    provincia,

    id. 37, 2:

    ora,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40; Caes. B. C. 3, 5:

    cursus,

    a voyage, Cic. Planc. 40:

    res,

    maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27, § 70:

    naves,

    sea-going, Liv. 21, 63:

    officium,

    Caes. B. C. 3, 5:

    ecfugere a vita marituma,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    bellum,

    with the pirates, Sall. C. 39, 1:

    portus, navibus ab maritima vi tutus,

    Liv. 37, 16:

    sal,

    sea-salt, Varr. R. R. 1, 7, 8:

    silvae,

    on the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18, 33: nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. ib.:

    usurae,

    from maritime speculations, Dig. 22, 3, 6.— Subst.: mărĭtĭma, ōrum, n., maritime parts or places:

    in maritimis sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so with gen.:

    maritima Aetoliae vastare,

    Liv. 38, 7:

    maritima Africae,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    Tarraconis,

    Flor. 4, 12, 5.—
    * II.
    Transf., changeable, inconstant, like the sea:

    mores,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > maritima

  • 23 maritimus

    mărĭtĭmus ( mărĭtŭmus), a, um, adj. [mare], of or belonging to the sea, sea-, maritime (class.).
    I.
    Lit.:

    fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    homines maritimi,

    seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69; cf. absol.:

    e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etruscos et Poenos,

    id. Rep. 2, 4, 9:

    maritimus et navalis hostis,

    id. ib. 2, 3, 6:

    loci maritimi, an remoti a mari,

    id. Part. Or. 10, 36:

    urbes,

    on the seacoast, lying on the sea, id. Rep. 2, 3, 5; 2, 3, 6:

    civitas,

    Caes. B. G. 2, 34:

    portus,

    Plin. 6, 27, 31, § 139:

    agri,

    Liv. 29, 28:

    provincia,

    id. 37, 2:

    ora,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40; Caes. B. C. 3, 5:

    cursus,

    a voyage, Cic. Planc. 40:

    res,

    maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27, § 70:

    naves,

    sea-going, Liv. 21, 63:

    officium,

    Caes. B. C. 3, 5:

    ecfugere a vita marituma,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    bellum,

    with the pirates, Sall. C. 39, 1:

    portus, navibus ab maritima vi tutus,

    Liv. 37, 16:

    sal,

    sea-salt, Varr. R. R. 1, 7, 8:

    silvae,

    on the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18, 33: nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. ib.:

    usurae,

    from maritime speculations, Dig. 22, 3, 6.— Subst.: mărĭtĭma, ōrum, n., maritime parts or places:

    in maritimis sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so with gen.:

    maritima Aetoliae vastare,

    Liv. 38, 7:

    maritima Africae,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    Tarraconis,

    Flor. 4, 12, 5.—
    * II.
    Transf., changeable, inconstant, like the sea:

    mores,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > maritimus

  • 24 maritumus

    mărĭtĭmus ( mărĭtŭmus), a, um, adj. [mare], of or belonging to the sea, sea-, maritime (class.).
    I.
    Lit.:

    fluctus movi maritumos,

    Plaut. Rud. prol. 69:

    homines maritimi,

    seamen, mariners, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69; cf. absol.:

    e barbaris ipsis nulli erant antea maritimi praeter Etruscos et Poenos,

    id. Rep. 2, 4, 9:

    maritimus et navalis hostis,

    id. ib. 2, 3, 6:

    loci maritimi, an remoti a mari,

    id. Part. Or. 10, 36:

    urbes,

    on the seacoast, lying on the sea, id. Rep. 2, 3, 5; 2, 3, 6:

    civitas,

    Caes. B. G. 2, 34:

    portus,

    Plin. 6, 27, 31, § 139:

    agri,

    Liv. 29, 28:

    provincia,

    id. 37, 2:

    ora,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40; Caes. B. C. 3, 5:

    cursus,

    a voyage, Cic. Planc. 40:

    res,

    maritime affairs, id. Verr. 2, 5, 27, § 70:

    naves,

    sea-going, Liv. 21, 63:

    officium,

    Caes. B. C. 3, 5:

    ecfugere a vita marituma,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 108:

    bellum,

    with the pirates, Sall. C. 39, 1:

    portus, navibus ab maritima vi tutus,

    Liv. 37, 16:

    sal,

    sea-salt, Varr. R. R. 1, 7, 8:

    silvae,

    on the sea-coast, Cic. Rep. 2, 18, 33: nuptiae, i. e. those of Peleus with Thetis (opp. terrenae nuptiae, i. e. with Musa), id. ib.:

    usurae,

    from maritime speculations, Dig. 22, 3, 6.— Subst.: mărĭtĭma, ōrum, n., maritime parts or places:

    in maritimis sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2; so with gen.:

    maritima Aetoliae vastare,

    Liv. 38, 7:

    maritima Africae,

    Plin. 6, 34, 39, § 212:

    Tarraconis,

    Flor. 4, 12, 5.—
    * II.
    Transf., changeable, inconstant, like the sea:

    mores,

    Plaut. Cist. 2, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > maritumus

  • 25 caninus

    canīnus, a, um [ canis ]
    dens c. CC — глазной зуб, клык
    2) злобный, ворчливый, сварливый (ingenium Pt; eloquentia Q, Hier)

    Латинско-русский словарь > caninus

  • 26 clandestinus

    clandestīnus, a, um [ clam ]
    потаённый, тайный, скрытый (colloquia cum hostibus C; nuptiae Pl; motus materiae Lcr),

    Латинско-русский словарь > clandestinus

  • 27 congruus

    a, um [ congruo ]
    1) соответствующий, согласованный (cum aliquā re, alicui rei или aliquā re)
    nuptiae jure civili congruae Ap — брак, заключённый в соответствии с гражданским правом
    2) подобающий, надлежащий ( modus Pall)
    3)

    Латинско-русский словарь > congruus

  • 28 dispectus

    I ūs m. [ dispicio ] II dispectus, a, um v. l. = despectus III dis-pectus, a, um [ paciscor ]
    расторгнутый, расстроенный ( nuptiae Ap)

    Латинско-русский словарь > dispectus

  • 29 farreatus

    Латинско-русский словарь > farreatus

  • 30 illuminus

    il-lūminus, a, um [ lumen ]
    неосвещённый, тёмный ( nuptiae Proserpĭnae Ap)

    Латинско-русский словарь > illuminus

  • 31 infirmus

    īn-firmus, a, um
    1) бессильный, слабосильный ( mulierculae infirmissimae Pt); слабый (classis, valetudo C; sapor Col); немощный, болезненный, больной (horno Cs, corpus rhH.); недомогающий, изнурённый, усталый (sum admodum i. C)
    3) неэффективный, малодейственный, ненадёжный (senatūs consultum T); недействительный ( nuptiae Ter); неважный, незначительный (res C, CC etc.)
    4) робкий, малодушный (animus C, J); слабохарактерный, слабовольный (homo Col, H)

    Латинско-русский словарь > infirmus

  • 32 innuptus

    in-nūptus, a, um [ nubo ]
    холостой, не состоящий в браке ( puella V)
    nuptiae innuptae (грецизм) Poëta ap. Cнесчастный брак

    Латинско-русский словарь > innuptus

  • 33 liberalis

    līberālis, e [ liber I ]
    2) достойный свободного человека, подобающий (приличествующий) свободному человеку, благородный (forma virgīnis Pl, Ter; doctrīna, mens C)
    artes liberales C или liberalia studia C, T, QCсвободные искусства (т. е. поэтика, риторика, история, грамматика и философия)
    3) милостивый, вежливый (verba Sl; responsum, homo C)
    4) щедрый (benefĭcus et l.)
    5) достаточный, обильный (epulae T; viaticum C)

    Латинско-русский словарь > liberalis

  • 34 repudiosus

    repudiōsus, a, um [ repudio ]
    зазорный, предосудительный, достойный порицания ( nuptiae Pl)

