-
1 motus
mōtus, ūs, m. (moveo), die Bewegung, I) = κίνησις, das Sich-Bewegen, A) eig.: a) übh.: natura omnia ciens motibus suis, Cic.: deus motum dedit caelo eum, qui etc., Cic.: ex corporis totius natura et figura varios motus (Schwingungen) cieri tamquam in cantu sonos, Cic.: Arati materia motu caret, Quint.: m. remorum, Caes.: m. siderum, Caes.: siderum motus cursusque stellarum, Val. Max.: solis et lunae ac siderum motus (Plur.), Augustin.: celerem et instabilem motum habere, v. Meere, Caes.: naves longae, quarum motus ad usum expeditior erat, Caes.: m. lecti suspensi, Cels.: motus (unci) triplex, in utrumque latus et extra, Cels.: vibrata per auras hastarum tremulo quatiebant spicula motu, Ov. – m. oculorum, m. oris, Cels.: m. caudae, Plin.: m. venarum, das Schlagen, Cels.: pectora salientia trepido motu, Ov.: (lepus) nullos audet dare corpore motus, wagt sich nicht zu rühren, Ov. – b) v. der erschütternden Bewegung der Erde, terrae motus, das Erdbeben, die Erderschütterung, Cic. u.a.: subitus terrae motus, Frontin.: crebri terrae motus, Curt.: motus hiatusque terrarum, Augustin. – c) v. der Körperbewegung als Ggstd. α) der Palästrik, Gymnastik, Orchestrik usw., die Bewegung, die Wendung, habitus oris et vultus, status (στάσις), motus (κίνησις), Cic.: status, incessus... manuum motus teneant illud decorum, Cic.: rusticus alter motus, concesso mollior alter erit, Ov.: decens motus, Anmut in Bewegung u. Gang, Hor.: motus palaestrici, s. palaestricus: artifex motus et certi quidam pedes, Quint. – v. der körperl. Bewegung, dem Gebärdenspiele des Redners, ex motus mei mediocritate, Cic.: qui celeri motu et difficili utuntur (Ggstz. statarius), Cic.: iactatione, gestu, motu capitis furentes, Quint. – von den pantomimischen Bewegungen der Tanzenden, haud indecoros motus more Tusco dare, Liv.: histrionicis motibus sinuati corporis saltus, Ambros.: dah. vom mehr pantom. Tanze der Alten, motus Ionici, Hor.: dare motus Cereri, Tänze aufführen, Verg. – β) als Gegenstand der Diät, die Bewegung, Motion, motus post cibum, Cels.: ab omni motu corporis abstinere, Cels. – γ) als milit. t. t., eine Heeresbewegung, Schwenkung, ein Manöver, ut ad motus concursusque essent leviores, Nep. Iph. 1, 4.: multi per eos dies motus multique impetus hinc atque illinc facti (sunt), Liv. 3, 5, 1. – B) übtr.: 1) die sinnl. u. geistige Bewegung, Regung im Menschen, a) die sinnliche Bewegung, die Erregung, erregende Empfindung, omnes iucundum motum, quo sensus hilaretur, Graece ἡδονήν, Latine voluptatem vocant, Cic.: dulcem motum afferent, Cic. – b) die geistige Bewegung, Tätigkeit, Wirksamkeit, animorum motus voluntarii, Cic.: motus animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri appetitus, Cic.: et animi et ingenii celeres quidam motus esse debent, Herz u. Verstand müssen ihre Kräfte mit Leichtigkeit gebrauchen können, Cic. – dah. insbes., α) die leidenschaftl. Bewegung, Erregung des Gemütes, die Gemütsbewegung, Aufregung, Leidenschaft, mit Genet. animi, Cic. u.a., u. ohne animi, zB. motus turbidus (störende), Cic.: motus animi nimii, Cic.: m. mentis meae, Unruhe meines Gemütes, Cic.: irritare in alqm potentiorum motus (Leidenschaften), Sen. – β) die Tätigkeit, Wirksamkeit des Denkvermögens, Verstandes, motus iste celer cogitationis, jene schnelle Beweglichkeit der Gedanken, jener schn. Gedankenflug, Cic.: ad alqd motu animi (Verstandestätigkeit) ac ratione uti, Cic.; vgl. Halm Cic. Sest. 143. p. 314. – γ) die Tätigkeit, Regung des Begehrens u. Willens, die Bewegung, αα) der Trieb, der Antrieb, sine motu animi et cogitatione, Cic.: est (carmen) magis artis et diligentiae quam incitationis et motus, Cic.: divino od. insano motu concita, Ov. – ββ) der Beweggrund, audisti consilii mei motus, Plin. ep. 3, 4, 9. – 2) die politische Bewegung, a) im guten Sinne, die Erhebung, Italiae magnificentissimus ille motus, Cic. de domo 142. – b) im üblen Sinne, die Bewegung, die Volksbewegung, Gärung, der Auflauf, Aufstand, die Unruhen, populi, Cic.: servilis, Liv.: civicus, Hor.: magnus et implacabilis (nicht zu beschwichtigende), Tac.: hic tantus motus rerum, bewegte Zeit, Cic. u. Tac.: domi motus orti, Liv.: intumescente motu, Tac.: motum afferre rei publicae, Cic. – 3) die Wendung nach der einen od. anderen Seite, der Wechsel, motum (Wechsel der politischen Strömung) non tantum impendere video, quantum tu aut vides aut ad me consolandum affers, Cic.: se quoque ad motus fortunae movere coepit, sich nach den Wendungen (Wechselfällen) des Gl. zu richten, den Mantel nach dem Winde zu hängen, Caes.
II) mit Rücksicht auf das Woher? A) das Hervortreiben; dah. als t. t. des Gartenbaues = der Trieb, Schuß der Pflanzen (griech. ορμή), tres esse motus in vite, seu potius in surculo, naturales: unum, quo germinet; alterum, quo floreat; tertium, quo maturescat, Colum. 4, 28, 2. – B) der Aufbruch, die Abreise, die Abfahrt, sub Aurorae primos excedere motus, Lucan. 4, 734: motus excepit futuros, Verg. Aen. 4, 297 (vgl. 299). – C) die Umwandlung, κίνησις 1) die politische, die Staatsumwälzung, Veränderung im Staate (griech. τῶν πολιτειῶν κίνησις), concussi orbis motus, Welterschütterung u. Umwälzung, Tac. hist. 1, 16: ut Persarum imperium magno motu (Stoß) concuterent magis quam affligerent, Curt. 4, 14 (54), 20. – 2) die rhetorische, u. zwar meton. = τρόπος, der umgewandte, figürliche Ausdruck, die Redewendung, der Tropus (bei Cicero immutatio verborum, immutata verba), Quint. 8, 5, 35 u. (bes.) 9, 1, 2.
-
2 motus
mōtus, ūs, m. (moveo), die Bewegung, I) = κίνησις, das Sich-Bewegen, A) eig.: a) übh.: natura omnia ciens motibus suis, Cic.: deus motum dedit caelo eum, qui etc., Cic.: ex corporis totius natura et figura varios motus (Schwingungen) cieri tamquam in cantu sonos, Cic.: Arati materia motu caret, Quint.: m. remorum, Caes.: m. siderum, Caes.: siderum motus cursusque stellarum, Val. Max.: solis et lunae ac siderum motus (Plur.), Augustin.: celerem et instabilem motum habere, v. Meere, Caes.: naves longae, quarum motus ad usum expeditior erat, Caes.: m. lecti suspensi, Cels.: motus (unci) triplex, in utrumque latus et extra, Cels.: vibrata per auras hastarum tremulo quatiebant spicula motu, Ov. – m. oculorum, m. oris, Cels.: m. caudae, Plin.: m. venarum, das Schlagen, Cels.: pectora salientia trepido motu, Ov.: (lepus) nullos audet dare corpore motus, wagt sich nicht zu rühren, Ov. – b) v. der erschütternden Bewegung der Erde, terrae motus, das Erdbeben, die Erderschütterung, Cic. u.a.: subitus terrae motus, Frontin.: crebri terrae motus, Curt.: motus hiatusque terrarum, Augustin. – c) v. der Körperbewegung als Ggstd. α) der Palästrik, Gymnastik, Orchestrik usw., die Bewegung, die Wendung, habitus oris et vultus, status (στάσις), motus (κίνησις), Cic.: status, incessus... manuum motus teneant illud decorum, Cic.: rusticus alter————motus, concesso mollior alter erit, Ov.: decens motus, Anmut in Bewegung u. Gang, Hor.: motus palaestrici, s. palaestricus: artifex motus et certi quidam pedes, Quint. – v. der körperl. Bewegung, dem Gebärdenspiele des Redners, ex motus mei mediocritate, Cic.: qui celeri motu et difficili utuntur (Ggstz. statarius), Cic.: iactatione, gestu, motu capitis furentes, Quint. – von den pantomimischen Bewegungen der Tanzenden, haud indecoros motus more Tusco dare, Liv.: histrionicis motibus sinuati corporis saltus, Ambros.: dah. vom mehr pantom. Tanze der Alten, motus Ionici, Hor.: dare motus Cereri, Tänze aufführen, Verg. – β) als Gegenstand der Diät, die Bewegung, Motion, motus post cibum, Cels.: ab omni motu corporis abstinere, Cels. – γ) als milit. t. t., eine Heeresbewegung, Schwenkung, ein Manöver, ut ad motus concursusque essent leviores, Nep. Iph. 1, 4.: multi per eos dies motus multique impetus hinc atque illinc facti (sunt), Liv. 3, 5, 1. – B) übtr.: 1) die sinnl. u. geistige Bewegung, Regung im Menschen, a) die sinnliche Bewegung, die Erregung, erregende Empfindung, omnes iucundum motum, quo sensus hilaretur, Graece ἡδονήν, Latine voluptatem vocant, Cic.: dulcem motum afferent, Cic. – b) die geistige Bewegung, Tätigkeit, Wirksamkeit, animorum motus voluntarii, Cic.: motus animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri appetitus, Cic.: et animi————et ingenii celeres quidam motus esse debent, Herz u. Verstand müssen ihre Kräfte mit Leichtigkeit gebrauchen können, Cic. – dah. insbes., α) die leidenschaftl. Bewegung, Erregung des Gemütes, die Gemütsbewegung, Aufregung, Leidenschaft, mit Genet. animi, Cic. u.a., u. ohne animi, zB. motus turbidus (störende), Cic.: motus animi nimii, Cic.: m. mentis meae, Unruhe meines Gemütes, Cic.: irritare in alqm potentiorum motus (Leidenschaften), Sen. – β) die Tätigkeit, Wirksamkeit des Denkvermögens, Verstandes, motus iste celer cogitationis, jene schnelle Beweglichkeit der Gedanken, jener schn. Gedankenflug, Cic.: ad alqd motu animi (Verstandestätigkeit) ac ratione uti, Cic.; vgl. Halm Cic. Sest. 143. p. 314. – γ) die Tätigkeit, Regung des Begehrens u. Willens, die Bewegung, αα) der Trieb, der Antrieb, sine motu animi et cogitatione, Cic.: est (carmen) magis artis et diligentiae quam incitationis et motus, Cic.: divino od. insano motu concita, Ov. – ββ) der Beweggrund, audisti consilii mei motus, Plin. ep. 3, 4, 9. – 2) die politische Bewegung, a) im guten Sinne, die Erhebung, Italiae magnificentissimus ille motus, Cic. de domo 142. – b) im üblen Sinne, die