Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

nōtio

  • 1 notio

    notĭo, ōnis, f. (syn.: cognitio, perceptio, notitia) [st2]1 [-] action d'apprendre, action d'apprendre à connaître, action de prendre connaissance. [st2]2 [-] action de connaître, connaissance; notion, conception, idée (acquise ou innée). [st2]3 [-] sens, signification, valeur (d'un mot). [st2]4 [-] examen, enquête judiciaire, juridiction, droit de connaître d'une affaire, connaissance d'une cause, compétence. [st2]5 [-] décision du censeur, flétrissure, blâme.    - quid tibi hanc aditiost (= aditio est)? Plaut. Truc. 2, 7, 62: pourquoi cherches-tu à la connaître?    - intellegentiae nostrae vis et notio, Cic.: les ressources et la portée de notre intelligence.
    * * *
    notĭo, ōnis, f. (syn.: cognitio, perceptio, notitia) [st2]1 [-] action d'apprendre, action d'apprendre à connaître, action de prendre connaissance. [st2]2 [-] action de connaître, connaissance; notion, conception, idée (acquise ou innée). [st2]3 [-] sens, signification, valeur (d'un mot). [st2]4 [-] examen, enquête judiciaire, juridiction, droit de connaître d'une affaire, connaissance d'une cause, compétence. [st2]5 [-] décision du censeur, flétrissure, blâme.    - quid tibi hanc aditiost (= aditio est)? Plaut. Truc. 2, 7, 62: pourquoi cherches-tu à la connaître?    - intellegentiae nostrae vis et notio, Cic.: les ressources et la portée de notre intelligence.
    * * *
        Notio, Verbale. Plin. Congnoissance.
    \
        Habere notionem alicuius rei. Cic. En avoir la congnoissance.
    \
        Notio. Tacit. Congnoissance de cause, Quand un juge prend la congnoissance d'une matiere.

    Dictionarium latinogallicum > notio

  • 2 notio

    nōtĭo, ōnis, f. [nosco], a becoming acquainted, a making one's self acquainted with a person (syn.: cognitio, perceptio, notitia).
    I.
    Lit.
    * A.
    In gen.:

    quid tibi hanc aditiost? quid tibi hanc notiost, inquam, amicam meam?

    Plaut. Truc. 2, 7, 62.—
    B.
    In partic., a taking cognizance of a thing by a magistrate, an examination, investigation:

    ceteri agri omnes, sine ullo delectu, sine populi Romani notione, sine judicio senatās, decemvirisaddicentur,

    Cic. Agr. 2, 21, 57;

    pontificum,

    id. Dom. 13, 34:

    notionem ejus differre,

    id. Att. 11, 20, 2;

    censoria,

    id. Sest. 25, 55; cf. id. Prov. Cons. 19, 46; id. Pis. 5, 10:

    notiones animadversionesque censoriae,

    id. Off. 3, 31, 111:

    ad censore, non ad senatum, notionem de eo pertinere,

    Liv. 27, 25, 5:

    dilatā notione,

    Tac. A. 3, 59:

    notioni quindecimvirum is liber subicitur,

    id. ib. 6, 12:

    quid denique ad jus civile aut ad actoris notionem atque animadversionem ages injuriarum?

    the investigation and punishment sought by the plaintiff, Cic. Caecin. 12, 35; Dig. 42, 1, 5; 49, 1, 10; 50, 16, 99.—
    II.
    Transf., an idea, conception, notion of a thing:

    notio rerum,

    Cic. Tusc. 5, 39, 114:

    cum rerum notiones in animis fiant,

    id. Fin. 3, 10, 33: simulac (homo) cepit intelligentiam, vel notionem potius quam appellant ennoian illi, etc., id. ib. 3, 6, 21; cf.: genus est notio ad plures differentias pertinens: Forma est notio, cujus, etc. Notionem appello, quod Graeci tum ennoian, tum prolêpsin dicunt, id. Top. 7, 31; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Fin. 5, 21, 59:

    in omnium animis deorum notionem impressit natura,

    id. N. D. 1, 16, 43; 2, 5, 13:

    intellegentiae nostrae,

    id. ib. 1, 11, 26:

    excute intellegentiam tuam ut videas, quae sit in eā species, forma et notio boni viri,

    id. Off. 3, 20, 81:

    neque alia huic verbo subjecta notio est, nisi, etc.,

    id. Tusc. 5, 10, 29:

    de fortitudine,

    id. ib. 4, 24, 53: apud veteres dicebatur, professionem eorum (mathematicorum), non notitiam, esse prohibitam, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > notio