    Латинско-русский словарь > repudiosus

  • 35 solvo

    solvī (поэт. тж. soluī), solūtum, ere [ se + luo ]
    1) отвязывать (navem Cs etc., canem Ph; lorum de perā Pt); распрягать ( equum H); вскрывать ( epistulam C); разрывать ( vinculum epistulae QC); расплетать, распускать ( crines H); распускать, расстёгивать ( zonam H); развязывать, распутывать (vinctos C; nodum H, Tib); распоясывать ( tunĭcam Tib); распускать, поднимать ( vela V); снимать ( juga tauris V); раскрывать, расширять
    s. artum animum H — развеселиться, по др. расщедриться
    s., тж. ancoram (или navem) s. C etc. — поднимать якорь, сниматься с якоря, отчаливать (s. e portu Pl; a terrā Cs)
    2) платить, уплачивать (aes alienum Sl, L; pecuniam credĭtam Cs; mercēdem Pt)
    s. pro aliquā re C — платить за что-л.
    s. aliquid ab aliquo Pl, C — распорядиться кому-л. об уплате чего-л.
    3) нести, терпеть, отбывать (poenam C, Sl)
    4) исполнять, выполнять (vota Pl etc.); соблюдать, держать, сдерживать (fidem Ter etc.)
    5) отплачивать, возмещать, отблагодарить (s. beneficia Caelius ap. C)
    alicui suprēma s. T или exsequias s. V — воздавать кому-л. последние почести
    8) освобождать (aliquem ab obligatione Dig; militem sacramento Dig); избавлять (aliquem aliquo V; terras perpetuā formidine V; aliquem curā C; luctu V)
    9) оправдывать, реабилитировать ( aliquem crimine C)
    10) давать волю, разнуздывать, развязывать (s. cupiditates QC; s. linguam ad jurgia O); поэт. разверзать, открывать ( ōs O); расслаблять (infantiam deliciis Q; alvum CC)
    11) разрушать, ломать ( pontem T); разбивать ( navem Q — ср. 1.)
    s. frontem alicujus Pt — раскроить лоб кому-л.
    12) расторгать (foedus Eutr; nuptiae divortio solutae Dig)
    13) рассеивать, разгонять ( faces solvebant noctem PJ)
    14) растворять, растоплять, плавить ( nives O); распускать (coetum O; convivium O; agmina V); разлучать ( amantes O); закрывать, смыкать ( alicui lumina V)
    15) med.-pass. solvi размягчаться, оттаивать, таять ( terrae solutae H); разрежаться ( gravitas aĕris solvitur Sen); разлагаться, гнить ( viscera solvuntur V); расслабляться, слабеть, становиться вялым ( membra solvuntur V)
    solvi in somnos V и solvi somno Ap — погрузиться в сон; но
    16)
    а) прекращать, снимать ( obsidionem QC)
    б) подрывать, разрушать ( imperium L); нарушать ( pacem Eutr); отбрасывать, подавлять ( pudorem V)
    17) разъяснять, объяснять (carmina O; errorem Ph); решать, разгадывать (aenigma Q, J). — см. тж. solutus

    Латинско-русский словарь > solvo

  • 36 caninus

    canīnus, a, um (canis, s. Prisc. 2, 59), zum Hunde gehörig, Hunde-, hündisch, I) eig.: latratus, Val. Max.: adeps, Plin.: cadaver, Aur. Vict.: caput, Plin.: far, Speltbrot für die Hunde, Iuven.: lac, Ov. u. Plin.: lingua, Plin. (vgl. no. II, a): pellis, Scrib.: stercus, Iuven.: scaeva, das von dem Begegnen eines Hundes od. dessen Bellen entnommene günstige Augurium, Plaut. Cas. 973. – subst., canīna, ae, f. (sc. caro), Hundefleisch, Auct. inc. b. Varr. LL. 7, 31. – II) übtr., hundeähnlich, a) dem äußern Ansehen nach, dentes, Augen-, Spitzzähne, Cels.: urtica, Plin.: prandium, bei dem kein Wein getrunken wird, Varr. fr. – u. dem Tone nach = knurrend, lingua, Lucil. sat. 9, 29: littera, der Buchstabe R, Pers. 1, 109. – od. = bellend, vocis sonitus, Cael. Aur. acut. 3, 2, 8. – b) der Art, dem Charakter nach, α) = belfernd, bissig, ingenium, Hundenatur, Petr.: canino ritu, Lucil. fr.: bes. v. der Rede, facundia, Appius bei Sall. hist. fr. u. Spät.: eloquentia, Quint., forensis eloquentia, Hier.: studium, der Advokaten, Col.: latrare canina verba in foro, Ov.: libros, quos contra Iovinianum scripsi, canino dente rodere, Hier. – β) schamlos, zynisch, nuptiae, Hier. ep. 69, 2: philosophi, die Zyniker, Augustin. de civ. dei 14, 20: dah. caninae aequanimitatis stupor, Tert. de pat. 2.