Bewegung, die Volksbewegung, Gärung, der Auflauf, Aufstand, die Unruhen, populi, Cic.: servilis, Liv.: civicus, Hor.: magnus et implacabilis (nicht zu beschwichtigende), Tac.: hic tantus motus rerum, be-————wegte Zeit, Cic. u. Tac.: domi motus orti, Liv.: intumescente motu, Tac.: motum afferre rei publicae, Cic. – 3) die Wendung nach der einen od. anderen Seite, der Wechsel, motum (Wechsel der politischen Strömung) non tantum impendere video, quantum tu aut vides aut ad me consolandum affers, Cic.: se quoque ad motus fortunae movere coepit, sich nach den Wendungen (Wechselfällen) des Gl. zu richten, den Mantel nach dem Winde zu hängen, Caes.II) mit Rücksicht auf das Woher? A) das Hervortreiben; dah. als t. t. des Gartenbaues = der Trieb, Schuß der Pflanzen (griech. ορμή), tres esse motus in vite, seu potius in surculo, naturales: unum, quo germinet; alterum, quo floreat; tertium, quo maturescat, Colum. 4, 28, 2. – B) der Aufbruch, die Abreise, die Abfahrt, sub Aurorae primos excedere motus, Lucan. 4, 734: motus excepit futuros, Verg. Aen. 4, 297 (vgl. 299). – C) die Umwandlung, κίνησις 1) die politische, die Staatsumwälzung, Veränderung im Staate (griech. τῶν πολιτειῶν κίνησις), concussi orbis motus, Welterschütterung u. Umwälzung, Tac. hist. 1, 16: ut Persarum imperium magno motu (Stoß) concuterent magis quam affligerent, Curt. 4, 14 (54), 20. – 2) die rhetorische, u. zwar meton. = τρόπος, der umgewandte, figürliche Ausdruck, die Redewendung, der Tropus (bei Cicero immutatio verborum, immutata verba), Quint. 8, 5, 35 u. (bes.) 9, 1, 2. -
3 mōtus
mōtus ūs, m [1 MV-], a moving, motion: caeli signorumque motūs: motūs astrorum ignoro, Iu.: futuri, departure, V.: crebri terrae, i. e. earthquakes, Cu.— Artistic movement, gesticulation, dancing: corporis: haud indecoros motūs more Tusco dabant, gesticulated, L.: Ionici, dances, H.: Cereri dare motūs, dance, V.: palaestrici, of wrestlers: celeri motu et difficili uti, gestures (of orators): instabilem motum habere, Cs.—Fig., a movement, change: motūs fortunae, Cs.— An impulse, emotion, affection, passion, agitation, disturbance, inspiration: motūs animorum duplices sunt: dulcem motum adferre sensibus, sensation: divino concita motu, O.— A political movement, sudden rising, tumult, commotion: in Apuliā motus erat, S.: repentini Galliae motūs, Cs.: Catilinae: servilis, insurrection, L.: in re p., change: civicus, H.* * *movement, motion; riot, commotion, disturbance; gesture; emotion -
4 motus
• motus et bouche cousue ! don't breathe a word!* * *(colloq) mɔtys exclamation* * *mɔtys exclmotus!; motus et bouche cousue! — mum's the word!
* * *motus excl motus (et bouche cousue) keep it under your hat.[mɔtys] interjectionmotus (et bouche cousue)! not a word (to anybody)!, mum's the word! -
5 motus
motus motus, a, um тронутый, взволнованный -
6 motus
motus motus, a, um взволнованный -
7 motus
motus motus, us m движение -
8 motus
motus motus, us m мятеж -
9 motus
motus motus, us m бунт -
10 motus
motus motus, us m восстание -
11 mōtus
-
12 motus!
-
13 motus
motus, us, m., (1) moving, movement, J. 5:3; (2) storm, Mt. 8:24.* -
14 motus!