  • 3 notio

    nōtio, ōnis, f. (nosco), das Kennenlernen, das Sich- Bekanntmachen mit etwas, I) im allg.: 1) eig.: quid tibi hanc notio est? was hast du dich um sie zu bekümmern? Plaut. truc. 623. – 2) übtr.: a) der Begriff, die Kenntnis von oder über etwas, rei, Cic.: deorum, von Göttern, Cic.: de alqa re, Cic.: animi, Begriff der Seele, den die Seele hat, Cic.: fugere intellegentiae nostrae vim et notionem videtur, kann sich unser Verstand keinen Begriff machen, Cic. – b) der Begriff, der Sinn, den man einer Sache od. einem Worte unterlegt, Cic.: notiones insitae, reine Begriffe, Begriffe a priori, griech. προλήψεις, s. Cic. top. 31. – II) insbes., sie obrigkeitliche Kenntnisnahme, A) jede Untersuchung (vgl. Ernesti u. Nipperd. Tac. ann. 3, 59), pontificum, Cic.: populi, Cic.: dilatā notione, Tac. – B) die Untersuchung des Zensors, 1) eig.: iudicium et notio censoria, Cic. – 2) übtr., die (tadelnde) Bemerkung des Zensors, notiones animadversionesque censorum, Cic.: in cuius (Sallustii) historia notiones censorias fieri atque exerceri videmus, Gell.

    lateinisch-deutsches > notio

  • 4 notio

    nōtio, ōnis, f. (nosco), das Kennenlernen, das Sich- Bekanntmachen mit etwas, I) im allg.: 1) eig.: quid tibi hanc notio est? was hast du dich um sie zu bekümmern? Plaut. truc. 623. – 2) übtr.: a) der Begriff, die Kenntnis von oder über etwas, rei, Cic.: deorum, von Göttern, Cic.: de alqa re, Cic.: animi, Begriff der Seele, den die Seele hat, Cic.: fugere intellegentiae nostrae vim et notionem videtur, kann sich unser Verstand keinen Begriff machen, Cic. – b) der Begriff, der Sinn, den man einer Sache od. einem Worte unterlegt, Cic.: notiones insitae, reine Begriffe, Begriffe a priori, griech. προλήψεις, s. Cic. top. 31. – II) insbes., sie obrigkeitliche Kenntnisnahme, A) jede Untersuchung (vgl. Ernesti u. Nipperd. Tac. ann. 3, 59), pontificum, Cic.: populi, Cic.: dilatā notione, Tac. – B) die Untersuchung des Zensors, 1) eig.: iudicium et notio censoria, Cic. – 2) übtr., die (tadelnde) Bemerkung des Zensors, notiones animadversionesque censorum, Cic.: in cuius (Sallustii) historia notiones censorias fieri atque exerceri videmus, Gell.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > notio

  • 5 notio

    nōtio, ōnis f. [ nosco ]
    1) ознакомление, знакомство, узнавание Pl
    2) представление, понятие ( notiones insĭtae C)
    4) смысл, значение ( verbi C)
    6) замечание, выговор (n. censoria AG)

    Латинско-русский словарь > notio

  • 6 nōtiō

        nōtiō ōnis, f    [GNA-], a becoming acquainted, examination, investigation, inquiry: agri, sine populi R. notione, addicentur: notionem eius differre: pontificum.—Of the censors, a judgment upon character, censure: censoria: ad censores notionem de eo pertinere, L.— An idea, conception, notion: rerum: deorum: alia huic verbo subiecta.
    * * *

    Latin-English dictionary > nōtiō

  • 7 NOTIO

    notion, conception - понятие, идея; согласно Фоме (Sum. Theol. I, q. 87, a. 4 ob. 3; cp. ibid. ad 3): "Кажется, что не могут существовать в душе другие понятия вещей, кроме сущности познаваемых вещей или их подобия".

    Латинские философские термины > NOTIO

  • 8 notio

    1) знание (§ 3 I. 3, 7. 1. 3 C. Th. 11, 5). 2) судебное исследование и приговор (1. 1 § 4 D. 1, 12. 1. 10 D. 1, 18. 1. 8 § 1 D. 2, 15. 1. 23 § 3 D. 4, 2. 1. 69 § l D. 32. 1. 14 D. 33, 4. 1. 28 § 3 D. 34, 3. 1. 5 § 16 D. 36, 4. 1. 5 pr. 59 § 3 D. 42, 1. 1. 1 § 14 D. 42, 6. 1. 3 § 3 D. 43, 30. 1. 61 § 1 D. 44, 7. 1. 1 § 12 D. 48, 16. 1. 10 § l D. 49, 1. 1. 99 pr. D. 50, 16).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > notio

  • 9 notio

    dote
    v

    Welsh-English dictionary > notio

  • 10 NOTIO(NOTION, CONCEPTION, IDEA)

    понятие, идея; согласно Фоме, «кажется, не могут существовать в душе другие понятия вещей, кроме сущности познаваемых вещей или их подобия» (Thomas Aquinas. Sum. Theol. I, q. 87, a. 4 ob. 3; ср.: ibid, ad 3).