    lateinisch-deutsches > caninus

  • 37 cariosus

    cariōsus, a, um (caries), morsch, faul, mürbe, I) eig.: os, Cels.: dentes, Phaedr. u. Plin.: palmula fit vetustate cariosior, Varr.: terra, trocken, beinahe zu Staub geworden, Cato u. Col.: von altem Wein, vina, amphora Falerni, mild, Mart. – II) übtr.: senectus, Ov.: di (Götterstatuen), Eccl.: sacerdotes perfidiā cariosi, Ambros. ep. 10, 3: c. nuptiae, mit einer alten (welken) Person, Manil. b. Varr. LL. 7, 28 (nach Lachmanns Verbesserung).

    lateinisch-deutsches > cariosus

  • 38 cohaereo

    co-haereo, haesī, haesum, ēre, zusammenhangen, I) mit einem andern Gegenstande zusammenhangen, = zusammenkleben, verwachsen sein, unmittelbar zusammenstoßen, unmittelbar od. eng verbunden sein, m. cum u. Abl., m. bl. Dat., m. inter se, m. Abl. (wodurch?), absol., a) eig., äußerlich, sowohl mit etw., cohaerens cum corpore membrum, Cic.: turris muris hostium propemodum cohaerebat, Curt.: nec equo membra mea cohaerent (umschr. = ich bin kein Hippozentaur), Ov.: nec femori committe femur, nec crure cohaere, Ov.: qui cohaerent Mesopotamiae Rhoali vocantur, Plin. – als auch (mit u. ohne inter se) miteinander, ossa inter se cohaerent, Cels.: inter se iuga velut serie cohaerentia, Curt. – labra cohaerentia, Mela: rami alius alio implicati et cohaerentes, Curt.: conexa et cohaerentia aedificia, Tac.: duae acies ita cohaerebant, ut armis arma pulsarent, Curt.: dehiscentibus quae cohaerebant, Sen.: libri situ cohaerentes, Sen. – b) übtr., innerlich, α) übh., sowohl mit etw., vitiosum est, quod non ex ipsa causa natum videatur, ut proprie cohaereat cum narratione, Cornif. rhet.: si (illa, quae prima dicuntur) vehementer velis congruere et cohaerere cum causa, Cic.: collocabuntur igitur verba, ut inter se aptissime cohaereant extrema cum primis, Cic.: quod causae non cohaeret, Quint.: dos cohaeret matrimonio, ICt. – als auch (mit u. ohne inter se) miteinander, res (die Ereignisse) inter se cohaerent, Curt.: ut non modo non cohaerentia inter se diceres, sed maxime disiuncta et contraria, Cic.: paululum obsoni; ipsus tristis; de improviso nuptiae; non cohaerent, das reimt sich nicht zusammen, Ter. – β) insbes., durch irgend ein soziales, verwandtschaftliches, geschäftliches usw. Band zusammenhangen, eng verbunden sein, v. Pers., tot gentes non sacris, non moribus, non commercio linguae nobiscum cohaerentes, Curt.: etiamsi nobis sanguine cohaereant, Quint. – v. Abstr., haec ratio pecuniarum, quae Romae versatur, implicita est cum illis pecuniis Asiaticis et cohaeret, Cic.: ex invidia potentiae male cohaerens inter Cn. Pompeium et C. Caesarem concordia, Vell. – II) in sich-, organisch zusammenhangen, zusammenhalten, innerlichen Halt haben (s. Schömann Cic. de nat. deor. 2, 82. Kühner u. Tischer Cic. Tusc. 3, 61. Jordan Cic. Caecin. 52), a) eig.: mundus ita apte cohaeret, ut dissolvi nullo modo queat, Cic.: aliquid eiusmodi nullā cohaerendi naturā, ohne eine darin wirkende Kraft organischen Zusammenhangs, Cic.: u. (im Bilde) vix haec, si undique fulciamus, iam labefacta, vix, inquam, nixa in omnium nostrum umeris cohaerebunt, Cic.: u. so v. Pers., omnibus modis fulciendi sunt, qui ruunt nec cohaerere possunt propter magnitudinem aegritudinis, gleichs. (wie ein Bau) nicht zusammenhalten, d.i. sich nicht zusammennehmen, sich nicht fassen können, Cic. – ille (imperator) est vinculum, per quod res publica cohaeret, Sen.: alia, quibus (wodurch) cohaerent (homines), d.i. woraus sie bestehen, Cic. – b) übtr., v. Reden u. Denken, einen bündigen Zusammenhang od. Halt haben, vix diserti adulescentis cohaerebat oratio, Cic.: sermo hercle et familiaris et cotidianus non cohaerebit, si verba inter nos aucupabimur, Cic. – male cohaerens cogitatio (Gedankenvorbereitung), Quint. – / Partiz. cohaesus = cohaerens, Gell. 15, 16, 4.