motus!ani muk!ticho! -
15 motus
1.mōtus, a, um, Part. and P. a., v. moveo fin. B.2.mōtus, ūs, m. [moveo], a moving, motion (freq. and class.).I.Lit.A.In gen.:B.orbes, qui versantur contrario motu,
Cic. Rep. 6, 17, 17:deus motum dedit caelo,
id. Univ. 6:natura omnia ciens et agitans motibus et mutationibus suis,
id. N. D. 3, 11, 27:motus astrorum ignoro,
Juv. 3, 42.— Poet.:futuri,
departure, Verg. A. 4, 297:sub Aurorae primos excedere motus,
Luc. 4, 734:crebri terrae,
i. e. earthquakes, Curt. 4, 4, 20; 8, 11, 2.—In partic., artistic movement, gesticulation, dancing:C.haud indecoros motus more Tusco dabant,
gesticulated, Liv. 7, 2:Ionici,
dances, Hor. C. 3, 6, 21:Cereri dare motūs,
to perform dances, dance, Verg. G 1, 350:palaestrici,
the motions of wrestlers, Cic. Off. 1, 36, 130. —Of the gestures of an orator, Cic. Brut. 30, 116.—Of military movements, evolutions:ut ad motūs concursūsque essent leviores,
Nep. Iph. 1, 4.—Transf., a stage in the growth of a plant:II.tres esse motūs in vite, seu potius in surculo, naturales: unum quo germinet: alterum quo floreat: tertium quo maturescat,
Col. 4, 28, 2.—Trop.A.In gen., of the mind or heart, a movement, operation, impulse, emotion, affection, passion, agitation, disturbance (syn.:B.affectus, perturbatio): cum semper agitetur animus, nec principium motus habeat,
Cic. Sen. 21, 78:motūs animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri appetitūs,
id. Off. 1, 36, 130:motūs animi nimii, i. e. perturbationes,
id. ib. 1, 38, 136:mentis meae,
id. Att. 3, 8, 4:animi motus et virtutis gloriam esse sempiternam,
id. Sest. 68, 143:tres quae dulcem motum afferunt sensibus,
sensation, id. Fin. 2, 3, 10: Manto, divino concita motu, impulse, inspiration, Ov. M. 6, 158.—In partic.1.A political movement, sudden rising, tumult, commotion.(α).In a good sense: Italiae magnificentissimus ille motus, Cic. pro Dom. 56, 142.—(β).Rebellion, sedition:2.omnes Catilinae motūs conatūsque prohibere,
Cic. Cat. 2, 12, 26:motum afferre rei publicae,
id. ib. 2, 2, 4:populi,
id. de Or. 2, 48, 199:servilis,
a rising of the slaves, insurrection, Liv. 39, 29:motum in re publicā non tantum impendere video, quantum tu aut vides, aut ad me consolandum affers,
a change, alteration, Cic. Att. 3, 8, 3.—In rhet., a trope (= immutatio verborum, Cic.), Quint. 9, 1, 2; cf. id. 8, 5, 35.—3.A motive (post-Aug.):audisti consilii mei motūs,
Plin. Ep. 3, 4, 9. -
16 motus
[st1]1 [-] mōtus, a, um: part. passé de moveo. [st1]2 [-] mōtŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - mouvement, agitation, secousse, ébranlement. - [abcl]b - au plur. danse; exercices du corps. - [abcl]c - action (oratoire), geste, mouvement du corps. - [abcl]d - mouvement de la sève, progrès de la végétation. - [abcl]e - mouvement, agitation d'une foule. - [abcl]f - activité de l'esprit; mouvement de l'âme, émotion, trouble, passion, transport. - [abcl]g - mouvement (politique), émeute, sédition. - [abcl]h - mobile, motif, causes. - [abcl]i - au plur. tropes.[/b]* * *[st1]1 [-] mōtus, a, um: part. passé de moveo. [st1]2 [-] mōtŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - mouvement, agitation, secousse, ébranlement. - [abcl]b - au plur. danse; exercices du corps. - [abcl]c - action (oratoire), geste, mouvement du corps. - [abcl]d - mouvement de la sève, progrès de la végétation. - [abcl]e - mouvement, agitation d'une foule. - [abcl]f - activité de l'esprit; mouvement de l'âme, émotion, trouble, passion, transport. - [abcl]g - mouvement (politique), émeute, sédition. - [abcl]h - mobile, motif, causes. - [abcl]i - au plur. tropes.[/b]* * *Motus, Aliud participium. Virg. Meu, Esmeu, Remué, Bougé, Osté.\Mens mota. Seneca. Le sens, ou L'entendement troublé.\Motus, huius motus, Verbale. Virg. Mouvement, Remuement.\Ionici motus. Horat. Danses Ioniques.\Nullos audet dare corpore motus. Ouid. Il ne s'ose remuer ne bouger.\Auctifici motus. Lucret. Qui font accroissement.\Motus. Cic. Esmeute, Commotion, Esmotion.\Magna res in motu est. Cic. Il est question d'un affaire de grande consequence.\Audisti consilii mei motus. Plin. iunior. Les causes et motifs de mon conseil. -