    Латинский словарь средневековых философских терминов > NOTIO(NOTION, CONCEPTION, IDEA)

  • 11 Понятие

    - notio; notitia; visio (veri falsique; doloris); informatio; idea; perceptio; sensus; species; intellectus; intelligentia;

    • простейшие понятия - notiones simplicissimae;

    • (высшая) правда, законность, добродетель, справедливость, кротость - всё это может быть объединено в понятии честность - fas, justum, pium, aequum, mansuetum subjici possunt honestati;

    • система понятий (убеждений/верований) - systema (atis) conceptuale / noeticum; habita ratio, forma / mos cogitandi; doctrinae ratio; cogitationum descriptio;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Понятие

  • 12 Представление

    - notio; idea; visio (veri falsique; doloris); visum; intellectus; intelligentia; phantasma, -atis n; spectaculum; theatrum; species;

    • не иметь никакого представления о... - nullam ideam habere de...

    • иметь очень поверхностное представление о чём-лю - primis labris gustare aliquid;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Представление

  • 13 Begriff

    Begriff, I) Bereitschaft, in der Verbdg.: im B. sein, -stehen,zu etc., res in eo est od. gew. bl. in eo est, ut etc. (es ist auf dem Punkte, daß ich etc.). – iam prope est, ut etc. (es ist schon nahe daran, daß etc., ebenfalls unpersönl.). – parare mit Infin. (eben sich anschicken, eben damit umgehen, z. B. Aegyptum proficisci). – Auch bl. durch das Partiz. Präs. od. Futur. Akt., z. B. im B., aus der Villa zu gehen, egrediens e villa: ich war im B. zu verreisen, iter facturus eram: als er eben im B. war abzumarschieren, [370] profecturus; ob. sub ipsa profectione. – II) = Inbegriff, w. s. – III) Vorstellung von einer Sache in der Seele: notio (die Borstellung, die man mit etw. verbindet). – intellegentia (das Vorhandensein des Begriffs, die Kenntnis einer Sache). – opinio (die daraus entstehende Vorstellung, z. B. von Gott, dei). – exspectatio (die darauf begründete Erwartung). – informatio (Bild, das man sich von etwas in der Seele entwirft). – species (geistige Veranschaulichung eines Gegenstandes). – vis. sententia (Wortsinn, s. »Bedeutung« die Synon.). – Plur. »Begriffe« auch sensus mentis u. im Zshg. bl. sensus (die Gedanken, die man sich macht, Vorstellungen). – ein angeborener B., ein B. a priori, notio in animis informata; notio animis impressa; insita et quasi consignata in animis notio. – allgemeine Begriffe, notitiae rerum: dunkele Begriffe, intellegentiae adumbratae, inchoatae; cognitio indagationis indigens: verworrene Begriffe, animi complicatae notiones. – sich einen B. von etwas machen, alqd mente formare od. fingere; alqd animo effingere; alcis rei notionem mente fingere od. in animo informare oder animo concipere: einen B. mit etwas verbinden, notionem cum alqa re coniungere oder alci rei subicere: einen deutlichen, bestimmten B. von etwas haben, satis firme conceptum animo comprehensumque habere alqd; probe od. plane intellegere, perspectum haberealqd: keinen B. von etw. haben, notionem alcis rei nullam habere; alqd ignorare: verkehrte Begriffe von etw. haben, prava de alqa re sentire: es kommt viel darauf an, welche Begriffe du vom Tribunate hast, plurimum refert, quid esse tribunatum putes: sich keinen B. von etw. machen können, fugit alqd intellegentiae nostrae vim et notionem. – Auch bleibt »Begriff« im Latein., bes. beim Pronomen, unübersetzt, z. B. die Begriffe der Pflichten werden verwirrt, perturbantur officia: dem B. der Furcht untergeordnet sein, sub metum subiectum esse: jener B. des Aristipp, illud Aristippeum. – IV) Fassungsvermögen: intellegentia (Einsicht). – sichzu den Begriffen seiner Zuhörer herabstimmen, ad intellegentiam audientium descendere: den Begriffen des Volkes angepaßt, angemessen, ad sensum popularem vulgaremque od. ad commune iudicium popularemque intellegentiam accommodatus od. ( Adv.)accommodate; a vulgari intellegentia non remotus: ein Mensch von schweren Begriffen, hebes ad intellegendum (stumpfsinniger); tardus (langsam im Begreifen); indocilis (schwer zu unterrichten); verb. indocilis tardusque: v. schweren B. sein, hebeti od. tardo ingenio esse; hebetioris od. tardioris ingenii esse.