    lateinisch-deutsches > cohaereo

  • 39 congruus

    congruus, a, um (congruo), a) übereinstimmend, im Einklang stehend, harmonisch, m. cum u. Abl., nam cum illa sane congruost sermo tibi, du verstehst es, dich recht hübsch mit ihr zu unterhalten, Plaut. mil. 1116. – m. Dat., nuptiae iuri civili congruae, Apul. met. 6, 23: quid tam congruum fidei Romanae, quam etc., Ulp. dig. 2, 14, 1 (u. so m. Dat. Papin. dig. 39, 5, 31. § 1. Rut. Nam. 1, 304. Apul. de dogm. Plat. 2, 13. Vulg. genes. 40, 5; exod. 15, 23. Cael. Aur. chron. 4, 9, 135): n. pl. subst., qui congrua mundo iudicat, Claud. laud. Stil. 1, 89: a quibus cum audiret aetati congrua, Lampr. Heliog. 11, 5: polliciti victui congrua militibus, Amm. 29, 5, 15. – absol., c. partes, Pallad. 1, 12 in.: modus, Pallad. 11, 14, 6: tempora, Claud. in Ruf. 1, 315: colloquium, Vulg. 2. Mach. 14, 22: sententia, Serv. Verg. Aen. 2, 402: latitudo, Cael. Aur. chron. 5, 1, 14. – b) einstimmig, congruo cunctae multitudinis consensu, Apul. met. 7, 1.

    lateinisch-deutsches > congruus

  • 40 coniungo

    con-iungo, iūnxī, iūnctum, ere, zusammenknüpfen, zusammenbinden, verbinden, konstr. mit Dat. (wem? womit?), m. cum u. Abl., m. inter se, m. bl. Abl. (mit, durch), I) eig.: a) Tiere zusammenspannen (Ggstz. disiungere), boves, Cato r. r. 138: bis binos (equos), Lucr. 5, 1298. – b) lebl. Objj. durch irgend ein Band (im engern u. weitern Sinne) vereinigen, verbinden, oras (die Wundränder) suturā, Cels.: calamos plures cerā, Verg.: navi onerariae alteram, Caes.