17 motus
I mōtus, a, um part. pf. к moveo II mōtus, ūs m. [ moveo ]1) движение (sidĕrum Cs, VP; navium, remorum Cs; capitis Q)motum dare alicui rei C — приводить в движение что-л. (ср. 7.)2) поворотse movere ad motūs fortunae погов. Cs — следовать движению фортуны, т. е. держать нос по ветру3) колебание, сотрясениеterrae m. C etc. — землетрясение5) отъезд уход, отбытие Lcn6) жест, телодвижение, жестикуляция ( motus palaestrici C)7) мерные движения, пляска, танецmotūs dare L, V etc. — танцевать (ср. 1.)8) воен. передвижение, манёвр ( militum Nep)9) душевное движение, возбуждение, волнение, страсть, беспокойство (animi C etc.)m. cogitationum C — полёт мыслей10) pl. деятельность ( mentis C)11) порыв, побуждение, вдохновение ( divino motu concĭtus O)12) мятеж, бунт ( Catilinae C); возмущение, волнение ( motu agitur urbs VF); восстание (servīlis L; populi C); переворот ( imperium magno motu concutere QC)13) стадия развития или роста ( tres sunt motūs in vite Col)14) подъём, взлёт (Italiae magnificentissimus m. C) -
18 motus
-
19 motus
n. m. Motus et bouche cousue! Mum's the word! ( Motus is often used as a straight interjection without the ancillary et bouche cousue. Motus! Tout sera pour le mieux! You keep quiet and no-one will be the wiser!) -
20 motus
См. также в других словарях:
motus — [ mɔtys ] interj. • 1662; latinisation de mot ♦ Vieilli Invitation faite à qqn de ne pas répéter, ébruiter qqch. « Comme ça, motus, bouche cousue ! » (Sartre). ⇒MOTUS, interj. Fam. [Invite faite à qqn de garder le silence] Synon. chut! silence!… … Encyclopédie Universelle
motus ! — ● motus ! interjection (latinisation de mot) Familier. Invitation faite à quelqu un de garder le silence sur quelque chose : Motus et bouche cousue. ● motus ! (synonymes) interjection (latinisation de mot) Familier. Invitation faite à quelqu un… … Encyclopédie Universelle
motus! — Fam. Interj. invitant qqn à garder le silence. Motus et bouche cousue! … Encyclopédie Universelle
Motus — (lat.), Bewegung … Pierer's Universal-Lexikon
motus — index commotion, disturbance, insurrection, mutiny, rebellion, revolt, sedition Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton … Law dictionary
Motus — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Sur les autres projets Wikimedia : « Motus », sur le Wiktionnaire (dictionnaire universel) Motus (du latin motus) ; Motus, jeu… … Wikipédia en Français
motus — (mô tus ), expression familière par laquelle on avertit quelqu un de ne rien dire. • Mais, motus, je saurai cacher la vérité, HAUTEROCHE les Appar. tromp. II, 8. • Motus, il ne faut pas dire que vous m avez vu sortir de là, MOL. G. Dandin, I … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
motus — лат. [мо/тус] движение ◊ motus contrarius лат. [мо/тус контра/риус] противоположн. движение в голосоведении motus obliquus лат. [мо/тус обли/квус] косвенное движение в голосоведении … Словарь иностранных музыкальных терминов
MOTUS — Interjection familière par laquelle on avertit quelqu’un de ne rien dire. Motus, ne parlez pas de cela. Sur ce sujet, motus! … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 8eme edition (1935)
MOTUS — * (On prononce l S.) Expression familière par laquelle on avertit quelqu un de ne rien dire. Motus, ne parlez pas de cela … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)
Motus (jeu televise) — Motus (jeu télévisé) Pour les articles homonymes, voir Motus. Motus Genre Jeu té … Wikipédia en Français