    deutsch-lateinisches > Begriff

  • 14 Idee

    Idee, I) Vorstellung von etwas: intellegentia (das Vorhandensein einer Idee, die Kenntnis einer Sache). – notio (der Begriff, den man sich von etwas macht). – opinio. suspicio (die Meinung, Vermutung, die. man über etw. hat). – cogitatio. cogitatum (der Gedanke = das Denken, das Gedachte, z.B. jmds. Ideen, alcis cogitata). – sententia (der Gedanke, den man hat oder ausspricht). – imago (das bloße Bild, im Ggstz. zur Wirklichkeit, z.B. imaginem urbis magis quam urbem fecerat). – propositum. id quod alci propositum est. proposita sententia (das Vorgenommene, die Idee als gestellte Aufgabe, aufgestellte u. festgehaltene Meinung etc.). – die I. der Gottheit, dei opinio, suspicio: eine angeborene I., notio in animis informata; notio animis impressa: angeborene I. der Gottheit, informatio dei animo antecepta: eine allgemeine I., intellegentia od. notio communis. – die I. der Wahrheit, bl. veritas: die I. der Sittlichkeit, bl. honestas. – sich eine I. von etw. machen, eine I. von etw. fassen, alqd animo (od. mente) formare od. fingere; alqd animo effingere; alcis rei notionem mente fingere od. animo concipere: eine I. von etw. haben. habere cogitationem de alqa re: das, was ich sage, ist in der I. verschieden, der Sache nach aber verbunden, haec quae dico, cogitatione differunt, re quidem copulata sunt. – ich habe die I. (Absicht) zu etc., mihi propositum est m. folg. Infin. – II) in der Philosophie, im platonischen Sinne: idĕa (ἰδέα, Sen. ep. 58, 18 sq.), rein lat. species (s. Cic. Acad. 1, 30).

    deutsch-lateinisches > Idee

  • 15 forma

    forma, ae, f. [Sanscr. dhar-, dhar-āmi, bear; dhar-i-man, figure; Gr. thra- in thrênus, thronos; cf. Lat. frētus, frēnum, fortis, etc.], form, in the most comprehensive sense of the word, contour, figure, shape, appearance (syn.: species, frons, facies, vultus; figura).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Ha. Earum nutrix, qua sit facie, mihi expedi. Mi. Statura haud magna, corpore aquilo. Ha. Ipsa ea'st. Mi. Specie venusta, ore parvo, atque oculis pernigris. Ha. Formam quidem hercle verbis depinxti mihi, Plaut. Poen. 5, 2, 154; cf.:

    quia semper eorum suppeditabatur facies et forma manebat,

    Lucr. 5, 1175:

    corporis nostri partes totaque figura et forma et statura, quam apta ad naturam sit, apparet,

    Cic. Fin. 5, 12, 35; cf. Auct. Her. 4, 47, 60:

    si omnium animantium formam vincit hominis figura, etc.,

    Cic. N. D. 1, 18, 48:

    forma ac species liberalis,

    id. Cael. 3, 6; cf. id. N. D. 1, 14, 37; 1, 27, 76 sqq.; id. Verr. 2, 4, 58, § 129; id. N. D. 1, 10, 26: aspicite, o cives, senis Enni imagini' formam, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 (Epigr. 1 ed. Vahl.):

    hoc dico, non ab hominibus formae figuram venisse ad deos... Non ergo illorum humana forma, sed nostra divina dicenda est, etc.,

    id. N. D. 1, 32, 90:

    formaï servare figuram,

    Lucr. 4, 69; cf.:

    Homeri picturam, non poesin videmus. Quae regio, quae species formaque pugnae, qui motus hominum non ita expictus est, ut, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 39, 114 (v. Moser ad h. l.):

    eximia forma pueri,

    id. ib. 5, 21, 61:

    virgines formā excellente,

    Liv. 1, 9, 11:

    formā praestante puellae,

    Ov. H. 3, 35:

    forma viros neglecta decet,

    id. A. A. 1, 509; cf.:

    ut excellentem muliebris formae pulchritudinem muta in sese imago contineret,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    illa aetate venerabilis, haec formae pulchrituline,

    Curt. 3, 11, 24:

    virginem adultam, formā excellentem,

    Liv. 3, 44, 4:

    virginem maxime formā notam,

    id. 4, 9, 4:

    una et viginti formae litterarum,

    Cic. N. D. 2, 37, 93:

    solis,

    Lucr. 5, 571:

    muralium falcium,

    Caes. B. G. 3, 14, 5:

    lanceae novae formae,

    Suet. Dom. 10:

    nova aedificiorum Urbis,

    id. Ner. 16:

    porticus,

    Plin. Ep. 9, 39, 5:

    forma et situs agri,

    Hor. Ep. 1, 16, 4:

    eādem cerā aliae atque aliae formae duci solent,

    Quint. 10, 5, 9:

    geometricae formae,

    Cic. Rep. 1, 17; cf. id. de Or. 1, 42, 187:

    cum sit geometria divisa in numeros atque formas,

    Quint. 1, 10, 35; cf.

    also: Archimedes intentus formis, quas in pulvere descripserat,

    Liv. 25, 31, 9:

    dimidia circuli,

    Plin. 2, 59, 60, § 150:

    clarissimorum virorum formae,

    figures, images, Cic. Mil. 32, 86:

    ille artifex, cum faceret Jovis formam aut Minervae, etc.,

    id. Or. 2, 9:

    igneae formae,

    i. e. fiery bodies, id. N. D. 2, 40, 101:

    inque tori formam molles sternentur arenae,

    in the shape, form, Ov. Am. 2, 11, 47:

    (sacellum) crudis laterculis ad formam camini,

    Plin. 30, 7, 20, § 63:

    ut haec mulier praeter formam nihil ad similitudinem hominis reservarit,

    Cic. Clu. 70, 199.—In poet. circumlocution with gen.: astra tenent caeleste solum formaeque deorum, the forms of gods, for gods, Ov. M. 1, 73:

    formae ferarum,

    id. ib. 2, 78:

    ursi ac formae magnorum luporum,

    Verg. A. 7, 18:

    formae ingentis leo,

    of great size, Just. 15, 4, 17; Tac. A. 4, 72.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., a fine form, beauty:

    di tibi formam, di tibi divitias dederant,

    Hor. Ep. 1, 4, 6; cf.:

    et genus et formam regina pecunia donat,

    id. ib. 1, 6, 37:

    movit Ajacem forma captivae Tecmessae,

    id. C. 2, 4, 6; Quint. 2, 5, 12:

    neque, ut laudanda, quae pecuniam suam pluribus largitur, ita quae formam,

    id. 5, 11, 26; 5, 12, 17.—Prov.:

    forma bonum fragile est,

    Ov. A. A. 2, 113.—
    2.
    An outline, plan, design (of an architect, etc.):

    cum formam videro, quale aedificium futurum sit, scire possum,

    Cic. Fam. 2, 8, 1: domus erit egregia;

    magis enim cerni jam poterat, quam quantum ex forma judicabamus,

    id. Q. Fr. 2, 5, 3 (2, 6, 2):

    qua ludum gladiatorium aedificaturus erat,

    Suet. Caes. 31.—
    3.
    A model after which any thing is made, a pattern, stamp, last (of a shoemaker), etc.:

    utendum plane sermone, ut numo, cui publica forma est,

    Quint. 1, 6, 3:

    denarius formae publicae,

    Sen. Ben. 5, 29; cf.: formas quasdam nostrae pecuniae agnoscunt, Tac. G. 5:

    formas binarias, ternarias et quaternarias, et denarias etiam resolvi praecepit neque in usu cujusquam versari,

    stamped money, coins, Lampr. Alex. Sev. 39; cf. Curt. 5, 2, 11:

    si scalpra et formas non sutor (emat),

    Hor. S. 2, 3, 106; cf.:

    forma calcei,

    Dig. 9, 2, 5, § 3.—
    4.
    A mould which gives form to something:

    (caseus) vel manu figuratur vel buxeis formis exprimitur,

    Col. 7, 8 fin.:

    formae in quibus aera funduntur,

    Plin. 36, 22, 49, § 168; hence, a frame, case, enclosure:

    opus tectorium propter excellentiam picturae ligneis formis inclusum,

    id. 35, 14, 49, § 173:

    formas rivorum perforare,

    i. e. the conduits, pipes, Front. Aquaed. 75:

    aquaeductus,

    Dig. 7, 1, 27.—Hence,
    b.
    Transf., the aqueduct itself, Front. Aquaed. 126.—
    5.
    A rescript, formulary (post-class., whereas the dimin. formula is predominant in this signif.):

    ex eorum (amicorum) sententia formas composuit,

    Capitol. Anton. 6; so Cod. Just. 1, 2, 20.—
    6.
    Item forma appellatur puls miliacea ex melle, Paul. ex Fest. p. 83 Müll.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., shape, form, nature, manner, kind:

    ad me quasi formam communium temporum et totius rei publicae misisti expressam,

    Cic. Fam. 3, 11, 4; cf.:

    formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,

    id. Off. 1, 5, 14:

    innumerabiles quasi formae figuraeque dicendi,

    id. Or. 3, 9, 34:

    cum, quae forma et quasi naturalis nota cujusque sit, describitur, ut, si quaeratur avari species, seditiosi, gloriosi,

    id. de Or. 3, 29, 115; cf.:

    quae sit in ea species et forma et notio viri boni,

    id. Off. 3, 20, 81:

    forma ingenii,

    id. Brut. 85, 294:

    rei publicae,

    id. Fam. 2, 8, 1; cf.:

    exemplar formaque rei publicae,

    id. Rep. 2, 11:

    forma et species et origo tyranni,

    id. ib. 2, 29:

    forma rerum publicarum,

    id. Tusc. 2, 15, 36; cf. id. Rep. 1, 34 fin.:

    officii,

    id. Off. 1, 29, 103:

    propositi,

    Vell. 1, 16:

    sollicitudinum,

    Tac. A. 4, 60:

    formam vitae inire,

    id. ib. 1, 74:

    secundum vulgarem formam juris,

    Dig. 30, 1, 111:

    scelerum formae,

    Verg. A. 6, 626:

    poenae,

    id. ib. 615.—
    B.
    In partic.
    1.
    In philos. lang., like species, a sort, kind: nolim, ne si Latine quidem dici possit, specierum et speciebus dicere; et saepe his casibus utendum est: at formis et formarum velim... Genus et formam definiunt hoc modo: genus est notio ad plures differentias pertinens;

    forma est notio, cujus differentia ad caput generis et quasi fontem referri potest. Formae igitur sunt hae, in quas genus sine ullius praetermissione dividitur, ut si quis jus in legem, morem, aequitatem dividat, etc.,