    II) übtr.: 1) räumlich, verbinden, vereinigen, aneinander od. ineinander fügen, a) übh.: α) lebl. Objj.: dextras, Verg.: dextram dextrae, Ov. – ossa (cruris) infra supraque coniuncta, media ut in brachio dehiscunt, Cels. – animam cum animo, Lucr.: eam epistulam cum hac epistula, Cic.: cum carne nervisque coniungi (v. Gliedern), Cels. – columellas capreolis c. inter se molli fastigio, Caes. – als gramm. t. t., c. verba, Wörter zusammensetzen, Quint. 8, 3, 36. – bes. ein Gebäude, eine Örtlichkeit mit einer andern verbinden, zusammenstoßen lassen, Passiv coniungi = zusammenstoßen, zusammenhängen, im Zusammenhang stehen, teils unmittelbar, teils durch Verbindungsmittel, aedificia (moenibus), Liv.: coniunguntur autem his (porticibus) domus ampliores, Vitr.: qui (portus) cum diversos inter se aditus habeant, in exitu coniunguntur et confluunt, Cic.: hunc montem murus circumdatus arcem efficit et cum oppido coniungit, Caes.: haec insula a superioribus regionibus in longitudinem passuum DCCCC in mare iactis molibus angusto itinere et ponte cum oppido coniungitur, Caes.: Baiarum medium intervallum Puteolanas ad moles ponte coniunxit, überbrückte er (wie ζευγνύναι πόρον, Ἑλλήσποντον), Suet. Vgl. 1. coniunctus no. 1. – u. als milit. t. t., castra castris, Lager gegen Lager aufschlagen (auch m. Ang. wo? zB. ad Corbionem, bei K.), Liv. – β) ein Tier an ein anderes heranbringen, herandrängen, equum equo Quadrati, Hirt. b. G. 8, 48, 5. – b) zu einem Verbande verbinden, vereinigen, zusammenstoßen lassen, u. refl. se coniungere u. Passiv coniungi = sich verbinden, sich vereinigen, sich anschließen, zusammenstoßen, sich aneinander schließen, bes. als milit. t. t., eas cohortes cum exercitu suo, Caes.: oppidanos sibi, Hirt. b. G.: arma Sidicinis finitumis, Liv.: ut copias coniungerem (verst. sibi) rogavit, Planc. in Cic. ep. – u. ut paulatim sese legiones coniungerent, Caes.: pauci ordinis senatorii, qui se cum iis coniunxerant, Caes.: cum se Libo cum Bibulo coniunxisset, Caes.: si nova manus Sueborum cum veteribus copiis Ariovisti sese coniunxisset, Caes. – c. se Hannibali, c. se Rhodiae classi, Liv.: c. se Barzaënti, Curt. – u. medial, ne tantae nationes coniungantur, Caes.: cum aeque coniungi (verst. sibi) possent, Liv.: ita regebat cursum, ut primi coniungi ultimis possent, Curt.

    2) zeitlich: a) eine Zeit (mit) einer andern gleichs. verbinden, noctem diei, die N. zum T. hinzunehmen, in die N. hineinreisen, Caes. b. c. 3, 13. – b) etw. einer Sache verbinden = unmittelbar folgen lassen, consultis facta, Vell.: tristibus dictis atrocia facta, Tac. – od. etw. ununterbrochen fortsetzen, -fortführen, abstinentiam cibi, Tac.: consulatus, Suet.

    3) übh. äußerlich od. innerlich in Verbindung, in Zusammenhang bringen, verbinden, vereinigen, a) lebl. Obj.: α) Buchstaben in deb Aussprache verbinden, zusammensprechen, vocales, Cic. or. 150. – β) Schriftliches anfügen, anknüpfen, pauca scribere coniungereque huic commentario, Hirt. b. G. 8, 48, 11. – u. (im Passiv) m. Abl., opere ipso coniungi, Curt. 5, 1, 2. – γ) Data im Gedächtnisse anreihen, prioribus sequentia, Quint. 11, 2, 20. – δ) irgend ein Verhältnis, irgend einen Zustand usw. mit etw. od. jmd. in Verbindung bringen, verbinden, vereinigen, verknüpfen, verwickeln, somnos cum alqa (poet. = mit jmd. zusammen schlafen), Catull. 64, 331. – causam alcis (od. salutem alcis) cum communi salute, Cic.: iudicium suum cum illius auctoritate, Quint.: sententiam hanc cum Aristippi vetere sententia, Cic.: cum probro privato imperii dedecus (mit persönlicher Schande die Entehrung des Staates), Cic.: cum his testibus suam religionem, auf diese Zeugen die Erfüllung seiner Religionspflichten gründen, Cic. – u. mit Dat., facultati instrumentum, Quint.: laudem oratori, Quint. – u. m. ad u. Akk., laudem alcis ad utilitatem nostrae causae, Quint. – m. Ang. worin? durch in m. Abl., quorum in doctrina atque praeceptis disserendi ratio coniungitur cum suavitate dicendi et copia, geht Hand in Hand mit usw., Cic. – selten = aus zwei Teilen vereinigen, zusammensetzen, quod (Epicurus) e duplici genere voluptatis coniunctus est, weil Epikur (d.i. das höchste Gut des E.) aus einer doppelten Art von Lust zusammengesetzt ist, Cic. de fin. 2, 44. – ε) prägn., etw. verbinden, αα) = etw. gemeinsam unternehmen, c. bellum, Cic. de imp. Pomp. 26: cum amicis aut bene meritis consociare aut coniungere iniuriam, zu einem Unrecht sich verbrüdern od. verbinden, Cic. de fin. 3, 71. – ββ) = eine Verbindung (Ehe, Freundschaft) schließen, c. Sabinorum conubia, Cic.: nuptiae non genere ac nobilitate coniunctae, sed electā corporum specie, Curt.: c. societatem amicitiamque, Sall.: amicitias, Cic.: necessitudinem, Cic.: benevolentiam, Cic. – b) Pers.: α) übh. verbinden, mit einschließen, dedecus est nostrum, nostrum inquam, te coniungens, Cic.: quem ego civem cum deorum immortalium laude coniungo, verschwistere, Cic. – β) durch irgend ein Band im Staats- od. Familienleben verbinden, αα) im allg.: inter nos naturā ad civilem communitatem coniuncti et consociati sumus, zu einer staatlichen Gemeinschaft verbunden u. verbrüdert, Cic. – politisch, res publica nos inter nos conciliatura coniuncturaque est, Cic.: Milonem sibi, Caes.: coniungi Macedonibus, Liv. – u. m. Ang. wozu? durch ad m. Akk., Lepido coniuncto (verst. mihi) ad rem publicam defendendam, Planc. in Cic. ep. – geschäftlich, socium fallere, qui se in negotio coniunxit, Cic. – gesellig, freundschaftlich, optimum quemque hospitio atque amicitiā, Cic.: his rebus sibi multos ex Romanis familiari amicitiā, Cic.: me tibi studia communia coniungunt, Cic. – verwandtschaftlich, cum tota domus coniugio et stirpe coniungitur, Cic.: se tecum affinitate coniungi cupit, Nep. – ββ) ehelich, verbinden, vereinigen, filias suas alcis filiis matrimonio, Liv.: alqam secum matrimonio, Curt.: alqam sibi iusto matrimonio, Suet.: u. bl. sibi alqam, Suet.: se cum alqo (v. der Frau), Ov.: coniungi Poppaeae, Tac. – γγ) in Liebe vereinigen, versöhnen, diversos iterum c. amantes, Prop. 1, 10, 15.