    Cic. Top. 7, 31; cf.:

    genus et species, quam eandem formam Cicero vocat,

    Quint. 5, 10, 62: a forma generis, quam interdum, quo planius accipiatur, partem licet nominare, hoc modo, etc.... Genus enim est uxor;

    ejus duae formae: una matrumfamilias, altera earum, quae tantummodo uxores habentur,

    Cic. Top. 4, 14:

    quod haec (partitio) sit totius in partes, illa (divisio) generis in formas,

    Quint. 5, 10, 63:

    duae formae matrimoniorum,

    id. 5, 10, 62.—
    2.
    In gram.
    a.
    The grammatical quality, condition of a word:

    in quo animadvertito, natura quadruplicem esse formam, ad quam in declinando accommodari debeant verba, etc.,

    Varr. L. L. 9, § 37 sq.; 101 sq. Müll.; Quint. 10, 1, 10.—
    b.
    The grammatical form of a word:

    utrum in secunda forma verbum temporale habeat in extrema syllaba AS an IS, ad discernendas dissimilitudines interest,

    Varr. L. L. 9, § 109 Müll.:

    aeditimus ea forma dictum, qua finitimus,

    Gell. 12, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > forma

  • 16 Grundbegriff

    Grundbegriff, notio in animis informata; notio animis impressa. – die Grundbegriffe, principia rerum omnium (als Grundlage alles Wissens); initia (die Anfänge, z.B. studiorum).

    deutsch-lateinisches > Grundbegriff

  • 17 Kenntnis

    Kenntnis, I) das Bekanntsein mit einer Sache, die Kunde von etwas: notitia alcis rei. – etwas zu jmds. K. bringen, gelangen lassen, jmd. von etwas in K. setzen, alqd in notitiam alcis perferre. alqm notitiā alcis rei instruere (im allg., zu jmds. Kunde bringen); alqm certiorem facere alcis rei od. de alqa re (benachrichtigen); docere alqm alqd od. de alqa re (belehren, zeigen); erudire alqm de alqa re (unterrichten); verb. alqm erudire atque docere: sich in K. von etwas setzen, K. von etw. einziehen, cognoscere de alqa re (in eigener Person); mittere, qui cognoscat de alqa re (durch eine Mittelsperson): K. einziehen lassen (durch Kundschafter), per exploratores cognosci iubere: ohne K. (Kunde, Kundschaft) einzuziehen, inexplorato: nach eingezogener K., explorato: in ff. gesetzt werden, K. erlangen von etw., certiorem fieri de alqa re; doceri alqd: die K. (Kunde) von etw. gelangt wohin, auditur alqd: von etw. K. nehmen, noscere, cognoscere (kennen lernen); alqd discere (sich Auskunft über etw. verschaffen): von etw. keine K. nehmen, alqd ignorare: K. von etw. haben, de alqa re cognovisse; alqd doctum esse: de alqa re certiorem factum esse; audivisse alqd: zu jmds. K. kommen, alci in notitiam venire; in notitiam alcis pervenire: ab alqo cognosci, alqs certior fit de alqa re: zur allgemeinen K. kommen, ab omnibus cognosci. – II) die klare u. deutliche Vorstellung von einer Sache: notitia alcis rei (die Bekanntschaft mit etwas). – notio alcis rei (der Begriff, den man von etwas hat, z.B. notitia od. notio dei). – scientia a lcis rei (das Wissen um etwas). – cognitio od. intellegentia alcis rei (die Einsicht in etwas, das Eindringen durch den Verstand). – prudentia alcis rei (deutliche Einsicht, die man sich in einer Sache erworben hat, so daß man vieles voraussieht u. mit Vorsicht handelt, z.B. futurorum). – K. von der Vergangenheit, memoria praeteritorum: tiefe praktische K. in etwas, summa alcis rei cognitio et prudentia (z.B. rerum civilium): theoretische K. von etw., ratio alcis rei: tiefere wissenschaftliche K. der Literatur, subtilior cognitio ac ratio litterarum. – die Kenntnisse, a) allgemeine: cognitio, scientia, mit u. ohne den Zus. rerum; auch cognitiones rerum; u. verb. cognitio et scientia. – Kenntnisse von etwas, scientia od. cognitio od. prudentia alcis rei: vielseitige K. in etwas, multiplex alcis rei scientia. – b) wissenschaftliche: litterarumscientia (im allg.). – doctrina (Gelehrsamkeit). – disciplina (durch Unterricht erlangte Kenntnis). – (ein Mann etc.) von Kenntnissen, s. kenntnisreich: ohne Kenntnisse, s. kenntnisarm: K. von etwas od. in etwas haben, notitiam alcis rei habere od. tenere; alcis reiscientiam od. prudentiam habere; intellegere [1433] alqd (genaue Einsicht in etw. haben, z.B. in vielen Sprachen, multas linguas); scire alqd (wissen, z.B. musicam); instructum esse alqā re u. ab alqa re. doctum od. eruditum esse alqā re (in etw. unterwiesen, unterrichtet sein); alcis rei non ignarum esse (einer Sache nichtunkundig sein, z.B. medicinae); peritum esse alcis rei (in etw. erfahren sein, z.B. graphidos): in einer Sache bessere Kenntnisse haben (als ein anderer), melius scire de alqa re (z.B. in der Gesetzgebung, de legibus instituendis): genaue K. in etw. haben, alqd penitus nosse: keine K. von (od. Kenntnisse in) etw. haben, alqd nescire; alqd ignorare; alcis rei ignarum esse: nur oberflächliche K. von (od. Kenntnisse in) etw. haben, primoribus labris od. leviter attigisse alqd; primis labris gustasse alqd: nicht einmal oberflächliche K. von (od. oberflächl. Kenntnisse in) etw. haben, alqā re ne imbutum quidem esse: gar keine K. haben, omnium rerum rudem esse: Kenntnisse in der Geschichte haben, complures historias novisse: in der Philosophie, philosophos diligenter audivisse; a philosophia instructum esse: in der Geometrie, eruditum esse geometriā: vom od. im Saitenspiel, fidibus (canere) scire: in der Rechtswissenschaft, responsa iuris consultorum nosse: in der Astrologie u. Sternkunde, astrologiam caelique rationes cognitas habere: sich wissenschaftliche Kenntnisse zu erwerben suchen, in litteris elaborare: sich täglich neue Kenntnisse erwerben, cotidie aliquid addiscere: sich Kenntnisse in etw. erwerben, scientiam alcis rei consequi: seine K. erweitern, doctiorem fieri, durch etwas, alqā re.

    deutsch-lateinisches > Kenntnis

  • 18 Nebenbedeutung

    Nebenbedeutung,*notio adiuncta. Nebenbedürfnis, res minus necessaria. Nebenbegriff, *notio adiuncta.

    deutsch-lateinisches > Nebenbedeutung

  • 19 Sinn

    Sinn, I) Fähigkeit des Empfindens: sensus. – der S. des Gesichts, des Gehörs etc., s. Gesichtssinn, Gehörsinn etc.: in die Sinne fallen, sub sensus cadere (im allg.); sub oculos oder sub oculorum aspectum cadere (ins Auge fallen).

    II) Fähigkeit, Dinge außer uns zu empfinden: sensus alcis rei. – voluntas alcis rei (Neigung zu etwas, z.B. für das Klassische in der Kunst, voluntas recti generis). – studium (Liebe u. Eifer für etw.). – S. für das Schöne, für Anstand u. dergl., elegantia (z.B. den S. für das Schöne wecken u. nähren, elegantiam excitare atque augere): S. für Wahrheit, veritas: S. für Billigkeit, aequitas: S. für Freiheit, libertas. – S. für etwas haben, in alqa re aliquem sensum habere (Empfänglichkeit); voluntatem alcis rei habere (Neigung); alqā re instructam habere menten, (mit dem Gefühl für etwas begabt sein); studio alcis rei duci od. trahi. alcis rei esse studiosum (Eifer für etwas zeigen, ein Liebhaber von etwas sein): keinen S. für etwas haben, alienum esse, abhorrere ab alqa re: keinen S. mehr für etw. haben, alcis rei sensum amisisse: S. für etwas zeigen, osten dere alcis rei voluntatem.

    III) Bewußtsein; z.B. die Sinne vergehen mir, animus me relinquit. anima deficit (ich werde ohnmächtig): bei Sinnen sein, mentis [2135] oder animi compotem esse: von Sinnen sein. mentis od. animi non compotem esse; alienatā esse mente: von Sinnen kommen, mente alienari; a mente deseri; desipere: vor Freude beinahe von S. kommen, nimio gaudio paene desipere: von S. bringen, mentem alcis alienare od. exturbare: wie von Sinnen, velut alienatus mente od. sensibus.