    lateinisch-deutsches > coniungo

См. также в других словарях:

  • NUPTIAE — a nubendo, quod nova Nupta seu Sponsa flammeô obnupta seu obvelata ad Sponsum olim deducebatur, Alias Matrimonium, Coniugium etc. erat viri et mulieris coniunctio legitima, vitae societatem continens, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 9. c. 3. Quod… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Nuptĭae — (lat.), Hochzeit, Ehe. Der Rechtsspruch ist: Nuptĭas non concubĭtus, sed consensus facit, Nicht der Beischlaf, sondern die Einwilligung wirkt die Ehe. N. incestae, ungesetzmäßige Ehe. N. nefariae, Ehe zwischen nahen Verwandten. N. indecōrae, Ehe… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Nuptiae — Nuptiae, lat., Hochzeit, Ehe …   Herders Conversations-Lexikon

  • nuptiae — index marriage (wedlock) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • nuptiae — Nuptials; marriage …   Ballentine's law dictionary

  • NUPTIAE SUNT CONIUNCTIO MANS ET FEMINAE ET CONSORTIUM OMNIS VITAE, DIVINI ET HUMARII IURIS COMMUUICATIO — – брак есть союз мужчины и женщины, общность судьбы при всех обстоятельствах жизни, единение в божественном и человеческом праве …   Советский юридический словарь

  • nuptiae secundse — /napshiyiy sakandiy/ A second marriage. In the canon law, this term included any marriage subsequent to the first …   Black's law dictionary

  • nuptiae secundae — A second or subsequent marriage after the first …   Ballentine's law dictionary

  • pater est quem nuptiae demonstrant — See presumption. Collins dictionary of law. W. J. Stewart. 2001 …   Law dictionary

  • SECUNDAE Nuptiae — non magnopere veteribus Christianis probatae. Minucius Fel. Octavio Unius matrimonii vinculo libenter inhaeremus. Vide quoque Ambrosium in ad Cor. epist. i. c. 7. Hieronym. de Μονογαμίᾳ, Chrysostomum de Virgin. Tom. V. c. 37. Alios, Ulterius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Pater is est quem nuptiae demonstrant —    Droit civil: le mari de la mère est présumé être le père de l enfant …   Lexique de Termes Juridiques

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»