    IV) Fähigkeit zu denken u. zu wollen, Wille: mens. – voluntas (der Wille, das Wollen). – sententia (Meinung). – es kommt mir in den Sinn, venit mihi in mentem mit Infin.; in animum induxi mit Infin. od. mit folg. ut u. Konj.; accĭdit ad animum meum (zufällig): im Sinne haben, in animo habere; mente agitare; agitare alqd od. de alqa re; moliri alqd (z.B. magna): gegen jmd. etwas im S. haben, aliquid agitare adversus alqm: Böses im S. haben (gegen jmd.), do los od. malas artes comminisci; mala consilia agitare adversus alqm: sich etwas aus dem S. schlagen, alqd ex memoria deponere. memoriam alcis rei deponere od. abicere (etw. vergessen): sich eine Sorge aus dem S. schlagen, se abducere a cura: es kommt jmdm. etw. aus dem S. (Gedächtnis), excĭdit alci alqd de od. ex memoria: eines Sinnes sein, idem sentire; consentire: andern S. sein als jmd., dissentire ab od. cum alqo: ich bin ganz andern Sinnes, longe alia mihi mens est: auf seinem S. beharren, in sententia sua perstare od. perseverare: jmdm. etwas aus dem S. reden, dissuadere mit folg. ne od. mit folg. Infin. (widerraten); animum alcis ab alqa re avocare (jmds. Sinn von etw. abbringen): es geht etwas nicht nach meinem S., non cedit alqd ex sententia.

    V) Gemüts- und Denkungsart: animus excelsus: altus od. excelsus: niedriger, abiectus oder humilis: verkehrter, pravus). – ein menschenfreundlicher, wohlwollender S., humanitas: ein verbrecherischer S., scelus: der ernste S. des Senats. senatus gravitas: ein hoher S. atmet überall, *nihil in his nonexcelsum magnificumque est.

    VI) Begriff, Bedeutung: notio (Begriff, den man mit etwas verbindet). – sententia (Gedanke, der einem Ausspruch etc. zugrundeliegt). – vis. significatio (Bedeutung eines Wortes, s. »Bedeutung no. I« die Synon. u. Redensarten). – voluntas (gleichs. der Wille, z.B. legis). – diesem Worte liegt kein anderer S. zugrunde, dieses Wort hat keinen andern S., als etc., nulla alia huic verbo subiecta notio est, nisi etc.: wenn ein Wort einen doppelten oder mehrfachen Sinn zuläßt, cum verbum potest in duas pluresve sententias accipi: ein Wort im guten S. gebrauchen, honeste dicere mit Akk.: im engsten S. des Wortes, propriā et principali significatione: den S. eines Wortes nicht auffassen, nicht begreifen, verbum quid valeat non videre: im buchstäblichen S. antworten, litterate respondere: im eigentlichen S., proprie (z.B. dici posse): im eigentlichern S., verius (s. Liv. 22, 53, 8): im eigentlichsten S., ut verissime dicitur (s. Plin. ep. 7, 5, 1): der langen Rede kurzer S. ist, ich etc., omnia haec verba huc redeunt [2136] denique, ego etc: das hat einen andern S., hoc alio spectat.

    deutsch-lateinisches > Sinn

  • 20 complico

    com-plico, cuī (реже āvī), cātum (citum), āre
    складывать, свёртывать (rudentem, armamenta Pl; epistulam C)
    Diogenes se complicuit in dolio SenДиоген свернулся (т. е. поселился) в бочке
    notio complicata C — путаное (туманное, тёмное) понятие

    Латинско-русский словарь > complico

См. также в других словарях:

  • Notio —         (лат.). понятие. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983 …   Философская энциклопедия

  • Notio — Notio, lat., Begriff …   Herders Conversations-Lexikon

  • notio — index idea, notion Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • notio — notio·thau·mi·dae; …   English syllables

  • Notio — Coordenadas: 37°59′34″N 27°11′51″E / 37.9928, 27.1975 Notio (griego antiguo Νότιον, sur ) fue una antigua polis (ciudad) griega de la …   Wikipedia Español

  • Notio — No|tio, die; , ...ones, No|ti|on, die; , en [lat. notio (Gen. notionis) = das Kennenlernen; Kenntnis; Begriff, zu: notus, ↑Notiz] (Philos.): Begriff, Gedanke …   Universal-Lexikon

  • Notio — No|tio die; , ...iones [...ne:s] u. Notion die; , en <aus lat. notio »das Kennenlernen; Kenntnis; »Begriff« zu notus, Part. Perf. von noscere »kennenlernen, erkennen«> Begriff, Gedanke (Philos.) …   Das große Fremdwörterbuch

  • Notio Aigaio — Verwaltungsregion Südliche Ägäis Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου …   Deutsch Wikipedia

  • Notio Steno Kerkyras — Sp Kèrkyros sąsiauris Ap Νότιο Στενό Κέρκυρας/Notio Steno Kerkyras L Jonijos j., V Graikija …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • Notio Aigaio — Sp Pietų Egėjas Ap Νότιο Αίγαίο/Notio Aigaio L Graikijos adm. sritis …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • Notio Evvoikos Kolpos — Sp Pietų Eubòjos įlanka Ap Νότιο Ευβοικός Κόλπος/Notio Evvoikos Kolpos L Egėjo j., Graikija …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»